Giáo án dạy Lớp 3 Tuần 11 (40)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Hải Nhân Bµi 1 :. Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8. Kh¸i qu¸t vÒ v¨n häc ViÖt Nam tõ ®Çu thÕ kû XX đến Cách mạng tháng Tám 1945 .. A – Mục tiêu cần đạt : + HS n¾m ®­îc mét c¸ch kh¸i qu¸t vÒ hoµn c¶nh lÞch sö , t×nh h×nh x· héi ,t×nh h×nh ph¸t triÓn v¨n häc vµ nh÷ng thµnh tùu næi bËt cña thêi kú v¨n häc nµy . + HS hiÓu kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung , nghÖ thuËt tiªu biÓu ë tõng giai ®o¹n v¨n häc . + LuyÖn c¸c kü n¨ng ph©n tÝch , bi×nh gi¶ng c¸c chi tiÕt , c¸c h×nh ¶nh th¬ cã trong c¸c văn bản thể hiện chủ đề nội dung tư tưởng . + Lập dàn ý theo các kiểu văn bản theo yêu cầu của đề ra sau khi đã tìm hiểu xong văn b¶n . + Giáo dục cho HS tình yêu quê hương đất nước , lòng căm thù giặc ngoại xâm , có sự đồng cảm với số phận những người cùng khổ trong xã hội . B – Néi dung bµi häc : I – VÒ t×nh h×nh x· héi vµ v¨n ho¸ : 1 / Hoµn c¶nh lÞch sö vµ x· héi : - Thực dân Pháp đặt xong được ách đô hộ vào Việt Nam và tiến hành khai thác thuộc địa . X· héi ViÖt Nam tõ x· héi phong kiÕn chuyÓn sang x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn . - Sự thay đổi lớn lao về chế độ xã hội ấy kéo theo sự thay đổi về cơ cấu giai cấp , ý thức hÖ v¨n ho¸ kh¸ s©u s¾c vµ nhanh chãng . - M©u thuÉn gi÷a d©n téc ta víi thùc d©n Ph¸p , gi÷a nh©n d©n ta víi ( chñ yÕu lµ n«ng d©n ) víi phong kiÕn ngµy cµng trë nªn s©u s¾c vµ quyÕt liÖt . * văn học Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến cách mạng tháng Tám 1945 sẽ phát triển trong ®iÒu liÖn x· héi míi vµ t×nh h×nh v¨n ho¸ míi . 2/ T×nh h×nh v¨n ho¸ : - NÒn v¨n ho¸ phong kiÕn cæ truyÒn ( tõng g¸n bã víi v¨n ho¸ khu vùc §«ng Nam ¸ , đặc biệt là gắn bó với văn hoá Trung Hoa , với nền Hán học ) bị nền van hoá tư sản hiện đại ( đặc biệt là văn hoá Pháp ) nhanh chóng lấn át. Chế đọ thi cử chữ Hán bị bãi bỏ ( bỏ các kỳ thi hương ở Bắc kỳ nam 1915 ,ở trung kỳ năm 1918 ). - TÇng líp trÝ thøc nho sÜ phong kiÕn lµ trô cét cña nÒn v¨n ho¸ d©n téc suèt thêi trung đại nay đã hết thời không được coi trọng nữa . Tầng lớp trí thức Tây học thay thế tầng lớp nho sĩ cũ , trở thành đội quân chủ lực làm nên bộ mặt văn hoá Việt Nam nửa đầu thế kû XX . - Đời sống văn học , phương tiện văn học có những thay đổi lớn : một tầng lớp công chóng míi cã thÞ hiÕu thÈm mü , cã nhu cÇu v¨n häc míi xuÊt hiÖn . Mét thÕ hÖ nhµ v¨n mới ra đời , có điệu sống mới , cảm xúc mới , vốn văn hoá nghệ thuật mới , khác nhiều so víi v¨n sÜ , thi sÜ Nho gia ngµy x­a . II – T×nh h×nh v¨n häc : 1. Quá trình phát triển của văn học từ đầu thế kỷ XX đến cách mạng tháng Tám 1945 . - V¨n häc chia ra lµm ba chÆng lín : + Hai thËp kû ®Çu cña thÕ kû XX . 1 GV: Nguyễn Đình Trường N¨m häc : 2011 - 20112 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 + Nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû XX . + Từ đầu những năm 30 đến cách mạng tháng Tám 1945 . - V¨n häc gåm hai khu vùc : + V¨n häc hîp ph¸p :tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong vßng ph¸p luËt cña chÝnh quyÒn thèng trÞ ®­¬ng thêi ( th¬ v¨n cña T¶n §µ ,cña Hå BiÓu Ch¸nh … + Văn học bất hợp pháp :văn học yêu nước và cách mạng ( thơ văn Phan Béi Ch©u ,Phan Ch©u Trinh , Hå ChÝ Minh … -V¨n häc ph¸t triÓn theo ba trµo l­u chÝnh : + Văn học yêu nước và cách mạng . +V¨n häc viÕt theo c¶m høng hiÖn thùc . +V¨n häc viÕt theo c¶m høng l·ng m¹n * Văn học thời kỳ này bắt đầu và hoàn thành qúa trình đổi mới văn học diễn ra ở mọi phương diện , mọi thể loại . + Nội dung : Đổi mới trên các mặt : tư tưởng ,tình cảm ,cảm xúc ,tâm hồn , cách cảm, cách nghĩ …của các nhà văn , nhà thơ trước cuộc đời , trước đất nước , trước con người và cả trước nghệ thuật . Ví dụ như khi nói về đất nước là nói đến nước là gắn với dân : “dân là sân nước , nước là nước dân ” , còn nòi về con người , bên cạnh con người xã hội , con người công dân còn phải nói đến con người tự nhiên , con người cá nhân . + Hình thức : đó là việc thay đổi về chữ viết ( chữ quốc ngữ ) , xuất hiẹn nhiều thể loại văn học mới , viết theo lối mới . Bên cạnh đó còn có sự đổi mới về ngôn ngữ : mang tính cá thể ,gắn với đời sống bình thường , có tính dân tộc đậm đà hơn . III – V¨n b¶n : “ T«i ®i häc” ( Thanh TÞnh ) 1 / Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ : - Tªn thËt lµ TrÇn V¨n Ninh ( 1911 – 1988 ) . - Quê ở xóm Gia Lạc , ven sông Hương , ngoại ô thành phố Huế . - Trong cuộc đời văn nghiệp của mình , Thanh Tịnh đã có mặt trên khá nhiều lĩnh vực : truyÖn ng¾n ,truyÖn dµi , th¬ , ca dao ,bót ký v¨n häc …Song cã lÏ «ng thµnh c«ng h¬n c¶ lµ ë truyÖn ng¾n vµ th¬ . Nh÷ng truyÖn ng¾n hay nhÊt cña Thanh TÞnh nh×n chung to¸t lªn mét t×nh c¶m ªm dÞu ,trong trÎo . V¨n «ng nhÑ nhµng mµ thÊm s©u , mang d­ vÞ võa man mác buồn thương ,vừa ngọt ngào quyến luyến . - Đời văn gần 50 năm của Thanh Tịnh để lại một sự nghiệp khá phong phú : Hận chiến trường ( tập thơ , 1937 ) ,Quê mẹ ( tập truyện ngắn – 1941 ) Chị và em ( tập truyện ng¾n -1942 ) ,NgËm ng¶i t×m trÇm ( tËp truyÖn ng¾n -1943 ) Xu©n vµ Sing ( tËp truyÖn dµi -1944 ) , §i tõ gi÷a mét mïa sen ( tËp truyÖn th¬ - 1973 ) …Thơ văn Thanh Tịnh đậm chất trữ tình đằm thắm , tình cảm êm dịu , trong trẻo . 1. Quá trình phát triển của văn học từ đầu thế kỷ XX đến cách mạng tháng Tám 1945 . - V¨n häc chia ra lµm ba chÆng lín : + Hai thËp kû ®Çu cña thÕ kû XX . + Nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû XX . + Từ đầu những năm 30 đến cách mạng tháng Tám 1945 . - V¨n häc gåm hai khu vùc : 15 GV: Nguyễn Đình Trường N¨m häc : 2011 - 20112 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 + V¨n häc hîp ph¸p :tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong vßng ph¸p luËt cña chÝnh quyÒn thèng trÞ ®­¬ng thêi ( th¬ v¨n cña T¶n §µ ,cña Hå BiÓu Ch¸nh … + Văn học bất hợp pháp :văn học yêu nước và cách mạng ( thơ văn Phan Béi Ch©u ,Phan Ch©u Trinh , Hå ChÝ Minh … - V¨n häc ph¸t triÓn theo ba trµo l­u chÝnh : + Văn học yêu nước và cách mạng . +V¨n häc viÕt theo c¶m høng hiÖn thùc . +V¨n häc viÕt theo c¶m høng l·ng m¹n  Văn học thời kỳ này bắt đầu và hoàn thành qúa trình đổi mới văn học diễn ra ở mọi phương diện , mọi thể loại . + Nội dung : Đổi mới trên các mặt : tư tưởng ,tình cảm ,cảm xúc ,tâm hồn , cách cảm, cách nghĩ …của các nhà văn , nhà thơ trước cuộc đời , trước đất nước , trước con người và cả trước nghệ thuật . Ví dụ như khi nói về đất nước là nói đến nước là gắn với dân : “dân là sân nước , nước là nước dân ” , còn nòi về con người , bên cạnh con người xã hội , con người công dân còn phải nói đến con người tự nhiên , con người cá nhân . + Hình thức : đó là việc thay đổi về chữ viết ( chữ quốc ngữ ) , xuất hiẹn nhiều thể loại văn học mới , viết theo lối mới . Bên cạnh đó còn có sự đổi mới về ngôn ngữ : mang tính cá thể ,gắn với đời sống bình thường , có tính dân tộc đậm đà hơn . - Đời văn gần 50 năm của Thanh Tịnh để lại một sự nghiệp khá phong phú : Hận chiến trường ( tập thơ , 1937 ) ,Quê mẹ ( tập truyện ngắn – 1941 ) Chị và em ( tập truyện ng¾n -1942 ) ,NgËm ng¶i t×m trÇm ( tËp truyÖn ng¾n -1943 ) Xu©n vµ Sing ( tËp truyÖn dµi -1944 ) , §i tõ gi÷a mét mïa sen ( tËp truyÖn th¬ - 1973 ) …Th¬ v¨n Thanh TÞnh ®Ëm chất trữ tình đằm thắm , tình cảm êm dịu , trong trẻo . 2 / V¨n b¶n : T«i ®i häc . - ThÓ lo¹i : TruyÖn ng¾n . - Phương thức biểu đạt chính : Tự sự . -XuÊt xø : In trong tËp truyÖn ng¾n Quª mÑ ( 1941 ). - kết cấu : Bằng một ngòi bút giàu chất thơ ,tác giả đã diễn tả những kỷ niệm của buổi tưu trường đầu tiên trong đời .. Đó là tâm trạng bỡ ngỡ và những cảm giác mới mẻ của nhân vật “ tôi ” ngày đầu tiên đi học . Truyện được kết cấu theo dòng hồi tưởng của nh©n vËt “ t«i ” . * Néi dung vµ nghÖ thuËt : - Truyện ngắn Tôi đi học khong chứa đựng nhiều sự kiện , nhân vật ,không có những xung đột xã hội mà giàu chất trữ tình êm dịu , trông trẻo . Toàn bộ tác phẩm là “ những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường ’’ cảu nhân vật tôi . Qua dòng hồi tưởng ấy , Thanh Tịnh diễn tả cảm giác , tâm trạng theo trình tự thời gian của buổi tựu trường . - Bằng cả tâm hồn rung động thiết tha , Thanh Tịnh đã diễn tả chân thực tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “ tôi ” trong buổi tựu trường đầu tiên . Tác phẩm có ý nghĩa đối với nhiều thế hệ bạn đọc bởi nó đã ghi lại một trong những thời điểm đáng nhớ nhất trong cuộc đời mỗi con người - buổi tựu trường đầu tiên với bao kỷ niệm trong s¸ng cña tuæi häc trß . 16 GV: Nguyễn Đình Trường N¨m häc : 2011 - 20112 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 - T«i ®i häc kÕt hîp hµi hoµ , nhuÇn nhuyÔn gi÷a tù sù víi tr÷ t×nh , miªu t¶ víi biÓu c¶m . §©y chÝnh lµ nguyªn nh©n c¬ b¶n t¹o nªn søc cuèn hót cña t¸c phÈm .Trªn dòng hồi tưởng , thuật kể , nhân vật tôi bộc lộ tâm trạng , cảm giác thật chân thành , tha thiết ,. Bởi thế Tôi đi học gieo vào lòng người đọc boa nỗi niềm bâng khuâng ,bao rung cảm nhẹ nhàng ,trong sáng . Hình thức hồi tưởng , thuật kể từ ngôi thứ nhất càng tạo nên tính gần gũi , chất trữ tình đậm đà cho văn bản . Bµi tËp vÒ nhµ : Ph©n tÝch t©m tr¹ng nh©n vËt T«i sau khi häc xong v¨n b¶n . ( Yªu cÇu HS lËp dµn ý ). Gîi ý : HS lập dàn ý theo dòng hồi tưởng của nhân vật Tôi . -Tõ hiÖn t¹i mµ nhí vÒ dÜ v·ng . + Tâm trạng ,cảm giác nhân vật Tôi trên con đường cùng mẹ tới trường . + Tâm trạng ,cảm giác nhân vậy Tôi khi nhìn ngôi trường buổi tựu trường , khi nhìn mọi người , các bạn , lúc gọi tên mình vào lớp . + Tâm trạng và cảm giác nhân vật Tôi khi ngồi vào chỗ của mình và đón nhận giê häc ®Çu tiªn .. Bµi 2 :. Trong lßng mÑ ( TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu ) Nguyªn Hång. A – Mục tiêu cần đạt : _ HS hiÓu ®­îc r»ng : T×nh c¶m mÑ con ruét thÞt thiªng liªng kh«ng bÞ nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn nµo cã thÓ x©m ph¹m . -NiÒm vui ,niÒm h¹nh phóc lín lao khi ®­îc ë trong lßng mÑ , ®­îc mÑ «m Êp vç vÒ . - Gi¸o dôc cho HS lßng kÝnh yªu cha mÑ , biÕt ¬n cha mÑ ,nguån t×nh c¶m , chç dựa lớn lao của con người . - RÌn luyÖnv kü n¨ng ph©n tÝch ,c¶m thô nh÷ng ®o¹n v¨n xu«i giµu chÊt tr÷ t×nh , giµu c¶m xóc m¹nh mÏ . B – Néi dung bµi häc : 1/ Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ : Tªn khai sinh lµ NguyÔn Nguyªn Hång ( 1918 – 1982 ) -Quê ở thành phố Nam Định nhưng trước c/m sống chủ yếu ở Hải Phòng trong một xóm lao đọng nghèo ( xóm Cấm ) - Sinh ra trong một gia đình gốc Công giáo ,cha có thời kỳ làm cai đề lao sau đó bị mất chức , trả thù đời bằng việc ngày đâm bên bàn đèn thuốc phiện . Mẹ là người phụ nữ có khát vọng về t/ y nhưng đành chôn vùi bởi bổn phận trước gia đình . Do hoàn cảnh của mình , sớm thấm thía nỗi cơ cực và gần gũi những người nghèo khổ .Ngay từ những sáng tác đầu tay , Nguyên Hồng đã viết về những người cùng khổ gần gũi một cách chân thực và xúc động với một tình yêu thương thắm thiết .Ông dược coi là nhà 17 GV: Nguyễn Đình Trường N¨m häc : 2011 - 20112 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 văn của những người cùng khổ , lớp người “ dưới đáy xã hội ” .Viết về các nhân vật ấy ,ông bộc lộ niềm yêu thương sâu sắc ,mãnh liệt , lòng trân trọng những vẻ đẹp đáng quý . V¨n xu«i Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh , nhiÒu khi d¹t dµo nh÷ng c¶m xóc tha thiÕt ,rất mực chân thành . Đó là văn của một trái tim nhạy cảm , dễ bị tổn thương , dễ bị rung động đến cực điểm nỗi đau và niềm hạnh phúc bình dị của con người . -Nhà văn đã để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ , có gia trị : Bỉ vỏ ( tiểu thuyết – 1938 ) Nh÷ng ngµy th¬ Êu ( Håi ký – 1938 ) , Trêi xanh ( tËp th¬ - 1960 ) ,Cöa biÓn ( bé tiÓu thuyÕt 4 tËp -1961-1976 ) , Nói rõng Yªn ThÕ ( bé tiÓu thuyÕt ®ang viÕt dë ) . 2 / T¸c phÈm : Nh÷ng ngµy th¬ Êu . - §¨ng b¸o ®Çu tiªn n¨m 1938 ,xuÊt b¶n lÇn ®Çu n¨m 1940 . - ThÓ lo¹i : Håi ký . - Kết cấu : gồm 9 chương , mõi chương là một kỷ niệm về tuổi thơ cay đắn của chÝnh Nguyªn Hång . -Néi dung : Tõ c¶nh ngé vµ t©m sù cña chó bÐ Hång –nh©n vËt chÝnh – t¸c gi¶ còn cho thấy bộ mặt lạnh lùng của một xã hội chỉ trọng đồng tiền , đầy những thành kiến cổ hủ , thói nhỏ nhen độc ác của đấm thị dân tiểu tư sản khiến cho tình máu mủ ,ruét thÞt còng thµnh kh« hÐo , c¸i x· héi ®Çy nh÷ng thµnh kiÕn cæ hñ bãp nghÑt quyÒn sống của người phụ nữ . Nh÷ng ngµy th¬ Êu lµ tËp v¨n xu«i giµu chÊt tr÷ t×nh víi c¶m xóc d¹t dµo ,tha thiÕt vµ rÊt mùc ch©n thµnh . 3 / V¨n b¶n : Trong lßng mÑ . -Đây là chương 4 của tập hồi ký . ở chương này Nguyên Hồng nhớ lại một quãng đời cay đắng thời thơ ấu của mình , trong đó có cảnh ngộ đáng thương của một đứa trẻ xa mẹ , có tình yêu vô bờ đối với mẹ và niềm khao khát cháy bỏng được sống trong tình mẹ . a / Cảnh ngộ đáng thương và nỗi đau của bé Hồng : - Bé Hồng được sinh ra trong một gia đình có nhiều bất hạnh , em chính là kết quả của một cuộc hôn nhân gượng ép , không có tình yêu . Sớm phải mồ côi cha lại thiếu vắng tình yêu thương của mẹ , sống trong sự ghẻ lạnh , cay nghiệt của họ hàng bên nội . - Nỗi đau khổ sâu xa của bé Hồng không chỉ là thiếu vắng tình yêu thương mà còn ở chỗ chú luôn bị người khác xúc phạm một cách độc ác về mẹ , một người đàn bà đã bị cái tội là goá chồng , nợ nần cùng túng quá , phải đi tha hương cầu thực . Đó là việc bà cô nói về mẹ chú với chú bằng những lời lẽ thâm độc , đã khoét sâu nỗi đau của chú bé đáng thương . Bà ta làm ra vẻ quan tâm đến chú nhưng kỳ thực , chú nhận ra ý nghĩa cay độc trong giọng nói của bà . Chú biết rõ rằng nhắc đến mẹ chú , bà cô ấy chỉ cố ý gieo rắc vào đầu óc chú những ý nghĩ không tốt về mẹ : đó là những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ . Vì vậy lời nói của bà cô trong cuộc đối thoại trước và sau m©u thuÉn nhau : - Lêi bµ c« : - mî mµy lµm ¨n ph¸t tµi l¾m . - Th«ng b¸o viÖc mÑ cã em bÐ . - Mẹ chú nghèo khổ , rách rưới , tội nghiệp và đáng thương . Khiến cho chú đau đớn và vô cùng căm giận những cổ tục đã đày đoạ người mẹ hiền từ đáng thương của mình . Nhân vật bà cô được thể hiện khá sắc sảo , sinh động . Bà ta chẳng những tiêu biểu. GV: Nguyễn Đình Trường. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 cho cái thành kiến cổ hủ , phi nhân đạo của cái xã hội khi đó mà còn là người đàn bà có tâm địa thật đen tối khi cố ý khoét sâu vào nỗi đau rướm máu trong tâm hồn nhạy cảm của đứa cháu mồ côi , cố ý gieo vào lòng nó thái độ khinh miệt , ruồng rẫy đối với người mẹ mà nó vô vàn yêu thương . b / Lòng yêu thương mẹ của bé Hồng : - Đoạn trích thể hiện tình yêu thương của chú bé Hồng đối với người mẹ bất hạnh . Dường như càng trong cảnh ngộ cay đắng , tủi cực , tình yêu thương càng mãnh liệt , ch¸y báng . T×nh c¶m nµy ®­îc thÓ hiÖn trong hai t×nh huèng chÝnh . -Trong lòng bé Hồng luôn có hình ảnh người mẹ “ có vẻ mặt rầu rầu và hiền từ. ”. Mặc dù mẹ chú đã bỏ nhà đi giữa sự khinh miệt của đám họ hàng cay nghiệt , dù đã gần mét n¨m mÑ ch­a göi th­ vÒ . -Trước những lời lẽ thâm độc của bà cô , chú không mảy may dao động : Khong đời nào lòng yêu thương và kính trọng mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến …khi bà cô đưa ra hai tiếng em bé để chú thật đau đớn nhục nhã vì thì chú bé đầm đìa nước mắt , nhưng không phải chú đau đớn vì mẹ chú làm điều xấu xa mà chỉ vì tôi thương mẹ tôi và căm tức sao mẹ tôi lại vì sợ hãi những thành kiến tàn ác đó để xa lìa anh em tôi để sinh nở một cách giấu giếm . Như vậy chú không hề căm tức mẹ mà chú đã hiểu về những đau đớn mà người mẹ phải chịu đựng , bị hành hạ , từ đó mà càng yêu thương và kính trọng mẹ hơn .Vởy là chú bé Hồng không chịu mảy may chịu ảnh hưởng của những thành kiến đạo đức phong kiến , do có một tình cảm tự nhiên mạnh mẽ , dối với người mẹ mà chú vô vàn yêu thương , kính mến . Ngay từ tuổi thơ bằng trải nghiệm ,cay dắng của bản thân , Nguyên Hồng đã thấm thía tính chất vô lý và tàn ác của những thành kiến hủ lậu đó . Và chú căm ghét thật mãnh liệt những cổ tục ấy “ Giá như những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là những vật như hòn đá hay cục thỷ tinh , đầu mẩu gỗ , tôi quyÕt vå ngay lÊy mµ c¾n ,mµ nhai , mµ nghiÕn cho kú n¸t vôn míi th«i .”ThËt lµ hån nhiên trẻ con , và cũng thật là mãnh liệt , lớn lao cái ý nghĩ đó của chú bé . Sự căm ghét dữ dội ấy chính là biểu hiện đầy đủ của lòng yêu thương dào dạt của bé Hồng với mẹ . -Thật cảm động khi đọc những trang sách bé Hồng kể về cuộc gặp gỡ với mẹ và cảm gi¸c thÊm thÝa tét cïng cña chó khi ®­îc trë vÒ trong lßng mÑ .Lóc nµy t×nh yªu thương mẹ không chỉ thể hiện qua ý nghĩ mà tỉnh táo mà là một cảm xúc lớn lao , mãnh liệt dâng trào , một cảm giác hạnh phúc tuyệt vời đã xâm chiếm toàn bộ cơ thể và tâm hồn chú bé . Thoáng thấy bóng người ngồi trên xe kéo giống mẹ mình , chú bé cuống quýt đuổi theo gọi bối rối ( so sánh với người bộ nành đi giữa sa mạc ) . Đó là nỗi khắc khoải mong mẹ tới cháy ruột của chú bé đã được thể hiện thật thấm thía và xúc động . - Chú chạy theo chiếc xe đó , thở hồng hộc , trán đẫm mồ hôi , và khi trèo lên xe chân cứ ríu lại . Biết bao hồi hộp , sung sướng , đau khổ toát lên từ những cử chỉ cuống quýt đó . Và khi dược lên xe ngồi bên cạnh mẹ thì chú bé oà lên khóc nức nở . Dường nh­ bao nhiªu sÇu khæ kh«ng ®­îc gi¶i to¶ trong lßng chó bÐ suèt thêi gian xa mÑ dµi đằng đẵng lúc bỗng vỡ oà . -Dưới cái nhìn vô vàn yêu thương của đứa con mong mẹ , người mẹ hiện ra với xiết bao thân yêu ,đẹp tươi . Chú bé cảm thấy ngây ngất sung sướng tận. GV: Nguyễn Đình Trường. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 hưởng khi được sà vào lòng mẹ : đó là những cảm giác êm dịu vô cùng . Dường như tất cả mọi giác quan của chú bé đều thức dậy và mở ra để cảm nhận tận cùng những cảm giác rạo rực ,sung sướng cực điểm khi nằm trong lòng mẹ , tận hưởng cái êm dịu vô cùng đó của người mẹ . Chú không nhớ mẹ đã hỏi những gì và chú trả lời những gì , cái câu nói của bà cô hôm nào đã hoàn toàn bị chìm đi và chú không mảy may nghĩ ngợi gì nữa .Qua văn bản Nguyên Hồng đã thể hiện một cách chân thật và cảm động thấm thía tình mẫu tử thiêng liêng .Đằng sau những dòng chữ , những câu văn là những rung động cùc ®iÓm cña mét linh hån trÎ d¹i . Bµi tËp vÒ nhµ : Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi häc xong ®o¹n trÝch . A-C¸c bµi th¬ míi Muèn lµm th»ng Cuéi. Bµi 1: I-T¸c gi¶ : - Tên là Nguyễn Khắc Hiếu, quê làng Khê thượng, Bất Bạt, Sơn tây ( Nay là Ba Vì, hà tây ). Ông xuất thân trong 1 gia đình phong kiến suy tàn, là con của người vợ thứ 3, mẹ ông vốn là cô đào hát nổi tiếng, tài sắc, giỏi văn thơ. Ông được thừa kế tài hoa của người mẹ. Nhưng ngay còn nhỏ, Tản đầ là người sống thiếu tình cảm. Đường công danh, sự nghiệp dở dang ( theo nghiên bút từ khi 5 tuổi, 2 lần đi thi đều bị trượt, lại chứng kiến cảnh người yêu đi lấy chồng ) -> quay sang làm thơ văn. Tản đà có cuộc sống nghèo khæ nh­ng rÊt thanh cao. - Tản đà có cá tính ngông, phóng khoáng với 1 hồn thơ sầu mộng , thuộc giống đa tình. Th¬ «ng lµ tiÕng lßng cña c¸i t«i trong s¸ng, bÊt hoµ s©u s¾c víi thùc t¹i muèn t×m c¸ch tho¸t li trong méng, trong th¬, trong thãi giang hå tµi tö... - Tản Đà viết rất nhiều thể loại. Gần 30 năm trời cống hiến, ông đã để lại cho đời 1 sự nghiệp văn chương khá đồ sộ: + TiÓu thuyÕt: giÊc méng lín, giÊc méng con... + Th¬ : khèi t×nh con 1, khèi t×nh con 2.. + TruyÖn ng¾n, truyÖn võa + DÞch th¬: l­u trai chÝ dÞ + lµm chñ b¸o, viÕt b¸o. =>T¶n §µ lµ viªn g¹ch nèi gi÷a 2 thÕ kØ, lµ ng«i sao s¸ng chãi nhÊt trong th¬ ca hîp ph¸p, më ®­êng cho dßng v¨n häc l·ng m¹n. 1- Ph©n tÝch bµi th¬ §Ò 1: Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña T§ trong bµi “ Muèn lµm th»ng Cuéi”. Đề 2: Có ý kiến cho rằng : bài thơ MLTC đã thể hiện chất ngông và đa tình nhưng đong ®Çy c¶m xóc thêi thÕ cña thi sÜ”. B»ng hiÓu biÕt vÒ bµi th¬ h·y lµm s¸ng tá ý kiÕn trªn. Dàn ý đề 1: A-Më bµi: -Giíi thiÖu T¶n §µ: thi sÜ tiªu biÓu cña 1 nÒn v¨n häc, më ®­êng cho nÒn v¨n th¬ míi. -Giới thiệu bài thơ: là bài tiêu biêu cho cá tính độc đáo của TĐ: lãng mạn, phóng. GV: Nguyễn Đình Trường. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 khoáng, đa tình, đầy tâm trngj. Bài thơ là sự phản ứng của ông đối với XH thực dân nửa phong kiÕn . B-Th©n bµi: -Giới thiệu sơ lược về con người TĐ: là 1 nho học nhưng tính tình rộng mở, thích bay bổng không chịu gò ép vào những khuôn phép giáo điều; muốn vượt lên tren những cái tầm thường; là người tài năng, muốn đem hoài bão, nhiệt huyết giúp đời, cứu nước nhưng không được cho nên kết đọng trong thơ ông 1 nỗi u hoài, ngậm ngùi về thời thế, nh©n thÕ, th©n thÕ. -Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña T§ *Phân tích nhan đề : Đã chất chứa 1 tâm trạng muốn thoát khỏi thời thế. *2 câu đề ChÝnh lµ lêi thanh minh, ph¬i bµy t©m sù cña T§ “ đêm thu buòn lắm...ơi” + “ Đêm thu” đối diện với vầng trăng, cảnh thanh vắng, yên tĩnh ->lòng càng buồn, nỗi sầu càng chất chứa. Cảnh buồn, lòng buồn đã hoà tấu thành 1 hồn thơ sầu mộng. Nhà thơ không thể giấu giếm cảm xúc chân thực của bản thân mình. Gọi “ chị Hằng ơi” để tâm sự – một lời gọi thân mật như 2 người dã quen biét rất lâu, trở thành tri kỉ. Tác giả x­ng em, gäi chÞ nh­ t×nh ruét thÞt. Nh­ vËy ®©y h¼n lµ lêi ruét thÞt tù tr¸i tim, tiÕng cña linh hån s©u th¼m. T¸c gi¶ than “ Ch¸n nöa råi”, ®©y lµ t©m tr¹ng, nçi lßng, lµ mèi bÊt hoà sâu sắc với XH, với cuộc đời đáng chán. XH ngột ngạt tù hãm, u uất còn TĐ lại luôn hướng tới cái thanh cao, trong sáng. Vì vậy ông không thể chấp nhận hiệ tại, muốn vượt lên trên cái tầm thường. Ông muốn nửa đời còn lại có 1 ngươig bạn tri âm để hàn huyên, quên đi sự lạc lỏng cô đơn của mình trê thế gian. ông khao khát được gặp những tấm lòng yêu thương, chia sẻ, được sống chính là mình. *Hai c©u thùc Dùng 1 lời hỏi và 1 lời cầu xin. Tác giả muốn lên cung trăng đề được gần người đẹp bởi vì chị Hằng cô đơn trên cung quế, thi sĩ cô đơn nơi trần thế. Hai hồn cô đơn có nhau đẻ đỡ buồn, đỡ tủi. Câu thơ bộc lộ rõ hồn thơ mơ mộng nhưng ẩn đằng sau là nỗi sầu của nhµ th¬. *Hai c©u luËn Chính là sự trả lời cho viẹc muốn lên cung trăng của TĐ để thưởng thức vẻ đẹp vĩnh hằng, những thú vui tao nhã, được thả hồn phiêu du cùng trời đất. “ Cã bÇu, cã b¹n can chi tñi Cïng .......................vui” “ Có, cùng” ( điệp từ ): khẳng định niềm vui về tinh thần, được thả hồn hoà nhịp cùng giã m©y. =>Tác giả không ham muốn vật chất tầm thường, coi trọng tình cảm và cái đẹp, tránh được những bụi bặm, bon chen của cuộc đời. * Hai c©u kÕt Bộc lọ tính cách , con người TĐ + “ Råi cø..n¨m” ( thêi gian liªn tôc, vÜnh viÔn ) ->ë h¼n tren cung tr¨ng bªn c¹nh người đẹp. + T¸c gi¶ chän thêi ®iÓm khi ¸nh tr¨ng to¶ s¸ng, lung linh trªn kh¾p thÕ gian, khi mäi người hướng nhìn trăng sáng thì TĐ xuất hiện. Với chi tiết này,người đọc càng hiểu 1 GV: Nguyễn Đình Trường N¨m häc : 2011 - 20112 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 thêm về con người thi sĩ: luôn khao khát cái đẹp, đắm chìm vào cái đẹp vĩnh hằng. ở trên cung trăng, có nghã là TĐ chọn vị trí cao hơn tất cả, tác giả khẳng định tài năng của mình: ở trên cao nhìn xuống, ông cười trần thế bé nhỏ. Cái cười đó bộc lộ chất ngông. Hình ảnh cuối bài còn bộc lộ tính cách đa tình : tựa vai người đẹp, ở hẳn tren đó với người đẹp, không thèm trở về trần thế phù phiếm, đầy rẫy những bất công. Song câu thơ cũng chất chứa nỗi lòng của Tản đà. Ông thoát lên tiên không phải hoàn toàn quay mặt với hiện thực, cuộc đời, chối bỏ thực tạimà đắm chìm vào cõi mộng mà trong sâu thẳm tâm hồn, tình yêu quê hương, đất nước vẫn khua động, sáng lên trong ông. Hành động “ trông xuống” đã nói được điều đó. Bµi 2 :. Nhí rõng. 1-T¸c gi¶ - Tªn lµ NguyÔn Thø LÔ ( 1907 –1989 ), quª B¾c Ninh. Lµ nhµ th¬ tiªu biÓu nhÊt chặng đầu ( 1932-1935) của thơ mới. Ông đã có công đem lại chiến thắng cho thơ mới. Thơ ông mang nặng tâm sự thời thế và đất nước. -Tác phẩm chính: Mấy vần thơ ( 1935 ), truyện trinh thám, truyện kinh dị...sau đó ông chuỷen hẳn sang hoạt động sân kháu. là người có công đầu xây dựng ngành kịch nói ở nước ta. =>là người có nhiều tài năng ở lĩnh vực văn hoá nghẹ thuật. 2-T¸c phÈm -Là bài thư tiêu biểu nhất, hay nhất của Thế Lữ. Chính bài thơ đã góp phần cho sự th¾ng lîi cña th¬ míi. -Bài thơ mượn lời con hổ bị nhổ ttong vườn bách thú để thể hiện tâm sự u uất của thanh niên lúc bấy giờ, đồng thời cũng là tâm trạng của người VN mất nước. Họ luôn khao kh¸t tù do, quay vÒ víi qu¸ khø. 3-Bµi th¬ Bài thơ dựng lên 2 cảnh hoàn toàn đối lập nhau: Cảnh hịên tại và cảnh quá khứ a)C¶nh thùc t¹i *H×nh ¶nh con hæ bÞ giam trong còi s¾t béc lé niÒm u uÊt vµ ngao ng¸n. -Hổ là 1 chúa tể, nơi của nó là đại ngàn thì bây giờ là cũi sắt, là giam cầm trong tư thế nằm dài bất lực, trong hổ chất chứa bao nỗi niềm. Từ “ gậm” đã làm cụ thể hoá tâm trạng. Gậm không chỉ là gặm mà còn là ngậm ( ngậm đắng, nuốt cay ). Nó thể hiện hành động âm thầm, lặng lẽ nhưng quýet liệt, dữ dội, hành động không cam chịu. Con hổ đang nghiền ngẫm thấm thía nỗi cay đắng cuat thân tù hãm. Câu thơ mở đầu như tiếng gầm gừ của hổ bới các thanh trắc. Nỗi căm hờn của nó đã đúc thành từng khối. -Hæ c¨m giËn uÊt øc bëi lÏ: nã ph¶i chÞu chung sè phËn víi bän gÊu, cÆp b¸o dë h¬i, kh«ng cã suy nghÜ, kh«ng cã ­íc m¬, kh¸t khao; b¶n th©n nã trë thµnh “ trß l¹ m¾t, thø đồ chơi” của lũ người ngạo mạn. ngẩn ngơ. =>Đoạn thơ đầu đã chạm vào nỗi đau mất nước, nỗi đau của con người nô lệ. Sự uất ức của hổ cũng chính là sự uất ức của người dân VN bấy giờ. *Con hổ có tâm trạng chán chường, khinh thường trước sự tầm thường, giả dối của vườn b¸ch thó. -cảnh đơn điệu, tẻ nhạt, quẩn quanh, giả tạo. 1 GV: Nguyễn Đình Trường N¨m häc : 2011 - 20112 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 -Con hổ ghét thói học đòi, bắt chước vẻ hoang vu của cảnh đại ngàn. =>Giäng th¬ giÏu nh¹i, lµm râ sù bùc däc, ngao ng¸n cña chó hæ trong thùc t¹i. b)C¶nh qu¸ khø *Hổ nhớ về rừng đại ngàn Nhí vÒ rõng lµ hæ nhí vÒ tù do, qu¸ khø hïng vÜ, oai linh, thêi oanh liÖt. Nhí rõng lµ nhí tiÕc c¸i cao c¶, ch©n thùc, tù nhiªn. * Hæ hoµi niÖm vÒ kØ niÖm -ë bøc tranh thø nhÊt, hæ say måi vµ say tr¨ng. Bøc tranh ®Çy mµu s¾c, ®­îc nhµ th¬ vÏ với bút hoạ tài tình. Hình ảnh “ đêm vàng” là hình ảnh ẩn dụ. đây là giờ phút kì diẹu nhất của mãnh hổ, là niềm vui hoạn lạc giữa rừng già bên suối. Hổ thả đôi mắt mơ màng ngắm nhìn ánh trăng vào lúc đã no mồi. Trăng tan vào dòng suối, hổ uống từng dòng nước đang hoà tan ánh trăng ->hổ đang ngự trị ánh trăng. ->C¶nh th¬ méng, huyÒn ¶o. -Bøc tranh thø 2: lµ nçi nhí ngÈn ng¬ cña hæ vÒ c¶nh m­a rõng . ®©y lµ kh«ng gian nghÖ thuật hoành tráng của giang sơn. Bức tranh đó sánh ngang tầm với quyền uy. Bức tranh đó có âm thanh dữ dội, 1 sự chuyển động mạnh mẽ, những con mưa mù mịt làm kinh động 4 phương ngàn, cảnh vật khiến cho mọi vật đều khiếp sợ thì ông hổ đứng đàng hoàng, điềm tĩnh lặng nhìn giang sơn đổi mới. -Bøc thø 3:§Çy mµu s¾c vµ ©m thanh: Mµu hång cña b×nh minh, mµu xanh b¸t ng¸t cña cây rừng, có tiếng ca tưng bừng của đàn chim. Cảnh có nhạc, có hoạ. Chính lúc đó hổ lại say s­a ngñ. Mäi vËt t« ®iÓm cho giÊc ngñ cña nã. Mét giÊc ngñ kiÓu cña Hæ. -Bức thứ 4: gam màu làm nền là màu đỏ. Hoàng hôn dữ dội. Đó là phút đợi lên đường cña chóa s¬n l©m. Bøc trang ngú thùc sù míi s¸nh ngang tÇm 1 m·nh hæ. Mặt trời trong mắt nó chỉ là mảnh nhỏ. Khi hoàng hôn khép lại, hổ sung sướng đợi chờ phút riêng của mình. đây là bức tranh đẹp 1 cách man rợ nhưng với hổ đó là bất tận. =>Bèn bøc tranh cã thêi gian, kh«ng gian víi 4 c¸ch c¶m nhËn rieng cña hæ. Cã lóc th¬ mộng, có lúc dữ dằn, có lúc tưng bừng náo nhiệt, có lúc lại im lặng đáng sợ. Nhưng tất cả đều bộc lộ theo cách riêng của hổ: người ta ngủ thì hổ thức, khi người ta thức thì hổ ngủ, khi người ta sợ thì hổ đàng hoàng. đây là bộ tứ bình đẹp nhất trong bài thơ. Mặc dù bị giam cầm nhưng hổ vẫn canh cánh bên lòng nỗi nhớ nước non, rừng già; cũi s¾t chØ cã thÓ giam ®­îc thÎ x¸c cña nã cßn t©m hån, t×nh c¶m, ­íc nguyÖn cña nã th× kh«ng thÓ giam ®­îc. Nã dâi theo kØ niÖm, dâi theo qu¸ khø. Bµi 3 :. Ông đồ. I-Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ -Quê gốc ở Hải Dương nhưng sống chủ yếu và mất ở Hà Nội ( 1913-1996 ) -Là lớp người thuộc lớp nhà thơ mới đầu tiên . Thơ ông mang nặng lòng thương người vµ t×nh hoµi cæ. -Ngoài ra, ông còn giảng dạy Văn học ở trường đại học sư phạm và Đại học sư phạm ngo¹ ng÷ ; lµ nhµ dÞch thu¹t vµ nghiªn cøu vÒ v¨n häc II-T¸c phÈm. GV: Nguyễn Đình Trường. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 -ThÓ th¬: ngò ng«n -Phương thức: biểu cảm + tự sự -Đại ý: Nói về số phận của ông đồ trong thời điểm giao thời những năm đầu thế kỉ XX. -Xuất xứ: ra đời 1936, in trên báo Tinh hoa và được in trong tạp Thi nhan VN. III_Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ND-NT * Ra đời trong phong trào thơ mới nhưng bài thơ Ông đồ không xoay quanh 1 trục cảm xúc thường thấy xuất hiện ở các nhà thơ lãng mạn, đó là tìm cái tôi cho riêng mình, đắm ®uèi trong thø t×nh yªu vµ thiªn nhiªn, say s­a trong méng ¶o. Vò §×nh Liªn l¹i s÷ng người quay lại, tìm về hình bóng, nhận ra cái di tích tiều tuỵ đáng thương của 1 thời tàn. Ông đồ là chứng tích đau thương của 1 thời không bao giờ trở lại. *Hình ảnh ông đồ trong hoài niệm của tác giả -Hai khổ đầu: là thời kì huy hoàng của ông đồ. + “ Mỗi năm” cụm từ chỉ thời gian được lặp lại 1 cách tuần hoàn. Ông đồ xuất hiện cùng với hoa đào nở, tết đến xuân về. Ông đồ cùng với mức tàu, giấy đỏ tạo nên 1 nét riêng vô cùng thiêng liêng của văn hoá dân tộc. Nó tượng trưng cho cái cổ kính. Ông đồ xuÊt hiÖn nh­ ®em l¹i h¹nh phóc cho mäi nhµ. ChÝnh v× vËy côm tõ “ mçi n¨m” cho ta thấy sự ám ảnh của hình ảnh ông đồ đối với con người. + Lúc này, ông đồ trở thành nhân vật trung tâm được moị người kính phục, ngưỡng mộ. Khách hàng tìm đến với ông rất đông. “ Bao nhiêu” chỉ số lượng nhiều không kể xiết,họ thốt lên những lời khen ngợi =>Ông đồ rất hạnh phúc về nghề của mình. =>Tác giả bộc lộ tình cảm trân trọng và khâm phục đối với ông đồ ngày xưa, kín đáo thể hiện niềm tự hào đối với 1 đất nước có nền văn hoá lâu đời. Hai khổ thơ này thực ra đã báo hiệu sự tàn lụi của ông đồ. Hai khổ thơ không khỏi làm người ta chạnh lòng trước cảnh ông đồ phải sống lay lắt trên con đường mưu sinh của mình. Ông đồ già hay chính là đạo nho đang tàn lụi. Ông đồ níu giữ vẻ đẹp văn hoá không phải ở 1 môi trường sang trọng mà là “ Bên phố đông người qua”. Hình bóng lẻ loi cô độc của ông như bất lực trước hiện tượng phũ phàng trong dòng đời tấp nập, ông đồ phải gò lưng, dồn hết tâm huyết trên từng con chữ ở “ chợ đời” để kiếm sống. Hình ¶nh cña «ng trong khæ th¬ nµy gièng nh­1 ¸nh n¾ng cuçi ngµy rùc rì khi ngµy s¾p tµn. đọc 2 khổ thơ đầu, ta thực sự cảm thấy xót xa cho sự xuống cấp thảm hại của chữ thánh hiền, 1 giá trị tinh thần được đặt ngang hàng giá trị vật chất. *Hai khæ th¬ tiÕp theo: + Nếu như 2 khổ thơ đầu: cảnh trước người sau thì 2 khổ thơ này là: người trước, cảnh sau =>Biểu hiện cho sự đổi thay về thời thế. + Nghệ thuật đối lập tài tình: ., Bao nhiêu người thuê viết - ông đồ vẫn ngồi đó không ai hay. .) Hoa tay thảo những nét – giấy đỏ...sầu. .) Mỗi năm khi tết đến, ông bày mực tàu ben phố đông người - ông ngồi cô độc giữa 1 đất trời tàn tạ “ lá...bay” =>Tác giả đặt cái sinh sôi “ hoa đào nở” bên cái lụi tàn “ ông đồ già”; đặt cái hoa tay thư pháp “ như phượng..bay” bên cái bất hạnh “ người thuê viết..đâu”; đặt cái cô độc “ ngồi đó” bên cái tấp nập, dửng dưng “ không ai hay”. => Với nghệ thuật đó, tác giả bộc lộ lòng thương cảm bùi ngùi trước hình ảnh của ông đồ.. GV: Nguyễn Đình Trường. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 + “ Mçi n¨m mçi v¾ng”: lµ nhÞp thê gian kh¾c kho¶i ®au lßng, nã gâ nhÞp vµo nÊc tµn suy quanh việc mua bán của ông đồ. + Khổ 3: Không miêu tả ông đồ mà chỉ tả giấy, mực để nói tâm trạng và cảnh ngộ của «ng. “ Giấy đỏ .. thắm Mực đọng..sầu” Sự tách biệt giữa “ thắm” và “ đỏ” càng khơi sâu vào nỗi buồn. Giấy vẫn đỏ 1 cách vô hån, lÆng lÏ, mùc c¹n dÇn , mÊt dÇn trong nghiªn. t¸c gi¶ dïng biÖn ph¸p nhan ho¸ Èn dụ để nói lên thân phận của ông đồ: Một cuộc đời bị hắt hủi, ghẻ lạnh, dường như ông chết lặng và hoá đá giữa cuộc đời. + Khổ 4: Tác giả đã mượn cảnh tả tình, đây là khổ thơ giàu tính tạo hình. Bằng bản tình kiên nhẫn, hi vọng mong manh, bằng sự gắng gượng cho miếng cơm manh áo, ông đồ vẫn ngồi đó, lúc này phố đông người chỉ có khác là “ không ai hay”sự hiện diện của ông đồ giữa cuộc đời. ở đây tác giả dùng nghệ thuật đối lập tài tình : dặt cái “ tĩnh” bên cái “ động” làm cho cái tĩnh càng lặng lẽ, đặt cái “ một, cái cô độc” bên cái nhiều, cái náo nhiệt làm cho cái 1, cái cô độc như vón cục. Lúc này ông đồ ngồi bó gối bên vỉa hè, nh×n “l¸ vµng, m­a bôi”. H×nh ¶nh “ l¸ vµng, m­a bôi” chÝnh lµ h×nh ¶nh vµ t©m tr¹ng của ông đồ. Lá vàng chỉ rơi vào mùa thu nhưng ở đây lá vàng rơi vào mùa xuân – khi mà đất trời, cây cối đang sinh sôi nảy nở. đây quả là 1 điều lạ. Như vậy 2 câu thơ có hàm nghĩa biểu hiện sự đổi thay của 1 thời đại, xót thương cuộc sống cộng đồng Việt – 1 thời vong quốc nô, mọi cái đều đảo lộn, lá vàng, mưa bụi cũng như số phận hẩm hiu của ông đồ đến hồi kết thúc. Nó đã tạo nên tấm khăn liệm đưa ông đồ về chốn bàng an. *Khổ thứ 5: Sự vắng bóng của ông đồ và nõi niềm bâng khuâng, tiếc nuối của nhà thơ + “Năm nay đào lại nở” : biểu hiện vòng tuần hoàn của thời gian, của tạo hoá. Cảnh vẫn cũ ( vẫn có hoa đào, tết đến..) nhưng hình bóng ông đồ không còn nữa. Cách dùng từ “ xưa, cũ”, biểu hiện sự thiéu hụt, trống vắng, từ đó bộc lộ sự ngậm ngùi. + Từ tứ thơ “ cảnh cũ, người đâu”, tác giả bộc lộ nỗi niềm thương nhớ vời vợi. “ Những người.....giờ” 2 câu cuối chốt lại rất mạnh mẽ mà rất khẽ khàng. Lời thơ đã trực tiếp diễn tả những cảm xúc dâng trào, kết đọng và mang chiều sâu khái quát. Không thấy ông đồ, tác giả gọi hồn. “ Hồn” phải chăng đó là những giá trị văn hoá, tinh hoa của dân tộc, Tác giả dùng câu hỏi nhưng không cần sự trả lời: hỏi trời, hỏi đất, hỏi lớp người đi trước, hỏi cả 1 thời đại hay hỏi chính lòng mình. Đó chính là cuộc tự vấn, là tiếng gọi hồn. Tác gỉa hỏi nhưng là để cảm thông cho thân phận của ông đồ. ông đồ mất tức là những giá trị truyền thống, giá trị tinh thần cũng mất. Câu hỏi tiềm ẩn sự ngậm ngùi, day dứt. Hỏi để thức dậy trong tiềm thức sau sa của mỗi người dân VN những nỗi niềm vọng tưởng, thức dậy nỗi ân hận day dứt, đồng thời nhắc nhở mọi người đừng quên quá khứ, quên văn hoá dân tộc . Bởi lẽ nó là hồn của đất nước, hồn thiêng sông núi. đánh mất đi hồn đất nước nghĩa là đánh mất đi dân tộc. Bµi 4:. Quê hương. I-T¸c gi¶. GV: Nguyễn Đình Trường. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 -Tên khai sinh là Trần Tế Hanh (1921 ) quê Huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi, là người thuéc phong trµo th¬ míi chÆng cuèi ( 40-45). -Thơ ông thường mang nặng nõi buồn và tình yêu quê hương tha thiết. đặc biệt quê hương là nguồn cảm hứng chính, lớn nhất trong suốt đời thơ của ông. -Sau 1945, «ng ra nhËp héi nhµ v¨n VN, bÌn bØ s¸ng t¸c phôc vô c¸ch m¹ng. ë thêi gian này, tác giả thường hướng về đề tài khao khát sự thống nhất đất nước và nỗi nhớ da diÕt MN ruét thÞt. -Tác phẩm chính: gồm có tập Hoa niên; gửi Mièn bắc, tiếng sóng, 2 nửa yêu thương... II-T¸c phÈm -Bài thơ “ Quê hương” là bài mở đầu trong nguồn cảm hứng về quê hương của Tế hanh, s¸ng t¸c 1939 khi t¸c gi¶ ®ang häc ë HuÕ. -Bài thơ được in lúc đầu trong tập “ Nghẹn ngào” ( 1939 ), sau đó được in lại trong tập “ Hoa niªn” ( 1945 ). -Néi dung: Bµi th¬ thÓ hiÖn tÊm lßng cña t¸c gi¶ khi nhí vÒ nh÷ng kØ niÖm s©u s¨c, nồng nàn. Bài thơ bộc lộ nièm tự hào về quê hương và những người dân chài. *Đề bài: Phân tích vẻ đẹp của bức tranh làng quê trong bài “ Quê hương” của Tế Hanh. Dµn ý A-Më bµi: -DÉn khæ th¬ cña §ç Trung Qu©n “ Quê hương mỗi người chỉ một.....thành người” =>Khẳng định tình cảm quê hương là tình cảm thiêng lieng của con người và cũng là cảm hứng lớn nhất của nghệ thuật. Với Tế hanh, quê hương là nguòn cảm hứng chảy suốt đời thơ của ông. bài “ Que hương” ( 1939 ) khi tác giả mới chỉ là 1 hs trung học đi xa quê. Qua tình yêu, nỗi nhớ tha thết của tác giả, bức tranh quê hương hiện lên với vẻ đẹp thân thương và độc đáo. B-Th©n bµi -Thơ mới không ít bài viết về quê hương nhưng chủ yéu họ viết về vùng bắc Bộ như Nguyễn Nhược Pháp... nhưng viết về quê hương ở miền Trung trung bộ thì rất hiếm. Tế hanh là người khơi nguồn đầu tiên cho vấn đề này. Sinh ra và lớn lên ở Bình Sơn, Quảng Ngãi, nới có con sông Trà Bồng uốn lượn. Qhương của ông như 1 cù lao nổi giữa 4 bề là nước. QH đó đã in đậm trong tâm hồn của Tế Hanh. -Më ®Çu bµi th¬ lµ lêi giíi thiÖu. Kh«ng cÇu k× mµ rÊt gÇn gòi, méc m¹c, hån nhiªn: “ Lµng t«i............s«ng” =>Bộc lộ tình yêu đích thực bởi lẽ lời nói không hoa mĩ, chau chuốt mà nó buột trong s©u th¼m nçi nhí. Trong ¸nh m¾t cña chµng trai 18 tuæi, QH hiÖn lªn “ lµm nghÒ chµi lưới” - đó là quê hương nghèo khổ, vất vả như bao làng quê khác, xung quanh 4 bề sông nước. -Vẻ đẹp của bức tranh qh được tác giả biểu hiện trong nỗi nhớ : đó là hình ảnh làng chài lao động vất vả mà đầy chất thơ. Nhớ về quê hương tác giả nhớ cảnh đặc trưng, riêng nhất của làng chài ( cảnh đoàn thuỳên ra khơi và cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về ). GV: Nguyễn Đình Trường. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Hải Nhân Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8 *Nhí c¶nh ®oµn thuyÒn ra kh¬i + Đoàn thuyền là linh hồn, là tình cảm của dân chài. Bức tranh quê hương trong nỗi nhớ được hiện lên giữa cảnh thiên nhiên tươi đẹp của buổi bình minh: “ Khi trêi trong....hång” “ Trêi trong, giã nhÑ..hång”( 1 lo¹t tÝnh tõ) + danh tõ chØ sù vËt ->gîi kh«ng gian réng rãi, 1 buổi sáng tươi đẹp, thanh bình, báo hiệu 1 ngày làm ăn đầy hứa hẹn với biển lặng, sóng êm. Chỉ có những người làm nghè chài lưới mới thấy hết tầm quan trọng của buổi đẹp trời. + Bức tranh qh còn hiện lên bởi khí thế của những người lao động “ ChiÕc thuyÒn.....giã” Con người điều khiển những chiéc thuyền hăng hái đầy sinh lực . Bằng 1 loạt động từ “ hăng, phăng, rướn” =>khắc hoạ tư thế làm chủ, kiêu hãnh , chinh phục sông dài, biển lớn của người làng chài. Nếu hình ảnh “ con thuyền” tượng trưng cho sức mạnh về thể chất thì “ cánh buồm”lại là biểu tượng cho cái gì cao quý và bí ẩn. Cánh buồm được so sánh với “ mảnh hồn làng” ( lấy cái hữu hình so với cái vô hình, trừu tượng ) . Cánh buồm là biểu tượng linh thiªng cña cuéc sèng, cho søc m¹nh cña tù nhiªn, cho niÒm tin vµ hi väng, lµ linh hồn của người dân chài. Cánh buồm ra khơi dường như mang theo cả hơi thở nhịp đập , hồn vía qhương. §o¹n tth¬ víi h×nh ¶nh khoÎ kho¾n, ®Çy chÊt l·ng m¹n, bay bæng, võa diÔn t¶ khÝ thÕ lao động mạnh mẽ, khát vọng chinh phục thiên nhiên của người dân chài, vừa thể hiện niÒmyªu mÕn tha thiÕt vÒ cuéc sèng cña thi sÜ. *Vẻ đẹp của bức tranh qh khi đoàn thuỳen dánh cá trở về + NÕu kh«ng khÝ buæi ra kh¬i thËt dòng m·nh th× c¶nh trë vÒ cña ®oµn thuyÒn thËt Êm áp và xúc động. “ Ngµy h«m sau.............vÒ” đây là quang cảnh cuộc sống ốn ào, náo nhiệt. “ Bến đỗ” là nơi người đi và người ở gặp lại nhau, nơi chia sẻ buồn vui của người dân chài.. GV: Nguyễn Đình Trường. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Hải Nhân. GV: Nguyễn Đình Trường. Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Hải Nhân. GV: Nguyễn Đình Trường. Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Hải Nhân 1.. GV: Nguyễn Đình Trường. Giáo án bồi dưỡng Ngữ Văn 8. 1 Lop8.net. N¨m häc : 2011 - 20112.

<span class='text_page_counter'>(18)</span>