Giáo án Hình Học 9 năm 2008 - 2009 - Tiết 29, 30

<span class='text_page_counter'>(1)</span>H×nh Häc 9: 2008-2009. Ngµy so¹n:.1/12/08 Ngµy d¹y: .................... TiÕt 29. luyÖn tËp 1. Môc tiªu. - KiÕn thøc : + Cñng cè c¸c tÝnh chÊt cña tiÕp tuyÕn ®­êng trßn, ®­êng trßn néi tiÕp tam gi¸c. - Kü n¨ng : + RÌn luyÖn kÜ n¨ng vÏ h×nh, vËn dông c¸c tÝnh chÊt cña tiÕp tuyÕn vµo c¸c bµi tËp vÒ tÝnh to¸n vµ chøng minh. + Bước đầu vận dụng tính chất của tiếp tuyến vào bài tập quỹ tích dựng hình. - Thái độ :+ HS biết vận dụng kiến thức vào thực tế. + Cã ý thøc häc to¸n ; lµm viÖc cã khoa häc ; thÊy ®­îc ý nghÜa cña häc to¸n. 2. ChuÈn bÞ. GV: - Bảng phụ ghi câu hỏi, bài tập, hình vẽ.Thước thẳng, compa, êke, phấn màu. HS: - Ôn tập các hệ thức lượng giác trong tam giác vuông, các tính chất của tiếp tuyến . Thước kẻ, compa, êke. Bảng phụ nhóm, bút dạ. 3. Phương pháp : Đặt và giải quyết vấn đề , vấn đáp , luyện tập .. 4.TiÕn tr×nh d¹y- häc Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1: kiểm tra – chữa bài tập (15 phút) Bµi 26 tr115 SGK GV yªu cÇu HS 1 lªn b¶ng vÏ h×nh vµ HS1: Ch÷a bµi 26 (a, b) SGK ch÷a c©u a, b. Sau khi HS1 tr×nh bµy c©u a, b, GV ®­a B h×nh vÏ c©u c yªu cÇu HS líp gi¶i c©u c 2. 4 H. O. GV nhËn xÐt, cho ®iÓm. A. C. Hoạt động 2. Luyện tập (28 phút) Bµi 30 tr116 SGK GV hướng dẫn HS vẽ hình a) Chøng minh COD = 900 (ghi l¹i chøng minh HS tr×nh bµy, bæ sung cho hoµn chØnh) b) Chøng minh CD = AC + BD. HS vÏ h×nh vµo vë. a) Cã OC lµ ph©n gi¸c AOM cã OD lµ ph©n gi¸c MOB (tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau) AOM kÒ bï víi MOB => OC  OD hay COD = 900 b) Cã CM = CA, MD = MB (tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau) => CM + MD = CA + BD hay CD = AC + BD. NguyÔn Hång Chiªn-THCS VQ. 72 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> H×nh Häc 9: 2008-2009. Hoạt động của GV c) Chứng minh AC. BD không đổi khi M di chuyÓn trªn nöa ®­êng trßn GV: AC. BD b»ng tÝch nµo? - Tại sao CM. MD không đổi?. Bµi 31 tr16 SGK GV yêu cầu HS hoạt động theo nhóm. GV gîi ý: H·y t×m c¸c cÆp ®o¹n th¼ng b»ng nhau trªn h×nh.. Hoạt động của HS c) AC. BD = CM. MD - Trong tam gi¸c vu«ng COD cã OM  CD (tÝnh chÊt tiÕp tuyÕn) => CM. MD = OM2 (hệ thức lượng trong tam giác vu«ng) => AC. BD = R2 (không đổi) HS líp võa tham gia chøng minh, võa ch÷a bµi. HS hoạt động nhóm A Bµi lµm F C. D C B. O E CFC=. C. a) Cã AD = AF, BD = BE, CE (tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau) AB + AC – BC = AD + DB + AF + FC – BE – EC = AD + DB + AD + FC – BD – FC = 2AD b) Các hệ thức tương tự như hệ thức ở câu a là: Các nhóm hoạt động khoảng 7 phút thì 2BE = BA + BC - AC GV yêu cầu đại diện một nhóm lên trình 2CF = CA + CB – AB bµy. §¹i diÖn mét nhãm lªn tr×nh bµy bµi. HS líp nhËn xÐt, ch÷a bµi A Bµi 32 tr116 SGK. HS tr¶ lêi miÖng OD = 1cm => AD = 3cm ¤ 1. B. D. C. (theo tÝnh chÊt trung tuyÕn) Trong tam gi¸c vu«ng ADC cã C = 600 DC = AD. cotg600 1  3 (cm) 3 => BD = 2DC = 2 3 (cm). = 3.. DiÖn tÝch ABC b»ng: A. 6cm2 B. 3 cm2 C.. 3 3 cm2 4. D. 3 3 cm2. BC. AD 2 3.3   3 3 (cm2) 2 2 Vậy D. 3 3 cm2 là đúng. SABC =. Bµi 28 tr116 SGK GV ®­a h×nh vÏ sau NguyÔn Hång Chiªn-THCS VQ. 73 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> H×nh Häc 9: 2008-2009. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - C¸c ®­êng trßn (O1), (O2), (O3) tiÕp xóc HS: Theo tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau cña mét víi hai c¹nh cña gãc xAy, c¸c t©m O n»m ®­êng trßn, ta cã c¸c t©m O n»m trªn tia ph©n gi¸c trªn ®­êng nµo? cña gãc xAy. Bµi 29 tr116 SGK Hướng dẫn về nhà (2 phút). Bµi tËp vÒ nhµ sè 54, 55, 56, 61, 62 tr 135 – 137 SBT Ôn tập định lí sự xác định của đường tròn. Tính chất đối xứn của đường tròn. Ngµy so¹n:.. 1/12/08 Ngµy d¹y: .................... *******************************************. TiÕt 30. Đ7. vị trí tương đối của hai đường tròn 1. Môc tiªu - Kiến thức : + Nắm được 3 vị trí tương đối của hai đường tròn, tính chất của hai đường tròn tiếp xóc nhau, tÝnh chÊt cña hai ®­êng trßn c¾t nhau. KiÓm tra 15’ - Kü n¨ng : + BiÕt vËn dông tÝnh chÊt hai ®­êng trßn c¾t nhau, tiÕp xóc nhau vµo c¸c bµi tËp vÒ tÝnh to¸n vµ chøng minh. - Thái độ : + Có ý thức học toán ; làm việc có khoa học ; thấy được ý nghĩa của học toán. 2. ChuÈn bÞ GV: - Một đường tròn bằng dây thép để minh hoạ các vị trí tương đối của nó với đường tròn được vÏ s½n trªn b¶ng. - Bảng phụ hình 85, 86, 87 SGK định lí, câu hỏi, bài tập. - Thước thẳng compa, phấn màu, ê ke. HS: - Ôn tập định lí sự xác định đường tròn. Tính chất đối xứng của đường tròn. - Thước kẻ, compa. 3. Phương pháp : Đặt và giải quyết vấn đề , vấn đáp , luyện tập .. 4.TiÕn tr×nh d¹y- häc Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. Hoạt động 1: kiểm tra – chữa bài tập (8 phút) GV nªu yªu cÇu kiÓm tra Ch÷a bµi tËp 56 tr135 SBT. Mét HS lªn kiÓm tra HS tr×nh bµy miÖng c©u a a) Chøng minh D, A, E th¼ng hµng cã A1 = A2; A3 = A4 (tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau) Mµ A2 + A3 = 900 => A1 + A2 + A3 + A4 = 1800 GV yêu cầu HS 2 đứng tại chỗ chứng => D, A, E thẳng hàng minh c©u b. NguyÔn Hång Chiªn-THCS VQ. 74 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> H×nh Häc 9: 2008-2009. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS b) Chøng minh DE tiÕp xóc víi ®­êng trßn ®­êng kÝnh BC BC (tÝnh chÊt tam gi¸c vu«ng) 2 BC   => A  ®­êng trßn  M ;  . H×nh thang DBCE cã 2  . Cã MA = MB = MC =. AM lµ ®­êng trung b×nh (v× AD = AE, MB = MC) => MA // DB => MA  DE VËy DE lµ tiÕp tuyÕn cña ®­êng trßn ®­êng kÝnh BC GV hái ®­êng trßn (A) vµ (M) cã mÊy - §­êng trßn (A) vµ (M) cã hai ®iÓm chung lµ P vµ Q ®iÓm chung? (GV ®iÒn P, Q, vµo h×nh) GV giới thiệu và đặt vấn đề: Hai đường tròn (A) và (M) không trùng nhau, đó là hai ®­êng trong ph©n biÖt. Hai ®­êng tròn phân biệt có bao nhiêu vị trí tương đối? Đó là nội dung bài học hôm nay. Hoạt động 2. Ba vị trí tương đối của hai đường tròn (2 phút) ?1 Vì sao hai dường tròn phân biệt không thể có quá HS: Theo định lí sự xác định đường tròn, qua 2 ®iÓm chung. ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng, ta vÏ ®­îc mét vµ chỉ một đường tròn. Do đó nếu hai đường trßn cã tõ ba ®iÓm chung trë lªn th× chóng trïng nhau, vËy hai ®­êng trßn ph©n biÖt kh«ng thÓ cã qu¸ 2 ®iÓm chung. GV vẽ một đường tròn (O) cố định lên bảng, cầm ®­êng trßn (O’) b»ng d©y thÐp (s¬n tr¾ng) dÞch chuyển để HS thấy xuất hiện lần lượt ba vị trí tương đối của hai đường tròn. - ®­êng trßn (O’) ë ngoµi víi (O) HS quan s¸t vµ nghe GV tr×nh bµy - ®­êng trßn (O’) tiÕp xóc ngoµi víi (O) - ®­êng trßn (O’) c¾t (O) - ®­êng trßn (O) dùng (O’) - ®­êng trßn (O’) tiÕp xóc trong víi (O) - ®­êng trßn (O’) c¾t (O) - ®­êng trßn (o’) ë ngoµi (O) a) Hai ®­êng trßn c¾t nhau. HS ghi bµi vµ vÏ vµo vë. GV vÏ GV giíi thiÖu: Hai ®­êng trßn cã hai ®iÓm chung ®­îc gäi lµ hai ®­êng trßn c¾t nhau. Hai điểm chung đó (A, B) gọi là hai giao điểm Đoạn thẳng nối hai điểm đó (đoạn AB) gọi là dây chung. (GV lưu ý bố trí bảng để khi sang phần 2 vẫn sử dông tiÕp c¸c h×nh vÏ phÇn 1) NguyÔn Hång Chiªn-THCS VQ. 75 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> H×nh Häc 9: 2008-2009. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS. b) Hai ®­êng trßn tiÕp xóc nhau lµ hai ®­êng trßn chØ cã mét ®iÓm chung. TiÕp xóc ngoµi TiÕp xóc trong. O. A. O’. O O’. A. HS vÏ h×nh vµo vë Điểm chung đó (A) gọi là tiếp điểm. c) Hai ®­êng trßn kh«ng giao nhau lµ hai ®­êng trßn kh«ng cã ®iÓm chung. ë ngoµi nhau §ùng nhau. O. O. O’. O’. (HS vÏ h×nh vµo vë). Hoạt động 3. 2. Tính chất đường nối tâm (8 phút). GV vÏ ®­êng trßn (O) vµ (O’) cã O kh«ng trïng O. C. O. D E. O’. F. ` Giíi thiÖu: §­êng th¼ng OO’ gäi lµ ®­êng nèi t©m; ®o¹n th¼ng OO’ gäi lµ®o¹n nèi t©m. §­êng nèi t©m OO’ c¾t (O) ë C vµ D, c¾t (O’) á E vµ F. Tại sao đường nối tâm OO’ lại là trục HS: Đường kính CD là trục đối xứng của (O), đường đối xứng của hình gồm cả hai đường kính EF là trục đối xứng của đường tròn (O’) nên đường tròn đó? nối tâm OO’ là trục đối xứng của hình gồm cả hai đường tròn đó. GV yªu cÇu HS thùc hiÖn ?2 HS ph¸t biÓu a) Quan s¸t h×nh 85, chøng minh r»ng a) Cã OA = OB = R (O) OO’ lµ ®­êng trung trùc cña ®o¹n th¼ng O’A = O’B = R (O’) AB. => OO’ lµ ®­êng trung trùc cña ®o¹n th¼ng AB. HoÆc: Có OO’ là trục đối xứng của hình gồm hai đường tròn. NguyÔn Hång Chiªn-THCS VQ. 76 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> H×nh Häc 9: 2008-2009. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS => A và B đối xứng với nhau qua OO’ => OO’ lµ ®­êng trung trùc cña ®o¹n AB. GV bæ sung vµo h×nh 85. GV ghi (O) vµ (O’) c¾t nhau t¹i A vµ B. HS ghi vµo vë. OO' AB   IA  IB. GV yªu cÇu HS ph¸t biÓu néi dung tÝnh chÊt trªn. b) Quan s¸t h×nh 86, h·y dù ®o¸n vÒ vÞ trí của điểm A đối với đường nối tâm OO’ GV ghi (O) vµ O’) tiÕp xóc nhau t¹i A => O, O’, A th¼ng hµng GV yêu cầu HS đọc định lí tr119 SGK. b) V× A lµ ®iÓm chung duy nhÊt cña hai ®­êng trßn nªn A phải nằm trên trục đối xứng của hình tức là A đối xøng víi chÝnh nã. VËy A ph¶i n»m trªn ®­êng nèi t©m. HS ghi vµo vë. GV yªu cÇu HS lµm ?2. Một HS đọc to ?3. HS quan s¸t h×nh vÏ vµ suy nghÜ, t×m c¸ch chøng. HS tr¶ lêi miÖng a) Hãy xác định vi trí tương đối của hai a) Hai đường tròn (O) và (O’) cắt nhau tại A và B. ®­êng trßn (O) vµ (O’) b) Theo h×nh vÏ AC, AD lµ g× cña ®­êng b) AC lµ ®­êng kÝnh cña (O) AD lµ ®­êng kÝnh cña (O’) trßn (O) vµ (O’)? - XÐt ABC cã: AO = OC = R (O). - Chøng minh BC // OO’ vµ ba ®iÓm C, B, D th¼ng hµng (GV gîi ý b»ng c¸ch nèi AB c¾t OO’ t¹i I vµ AB OO’) GV l­u ý HS dÔ m¾c sai lÇm lµ chøng minh OO’ lµ ®­êng trung b×nh cña ACD (ch­a cã C, B, D th¼ng hµng). AI = IB (tÝnh chÊt ®­êng nèi t©m) => OI lµ ®­êng trung b×nh cña ABC => OI // CB hay OO’ //BC. Chứng minh tượng tự => BD// OO’ -> C, B, D thẳng hàng theo tiên đề Ơcơlit. Hoạt động 4. Củng cố (5 phút) - Nêu các vị trí tương đối hai đường tròn HS trả lời các câu hỏi và số điểm chung tương ứng. - Phát biểu định lý về tính chất đường nèi t©m - Bµi tËp 33 tr119 SGK Hướng dẫn về nhà (2 phút). - Nắm vững ba vị trí tương đối của hai đường tròn, tính chất đường nối tâm. - Bµi tËp vÒ nhµ sè 34 tr119 SGK, sè 64, 65, 66, 67 tr137, 138 SGK. NguyÔn Hång Chiªn-THCS VQ. 77 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>