Giáo án Ôn tập Ngữ văn 8 - Buổi 2: Ôn tập một số đơn vị kiến thức tiếng việt

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngaú d¹y: Buổi 2: Ôn tập một số đơn vị kiến thức Tiếng Việt A. Lý thuyÕt: I.1. Phân biệt từ nhiều nghĩa với từ đồng âm,từ trái nghĩa,từ đồng nghĩa - Kh¸c nhau: Từ đồng nghĩa tõ nhiÒu nghÜa từ đồng âm tõ tr¸i nghÜa - Mét tõ cã nhiÒu nghÜa -Ph¸t ©m gièng - NhiÒu tõ cã - NhiÒu tõ cã liªn hÖ víi nhau.Cã nhau nh­ng nghÜa gièng nghĩa trái ngược nghÜa gèc vµ nghÜa nghÜa hoµn toµn nhau trªn c¬ së nhau trªn c¬ së chuyÓn. khác xa nhau.Có chung. Có đồng chung. Có từ tõ cïng ©m vµ tõ nghÜa hoµn toµn thuéc nhiÒu VD: gÇn ©m. và đồng nghĩa nhãm tr¸i nghÜa + Ch©n1: mét bé phËn s¾c th¸i. kh¸c nhau. cña c¬ thÓ. VD: + Chân 2:Dùng để chỉ + c¸i quèc/ con VD:+ tr¸i/qu¶ VD:+sèng/chÕt từng đơn vị những đám cuốc/ Tổ quốc +Mênh mông/bát đẹp/xấu,cao/thấp ng¸t/bao la ruéng thuéc lo¹i nµo + đó.chân ruộng + tr«ng/ngãng trũng,chân đất bạc /đợi mµu,ch©n m¹.. + Chân 3: đúng với hiện thùc (ch©n chÊt, ch©n thùc) 2. Muốn hiểu được nghĩa của từ phải đặt từ trong ngữ cảnh để tránh hiện tượng hiểu sai nghĩa. II. §iÖp ng÷: 1. Khái niệm: Trong khi nói và viết người ta có thể nhắc đi, nhắc lại một từ ngữ nào đó thậm chí cả câu nhằm mục đích nhấn mạnh. Cách nhắc đi, nhắc lại đó gọi là phép điệp ngữ. 2. C¸c d¹ng ®iÖp ng÷: c¸ch qu·ng , nèi tiÕp,vßng trßn VD: - Anh ®i t×m em rÊt l©u,rÊt l©u C« g¸i Th¹ch Kim,Th¹ch Nhän Kh¨n xanh,kh¨n xanh ph¬i ®Çy l¸n sím…. Thương em,thương em biết mấy.(Phạm Tiến Duật) (Nèi tiÕp) - Ai ¬i cßn nhí ai kh«ng Trêi m­a mét m¶ng ¸o m­a trªn ®Çu Nµo ai cã tiÕc ai ®©u ¸o b«ng ai ­ít kh¨n ®Çu ai kh«. (c¸ch qu·ng) - Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy Th©ý xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ngµn d©u xanh ng¾t m«t mµu Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai. (vßng trßn) II. Ch¬i ch÷: 1. khái niệm: là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước…làm câu văn hấp dẫn thú vị. VD: Trªn trêi r¬i xuèng “mau co”. 2. C¸c c¸ch ch¬i ch÷: - Dùng từ ngữ đồng âm - Dïng lèi nãi tr¹i ©m(gÇn ©m) - Dïng c¸c ®iÖp ©m - Dïng lèi nãi l¸i - Dùng từ trái nghĩa,gần nghĩa, đồng nghĩa. B. Bµi tËp øng dông: 1. H·y cho biÕt c¸ch ch¬i ch÷ trong c¸c vÝ dô sau: a. Ng¶ l­ng cho thÕ gian ngåi Rồi ra mang tiếng con người bất trung. (Đố là cái gì?) Cái phản – phản bội- đồng nghĩa b.Bµn trßn lµ bµn kh«ng mÐo, bµn kh«ng mÐo lµ mÌo kh«ng b¸n. Nãi l¸i c. §i tu phËt b¾t ¨n chay thÞt chã ¨n ®­îc thÞt cµy th× kh«ng. §ång nghÜa d.Tể tướng,Tào Tháo thất tình,thấy túi tiền to từ từ tiến tới. §iÖp ©m T e. Một đàn gà mà bơi trong bếp hai ông bà đập chết 2 con.(Hỏi còn mấy con?) 11 con 2. T×m c¸c tõ tr¸i nghÜa víi c¸c tõ sau: ThuËn lîi  khã kh¨n,bÊt lîi Tèi t¨m  s¸ng sña BÊt tiÖn BÝ mËt  tiÖn lîi, thuËn tiÖn  c«ng khai LÔ phÐp Bị động  chủ động  hçn l¸o Ng¨n n¾p  bõa bén TÝch cùc  tiªu cùc N« lÖ Lạc hậu  Hiện đại  tù do V« ý Ph¸t triÓn  tôt hËu  cè ý Hîp ph¸p  bÊt hîp ph¸p Th« lç  lich thiÖp C«ng b»ng  bÊt c«ng b»ng Nhạt nhẽo  ngọt ngào, đậm đà.. L¹c quan  bi quan V« ý thøc  cã ý thøc 3. Tìm từ đồng âm với: - La: la hÐt,con la, nèt la.. - Đô: kinh đô, đô la, đô thị.. - Ban: ban đêm,ban nhạc, - Lan: hoa ban, lan can,¨n nãi lan man… - Khuyªn: khuyªn tai, khuyªn nhñ... Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - B¹c: béi b¹c, vßng b¹c…. - Canh: canh t¸c, canh chõng, canh n«ng, trèng canh.. - §­êng: häc ®­êng,®­êng ®i, l¹c ®­êng,minh ®­êng,miÕu ®­êng 4. Xác định các từ ngữ thực hiện phép điệp từ, điệp ngữ,cho biết đó là dạng ®iÖp ng÷ nµo? a. Một bếp lửa chờn vờn sương sớm Mét bÕp löa Êp iu nång ®­îm Cháu thương bà biết mấy nắng mưa. (c¸ch qu·ng) b. Nhí ai ra ngÈn vµo ng¬ Nhí ai ai nhí b©y giê nhí ai. (c¸ch qu·ng) c.Nh÷ng lóc say s­a còng muèn chõa Muèn chõa nh­ng tÝnh lai hay ­a Hay ­a nªn næi kh«ng chõa ®­îc Chõa ®­îc nh­ng mµ còng ch¼ng chõa. (Vßng trßn) d. Con bß ®ang gÆm cá. Con bß chît ngÈng ®Çu lªn. Con bß gièng ß ß. (Lçi lÆp) 5. Điền vào chỗ trống để hoàn thành các thành ngữ - §em con……… - Nåi da………… - Th¾t l­ng……… - D· trµng……… - Thắt đáy………. - G¾p löa……… - §­îc con c¸ diÕc……. - Måm loa…………. - Khua m«i………….. - M¸u ch¶y………….. - Hån siªu…………… - Xanh vá…………… 6. Gi¶i thÝch c¸c thµnh ng÷: - Gan vµng d¹ s¾t (chØ sù trung kiªn,trung thµnh, cøng r¾n) - §Çu bß ®Çu biÕu (bướng bỉnh,không nghe ai) - Giã vµo nhµ trèng (Không hiệu quả, không đạt được ý nguyện, mục đích) - §µn gÈy tai tr©u (Nói với người không hiểu biết chỉ phí lời .. ) Bµi tËp vÒ nhµ: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n tr×nh bµy theo diÔn dÞch gi¶i thÝch c©u thµnh ng÷ “Gan vµng,d¹ s¾t”.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>