Đề kiểm tra học kì I môn: Ngữ văn lớp 6 - Mã Đề: V612

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án Ngữ văn 8 ********************************************************************************************** **. Tuaàn 1 BAØI 1 NS : 20/8/2008 ND:…../…/2008. Tieát 1 - 2. TOÂI ÑI HOÏC (Thanh Tònh) -----------------------. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT - Hiểu và phân tích được những cảm giác êm dịu, trong sáng, man mác buồn của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời, qua áng văn giàu chất hồi tưởng chất thơ của Thanh Tònh. - Rèn kỹ năng đọc diễn cảm văn bản hồi ức - biểu cảm phát hiện và phân tích nhân vật “tôi” - người kể chuyện. - Liên tưởng đến những kỷ niệm tựu trường của bản thân. B. CHUAÅN BÒ - Đồ dùng: Nếu có điều kiện cho học sinh xem băng hình về ngày khai giảng. - Dự kiến các khả năng tích hợp: + Tích hợp ngang với Các cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ (TV); Tính thống nhất về chủ đề văn bản (TLV) + Tích hợp dọc: Cổng trường mở ra ( lớp 7) C. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG 1/ Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số 2/ Baøi cuõ: 3/ Bài mới * Hoạt động 1: Khởi động Trong cuộc đời mỗi con người, kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên thường được ghi nhớ mãi. Nhà văn Thanh Tịnh đã ghi lại những xúc cảm đầu tiên của tuổi học trò trong tác phaåm “Toâi ñi hoïc”. Hỏi : Dựa vào chú thích, em có thể cho biết đôi nét về tác giaû, taùc phaåm? (Tôi đi học là tác phẩm tiêu biểu cho khuynh hướng văn xuôi 1930 - 1945 Thạch Lam, Hồ Zếnh, Thanh Tịnh loại tiểu thuyết tình cảm, truyện thường không có cốt truyện, lớp 8 cũ có Gió lạnh đầu mùa của Thạch Lam…) - Giáo viên có thể giới thiệu thêm về tác giả Thanh Tịnh. (Thanh Tònh 1911-1988, teân thaät laø Traàn Vaên Ninh, leân 6 tuổi đổi tên là Trần Thanh Tịnh. Ông học tiểu học và trung học ở Huế, từ năm 1933 bắt đầu đi làm rồi vào nghề dạy học. Trong sự nghiệp sáng tác của mình, ông có mặt trên nhiều lĩnh vực sáng tác: truyện ngắn, truyện dài, thơ ca, bút ký văn học… Nhưng ông thành công nhất là lĩnh vực truyện ngắn(Quê mẹ) và thơ. Những truyện ngắn hay nhất của TT nhìn chung toát lên một tình cảm êm dịu, trong treûo. Vaên. I. GIỚI THIỆU CHUNG 1/ Taùc giaû : SGK 2/ Taùc phaåm: a. Hoàn cảnh sáng tác: Tôi đi học được in trong tập Quê mẹ1941. b. Nội dung: Những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường qua hồi tưởng của nhân vật “tôi”.. ****************************************************************************************** **. Giaùo vieân : Nguyeãn Vaên BanLop8.net - Trường THCS Lê Thanh. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ********************************************************************************************** **. ông nhẹ nhàng mà thấm sâu, mang dư vị vừa man mác buoàn thöông, ngoït ngaøo quyeán luyeán. Toâi ñi hoïc laø moät trường hợp tiêu biểu). * Hoạt động 2: Đọc và tìm hiểu chú thích. - Giáo viên lưu ý học sinh cách đọc tác phẩm giọng chậm, buoàn, laéng saâu chuù yù caùc caâu noùi cuûa nhaân vaät cho phuø hợp. - Giáo viên đọc, cho học sinh đọc tác phẩm. - Học sinh đọc chú thích, giáo viên lưu ý các chú thích 2,6,7. (Ông đốc là danh từ riêng hay danh từ chung? Tìm xem trong trường ông đốc là ai? Lạm nhận là gì? Lớp 5 bấy giờ có phải là lớp 5 mà em đã học không? ) Hỏi : Xét về mặt thể loại, có thể xếp bài này vào loại văn baûn naøo? (Vaên baûn bieåu caûm vì truyeän laø caûm xuùc taâm traïng nhaân vật trong buổi tựu trường đầu tiên ). Hoûi : Truyeän coù boá cuïc nhö theá naøo? (5 đoạn: khơi nguồn kỷ niệm; tâm trạng và cảm giác nhân vật “tôi” khi đi cùng mẹ đến trường buổi đầu tiên; tâm trạng và cảm giác của “tôi” khi cùng mẹ đến trường; tâm trạng và cảm giác của “tôi” khi nghe ông đốc gọi danh sách và rời tay mẹ vào lớp; khi ngồi trong lớp đón giờ học đầu tiên) * Hoạt động 3: Đọc hiểu văn bản. - Cho học sinh đọc 4 câu đầu. Hỏi : Nỗi nhớ buổi tựu trường của tác giả được khơi nguồn từ thời điểm nào? Tại sao như vậy? Hỏi : Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi nhớ lại những kỷ niệm cũ như thế nào? Phân tích giá trị biểu cảm của những từ láy tả cảm xúc ấy? (Những cảm xúc của tác giả qua các từ nao nức, mơn man… góp phần rút ngắn khoảng thời gian quá khứ và hiện tại, làm cho câu chuyện xảy ra từ lâu lắm mà như hôm qua) Tieát 2: - Cho học sinh đọc đoạn 2: “Buổi mai hôm ấy”đến “trên ngoïn nuùi”. Hỏi : Những chi tiết nào diễn tả tâm trạng thay đổi của nhân vật “tôi” trong ý nghĩ, cử chỉ, hành động và lời nói khi cùng mẹ đến trường khiến em chú ý? (đó cũng là một tâm trạng rất tự nhiên của một đứa bé lần đầu tiên được đến trường, những động từ diễn tả hành động của tôi khiến người đọc hình dung tư thế và cử chỉ ngây ngô đáng yêu của chú bé). II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1/ Đọc - chú thích 2/ Toùm taét. 3/ Bố cục : 5 đoạn. 4/ Phaân tích a/ Khôi nguoàn kyû nieäm - Vaøo cuoái thu, maáy em beù ruït reø cùng mẹ đến trường. - Nao nức, kỷ niệm mơn nan. - Tưng bừng rộn rã.. b/ Taâm traïng vaø caûm giaùc cuûa nhân vật “tôi” khi cùng mẹ đến trường. - YÙ nghó : + Con đường lạ, cảnh vật thay đổi và chính lòng “tôi” thay đổi lớn. + Caûm thaáy mình trang troïng, đứng đắn. - Cử chỉ: Quyển vở mới trên tay tôi bắt đầu thấy nặng…xóc lên và naém laïi caån thaän…. ****************************************************************************************** **. Giaùo vieân : Nguyeãn Vaên BanLop8.net - Trường THCS Lê Thanh. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ********************************************************************************************** **. Hỏi : Tất cả các chi tiết đó thể hiện một tâm trạng như thế naøo? - Học sinh đọc đoạn 3: “Trước sân trường” đến “các lớp”. Hỏi : Khi đến trường, đứng giữa sân, khi nhìn mọi người, cảnh các bạn học sinh cũ vào lớp tâm trạng “tôi” như thế naøo? (lo sợ, bỡ ngỡ, ước ao thầm vụng hay chơ vơ, lúng túng? Ý kieán cuûa em?) Hỏi : Tóm lại, đó là một tâm trạng như thế nào? - Học sinh đọc đoạn 4: “Ông đốc” đến “nào hết”.. - Lời nói: Mẹ đưa bút thước cho con caàm.  Tâm trạng hăm hở, háo hức c/ Taâm traïng vaø caûm giaùc cuûa nhân vật “tôi” khi đến trường. - Trước sân trường Mỹ Lý dày đặc cả người, trường Mỹ Lý xinh xắn, oai nghiêm : Lòng tôi lo sợ vaån vô. - Cảnh học sinh cũ vào lớp : vuïng veà luùng tuùng.  Taâm traïng chô vô, vuïng veà luùng tuùng. d/ Taâm traïng cuûa nhaân vaät “toâi” khi nghe ông đốc gọi tên và rời tay mẹ vào lớp. - Nghe gọi đến tên : giật mình và luùng tuùng. - Được người ta nhìn ngắm nhiều: đã lúng túng càng lúng tuùng hôn - Rúi đầu vào lòng mẹ nức nở khoùc.. Hỏi : Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi nghe ông đốc đọc bản danh sách mới như thế nào? Hỏi : Được người ta nhìn ngắm nhiều, tâm trạng “tôi” như theá naøo? Hỏi : Vì sao “tôi’ lại bất giác giúi đầu vào lòng mẹ khóc nức nở, có phải chú bé này tinh thần yếu đuối không? - Vì chöa thaáy laàn naøo xa meï baèng laàn naøy. Hỏi : Tất cả những chi tiết trên cho thấy đó là một tâm  Tâm trạng lo lắng, hồi hộp traïng nhö theá naøo? e/ Taâm traïng vaø caûm giaùc cuûa nhân vật tôi khi vào lớp học. - Cho học sinh đọc đoạn cuối. Hỏi : Khi bước vào chỗ ngồi trong lớp cảm giác của nhân - Nhìn bàn ghế lạm nhận là vật cuûa rieâng mình. vaät “toâi” nhö theá naøo? - Baïn chöa heà quen bieát nhöng khoâng caûm thaáy xa laï.  Tâm trạng vừa xa lạ vừa gần Hoûi : Ñoù laø moôt tađm tráng nhö theẫ naøo? gũi nhưng vừa ngỡ ngàng lại vừa (Hỏi : Hình ảnh con chim liệng …vỗ cánh bay cao có nghĩa tự tin. theá naøo? Hỏi : Chi tiết Tôi đi học ở cuối truyện có ý nghĩa gì?) Hỏi : Trình bày cảm nhận về thái độ, cử chỉ của những người đối với các em bé lần đầu tiên đi học? (Các phụ huynh chuẩn bị chu đáo cho con em ở buổi tựu trường đầu tiên, trân trọng tham dự buổi lễ quan trọng này; Ông đốc là hình ảnh người thầy một người lãnh đạo từ tốn bao dung, chứng tỏ ông là người vui tính, bao dung; trách nhiệm tấm lòng của của gia đình nhà trường đối với thế hệ töông lai). ****************************************************************************************** **. Giaùo vieân : Nguyeãn Vaên BanLop8.net - Trường THCS Lê Thanh. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ********************************************************************************************** **. III. TOÅNG KEÁT Hoûi : Noäi dung vaên baûn theå hieän ñieàu gì? 1/ Noäi dung. Tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên. Hỏi : Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật? 2/ Ngheä thuaät. - Bố cục theo dòng hồi tưởng, caûm nghó cuûa nhaân vaät theo trình tự thời gian; Tác phẩm giàu chất Hỏi : Văn bản có kết hợp các phương thức biểu đạt nào? trữ tình đan xen giữa tự sự và Taùc duïng? miêu tả với bộc lộ tâm trạng cảm xuùc. Hỏi : Sức cuốn hút của tác phẩm được tạo nên từ đâu? - Sức cuốn hút của truyện : tình huống truyện, tình cảm con người với con người, hình ảnh thiên nhiên giàu sức gợi cảm. Hỏi : Tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được nhà văn * Các hình ảnh so sánh đặc sắc: vaän duïng trong truyeän ngaén? - Tôi quên thế nào được …bầu trời quang đãng. - Ý nghĩ ấy thoáng qua…lướt ngang treân ngoïn nuùi. - Họ như những con chim…rụt rè trong caûnh laïi.  Caùc so saùnh giaøu hình aûnh, giàu sức gợi cảm gắn với những hình aûnh thieân nhieân töôi saùng, trữ tình. - Học sinh đọc ghi nhớ SGK * Ghi nhớ (SGK) * Hoạt động 4: Luyện tập. IV. LUYEÄN TAÄP - Giaùo vieân cho hoïc sinh luyeän taäp theo caâu hoûi trong SGK. - Cho học sinh làm bài 1, có thể gợi ý để các tổ thảo luận đọc bài đại diện của nhóm. - Baøi 2 cho caùc em veà nhaø laøm.. D. CUÛNG COÁ VAØ DAËN DOØ - Neâu noäi dung chính cuûa taùc phaåm? - Ngheä thuaät ñaëc saéc cuûa taùc phaåm laø gì? - Hoïc baøi, laøm baøi luyeän taäp 2. - Đọc và soạn bài Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng). ------------------------------------------------------------------------------------------------------------****************************************************************************************** **. Giaùo vieân : Nguyeãn Vaên BanLop8.net - Trường THCS Lê Thanh. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. Tieát 3 NS : 20/8/2008 ND:…./…/2008. CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT CỦA NGHĨA TỪ NGỮ --------------------------------------------------------------. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. Giúp học sinh: - Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ. - Thông qua bài học rèn luyện tư duy trong việc nhận thức mối quan hệ giữa cái chung và cái rieâng. B. CHUAÅN BÒ - Học sinh soạn bài theo hướng dẫn giáo viên, ôn lại kiến thức đã học ở lớp 7: quan hệ đồng nghóa vaø quan heä traùi nghóa. - Tích hợp với dọc kiến thức quan hệ đồng nghĩa …(lớp 7) - Tích hợp ngang với Tôi đi học – Tính thống nhất về chủ đề văn bản. C. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG 1/ Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số 2/ Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh 3/ Bài mới: * Hoạt động 1: Khởi động Hỏi : Ở lớp 7 các em đãhọc về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa. Tìm một số ví dụ về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa? (Giáo viên cho học sinh tìm ví dụ sau đó ghi lên bảng phụ) Hỏi : Em có nhận xét gì về mối quan hệ ngữ nghĩa giữa các từ ngữ trong hai nhoùm treân? (có mối quan hệ bình đẳng về ngữ nghĩa: các từ đồng nghĩa có thể thay thế cho nhau trong một câu văn cụ thể; các từ trái nghĩa có thể loại trừ nhau khi lựa chọn để đặt câu) * Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm - Cho học sinh quan sát sơ đồ trong SGK. Hỏi : Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ thuù, chim, caù vì sao? (động vật bao hàm cả thú, chim, cá) Hỏi : Nghĩa của từ thú rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ voi, hươu? Nghĩa của từ chim rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ tu hú,sáo? Nghĩa của từ cá rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ cá roâ, caù chim? Vì sao? Hỏi : Nghĩa của từ thú, chim, cá rộng hơn nghĩa của các từ nào hẹp hơn nghĩa của những từ nào? * Hoạt động 3: Tổng hợp kết quả phân tích Hỏi : Qua tìm hiểu cho biết thế nào là một từ có nghĩa rộng và hẹp? - Cho học sinh đọc ghi nhớ SGK. Hỏi : Một từ ngữ vừa có nghĩa rộng vừa có nghĩa hẹp được không?. I. Từ ngữ nghĩa rông và từ ngữ nghĩa hẹp 1/ Ví duï : SGK 2/ Nhaän xeùt. - Roäng hôn. - Roäng hôn - Roäng hôn - Roäng hôn - Roäng hôn voi, höôu, tu huù, chim saùo, caù roâ, caù chim; hẹp hơn động vật. 3/ Ghi nhớ : SGK/10 - Có (HS: rộng: người theo học ở nhà trường; hẹp : người theo học ở bậc PT).. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. * Hoạt động 4: Luyện tập - Giaùo vieân cho hoïc sinh neâu yeâu caàu cuûa baøi taäp 1,2,3,4,5. - Giaùo vieân cho hoïc sinh thaûo luaän nhóm, cử đại diện nhóm lên làm các baøi taäp. 1) Lập sơ đồ thểû hiện cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.. II. Luyeän taäp Baøi 1. a). b). Y phuïc.   Quaàn AÙo     Quần đùi Quần dài Áo dài Sơ mi Vuõ khí   Suùng Bom     Súng trường Đại bác Bom ba càng Bom bi. 2) Tìm từ ngữ có nghĩa rộng hơn từ đã Baøi 2 cho. a…Chất đốt. b…Ngheä thuaät. c…Thức ăn. d…Nhìn. đ…Đánh. 3) Tìm từ ngữ có nghĩa được bao hàm. Baøi 3 Tìm từ ngữ có nghĩa được bao hàm trong phạm vi của mỗi từ ngữ sau: a…Xe cộ: xe máy, xe đạp, xe ô tô. b…Kim loại: sắt, đồng, nhôm. c…Hoa quả: chuối, đu đủ, chanh. d…Hoï haøng; coâ, dì, chuù, baùc. ñ…Mang: xaùch, khieâng, gaùnh. 4) Yêu cầu học sinh chỉ ra các từ Baøi 4 không thuộc phạm vi nhóm từ đã cho Chỉ ra những từ không thuộc phạm vi nghĩa của mỗi nhóm từ ( không phải là từ có nghĩa hẹp bị bao hàm) a…Thuoác laøo. b…Thuû quyõ. c…Buùt ñieän. d…Hoa tai 5) Cho học sinh chỉ ra các động từ sau Baøi 5 đó tìm các từ trong phạm vi. - Chaïy, vaãy, ñuoåi (chaïy coù nghóa roäng) - Khóc, nức nở, sụt sùi (khóc) 6) SBT : Điền chữ ô trống. Baøi 6 …. A D …. M (Các từ chỉ thực MA U vaät) Â …. D. CUÛNG COÁ VAØ DAËN DOØ. - Thế nào là một từ có nghĩa rộng và hẹp? - Một từ ngữ vừa có nghĩa rộng vừa có nghĩa hẹp được không? ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. - Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp veà nhaø. - Chuẩn bị bài Tính thống nhất về chủ đề của văn bản. Tieát 4 TÍNH THOÁNG NHAÁT NS : 20/8/2008 VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN ND:…./…/2008 -------------------------------------------A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Giuùp hoïc sinh: - Nắm được chủ đề của văn bản, tính thống nhất về chủ đề của văn bản - Biết viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề; biết xác định và duy trì đối tượng trình bày, chọn lựa sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nêu bật ý kiến, cảm xúc của mình. B. CHUAÅN BÒ - Bài tập và đáp án. Học sinh soạn bài theo hướng dẫn giáo viên. - Tích hợp với Tôi đi học – Cấp độ khái quát của nghĩa của từ C. CÁC BƯỚC LÊN LỚP 1/ Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số 2/ Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh 3/ Bài mới: * Hoạt động 1: Hình thành khái niệm chủ đề của văn bản. - Cho học sinh đọc lại văn bản Tôi đi học. Hỏi : Tác giả nhớ lại những kỷ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình? Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng tác giả? (Tác giả nhớ lại những kỷ niệm sâu sắc trong thời thơ ấu là buổi đầu đi học. Sự hồi tưởng đã gợi lên trong cảm giác bâng khuâng, xao xuyến về tâm trạng náo nức bỡ ngỡ theo trình tự của buổi tựu trường đầu tieân). - Các em vừa trả lời đó là chủ đề. Hỏi : Hãy phát biểu chủ đề của văn bản trên là gì? (Những kỷ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên) Hỏi : Từ các nhận thức trên em hãy cho biết chủ đề của văn bản là gì? (Chủ đề văn bản là đối tượng và vấn đề chính được tác giả nêu lên trong vaên baûn.) Hoạt động 2: Hình thành khái niệm tính thống nhất về chủ đề văn bản. Hỏi : Căn cứ vào đâu em biết văn bản Tôi đi học nói lên những kỷ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên? Hỏi : Để tái hiện những kỷ niệm về ngày đầu tiên đi học, tác giả đã đặt nhan đề của văn bản và sử dụng những từ ngữ, câu như thế nào? (nhan đề, từ ngữ, câu văn nói về tâm trạng của tác giả Tôi đi học có ý nghĩa tường minh giúp chúng ta hiểu nội dung của văn bản) - Từ ngư õ: những kỷ niệm mơn man….đi học…hai quyển vở mới.. - Câu: Hôm nay tôi đi học. Hằng năm…tựu trường. Tôi quên thế nào…sáng ấy. Hai quyển vở..thấy nặng. Tôi bậm ..chúi xuống đất. Hỏi : Văn bản Tôi đi học tập trung hồi tưởng lại tâm trạng hồi hộp, cảm. I. Chủ đề của văn baûn 1/ Ví duï : SGK. 2/ Nhaän xeùt - Chủ đề của văn bản Tôi đi học: Những kỷ nieäm saâu saéc veà buoåi tựu trường đầu tiên. 3/ Ghi nhớ (ý 1 SGK). II. Tính thoáng nhaát chủ đề văn bản - Nhan đề, từ ngữ, caâu vaên noùi veà taâm traïng cuûa taùc giaû trong lần đầu tiên đi hoïc. - Từ ngữ chứng tỏ tâm trạng đó in sâu trong loøng nhaân vaät toâi : Haèng naêm…nao nức…kỷ niệm mơn. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên. Tìm những từ ngữ chứng tỏ tâm trạng đó in sâu trong lòng nhân vật “tôi” suốt cuộc đời? (Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật: + Trên đường đi: cảm nhận về con đường cũng khác, thay đổi hành động lội qua sông + Trên sân trường: cảm nhận về ngôi trường, cảm giác bỡ ngỡ lúng túng khi xếp hàng vào lớp + Trong lớp: Cảm thấy xa mẹ, nhớ nhà. man của buổi tựu trường đầu tiên. - Cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của taùc giaû: + Trên đường đi: cảm nhận về con đường cuõng khaùc (…), thay đổi hành động trước ñaây thích loäi qua sông bây giờ thích hoïc. + Trên sân trường: caûm nhaän veà ngoâi trường cũng khác (…), cảm giác bỡ ngỡ lúng tuùng khi xeáp haøng vào lớp Hỏi : Dựa vào việc phân tích trên cho biết thế nào tính thống nhất chủ + Trong lớp: Cảm đề văn bản? Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó? thấy xa mẹ, nhớ nhà. (Tính thống nhất về chủ đề của văn bản có liên hệ mật thiết với tính mạch lạc và tính liên kết. Một văn bản không mạch lạc không liên * Ghi nhớ 2ù,3 SGK kết thì văn bản đó không đảm bảo tính thống nhất với chủ đề ) * Hoạt động3: Luyện tập: III. Luyeän taäp Baøi taäp 1. Baøi 1 - Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản: a/ Căn cứ vào: + Văn bản trên viết về đối tượng nào? vấn đề gì? Các đoạn văn đã - Nhan đề của văn trình bày đối tượng và vấn đề theo một thứ tự nào? bản: Rừng cọ quê tôi. + Theo em có thể thay đổi trật tự này được không? - Các đoạn: giới thiệu rừng cọ, tả cây cọ, taùc duïng cuûa caây coï, tình cảm gắn bó với cây cọ. Các ý lớn của phần thân bài được sắp xếp hợp lý, các ý raønh maïch lieân tuïc nên không thay đổi. - Nêu chủ đề của văn bản trên? b/ Chủ đề: Vẻ đẹp và ý nghĩa rừng cọ quê toâi. - Hãy chứng minh rằng chủ đề được thể hiện trong toàn văn bản? c/ Chủ đề được thể hiện toàn văn bản: nhan đề, các ý của văn bản từ giới thiệu ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. -> taû -> taùc duïng -> tình caûm. - Tìm các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản? d/ Hai caâu cuoái. Baøi taäp 2. Baøi 2 - Trao đổi và xem ý nào sẽ làm cho bài bị lạc đề YÙ b vaø d Baøi taäp 3. Baøi 3 - Hãy thảo luận cùng bạn để bổ sung, lựa chọn, điều chỉnh lại các từ, - Có những ý lạc chủ các ý thật sát với yêu cầu của đề bài. đề : c,g. Coù theå tham khaûo : - Có ý hợp với chủ đề a. Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới bóng mẹ lần đầu nhưng do cách diễn đạt chưa tốt nên thiếu tiên đến trường, lòng lại nao nức, rộn rã, xốn xang. b. Cảm thấy con đường thường “đi lại lắm lần” tự nhiên cũng thấy lạ, sự tập trung vào chủ đề : b,e nhiều cảnh vật thay đổi. c. Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một học trò thực thụ. d. Cảm thấy ngôi trường vốn qua lại nhiều lần cũng có nhiều thay đổi. đ. Cảm thấy gần gũi, thân thương đối với lớp học, với những người bạn mới. D. CUÛNG COÁ VAØ DAËN DOØ. - Thế nào là chủ đề của văn bản? - Thế nào là tính thống nhất của chủ đề văn bản? - Tính thống nhất này được thể hiện ở những phương diện nào? - Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp coøn laïi. - Đọc và soạn : Trong lòng mẹ. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------Tuaàn 2. BAØI 2 Tieát 5 – 6. NS : 25/8/2008 ND : …../9/2008. Vaên baûn: TRONG LOØNG MEÏ (Trích “Những ngày thơ ấu”- Nguyên Hồng) ------------------------------------------------------. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. Giúp học sinh: - Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương chân thành của chú bé đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi ký và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút của Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành, giàu sức truyền cảm. B. CHUAÅN BÒ - Đồ dùng: Nếu có điều kiện cho học sinh xem ảnh chân dung của nhà văn Nguyên Hồng, tác phẩm: Hồi ký tự truyện “Những ngày thơ ấu”. - Dự kiến các khả năng tích hợp: + Tích hợp ngang với tác phẩm Tôi đi học về cách kể theo hồi tưởng kết hợp biểu cảm, miêu tảtheo thời gian, nhớ lại ký ức tuổi thơ. + Tích hợp dọc, lớp 6: phát biểu cảm nghĩ õ. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. C. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG: 1/ Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số. 2/ Kieåm tra baøi cuõ : - Tôi đi học được viết theo thể loại truyện nào? Vì sao em biết? (truyện ngắn, hồi tưởng, kết hợp tự sự – miêu tả - biểu cảm. Nội dung bố cục mạch văn.) - Hãy phân tích 3 hình ảnh so sánh hay ở trong bài và phân tích hiệu quả nghệ thuật. (giàu hình ảnh, giàu sức gợi cảm gắn với những hình ảnh thiên nhiên tươi sáng, trữ tình. góp phần làm tăng chất trữ tình nhẹ nhàng của kỷ niệm và cảm xúc) 3/ Bài mới * Hoạt động 1: Khởi động I. GIỚI THIỆU CHUNG - Giáo viên có thể giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyên Hồng. 1/ Taùc giaû : SGK (Nguyên Hồng là nhà văn của những người nghèo khổ. Cha mất sớm, nhà nghèo , ông phải thôi học sớm, năm 1935 ông theo mẹ ra Hải Phòng lần hồi kiếm sống ở xóm Cấm, xóm chùa Đông Khê, ông có tham gia vào TLVĐ, từng được giải thưởng với tác phẩm Bỉ vỏ - nhận giải thưởng HCM. Sự nghiệp sáng tác của ông đồ sộ với những sáng tác có giá trị, ông là một trong những nhà vaên tieâu bieåu nhaát vaên hoïc 30 - 45. Vaên xuoâi cuûa oâng giaøu chaát trữ tình, viết về thế giới nhân vật ấy, ông bộc lộ niềm thương cảm sâu sắc, lòng trân trọng với những vẻ đẹp cao quý ấy. Đó là văn của một trái tim nhạy cảm, dễ bị tổn thương, dễ rung động đến cực điểm với nỗi đau và niềm hạnh phúc bình dị của con người nhất là phụ nữ và tuổi thơi “Thấm nhuần trong toàn bộ sáng tác của Nguyên Hồng là lòng nhân đạo - một chủ nghĩa nhân đạo bao giờ cũng thắm thiết, mãnh liệt và sôi nổi, ông thường hướng tình thương của mình vào 2 nhân vật: phụ nữ và trẻ em ngheøo trong XH cuõ”(Nguyeãn Ñaêng Maïnh) - “Những ngày thơ ấu” là tập hồi ký viết về tuổi thơ cay đắng của tác giả. Từ cảnh ngộ và tâm sự của chú bé Hồng - nhân vật chính - taùc giaû coøn cho thaáy boä maët laïnh luøng cuûa moät xaõ hoäi đồng tiền, đầy những thành kiến cổ hủ, thói nhỏ nhen độc ác của đám thị dân tiểu tư sản khiến cho tình máu mủ ruột thịt cũng hoá thaønh khoâ heùo. 2/ Taùc phaåm: a. Hoàn cảnh sáng tác: “Trong loøng meï” thuoäc chöông IV trích trong taäp hoài kyù “NNTA” cuûa Nguyeân Hoàng. b. Noäi dung: SGK * Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc và tìm hiểu văn bản. II. ĐỌC – HIỂU VB - Đọc: giáo viên hướng dẫn học sinh đọc với giọng đọc tình cảm. 1/ Đọc-chú thích Chú ý các từ ngữ thể hiện cảm xúc thay đổi của nhân vật tôi( 2/ Tóm tắt cuộc trò chuyện với mẹ, với bà cô) ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. - Giáo viên cho học sinh đọc và nhận xét cách đọc. Hoûi : Neâu ñoâi neùt veà nhaø vaên Nguyeân Hoàng . Hỏi : Những hiểu biết của em về tác phẩm? (Thời thơ ấu trải nhiều cay đắng gian khổ đã trở thành nguồn cảm hứng cho tác phẩm tiểu thuyết - hồi ký tự truyện cảm động cuûa NH. Taùc phaåm goàm 9 chöông, moãi chöông keå 1 kyû nieäm saâu sắc của tác giả, đoạn trích thuộc chương 4 của tác phẩm ) Hỏi : Cho biết đôi nét về thể loại văn bản? (Tiểu thuyết - tự truyện kết hợp nhuần nhuyễn biểu cảm - miêu taû - keå chuyeän. Nhaân vaät keå chuyeän cuõng laø chính taùc giaû keå chuyện đời mình một cách trung thực và chân thành) - Cho học sinh đọc từ khó trong SGK. (Löu yù 5,8,12,13,14 vaø 17) - Giáo viên có thể giải thích thêm về một số từ khó giỗ đầu, đoạn tang. * Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu văn bản. Hoûi : Neâu boá cuïc cuûa vaên baûn? Boá cuïc cuûa vaên baûn naøy coù ñieåm gì giống và khác so với văn bản Tôi đi học? (kể theo trình tự thời gian, theo hồi ức kể kết hợp với miêu tả và bộc lộ cảm xúc. Khác ở truyện TĐH liền mạch trong thời gian ngaén, TLM khoâng lieàn maïch) - Giáo viên cho học sinh đọc lại đoạn kể về cuộc gặp gỡ và đối thoại giữa bà cô và bé Hồng.. 3/ Bố cục : 2 đoạn + Cuộc trò chuyện với bà coâ + Cuộc gặp gỡ giữa hai meï con beù Hoàng. 4/ Phaân tích 4.1. Cuộc đối thoại giữa baø coâ vaø beù Hoàng veà người mẹ của bé Hồng - Caûnh ngoä cuûa chuù beù Hỏi : Trứơc khi nhân vật bà cô xuất hiện tác giả đã giới thiệu Hồng: “Tôi bỏ cái khăn caûnh ngoä beù Hoàng nhö theá naøo, qua chi tieát hình aûnh naøo? tang… baêng ñen”. Bố vừa chết, chưa đoạn tang, meï ñi laøm xa, laâu roài chưa được gặp mẹ. => Thieáu thoán tình caûm.. Hỏi : Nhân vật bà cô được thể hiện qua những chi tiết, kể tả nào? Những chi tiết ấy kết hợp với nhau như thế nào và nhằm muïc ñích gì? Hỏi : Cử chỉ cười hỏi và nội dung câu hỏi của bà có phản ánh đúng tâm trạng của bà đối với cháu, với chị dâu không? Vì sao em nhận ra điều đó? Từ ngữ nào thể hiện thực chất thái độ của bà? Tại sao bà ta lại có thái độ như vậy? Hoûi : Raát kòch laø gì? (- Giáo viên có thể phân tích thêm chi tiết cười hỏi chứ không phaûi laø lo laéng hoûi, nghieâm khaéc hoûi laïi caøng khoâng phaûi laø aâu yếm hỏi. Lẽ thường câu hỏi đó phải được bé Hồng đón nhận vì chuù voán laø chuù beù thieáu thoán tình thöông.) Hỏi : Sau lời từ chối của bé Hồng bà cô lại hỏi gì? Nét mặt và. Baø coâ +… cười hoûi +… hoûi luoân, gioïng vaãn ngoït +Voã vai…cười maø noùi +…töôi cười kể chuyeän. beù Hoàng -… cúi đầu không đáp… “Khoâng chaùu…veà -…Loøng toâi thaét laïi, khoeù maét cay cay - Nước mắt toâi roøng ròng…Cười daøi trong. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. thái độ của bà thay đổi ra sao? Điều đó thể hiện điều gì? +…laïi voã tieáng khoùc. (chứng tỏ bà muốn kéo bé Hồng vào cuộc chơi ác độc đã dàn vai đổi - …cổ tôi đã tính sẵn, dù chú bé im lặng cúi đầu, khoé mắt cay cay bà vẫn giọng ngheïn ứ tiếp tục tấn công. Cử chỉ “liền vo ãvai cười nói rằng” mới độc ác, => Lạnh ..ra tiếng… giả dối làm sao “Mày dại quá…em bé chứ” Đến câu này người lùng, độc vồ ngay mà nói không chỉ bộc lộ sự ác ý mà còn chuyển sang châm chọc, ác, thâm cắn maø nhục mạ(chú ý giọng điệu mỉa mai) bà vẫn tiếp tục đóng kịch, hiểm. Bà nhai, maø trêu cợt cháu. laø hình nghieán cho Hỏi : Sau đó cuộc đối thoại tiếp tục diễn ra như thế nào? aûnh cuûa kyø naùt vuïn Hỏi : Mặc kệ cháu cười dài trong tiếng khóc vẫn tươi cười kể các hạng mới thôi. chuyện về chị dâu rồi đổi giọng nghiêm nghị ra vẻ thương xót bố người => Đau đớn bé Hồng, điều đó chứng tỏ bản chất của bà cô bé Hồng ra sao? đế n uất ức soáng taøn (Mặc cho cháu phẫn uất nức nở nước mắt ròng ròng rớt xuống nhẫn khô và căm tức rồi cười dài trong tiếng khóc, người cô vẫn chưa buông tha, bà héo cả đến tột độ. vẫn tiếp tục kể về sự đói rách, túng thiếu của chị với vẻ thích tình máu thú, dường như người cô đã đánh đến miếng đòn cuối cùng bà mủ, trong muốn cho đứa cháu đau khổ hơn nữa, thê thảm hơn nữa, và cuối XHTD cùng bà ta mới hạ giọng ra vẻ ngọt ngào xót xa …) nửa PK. Hỏi : Từ những phân tích trên, ta có thể khái quát tính cách và bản chất của bà cô với chú bé Hồng, bà đại diện cho hạng người 4.2. Tình yêu thương naøo trong xaõ hoäi cuõ, TDPK maõnh lieät cuûa chuù beù Hồng khi bất ngờ gặp mẹ: - Cho học sinh đọc lại đoạn cuộc gặp gỡ bất ngờ của chú bé Hồng “Nhưng đến ngày giỗ đầu…. hết” - Giáo viên cho học sinh thảo luận: Tiếng gọi thảng thốt Mợ ơi.. và cái giả thiết tác giả đặt ra Nếu người quay lại…mẹ mình thì cảm giác tủi thẹn .. Khác gì…người bộ hành ngã gục giữa sa mạc. YÙ kieán cuûa em veà taâm traïng beù Hoàng vaø hieäu quaû ngheä thuaät cuûa bieän phaùp so saùnh naøy? (tiếng gọi vang lên thể hiện sự khát khao tình mẹ, gặp mẹ đang cháy sôi trong tâm hồn non nớt mồ côi; sự so sánh độc đáo và phù hợp với việc bộc lộ tâm trạng thất vọng cùng cực thành tuyệt voïng cuûa beù Hoàng.Hy voïng cuõng toät cuøng-thaát voïng cuõng toät cùng.Tột cùng hạnh phúc, tột cùng đau khổ, cảm giác gần với cái * Cảm giác sung sướng cực điểm khi ở trong lòng chết. Đó là phong cách văn chương NH ) meï Hành động: đuổi theo - Học sinh đọc lại cảnh bé Hồng trong lòng mẹ. chieác xe, goïi boái roái…ñuoåi Hỏi : Cử chỉ hành động và tâm trạng bé Hồng khi bất ngờ gặp kịp thở hồng hộc, trèo lên đúng mẹ mình như thế nào? Có thể nói đoạn văn này có thể dễ xe, ríu chân… oà lên khóc nức nở… daøng chuyeån thaønh phim hay kich noùi. YÙ em theá naøo? (Đoạn văn tả cảnh bé Hồng bất ngờ gặp mẹ trên đường đây là  Nhịp văn nhanh, gấp -> tâm trạng vui mừng, hờn đoạn truyện đậm chất trữ tình) tuûi vaø vaãn raát treû con nhoû bé trước tình mẹ bao la. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. Hỏi : Cảm giác sung sướng cực điểm của chú khi gặp lại mẹ và được nằm trong lòng mẹ mà chú chờ mong được tác giả diễn tả cuï theå baèng giaùc quan naøo? (Đoạn tả cảnh sung sướng vô bờ dạt dào, miên man được nằm trong lòng mẹ, được cảm nhận bằng tất cả các giác quan của bé Hồng. Đó là những giây phút thần tiên hạnh phúc thần tiên hiếm hoi nhất, đẹp nhất của con người. Người mẹ vĩ đại nhất, cao cả maø thaân thöông nhaát, maùu muû ruoät raø bieát bao nhieâu. Trong loøng meï trong haïnh phuùc daït daøo, taát caû moïi phieàn muoän ñau khoå tuûi hoå cuõng nhö bong boùng xaø phoøng, aùng maây qua). Hỏi : Qua đó ta thấy Hồng là chú bé như thế nào?. Hỏi : Qua văn bản hãy chứng minh văn Nguyên Hồng giàu chất trữ tình? Hỏi : Hãy cho biết thế nào là hồi ký sau khi phân tích đoạn trích? Hỏi : Có nhà nghiên cứu cho rằng Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng. Nên hiểu như thế nào về nhận định đó? (Ông viết nhiều về phụ nữ và nhi đồng, ông dành cho họ tấm lòng chan chứa yêu thương và thái độ nâng niu trân trọng. Nhà văn diễn tả nỗi cơ cực, tủi nhục mà người phụ nữ gánh chịu thời trước. Nhà văn trân trọng vẻ đẹo tâm hồn và đức tính cao quý của phụ nữ và nhi đồng, qua bé Hồng và mẹ của chú béù). - Trong lòng mẹ: Được naèm trong loøng meï, caûm nhaän hình aûnh cuûa meï göông maët meï toâi saùng, đôi mắt trong, nứơc da mịn. Hay tại sự sung sướng..mẹ toâi töôi đẹp…(bằng giác quan), đặc biệt là khứu giác Tôi ngồi trên đệm xe, mơn man khaép da thòt, khuoân mieäng xinh xaén…thôm tho …eâm dòu voâ cuøng…toâi không mảy may nghĩ ngợi gì nữa… => Bé Hồng là đứa bé giàu tình cảm, giàu tự troïng, tình yeâu thöông cháy bỏng với người mẹ baát haïnh cuûa mình. * Văn bản đậm chất trữ tình: - Tình huống truyện (hoàn caûnh beù Hoàng, caâu chuyện về người mẹ chịu nhieàu thaønh kieán taøn aùc, loøng thöông yeâu vaø tin caäy cuûa chuù beù giaønh cho meï) - Doøng caûm xuùc phong phuù - Caùch theå hieän cuûa taùc giả: cách kể kết hợp bộc loä caûm xuùc, caùc hình aûnh theå hieän taâm traïng (caùc so sánh ấn tượng), lời văn (cuoái chöông) III. TOÅNG KEÁT * Ghi nhớ (SGK). - Học sinh đọc ghi nhớ SGK/21. IV. LUYEÄN TAÄP Caâu hoûi 5 giaùo vieân cho hoïc sinh thaûo luaän.. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. D. CUÛNG COÁ VAØ DAËN DOØ. - Em coù nhaän xeùt gì veà baûn chaát nhaân vaät baø coâ? - Theo em dưới ngòi bút của Nuyên Hồng, bé Hồng là đứa bé như thế nào? - Đọc lại văn bản, tóm tắt truyện. Chuẩn bị bài : Trường từ vựng.. Tieát 7. TRƯỜNG TỪ VỰNG NS : 30/8/2008 ND : …../9/2008. -----------------------------. A…MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Giuùp hoïc sinh: - Hiểu được thế nào là trường từ vựng, biết xác lập trường từ vựng đơn giản. - Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ đã học như đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hoá… giúp ích cho việc học văn và làm văn. B. CHUAÅN BÒ - Bài tập và đáp án. Học sinh soạn bài theo hướng dẫn giáo viên. - Tích hợp với Trong lòng mẹ. C. CÁC BƯỚC LÊN LỚP 1/ Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số 2/ Kieåm tra baøi cuõ: - Thế nào là một từ ngữ có nghĩa rộng và nghĩa hẹp? Cho ví dụ. - Cho từ sống, chết. Hãy đặt câu cho mỗi từ khi được dùng với nghĩa rộng và hẹp. SOÁNG: + Soáng ñaâu coù ñôn giaûn (roäng) + Rau soáng daïo naøy ñaét thaät (heïp) 3/ Bài mới * Hoạt động 1: Hình thành khái niệm. - Cho học sinh đọc đoạn văn sgk. - Nhận xét các từ in đậm. Hỏi : Các từ in đậm có nét chung nào về nghĩa?. I. Thế nào là trường từ vựng? 1/ Ví duï: SGK 2/ Nhaän xeùt. - Các từ in đậm: mặt, mắt, da, gò má, đùi, đầu, cánh tay, miệng có nghóa chung laø chæ boä phaän cuûa thaân Hỏi : Nếu tập hợp các nhóm từ in đậm ấy thành một thể. nhóm từ thì chúng ta có một trường từ vựng.Vậy - TTV : Tập hợp của những từ có ít theo em, trường từ vựng là gì? nhaát moät neùt chung veà nghóa. Hỏi : Cho nhóm từ: cao, thấp, lùn, lòng khòng, gầy, béo, xác ve, bị thịt, cá rô đực.Nếu dùng nhóm trường từ vựng để miêu tả người thì trường từ vựng của nhóm từ trên là gì? (Hình dáng của con người ) ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. * Hoạt động 2 : Lưu ý các khía cạnh khác của trường từ vựng. - Học sinh đọc mục VD trong SGK. Hỏi : Trường từ vựng mắt có thể bao gồm những trường từ vựng nhỏ nào? Cho ví dụ.(SGK) Hỏi : Trong một trường từ vựng có thể tập hợp những từ có từ loại khác nhau không? Tại sao?. 3/ Ghi nhớ (SGK) II. Các khía cạnh của từ vựng. a/ Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn. VD : SGK b. Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều từ khác biệt nhau về từ loại. VD : DT: con ngöôi, loâng maøy; ÑT: Hỏi : Do hiện tượng nhiều nghĩa, một từ có thể thuộc nhìn, trông, liếc; TT: toét, lờ đờ… c. Do hiện tượng nhiều nghĩa, một từ nhiều trường từ vựng khác nhau không? Cho ví dụ? có thể thuộc nhiều trường từ vựng VD : Trường mùi vị (cay, đắng, chát, thơm) khaùc nhau. Ngoït Trường âm thanh (êm dịu, chối tai…) Trường thời tiết (hanh,ẩm) Hỏi : Tác dụng của cách chuyển trường từ vựng trong thô vaên vaø trong cuoäc soáng haèng ngaøy? Cho ví d. Trong thô vaên cuõng nhö cuoäc soáng hằng ngày, người ta thường dùng cách duï (Trường từ vựng về người có thể chuyển sang trường chuyển từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng từ vựng về động vật) *** Câu hỏi nâng cao học sinh giỏi: Trường từ vựng diễn đạt. và cấp độ khái quát nghĩa của từ ngữ khác nhau ở ñieåm naøo? (Trường từ vựng là một tập hợp có ít nhất một nét chung về nghĩa, trong đó các từ có thể khác nhau về từ loại; Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngư là một tập hợp các từ có quan hệ so sánh về phạm vi nghĩa rộng hay nghĩa hẹp, trong đó các từ phải có cùng từ loại) * Hoạt động 3: Luyện tập. HS thảo luận nhóm sau đó cử đại diện lên bảng làm. Bài 1: Cho học sinh đọc vaên baûn Trong loøng meï, tìm từ thuộc trường từ vựng “người ruột thịt” Bài 2 : Đặt tên trường từ vựng cho dãy từ cho sẵn.. III. Luyeän taäp. Baøi 1 Người ruột thịt: Tôi, thầy tôi, mẹ tôi, cô tôi, anh em tôi.. Baøi 2 a. Dụng cụ đánh bắt thuỷ sản b.Dụng cụ để đựng. c. Hoạt động của chân d. Traïng thaùi taâm lyù. e. Tính caùch. f. Dụng cụ để viết.. Bài 3 : Chỉ ra các từ in đậm Bài 3 : hoài nghi, khinh miệt, ruồng rẫy, thương yêu, kính thuộc trường từ vựng nào? mến, rắp tâm : Thuộc TTV chỉ thái độ của con người. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. Baøi 4 : Cho hoïc sinh keû oâ Baøi 4 vaø xeáp baûng laáy ñieåm nhanh.. Bài 5*: Các từ lưới, lạnh, phòng thủ đều thuộc từ nhiều nghĩa, căn cứ các nghĩa của từ để xác định mỗi từ có thể thuộc những trường từ vựng nào đó(có thể tra từ điển để giải bài taäp - cho hoïc sinh tham khảo từ điển tiếng Việt).. Baøi 6 : Cho hoïc sinh thaûo luaän nhanh baøi taäp naøy. Bài 7 : Cho học sinh đọc tác phẩm Trong lòng mẹ để tìm ra yeâu caàu baøi taäp. Khứu giác Muõi Thính Ñieác Thôm. Thính giaùc Tai Nghe Ñieác Roõ. Baøi 5* a/ Lưới: - Trường dụng cụ đánh bắt thuỷ sản: lưới, nơm, câu, vó. - Trường đồ dùng các chiến sĩ : lưới chắn B40, võng, tăng, bạt. - Trường các hoạt động săn bắn của con người: lưới, bẫy, bắn… b/ Laïnh: - Trường thời tiết và nhiệt độ: lạnh, nóng, ấm.. - Trường tính chất thực phẩm: lạnh(đồ lạnh, thịt trâu lạnh), nóng (thực phẩm nóng sốt hoặc có hàm lượng đạm cao) - Trường tính chất tâm lý hoặc tình cảm con người lạnh(tính anh ấy lạnh) ấm(ở gần chị ấy thấy lòng ấm lại) c/ Phoøng thuû: - Trường tự bảo vệ bằng sức mạnh của chính mình: phòng thủ, phòng ngự, cố thủ. - Trường các chiến lược, chiến thuật hoặc các phương án tác chiến của quân đội: phòng thủ, phản công, tấn công, tổng tấn coâng. - Trường các hoạt động bảo đảm an ninh quốc gia: phòng thủ, tuần tra, tuần tiễu, trực chiến, canh gác. Baøi 6 Tác giả đã chuyển trường quân sự sang trường nông nghiệp. Baøi 7 Cũng như mấy người học trò…cảnh lạ (Thanh Tịnh - Tôi đi học) Bài 8* : Tìm những từ trong trường nghĩa thời tiết 4 mùa: Gioù muøa ñoâng baéc traøn veà Mang theo khí lạnh rét tê cóng người Gió heo may thổi tháng mười Quang mây hửng nắng tiết trời hanh khô Mùa xuân thời tiết nên thơ Lúa xuân nghe sấm phất cờ mà lên Khí trời ấm áp ngày đêm Mây mù vắt vẻo ngay trên đỉnh đèo Mùa hè ẩm ướt đến theo Cơn giông chớp loé ngoằn ngoèn trên không Mưa rào nước lũ ngập đồng Phong ba trời nổi gió đông ào ào Mùa thu tạnh ráo trời cao Long lanh từng hạt sương rơi. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************ Không khí mát mẻ bầu trời trong veo.. D. CUÛNG COÁ VAØ DAËN DOØ. - Trường từ vựng là gì? - Một trường từ vựng có thể gồm nhiều trường nhỏ hơn nào? - Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp coøn laïi . - Chuaån bò baøi: Boá cuïc cuûa vaên baûn. Tieát 8. Boá cuïc vaên baûn NS : 30/8/2008 ND : …../9/2008. --------------------------. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Giuùp hoïc sinh: - Nắm được bố cục của văn bản, đặc biệt là cách sắp xếp các nội dung trong phần thân bài. - Biết xây dựng bố cục văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tượng và nhận thức của người đọc. - Rèn kỹ năng xây dựng bố cục văn bản trong nói và viết. B. CHUAÅN BÒ - Học sinh soạn bài theo hướng dẫn giáo viên, học bài tính thống nhất chủ đề văn bản. - Tích hợp với Trong lòng mẹ – Trường từ vựng. C. CÁC BƯỚC LÊN LỚP 1/ Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số: 2/ Kieåm tra baøi cuõ: - Thế nào là tính thống nhất về chủ đề văn bản? - Tính thống nhất này được thể hiện ở những phương diện nào? - Baøi taäp 2,3 (tr.14 - SGK) 3/ Bài mới: * Hoạt động 1: Học sinh ôn lại kiến thức bố cục ba phần của văn bản. - Đọc văn bản SGK : Người thầy đạo cao đức trọng. Hỏi : Văn bản trên có thể chia làm mấy phần? Chỉ rõ ranh giới giữa các phần đó? (3 phần: Từ đầu đến ông Chu Văn An không màng danh lợi; Tiếp đến có khi khoâng cho vaøo thaêm; Coøn laïi). Hỏi : Hãy cho biết nhiệm vụ từng phần trong văn bản trên? - Phần 1: Giới thiệu ông Chu Văn An. - Phaàn 2: Coâng lao, uy tín vaø tính caùch cuûa Chu Vaên An. - Phần 3: Tình cảm của mọi người đối với Chu Văn An. - Phân tích mối quan hệ giữa các phần trong văn bản trên? (Luôn gắn bó chặt chẽ với nhau, phần trước là tiền đề cho phần sau, còn phần sau là sự tiếp nối cho phần trước; Các phần đều tập trung làm rõ chủ đề Người thầy đạo cao đức trọng. Hỏi : Từ việc phân tích trên, em hãy cho biết một cách khái quát: Bố cục. I. Boá cuïc cuûa vaên baûn. 1/ Đọc ngữ liệu Văn bản : Người thầy đạo cao đức troïng. 2/ Nhaän xeùt. Văn bản thường coù ba phaàn: - Mở bài, Thân. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. của văn bản gồm mấy phần? Nhiệm vụ của từng phần? Các phần trong bài và kết bài. - Mỗi phần đều văn bản có quan hệ với nhau như thế nào? có chức năng, nhieäm vuï rieâng nhöng phaûi phuø hợp với nhau để làm rõ chủ đề của vaên baûn. 3/ Ghi nhớ:1,2 sgk * Hoạt động 2: Cách sắp xếp, bố trí phần thân bài. Hỏi : Phần thân bài Tôi đi học của TT, được sắp xếp trên cơ sở nào? (Sắp xếp theo sự hồi tưởng những kỷ niệm về buổi tựu trường đầu tiên của tác giả. Các cảm xúc được sắp xếp theo thứ tự thời gian : những cảm xúc trên đường đến trường, những cảm xúc khi bước vào lớp học; Sắp xếp theo liên tưởng đối lập những cảm xúc về cùng một đối tượng trước đây và buổi tựu trường đầu tiên) Hỏi : Phân tích những diễn biến tâm lý của cậu bé Hồng ở văn bản Trong loøng meï cuûa Nguyeân Hoàng. (Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục đày đoạ mẹ mình của cậu bé Hồng khi nghe bà cô cố tình bịa chuyện nói xấu về mẹ Niềm vui sướng tột độ của bé Hồng khi ở trong lòng mẹ). Hỏi : Khi tả người, con vật, vật phong cảnh có thể sắp xếp theo trình tự nào? Hãy kể một vài trình tự mà em thường gặp? + Tả người, vật, con vật: Theo không gian từ xa đến gần hoặc ngược lại; Theo thời gian: quá khứ - hiện tại - đồng hiện; Từ ngoại hình đến quan hệ cảm xúc hoặc ngược lại. + Taû phong caûnh: Theo khoâng gian roäng - heïp - gaàn - xa - cao - thaáp; Ngoại cảnh đến cảm xúc hoặc ngược lại. Hỏi : Chỉ ra 2 nhóm sự việc về Chu Văn An trong phần thân bài? - Sự việc nói về tài cao; Các sự việc nói về đạo đức, được học trò kính troïng. Hỏi : Từ việc tìm hiểu trên cho biết: + Việc sắp xếp bố cục văn bản tuỳ thuộc vào những yếu tố nào? + Các ý trong phần Thân bài thường được sắp xếp theo những trình tự naøo? - Học sinh đọc ghi nhớ SGK. II. Caùch saép xeáp, boá trí noäi dung phaàn thaân baøi cuûa vaên baûn:. * Ghi nhớ : 3 sgk. * Hoạt động 3: Luyện tập. Baøi 1: Cho hoïc sinh trình baøy yù trong các đoạn trích sau: - Giaùo vieân cho hoïc sinh thaûo luaän, sau đó đại diện nhóm lên trình bày. Baøi 1 a/ Theo không gian: từ xa(thấy chim bay lên như đàn kiến từ trong lòng đất chui ra, bò li ti đen ngòm lên da trời), đến gần hơn (tiếng chim kêu náo động như xóc. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. các nhóm khác nhận xét, giáo viên những rổ đồng tiền đồng. Chim đậu chen nhau trắng tổng hợp và kết luận. xoá), đến gần hơn nữa (thò tay lên tổ nhặt trứng chim moät caùch deã daøng), gaàn nhaát ( tieáng chim keâu vang động bên tai và nói chuyện thì không thể nghe thấy). b/ Theo thời gian: Lúc về chiều và lúc hoàng hôn. c/ Bàn về mối quan hệ giữa sự thật lịch sử và các truyền thuyết, các ý trong đoạn được sắp xếp theo cách diễn giải, ý sau làm rõ ý trước: Để làm rõ ý nhân dân thường tìm cách chữa lại những sự thật lịch sử để khỏi công nhận những tình thế đáng u uất, tác giả đưa 2 dẫn chứng. Hai luận cứ được sắp xếp theo tầm quan trọng với luận điểm cần chứng minh. Baøi 2: Baøi 2 - Giáo viên hướng dẫn học sinh về Trình bày và sắp xếp các ý cho một văn bản nói về nhaø laøm. lòng yêu thương sâu sắc và cảm động của chú bé Hồng đối với mẹ. * MB: Nêu khái quát tình cảm của chú bé Hồng đối với mẹ. * TB: - Hoàn cảnh đáng thương của chú bé Hồng và nỗi nhớ thương khao khát được mẹ nâng niu ấp ủ. - Sự cay nghiệt của bà cô và phản ứng quyết liệt của chú bé Hồng trước thái độ của bà cô nói về mình. - Niềm sung sướng hạnh phúc của chú bé Hồng khi được ở trong lòng mẹ. Baøi 3: Baøi 3 Giáo viên hướng dẫn học sinh về nhà Cách sắp xếp các ý trong phần thân bài như đề là laøm. chưa hợp lý, cần giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng của câu tục ngữ. Sau đó chứng minh đúng đắn của câu tục ngữ trong đời sống hàng ngày.. D. CUÛNG COÁ VAØ DAËN DOØ. - Neâu boá cuïc cuûa vaên baûn? - Caùch saép xeáp boá trí noäi dung thaân baøi trong vaên baûn? - Hoïc baøi vaø laøm baøi taäp 2,3. - Đọc và soạn văn bản : Tức nước vỡ bờ.. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Giáo án Ngữ văn 8 ************************************************************************************************. Tuaàn 3 BAØI 3. Tieát 9. TỨC NƯỚC VỠ BỜ (Trích “Tắt đèn” - Ngô Tất Tố) ……………………………………. NS : 01/9/2008 ND: …./9/2008 A.MỤC ĐÍCH CẦN ĐẠT Giuùp hoïc sinh: - Qua đoạn trích thấy được bộ mặt tàn ác bất nhân của chế độ xã hội đương thời và tình cảnh đau thương của người nông dân cùng khổ trong xã hội ấy; cảm nhận được cái quy luật của hiện thức: có áp bức có đấu tranh; thấy được vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân. - Thấy được những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện ngắn: dựng cảnh, tả người, tả việc ñaëc saéc cuûa taùc giaû. - Rèn kỹ năng phân tích nhân vật qua đối thoại, cử chỉ và hành động; qua biện pháp đối lập tương phản; kỹ năng đọc sáng tạo văn bản tự sự nhiều đối thoại, giàu kịch tính. B. CHUAÅN BÒ - Đồ dùng: Nếu có điều kiện cho học sinh xem ảnh chân dung của nhà văn Ngô Tất Tố, tác phẩm : Tắt đèn. - Nếu có điều kiện sưu tầm phim Chị Dậu do diễn viên Lê Vân đóng để cho học sinh xem trước khi học đoạn trích của tác phẩm Tắt đèn. - Hướng dẫn học sinh tóm tắt tác phẩm TĐ. - Dự kiến các khả năng tích hợp: + Tích hợp ngang với văn bản tự sự đã học ở bài 2 và 3. + Tích hợp dọc, lớp 6: miêu tả nhân vật, ngôn ngữ kể chuyện lớp 7. C. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG: 1/ Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. 2/Baøi cuõ: - Phaân tích taâm traïng cuûa beù Hoàng khi naèm trong loøng meï. - Caâu hoûi traéc nghieäm(giaùo vieân chuaån bò saün) * “Trong lòng mẹ” cũng như “Tôi đi học” là những áng văn tự sự đậm chất trữ tình. Chất trữ tình - chất thơ ấy được toát lên từ: a. Taâm traïng nhaân vaät chính. b. Caûnh thieân nhieân thô moäng. c. Tình huoáng truyeän. d. Ngôn ngữ giàu biểu cảm. 3/ Bài mới: * Hoạt động 1: Khởi động Hoûi : Cho bieát ñoâi neùt veà taùc giaû Ngoâ Taát Toá? (Học sinh tóm tắt dựa vào SGK). I. GIỚI THIỆU CHUNG 1/ Taùc giaû: SGK. ********************************************************************************************. Giáo viên : Nguyễn Văn Ban - Trường THCS Lê Thanh Lop8.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>