Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 30: Văn bản Chiếc lá cuối cùng (Tiếp) - Năm học 2009-2010 - Lê Đức Quang

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 NS: 05/10/2009 NTH: 08/10/2009 ––––––––––––––––– Ng÷ V¨n – Bµi 8–––––––––––––––––– TiÕt 30, v¨n b¶n: chiÕc l¸ cuèi cïng (tiÕp) ( O Hen-ri.) I/ Môc tiªu bµi häc 1/ KiÕn thøc: Kh¸m ph¸ vµi nÐt c¬ b¶n nghÖ thuËt truyÖn ng¾n cña O Hen-ri. 2/ KÜ n¨ng: BiÕt c¸ch vËn dông sù kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m khi viÕt mét ®o¹n v¨n tù sù. 3/ Thái độ Rung động trước cái hay, cái đẹp và lòng cảm thông của tác giả đối với những nỗi bất hạnh của người nghèo. II/ §å dïng d¹y häc 1/ Gi¸o viªn: §äc toµn bé truyÖn ng¾n 2/ Häc sinh: T×m hiÓu vÒ O Hen ri III/ Phương pháp Thuyết trình, vấn đáp, qui nạp, thảo luận nhóm, gợi mở … IV/ Các bước lên lớp 1/ ổn định. Sĩ số: 8a: 8b: 2/ KiÓm tra ®Çu giê (3’) (?)Tr×nh bµy diÔn biÕn t©m tr¹ng cña Gi«n-xi ? 3/ Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học H§ cña thÇy vµ trß T/g Néi dung 1’ HĐ1 Khởi động - Mục tiêu: Sử dụng kiến thức tiết trước để định hướng học sinh vào tiết học. - C¸ch tiÕn hµnh: Gv sử dụng lời để giới thiệu: Bªn c¹nh sù kú diÖu cña chiÕc l¸, xung quanh Giôn-xi còn tình yêu thương - đó là tình yêu thương của những người cùng cảnh ngộ. Người luôn sát cánh bên Gi«n-xi, chia sÎ vui buån víi c« lµ Xiu. I/ §äc, th¶o luËn chó thÝch HĐ2. HDHS đọc- hiểu văn bản. - Môc tiªu: II/ T×m hiÓu v¨n b¶n NhËn diÖn ®­îc nh÷ng phÈm chÊt cña 1/ Nh©n vËt Gi«n-xi hai nh©n vËt lµ Xiu vµ b¸c B¬-men. 18’ 2/ Nh©n vËt Xiu. - C¸ch tiÕn hµnh: (?) Khi cïng cô B¬-Men nh×n ra ngoµi cửa sổ, Xiu có thái độ ntn? Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 Sî sÖt, ch¼ng nãi n¨ng g×. (?) Em h×nh dung t©m tr¹ng cña Xiu lóc nµy?. - Lo l¾ng cho Gi«n-xi. RÊt lo l¾ng cho Gi«n-xi v× Gi«n-xi göi tÝnh m¹ng vµo chiÕc l¸ mµ thêi tiÕt kh¾c nghiÖt thÕ th× nã sÏ rông vµo ngµy mai mÊt. GV: Xiu chØ lµ chÞ em kÕt nghÜa víi Gi«n-xi nh­ng Xiu coi Gi«n-xi nh­ lµ đứa em ruột thịt, cô luôn lo lắng, thấp thỏm trước tình trạng sức khoẻ và tâm tr¹ng bi quan cña Gi«n-xi, thÊy Gi«n-xi đếm từng chiếc lá rụng, cô càng lo sợ. Lßng c« lóc nµy ®ang trÜu nÆng t×nh thương và nỗi lo âu trước giờ phút sức lùc cña Gi«n-xi dang c¹n kiÖt dÇn. (?) Khi Gi«n-xi ra lÖnh cho Xiu kÐo tÊm mành lên thì thái độ của Xiu ntn? C« lµm theo mét c¸ch ch¸n n¶n. (?) Nh­ng khi kÐo mµnh lªn, chiÕc l¸ thường xuân không rụng thì tâm trạng cña Xiu ntn? Cô vô cùng ngạc nhiên và rất đỗi vui mõng.. - Nh×n thÊy chiÕc l¸ cuèi cïng vÉn ch­a rông, Xiu ng¹c nhiªn vui mõng. (?) V× sao c« vui mõng ? Chiếc lá không rụng, như vậy Giônxi sẽ còn một chút nghị lực để níu kéo thªm sù sèng. GV: Sù vui mõng cña Xiu kh«ng ®­îc bao l©u khi Gi«n-xi nãi: "H«m nay nó sẽ rụng thôi và cùng lúc đó thì em sẽ chÕt". (?) Nghe Gi«n-xi nãi nh­ vËy, Xiu cã thái độ gì? C« cói mÆt hèc h¸c xuèng th× thµo: "Em hãy nghĩ đến chị … gì đây?" (?) Em hiểu gì về thái độ của Xiu? Lo lắng, tìm mọi lời để động viên b¹n: cÇu xin b¹n. GVb×nh: Nh÷ng lêi nãi cña Gi«n-xi Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. - Tìm mọi lời để động viên bạn.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 nh­ nh÷ng giät tuyÕt l¹nh gieo vµo lßng cô, đối với Xiu, mất Giôn-xi là mất nửa cuộc đời, mất Giôn-xi thì mọi việc làm cña c« sÏ ch¼ng cßn ý nghÜa g×. ThÕ míi biết tình bạn của họ cao quý đến nhường nào ! (?) Lo cho bạn, Xiu đã tìm cách chăm sãc b¹n ntn? Mêi b¸c sÜ kh¸m bÖnh, nÊu ch¸o, pha sữa, thường trực bên cạnh Giôn-xi. (?) T©m tr¹ng lo l¾ng cña Xiu, nh÷ng lêi động viên, những cử chỉ chăm sóc của Xiu víi Gi«n-xi cho em c¶m nhËn g×? Xiu là người bạn tốt, có tấm lòng nhân ái bao la, rất thương yêu bạn, hết lòng vì bạn, đúng như lời bác sĩ nói: "Chị đã thắng". Trong chiến thắng của Gi«n-xi víi bÖnh tËt còng cã sù gãp phÇn kh«ng nhá cña Xiu.. - Mêi b¸c sÜ kh¸m bÖnh, nÊu ch¸o, pha sữa, thường trực bên cạnh Gi«n-xi. Xiu là người bạn tốt, có tấm lòng nhân ái bao la, rất thương yêu bạn, hÕt lßng v× b¹n. GV: Dường như hơi thở và nhịp đập trái tim của Xiu đồng điệu với hơi thở và nhÞp ®Ëp tr¸i tim cña Gi«n-xi. T×nh c¶m của Xiu không chỉ dừng lại ở tình đồng nghiÖp mµ s©u nÆng nh­ t×nh c¶m chÞ em ruét thÞt g¾n bã th©n thiÕt, cïng chung c¶nh nghÌo. Ph¶i ch¨ng, cïng chung trong c¶nh nghÌo hä míi th«ng cảm, hiểu nhau và yêu thương nhau hơn. (?) Nếu Xiu biết trước ý định của bác B¬-men th× truþªn sÏ ra sao? TruyÖn sÏ kÐm hÊp dÉn v× Xiu, Gi«nxi vµ c¶ chóng ta kh«ng bÊt ngê. §ång thêi kh«ng nãi lªn t©m tr¹ng lo lắng đựơm tình người của Xiu. (?) Tại sao tác giả lại để cho Xiu kể lại chuyÖn vÒ c¸i chÕt vµ nguyªn nh©n dÉn đến cái chết của cụ Bơ-men ? Qua đó người đọc có thể thấy rõ phẩm chất gì ? T¸c gi¶ kh«ng t¶ trùc tiÕp c¸i chÕt cña cô B¬-men trong bÖnh viÖn mµ gi¸n tiÕp qua lêi kÓ cña Xiu  c©u chuyÖn diÔn ra tù nhiªn vµ ta hiÓu thªm vÒ Xiu: kÝnh phôc nhí tiÕc cô ho¹ sÜ vµ hÕt lßng víi b¹n cña c« ho¹ sÜ trÎ nµy. Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. đồng thời cô rất kính phục, nhớ tiếc cô B¬-men.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 (?) Qua nh÷ng chi tiÕt giíi thiÖu vÒ cô 15’ 3/ Nh©n vËt b¸c B¬-men. B¬-Men, em thÊy cô cã ®iÓm g× gièng Gi«n-xi vµ Xiu? Họ đều là những người hoạ sĩ nghèo, đều có tình yêu đối với hội hoạ và luôn có khát vọng làm đẹp cho đời. GV: C¶nh nghÌo cïng víi t×nh yªu hội hoạ đã giúp họ xích lại gần nhau, c¶m th«ng víi nhau. (?) Khi cùng Xiu nhìn ra cửa sổ, thái độ cña cô B¬-Men ntn? Còng gièng nh­ Xiu, cô B¬-Men "sî sÖt, ch¼ng nãi n¨ng g×" (?) Em biÕt ®­îc t×nh c¶m g× trong nçi sî sÖt Êy cña b¸c B¬ men ? GV: Cô B¬-Men còng lo l¾ng cho Gi«n-xi gièng nh­ Xiu, nh­ng theo em trong giây phút lo lắng đó cụ nghĩ gì? + Cô nghÜ lµm sao cho chiÕc l¸ kh«ng rông + Cô mong chiÕc l¸ kh«ng bao giê rụng để Giôn-xi sống. GV: Chúng ta đều không biết chắc chắn cụ Bơ-Men nghĩ gì và quyết định ®iÒu g×. §©y còng chÝnh lµ ®iÓm thµnh c«ng cña t¸c gi¶ khi x©y dùng nh©n vËt. Nhà văn đã dùng thủ pháp buông thả nhân vật, ngắt đoạn đảo ngược thời gian để kể câu chuyện 2 chị em Xiu và Giônxi. Mãi tới giây phút quan trọng nhất của cuộc đời Giôn-xi, giây phút cô chiến thắng cái chết, Giôn-xi và người đọc mới hiểu rõ việc làm đầy ý nghĩa cña cô B¬-Men. (?) Qua lời kể của Xiu ta biết cụ đã vẽ chiÕc l¸ cuèi cïng ntn? - Vẽ âm thầm, bí mật trong đêm mưa giã, l¹nh buèt. - Người ta tìm thấy 1 chiếc đèn bão còn thắp sáng, 1 chiếc thang đã bị lôi ra khỏi chỗ để của nó, vài chiếc bút lông r¬i vung v·i, b¶ng pha mµu xanh vµng Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. - Thương yêu, lo lắng cho số mệnh cña Gi«nxi..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 trén lÉn. - Cụ bị viêm phối nặng và đã chết vì s­ng phæi. (?) Mục đích việc làm đó là gì ? Cøu Gi«n-xi (?) Tại sao người kể chuyện lại bỏ qua không nói đến việc cụ vẽ chiếc lá ntn mà đợi đến phần cuối mới cho biết qua lêi kÓ cña Xiu ? T¹o bÊt ngê cho Gi«nxi vµ g©y høng thú cho người đọc. Gv sö dông kÜ thuËt kh¨n tr¶i bµn. (4’) (?) H×nh ¶nh chiÕc l¸ cô vÏ, t¹i sao Xiu lại cho đó là 1 kiệt tác? Em đồng ý với ý kiÕn nµo sau ®©y? Gv ®­a ra tiªu chuÈn kiÖt t¸c: T¸c phÈm nghÖ thuËt ®em l¹i niÒm vui vµ kho¸i cảm thẩm mĩ cho người xem, người đọc và người nghe. §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy Gv nhËn xÐt, chèt - V× chiÕc l¸ gièng y nh­ thËt - Vì chiếc lá đẹp, tạo khoái cảm cho người xem. - Chiếc lá đã cứu sống Giôn-xi, đem l¹i nghÞ lùc, niÒm tin cho Gi«n-xi, thæi vµo t©m hån c« t×nh yªu cuéc sèng. GVbình: Chiếc lá dũng cảm, người s¸ng t¹o ra nã còng v« cïng s¸ng t¹o. ChiÕc l¸ trë thµnh kiÖt t¸c, bëi v× cuèng l¸ mµu xanh l­u gi÷ sù sèng cña c©y truyÒn cho r×a l¸ mµu vµng lµ sù biÕn đổi của thời gian theo quy luật. Xuất phát từ lòng yêu thương Giôn-xi, cụ BơMen đã chớp được cái hồn của chiếc lá, vẽ lá rất sống động, đến nỗi 2 cô hoạ sĩ kh«ng nhËn ra. T¸c phÈm cña cô cã gi¸ trÞ nh©n sinh cao c¶ gãp phÇn cøu sèng một con người. Nó không chỉ vẽ bằng màu sắc mà bằng cả tình yêu thương và đức hy sinh thầm lặng cao quý. Cụ đã thoả nguyện mơ ước của mình. Cụ đã hiến dâng sự sống của mình để giành sự sống cho người khác. Kiệt tác của cụ B¬-Men kh«ng bao giê ®­îc tr­ng bµy Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 trong triÓn l·m nh­ bÊt kú mét t¸c phÈm nghÖ thuËt kh¸c nh­ng víi Gi«n-xi, Xiu và người đọc chúng ta coi đó là 1 kiệt tác vĩ đại. (?) Em hiÓu thÕ nµo vÒ nghÖ thuËt ch©n chÝnh? NghÖ thuËt ch©n chÝnh ph¶i lµ nghÖ thuật vì con người, được tạo ra từ tình yêu thương con người. (?) Em thấy cụ là người như thế nào ? Cụ thật là cao thượng, quên mình vì người khác, lại cứ lẳng lặng mà làm kh«ng hÒ hÐ r¨ng cho ai biÕt. (?) GÇn ®©y cã 1 nhµ nhiÕp ¶nh nµo còng lµm nªn nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ch©n chÝnh? 4’ H§3. HDHS rót ra kÕt luËn bµi häc - Môc tiªu: Rót ra gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. - C¸ch tiÕn hµnh: (?) NghÖ thuËt tiªu biÓu cña v¨n b¶n nµy lµ g× ? H·y chøng minh ? Nghệ thuật đảo ngược tình huống: + LÇn 1 : §èi víi Gi«n xi ai còng nghÜ c« sÏ chÕt v× bÖnh nÆng , v× thÊt väng vÒ cuộc sống vậy mà Giôn xi đã khỏi bệnh + Lần 2 : Đối với bác Bơmen , từ người khÎo m¹nh bÞ s­ng phæi qua đời sau hai ngày . - Cèt truyÖn chÆt chÏ, x©y dùng diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt . (?) Với nghệ thuật như vậy, tư tưởng chủ đề của tác phẩm là gì? Lµ bøc th«ng ®iÖp mµu xanh göi tíi b¹n đọc khắp nơi về : + Tình yêu thương của những họa sĩ nghÌo . + Søc m¹nh cña niÒm tin, nghÞ lùc vµ t×nh yªu cuéc sèng chiÕn th¾ng bÖnh tËt + Søc m¹nh gi¸ trÞ nh©n sinh , nh©n ¸i . Hs đọc và khái quát ghi nhớ. Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. - Cao thượng, quên mình vì người kh¸c, lÆng lÏ s¸ng t¹o bøc ho¹ ChiÕc l¸ cuèi cïng - kiÖt t¸c cña lòng yêu thương và đức hi sinh.. III/ Ghi nhí. - NT - ND.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 8 4/ Cñng cè (3’) (?) Tác giả kết thúc truyện bằng cái chết của cụ Bơ-Men có tạo cho người đọc bi quan không? GV: KÕt thóc nh­ vËy kh«ng thÓ thÓ hiÖn sù bi quan mµ tia s¸ng mét tÊm lòng nhân ái, người hoạ sĩ đã chiến thắng. Cụ Bơ-Men chết đi nhưng kiệt tác chiÕc l¸ cña cô th× sèng m·i vµ nh­ vËy cô B¬-Men còng sèng m·i trong lßng chóng ta.. ( ?) Qua c©u chuyÖn em hiÓu thÕ nµo lµ mét t¸c phÈm nghÖ thuËt ®­îc coi lµ kiÖt t¸c A. Tác phẩm đó phải rất đẹp B. Tác phẩm đó phải rất độc đáo C. Tác phẩm đó phải có ích cho cuộc sống D. Tác phẩm đó phải đồi sộ Gv hÖ thèng kiÕn thøc. 5/ HDHT. (1’) Hãy tưởng tượng ra sự phản ứng của Giôn xi khi nghe Xin kể về chiếc lá cuèi cïng vµ c¸i chÕt cña b¸c B¬-men råi viÕt l¹i phÇn kÕt cña c©u chuyÖn. ChuÈn bÞ: Hai c©y phong LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. ––––––––––––––––––––––––––––––––––. Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>