Giáo án Đại số khối 7 - Trường THCS Tân Long - Tiết 1: Tập hợp Q và các số hữu tỉ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo Aùn Đại Số 7. Chöông I. Ngày soạn: Tuaàn 1-Tieát 1. CHƯƠNG I: SỐ HỮU TỈ – SỐ THỰC §1. TẬP HỢP Q VAØ CÁC SỐ HỮU TỈ A. MUÏC TIEÂU HS hiểu được khái niệm số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số và so sánh các số hữu tỉ. Bước đầu nhận biết được các mối quan hệ giữa các tập hợp số: N  Z  Q.  HS biết biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, biết so sánh hai số hữu tỉ. B. CHUAÅN BÒ . GV: bảng phụ ghi sơ đồ quan hệ giữa 3 tập hợp số: N, Z, Q và các bài tập. Thước thẳng có chia khoảng, phấn màu. HS: Ôn tập các kiết thức: phân số bằng nhau, tính chất cơ bản của phân số, quy đồng mẫu caùc phaân soá, so saùnh soá nguyeân, so saùnh phaân soá, bieåu dieãn soá nguyeân treân truïc soá.  Dụng cụ: bút dạ, thước thẳng có chia khoảng. C. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:   . 1. Ổn định lớp : Lớp trưởng báo cáo sĩ số lớp . 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3.Vào bài mới: - GV giới thiệu chương trình Đại số lớp 7 (4 chương) - GV nêu các yêu cầu sách, vỡ, dụng cụ học tập, ý thức và phương pháp học tập bộ môn Toán - GV giới thiệu sơ lược về chương I: Số hữu tỉ – Số thực HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NOÄI DUNG Hoạt động 1. Số Hữu Tỉ. 3 6 9    ... 5 2 1 2  3 3 ; -0,5 ; 0 ; ;2 . 1 1  2 7 3  0,5     ... Em haõy vieát moãi soá treân thaønh 2 2 4 ba phaân soá baèng noù. 0 0 0 0    ... 1 1 2 2 2 4 4     ... 3 3 6 6 5 19  19 38 2     ...  7 14 7 7 Giả sử ta có các số:. HS: 3 . 1. Số hữu tỉ Số hữu tỉ là số được viết dưới daïng phaân soá 0. a với a, b  Z; b b. VD: Caùc soá : 3; -0,5; 0; đều là số hữu tỉ.. 5 2 ; 2 7 3. - Coù theå vieát moãi soá treân thaønh - HS: Coù theå vieát moãi soá treân bao nhieâu phaân soá baèng noù. thaønh voâ soá phaân baèng noù. (Sau đó GV bổ sung vào cuối caùc daõy soá daáu…) - GV: Ở lớp 6 ta đã biết: Các phaân soá baèng nhau laø caùc caùch vieát khaùc nhau cuûa cuøng moät số, số đó được gọi là số hữu tỉ. Vaäy caùc soá treân: 3 ; -0,5 ; 0 ;. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. Lop7.net. Trường THCS Tân Long.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo Aùn Đại Số 7. Chöông I. 5 2 ; 2 đều là số hữu tỉ. 7 3. HS: Số hữu tỉ là số được viết dưới dạng phân số. Vậy thế nào là số hữu tỉ? GV: giới thiệu: tập hợp các số  Z; b  0 6 3 hữu tỉ được ký hiệu là Q HS: 0,6 =  10 5 - GV yeâu caàu HS laøm ?1 . Vì sao caùc soá 0,6 ; -1,25 ; 1 là các số hữu tỉ?. 1 3.  1,25  1 4 1  3 3. a với a, b b.  125  5  100 4. - GV yeâu caàu HS laøm ?2 Các số trên là số hữu tỉ (theo Số nguyên a có là số hữu tỉ định nghĩa). HS: Với a Z Thì khoâng ? Vì sao? Số tự nhiên n có là số hữu tỉ a= a  a  Q 1 khoâng ? Vì sao? Với n  Z Thì n =. n  n Q 1. - Vaäy em coù nhaän xeùt gì veà - HS: n  Z Z Q mối quan hệ giữa các tập hợp soá: N , Z , Q ? - HS qua sát sơ đồ: - GV giới thiệu sơ đồ biểu thị mối quan hệ giữa ba tập hợp soá (trong khung trang 4 SGK) - GV yeâu caàu HS laøm baøi 1 (trang 7 SGK) Baøi 1 (trang 7 SGK) -3  N ; -3  Z ; -3  Q; N. Z Q. 2 2  Z;  Q; 3 3. N Z Q. Hoạt Động 2. Biểu Diễn Số Hữu Tỉ Trên Trục Số 2. Biểu Diễn Số Hữu Tỉ Trên. hữu tỉ theo tử số). Ví dụ 2: Biểu diễn số hữu tỉ. 2 treân truïc soá 0 caù1ch bieå 2 u dieãn - đọ- c SGK - HS 3 2 1 5 2 treân truïc soá - Vieát dưới dạng phân số số hữu tỉ 4 3. Truïc Soá. coù maãu döông - Chia đoạn thẳng đơn vị thành maáy phaàn? - Điểm biểu diễn số hữu tỉ. 5 4. 2 xaùc ñònh nhö theá naøo? 3. 0. 1M. 2. GV goïi 1 HS leân baûng bieåu dieãn GV: Treân truïc soá, ñieåm bieåu diễn số hữu tỉ x được gọi là. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. Lop7.net. Trường THCS Tân Long.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo Aùn Đại Số 7. Chöông I. 2 2 ñieåm x - HS:  GV yeâu caàu HS laøm baøi taäp 2 3 3 (trang 7 SGK) - HS: Chia đoạn thẳng đơn vị thaønh 3 phaàn baèng nhau - Laáy veá beân traùi ñieåm O moät GV gọi 2 HS lên bảng làm đoạn bằng hai đơn vị mới. moãi em laø moät phaàn. Baøi 2 (trang 7 SGK). N -1  2 3. 0. 1.  15 24  27 ; ; 20  32 36 3 3 b)  4 4. a). Hoạt Động 3: So Sánh Hai Số Hữu Tỉ - GV:?4 So saùnh hai phaân soá HS:  2 10 4  4 12 2 4  ;   vaø 3 15  5 5 15 3 5 Muoán so saùnh hai phaân soá ta Vì - 10  -12  10  12   laøm theá naøo? 15 vaø 15  0  15 - Ví dụ:a) So sánh hai số hữu tæ: 0,6 vaø  3. hay. 2 4  3 5. 3. So sánh hai số hữu tỉ: Để so sánh hai số hữu tỉ ta làm nhö sau: + Viết hai số hữu tỉ có dạng hai phaân soá coù cuøng maãu döông. + So sánh hai tử số, số hữu tỉ nào có tử lớn hơn thì lớn hơn.. 1 2. Để so sánh hai số hữu tỉ ta làm - HS: để so sánh hai số hữu tỉ theá naøo? ta viết chúng dưới dạng phân 1 số rồi so sánh hai phân số đó. Haõy so saùnh –0,6 vaø. 2. 6 1 5 ;  10  2 10 Vì - 6  -5  6  5  (HS phaùt bieåu ghi laïi treân  vaø 10  0  10 10 baûng) 1 hay  0,6  2  0,6 . b) So sánh hai số hữu tỉ: 0 và. 3. 1 2. - HS tự làm vào vở. Moät HS leân baûng laøm HS: Để so sánh hai số hữu tỉ ta caàn laøm: + Viết hai số hữu tỉ có dạng hai phaân soá coù cuøng maãu döông. + So sánh hai tử số, số hữu tỉ nào có tử lớn hơn thì lớn hơn.. GV: Qua hai ví duï, em haõy cho biết để so sánh hai số hữu tỉ ta caàn laøm nhö theá naøo? GV: Giới thiệu về số hữu tỉ 2 3 dương, số hữu tỉ âm, số 0 ?5 : Số hữu tỉ dương: ; 3 5 - Cho HS laøm ?5 Số hữu tỉ âm: - GV ruùt ra nhaän xeùt:. a 0 b. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. 3 1 ; ;4 7 5. Số hữu tỉ không dương cũng. Lop7.net. Trường THCS Tân Long.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo Aùn Đại Số 7 neáu a, b cuøng daáu; a, b khaùc daáu.. Chöông I a 0  0 neáu khoâng aâm: b 2. Hoạt động 4. Củng Cố - Thế nào là số hữu tỉ? Cho ví - HS trả lời câu hỏi duï. - Để so sánh hai số hữu tỉ ta HS Hoạt động nhóm laøm theá naøo? - GV cho HS Hoạt động nhóm - HS trả lời câu hỏi.  3  9 5 20 Đề bài: Cho hai số hữu tỉ: a) –0,75=  ;  5 4 12 3 12 -0,75 vaø. 3. a) So sánh hai số đó. .  9 20 5  Hay  0,75  12 12 3. (Coù theå so saùnh baéc caàu qua soá 0). 3 b) 4 b) Biểu diễn các số đó trên truïc soá. -1 2 4, Neâu nhaän xeùt veà giaù trò cuûa hai số đó đối với nhau, đối với  33 5 ở bên trái treân truïc soá 0. 4 3 GV: như vậy với hai số hữu tỉ nắm ngang x vaø y: neáu x<y thì treân truïc soá  3 ở bên trái điểm 0 nằm ngang điểm x ở bên trái 4 ñieåm y (nhaän xeùt naøy cuõng 5 ở bên phải điểm 0 gioáng nhö hai soá nguyeân). 3 Hoạt động 5. HDVN - Nắm vững định nghĩa số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, so sánh hai số hữu tỉ. - baøi taäp veà nhaø soá 3, 4, 5 (trang 8 SGK) vaø soá 1, 3, 4, 8 (trang 3,4 SBT) - Ôn tập quy tắc cộng, trừ phân số; quy tắc “dấu ngoặc”, quy tắc chuyển vế (Toán 6). GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. Lop7.net. Trường THCS Tân Long.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo Aùn Đại Số 7. Chöông I. Ngày soạn: Tuaàn 1-Tieát 2. §2. CỘNG, TRỪ SỐ HỮU TỈ A. MUÏC TIEÂU: o HS nắm vững các quy tắc cộn g trừ số hữu tỉ, biết quy tắc “chuyển vế” trong tập hợp số hữu tỉ. o Có kỹ năng làm các phép cộng, trừ số hữu tỉ nhanh và đúng. B. CHUAÅN BÒ:  GV: Baûng phuï ghi saün: Công thức cộng, trừ số hữu tỉ (trang 8 SGK) Quy taéc “chuyeån veá” (trang 9 SGK) vaø caùc baøi taäp.  HS: Ôn tập quy tắc cộng trừ phân số, quy tắc “chuyển vế” và quy tắc dấu ngoặc (Toán 6). bút dạ. Bảng phụ Hoạt động nhóm. C. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1. Ổn định lớp : Lớp trưởng báo cáo sĩ số lớp . 2. Kieåm tra baøi cuõ : HS1: Thế nào là số hữu tỉ ? Cho ví dụ 3 số hữu tỉ (dương, âm, 0) Chữa bài tập 3 (Tr8 – SGK) HS2: Chữa bài tập 5 (Tr8 SGK) Giả sử x  Vaø. x<y. Hãy chứng tỏ nếu chọn: Z  Hoạt động của GV. a b ; y  (a, b, m  Z ; m  0) m m. ab thì x  z  y 2m. Hoạt động của HS. Noäi dung. Đặt vấn đề Như vậy trên trục số, giữa hai điểm hữu tỉ khác nhau bất kỳ bao giờ cũng có ít nhất một điểm hữu tỉ nữa. Vậy trong tập hợp số hữu tỉ, giữa hai số phân biệt bất kỳ có vô số số hữu tỉ. Đây là sự khác nhau căn bản của tập Z và Q Hoạt động 1) Cộng, Trừ Hai Số Hữu Tỉ GV: Ta đã biết mọi số hữu tỉ đều. a viết được dưới dạng phân số b với a, b  Z, b  0. HS: Để cộng hay trừ số hữu tỉ ta viết chúng dưới dạng phân số rồi áp dụng quy tắc cộng, trừ phân Vậy để cộng hay trừ hai số hữu tỉ số. ta coù theå laøm nhö theá naøo? -HS: Phaùt bieåu caùc quy taéc trong SGK GV: Neâu quy taéc coäng hai phaân soá cuøng maãu, coäng hai phaân soá khaùc maãu. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. Lop7.net. 1. Cộng, Trừ Hai Số Hữu Tỉ. Trường THCS Tân Long.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo Aùn Đại Số 7. Chöông I. - GV: Yêu cầu HS làm tiếp bài 6 HS toàn lớp làm vào vở, hai HS (Tr.10 SGK) leân baûng laøm. HS1 laøm caâu a,b HS2 laøm caâu c.d Hoạt Động 2) Quy Tắc Chuyển Vế Xeùt baøi taäp sau: HS: 2) Quy Taéc Chuyeån Veá Tìm soá nguyeân x bieát: x + 5 = 17 x + 5 = 17 x = 17 – 5 GV: Nhaéc laïi quy taéc chuyeån veá x = 12 trong Z HS nhaéc laïi quy taéc: Khi chuyeån một số hạng từ vế này sang vế GV: Tương tự, trong Q ta có quy kia của một đẳng thức ta phải taéc chuyeån veá. đổi dấu số hạng đó. Gọi HS đọc quy tắc (9 SGK) 1 HS đọc quy tắc “Chuyển vế” SGK GV ghi: với mọi x, y, z  Q x + y = z x = z – y HS toàn lớp làm vào vở 1 HS leân baûng laøm 1 3 Ví duï: Tìm x bieát:. 3 1 x 7 3. x  3 7 7 9 x  21 21 16 x 21. ?2 Hai HS leân baûng laøm GV: yeâu caàu HS laøm ?2 Tìm x bieát: a) x . 1 2 2 3  ; x 2 3 7 4. Keát quaû: a) x . 1 29 ; b) x  6 28. Một HS đọc “chú ý” (Tr9 SGK) 1 HS leân baûng ghi tieáp:. GV: Cho HS đọc ghi chú (SGK) GV: Như vậy, với hai số hữu tỉ a b ab bất kỳ ta đều có thể viết chúng x  y  m  m  m dưới dạng hai phân số có cùng a b a b moät maãu döông roài aùp duïng quy x  y    m m m tắc cộng,trừ phân số cùng mẫu. HS phaùt bieåu caùc tính chaát pheùp Với coäng a b  7 4  49 12 x  ; y  (a, b, m  Z , m  0) a)     m m 3 7 21 21 Hãy hoàn thành công thức:  49  12  37   x+y= x–y= GV: Em haõy nhaéc laïi caùc tính chaát pheùp coäng phaân soá. Ví duï: a). 7 4  3 7. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. 21. b). 21.  3   12 3 (3)       4 4  4. .  12  3  9  4 4 Lop7.net. Trường THCS Tân Long.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo Aùn Đại Số 7. HS noùi caùch laøm   3 b) (3)    HS cả lớp làm bài vào vở, hai  4  Gọi HS đứng tại chỗ nói cách HS lên bảng làm laøm, GV ghi laïi, boå sung vaø nhaán mạnh các bước làm - Yeâu caàu HS laøm ?1. Chöông I. 2 1 b)  (0,4) 3 3 2 3  2 9  10  1 a) 0,6  =  = =   3 5 3 15 15 15 1 1 2 5 6 11 b)  (0,4) =  =  = 3 3 5 15 15 15 Tính a) 0,6 . Hoạt động 3. Củng Cố. 30  175  42  187 = Baøi 8: (a,c) (Tr10 SGK) a)=    70 70 70 70 3   5  3 Tính: a)       47 7  2   5 2 70 4  2 7 c)      4 2 7 c) =   5  7  10 5 7 10 (Mở rộng: cộng, trừ nhiều số hữu 56 20 49 27 =    tæ) 70 70 70 70 Baøi 7 (a) (Tr10 SGK ). Ta coù theå HS tìm theâm ví duï: 5 viết số hữu tỉ dưới dạng sau:  5  1  (4)  1  1    6.  5 1  3 Ví duï:   16 8 6. Em haõy tìm theâm moät ví duï. 16. 16. 16. HS Hoạt động theo nhóm: Baøi 9 – Keát quaû: a) x . 4. 5 4 ; c) x  12 21. - GV yêu cầu HS Hoạt động Baøi 10 (Tr1- SGK) nhoùm laøm baøi taäp 9 (a, c) vaø laøm Caùch 1: baøi 10 (Tr10 SGK) A=. 36  4  3 30  10  9 18  14  15   6 6 6. A=. 35  31  19  15  5 1    2. GV: Kieåm tra baøi cuûa moät vaøi 6 6 2 2 nhoùm. (Coù theå cho ñieåm) Caùch 2: GV: Muốn cộng, trừ các số hữu tỉ A= ta laøm theá naøo? Phaùt bieåu quy 2 1 5 3 7 5 6  5  3  taéc chuyeån veá trong Q. 3 2 3 2 3 2 = 2 5 7 1 3 5 (6  5  3)            3 3 3  2 2 2. = 20. 1 1  2 2 2. HS: Nhaéc laïi caùc quy taéc. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. Lop7.net. Trường THCS Tân Long.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo Aùn Đại Số 7. Chöông I Hoạt động 4. HDVN:. Học thuộc quy tắc và công thức tổng quát. Bài tập về nhà: bài 1 (b); bài 8 (b,d); bài 9 (b,d) (Tr10 SGK); baøi 12,13 (Tr5 SBT). OÂn taäp quy taéc nhaân, chia phaân soá ; caùc tính chaát cuûa pheùp nhaân trong Z, pheùp nhaân phaân soá.. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. Lop7.net. Trường THCS Tân Long.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo Aùn Đại Số 7. GV: Ñaëng Thò Ngoïc Bích. Chöông I. Lop7.net. Trường THCS Tân Long.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>