Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 36: Cách lập ý của bài văn biểu cảm - Lại Thị Tiền - Năm học 2006-2007

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 Ngµy so¹n: 4/10/2006 Ngµy d¹y: 6/10/2006. TiÕt: 36. C¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m.. A. Mục tiêu cần đạt.. 1. KiÕn thøc: - Giúp học sinh: Tìm hiểu cách lập ý đa dạng của bài văn biểu cảm để có thÓ më réng ph¹m vi kü n¨ng lµm lµm bµi v¨n biÓu c¶m.. 2. KÜ n¨ng: - TiÕp xóc víi nh÷ng d¹ng v¨n biÓu c¶m, nhËn ra c¸ch viÕt cña mçi ®o¹n v¨n.. 3. Thái độ: - Cã ý thøc vËn dông c¸c c¸ch lËp ý trªn vµo lµm bµi v¨n biÓu c¶m. B. ChuÈn bÞ. - Gi¸o viªn: B¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi ( §Ò a,d - Bµi tËp phÇn luyÖn tËp ) C. Tiến trình tổ chức các hoạt động.. : KiÓm tra bµi cò:. Hoạt động 1. - GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. Hoạt động 2:. Khởi động.. Tình cảm con người vốn dĩ rất đa dạng, phong phú và phức tạp. Cách biểu lộ tình c¶m mu«n h×nh mu«n vÎ. BiÓu c¶m theo c¸ch nµo lµ tïy thuéc vµo qui luËt t×nh cảm cũng như thói quen suy nghĩ, biểu cảm của con người. Bài học hôm nay, chúng ta đi tìm hiểu một số cách biểu cảm thường gặp.. : Bµi míi. Hoạt động 3. Hoạt động của GV. - Gọi học sinh đọc biểu cảm ®o¹n v¨n SGK. - Chó ý ®o¹n v¨n tõ ''C¸c em-> vui h¹nh phóc hßa b×nh '' ? Đoạn văn biểu đạt ý gì? ? §Ó thÓ hiÖn sù g¾n bã''Cßn mãi'' của cây tre, đoạn văn đã nhắc đến những gì ở tương lai?. H§ cña HS. Nội dung cần đạt. - Học sinh đọc. I. Nh÷ng c¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m. * Bµi tËp. a. §o¹n v¨n : SGK.. - §éc lËp tr¶ lêi.. -> Sù g¾n bã'' cßn m·i'' cña c©y tre víi c¸c em, víi d©n téc ViÖt Nam.. - Tr¶ lêi. 1. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 - S¾t thÐp nhiÒu h­n tre nøa... - HS theo dâi ®o¹n tiÕp. ? Người viết đã liên tưởng, tưởng tượng cây tre trong tương - Tr×nh bµy ý lai nh­ thÕ nµo? kiÕn. ? Việc liên tưởng đến tương lai công nghiệp hóa đã khơi gợi cho t¸c gi¶ nh÷ng c¶m xóc g× vÒ c©y tre? ? Tác giả trình bày cảm xúc đó b»ng c¸ch nµo? - Gọi học sinh đọc đoạn văn 2 /SGK. ? §o¹n v¨n kÓ vÒ viÖc g×? ? Néi dung Êy ®­îc tr×nh bµy theo tr×nh tù nµo? ( §o¹n nµo t¸c gi¶ nghÜ vÒ con gà đất trong quá khứ ?) ? §o¹n nµo biÓu hiÖn suy nghÜ trực tiếp về đồ chơi trẻ con trong qu¸ khø? - Chó ý tõ ''say mª, k× diÖu'' trong ®o¹n v¨n. ? Em cã thÓ thay tõ ''Say mª, k× diệu'' bằng các từ đồng nghĩa nµo?. - NhËn xÐt kh¸i qu¸t. - Nêu đề mục - §äc ®o¹n v¨n. - Xác định nội dung.. - Tre xanh vÉn lµ bãng m¸t, tre vÉn mang khóc nh¹c t©m t×nh.... => Tù hµo, yªu mÕn c©y tre. T¸c gi¶ gäi lµ'' c©y tre ViÖt Nam''. 1.Liên hệ hiện tại với tương lai. - Néi dung: NiÒm say mª con gà đất - đồ chơi thưở nhỏ.. - Ph¸t hiÖn.. - Đoạn 1: Từ đầu -> kèn đồng. - Tr¶ lêi. - §o¹n 2. - Tìm từ đồng nghÜa thay thÕ.. ? Em thÊy dïng tõ nµo thÝch - NhËn xÐt. hîp h¬n, hay h¬n ? - GV: để diễn đạt ý, người ta có thể dùng nhiều những từ đồng nghÜa. Nh­ng c¸c em cÇn lùa chän tõ phï hîp víi v¨n c¶nh để biểu cảm được hay hơn.. + Say mª: thÝch thó, say s­a + K× diÖu: K× l¹, tuyÖt diÖu -> Say mª, k× diÖu.. 4. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 ? Việc hồi tưởng quá khứ đã gîi lªn c¶m xóc g× cho t¸c gi¶? ? C¸ch tr×nh bµy c¶m xóc ë ®o¹n 2 kh¸c ®o¹n 1 nh­ thÕ nµo? - Theo dâi ®o¹n v¨n 3. ? Nªu néi dung cña ®o¹n v¨n? ? Người viết đã thể hiện tình c¶m Êy b»ng c¸ch nµo? ? Tác giả đã tưởng tượng ra nh÷ng t×nh huèng nh­ thÕ nµo? GV: Xen lẫn vào đó là những lêi høa hÑn ''Kh«ng bao giê cã thÓ quªn ®­îc c« gi¸o...'' - §Õn ®©y biÕt thªm mét c¸ch lËp ý n÷a cho bµi v¨n biÓu c¶m lµ g×? - Quan s¸t ®o¹n v¨n 4 /SGK ? §o¹n v¨n viÕt vÒ ai? Th«ng qua h×nh ¶nh nµo?. - Ph¸t hiÖn. - C¶m xóc: Nhí kØ niÖm tuæi thơ, nuối tiếc những món đồ ch¬i vµ nh÷ng ngµy Êu th¬.. - So s¸nh, nhËn xÐt. 2. Hồi tưởng quá khứ và suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i. - Suy nghÜ, tr¶ lêi. - Tr¶ lêi.. - T×nh c¶m cña häc trß víi c« gi¸o. - Gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm. - Tưởng tượng gặp cô giữa đám học trò nhỏ - Nghe tiÕng c« gi¶ng bµi.... - NhËn xÐt.. 3. Tưởng tượng tình huống, høa hÑn mong ­íc - §o¹n v¨n: SGK.. - Ph¸t hiÖn.. ? §Ó miªu t¶ ®­îc h×nh d¸ng vµ khuôn mặt của U, người viết đã sử dụng phương tiện nào? - Nªu ý kiÕn ? Qua quan s¸t vµ miªu t¶ vÒ U tôi người viết bày tỏ cảm xúc g×? - Suy nghÜ tr¶ lêi. ? Qua ®o¹n v¨n, em thÊy quan s¸t trong miªu t¶ cã vai trß nh­ thÕ nµo trong viÖc bµy tá c¶m - NhËn xÐt. xóc? ? Nh¾c l¹i : C¸c c¸ch lËp ý thường gặp trong bài văn biểu. - Néi dung: §o¹n v¨n viÕt vÒ U t«i qua h×nh d¸ng, khu«n mÆt. - Quan s¸t vµ miªu t¶.. - Lßng yªu mÕn kÝnh träng đối với cha mẹ. - Quan s¸t, miªu t¶ gióp người viết bộc lộ cảm xúc mét c¸ch ch©n thµnh vµ s©u s¾c h¬n.. 5. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 c¶m? ? §Ó bµi v¨n biÓu c¶m chiÕm được lòng tin và sự đồng cảm của người đọc, tình cảm phải nh­ thÕ nµo?. - Cã 4 c¸ch lËp ý cho bµi v¨n biÓu c¶m. - Kh¸i qu¸t kiÕn thøc.. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ. - Gọi học sinh đọc đề bài. ? Xác định đối tượng của đề nội dung?. ? Tìm ý và lập dàn ý cho đề bài trªn? - Gäi häc sinh tr×nh bµy bµi cña m×nh. - GV: NhËn xÐt bµi lµm cña häc sinh.. - GV: Hướng dẫn học sinh viết bµi v¨n hoµn chØnh dùa vµo dµn ý trªn. - Chỉ rõ: Em đã trình bày cảm xóc theo c¸ch nµo?. - C¶m xóc ph¶i ch©n thµnh s©u s¾c. - Cã thÓ kÕt hîp c¶ 4 c¸ch trªn trong mét bµi v¨n biÓu c¶m. * Ghi nhí: SGK.. II. LuyÖn tËp. 1. Bµi tËp1. - Đề: Cảm xúc về vườn nhà. - Học sinh xác a. Tìm hiểu đề. định đối tượng. - Đối tượng: Vườn nhà em. - Nội dung: Tình cảm thái độ đối với vườn. b. T×m ý. c. LËp dµn ý. - Làm bài theo +Mở bài: Giới thiệu vườn yªu cÇu. nhà, tình cảm đối với vườn. + Thân bài: Vườn và cuộc sống vui buồn gia đình và b¶n th©n. - Vườn là lao động của cha mÑ. - Vườn qua 4 mùa. + KÕt bµi: - Cảm xúc về vườn. - ViÕt thµnh bµi hoµn chØnh.. Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà - Häc ghi nhí SGK. - Lµm bµi tËp1 phÇn b, c, ® - Soạn bài : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh. 1. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 * Thống nhất phương pháp dạy kiểu bài lập ý cho bài văn biểu cảm + Bước 1: Hướng dẫn học sinh nhận diện được các dạng lập ý của bài văn biểu c¶m. + Bước 2: Đặc điểm các dạng lập ý của bài văn biểu cảm. + Bước 3: Vận dụng các dạng lập ý để làm bài văn biểu cảm. 4 d¹ng: 1. Liên hệ hiện tại với tương lai. 2. Hồi tưởng quá khứ và suy nghĩ về hiện tại. 3. Tưởng tượng tình huống, hứa hẹn, mong ước. 4. Quan s¸t suy ngÉm.. 1. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>