Giáo án Ngữ văn 12 Tiết 101+ 102 đọc văn Hồn trương ba, da hàng thịt (trích) Lưu Quang Vũ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tiết:101+ 102 đọc văn. Hồn trương ba, da hàng thịt (trÝch). L­u Quang Vò. A/ Môc tiªu bµi häc 1. Nhận thức: Giúp HS hiểu được bi kịch của Trương Ba khi phải sống nhờ,sống tạm tr¸i víi quy lu©t tù nhiªn khiÕn t©m hån nh©n hËu, thanh cao bÞ thÓ x¸c phµm tôc lÊn ¸t, tha hóa  con người ta không thể sống là mình khi phải mượn thân xác của người khác Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn người lao độnh trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo dung tục để vươn tới khát vọng hoàn thiện nhân cách 2. KÜ n¨ng- biÕt ph©n tÝch t./p kÞch 3.Thái độ- sống đúng với bản thân mình, đúng nhân cách cao đẹp B/ ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh +Gi¸o viªn: SGK, SGV, Tµi liÖu tham kh¶o, thiÕt kÕ bµi d¹y +Học sinh: Đọc văn bản, tìm hiểu câu hỏi hướng dẫn học bài trong SGK. C/ phương pháp dạy học:. Kết hợp đàm thoại, phát vấn và diễn giảng d/ Tiến trình tổ chức hoạt động dạy và học. 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò : 5’ 3. Néi dung bµi míi TG. H§ cña GI¸o VI£N häc sinh. Nội dung cần đạt I/ TiÓu dÉn:. 5’. Hướng dẫn tìm hiểu tiểu dẫn GV gäi HS kh¸i qu¸t c¸c ý c¬ b¶n vÒ t¸c 1. T¸c gi¶ giả đã được chuẩn bị ở nhà. - Lưu Quang Vũ – nhà viết kịch xuất sắc của nước HS tr¶ lêi, HS kh¸c nhËn xÐt ta sau n¨m 1975. GV chèt l¹i ý chÝnh - Quª gèc ë §µ n½ng , sinh t¹i phó thä trong mét gia đình trí thức. -Từng gia nhập quân ngũ và làm nhiều nghề để kiÕm sèng. - Lµ mét tµi n¨ng ®a d¹ng, lµm th¬, s¸ng t¸c v¨n xu«i, vÏ tranh vµ so¹n kÞch - Tõ n¨m 1978 lµm biªn tËp viªn tËp chÝ s©n kh©ó vµ b¾t ®Çu s¸ng t¸c kÞch nãi. GV: §Æc s¾c trong s¸ng t¸c cña t¸c gi¶: - T¸c phÈm chÝnh: Lêi nãi dèi cuèi cïng, ChÕt cho Tái dựng tình huống, kết hợp tính muôn điều chưa có, Hồn Trương Ba da hàng thịt… thuở và tính thời sự, tính kịch và chất - Kịch của ông phản ánh nhiều vấn đề nóng bỏng thơ. Ngôn ngữ nghệ thuật trau chuốt gợi có tính chất thực sự của đời sống  đóng góp thiết cảm có chiếu sâu. Xung đột kịch xoay thực vào công cuộc đổi mới đất nước. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> quanh xung đột trong cách sống và - Qua đời trong một tai nạn giao thông vào ngày 5’. trong quan niÖm sèng.. 29-8-1988 2. T¸c phÈm:. GV phát vấn học sinh để ôn lại kiến thøc vÒ thÓ lo¹i kÞch. - ThÓ lo¹i: KÞch - Nội dung: Có hư cấu độc đáo dựa vào cốt truyện. GV tãm t¾t truyÖn d©n gian vµ ph©n tÝch dân gian, nhưng có nhiều sáng tạo, đặt ra nhiều vấn sù s¸ng t¹o cña t/ gi¶ đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng, triết lý và nhân văn s©u s¾c.. 15 ’. 3. §o¹n trÝch: Gäi HS nªu vÞ trÝ ®o¹n trÝch GV giới thiệu về quá trình vận động kÞch: Gåm 4 giai ®o¹n Th¾t nót Ph¸t triÓn  Cao trµo  më nót. Cho h/s đọc phân vai đoạn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt GV kh¸i qu¸t néi dung c¸c ®o¹n cßn l¹i hướng HS tìm hiểu ý nghĩa đoạn trích GV có thể sơ lược cảnh trươc đoạn trích bằng sơ đồ. 15 ’. §o¹n trÝch cã thÓ ®­îc chia lµm mÊy phần? nội dung của từng phần đó? HS tr¶ lêi, GV nhËn xÐt. Hướng dẫn phân tích t/p theo hệ thống c©u hái SGK. a. VÞ trÝ: TrÝch tõ c¶nh 7 vµ ®o¹n kÕt ( thuéc phÇn cao trào và mở nút trong quá trình vận động kịch) b. ý nghÜa: §o¹n trÝch béc lé s©u s¾c nh÷ng m©u thuẫn, xung đột từ bên trong của con người,đồng thời thể hiện nội dung tư tưởng của tác phẩm. II/ §äc – hiÓu: 1.Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thÞt: a. Tâm trạng Trương Ba được thể hện qua: Hồn Trương Ba Cö chØ. X¸c hµng thÞt. Ôm đầu, đứng vụt Lắc đầu dậy, nhìn chân tay, Tỏ vẻ thương th©n thÓ, bÞt tai l¹i h¹i. GV chia nhãm cho Hs th¶o luËn c©u hái 1 SGK víi c¸c gîi ý: Nhóm 1:Tìm hiểu cuộc đối thoại giữa hån TB vµ x¸c hµng thÞt qua c¸ch x­ng h«, cö chØ, vÞ thÕ vµ giäng ®iÖu?.  t©m tr¹ng uÊt øc, tøc giËn bÊt lùc X­ng. Mµy – ta. h«.  Khinh bØ, xem Ngang thường. ¤ng – t«i hµng. th¸ch thøc. Giäng. GiËn gi÷ khinh bØ, Khi ng¹o nghÔ. ®iÖu. đồng thời thắm thía thách thức, khi thì tuyÖt väng. thÇm ranh m·nh, an ñi. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> VÞ thÕ. Bị động kháng cự Chủ. động,. đặt. yÕu ít, ®uèi lÝ, nhiÒu. c©u. hái. tuyÖt väng chÊp ph¶n biÖn trë nhËn trë l¹i x¸c thµnh kÎ th¾ng hµng thÞt. thÕ buéc hån TB quy phôc m×nh. T2 5’.  Cao trµo cña kÞch cµng ®­îc ®Èy lªn cao b. Qua đoạn đối thoại, t/g muốn gửi gắm : Nhãm 2: Hµm ý mµ t¸c gi¶ muèn gëi gắm qua cuộc đối thoại. (ý nghĩa ẩn dụ) + Thể xác có tính độc lập tương đối, có tiếng nói, HS th¶o luËn trong 3’ vµ tr×nh bµy GV nhËn xÐt, chèt l¹i ý chÝnh vµ nhÊn mạnh vấn đề. có khả năng tác động vào linh hồn lấn át, tàn phá những gì trong sạch đẹp đẽ ,cao quý trong con người . + Linh hồn phải đấu tranh với những đòi hỏi không chính đáng của thể xác  để hoàn thiện nhân cách.. 10 ’. Nhãm 3 : th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái 2 SGK Tính cách Trương Ba thay đổi như thế nµo ?. 2. Đoạn đối thoại giữa hồn Trương Ba và gia đình: - Trong đoạn đối thoại đó tính cách Trương Ba đã có sự thay đổi  trở nên thô vụng hơn: làm gãy cây, gẫy diều  trở nên xa lạ hơn với người thân: +Vợ : Nhận thấy sự thay đổi của chồng, đau khổ. Phân tích các đối thoại với người thân để thấy những dằn vặt, đau khổ trong t©m tr¹ng cña TB?. trước cảnh chồng chung, định nhường chồng. + Con dâu: Thông cảm và xót thương, thấu hiểu nhưng vẫn đau lòng nhận thấy bố ngày một đổi kh¸c. + Ch¸u g¸i: kh«ng muèn gÇn gòi v× tÝnh t×nh cña Trương Ba đã thay đổi. - Trước sự đổi thay đó hồn Trương Ba có nhận ra những gì mình đã, đang và sẽ làm khiến người thân sÏ ®au khæ h¬n lóc «ng chÕt. Nguyên nhân nào đã khiến cho người  Nguyên nhân khiến người thân và chính Trương th©n vµ c¶ TB r¬i vµo bÊt æn vµ ®au khæ? Ba r¬i vµo bÊt æn vµ ph¶i chÞu ®au khæ lµ do nghÞch cảnh mà TB đã lâm vào TBa đã đi đến quyết định gì? vì sao?.  ¤ng c¶m thÊy kh«ng thÓ sèng nh­ vËy ®­îc nữa, không thể khuất phục trước thể xác là tự đánh Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> mÊt m×nh. 15 ’.  Cao trào của kịch đã lên đến đỉnh điểm Nhãm 4: th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái 3 SGK. 3. Cuộc đối thoại của TB và Đế Thích: §Õ ThÝch. Trương Ba. - Khuyªn TBa chÊp - Kh«ng thÓ chÊp nhËn nhËn c¶nh sèng t¹m bî c¶nh sèng “ bªn trong Trong cuộc đối thoại này ĐT khuyên TBa điều gì, tháI độ TBa ra sao? NhËn xÐt quan niÖm vÒ ý nghÜa sù sèng cña TBa vµ §T?. bởi thế giới vốn không một đằng, bên ngoài toµn vÑn. mét nÎo ®­îc” mµ.  C¸i nh×n hêi hît vÒ muèn ®­îc “lµ t«i toµn cuộc sống con người. vÑn”. - Có ý định cho TBa - Kiên quyết từ chối nhËp vµo Cu TÞ – Mét kh«ng chÊp nhËn cuéc em bÐ hµng xãm võa sèng gi¶ t¹o, tr¸i tù chết,bạn thân của đứa nhiên mà theo ông Thái độ của Trương Ba khi Đế Thích cho «ng tiÕp tôc sèng trong th©n thÓ người khác?( Cu Tị). ch¸u g¸i .. “khæ h¬n lµ c¸i chÕt”.  TBa sÏ cã “c¶ cuéc đời trước mặt” - Xin cho bÐ TÞ ®­îc sèng  ý thøc vÒ sù hîp nhÊt gi÷a linh hån vµ thÓ x¸c.. 5’. Màn đối thoại đó toát lên ý nghĩa gì?.  Màn đối thoại toát lên khát vọng sống đẹp, khát. GV có thể liên hệ đến khát vọng làm người lương thiện của Chí Phèo.. väng tù gi¶i phãng cho t©m hån thanh cao cña con người  khát vọng tự hoàn thiện nhân cách 4. §o¹n kÕt:. Hướng dẫn tìm hiểu đoạn kết. - Thể hiện rõ nhất quan niệm sống của Trương Ba:. Cảm nhận của em sau khi đọc đoạn kết?( qua lời nói của TBa và lời đối thoại của hai đứa trẻ ). chấp nhận chết để linh hồn được trong sạch, để tồn. Chốt lại vấn đề. tại vĩnh viễn bên cạnh những người thân yêu .Đồng thời thể hiện tư tưởng nhân văn cao cả của tác phÈm. - §o¹n kÕt: §Çy chÊt th¬ bëi h×nh ¶nh cña sù sèng ,sù bÊt tö cña linh hån vµ s¾c xanh cña thiªn nhiªn Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> nhiªn cuéc sèng l¹i tuÇn hoµn theo quy luËt cña muôn đời thông điệp về sự chiến thắng của cái 5’ Em có nhận xét gì về xung đột kịch và ng«n ng÷ nh©n vËt?. ThiÖn , c¸i §Ñp ** NghÖ thuËt: - Xung đột kịch  sự lôi cuốn hấp dẫn - Ng«n ng÷ nh©n vËt cã sù biÕn hãa linh ho¹t  gãp phÇn lµm næi bËt t©m tr¹ng nh©n vËt. 3. Cñng cè vµ luyÖn tËp: 4’ Qua ®o¹n trÝch , em cã suy nghÜ gÜ vÒ mèi quan hÖ gi÷a thÓ x¸c vµ linh hån con người?Em hiểu thế nào là sống đẹp? - Mối quan hệ giữa thể xác và linh hồn con người. Mối quan hệ hữu cơ với nhau. + Linh hån cã c¬ së vËt chÊt lµ thÓ x¸c. + Linh hồn và thể xác là một sự thống nhất trong đó linh hồn giữ vị trí chủ đạo nhưng thể xác cũng có tính độc lập tương đối. - Vì vậy linh hồn phải kiểm soát vì nhu cầu của thể xác -> trong con người phải luôn có sự tương trợ -> Để làm chủ bản thân -> Hoàn thiện nhân cách. Cho HS lµm phÇn luyÖn tËp SGK 4. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài ở nhà: 1’. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>