Sáng kiến kinh nghiệm Giải toán có lời văn lớp 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span>PhÇn I: PhÇn më ®Çu. 1. 1. Lý do chọn đề tài. 1.1.1. Cơ sở lý luận: Toán học là môn học có vị trí vô cùng quan trọng. Đặc biệt trong đời sống và khoa học kĩ thuật hiện đại. Nó góp phần đào tạo học sinh trở thành con người phát triển toàn diện, năng động, sáng tạo đáp ứng được mọi nhu cầu phát triển của khoa học công nghệ trong xã hội thời kì đổi mới. Việc dạy học giải toán ở tiểu học. Nh»m gióp häc sinh biÕt c¸ch vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vÒ to¸n, ®­îc rÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh,víi nh÷ng yªu cÇu ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch ®a d¹ng, phong phó. Nhê viÖc d¹y häc gióp häc sinh cã ®iÒu kiÖn rÌn luyÖn vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc t­ duy, rÌn phương pháp suy luận và những phẩm chất của con người lao động mới. Trong d¹y häc to¸n th× gi¶i to¸n cã lêi v¨n lµ lo¹i to¸n riªng biÖt lµ biÓu hiÖn đặc trưng của trí tuệ. Là mục tiêu của việc dạy học toán ở tiểu học nói chung và giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1 nói riêng.Giải toán có lời văn đối với học sinh lớp 1 là loại toán khó. Do đó việc dạy loại toán này đạt kết quả chưa cao vì : - Giáo viên đã hướng dẫn học sinh giải toán nhưng chưa xác định được chuẩn kiến thức kĩ năng và mục tiêu của sách giáo khoa. Giáo viên chưa chủ động, linh hoạt sáng tạo trong giảng dạy. Khi dạy chưa phân hoá đối tượng học sinh. - Giáo viên chưa trú trọng đến việc hướng dẫn học sinh đọc kĩ bài toán hiểu nội dung bài toán và tóm tắt bài toán để tìm phương pháp giải (cách giải ) bài toán theo các bước. Do đó việc rèn luyện tư duy của học sinh còn hạn chế. - Học sinh đọc bài toán chưa thông thạo, chưa hiểu nội dung bài toán, chưa xác định được yêu cầu của bài toán: Bài toán cho biết gì ? bài toán hỏi gì? Đa số học sinh ch­a biÕt tr×nh bµy bµi gi¶i. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc d¹y häc giải toán ở tiểu học nhất là khối lớp 1. Khối đầu cấp nên chúng tôi chọn đề tài: “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n líp1” 1.2 : Cơ sở thực tiễn D¹y häc m«n To¸n ë líp 1 nh»m gióp häc sinh: a. Bước đầu có một số kiến thức cơ bản, đơn giản, thiết thực về phép đếm, về các số tự nhiên trong phạm vi 100, về độ dài và đo độ dài trong phạm vi 20, về tuần. 1 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> lễ và ngày trong tuần, về giờ đúng trên mặt đồng hồ; về một số hình học (Đoạn th¼ng, ®iÓm, h×nh vu«ng, h×nh tam gi¸c, h×nh trßn); vÒ bµi to¸n cã lêi v¨n. b. Hình thành và rèn luyện các kĩ năng thực hành đọc, viết, đếm, so sánh các số trong phạm vi 100; cộng trừ và không nhớ trong phạm vi 100; đo và ước lượng độ dài đoạn thẳng( với các số đo là số tự nhiên trong phạm vi 20 cm). Nhận biết h×nh vu«ng, h×nh tam gi¸c, h×nh trßn, ®o¹n th¼ng, ®iÓm, vÏ ®iÓm, ®o¹n th¼ng).Gi¶i một số dạng bài toán đơn về cộng trừ bước đầu biết biểu đạt bằng lời, bằng kí hiệu một số nội dung đơn giản của bài học và bài thực hành, tập so sánh, phân tích, tổng hợp, trừu tượng hoá, khái quát hoá trong phạm vi của những nội dung có nhiều quan hệ với đời sống thực tế của học sinh. c. Ch¨m chØ, tù tin, cÈn thËn ham hiÓu biÕt vµ häc sinh cã høng thó häc to¸n. Là một người giáo viên trực tiếp dạy lớp 1 và đặc biệt là dạy môn toán, Thực hiện chương trình đổi mới giáo dục toán học lớp 1 nói riêng ở tiểu học nói chung. Tôi rất trăn trở và suy nghĩ nhiều để học sinh làm sao làm được các phép tính cộng, trừ mà việc giải toán có lời văn thì càng khó hơn đối với học sinh lớp 1 nên tôi đi s©u vÒ nghiªn cøu d¹y “ gi¶i to¸n cã lêi v¨n” ë líp 1. 1.2. Mục đích nghiên cứu: Nghiªn cøu d¹y gi¶i to¸n cã lêi v¨n - D¹y cho häc sinh nhËn biÕt vÒ cÊu t¹o cña bµi to¸n cã lêi v¨n. - §äc hiÓu - ph©n tÝch - tãm t¾t bµi to¸n. - Giải toán đơn về thêm (bớt ) bằng một phép tính cộng ( trừ). - Trình bày bài giải gồm câu lời giải + phép tính + đáp số. - T×m lêi gi¶i phï hîp cho bµi to¸n b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. 1.3. Thời gian và địa điểm 1.3.1. Thời gian: Tháng 9 năm 2011 đến tháng 5 năm 2012 1.3.2. Địa điểm: Lớp 1 Hua Cầu- Trường tiểu học Phong Dụ 2 1.3.3. Ph¹m vi nghiªn cøu 1.3.3.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu Nội dung môn toán ở tiểu học bao gồm 4 chủ đề kiến thức lớn. Chúng tôi đi sâu vào trình bày phần: “ Giải toán có lời văn” trong chương trình lớp 1 ở Tiểu học. +Trong chương trình toán 1 + Gi¶i to¸n cã lêi v¨n cho häc sinh líp 1. 2 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> + Từ tiết 81 cho đến tiết 108. 1.3.3.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu Lớp 1 Hua Cầu- Trường tiểu học Phong Dụ 2 1.3.3.2. Giíi h¹n vÒ kh¸ch thÓ kh¶o s¸t: Líp 1 Hua CÇu 1.4. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu. Để nghiên cứu và thực nghiệm đề tài này tôi căn cứ vào các tài liệu chuẩn như: - ChuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng to¸n 1 - Phương pháp dạy các môn học ở lớp 1 - Môc tiªu d¹y häc m«n to¸n 1-s¸ch gi¸o viªn. - To¸n 1- s¸ch gi¸o khoa. - hướng dạy toán lớp 1 cho học sinh dân tộc thiểu số - Mét sè tµi liÖu kh¸c.(To¸n tuæi th¬, c¸c chuyªn san vÒ to¸n tiÓu häc) Để thực hiện nội dung của đề tài, tôi đã sử dụng một số phương pháp cơ bản sau: *Phương pháp trực quan *Phương pháp đàm thoại gợi mở *Phương pháp luyện tập -Tæng hîp lý luËn th«ng qua c¸c tµi liÖu ,s¸ch gi¸o khoa vµ thùc tiÔn d¹y häc cña lớp 1- khối I- Trường Tiểu học Phong Dụ 2 - Đánh giá quá trình dạy toán - Loại bài giải toán có lời văn từ những năm trước vµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y . - Tiến hành khảo sát chất lượng học sinh . - §óc rót kinh nghiÖm qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu. V. NhiÖm vô nghiªn cøu. Giải toán có lời văn là một trong bốn mạch kiến thức trong chương trình môn toán lớp 1( số và phép tính, đại lượng và đo đại lượng, yếu tố hình học, giải toán có lêi v¨n). Nghiªn cøu d¹y gi¶i to¸n cã lêi v¨n nh»m gióp HS: - NhËn biÕt thÕ nµo lµ mét bµi to¸n cã lêi v¨n. - Biết giải và trình bày bài giải các bài toán đơn bằng một phép tính cộng hoặc mét phÐp tÝnh trõ. - Bước đầu phát triển tư duy, rèn luyện phương pháp giải toán và khả năng diễn đạt đúng.. 3 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> PhÇn II. Néi dung II.1. Chương I: Tổng quan II. 1.1.C¬ së lý luËn: Kh¶ n¨ng gi¶i to¸n cã lêi v¨n chÝnh lµ ph¶n ¸nh n¨ng lùc vËn dông kiÕn thøc cña häc sinh. Häc sinh hiÓu vÒ mÆt néi dung kiÕn thøc to¸n häc vËn dông vµo gi¶i toán kết hợp với kíên thức Tiếng Việt để giải quyết vấn đề trong toán học. Từ ngôn ngữ thông thường trong các đề toán đưa ra cho học sinh đọc - hiểu - biết hướng giải đưa ra phép tính kèm câu trả lời và đáp số của bài toán. Gi¶i to¸n cã lêi v¨n gãp phÇn cñng cè kiÕn thøc to¸n, rÌn luyÖn kü n¨ng diễn đạt, tích cực góp phần phát triển tư duy cho học sinh tiểu học. Đó là nguyên nhân chính mà tôi chọn đề tài nghiên cứu:Phương pháp dạy to¸n cã lêi v¨n cho häc sinh líp 1. II.C¬ së thùc tiÔn Đối với trẻ là học sinh lớp 1, môn toán tuy có dễ nhưng để học sinh đọc- hiểu bµi to¸n cã lêi v¨n qu¶ kh«ng dÔ dµng, v¶ l¹i viÖc viÕt lªn mét c©u lêi gi¶i phï hîp với câu hỏi của bài toán cũng là vấn đề không đơn giản. Bởi vậy nỗi băn khoăn của giáo viên là hoàn toàn chính đáng. Vậy làm thế nào để giáo viên nói - học sinh hiểu , học sinh thực hành –diễn đạt đúng yêu cầu của bài toán. Đó là mục đích chính của đề tài này. II.2. Chương II: nội dung và vấn đề nghiờn cứu II.2.1. Thùc tr¹ng: 1. §Æc ®iÓm t×nh h×nh líp 1Hua CÇu: Năm học 2011 - 2012 lớp 1 Hua Cầu có tổng số 12 học sinh. Trong đó có 4 học sinh nữ. Gia đình các em đều làm nghề nông nghiệp trong diện hộ nghèo, sự quan tâm kèm cặp còn hạn chế. Nhiều em hoàn cảnh gia đình khó khăn, một số em bố mÑ ®i lµm viÖc häc tËp cña c¸c em thùc sù ch­a ®­îc quan t©m. Tuy ®iÒu kiÖn nh­. 4 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> vËy song b¶n th©n c« gi¸o chñ nhiÖm cïng tËp thÓ líp 1 Hua CÇu lu«n nç lùc rÌn luyện và phấn đấu đạt nhiều thành tích trong các phong trào thi đua của nhà trường. 2.T×nh h×nh d¹y häc to¸n ë líp: Qua nghiên cứu nội dung sách giáo khoa đối chiếu với việc giảng dạy ở trên lớp, kết hợp trao đổi với đồng nghiệp lâu năm chúng tôi rút ra nhận định chung như sau: Víi d¹ng to¸n: “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n líp1” khi d¹y gi¸o viªn vµ häc sinh cßn cã mét sè tån t¹i : + Việc đọc đề, tìm hiểu đề đang còn nhiều khó khăn đối với học sinh lớp 1. Vì kĩ năng đọc thành thạo của các em chưa cao, nên các em đọc được đề toán và hiểu đề còn thụ động, chậm chạp… + Thùc tÕ trong mét tiÕt d¹y 40 phót, thêi gian d¹y kiÕn thøc míi mÊt nhiÒu – phần bài tập hầu hết là ở cuối bài nên thời gian để luyện nêu đề, nêu câu trả lời không được nhiều mà học sinh chỉ thành thạo việc đọc đề toán. Giáo viên chưa yêu cầu học sinh đọc kĩ bài toán, xem bài toán cho biết gì ? Bài to¸n hái g×? Trước thực trạng đó, chúng tôi tiến hành khảo sát môn toán dạng bài : “Giải toán cã lêi v¨n líp 1”. Sau ®©y lµ kÕt qu¶ kh¶o s¸t m«n to¸n gi÷a häc kú 1 n¨m häc 2011 - 2012. Líp SÜ sè Giái Kh¸ TB YÕu 1HC 12 1 3 7 1 Để giải quyết được các vấn đề nêu ở trên kết quả dạy giải toán cho học sinh líp 1 sÏ tèt h¬n rÊt nhiÒu. Sau bao tr¨n trë suy nghÜ cïng víi thùc tÕ gi¶ng d¹y chúng tôi đã mạnh dạn đúc kết kinh nghiệm dạy giải toán có lời văn cho học sinh líp 1. Trong quá trình giảng dạy ở Tiểu học, đặc biệt dạy lớp 1, tôi nhận thấy hầu như giáo viên nào cũng phàn nàn khi dạy đến phần giải toán có lời văn ở lớp 1. HS rất lóng tóng khi nªu c©u lêi gi¶i, thËm chÝ nªu sai c©u lêi gi¶i, viÕt sai phÐp tÝnh, viÕt sai đáp số. Những tiết đầu tiên của giải toán có lời văn mỗi lớp chỉ có khoảng 20% số HS biết nêu lời giải, viết đúng phép tính và đáp số. Số còn lại là rất mơ hồ, các em chØ nªu theo qu¸n tÝnh hoÆc nªu miÖng th× ®­îc nh­ng khi viÕt c¸c em l¹i rÊt. 5 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> lung túng, làm sai, một số em làm đúng nhưng khi cô hỏi lại lại không biết để trả lêi . Chøng tá c¸c em ch­a n¾m ®­îc mét c¸ch ch¾c ch¾n c¸ch gi¶i bµi to¸n cã lêi văn. GV phải mất rất nhiều công sức khi dạy đến phần này. II. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng 1. Nguyªn nh©n tõ phÝa GV: - GV chưa chuẩn bị tốt cho các em khi dạy những bài trước. Những bài nhìn hình vẽ viết phép tính thích hợp, đối với những bài này hầu như HS đều làm được nên GV tá ra chñ quan, Ýt nhÊn m¹nh hoÆc kh«ng chó ý l¾m mµ chØ tËp trung vµo d¹y kÜ năng đặt tính, tính toán của HS mà quên mất rằng đó là những bài toán làm bước đệm , bước khởi đầu của dạng toán có lời văn sau này. Đối với GV dạy lớp 1 khi d¹y d¹ng bµi nh×n h×nh vÏ viÕt phÐp tÝnh thÝch hîp, cÇn cho HS quan s¸t tranh tËp nêu bài toán và thường xuyên rèn cho HS thói quen nhìn hình vẽ nêu bài toán . Có thÓ tËp cho nh÷ng em HS giái tËp nªu c©u tr¶ lêi cø nh­ vËy trong mét kho¶ng thêi gian chuẩn bị như thế thì đến lúc học đến phần bài toán có lời văn HS sẽ không ngỡ ngàng và các em sẽ dễ dàng tiếp thu, hiểu và giải đúng . 2. Nguyªn nh©n tõ phÝa HS: Do HS míi b¾t ®Çu lµm quen víi d¹ng to¸n nµy lÇn ®Çu, t­ duy cña c¸c em cßn mang tính trực quan là chủ yếu. Mặt khác ở giai đoạn này các em chưa đọc thông viết thạo, các em đọc còn đánh vần nên khi đọc xong bài toán rồi nhưng các em không hiểu bài toán nói gì, thậm chí có những em đọc đi đọc lại nhiều lần nhưng vẫn chưa hiểu bài toán . Vì vậy HS không làm đúng cũng là điều dễ hiểu . Vậy làm thế nào để HS nắm được cách giải một cách chắc chắn chính xác? II.3. Chương III: mét sè c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn Để học sinh nắm vững được các bước của quá trình giải toán. chúng tôi đã tiÕn hµnh nh­ sau : Bước 1: Tìm hiểu nội dung bài toán.. 6 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Cần cho học sinh đọc kĩ đề toán giúp học sinh hiểu chắc chắn một số từ khoá quan trọng nói lên những tình huống toán học bị che lấp dưới cái vỏ ngôn từ thông thường như: “ ít hơn”, “ nhiều hơn”, “tất cả”… NÕu trong bµi to¸n cã tõ nµo mµ häc sinh ch­a hiÓu râ th× gi¸o viªn cÇn hướng dẫn cho học sinh hiểu được ý nghĩa và nội dung của từ đó ở trong bài toán đang làm, sau đó giúp học sinh tóm tắt đề toán bằng cách đăt câu hỏi đàm thoại: “ Bài toán cho gì? Bài toán hỏi gì?” và dựa vào tóm tắt để nêu đề toán… Đối với những học sinh kĩ năng đọc hiểu còn chậm, tôi dùng phương pháp giảng giải kèm theo các đồ vật, tranh minh hoạ để các em tìm hiểu, nhận xét nội dung, yêu cầu của đề toán. Qua đó học sinh hiểu được yêu cầu của bài toán và dựa vào câu hỏi của bài, các em nêu miệng câu lời giải, phép tính, đáp số của bài toán råi cho c¸c em tù tr×nh bµy bµi gi¶i vµo vë bµi tËp. Bước 2: Tìm cách giải bài toán. a. Chän phÐp tÝnh gi¶i thÝch hîp: Sau khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu đề toán để xác định cái đã cho và cái ph¶i t×m cÇn gióp häc sinh lùa chän phÐp tÝnh thÝch hîp: Chän “ phÐp céng” nÕu bµi to¸n yªu cÇu “ nhiÒu h¬n” hoÆc “ gép”, “ tÊt c¶”. Chän “tÝnh trõ” nÕu “bít” hoÆc “ t×m phÇn cßn l¹i” hay lµ “Ýt h¬n”… VÝ dô: Vườn nhà Mai có 17 cây cam, vườn nhà Hoa có ít hơn vườn nhà Mai 7 cây cam. Hỏi vườn nhà Hoa có mấy cây cam? Để giải được bài toán này, học sinh cần phải tìm được mối liên hệ giữa cái đã cho và cái phải tìm. Hướng dẫn học sinh suy nghĩ giải toán thông qua các câu hỏi gîi ý nh­: + Bài toán cho biết gì? ( Vườn nhà Mai có 17 cây cam) + Bài toán còn cho biết gì nữa? (Vườn nhà Hoa có ít hơn vườn nhà Mai 7 cây) + Bài toán hỏi gì? (Vườn nhà Hoa có bao nhiêu cây cam) + Muốn biết vườn nhà Hoa có mấy cây cam em làm tính gì? (tính trừ). 7 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> + LÊy mÊy trõ ®i mÊy? (17 – 7) + 17 – 7 b»ng bao nhiªu? ( 17 – 7 = 10 ) b. §Æt c©u lêi gi¶i thÝch hîp. Thực tế giảng dạy cho thấy việc đặt câu lời giải phù hợp là bước vô cùng quan trọng và khó khăn nhất đối với học sinh lớp 2. Chính vì vậy việc hướng dẫn học sinh lựa chọn và đặt câu lời giải hay cũng là một khó khăn lớn đối với người dạy. Tuỳ từng đối tượng học sinh mà tôi lựa chọn các cách hướng dẫn sau: - C¸ch 1: (§­îc ¸p dông nhiÒu nhÊt vµ dÔ hiÓu nhÊt): Dùa vµo c©u hái cña bài toán rồi bỏ bớt từ đầu “hỏi” và từ cuối “mấy” rồi thêm từ “là” để có câu lời giải: “Vườn nhà Hoa có số cây cam là:” - Cách 2: Nêu miệng câu hỏi: “Vườn nhà Hoa có mấy cây cam?” Để học sinh trả lời miệng: “Vườn nhà Hoa có số cây cam là:” rồi chèn phép tính vào để có cả bước giải (gồm câu hỏi, câu lời giải và phép tính): Vườn nhà Hoa có số cây cam là: 17 – 7 = 10 (c©y cam). §¸p sè: 10 (c©y cam). Tóm lại: Tuỳ từng đối tượng, từng trình độ học sinh mà hướng dẫn các em cách lựa chọn, đặt câu lời giải cho phù hợp. Trong một bài toán, học sinh có thể có nhiều cách đặt khác nhau như 2 cách trªn. Song trong khi gi¶ng d¹y, ë mçi mét d¹ng bµi cô thÓ t«i ®­a cho c¸c em suy nghĩ, thảo luận theo bàn, nhóm để tìm ra các câu lời giải đúng và hay nhất phù hợp với câu hỏi của bài toán đó. Tuy nhiên cần hướng dẫn học sinh lựa chọn cách hay nhất (cách 1) còn các cách kia giáo viên đều công nhận là đúng và phù hợp nhưng cần lựa chọn để có câu lời giải là hay nhất để ghi vào bài giải. Bước 3: Trình bày bài giải:. 8 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Như chúng ta đã biết, các dạng toán có lời văn học sinh đã phải tự viết câu lời giải, phép tính, đáp số, thậm chí cả tóm tắt nữa. Chính vì vậy, việc hướng dẫn học sinh trình bày bài giải sao cho khoa học, đẹp mắt cũng là yêu cầu lớn trong quá trình dạy học. Muốn thực hiện yêu cầu này trước tiên người dạy cần tuân thủ cách trình bày bài giải theo hướng dẫn, quy định. - Đầu tiên là tên bài (Viết sát lề bên trái có gạch chân), tiếp đó ghi tóm tắt, sau gÇn tãm t¾t lµ tr×nh bµy bµi gi¶i. Tõ: “Bµi gi¶i” ghi ë gi÷a trang vë (cã g¹ch ch©n), c©u lêi gi¶i ghi c¸ch lÒ kho¶ng 2 -> 3 « vu«ng, ch÷ ë ®Çu c©u viÕt hoa, ë cuèi c©u cã dÊu hai chÊm (:), phÐp tÝnh viÕt lïi vµo so víi lêi gi¶i kho¶ng 2 -> 3 ch÷, cuối phép tính là đơn vị tính được viết trong dấu ngoặc đơn. Phần đáp số ghi sang phần vở bên phải ( có gạch chân) và dấu hai chấm rồi mới viết kết quả và đơn vị tính (không phải viết dấu ngoặc đơn nữa). Song song với việc hướng dẫn các bước thực hiện, tôi thường xuyên trình bày bài mẫu trên bảng và yêu cầu học sinh quan sát, nhận xét về cách trình bày để từ đó học sinh quen nhiều với cách trình bày. Bên cạnh đó, tôi còn thường xuyên chấm bài và sửa lỗi cho những học sinh trình bày chưa đẹp; tuyên dương trước lớp những học sinh làm đúng, trình bày sạch đẹp, cho các em đó lên bảng trình bày lại bài làm của mình để các bạn cùng học tập… Bên cạnh việc hướng dẫn cách trình bày như trên, tôi cũng luôn luôn nhắc nhở, rèn luyện cho học sinh kĩ năng viết chữ - viết số đúng mẫu - đẹp. Việc kết hợp giữa chữ viết đẹp và cách trình bày đúng cũng là một yếu tố góp phần tạo nên sự thành công trong vấn đề giải toán có lời văn của các em. Cïng víi viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ngay tõ ®Çu n¨m häc vµ ¸p dông trùc tiếp các biện pháp vào bài dạy đầu tiên về giải toán có lời văn, tôi đã cho học sinh lµm mét sè d¹ng bµi tËp gi¶i to¸n cã lêi v¨n nh­ sau: VÝ dô 1: Nam cã 6 l¸ cê, Hïng cã 4 l¸ cê. Hái c¶ hai b¹n cã bao nhiªu l¸ cê? Không cần hướng dẫn, học sinh lớp tôi thực hiện được ngay cách làm như sau:. 9 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Tãm t¾t. Bµi gi¶i. Namcã:. 6 l¸ cê.. C¶ hai b¹n cã sè l¸ cê lµ:. Hïng cã:. 4 l¸ cê.. 6 + 4 = 10 ( l¸ cê). C¶ hai b¹n : … l¸ cê?. §¸p sè: 10 l¸ cê.. VÝ dô 2: H¶i cã 16 hßn bi, H¶i cho b¹n 6 hßn bi. Hái H¶i cßn l¹i bao nhiªu hßn bi? Häc sinh líp t«i thùc hiÖn nh­ sau: Tãm t¾t H¶i cã:. 16 hßn bi.. Cho b¹n:. 6 hßn bi.. Bµi gi¶i H¶i cßn l¹i sè hßn bi lµ: 16 – 6 = 10 (hßn bi). Cßn l¹i: … hßn bi?. §¸p sè: 10 hßn bi.. TiÕp tôc tiÕn hµnh kiÓm tra nhiÒu kÜ n¨ng gi¶i to¸n cña häc sinh víi nhiÒu d¹ng bµi kh¸c nhau, tæng hîp kÕt qu¶ qua chÊm ch÷a bµi cho häc sinh t«i thu ®­îc kÕt qu¶ sau: - Sè bµi giái:. 6 bµi.. - Sè bµi kh¸:. 5 bµi.. - Sè bµi trung b×nh:. 1 bµi.. - Sè bµi yÕu:. Kh«ng cã.. 4. KhÝch lÖ häc sinh t¹o høng thó khi häc tËp. §Æc ®iÓm chung cña häc sinh tiÓu häc lµ thÝch ®­îc khen h¬n chª, h¹n chÕ chª c¸c em trong häc tËp, rÌn luyÖn . Tuy nhiªn, nÕu ta kh«ng biÕt kÕt hîp t©m lý tõng häc sinh mµ cø qu¸ khen sÏ kh«ng cã t¸c dông kÝch thÝch. §èi víi nh÷ng em chËm tiến bộ, thường rụt rè, tự ti, vì vậy tôi luôn luôn chú ý nhắc nhở, gọi các em trả lời hoặc lên bảng làm bài. Chỉ cần các em có một “tiến bộ nhỏ” là tôi tuyên dương ngay, để từ đó các em sẽ cố gắng tiến bộ và mạnh dạn, tự tin hơn. Đối với những em. 10 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> học khá, giỏi phải có những biểu hiện vượt bậc, có tiến bộ rõ rệt tôi mới khen.Chính sự khen, chê đúng lúc, kịp thời và đúng đối tượng học sinh trong lớp đã có tác dụng khÝch lÖ häc sinh trong häc t©p. Ngoµi ra, viÖc ¸p dông c¸c trß ch¬i häc tËp gi÷a c¸c tiÕt häc còng lµ mét yÕu tè kh«ng kÐm phÇn quan träng gióp häc sinh cã niÒm h¨ng say trong häc tËp, mong muốn nhanh đến giờ học và tiếp thu kiến thức nhanh hơn, chắc hơn. Vì chúng ta đều biết học sinh tiểu học nói chung, học sinh lớp hai nói riêng có trí thông minh khá nhạy bén, sắc sảo, có óc tưởng tượng phong phú. đó là tiền đề tốt cho việc phát triển tư duy toán học nhưng các em cũng rất dễ bị phân tán, rối trí nếu bị áp đặt, c¨ng th¼ng hay qu¸ t¶i. H¬n n÷a c¬ thÓ cña c¸c em cßn ®ang trong thêi k× ph¸t triÓn hay nãi cô thÓ h¬n lµ c¸c hÖ c¬ quan cßn ch­a hoµn thiÖn v× thÕ søc dÎo dai cña c¬ thể còn thấp nên trẻ không thể ngồi lâu trong giờ học cũng như làm một việc gì đó trong một thời gian dài. Vì vậy muốn giờ học có hiệu quả thì đòi hỏi người giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học tức là kiểu dạy học :“ Lấy học sinh làm trung tâm.”, hướng tập trung vào học sinh, trên cơ sở hoạt động của các em. Trong mỗi tiết học, tôi thường dành khoảng 2 – 3 phút để cho các em nghỉ giải lao tại chç b»ng c¸ch ch¬i c¸c trß ch¬i häc tËp võa gióp c¸c em tho¶i m¸i sau giê häc c¨ng thẳng, vừa giúp các em có phản ứng nhanh nhẹn, ghi nhớ một số nội dung bài đã häc…. Tóm lại: Trong quá trình dạy học người giáo viên không chỉ chú ý đến rèn luyện kĩ năng, truyền đạt kiến thức cho học sinh mà còn phải quan tâm chú ý đến viÖc: KhuyÕn khÝch häc sinh t¹o høng thó trong häc tËp. - Khảo sát giữa học kì 2 năm học 2011- 2012 kết quả đạt được như sau : Líp SÜ sè Giái Kh¸ TB YÕu 1HC 12 3 3 6 Từ bảng tổng hợp trên ta thấy chất lượng học sinh khá giỏi cuối học kì 2 cao h¬n h¼n so víi gi÷a häc k× 2. ë cuèi häc k× 2 kh«ng cßn häc sinh yÕu. HÇu hÕt c¸c em nh×n vµo bµi to¸n nªu ®­îc tãm t¾t, nh×n vµo tãm t¾t hiÓu néi dung bµi to¸n.. 11 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> BiÕt tr×nh bµy bµi gi¶i, c¸c em t­ duy ®­îc nhiÒu c©u lêi gi¶i kh¸c nhau. C¸c em nắm chắc được kiến thức cơ bản của từng dạng toán . Đặc biệt nắm được các bước khi gi¶i to¸n. * Sau đây là đề khảo sát dạy thực nghiệm lớp 1HC: §Ò bµi: Bµi 1: Líp 1A cã 12 b¹n trai vµ 6 b¹n g¸i. Hái líp 1A cã tÊt c¶ bao nhiªu b¹n ? Bµi 2: Thùng thứ nhất đựng 20 gói bánh, Thùng thứ hai đựng 30 gói bánh. Hỏi cả hai thùng đợng được bao nhiêu gói bánh ? BiÓu ®iÓm : c©u 1 (5®) , c©u 2 (5® Khảosát cuối học kì 2 năm học 2011- 2012, kết quả đạt được như sau : Líp 1HC. SÜ sè 12. Giái 6. Kh¸ 4. TB 2. YÕu. Nhìn vào bảng tổng hợp trên ta thấy chất lượng học sinh khá giỏi cuối học kì 2 n¨m häc 2011 - 2012 cao h¬n h¼n so víi gi÷a häc k× 2 n¨m häc 2011 - 2012. Häc sinh kh¸ giái t¨ng lªn . Häc sinh trung b×nh gi¶m. HÇu hÕt c¸c em nh×n vµo bµi to¸n nªu ®­îc tãm t¾t, nh×n vµo tãm t¾t hiÓu néi dung bµi to¸n. BiÕt tr×nh bµy bµi gi¶i, c¸c em t­ duy ®­îc nhiÒu c©u lêi gi¶i kh¸c nhau. C¸c em n¾m ch¾c ®­îc kiÕn thøc cơ bản của từng dạng toán . Đặc biệt nắm được các bước khi giải toán. II.3.3. Bµi häc kinh nghiÖm: Qua việc nghiên cứu và áp dụng phương pháp dạy toán có lời văn cho học sinh líp 1 cho thÊy gi¶i to¸n cã lêi v¨n ë líp 1 kh«ng khã ë viÖc viÕt phÐp tÝnh vµ đáp số mà chỉ mắc ở câu lời giải của bài toán. Sau quá trình nghiên cứu và áp dụng kinh nghiệm sáng kiến thì HS biết viết câu lời giải đã đạt kết quả rất cao,dẫn tới việc HS đạt tỉ lệ cao về hoàn thiện bài toán có lời văn .Vì vậy theo chủ quan của bản th©n t«i th× kinh nghiÖm s¸ng kiÕn nµy cã thÓ ¸p dông vµ phæ biÕn nh»m n©ng cao chất lượng cho HS về việc giải toán có lời văn. Để học sinh làm tốt các bài toán về :“Gi¶i to¸n cã lêi v¨n”Gi¸oviªn cÇn: - Rèn kĩ năng đọc và phân tích đề toán để nắm chắc dạng toán.. 12 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Nhìn vào bảng tóm tắt bằng lời hoặc sơ đồ đoạn thẳng, hiểu được nội dung bài toán . Nắm chắc các bước khi giải toán. - Lấy học sinh làm trung tâm , tổ chức học sinh độc lập, sáng tạo.Dạy Phân hoá đối tượng học sinh, dạy mở rộng và nâng cao kiến thức ở buổi học thứ hai. - D¹y theo chuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng. §éng viªn khuyÕn khÝch häc sinh t×m ®­îc nhiÒu c©u lêi gi¶i ng¾n gän, cã s¸ng t¹o. - Giáo viên thường xuyên trao đổi đồng nghiệp tìm ra phương pháp tối ưu nhất. Giáo viên luôn sáng tạo trong việc đổi mới phương pháp dạy học. Đạt được kết quả cao nhÊt.. 13 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> III. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ. III.1-KÕt luËn Phương pháp dạy giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1 giúp học sinh hoàn thiện một bài giải đủ 3 bước: câu lời giải + phép tính + đáp số là vấn đề đang được các thầyy cô trực tiếp dạy lớp 1 rất quan tâm. Vấn đề đặt ra là giúp học sinh lớp 1 viÕt c©u lêi gi¶i cña bµi to¸n sao cho s¸t víi yªu cÇu mµ c©u hái cña bµi to¸n ®­a ra . Chính vì vậy nên tôi mạnh dạn đưa ra kinh nghiệm sáng kiến mà bản thân tôi đã vận dụng vào trong quá trình dạy và đạt kết quả tương đối khả quan. Trên đây là quá trình nghiên cứu , áp dụng kinh nghiệm sáng kiến vào đổi mới phương pháp dạy học nói chung và phương pháp dạy giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1 nói riêng. Tôi hy vọng sẽ tiếp tục nghiên cứu thành công về đổi mới phương pháp dạy Toán và nâng cao hiểu biết cho bản thân trong quá trình dạy học ở TiÓu häc. III. 2 . ý kiến đề xuất * Đối với nhà trường: - Nhà trường (tổ chuyên môn) thường xuyên tổ chức chuyên đề nhằm đổi mới và thống nhất phương pháp giảng dạy, áp dụng kinh nghiệm sáng kiến để giờ học đạt hiÖu qu¶. - Nhà trường có kế hoạch phù đạo cho học sinh yếu để các em tiến bộ và theo kịp c¸c b¹n. * §èi víi c¸c cÊp qu¶n lÝ gi¸o dôc: Cần đầu tư quan tâm hơn nữa đến trang thiết bị dạy học, tài liệu tham khảo các môn học nói chung và môn toán nói riêng để giờ học sinh động , nâng cao hiệu quả d¹y häc. Trên đây là một số kinh nghiệm mà chúng tôi đã áp dụng trong việc dạy; “Giải to¸n cã lêi v¨n líp1“. Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y trªn líp vµ d¹y thö nghiÖm mét sè tiÕt chuyên đề của nhà trường. Từ đó đã giúp chúng tôi rất nhiều trong giảng dạy và đúc kết được một số kinh nghiệm . Kết quả áp dụng kinh nghiệm sáng kiến đạt được tương đối mĩ mãn. Mặc dù đã cố gắng xong không tránh khỏi những thiếu sót. Rất. 14 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> mong các cấp lãnh đạo, các đồng nghiệp tham khảo đóng góp ý kiến, giúp đỡ để kinh nghiÖm cña chóng t«i ®­îc hoµn thiÖn h¬n n÷a. Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ mà bản thân tôi đúc rút được qua quá tr×nh gi¶ng d¹y. Tuy nhiªn do thêi gian vµ n¨ng lùc cã h¹n ch¾c h¼n sÏ cã nh÷ng thiếu sót . Rất mong sự góp ý, giúp đỡ của quý thầy cô và bạn bè đồng nghiệp. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Phong Dô, ngµy 10 th¸ng 5 n¨m 2012 Người viết. Hoàng Thị Hương. 15 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> PhÇn IV:Môc lôc I. PhÇn më ®Çu I.1. Lý do chọn đề tài:. Trang 1. I. 2. Mục đích nghiên cứu: I.3. Thêi gian nghiªn cøu:. Trang 3. I.3 1. Đối tượng nghiên cứu:. Trang 3. V. Ph¹m vi nghiªn cøu:. Trang 4. VI. NhiÖm vô nghiªn cøu:. Trang 5. I.4. Phương pháp nghiên cứu: I.5. §ãng gãp míi vÒ mÆt lý luËn, thùc tiÔn. Trang 5. II. Néi dung s¸ng kiÕn kinh nghiÖm II.1. Chương I: Một số vấn đề về cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn II.1.1 C¬ së lý luËn:. Trang 6. II.1.2 C¬ së thùc tiÔn: II.2. Chương II: thực trạng của lớp và những nguyên nhân:. Trang 7. II.2.1.Thùc tr¹ng- Nguyªn nh©n. Trang 8. II.2.2. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng. Trang 8. II.3. Chương III: Một số các giải pháp thực hiện:. Trang 9. II.3.1. C¸c biÖn ph¸p. Trang 9- 12. II.3.2. kÕt qu¶ thùc nghiÖm:. Trang 13. II.3.3. Bµi häc rót kinh nghiÖm III. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ II. KÕt luËn:. Trang 15. III. Những đề xuất:. Trang 15. 16 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> ý kiến đánh giá của hội đồng khoa học cấp trường ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ý kiến đánh giá của hội đồng khoa học cấp Phòng GD & ĐT ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... 17 Lop1.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span>