Giáo án lớp 6 môn học Vật lý - Tiết 32: Truyền tin qua xináp

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TIẾT 32: TRUYỀN TIN QUA XINÁP Ngày soạn: ………………… Lớp Ngày giảng Tiết giảng 11I:. Sĩ số lớp. ...................................................................................................... 11K: ..................................................................................................... 11H: ..................................................................................................... I/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Ph¸t biÓu ®­îc kh¸i niÖm xin¸p. - M« t¶ ®­îc cÊu t¹o cña xin¸p. - Tr×nh bµy ®­îc c¬ chÕ lan truyÒn xung ®iÖn qua xin¸p. 2. KÜ n¨ng: - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch tranh vÏ. - Kü n¨ng tæng hîp, kh¸i qu¸t ho¸ kiÕn thøc. 3. Thái độ: Yªu thÝch m«n häc vµ cã ý thøc trong viÖc häc tËp. II/ ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - Tranh vẽ sơ đồ hình: 30.1 -> 30.3 2. Häc sinh: - Đọc bài trước khi đến lớp. - Tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi vµ c¸c c©u hái lÖnh trong SGK. III/ Tiến trình bài học: 1. Ổn định tổ chức: 2. KiÓm tra: - Điện thế hoạt động là gì? Trình bày cơ chế hình thành điện thế hoạt động? - Xung thÇn kinh lan truyÒn trªn sîi thÇn kinh cã bao mielin vµ kh«ng cã bao mielin cã gièng nhau kh«ng? 2. Bµi míi:. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Xung thần kinh lan truyền theo chiều dọc của sợi trục thần kinh, đến đầu tËn cïng cña TBTK lµ xin¸p th× xung TK cã tiÕp tôc lan truyÒn kh«ng? VËy xin¸p cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo? Qu¸ tr×nh lan truyÒn xung thÇn kinh qua xin¸p ®­îc thùc hiÖn ra sao? 3. Giảng bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài học GV nêu vấn đề: Khi hưng phấn đến cuối sợi trục I. KHÁI NIỆM XINÁP chuyển sang TB tiếp theo qua 1 bộ phận gọi là Xináp. Xináp là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh, giữa bào thần kinh tế bào khác như: tế bào cơ, tế bào tuyến…. GV treo tranh vÏ h×nh 30.1 trong SGK. Giíi thiÖu tranh vÏ: ChØ ra c¸c lo¹i TB trªn tranh. Yêu cầu HS quan sát tranh vẽ, chú ý đến vị trí của xi n¸p. Vµ tr¶ lêi c©u hái: - Xin¸p lµ g×? Cã thÓ t×m thÊy xin¸p ë nh÷ng vÞ trÝ nµo trong c¬ thÓ? - Chøc n¨ng cña xin¸p lµ g×?. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> II. CẤU TẠO CỦA XINÁP. Yêu cầu HS trả lời được:. Có 2 loại xináp: xináp hóa học và xináp - Xin¸p lµ diÖn tiÕp xóc gi÷a TB TK – TB TK, hoÆc điện. gi÷a TBTK víi c¸c TB kh¸c (TB c¬, tuyÕn ...) - TruyÒn xung thÇn kinh tõ TB TK nµy sang TB TK hoÆc TB kh¸c. GV nêu vấn đề: Vậy xináp có cấu tạo như thế nào để phï hîp víi chøc n¨ng dÉn truyÒn xung thÇn kinh? Cã 2 lo¹i xin¸p (xin¸p ho¸ häc vµ xin¸p ®iÖn), nh­ng phổ biến ở động vật là xináp hoá học. Chúng ta nghiªn cøu kü vÒ cÊu t¹o cña xin¸p ho¸ häc. GV treo tranh vÏ h×nh 30.2 yªu cÇu häc sinh quan s¸t tranh vẽ, chú ý đến các bộ phận của xináp, kết hợp đọc thông tin SGK và trả lời: - M« t¶ l¹i cÊu t¹o cña xin¸p theo h×nh vÏ?. Yêu cầu HS trả lời được: * CÊu t¹o: - Chuú xin¸p chøa ti thÓ, bãng chøa chÊt trung gian ho¸ häc. - Màng trước xináp. - Khe xin¸p. - Mµng sau xin¸p cã c¸c thô thÓ. - T¹i sao ë chuú xin¸p l¹i cã nhiÒu Ti thÓ? Ti thể là bào quan hô hấp, giải phóng năng lượng, quá t×nh truyÒn tin qua xin¸p tiªu tèn NL. V× vËy cÇn cã nhiÒu Ti thÓ ë ®©y.. Lop6.net. 1. Cấu tạo xináp hóa học: - Chùy xináp gồm: ti thể, bóng chứa chất trung gian hóa học và màng trước xináp. - Khe xináp. - Màng sau xináp và thụ quan tiếp nhận chất trung gian hóa học. 2. Đặc điểm: - Mỗi xináp chỉ chứa một loại chất trung gian hóa học. - Chất trung gian hóa học phổ biến ở động vật là Axªtincolin, Nora®rªnalin, đôpamin, serônin .......

<span class='text_page_counter'>(4)</span> GV bổ sung: Cßn xin¸p ®iÖn trong c¬ thÓ cã cÊu t¹o tõ c¸c kªnh ion nèi gi÷a 2 mµng TB c¹nh nhau nªn xung TK cã thÓ lan truyÒn th¼ng tõ n¬ron nµy sang n¬ron kh¸c. - Xin¸p ho¸ häc víi cÊu t¹o nh­ trªn th× truyÒn tin nh­ thÕ nµo? Phần III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP - Th«ng tin truyÒn qua xin¸p cã b¶n chÊt lµ g×? - Đó là dòng điện tĩnh hay điện động? Th«ng tin truyÒn qua xin¸p lµ XTK. B¶n chÊt lµ c¸c xung ®iÖn. - Đó là sự lan truyền của dòng điện động. Hãy nghiên cứu hình vẽ 30.3 trong SGK kết hợp đọc th«ng tin trong s¸ch vµ thùc hiÖn yªu cÇu: - M« t¶ qu¸ tr×nh truyÒn tin qua xin¸p theo tranh vÏ? III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP. Quá trình truyền tin qua xináp gồm 3 giai đoạn: - Xung thần kinh lan truyền đến chùy xináp làm Ca2+ đi vào trong chùy xináp. - Ca2+ làm cho các bóng chứa chất trung gian hóa học gắn vào màng trước và vỡ ra. Chất trung gian hóa học qua khe xináp đến màng sau. + XTK đến làm Ca2+ đi vào trong chuỳ xináp. - Chất trung gian hóa học gắn vào thụ + Ca2+ vµo lµm bãng chøa axªtinc«lin g¾n vµo mµng thể ở màng sau xináp làm xuất hiện trước và vỡ ra, giải phóng axêtincôlin vào khe xináp. điện thế hoạt động ở màng sau. Điện + Axªtinc«lin g¾n vµo thô thÓ trªn mµng sau vµ lµm thế hoạt động hình thành lan truyền đi xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp. tiếp.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> GV hỏi: - Xung TK có lan truyền theo hướng ngược lại không? T¹i sao? (tõ mµng sau xin¸p -> khe xin¸p -> mµng trước xinap -> chuỳ xináp) - Kh«ng, v× ë mµng sau kh«ng cã c¸c bãng xin¸p chøa chÊt trung gian ho¸ häc nªn XTK chØ ®­îc truyÒn theo mét chiÒu. - Xung ®iÖn truyÒn qua khe xin¸p ®­îc lµ nhê thµnh phần nào của xináp? thành phần đó có ở màng sau kh«ng? - Tại sao các chất trung gian hoá học không bị ứ đọng l¹i ë mµng sau xin¸p? - Sau khi XTK lan truyÒn ®i tiÕp th× (E) Axªtinc«linestªraza cã ë mµng sau sÏ thuû ph©n axªtinc«lin thµnh axªtat vµ c«lin. Hai chÊt nµy trë l¹i màng trước, vào chuỳ xináp và được tái tổng hợp thµnh axªtinc«lin chøa trong c¸c bãng xin¸p. - T¹i sao th«ng tin truyÒn qua xin¸p chØ theo mét chiÒu? - V× phia mµng sau kh«ng cã chÊt trung gian ho¸ häc để đi về phía màng trước và ở màng sau không có thụ thÓ tiÕp nhËn chÊt trung gian ho¸ häc. - ChÊt trung gian ho¸ häc cã vai trß g× trong truyÒn tin qua xin¸p? - ChÊt trung gian ho¸ häc cã vai trß truyÒn tin qua khe xináp, làm thay đổi tính thấm ở màng sau xináp và lµm xuÊt hiÖn XTK lan truyÒn ®i tiÕp. Enzim Axetincolinesteraza cã ë mµng sau thuû ph©n axªtinc«lin thµnh thµnh axªtat vµ c«lin. Hai chÊt nµy quay trở lại màng trước, đi vào chuỳ xináp và được tái tæng hîp thµnh axetinc«lin chøa trong c¸c bãng xin¸p. GV bæ sung thªm mét sè kiÕn thøc liªn quan.. 4. Củng cố bài học. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tại sao xung thần kinh được dẫn truyền trong một cung phản xạ chỉ theo một chiều? - Khoanh tròn vào câu đúng về xináp: a. Tất cả các xináp đều có chứa chất trung gian hoá học là axetincôlin. b. Tốc độ truyền tin qua xináp hoá học chậm hơn so với tốc độ lan truyền xung thÇn kinh trªn sîi thÇn kinh kh«ng cã bao mielin. c. Xin¸p lµ diÖn tiÕp xóc cña c¸c TB c¹nh nhau. d. TruyÒn tin qua xin¸p ho¸ häc cã thÓ kh«ng cÇn chÊt trung gian ho¸ häc. Câu 1: Thông tin được truyền qua xinap nhờ: A. Chất trung gian hóa học. B. Sự di chuyển ion Ca2+ từ ngoài vào trong chùy xinap. C. Xung thần kinh lan đến xinap. D. Sự di chuyển ion Na+ từ khe xinap vào trong tế bào  xuất hiện điện thế hoạt động ở màng sau. Câu 2: Trong cơ chế lan truyền điện thế hoạt động qua xináp có sự tham gia của: A. Ca2+. B. Mg2+. C. K+. D. Na+. Câu 3: Trong xináp hóa học, thụ quan tiếp nhận chất trung gian hóa học nằm ở: A. Màng sau xináp. B. Màng trước xináp. C. Chùy xináp. D. Khe xináp. Câu 4: Trong xináp hóa học, túi chứa chất trung gian hóa học nằm ở: A. Chùy xináp. B. Trên màng trước xináp. C. Khe xináp. D.Trên màng sau xináp. Câu 5: Trong cơ chế lan truyền điện thế hoạt động qua Xináp, chất trung gian hóa học gắn vào thụ quan ở màng sau làm cho màng sau: A. Mất phân cực. B. Đảo cực và tái phân cực. C. Tái phân cực. D. Đảo cực. Câu 6: Sau khi điện thế hoạt động lan truyền tiếp ở màng sau, axêtincôlin bị phân hủy thành: A. Axêtat và Côlin. B. Axêtin và Côlin. C. Axêtic và Côlin. D.Sêrin và Côlin. Câu 7: Tốc độ truyền tin qua xináp hóa học so với tốc độ lan truyền xung thần kinh trên sợi TK không có bao miêlin là: A. Chậm hơn. B. Nhanh hơn. C. Như nhau. D. Bằng một nửa. 5. Dặn dò: - Trả lời câu hỏi SGK, và đọc mục “em có biết”. - Đọc bài 31 " Tập tính của động vật" Nhận xét sau giờ dạy. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>