Ôn tập Làm văn 6 (kì I) văn tự sự

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Lµm v¨n 6 (k× i). V¨n Tù sù 1, Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt A, Giao tiếp: là hoạt động truyền đạt, tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn từ. B, Văn bản: là chuỗi lời nói miệng hay bài viết có chủ đề thống nhất, có liên kết, mạch lạc, vận dụng phương thức biểu đạt phù hợp để thực hiện mục đích giao tiÕp. C, Có sau kiểu văn bản thường gặp với các phương thức biểu đạt tương ứng: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn, thuyÕt minh, hµnh chÝnh c«ng vô. Mçi kiểu văn bản có mục đích giao tiếp riêng. D, BiÓu hiÖn cô thÓ: TT. KiÓu v¨n b¶n, phương thức biểu đạt.. Mục đích giao tiếp. VÝ dô. 1. Tù sù. 2. MiÓu t¶. TruyÖn Con Rång ch¸u Tiªn; B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy… Tả người, tả cảnh sinh hoạt…. 3. BiÓu c¶m. Tr×nh bµy diÔn biÕn sù vËt T¸i hiÖn tr¹ng th¸i sù vật, con người Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc. 4. NghÞ luËn. 5 6. Nêu ý kiến đánh giá, b×nh luËn Thuyết minh Giới thiệu đặc điểm, tính chất, phương pháp. Hµnh chÝnh Tr×nh bµy ý muèn, quyÕt định nào đó, thể hiện quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm C«ng vô giữa người và người.. Th¬ tr÷ t×nh, ca dao tr÷ t×nh… Tôc ng÷… Thuyết minh về đồ dùng dạy häc, mét cuèn b¨ng t­ liªô… §¬n tõ, b¸o c¸o, th«ng b¸o, giÊy mêi…. 2, V¨n tù sù. A, Tự sự (còn gọi là kể chuyện) là phương thức trình bày một chuỗi các quan hệ theo một trật tự logíc và mạch lạc nhất định. B, Mục đích giao tiếp của tự sự: nhằm mục đích giúp người kể giải thích, tìm hiểu và bày tỏ thái độ về sự việc. C, Sù viÖc trong v¨n tù sù: - S¸u yÕu tè trong v¨n tù sù: + Sù viÖc do ai lµm ? + Sù viÖc x¶y ra ë ®©u ? + Sù viÖc x¶y ra lu¸c nµo ? + Nguyªn nh©n ? + DiÔn biÕn ? + KÕt qu¶ ? - Sự việc thường thể hiện mối thiện cảm của người kể đối với nhân vật. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> D, Nh©n vËt trong v¨n tù sù: + Nhân vật trong văn tự sự: là người thực hiện các sự việc và là người được thÓ hiÖn trong v¨n b¶n. + Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện tư tưởng của văn bản. Nhân vật phụ chỉ giúp nhân vật chính hoạt động, làm nền cho nhân vật chính thể hiện tư tưởng. + Nh©n vËt ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c mÆt: tªn gäi, lai lÞch, tÝnh nÕt, h×nh d¸ng, tµi n¨ng, viÖc lµm… 3, Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự A, Chủ đề: là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản.  Chủ đề là cái mà câu chuyện muốn ngợi ca, khẳng định, hay phê phán, lên án qua những điều được kể (đại ý) B, Dµn bµi cña bµi v¨n tù sù - Trong văn tự sự tính chất kể là chủ yếu. Vì vậy để người đọc dễ theo dâi, bµi v¨n tù sù gåm cã 3 phÇn: + Më bµi: Cã nhiÖm vô giíi thiÖu chung vÒ nh©n vËt vµ sù viÖc sÏ ®­îc kÓ trong phÇn th©n bµi. + Th©n bµi: PhÇn nµy cã nhiÖm vô kÓ l¹i diÔn biÕn cña sù viÖc. §©y lµ phÇn nh»m chi tiÕt ho¸, cô thÓ ho¸ cho phÇn më bµi. PhÇn nµy cã thÓ kÓ theo tr×nh tù kh«ng gian, thêi gian hoÆc tr×nh tù sù viÖc. + KÕt bµi: PhÇn nµy cã nhiÖm vô khÐp l¹i c©u chuyÖn, thÓ hiÖn kÕt côc cña c©u chuyÖn. PhÇn nµy t¹o sù c¶m nhËn vÒ tÝnh hoµn chØnh “cã ®Çu cã cuèi” cña mét c©u chuyÖn. 4, Tìm hiểu đề và cách làm một bài văn tự sự: A,§Ò v¨n tù sù: - Thông thường đề văn tự sự thường có những từ “kể, kể về, hãy kể, kkể lại…”. Tuy nhiên cũng có khi chỉ cần xác định trong đề có chứa nội dung tự sự: một kỉ niệm ngày thơ ấu; một ngày sinh nhật; sự đổi mới của một miền quê…thì đó cũng là đề tự sự rồi. - Có đề tự sự nghiêng về kể người, cũng có đề nghiêng về kể việc, hay cũng có thể là đề yêu cầu tường thuật. Muốn biết được điều này chúng ta chú ý đến những từ trọng tâm trong mỗi đề. Ví dụ: có cụm từ ‘ một người thầy (cô) em ấn tượng” thì đây là đề kể người. Hay cụm từ: “một câu chuyện em thích” thì lại là kể việc… B, C¸ch lµm bµi v¨n tù sù Muốn là tốt bài văn tự sự, các em có thể tiến hành theo bốn bước sau: + Bước 1: Đọc kĩ đề và nắm vững yêu cầu của đề. + Bước 2: Theo yêu cầu của đề xác định nội dung định viết: nhân vật, sự viÖc, diÔn biÕn, kÕt qu¶ vµ ý nghÜa cña truyÖn. + Bước 3: Lập dàn bài theo những ý đã lập ở bước 2. + Bước 4: Triển khai dàn bài thành bài văn theo bố cục ba phần: mở bài , th©n bµi, kÕt luËn.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 5, Lêi v¨n, ®o¹n v¨n tù sù A, Lời văn tự sự: là lời văn dùng để giới thiệu, kể sự việc, miêu tả hoặc lời độc thoại, đối thoại của các nhân vật trong câu truyện. B, Đoạn văn tự sự: là một tổ hợp các câu trong đó thường có một ý trọng tâm, khái quát hoặc nêu ý chính của cả đoạn. Câu diễn đạt ý chính thường gọi là câu chủ đề. Các câu văn khác trong đoạn văn thường giải thích, bổ sung làm rõ nghĩa cho ý chính này trong câu chủ đề. XÐt vÝ dô: + “ Th»ng con trai t«i thÝch bÉy voi l¾m. Nã reo, nã nh¶y, nãi huyªn thuyên. Rồi lừa lúc tôi bất ngờ, nó tụt xuống luồng sâu chuồng voi, định đến với những con voi đầy hấp dẫn.” + “ Sau trận ốm lão yếu người đi ghê lắm. Những công việc nặng không làm được nữa. Làng mất vè sợi, nghề vải đành phải bỏ. Đàn bà rỗi rãi nhiÒu. Cã tý viÖc nhÑ nµo häc tranh lµm hÕt c¶. L·o H¹c kh«ng cã viÖc. Rồi lại bão. Hoa màu bị phá sạch sành sanh. Từ ngày bão đến nay, vườn lão chưa có tý gì để bán. Gạo thì cứ kém mãi đi. Một lão với một con chó, mỗi ngày ba hào gạo, mà gia sự vẫn còn đói deo đói dắt.” 6, Ng«i kÓ vµ lêi kÓ trong v¨n tù sù: Ngôi kể trong văn tự sự: là vị trí giao tiếp, vị trí trò chuyện mà người kÓ sö dông khi kÓ chuyÖn. Trong v¨n tù sù cã hai ng«i kÓ: ng«i thø ba vµ ng«i thø nhÊt. * Xét ví dụ: + “ Cho đến bây giờ tôi vẫn nhớ, vẫn thích cảnh đẹp ở Đầm Sen. T«i v©n gi÷ nguyªn vÑn lßng say mª §Çm Sen nh­ h«m nµo míi đến. Trước mắt tôi vẫn là ánh nắng lung linh trên mặt hồ loang loáng nước ngày hè và thoang thoảng đâu đây mùi hương sen ngọt ngào” + “ Một hôm ông lão đánh cá ra biển kéo lưới được một con cá vàng, ông đã thả xuống biển mà không cần đền ơn, không đòi gì cả. Về nhà ông bị mụ vợ mắng là “ đồ ngốc” và bắt ông ra biển đòi cá vàng đền ơn” 7, Thø tù kÓ trong v¨n tù sù - Thø tù kÓ trong v¨n tù sù cã hai c¸ch: + Cã thÓ kÓ c¸c sù viÖc liªn tiÕp nhau theo thø tù tù nhiªn (thø tù thêi gian), việc xảy ra trước kể trước, việc gì xảy ra sau kể sau, cho đến hết. Ví dụ: Đa số truyện cổ tích kể theo lối này, như: Ông lão đánh cá và con c¸ vµng; TÊm C¸m; So Dõa… + Cũng có thể kể lại những việc vừa xảy ra, sau đó để cho nhân vật nhớ lại mà kể tiếp các sự việc đã xảy ra trước đó (kể ngược). VD: …………………………………………………………………….. 8, Phân biệt kể chuyện đời thường kể chuyện tưởng tượng. A, Kể chuyện đời thường có nghĩa là kể lại những chuyện diễn ra xung quanh m×nh, diÔn ra trong cuéc sèng h»ng ngµy (tøc lµ nh÷ng chuyÖn cã trong thùc tÕ).. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> B, Kể chuyện tưởng tượng là do người kể nghĩ ra bằng trí tưởng tượng của m×nh, kh«ng cã s½n trong s¸ch vë hay trong thùc tÕ, nh­ng cã mét ý nghĩa nhất định nào đó. Chú ý: Tuy nhiên truyện tưởng tượng được kể ra một phần dựa vào những điều có thật, có ý nghĩa, rồi tưởng tượng thêm cho thú vị và làm cho ý nghÜa thªm næi bËt. Ví dụ : * Truyện đời thường: Những hồi kí chiến tranh, tư liệu lịch sử về c¸c sù kiÖn nh©n vËt, truyÖn chóng ta chøng kiÕn kÓ l¹i cho nhau nghe h»ng ngµy… * Truyện tưởng tượng: Như các truyện cổ tích, thần thoại, ngụ ngôn, truỵện viễn tưởng…. (HÕt k× I). Lµm v¨n 6 (K× II). V¨n miªu t¶ 1, ThÕ nµo lµ v¨n miªu t¶ A, Văn miêu tả: là hình thức sử dụng văn bản với mục đích để tái hiện hoặc giới thiệu với ai đó về một sự vật, con người, sự việc mà người ®­îc giíi thiÖu ch­a nhËn ra, ch­a tr«ng thÊy, hoÆc ch­a h×nh dung ®­îc. B, B¶n chÊt vµ yªu cÇu cña v¨n miªu t¶: + Bản chất của văn miêu tả là làm nổi bật lên được các đặc điểm cụ thể và tính chất tiêu biểu của sự vật, sự việc, con người. + Yêu cầu của văn miêu tả là phải biết quan sát để tìm ra đựoc hình ảnh cụ thể, tiêu biểu nhất cho sự vật, con người, sự việc được miêu tả. Bên cạnh đó cũng cần sự tưởng tượng, so sánh và nhận xét của người viết. VÝ dô: “ Con s«ng §µ tu«n dµi tu«n dµi nh­ mét ¸ng tãc tr÷ t×nh, ®Çu tãc, ch©n tãc Èn hiÖn trong m©y trêi T©y B¾c bung në hoa ban hoa g¹o tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân.” 2, Phương pháp tả cảnh A, Muèn t¶ c¶nh cÇn: + Xác định được đối tượng miêu tả + Quan s¸t, lùa chän ®­îc nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biÓu + Tr×nh bµy nh÷ng ®iÌu quan s¸t ®­îc B, Bè côc bµi v¨n t¶ c¶nh gåm 03 phÇn: - Më bµi: Giíi thiÖu c¶nh ®­îc t¶ - Th©n bµi: TËp trung t¶ c¶nh vËt chi tiÕt - Kết bài: Phát biểu cảm tưởng về cảnh vật đó. VÝ dô:…………………………………………………………………….. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 3, Phương pháp tả người A, Muốn tả người cần: + Xác định được đối tượng miêu tả ( tả chân dung hay tả người trong tư thế lao động) + Quan sát, lựa chọn được những đặc điểm nổi bật từ chân dung (ngoại hình) đến hành động. + Tr×nh bµy nh÷ng ®iÌu quan s¸t ®­îc, nhËn xÐt biÓu c¶m. B, Bố cục bài văn tả người gồm 03 phần: - Mở bài: Giới thiệu người được tả - Thân bài: Tập trung tả chi tiết ngoại hình, cử chỉ, lời nói, hành động… - Kết bài: Phát biểu cảm tưởng về người đó. VÝ dô:……………………………………………………………………. 4, Viết đơn A, §Æc ®iÓm phong c¸ch hµnh chÝnh: + Về chữ viết: chủ yếu xuất hiện dưới dạng viết kèm theo chữ kí của người ra văn bản ở cuối văn bản. + VÒ tõ ng÷: sö dông tõ phæ th«ng (tõ toµn d©n). Tõ ng÷ ®­îc dïng ph¶i mang tính đơn nghĩa, chính xác, không gây hiểu lầm. + Về ngữ pháp: Câu văn đòi hỏi có cấu trúc chặt chẽ, quan hệ giữa các thành phần câu phải được xác định rõ ràng. B, Cách thức viết đơn: * Nếu là đơn viết theo mẫu: người viết chỉ cần điền vào chỗ trống những nội dung cần điền. Chú ý đọc kĩ để trả lời đúng nội dung của từng mục. * Nếu đơn viết không theo mẫu cần tuân thủ theo thứ tự 08 mục sau: + Quèc hiÖu, tiªu ng÷ + Tên đơn: Đơn xin…. + N¬i göi: KÝnh göi… + Họ tên, nơi công tác hoặc nơi ở của người viết đơn. + Trình bày sự việc, lí do và nguyện vọng (đề nghị) + Cam ®oan vµ c¶m ¬n + Địa điểm làm đơn và ngày, tháng, năm… + KÝ tªn.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>