Ebook Cẩm nang an toàn sinh học phòng thí nghiệm (Xuất bản lần thứ 3)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (224.56 KB, 20 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

CҬM NANG AN TỒN SINH HӐC

PHỊNG THÍ NGHI

ӊ

M

Xu

ҩ

t b

ҧ

n l

ҫ

n th

ӭ

3

Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi
Geneva

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

x ii x

HiӋuÿính

Thҥc sӻ Phҥm Văn Hұu, ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên
Thҥc sӻ NguyӉn Thӏ Thu Hѭѫng,Ĉҥi hӑc Quӕc gia Hà Nӝi

Cӱ nhân Lê Minh Tâm, Tәng cөc Tiêu chuҭn - Ĉo lѭӡng - Chҩt lѭӧng

Ngѭӡi dӏch

Thҥc sӻ Phҥm Văn Hұu, ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên
Thҥc sӻ Bùi Văn Trѭӡng, ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên

Cùng vͣi s͹ tham gia cͯa

* Kӻ sѭ Phan Thӏ Thanh Thҧo, Cӱ nhân Võ Thӏ Thu Ngân,

Thҥc sӻ Hoàng Thӏ Minh Thҧo và Cӱ nhân VǊ Ĉình Chiêm

ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên

* Kӻ sѭ Lѭѫng Thӏ Mѫ, Chi nhánh phía Nam, Trung tâm NhiӋtÿӟi

ViӋt – Nga và Cӱ nhân NguyӉn Thӏ Quý, Hӝi Y tӃ Công cӝng ViӋt Nam.

Cuӕn sách này do Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi xuҩt bҧn năm 2004 dѭӟi tiêu ÿӅ

Laboratory Biosafety Manual, xuҩt bҧn lҫn thӭ ba.
© Tә chӭc y tӃ thӃ giӟi 2004

Tәng giám ÿӕc Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi ÿã cho phép ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ

Tây Nguyên bҧn quyӅn dӏch ra tiӃng ViӋt Nam và chӏu trách nhiӋm duy nhҩtÿӕi

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

x iii x

Danh mөc nhӳngҩn phҭmÿã xuҩt bҧn cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi.

Cҭm nang an toàn sinh hӑc phịng thí nghiӋm - Xuҩt bҧn lҫn thӭ 3
1. Ngăn ngӯa các nguy hiӇm sinh hӑc - phѭѫng pháp

2. Phịng thí nghiӋm - Các tiêu chuҭn

3. NhiӉm trùng phịng thí nghiӋm - phịng chӕng và kiӇm soát
4. Cҭm nang I. Tiêu ÿӅ

ISBN 92 4 154650 6 (Phân loҥi LC/NLM: QY 25) WHO/CDS/CSR/LYO/2004.11

̬n pẖm này ÿ˱ͫc h͟ trͫ theo hͫpÿ͛ng c̭p phép/ hͫp tác s͙ U50/CCU012445-08 cͯa
Trung tâm phòng và ch͙ng b͏nh (CDC), Atlanta, GA, Hoa KǤ. N͡i dung ̭n pẖm là cͯa

riêng tác gi̫, khơng ÿ̩i di͏n cho quan ÿi͋m chính thͱc cͯa CDC.

© Tә chӭc y tӃ thӃ giӟi, 2004

Giӳ bҧn quyӅn. Các ҩn phҭm cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi có thӇ nhұnÿѭӧc ӣ Bӝ

phұn TiӃp thӏ và Phân phӕi, Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi, 20 Avenue Appia, 1211

Geneva 27, Thөy Sӻ (ÿiӋn thoҥi: +41 22 791 2476; fax: +41 22 791 4857; email:

). Yêu cҫu ÿӇ tái bҧn hoһc dӏch các ҩn phҭm cӫa Tә chӭc Y

tӃ ThӃ giӟi - dùng trong kinh doanh hay phân phӕi miӉn phí - phҧi ÿѭӧc gӱi tӟi

bӝ phұn xuҩt bҧn theo ÿӏa chӍ nêu trên (fax: +41 22 791 4806; email:

Các tѭ liӋu trình bày trong ҩn phҭm này khơng nhҵm thӇ hiӋn bҩt kǤ quan ÿiӇm
nào cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi liên quan ÿӃn tính pháp lý cӫa bҩt kǤ quӕc gia,
lãnh thә, thành phӕ, khu vӵc hoһc cӫa cѫ quan chӭc năng nào cǊng nhѭ liên quan
ÿӃn sӵ phân chia biên giӟi, ranh giӟi. Các ÿѭӡng gҥch chҩm trên bҧnÿӗ minh hoҥ

cho các ÿѭӡng biên giӟi mӝt cách tѭѫng ÿӕi nên có thӇ vүn cịn nhӳng ý kiӃn

chѭa hoàn toàn ÿӗng ý vӟi nhұnÿӏnh này.

ViӋc ÿӅ cұp ÿӃn mӝt sӕ công ty cө thӇ hay sҧn phҭm cӫa nhà sҧn xuҩt nào ÿó
khơng ÿӗng nghƭa rҵng Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi ÿánh giá cao và tiӃn cӱ vӟi sӵ ѭu

tiên hѫn nhӳng công ty hay sҧn phҭm khác có cùng tính chҩt. Tҩt cҧ các sҧn

phҭm có ÿăng ký ÿӝc quyӅn ÿӅu ÿѭӧc phân biӋt bҵng chӳ cái viӃt hoa ÿҫu tiên

trong tên sҧn phҭmÿó, ngoҥi trӯ do mӝt sӕ lӛi chính tҧ trong ҩn phҭm này.

Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi không bҧoÿҧm rҵng thông tin trong ҩn phҭm là ÿҫӫ và

chính xác cǊng nhѭ khơng chӏu trách nhiӋm pháp lý cho bҩt kǤ thiӋt hҥi nào do

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

x iv x

M

ө

c l

ө

c

Lӡi nhóm biên dӏch ... viii

Lӡi nói ÿҫu ... viii

Lӡi cҧmѫn ... x

1. Nguyên tҳc chung ... 1

Giӟi thiӋu ... 1

PHҪN I. Hѭӟng dүn an toàn sinh hӑc ... 5

2.Ĉánh giá nguy cѫ vi sinh vұt ... 7

Mүu vұt có thơng tin hҥn chӃ ... 8

Ĉánh giá nguy cѫ và vi sinh vұt biӃnÿәi gen ... 8

3. Phịng thí nghiӋm cѫ bҧn - An toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2 ... 9

Tiêu chuҭn thӵc hành ... 9

ThiӃt kӃ và các tiӋn nghi phịng thí nghiӋm ... 12

Trang thiӃt bӏ phịng thí nghiӋm ... 14

Giám sát sӭc khӓe và y tӃ ... 16

Ĉào tҥo ... 16

Xӱ lý chҩt thҧi ... 17

An tồn hóa hӑc, lӱa,ÿiӋn, bӭc xҥ và trang thiӃt bӏ ... 19

4. Phịng thí nghiӋm kiӇm sốt - An tồn sinh hӑc cҩp 3 ... 20

Tiêu chuҭn thӵc hành ... 20

ThiӃt kӃ và tiӋn nghi phịng thí nghiӋm ... 21

Trang thiӃt bӏ phịng thí nghiӋm ... 22

Giám sát vӅ y tӃ và sӭc khӓe ... 22

5. Phịng thí nghiӋm kiӇm sốt tӕiÿa - An toàn sinh hӑc cҩp 4 ... 25

Tiêu chuҭn thӵc hành ... 25

ThiӃt kӃ và trang thiӃt bӏ cӫa phịng thí nghiӋm ... 25

6. Cѫ sӣ ÿӝng vұt thí nghiӋm ... 28

Cѫ sӣ ÿӝng vұt – An toàn sinh hӑc cҩp 1 ... 29

Cѫ sӣ ÿӝng vұt – An toàn sinh hӑc cҩp 2 ... 29

Cѫ sӣ ÿӝng vұt – An toàn sinh hӑc cҩp 3 ... 30

Cѫ sӣ ÿӝng vұt – An toàn sinh hӑc cҩp 4 ... 31

Ĉӝng vұt không xѭѫng sӕng ... 32

7. Hѭӟng dүn kiӇmÿӏnh phòng thí nghiӋm/cѫ sӣ ... 33

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

x v x

PHҪN II. An ninh sinh hӑc phịng thí nghiӋm ... 47

9. Khái niӋm vӅ an ninh sinh hӑc phòng thí nghiӋm ... 49

PHҪN III. Trang thiӃt bӏ phịng thí nghiӋm ... 51

10. Tӫ an tồn sinh hӑc ... 53

Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I ... 53

Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp II ... 55

Tӫ an toàn sinh hӑc cҩp III ... 58

Nӕi khí cӫa tӫ an tồn sinh hӑc ... 58

Lӵa chӑn tӫ an toàn sinh hӑc ... 59

Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc trong phịng thí nghiӋm ... 59

11. Trang thiӃt bӏ an toàn ... 63

Tҩm cách ly bҵng màng mӅm áp suҩt âm ... 63

Dөng cө hӛ trӧ hút ... 65

Máy trӝn, máy lҳc, máy nghiӅn và máy siêu âm ... 66

Que cҩy chuyӇn dùng mӝt lҫn ... 66

Lò vi ÿӕt (Microincinerators) ... 66

Trang thiӃt bӏ và quҫn áo bҧo hӝ cá nhân ... 66

PHҪN IV. Kӻ thuұt vi sinh vұt an tồn ... 69

12. Kӻ thuұt phịng thí nghiӋm ... 71

An tồn xӱ lý mүu trong phịng thí nghiӋm ... 71

Sӱ dөng pi-pét và dөng cө hӛ trӧ hút mүu ... 71

Tránh rѫi vãi vұt liӋu nhiӉm trùng ... 72

Sӱ dөng tӫ an toàn sinh hӑc ... 72

Tránh nuӕt phҧi và ÿӇ các vұt nhiӉm trùng dính vào da và mҳt ... 73

Tránh các vұt nhiӉm trùng ÿâm phҧi ... 73

Tách huyӃt thanh ... 74

Sӱ dөng máy ly tâm ... 74

Sӱ dөng máy trӝn, máy lҳc, máy nghiӅn và máy siêu âm ... 75

Sӱ dөng máy nghiӅn mô ... 75

Bҧo dѭӥng và sӱ dөng tӫ lҥnh và tӫ ÿông ... 76

Mӣ ӕng thuӕc chӭa vұt nhiӉm trùng ÿông khô ... 76

Bҧo quҧnӕng chӭa vұt liӋu nhiӉm trùng ... 76

Phòng ngӯa chuҭn khӓi mүu máu dӏch tiӃt, mô, và các dӏch cѫ thӇ khác .. 76

Phòng ngӯa các vұt chӭa prion ... 78

13. KӃ hoҥch dӵ phịng và qui trình xӱ lý khҭn cҩp ... 80

KӃ hoҥch dӵ phịng ... 80

Các qui trình xӱ lý khҭn cҩp cho phịng thí nghiӋm vi sinh vұt ... 81

14. Khӱ trùng và tiӋt trùng ... 84

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

x vi x

Làm sҥch vұt liӋu phịng thí nghiӋm ... 85

Hóa chҩt diӋt trùng ... 85

Khӱ khuҭn môi trѭӡng cөc bӝ ... 90

Khӱ nhiӉm tӫ an toàn sinh hӑc ... 91

Rӱa tay/khӱ nhiӉm tay ... 91

Khӱ trùng và tiӋt trùng bҵng nhiӋt ... 92

Hҩp khӱ trùng ... 92

Thiêu hӫy ... 94

Thҧi bӓ ... 95

15. Giӟi thiӋu vӅ vұn chuyӇn vұt liӋu nhiӉm trùng ... 96

Quyÿӏnh vұn chuyӇn quӕc tӃ ... 96

HӋ thӕngÿóng gói ba lӟp cѫ bҧn ... 97

Qui trình lau chùi ÿә vӥ ... 97

PHҪN V. Giӟi thiӋu vӅ công nghӋ sinh hӑc ... 101

16. An tồn sinh hӑc và cơng nghӋ DNA tái tә hӧp ... 103

Ĉánh giá an toàn sinh hӑcÿӕi vӟi các hӋ thӕng thӇ hiӋn sinh hӑc ... 103

Ĉánh giá an toàn sinh hӑcÿӕi vӟi các véc tѫ thӇ hiӋn ... 104

Nhӳng véc tѫ vi rút cho chuyӇn gen ... 104

Ĉӝng vұt chuyӇn gien và ÿӝng vұt "khác thѭӡng " ... 104

Thӵc vұt chuyӇn gen ... 105

Ĉánh giá nguy cѫ ÿӕi vӟi sinh vұt biӃnÿәi gen ... 105

Các quan tâm khác ... 106

PHҪN VI. An tồn hố chҩt, cháy nә và ÿiӋn ... 109

17. Các hoá chҩt nguy hiӇm ... 111

Nguӗn phѫi nhiӉm ... 111

Bҧo quҧn hoá chҩt ... 111

Các quy ÿӏnh chung ÿӕi vӟi nhӳng hoá chҩt kӷ nhau ... 111

Ҧnh hѭӣngÿӝc hҥi cӫa hố chҩt ... 111

Hóa chҩt gây nә ... 112

Hóa chҩt bӏ ÿә ... 112

Khí nén và khí hóa lӓng ... 113

18. Các mӕi nguy khác trong phịng thí nghiӋm ... 114

Nguy cѫ vӅ hӓa hoҥn ... 114

Các nguy hiӇm vӅ ÿiӋn ... 115

TiӃngӗn ... 115

Phóng xҥ ion ... 115

PHҪN VII. Tә chӭc và ÿào tҥo an toàn ... 119

19. Chuyên viên và ӫy ban an toàn sinh hӑc ... 121

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

x vii x

Ӫy ban an toàn sinh hӑc ... 125

20. An toàn cho nhân viên hӛ trӧ ... 124

Các dӏch vө bҧo trì nhà làm viӋc và máy móc ... 124

Các dӏch vө dӑn dҽp vӋ sinh (trong phịng thí nghiӋm) ... 124

21. Chѭѫng trình ÿào tҥo ... 125

PHҪN VIII. Bҧng kiӇm tính an tồn ... 127

22. Bҧng kiӇm tính an tồn ... 129

Cѫ sӣ vұt chҩt phịng thí nghiӋm ... 129

Phѭѫng tiӋn bҧo quҧn ... 130

VӋ sinh và các tiӋn nghi cho nhân viên ... 130

Sѭӣiҩm và thơng gió ... 130

Ánh sáng ... 130

Các dӏch vө ... 131

An ninh sinh hӑc phịng thí nghiӋm ... 131

Phòng và chӳa cháy ... 131

Bҧo quҧn dung dӏch dӉ cháy ... 132

Khí nén và khí hóa lӓng ... 133

Nguy hiӇm vӅ ÿiӋn ... 133

Bҧo hӝ cá nhân ... 133

An toàn và sӭc khӓe cho nhân viên ... 134

Trang thiӃt bӏ phịng thí nghiӋm ... 135

Vұt liӋu nhiӉm trùng ... 135

Hóa chҩt và chҩt phóng xҥ ... 136

PHҪN IX. Tài liӋu tham khҧo, phө lөc và bҧng chú dүn ... 137

Tài liӋu tham khҧo ... 139

PHӨ LӨC 1 Sѫ cӭu ban ÿҫu ... 142

PHӨ LӨC 2 Tiêm phòng cho nhân viên ... 143

PHӨ LӨC 3 Các trung tâm hӧp tác vӅ an toàn sinh hӑc cӫa Tә chӭc Y tӃ
ThӃ giӟi ... 144

PHӨ LӨC 4 An toàn trang thiӃt bӏ ... 145

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

x viii x

L

ӡ

i nhóm biên d

ӏ

ch

"C̱m nang an tồn sinh h͕c phịng thí nghi͏m" cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ

giӟi tái bҧn lҫn thӭ 3, năm 2004 là mӝt tài liӋu rҩt cҫn thiӃt và hӳu ích cho cán bӝ

chun mơn làm viӋc trong phịng thí nghiӋm, nhӳng ngѭӡi trӧ giúp cǊng nhѭ

cán bӝ quҧn lý phịng thí nghiӋm.

Trong giai ÿoҥn hiӋn nay, nhiӅu bӋnh truyӅn nhiӉm ÿang nәi lên thành

vҩn ÿӅ thӡi sӵ trên toàn cҫu nhѭ SARS, cúm gà, Ebola, AIDS ... cùng vӟi sӵ

giao lѭu kinh tӃ, xã hӝi trong xu thӃ hӝi nhұp tồn cҫu thì vҩnÿӅ an tồn sinh hӑc

nói chung và trong phịng thí nghiӋm cҫnÿһc biӋt quan tâm hѫn.Ĉѭӧc sӵ hӛ trӧ

và khích lӋ cӫa Văn phòng Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi, khu vӵc Tây Thái Bình Dѭѫng
và Văn phịng Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi tҥi ViӋt Nam, chúng tôi ÿã tә chӭc biên dӏch

tài liӋu này tӯ nguyên bҧn tiӃng Anh sang tiӃng ViӋt ÿӇ cung cҩp cho các cán bӝ

công tác tҥi các phịng thí nghiӋm. Mong rҵng tài liӋu sӁ giúp ích cho cơng tác an

tồn sinh hӑc trong phịng thí nghiӋm.

Trân trӑng cҧmѫn Bӝ Y tӃ và ViӋn VӋ sinh Dӏch tӉ Tây Nguyên ÿãÿӝng

viên, giúp ÿӥ và tҥoÿiӅu kiӋn thuұn lӧi cho công viӋc biên dӏch tài liӋu. Xin cҧm
ѫn Văn phòng Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi ÿã cҩp bҧn quyӅn tiӃng ViӋt Nam, Văn

phòng Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi, khu vӵc Tây Thái Bình Dѭѫng và Văn phịng Tә

chӭc Y tӃ ThӃ giӟi tҥi ViӋt Nam ÿã hӛ trӧ tài chính cho cơng tác xuҩt bҧn ҩn

phҭm này.

Các dӏch giҧ ÿã cӕ gҳng biên dӏch ÿҫyÿӫ các nӝi dung tӯ nguyên bҧn và

ViӋt hóa các thuұt ngӳ chuyên ngành dӵa trên các tӯ ÿiӇn chuyên ngành hiӋn

hành. Tuy nhiên, do hҥn chӃ vӅ thӡi gian, trình ÿӝ và lƭnh vӵc an tồn sinh hӑc

phịng xét nghiӋm cịn mӟi mҿ ӣ nѭӟc ta, nên chҳc rҵng bҧn dӏch sӁ không tránh

khӓi nhӳngÿiӅu thiӃu sót.

Xin trân trӑng ghi nhұn và cҧmѫn nhӳng ý kiӃn góp ý và bә sung cӫa quý

vӏ và các bҥnÿӗng nghiӋp.

Thay mһt các dӏch giҧ

Thҥc sƭ Phҥm Văn Hұu

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

x ix x

L

ӡ

i nói

ÿҫ

u

Ĉã tӯ lâu, Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟiÿã nhұn biӃt rҵng cơng tác an tồn, ÿһt biӋt là an
toàn sinh hӑc là vҩn ÿӅ quan trӑng toàn cҫu. Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi ÿã xuҩt bҧn
lҫn ÿҫu ҩn phҭm C̱m nang an toàn sinh h͕c vào năm 1983. Ҩn phҭm khuyӃn

khích các quӕc gia chҩp nhұn và áp dөng nhӳng khái niӋm cѫ bҧn trong an toàn

sinh hӑc và phát triӇn thành tiêu chuҭn thӵc hành cӫa quӕc gia trong thao tác thӵc

hành an tồn các vi sinh vұt gây bӋnh trong phịng thí nghiӋm. Tӯ năm 1983,

nhiӅu quӕc gia ÿã sӱ dөng hѭӟng dүn chuyên môn trong ҩn phҭm này ÿӇ ban

hành các tiêu chuҭn thӵc hành nhѭ vұy. Cҭm nang ÿѭӧc xuҩt bҧn lҫn thӭ 2 vào

năm 1993.

Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi tiӃp tөc thӇ hiӋn vai trò tiên phong trên trѭӡng quӕc tӃ

trong lƭnh vӵc an tồn sinh hӑc thơng qua ҩn phҭm này bҵng cách nhҩn mҥnh vҩn

ÿӅ an ninh và an toàn sinh hӑc mà chúng ta ÿangÿӕi phó trong thiên niên kӹ này.

Lҫn xuҩt bҧn thӭ ba nhҩn mҥnh tҫm quan trӑng cӫa trách nhiӋm cá nhân. Các

chѭѫng mӟi ÿѭӧc thêm vào nhѭ ÿánh giá rӫi ro, sӱ dөng an toàn kӻ thuұt tái tә

hӧp DNA và vұn chuyӇn vұt liӋu nhiӉm trùng. Nhӳng sӵ kiӋn trên thӃ giӟi gҫn
ÿâyÿã bӝc lӝ nhӳng mӕiÿe dӑa mӟi mà viӋc lҥm dөng và thҧi ra các tác nhân và
ÿӝc tӕ vi sinh vұt gây ra ÿӕi vӟi sӭc khӓe cӝng ÿӗng . Do ÿó, lҫn xuҩt bҧn này
cǊng giӟi thiӋu khái niӋm vӅ an ninh sinh hӑc - sӵ bҧo vӋ tài sҧn vi sinh vұt khӓi
bӏ trӝm cҳp, mҩt mát hoһc chuyӇn ÿәi, dүn ÿӃn viӋc sӱ dөng không ÿúng gây

nguy hiӇm cho sӭc khӓe cӝngÿӗng. Lҫn xuҩt bҧn này cǊng bao gӗm thông tin an

tồn trong tài liӋu "An tồn trong chăm sóc sӭc khӓe phịng thí nghiӋm" (1) cӫa
Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi năm 1997.

Ҩn phҭmc̱m nang an toàn sinh h͕c phịng thí nghi͏m,xuҩt bҧn lҫn thӭ 3 cӫa Tә
chӭc Y tӃ ThӃ giӟi là mӝt tài liӋu tham khҧo hӳu ích hѭӟng dүn các quӕc gia
chҩp thuұn thách thӭc này ÿӇ triӇn khai và ÿѭa ra các tiêu chuҭn thӵc hành quӕc

gia ÿӇ gìn giӳ tài sҧn vi sinh vұt, ÿӗng thӡi bҧo ÿҧm cho mөc ÿích lâm sàng,

nghiên cӭu và dӏch tӉ hӑc.

TiӃn sӻ A. Asamoa-Baah 
Phó t͝ng giám ÿ͙c

Phòng ch͙ng b͏nh truy͉n nhi͍m
T͝ chͱc Y t͇ Th͇ giͣi

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

x x x

L

ӡ

i c

ҧ

m

ѫ

n

Xinÿѭӧc bày tӓ lịng biӃtѫnÿӃn các nhà chun mơn sau ÿây ÿã có nhӳngÿóng

góp q báu ÿӇ ҩn phҭmC̱m nang an tồn sinh h͕c phịng thí nghi͏m, xuҩt bҧn

lҫn thӭ ba này ÿѭӧc hoàn thành.

TiӃn sӻ W. Emmett Barkley, ViӋn Y hӑc Howard Hughes, Chevy Chase, MD, USA

TiӃn sӻ Murray L. Cohen, Trung tâm phòng và chӕng bӋnh, Atlanta, GA, Hoa KǤ

(nghӍ hѭu)

TiӃn sӻ Ingegerd Kallings, ViӋn kiӇm soát bӋnh truyӉn nhiӉm Thөy ĈiӇn,

Stockholm, ThөyĈiӇn

Bà Mary Ellen Kennedy, Cӕ vҩn vӅ An toàn Sinh hӑc, Ashton, Ontario, Canada.

Bà Margery Kennett, Phịng thí nghiӋm chuҭn thӭc bӋnh truyӅn nhiӉm Victorian,

bҳc Melbourne, Australia (nghӍ hѭu)

TiӃn sӻ Richard Knudsen, Văn phòng An tồn và Sӭc khӓe, Trung tâm phịng và

chӕng bӋnh, Atlanta, GA, Hoa KǤ.

TiӃn sӻ Nicoletta Previsani, Chѭѫng trình an toàn sinh hӑc, Tә chӭc Y tӃ ThӃ

giӟi, Geneva, Thөy sӻ.

TiӃn sӻ Jonathan Richmond, Văn phịng An tồn và Sӭc khӓe, Trung tâm phòng

và chӕng bӋnh, Atlanta, GA, USA (nghӍ hѭu)

TiӃn sӻ Syed A. Sattar, Khoa Y, Trѭӡng Ĉҥi hӑc Tәng hӧp Ottawa, Ottawa,

Ontario, Canada.

TiӃn sӻ Deborah E. Wilson, Ĉѫn vӏ An toàn và Sӭc khӓe NghӅ nghiӋp, Văn

phòng dӏch vө nghiên cӭu, ViӋn Sӭc khӓe quӕc gia, Bӝ sӭc khӓe và dӏch vө con

ngѭӡi, Washington, DC, Hoa kǤ.

TiӃn sӻ Riccardo Wittek, ViӋn Sinh vұt hӑc ÿӝng vұt, TrѭӡngĈҥi hӑc Tәng hӧp

Lausanne, Lausanne, Thөy Sӻ.

Xin trân trӑng cҧmѫn sӵ giúp ÿӥ cӫa:

Bà Maureen Best, Văn phịng An ninh phịng thí nghiӋm, Tә chӭc sӭc khӓe

Canada, Ottawa, Canada.

TiӃn sӻ Mike Catton, Phịng thí nghiӋm chuҭn thӭc bӋnh truyӅn nhiӉm Victorian,

Bҳc Melbourne, Australia.

TiӃn sӻ Shanna Nesby, Văn phịng Sӭc khӓe và An tồn, Trung tâm phòng và

chӕng bӋnh, Atlanta, GA, Hoa kǤ.

TiӃn sӻ Stefan Wagener, Trung tâm khoa hӑc vӅ con ngѭӡi và sӭc khӓeÿӝng vұt,

Winnipeg, Canada.

Nhóm biên soҥn và ÿiӇm sách cǊng cҧm ѫn các nhà chun mơn ÿã có nhӳng

ÿóng góp q báu cho tài liӋuC̱m nang an tồn sinh h͕c phịng thí nghi͏m trong

lҫn xuҩt bҧn thӭ nhҩt và thӭ hai cǊng nhѭ ҩn phҭmAn toàn trong các phịng thí

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

x 1 x

1. Ngun t

ҳ

c chung

Giӟi thiӋu

Các tham chiӃu trong tài liӋu này ÿѭӧc thiӃt lұp theo mӕi nguy hiӇm tѭѫng ÿӕi

cӫa vi sinh vұt gây nhiӉm trùng theo nhóm nguy cѫ (nhóm nguy cѫ 1, 2, 3 và 4

cӫa Tә chӭc Y tӃ ThӃ giӟi). Phân loҥi nhóm nguy cѫ này chӍ áp dөng cho cơng

viӋc trong phịng thí nghiӋm. Bҧng 1 dѭӟiÿây mơ tҧ các nhóm nguy cѫ.

B̫ng 1. Phân lo̩i các vi sinh v̵t gây nhi͍m trùng theo nhóm nguy c˯

Nhóm nguy cѫ 1(Khơng có ho̿c có nguy c˯ th̭pÿ͙i vͣi cá nhân và c͡ngÿ͛ng)

Các vi sinh vұt thѭӡng khơng có khҧ năng gây bӋnh cho ngѭӡi hay ÿӝng vұt.

Nhóm nguy cѫ 2 (Có nguy c˯ t˱˯ngÿ͙iÿơí vͣi cá nhân và nguy c˯ th̭pÿ͙i vͣi
c͡ngÿ͛ng)

Các tác nhân có thӇ gây bӋnh cho ngѭӡi hoһcÿӝng vұt, nhѭng thѭӡng khơng phҧi

là mӕi nguy hiӇm cho nhân viên phịng thí nghiӋm, cӝngÿӗng, vұt ni hay mơi

trѭӡng. Phѫi nhiӉm phịng thí nghiӋm có thӇ gây ra nhiӉm trùng nghiêm trӑng,

nhѭng có biӋn pháp phịng ngӯa, ÿiӅu trӏ hӳu hiӋu và nguy cѫ lan truyӅn trong

cӝngÿӗng thҩp.

Nhóm nguy cѫ 3 (Có nguy c˯ cao ÿ͙i vͣi cá nhân và nguy c˯ th̭pÿ͙i vͣi c͡ng
ÿ͛ng)

Các tác nhân thѭӡng gây bӋnh nghiêm trӑng cho ngѭӡi hoһc ÿӝng vұt nhѭng

không lan truyӅn tӯ ngѭӡi sang ngѭӡi. Có các biӋn pháp phịng ngӯa và ÿiӅu trӏ

hӳu hiӋu.

Nhóm nguy cѫ 4(Có nguy c˯ cao ÿ͙i vͣi cá nhân và c͡ngÿ͛ng)

Tác nhân thѭӡng gây bӋnh nghiêm trӑng cho ngѭӡi hoһc ÿӝng vұt và có thӇ lan

truyӅn trӵc tiӃp hoһc gián tiӃp nhanh chóng tӯ ngѭӡi sang ngѭӡi. Chѭa có các

biӋn pháp phịng ngӯa và ÿiӅu trӏ hӳu hiӋu.

Trang thiӃt bӏ phịng thí nghiӋm ÿѭӧc thiӃt kӃ ӣ các mӭc cѫ bҧn - an toàn sinh

hӑc cҩp 1 và an toàn sinh hӑc cҩp 2, kiӇm sốt – an tồn sinh hӑc cҩp 3 và kiӇm

sốt tӕi ÿa – an tồn sinh hӑc cҩp 4. ThiӃt kӃ cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc dӵa trên
nhiӅu yӃu tӕ nhѭ ÿһc ÿiӇm thiӃt kӃ, cҩu trúc, phѭѫng tiӋn ngăn chһn, trang thiӃt

bӏ, tiêu chuҭn thӵc hành và quá trình hoҥt ÿӝng cҫn có khi làm viӋc vӟi các tác

nhân theo các nhóm nguy cѫ ÿa dҥng. Bҧng 2 nêu lên nhѭng khơng chӍ ra mӕi

liên hӋ giӳa các nhóm nguy cѫ vӟi cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc cӫa các phịng thí

nghiӋm làm viӋc vӅ các vi sinh vұt trong mӛi nhóm nguy cѫ.

Các quӕc gia (khu vӵc) cҫn nêu ra sӵ phân loҥi các vi sinh vұt cӫa quӕc gia (khu

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

x 2 x

B̫ng 2. M͙i liên quan giͷa các nhóm nguy c˯ vͣi c̭p ÿ͡, tiêu chu̱n th͹c
hành và trang thi͇t b͓ an tồn sinh h͕c

NHĨM
NGUY

CѪ

CҨPĈӜ

AN
TỒN

SINH

HӐC

LOҤI

PHỊNG
XÉT

NGHIӊM

TIÊU CHUҬN

THӴC HÀNH

PHỊNG XÉT

NGHIӊM

THIӂT Bӎ

AN TỒN

1 Cѫ bҧn -

An toàn

sinh hӑc

cҩp 1

Nghiên

cӭu và

giҧng dҥy
cѫ bҧn

GMT Khơng có gì, bàn làm

thí nghiӋm thơng

thѭӡng

2 Cѫ bҧn -

An tồn

sinh hӑc

cҩp 2

Dӏch vө

chăm sóc

sӭc khoҿ

banÿҫu; cѫ

sӣ chҭn

ÿốn;

nghiên cӭu

GMT và có thêm
áo quҫn bҧo hӝ và

các biӇn báo nguy

hiӇm sinh hӑc

Bàn làm thí nghiӋm

thơng thѭӡng cӝng

thêm BSC khi có nguy
cѫ tҥo khí dung.

3 KiӇm sốt

- An tồn

sinh hӑc

cҩp 3

Dӏch vө

chҭn ÿoán

ÿһc biӋt,

nghiên cӭu

Nhѭ cҩp ÿӝ 2 và

có thêm áo quҫn

bҧo hӝ ÿһc biӋt,

kiӇm sốt lӕi vào,

luӗng khí ÿӏnh

hѭӟng.

BSC và/hoһc dөng cө

cѫ bҧn cho tҩt cҧ các
hoҥtÿӝng.

4 KiӇm soát

tӕi ÿa - An
tồn sinh
hӑc cҩp 4

Ĉѫn vӏ có
bӋnh phҭm

nguy hiӇm

Nhѭ cҩp 3 và có

thêm lӕi vào khóa

khí, tҳm trѭӟc khi

ra, loҥi bӓ chҩt

thҧi chuyên dөng.

BSC cҩp 3 hoһc quҫn

áo bҧo hӝ áp lӵc

dѭѫng cùng vӟi BSC

cҩp 2, nӗi hҩp hai nҳp

(gҳn vào thành nӗi),

khơng khí ÿѭӧc lӑc

BSC: tӫ an tồn sinh hӑc; GMT: kӻ thuұt vi sinh vұt an toàn (xem phҫn IV cӫa cҭm nang
này)

1. Tính gây bӋnh cӫa sinh vұt.

2. Phѭѫng thӭc lan truyӅn và vұt chӫ cӫa vi sinh vұt. Nhӳng yӃu tӕ này có thӇ bӏ
ҧnh hѭӣng bӣi tính miӉn dӏch hiӋn có cӫa cӝngÿӗng trong vùng, mұtÿӝ và sӵ di
chuyӇn cӫa các quҫn thӇ vұt chӫ, sӵ hiӋn diӋn cӫa các trung gian truyӅn bӋnh
thích hӧp và tiêu chuҭn cӫa vӋ sinh mơi trѭӡng.

3. Các biӋn pháp phịng chӕng hiӋu quҧ sҹn có tҥi chӛ nhѭ phòng ngӯa bҵng tiêm
phòng hoһc sӱ dөng huyӃt thanh (miӉn dӏch thө ÿӝng), các biӋn pháp vӋ sinh nhѭ
vӋ sinh nѭӟc uӕng và thӭcăn, kiӇm soát nguӗnÿӝng vұt hoһc các ÿӝng vұt chân
ÿӕt.

4. Các biӋn pháp ÿiӅu trӏ hiӋu quҧ sҹn có tҥi chӛ nhѭ miӉn dӏch thө ÿӝng, tiêm

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

x 3 x

quan tâm ÿӃn khҧ năng xuҩt hiӋn các chӫng kháng thuӕc.

ViӋc xác ÿӏnh mӝt tác nhân thuӝc cҩp an toàn sinh hӑc nào phҧi ÿѭӧc dӵa trên

viӋc ÿánh giá nguy cѫ. Nó sӁ ÿánh giá nhóm nguy cѫ này cǊng nhѭ các yӃu tӕ

khác trong viӋc thiӃt lұp cҩp ÿӝ an tồn sinh hӑc thích hӧp. Ví dө mӝt tác nhân

ÿѭӧc chӍ ÿӏnh vào nhóm nguy cѫ 2 thì ÿӇ tiӃn hành cơng viӋc an tồn, các phѭѫng

tiӋn, trang thiӃt bӏ, tiêu chuҭn thӵc hành và quy trình nói chung ÿѭӧc yêu cҫu ӣ

mӭcÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 2. Tuy nhiên, nӃu thӱ nghiӋm cө thӇ yêu cҫu tҥo ra

khí dung nhiӅu thì an tồn sinh hӑc cҩp 3 có thӇ thích hӧp hѫn ÿӇ có ÿѭӧc mӭc

ÿӝ an tồn cҫn thiӃt ÿҧm bҧo kiӇm sốt ÿѭӧc khí dung ӣ nѫi làm viӋc cӫa phịng
thí nghiӋm. Do ÿó viӋc xác ÿӏnh mӝt cơng viӋc cө thӇ ӣ cҩp an toàn sinh hӑc nào

ÿѭӧc căn cӭ vào quyӃt ÿӏnh chuyên môn dӵa trên viӋc ÿánh giá nguy cѫ hѫn là

viӋc tӵ ÿánh giá cӫa mӝt cҩp an tồn sinh phịng thí nghiӋm theo quy ÿӏnh nhóm

nguy cѫ cө thӇ cӫa tác nhân ÿѭӧc thӵc hiӋn (xem Chѭѫng 2).

B̫ng 3. Tóm t̷t các yêu c̯u trang thi͇t b͓ cho c̭p an toàn sinh h͕c

CҨP AN TỒN SINH HӐC

1 2 3 4

Phịng thí nghiӋm biӋt lұpa Khơng Khơng Có Có

Phịng có thӇ khép kín ÿӇ tiӋt trùng Khơng Khơng Có Có

Thơng gió

- Hѭӟng khí vào trong Khơng Nên có Có Có

- HӋ thӕng thơng gió có ÿiӅu khiӇn Khơng Nên có Có Có

- Bӝ lӑc khí thҧi HEPA Khơng Khơng Có/khơng b Có

Lӕi vào cӱa 2 lӟp Khơng Khơng Có Có

Khóa khí Khơng Khơng Khơng Có

Khóa khí có vịi tҳm Khơng Khơng Khơng Có

Phịng chuҭn bӏ Khơng Khơng Có -

Phịng chuҭn bӏ có vịi tҳm Khơng Khơng Có/khơng c Có

Xӱ lý nѭӟc thҧi Khơng Khơng Có/khơng c Có

Nӗi hҩp

- Tҥi chӛ Có Có Có Có

- Trong phịng thí nghiӋm Khơng Khơng Nên có Có

- 2 cӱa Khơng Khơng Nên có Có

Tӫ an tồn sinh hӑc Khơng Nên có Có Có

Khҧ năng kiӇm sốt an tồn cho

nhân viên d

Khơng Khơng Nên có Có

aCách ly hoҥtÿӝng và mơi trѭӡng vӟi giao thơng chung. 
bTùy thuӝc vào vӏ trí cӫa cӫaӕng khí thốt ra (xem chѭѫng 4) 
cPhө thuӝc vào tác nhân sӱ dөng trong phịng thí nghiӋm. 
dVí dө nhѭ cӱa sә, hӋ thӕng truyӅn hình cáp, liên lҥc hai chiӅu.

Do ÿó, viӋc quy ÿӏnh mӝt cҩp an tồn sinh hӑc cҫn quan tâm ÿӃn sinh vұt (tác

nhân gây bӋnh) ÿã sӱ dөng, thiӃt bӏ sҹn có cǊng nhѭ các tiêu chuҭn thӵc hành vӅ
thiӃt bӏ và các quy trình cҫn thiӃtÿӇ tiӃn hành cơng viӋc trong phịng thí nghiӋm

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14></div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

x 5 x

PH

Ҫ

N I

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16></div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

x 7 x

2.

Ĉ

ánh giá nguy c

ѫ

vi sinh v

ұ

t

Vҩn ÿӅ cӕt lõi cӫa thӵc hành an toàn sinh hӑc là viӋc ÿánh giá nguy cѫ vi sinh

vұt. Trong khi các công cө hӛ trӧ ÿánh giá nguy cѫ cӫa mӝt quá trình hoһc thӵc

nghiӋm cho trѭӟc rҩt sҹn có thì viӋc quan trӑng nhҩt là sӵ phán ÿoán chuyên

nghiӋp. ViӋc ÿánh giá nguy cѫ nên ÿѭӧc tiӃn hành bӣi nhӳng ngѭӡi hiӇu biӃt vӅ

nhӳng ÿһc ÿiӇm riêng cӫa vi sinh ÿang nghiên cӭu, thiӃt bӏ và quá trình ÿѭӧc

dùng, mүuÿӝng vұt và các thiӃt bӏ lѭu giӳ cǊng nhѭ cѫ sӣ vұt chҩt sҹn có. Ngѭӡi

phө trách phịng thí nghiӋm hoһc ngѭӡi giám sát chính phҧi có trách nhiӋmÿҧm

bҧo viӋcÿánh giá mӭcÿӝ nguy hiӇmÿҫyÿӫ và ÿúng thӡi gian. Bên cҥnhÿó phҧi

làm viӋc chһt chӁ vӟiӫy ban an toàn và chuyên viên vӅ an toàn sinh hӑcÿӇ ÿҧm

bҧo chҳc chҳn là nhӳng thiӃt bӏ và phѭѫng tiӋn vұt chҩt phù hӧp luôn sҹn sàng hӛ
trӧ công viӋc. ViӋc ÿánh giá nguy cѫ cҫnÿѭӧc tiӃn hành ÿӏnh kǤ và bә sung khi
cҫn thiӃt, có tính ÿӃn các sӕ liӋu mӟi có ҧnh hѭӣng ÿӃn cҩp ÿӝ nguy cѫ và các

thông tin mӟi có liên quan khác trong các tài liӋu khoa hӑc.

Mӝt phѭѫng tiӋn hӳu hiӋu nhҩt cho viӋcÿánh giá mӭcÿӝ nguy hҥi là viӋc liӋt kê

các nhóm vi sinh vұt có khҧ năng gây ÿӝc hҥi (xem phө lөc 1). Tuy nhiên, viӋc

xem xét ÿѫn giҧn chӍ dӵa trên nhóm nguy cѫ cӫa mӝt tác nhân cө thӇ không ÿӫ

ÿӇ tiӃn hành ÿánh giá nguy cѫ. Cҫn xem xét hӧp lý ÿӃn mӝt sӕ yӃu tӕ khác nhѭ:
1. Khҧ năng gây bӋnh cӫa tác nhân và liӅu nhiӉm trùng

2. Hұu quҧ tiӅm tàng cӫa phѫi nhiӉm

3.Ĉѭӡng lây nhiӉm tӵ nhiên

4. Các ÿѭӡng lây nhiӉm khác do thao tác tӯ phịng thí nghiӋm (nhѭ tiêm truyӅn,

lây truyӅn qua khơng khí, tiêu hóa)

5. Tính bӅn vӳng cӫa tác nhân trong môi trѭӡng

6.Ĉӝ tұp trung cӫa các chҩt và khӕi lѭӧng các vұt liӋu có thӇ gây ra lӛi hoһc lây

nhiӉm trong khi thao tác

7. Sӵ hiӋn diӋn cӫa các vұt chӫ phù hӧp (ngѭӡi hoһcÿӝng vұt)

8. Thông tin vӅ các nghiên cӭu ÿӝng vұt, các báo cáo vӅ nhiӉm trùng mҳc phҧi

trong phịng thí nghiӋm hay các báo cáo lâm sàng

9. Các yӃu tӕ biӃt trѭӟc cӫa phịng thí nghiӋm (tiӃngӗn, khí dung, lӵc ly tâm ...)
10. Hoҥt ÿӝng phát sinh bҩt kǤ cӫa sinh vұt mà có thӇ gia tăng giӟi hҥn vұt chӫ

cӫa tác nhân hoһc thay thӃ tính nhұy cҧm ÿã biӃt cӫa tác nhân, các phѭѫng cách

ÿiӅu trӏ hiӋu quҧ (xem Chѭѫng 16)

11. Có sҹn tҥi chӛ các phѭѫng tiӋn can thiӋp hoһc phòng ngӯa hiӋu quҧ

Trên cѫ sӣ cӫa thông tin ÿã xác ÿӏnhÿѭӧc khi ÿánh giá nguy cѫ có thӇ ÿѭӧc xác

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

x 8 x

bӏ bҧo hӝ cá nhân, phát triӇn nhӳng quy chuҭn thao tác kӃt hӧp vӟi nhӳng biӋn

pháp an tồn khác nhҵm bҧҧmÿӝ an tồn cao nhҩt trong cơng viӋc.

Mүu vұt có thơng tin hҥn chӃ

Q trình ÿánh giá mӭc ÿӝ nguy hiӇm ÿѭӧc miêu tҧ ӣ trên chӍ ÿѭӧc tiӃn hành

thuұn lӧi trong ÿiӅu kiӋn có ÿҫy ÿӫ thơng tin. Tuy nhiên, trong thӵc tӃ có nhiӅu

trѭӡng hӧp chúng ta khơng có ÿӫ thơng tin ÿӇ thӵc hiӋn các ÿánh giá vӅ mӭcÿӝ

nguy hiӇm nhѭ vӟi các mүu thӵc nghiӋm hoһc các mүu trong nghiên cӭu dӏch tӉ
tҥi cѫ sӣ. Vӟi nhӳng trѭӡng hӧp nhѭ vұy, ngѭӡi ta chú trӑng hàng ÿҫuÿӃn viӋc
tiӃp cұn mүu vұt.

1. Luôn tuân theo các tiêu chuҭn vӅ bҧo vӋ, dӵ báo, sӱ dөng nhӳng phѭѫng tiӋn
ngăn chһn nhѭ găng tay, áo bҧo vӋ, kính bҧo vӋ mҳt khi thu thұp mүu bӋnh phҭm.
2. Xӱ lý mүu vұt phҧiÿѭӧc yêu cҫu tӕi thiӇuӣ mӭcÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 2.
3. ViӋc vұn chuyӇn mүu thí nghiӋm phҧi tuân theo quy ÿӏnh cӫa quӕc gia và/hoһc
quӕc tӃ.

Các thông tin khác trӧ giúp xác ÿӏnh nguy cѫ trong viӋc xӱ lý các mүu vұt phҭm

thí nghiӋm:

1. Sӕ liӋu/thơng tin y hӑc vӅ bӋnh nhân

2. Sӕ liӋu dӏch tӉ hӑc (tӹ suҩt sinh, tӹ suҩt tӱ, chu trình lây nhiӉm và các sӕ liӋu
ÿiӅu tra khác vӅ các vө dӏch.)

3. Thông tin vӅ vӏ trí ÿӏa lý nѫi bҳt nguӗn mҫm bӋnh.

Trong các trѭӡng hӧp có vө dӏch khơng rõ ngun nhân, các hѭӟng dүn ÿһc biӋt

bӣi các cѫ quan có thҭm quyӇn và/hoһc Tә chӭc Y tӃ thӃ giӟi có thӇ ÿѭӧcÿѭa ra
vàÿăng trên mҥng internet (nhѭ trѭӡng hӧp vӅ tình trҥng viêm ÿѭӡng hơ hҩp cҩp
SARS - năm 2003) ÿӇ chӍ rõ các mүu vұt nên ÿѭӧc gӱi vұn chuyӇn nhѭ thӃ nào

và nên ÿѭӧc phân tích ӣ mӭcÿӝ an toàn sinh hӑc nào.

Ĉánh giá nguy cѫ và vi sinh vұt biӃnÿәi gen

ViӋcÿánh giá nguy cѫ và sinh vұt biӃnÿәi gen (GMOs) sӁ ÿѭӧc trình bày chi tiӃt

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

x 9 x

3. Phịng thí nghi

Ӌ

m c

ѫ

b

ҧ

n

-An toàn sinh h

ӑ

c c

ҩ

p 1 và 2

Mөcÿích cӫa cҭm nang này là ÿѭa ra các hѭӟng dүn và khuyӃn cáo vӅ các vi sinh

vұt thuӝc nhóm nguy cѫ 1 - 4. Các hѭӟng dүn và và khuyӃn cáo này ÿѭӧc xem là

yêu cҫu tӕi thiӇu gҳn liӅn vӟi nhӳng phịng thí nghiӋmӣ các cҩp an tồn sinh hӑc.
Mһc dù có nhӳng cҧnh báo có thӇ là khơng cҫn thiӃt cho mӝt sӕ vi sinh vұt thuӝc

nhóm nguy cѫ 1 nhѭng lҥi rҩt có giá trӏ cho mөc ÿích ÿào tҥo ÿӇ nâng cao kӻ

thuұt vi sinh vұt an tồn (GMT).

Phịng thí nghiӋm dùng ÿӇ chҭn ÿốn và chăm sóc sӭc khӓe (trong lƭnh vӵc y tӃ

công cӝng, lâm sàng, hay tҥi bӋnh viӋn) phҧi ÿѭӧc thiӃt kӃ vӟi mӭc ÿӝ an toàn
sinh hӑc tӯ cҩp 2 trӣ lên. Vì khơng có mӝt phịng thí nghiӋm nào có thӇ kiӇm sốt

tuyӋt ÿӕi ÿѭӧc các mүu nhұn ÿѭӧc nên nhân viên làm viӋc tҥi các phịng thí

nghiӋm có thӇ bӏ phѫi nhiӉm vӟi các sinh vұt ӣ nhóm nguy cѫ cao hѫn dӵ tính.

Nguy cѫ này cҫn phҧi ÿѭӧc nhұn thӭc mӝt cách rõ ràng trong quá trình lên kӃ

hoҥch cǊng nhѭ chính sách vӅ an tồn. Tҥi mӝt sӕ quӕc gia, phịng thí nghiӋm

lâm sàng cǊng ÿѭӧc u cҫu vӅ an toàn. Nhӳng cҧnh báo chuҭn cҫn ÿѭӧc phê

duyӋt và thӵc hiӋn trên toàn cҫu.

Nhӳng hѭӟng dүn cho các phịng thí nghiӋm cѫ bҧn (an tồn sinh hӑc cҩp 1 và 2)

ÿѭӧc trình bày ӣ ÿây là toàn diӋn và chi tiӃtÿӗng thӡi là cѫ sӣ cho các phịng thí

nghiӋm ӣ mӑi cҩp an tồn. Hѭӟng dүn cho các phịng thí nghiӋm ӣ cҩp an tồn

sinh hӑc cao hѫn (cҩp 3 và cҩp 4) ÿѭӧc trình bày ӣ hai chѭѫng sau ÿây (chѭѫng 4
và chѭѫng 5) là các hѭӟng dүn cѫ bҧnÿѭӧc thay ÿәi, bә sung và thiӃt kӃ thêm ÿӇ
làm viӋc vӟi các tác nhân nguy hҥi hѫn.

Tiêu chuҭn thӵc hành

Tiêu chuҭn này là danh sách các quy trình và tiêu chuҭn thӵc hành phịng thí

nghiӋm cҫn thiӃt nhҩt trong kӻ thuұt vi sinh vұt an toàn cѫ bҧn. Tҥi nhiӅu phịng

thí nghiӋm và chѭѫng trình phịng thí nghiӋm cҩp quӕc gia, tiêu chuҭn này ÿѭӧc

sӱ dөngÿӇ thiӃt lұp các quy trình và thao tác an tồn. Mӛi phịng thí nghiӋm nên

ÿѭa ra nguyên tҳc vұn hành hay an toàn riêng ÿӇ loҥi trӯ hay làm giҧm thiӇu các

nguy hҥi ÿó. Kƭ thuұt vi sinh vұt an tồn là nӅn tҧng cӫa an tồn trong phịng thí

nghiӋm. Nhӳng thiӃt bӏ chun dөng trong phịng thí nghiӋm chӍ là nhӳng hӛ trӧ

cҫn thiӃt chӭ không thӇ thay thӃ ÿѭӧc các quy tҳc thao tác hӧp lý. Các khái niӋm
quan trӑng nhҩt là:

Ĉ˱ͥng vào

1. Các dҩu hiӋu và biӇu tѭӧng cҧnh báo quӕc tӃ vӅ nguy hiӇm sinh hӑc

(BIOHAZARD) phҧi ÿѭӧc ÿһt ngay cӱa các phòng thí nghiӋm làm viӋc vӟi các

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

x 10 x

Hình 1. Bi͋n báo an tồn sinh h͕cͧ c͵a phịng thí nghi͏m

KHƠNG CĨ NHIӊM VӨ, CҨM VÀO

Cҩpÿӝ an tồn sinh hӑc: ______________________________

ĈiӅu tra viên chӏu trách nhiӋm: _________________________
Sӕ ÿiӋn thoҥi trong trѭӡng hӧp khҭn cҩp: ________________
Sӕ ÿiӋn thoҥi cѫ quan: _______ Sӕ ÿiӋn thoҥi nhà riêng: _________
ChӍ ÿiӅu tra viên chӏu trách nhiӋm có tên trên có quyӅn cho phép vào.

2. ChӍ nhӳng ngѭӡi có trách nhiӋm mӟiÿѭӧc phép ra vào khu vӵc làm viӋc.

3. Ln ÿóng cӱa phịng thí nghiӋm.

4. Khơng cho phép trҿ em vào khu vӵc làm viӋc.

5. ChӍ có nhӳng ngѭӡi có trách nhiӋm ÿһc biӋt mӟi ÿѭӧc ra vào khu vӵc nuôi

ÿӝng vұt thí nghiӋm.

6. ChӍ ÿѭa vào nhӳngÿӝng vұt cҫn cho cơng viӋc cӫa phịng thí nghiӋm.

B̫o h͡ cá nhân

1. Phҧi mһc áo chồng, áo khốc hoһc ÿӗng phөc cӫa phịng thí nghiӋm trong

suӕt thӡi gian làm viӋc trong phịng thí nghiӋm.

2. Phҧiÿeo găng tay trong tҩt cҧ các quá trình tiӃp xúc trӵc tiӃp hoһc tình cӡ vӟi

máu, dӏch cѫ thӇ và các chҩt có khҧ năng gây nhiӉm trùng khác hoһc ÿӝng vұt

nhiӉm bӋnh. Sau khi sӱ dөng, tháo bӓ găng tay ÿúng cách và phҧi rӱa tay.

3. Nhân viên phҧi rӱa tay sau khi thao tác vӟi vұt liӋu và ÿӝng vұt bӏ nhiӉm trùng
và trѭӟc khi ra khӓi khu vӵc làm viӋc cӫa phịng thí nghiӋm.

4. Ln ÿeo kính bҧo hӝ, mһt nҥ hoһc các thiӃt bӏ bҧo hӝ khác ÿӇ không bӏ các
dung dӏch nhiӉm trùng bҳn vào mҳt và mһt cǊng nhѭ tránh ÿѭӧc các vұt có sӭc ép
lӟn và tia cӵc tím nhân tҥo.

WHO 0

4

.64

</div>

Ebook Cẩm nang an toàn sinh học phòng thí nghiệm (Xuất bản lần thứ 3)

<b>CҬM NANG AN TỒN SINH HӐC</b>

<b>PHỊNG THÍ NGHI</b>

<b>ӊ</b>

<b>M</b>

<b>Xu</b>

<b>ҩ</b>

<b>t b</b>

<b>ҧ</b>

<b>n l</b>

<b>ҫ</b>

<b>n th</b>

<b>ӭ</b>

<b> 3 </b>

<b>M</b>

<b>ө</b>

<b>c l</b>

<b>ө</b>

<b>c</b>

<b>L</b>

<b>ӡ</b>

<b>i nhóm biên d</b>

<b>ӏ</b>

<b>ch</b>

<b>L</b>

<b>ӡ</b>

<b>i nói </b>

<b>ÿҫ</b>

<b>u</b>

<b>L</b>

<b>ӡ</b>

<b>i c</b>

<b>ҧ</b>

<b>m</b>

<b>ѫ</b>

<b>n</b>

<b>1. Ngun t</b>

<b>ҳ</b>

<b>c chung </b>

<b>PH</b>

<b>Ҫ</b>

<b>N I </b>

<b>2.</b>

<b>Ĉ</b>

<b>ánh giá nguy c</b>

<b>ѫ</b>

<b> vi sinh v</b>

<b>ұ</b>

<b>t</b>

<b>3. Phịng thí nghi</b>

<b>Ӌ</b>

<b>m c</b>

<b>ѫ</b>

<b> b</b>

<b>ҧ</b>

<b>n </b>

-An toàn sinh h

ӑ

c c

ҩ

p 1 và 2

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về