Một số kinh nghiệm nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi khi tham gia hoạt động kể truyện ở Trường mầm non

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Theo NGHỊ QUYẾT HỘI NGHỊ TRUNG ƯƠNG 8 KHÓA XI. Đảng ta
đã đề ra mục tiêu “Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u
cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”: Để đổi mới căn bản toàn diện về giáo
dục, mục tiêu giáo dục của Đảng ta là; “tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về
chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc
xây dựng, bảo vệ tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người
Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo
của mỗi cá nhân” [1]: Trong đó giáo dục mầm non là viên gạch hồng đầu tiên
cho nền giáo dục. Trước khi giáo dục một đứa trẻ chúng ta cần chú ý tới ngơn
ngữ trong đó việc phát triển ngôn ngữ thông qua kể truyện để giáo dục trẻ yêu
gia đình, người thân bạn bè, yêu cái thiện, tránh xa cái ác, có tinh thần sống tốt
sống tran hịa với mọi người thơng qua các nhân vật trong câu truyện, kết hợp
với lời kể hấp dẫn, sắc thái biểu cảm của người kể đồng thời được nhìn được
ngắm các nhân vật sẽ giúp cho trẻ dễ nhớ và ghi nhớ sâu hơn.
Như chúng ta đã biết: Văn học là một loại hình nghệ thuật, là một bộ phận
hoạt động tinh thần cơ bản làm nên sự phong phú của nhân cách, đặc biệt làm
nảy sinh tư tưởng, tình cảm, trí tưởng tượng, niềm tin và hành động nhân đạo
của con người trong môi trường xã hội và tự nhiên. Văn học là nghệ thuật ngôn
từ, phản ánh cuộc sống bằng hình tượng, là nền tảng quan trọng của tri thức,
kinh nghiệm sống của nhân loại mà con người cần tiếp thu và phát triển.
Trong đó việc tổ chức cho trẻ kể truyện là một nhiệm vụ quan trọng ở
trường Mầm non. Đó là sự dẫn dắt mở cửa cho con người ngay từ những bước
chập chững đầu tiên đi vào thế giới của các giá trị phong phú, chứa đựng trong
tác phẩm nghệ thuật ngôn từ. Sự tiếp xúc thường xuyên với các câu truyện được
chọn lọc sẽ phát triển ở trẻ ngôn ngữ, sự nhạy cảm thẩm mỹ, năng lực cảm thụ
về thế giới xung quanh. Trẻ học tiếng mẹ đẻ. Học cách phát âm đúng, tích luỹ
vốn từ ngữ nghệ thuật, học những mẫu câu hoàn hảo, sinh động, giàu sức biểu
cảm. Những ấn tượng đẹp đẽ về những hình tượng nghệ thuật trong câu truyện

sẽ thúc đẩy ham muốn sáng tạo nghệ thuật của trẻ. Những câu truyện kể, tranh
vẽ, những con rối tay, những con thú nhồi bơng, những vở kịch… chính là sự
thể hiện thế giới bên trong, là nhu cầu tự thể hiện mình của trẻ.
Hiện nay hoạt động kể truyện ở trường mầm non nói chung và ở độ tuổi
mẫu giáo 5 - 6 tuổi nói riêng đã từng bước được đổi mới, đa số giáo viên đã ý
thức được vai trò và tầm quan trọng của việc tổ chức kể truyện cho trẻ trong
trường Mầm non, tuy nhiên hiệu quả dạy chưa cao. Trình độ, năng lực của giáo
viên trong quá trình tổ chức hoạt động kể truyện cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi
không đồng đều. Một số giáo viên chưa nắm vững các biện pháp, phương pháp
tổ chức kể truyện và cách sử dụng các đồ dùng trực quan vào dạy trẻ chưa thực
sự hợp lý. Bên cạnh đó giáo viên chưa linh hoạt trong khi vận dụng các biện
pháp vào dạy trẻ như: Giọng đọc, kể chưa hấp dẫn, chưa gây được hứng thú cho


trẻ vào hoạt động, hệ thống câu hỏi đàm thoại đặt ra chưa gợi mở, chưa phát huy
được tính tích cực của trẻ trong giờ học. Các biện pháp tổ chức cho trẻ hoạt
động cịn mang tính áp đặt, chưa thực sự sáng tạo, kích thích trẻ tham gia hoạt
động một cách tích cực.
Vậy làm thế nào để cho những hình tượng nghệ thuật trong các câu truyện
ở lứa tuổi mầm non đi vào tâm hồn trẻ ? Đây cũng chính là lý do tơi chọn đề tài
“Một số kinh nghiệm nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ mẫu giáo
5 - 6 tuổi khi tham gia hoạt động kể truyện ở Trường mầm non Vĩnh Hưng”
để nghiên cứu.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Giúp cho bản thân có được vốn kinh nghiệm trong việc phát huy tính tích
cực, sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi khi tham gia hoạt động kể truyện ở
Trường mầm non Vĩnh Hưng.
- Nhằm chia sẻ với chị em đồng nghiệp về cách kể truyện hấp dẫn để lôi
cuốn trẻ, phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ, giúp trẻ mạnh dạn tự tin khi
tham gia hoạt động kể truyện.

- Nhằm thu hút phụ huynh tham gia sưu tầm tranh truyện mầm non, đóng
góp các ngun vật liệu để cơ trị may rối tay, thú nhồi bơng… tạo cho góc văn
học của lớp thêm phần sinh động.
- Tạo cho trẻ cơ hội kể truyện sáng tạo thông qua các nhân vật mà trẻ yêu thích.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Một số kinh nghiệm nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ mẫu
giáo 5-6 tuổi khi tham gia hoạt động kể truyện ở Trường mầm non Vĩnh Hưng
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
Phương pháp đọc kể diễn cảm.
Phương pháp trao đổi gợi mở.
Phương pháp điều tra, khảo sát.
Phương pháp thống kê, sử lý số liệu
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận.
Trẻ mầm non luôn khao khát nhận thức, khám phá thế giới hiện thực xung
quanh. Chúng muốn biết tất cả, muốn thâu tóm tất cả lý do tồn tại của cuộc sống
vào khối óc bé nhỏ của mình. Trong điều kiện đó, những câu truyện là những bài
học đầu tiên giúp trẻ nhận thức về thế giới xung quanh, giúp trẻ chính xác hóa
những biểu tượng đã có về thực tế xã hội, dần dần từng bước cung cấp cho trẻ
những khái niệm mới và mở rộng kinh nghiệm sống. Truyện giúp các em hiểu
được cuộc sống hiện thực của cha ông ta. Kể truyện có ý nghĩa giáo dục lớn,
giáo dục về tư tưởng tình cảm, trân trọng những con người lao động, yêu quê
hương đất nước, sống trung thực, chăm chỉ, ghét cái ác, yêu cái thiện, ở hiền gặp
lành. Truyện được trẻ em rất u thích và nó góp phần phát triển toàn diện nhân
cách trẻ thơ.

2

Theo tài liệu cho phụ huynh được đăng trên trang chủ của tờ báo ngày;
12-12-2017 bởi: Sách ơi mở ra; đã đưa ra những minh chứng: “ Ngày nay các
bậc phụ huynh thường cho con xem các bộ phim hoạt hình mà chúng thích hay
cho chúng chơi game hơn là cùng con đọc sách. Điều này dường như đơn giản,
thoải mái và dễ chịu hơn nhiều đối với cả cha mẹ và con cái. Tuy nhiên việc kể
chuyện cho con nghe vẫn có một vai trị khơng thể thay thế. Kể chuyện đơn giản
chỉ là đọc một câu chuyện từ một cuốn sách. Nếu bạn khơng có nhiều thời gian,
bạn có thể kể bất kì câu chuyện nào mà bạn nhớ, hãy nói chuyện với con về
những điều xảy ra xung quan câu chuyện đó. Bạn khơng thể ngờ rằng, hành
động đơn giản đó, nếu được làm như một thói quen nó sẽ gúp con bạn có được
10 điều kỳ diệu như:
1. Hình thành những tính cách tốt cho trẻ
2. Khiến trẻ nhận thức được các yếu tố văn hóa và cội nguồn
3. Thúc đẩy sự phát triển của ngôn ngữ nói
4. Cải thiện kĩ năng nghe
5. Khuyến khích sự sáng tạo và sức mạnh của trí tưởng tượng
6. Cơng cụ sắc bén nâng cao khả năng ghi nhớ
7. Mở ra những chân trời mới
8. Khiến cho việc học trở nên dễ dàng hơn
9. Tăng cường khả năng giao tiếp
10. Giúp trẻ biết cách đối mặt với các tình huống khó khăn”[2].
Như chúng ta đã biết: Mỗi tỉnh thành, mỗi vùng miền sẽ mang những nét
đặc trưng về văn hóa khác nhau. Trong mỗi câu chuyện cổ tích về vùng miền
nào cũng sẽ mang đậm dấu ấn văn hóa của nơi đó. Qua truyện cổ tích, trẻ sẽ
hiểu biết về nét văn hóa mỗi nơi mỗi khác, điều này giúp trẻ có thêm kiến thức
đa dạng hơn, phong phú hơn.
Ngồi ra truyện cổ tích cịn giúp trẻ phát huy trí tưởng tượng và sáng tạo
bởi vì: Thế giới của trẻ vơ cùng đơn giản, chúng rất thích hóa thân vào những
nhân vật cổ tích mà chúng yêu thích. Khi nghe, khi đọc những câu chuyện cổ
tích dù cả trăm lần chúng cũng chẳng hề biết chán bởi chúng luôn tự tưởng

tượng ra thế giới đó, nhân vật đó ra sao. Chúng hịa mình vào thế giới của những
bà tiên, nàng cơng chúa, chàng hồng tử… Nhờ vậy, trí tưởng tượng và sự sáng
tạo của trẻ ngày càng được phát huy.
Truyện cổ tích giúp trẻ nhận biết được đúng hay sai: Vì trong mỗi câu
truyện cổ tích ln có người tốt, kẻ xấu; ln có những hành động đúng và hành
động sai… Qua mỗi tình huống, kết cấu của truyện cổ tích ln ẩn chứa các bài
học dành cho trẻ. Đọc truyện cổ tích cơ bé lọ lem, tự trẻ sẽ phân biệt được hành
động của người mẹ kế và 2 cô em cùng cha khác mẹ đúng sai ra sao. Chính sự
nhận thức này sẽ cho trẻ các bài học để trẻ khơng mắc phải những sai lầm đó.
Ngồi ra truyện cổ tích cịn giúp trẻ sống ân ái hơn: Bất kể câu truyện cổ
tích nào cũng ln có 1 kết thúc có hậu dành cho người hiền lành, người tốt
bụng và những kẻ ác sẽ bị trừng phạt, nhận lấy hậu quả thích đáng. Dần dần trẻ

3


sẽ biết rằng mình cần phải sống tốt, sống nhân ái sẽ được mọi người yêu thương
và nhận được nhiều giá trị tốt đẹp.
Chuyên gia nghiên cứu tầm quan trọng của truyện cổ tích đối với trẻ em,
tiến sĩ tâm lý học Bruno Bettelheim khẳng định rằng: “Những câu chuyện cổ
tích sẽ giúp trẻ vượt qua được những lo lắng và sợ hãi mà ngay cả đến trẻ cũng
không thể nào hiểu được. Trong những mẩu chuyện thần tiên, nhân vật chính là
các anh hùng nhỏ tuổi, dũng cảm đấu tranh chống lại sự xấu và luôn kết thúc
trong chiến thắng huy hồng. Theo đó, trẻ sẽ tự tưởng tượng một anh hùng cho
bản thân để chống lại những sợ hãi.
Vậy nên vai trị của truyện cổ tích có tác động mạnh mẽ trong việc bồi
dưỡng tâm hồn trẻ thơ, đem đến cho trẻ những ước mơ bay bổng, những xúc
cảm thẩm mĩ về một thế giới huyền ảo, kích thích và phát triển trí tưởng tượng
của các em, mở cánh cửa sổ cho tâm hồn các em hướng vào những ước mơ đẹp
đẽ, kích thích những khát vọng của các em muốn hiểu biết, muốn vươn lên

những tầm cao của tư tưởng, tình cảm và trí tuệ sau này” [3].
Bởi vậy kể truyện cho trẻ nghe đã trở thành nội dung và phương tiện hữu
hiệu để giáo dục trẻ, đây là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ
để nói năng lưu lốt, diễn đạt gãy gọn biết sử dụng từ ngữ đúng lúc, dạy trẻ làm
quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh sẽ giúp trẻ
phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy trong suy nghĩ. Thông
qua nội dung các câu truyện chúng ta giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành,
biết ơn và kính trọng ơng bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ.
Trong mỗi câu truyện, thế giới mới của cuộc sống thực tại bao gồm thiên
nhiên, con người được diễn tả, biểu đạt trong những hình thức đa dạng độc đáo
những câu truyện nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá, mọi hiện tượng thiên
nhiên mà trẻ nhìn thấy được, về những gì gần gũi trong cuộc sống của trẻ như
làng quê, cánh đồng, dịng sơng, lớp học thơng qua các câu truyện, trẻ bắt đầu
nhận ra trong xã hội những mối quan hệ, những tình cảm của các thành viên
trong gia đình, tình bạn bè, tình cơ cháu,…Trẻ cũng dần nhận ra có một xã hội
ràng buộc con người với nhau trong tình làng nghĩa xóm. Nhờ được nghe, tiếp
xúc với các tác phẩm văn học trẻ có những hiểu biết sơ đẳng về văn học, bước
đầu trẻ sẽ nhận biết được sự khác nhau về nội dung và hình thức giữa các thể
loại chuyện. Không những giúp trẻ cảm nhận được cái đặc sắc của cách diễn đạt
hình tượng, giáo viên cịn cần giúp trẻ phân biệt được hình tượng nghệ thuật với
hiện thực, hình thành một số khái niệm văn học như: Truyện cổ tích, truyện ngụ
ngơn, truyện tranh…, nhân vật, hình ảnh…, giúp trẻ trao đổi những điều đã được
nghe và bộc lộ những suy nghĩ của mình về các câu truyện, nhằm phát triển đời
sống tinh thần của trẻ. Khi kể truyện cho trẻ nghe giáo viên cần giúp trẻ nhận
biết các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân
vật; giữa lời kể, lời thuật và ngơn ngữ nhân vật; Giữa khơng khí, âm sắc, giọng
điệu chung của câu truyện. Qua các câu truyện, giúp trẻ hiểu được ý tưởng của
tác giả muốn truyền đạt. Khi trẻ được nghe cô kể truyện điều đó đã góp phần mở

4

rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển
ngôn ngữ, phát triển ở trẻ hứng thú “đọc sách” kỹ năng đọc, kể tác phẩm.
Xuất phát từ những vai trò cụ thể trên hoạt động kể truyện là môn học
không thể thiếu trong trương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non. Vì vậy việc
nâng cao chất lượng dạy trẻ kể truyện là vấn đề quan trọng trong chương trình.
Hoạt động kể truyện đã chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp
xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc, kể của giáo viên. Hoạt động này
nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong
phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, có ấn tượng về những hình
tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua
các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như: Kể chuyện, chơi trị chơi
đóng kịch; cao hơn là tiến tới sáng tạo ra những câu chuyện theo tưởng tượng
của mình, góp phần hình thành và phát triển tồn diện nhân cách trẻ thơ.
2.2. Thực trạng khi tham gia hoạt động kể truyện của trẻ mẫu giáo 5 - 6
tuổi ở Trường mầm non Vĩnh Hưng trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
2.2.1. Thuận lợi
- Trong những năm gần đây Trường mầm non Vĩnh Hưng được sự quan
tâm của các cấp lãnh đạo, đặc biệt là sự sát sao, năng động sáng tạo của ban
giám hiệu nhà trường và đội ngũ giáo viên nên việc chăm sóc giáo dục trẻ cũng
từng bước được nâng cao.
- Phụ huynh đã từng bước, quan tâm ủng hộ nhà trường trong các hoạt
động chăm sóc giáo dục trẻ và tin tưởng vào chất lượng giảng dạy của nhà
trường nên trẻ MG trong độ tuổi đến trường đạt 100%.
- Nhà trường thường xuyên tổ chức cuộc thi: Làm đồ dùng dạy học với sự
tham gia đồng hành cùng cha mẹ học sinh, chính vì vậy mà các bậc phụ huynh
đã thu thập được vãi, len sợi tranh ảnh để giáo viên may thành những, con
giống, con rối và mơ hình các câu truyện.
2.2.2. Khó khăn

Bên cạnh những thuận lợi trên thì trường mầm Non Vĩnh Hưng cịn gặp
rất nhiều khó khăn.
- Vĩnh Hưng là một xã miền núi, kinh tế của địa phương còn gặp nhiều khó
khăn, đời sống nhân dân chủ yếu làm nghề nơng. Học sinh đa số là trẻ nông thôn, bố
mẹ đi làm ăn xa, nhiều trẻ ở với ơng, bà, ít có điều kiên để chăm sóc giáo dục trẻ, tất cả
giao phó cho cơ giáo ở trường nên phần nào ảnh hưởng đến việc phối hợp giữa gia
đình và nhà trường trong việc chăm sóc giáo dục trẻ.
- Trẻ trong nhà trường đa số là con nông thôn, nhận thức của trẻ không
đồng đều, kỹ năng giao tiếp chưa mạnh dạn, tự tin trước những nơi đông người.
- Các gia đình chưa quan tâm đến việc cho trẻ làm quen với văn học, ở
nhà khơng có truyện tranh, bố mẹ không kể chuyện cho trẻ nghe, việc đọc và kể
truyện cho trẻ nghe hồn tồn phụ thuộc vào cơ giáo ở trường.
- Nhiều giáo viên năng khiếu kể truyện còn hạn chế, mới dừng lại ở việc
kể thuộc truyện chứ chư thực sự đầu tư vào chất giọng và mức độ biểu cảm để
hóa thân thành nhân vật.
5


- Trong quá trình kể truyện giáo viên chưa trao đổi gợi mở để phát huy
tính tích cực, tư duy sáng tạo của trẻ.
- Trang phục, đạo cụ của nhà trường, của lớp phục vụ cho việc hóa trang
và tổ chức cho trẻ đóng kịch đã có, nhưng do năng khiếu cũng như sự đầu tư
vào việc đóng vai, hóa thân vào nhân vật chưa thực sự mang lại hiệu quả cao.
Chính vì vậy đa số các tiết dạy chỉ dừng lại ở việc kể thuộc và đóng vai nhân vật
1 cách sơ sài. Vì thế chưa phát huy được tính tích cực của trẻ khi tham gia vào
hoạt động kể truyện.
- Đa số giáo viên chưa để tâm tới việc cho trẻ kể truyện sáng tạo theo
nhân vật trẻ yêu thích.
2.2.3. Kết quả của thực trạng việc phát huy tính tích cực, sáng tạo
của trẻ 5 - 6 tuổi khi tham gia hoạt động kể truyện tại trường mầm non

Vĩnh Hưng, trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
* Bảng khảo việc phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ 5 - 6 tuổi khi
tham gia hoạt động kể truyện tại trường mầm non Vĩnh Hưng( trước khi áp
dụng sáng kiến kinh nghiệm)
STT

Nội dung khảo sát

TS trẻ Kết quả khảo sát
khảo sát
Đạt
35

Chưa đạt

Số trẻ

%

Số trẻ

%

30

86%

5

14%

1

Trẻ nhớ tên truyện

2

Hiểu nội dung truyện

25

71%

10

29%

3

Trẻ tích cực tham gia kể
truyện

15

43%

20

57%

4

Trẻ biết kể truyện sáng
tạo theo nhân vật trẻ yêu
thích.

6

17%

29

83%

Từ những kết quả khảo sát kiến thức, kỹ năng cảm thụ các câu truyện mà
trẻ được nghe, được kể, được đóng vai trải nghiệm của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi ở
trường mầm non Vĩnh Hưng tơi nhận thấy :
Trong q trình tổ chức hoạt động kể truyện cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi
giáo viên chưa tuân thủ theo các nguyên tắc dạy học vào quá trình tổ chức cho
trẻ nghe truyện, chỉ chú ý vào việc đọc thuộc truyện, mà không chú ý tới việc
đọc, kể diễn cảm để truyền cảm xúc và gây sự chú ý của trẻ vào câu truyện, bên
cạnh đó việc tìm hiểu truyện và kể lại truyện, chỉ mang tính chất là kể nhiều,
nghe nhiều để thuộc và sau đó cho từng trẻ hoặc nhóm tre kể lại truyện đã
thuộc…. Mặt khác khi sử dụng các biện pháp tổ chức cho trẻ hoạt động giáo
6


viên chưa biết lựa chọn xem xét các phương tiện khác nhau, tìm ra những biện
pháp hợp lý để tổ chức hoạt động cho kể truyện đạt hiệu quả. Nên chưa kích
thích được hứng thú kỹ năng, phát triển tư duy, ngôn ngữ cho trẻ.

Trong khi tổ chức hoạt động cho trẻ kể truyện giáo viên chưa chú ý đến
việc phát huy tính tích cực của trẻ, chưa trao đổi gợi mở, để phát huy tính tích
cực và tư duy sáng tạo của trẻ mà chỉ đưa ra những câu hỏi đàm thoại theo trình
tự nội dung câu truyện, chưa thực sự coi trẻ là trung tâm trong quá trình cung
cấp biểu tượng và kiến thức đến với trẻ dẫn đến giờ học chưa đạt kết quả cao.
Là một giáo viên trực tiếp đứng lớp 5 - 6 tuổi, qua trải nghiệm và qua
khảo sát thực tế tôi rất băn khoăn làm thế nào để phát huy tính tích cực, sáng tạo
của trẻ 5-6 tuổi khi tham gia hoạt động kể truyện.
Từ những thực trạng trên tôi đã băn khoăn trăn trở làm thế nào để mang
lại hiệu quả cao trong hoạt động kể truyện cho trẻ 5 - 6 tuổi, để trẻ được tích
cực, sáng tạo khi tham gia hoạt động kể truyện, trẻ ghi nhớ và học những điều
hay, làm những việc tốt thông qua các nhân vật trong truyện một cách nhẹ
nhàng, dễ hiểu, dễ học.
2.3. Một số kinh nghiệm nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ
mẫu giáo 5 - 6 tuổi khi tham gia hoạt động kể truyện ở trường mầm non Vĩnh
Hưng.
2.3.1.Cho trẻ làm quen các câu truyện thông qua giọng đọc, kể diễn
cảm của cô giáo.
Trẻ mẫu giáo chưa đọc, chưa viết được. Cô giáo là cầu nối giữa trẻ với
tác phẩm văn học (các câu truyện). Bước đầu trẻ làm quen các câu truyện là nhờ
ở giọng đọc, kể của cơ giáo. Nhờ có vào việc trình bày một cách có nghệ thuật
đã giúp trẻ nhìn thấy được những hình tượng, các khung cảnh, các tình tiết và
biết đánh giá chúng một cách đúng đắn. Đây được coi là một biện pháp chủ đạo
tổ chức cho trẻ làm quen với truyện kể.
Đọc, kể diễn cảm khơng những có sức hấp dẫn, lơi cuốn trẻ vào tác phẩm
mà cịn làm sáng tỏ thêm nội dung ý nghĩa của câu truyện mà tác giả muốn
truyền tới người đọc, người nghe truyện, giúp trẻ cảm thụ câu truyện đó một
cách trọn vẹn và có hiệu quả nhất.
Để giúp trẻ cảm thụ câu truyện một cách có hiệu quả nhất, thì trước khi
đọc, kể cho trẻ nghe câu truyện nào đó tơi đã phải nghiên cứu kỹ tác phẩm, hiểu

nội dung và tính cách của từng nhân vật trong truyện để xác định ngữ điệu,
giọng điệu phù hợp với tình huống và tính cách của nhân vật trong truyện.
Khi đọc, kể cô giáo phải xác định được giọng điệu của câu truyện để thể
hiện, có khi thì hài hước hóm hỉnh, có khi thì tình cảm trìu mến, khi thì vui tươi,
khi thì hùng tráng, khi thì mỉa mai châm biếm … Trên cơ sở giọng điệu cơ bản
ấy tôi đã vận dụng những sắc thái đa dạng giọng kể của mình, vận dụng các loại
ngữ điệu, cường điệu để làm cho những tình tiết trong nội dung tác phẩm được
sinh động và có sức hấp dẫn, lôi cuốn đối với trẻ. Từ những thay đổi trong giọng

7


đọc, lời kể đã tạo được hứng thú cho trẻ, trẻ chú ý lắng nghe câu truyện và hiểu
sâu sắc nội dung câu truyện.
Ví dụ 1: Trong truyện đồng thoại “Chú Dê đen” ở chủ đề “ Thế giới
Động vật” giọng Sói hống hách, hung hăng quát nạt khi gặp Dê trắng nhút nhát,
yếu đuối. Nhưng khi gặp Dê đen dũng cảm, giọng Sói thay đổi từ quát nạt đến
yếu dần, thành hốt hoảng, sợ hãi …
Hay khi đọc kể cho trẻ nghe câu truyện: Tấm cám. Cô phải thay đổi ngữ
điệu để làm cho tình tiết câu chuyện sinh động và có sức thuyết phục. Lúc Tấm
gọi Bống cơ giáo phải thể hiện được tình cảm yêu thương của Tấm bằng ngữ
điệu, nhịp điệu êm dịu, tha thiết :
“ Bống bống bang bang
Lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta
Chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người ”
Nhưng đến khi mâu thuẫn giữa Tấm và Cám đã lên đến đỉnh điểm thì
ngữ điệu lúc này sẽ là gay gắt, quyết liệt:
“ Phơi áo chồng tao thì phơi bằng sào
Chớ phơi bờ rào rách áo chồng tao”
Khi đọc, kể giáo viên cũng cần chú ý một số kỹ thuật thể hiện như cường

độ, nhịp độ, ngắt giọng ..Có lúc cường độ giọng nhỏ khi thể hiện tình cảm, sự âu
yếm thân mật nhưng có lúc cường độ phải cao hơn, to hơn, mạnh hơn … nhưng
cường độ giọng phải tương ứng với khơng gian và số lượng trẻ nghe truyện
Ví dụ 2: Trong truyện “ Thánh Gióng” khi kể đến đoạn Gióng phi ngựa ra
trận đánh giặc Ân cơ phải kể với nhịp điệu nhanh, thơi thúc: “Gióng đội nón,
cầm gậy nhảy phốc lên ngựa …Giặc Ân thua chạy tan tác, xác giặc ngổn ngang
khắp nơi”. Còn đến đoạn “Đánh xong giặc Ân …nhân dân ta đã lập đền thờ ở
làng Phù Đổng” cô phải kể với giọng chậm lại và có thể ngắt giọng nhấn mạnh
vào ý, vào từ nào đó để gây bất ngờ, hồi hộp cho trẻ khi nghe cơ kể.
Ví dụ 3: Câu truyện “Dê con nhanh trí” Khi kể đến đoạn “ Dê mẹ âu yếm
ơm con vào lịng, thơm lên đầu con và khen con của mẹ ngoan lắm” Cô thay đổi
giọng kể thể hiện tình cảm, sự âu yếm thân mật giữa mẹ và con.
Tuy nhiên cũng không nên lạm dụng quá các hình thức ngữ điệu, cường
điệu mà chỉ nên sử dụng đúng theo nội dung và tính cách của từng nhân vật
trong tác phẩm
2.3.2. Trao đổi gợi mở, nhằm phát huy tính tích cực và tư duy sáng tạo của trẻ .
Quá trình tổ chức kể truyện cho trẻ nghe, biện pháp trao đổi gợi mở-trò
chuyện với trẻ về câu truyện là một biện pháp. Biện pháp này đòi hỏi phải lôi
cuốn trẻ tham gia trao đổi, bộc lộ suy nghĩ, cảm nhận riêng của mình một cách
tự do, hồn nhiên về nội dung câu truyện.
Để biện pháp trao đổi gợi mở - trị chuyện với trẻ đạt kết quả tơi đã xây
dựng được hệ thống câu hỏi gợi mở phù hợp với nội dung, độ tuổi của trẻ và
khéo léo dẫn dắt cuốn hút trẻ vào tranh luận. Muốn có hệ thống câu hỏi phù hợp,
cô giáo phải hiểu sâu sắc về nội dung câu truyện, mục đích yêu cầu của tiết học.
Hệ thống câu hỏi cô đưa ra phải từ đơn giản đến phức tạp dần và phù hợp với
8


khả năng nhận thức của trẻ để giúp trẻ lĩnh hội được nội dung và những hình ảnh
đẹp của tác phẩm, đặc biệt là vẻ đẹp của nghệ thuật ngôn từ.

Giáo viên không nên đặt ra những câu hỏi đã có sẵn câu trả lời, nhưng
cũng khơng nên đặt những dạng câu hỏi quá chi tiết, vụn vặt sẽ làm cho trẻ tiếp
thu lĩnh hội tri thức không theo một hệ thống rõ rệt .
Ví dụ 1: Với câu truyện “Ba cơ gái” cơ có thể đặt những câu hỏi như:
Trong câu truyện có những nhân vật nào?
Trong ba cơ con gái thì cơ nào là người quan tâm chăm lo đến mẹ nhiều
nhất? Vì sao con biết?
- Cơ cả và cơ hai là người như thế nào? Vì sao con biết?
- Trong câu truyện này con yêu thích nhân vật nào nhất? Vì sao?
Thơng qua những câu hỏi bao qt này, giúp trẻ phát triển tư duy lơ zích
Trong quá trình trao đổi với trẻ giáo viên cần hướng sự chú ý của trẻ vào
vấn đề mấu chốt chủ yếu trong tác phẩm tiến tới để trẻ hiểu nội dung tác phẩm
một cách tổng thể chứ không phải những chi tiết riêng lẻ. Các câu hỏi cô đặt ra
với trẻ không được tách rời khỏi nội dung câu chuyện, để yêu cầu trẻ phải suy
nghĩ hồi tưởng về những sự kiện đã mô tả, dựa trên sự tiếp thu nhạy cảm hình
tượng nghệ thuật. Các câu trả lời của trẻ phải hướng vào tác phẩm có như vậy
những hình tượng trong tác phẩm mới gây được ấn tượng mạnh cho trẻ.
Khi trao đổi với trẻ cô giáo nên đưa ra những câu hỏi giúp trẻ suy nghĩ về
nội dung tư tưởng của tác phẩm, bằng cách hướng trẻ vào nhân vật chính với
những hành động của nhân vật, hướng trẻ phát hiện những phẩm chất của nhân
vật, đưa ra các nhận xét về hình tượng nhân vật, xác định thái độ của mình với
các nhân vật. Để hiểu sâu sắc nội dung tư tưởng của tác phẩm, điều cần thiết
phải làm là: cho trẻ học cách thể hiện thái độ của mình đối với nhân vật. Cơ có
thể đặt câu hỏi dạng : Vì sao nhân vật này lại hành động như thế này, hay như
thế khác? Dạy trẻ nghệ thuật tự đặt mình vào chỗ đứng và tình thế của các nhân
vật trong tác phẩm. Cô giáo đặt câu hỏi để trẻ liên hệ với cuộc sống của mình .
Ở những câu hỏi này, cơ giáo vừa cho trẻ nắm được nội dung truyện vừa hình
thành phát triển thao tác tư duy so sánh, bước đầu biết phân tích, tổng hợp, khái
quát ở trẻ.
Ví dụ 2: Câu truyện “Tích Chu” cơ hỏi trẻ:

+ Con thấy câu chuyện này như thế nào? Vì sao?
+ Con thấy nhân vật Tích Chu như thế nào?
+ Vì sao bà của Tích chu lại hố thành con chim?
+ Tích chu và bà đã nói gì với nhau?
+ Lúc đó điều gì đã xảy ra?
+ Nếu con là nhân vật Tích chu con có làm như vậy không? Tại sao?
+ Nếu con là bạn Tích chu con sẽ làm như thế nào ?
Trao đổi với trẻ về tác phẩm cô giáo không chỉ giúp trẻ độc lập nói lên
những suy nghĩ, đánh giá của mình về sự kiện, hành động mơ tả trong câu
truyện mà còn giúp trẻ tranh luận, thảo luận về một tình huống hoặc một ấn
tượng, tình cảm mà trẻ biết được khi nghe tác phẩm. Cô giáo cần đưa ra các
9


dạng câu hỏi cuốn hút trẻ tham gia tranh luận, bộc lộ những suy nghĩ, cảm thụ
riêng, cô gợi mở để trẻ bộc lộ suy nghĩ của mình về nhân vật, về tác phẩm,
khuyến khích đến mức tối đa sự trao đổi giữa trẻ này với trẻ khác, tránh nhận xét
đúng sai, hoặc áp đặt ý kiến của mình. Nếu có thể cơ giáo nên coi mình là thành
viên của nhóm lớp.
Ví dụ 3: Khi kể cho trẻ nghe truyện “ Tích chu” một câu truyện cổ tích
dân gian cơ giáo có thể đặt câu hỏi: Con có u Tích chu khơng? Tại sao? trong
câu hỏi này sẽ có hai cách đánh giá hành động nhân vật, hai cách trả lời khác
nhau: yêu và không yêu. Cô giáo cần giúp cho trẻ thảo luận rồi đi đến nhất trí.
Để tạo ra tranh luận, cơ giáo có thể hỏi: Tại sao con lại khơng u Tích chu ?... cịn con,
tại sao con lại yêu bạn Tích chu?
Việc lựa chọn các câu hỏi và kết hợp chúng trong quá trình trao đổi phụ
thuộc vào giá trị nội dung, nghệ thuật tác phẩm văn học và những nhiệm vụ giáo
dục đã được xác định. Vai trị của cơ giáo trong suốt buổi trị chuyện, trao đổi
vẫn là quan trọng. Cô giáo là người điều khiển, hướng dẫn một cách khéo léo để
không đi sai chủ đề, nội dung, mục đích trong tiết học. Những giải thích, suy

luận của trẻ nếu đi đúng theo yêu cầu nếu cô khen ngợi kịp thời sẽ giúp trẻ cố
gắng tập trung nỗ lực tốt hơn để thực hiện những gì cơ u cầu. Cơ giáo nên có
thái độ khuyến khích, tơn trọng và tỏ ra tin tưởng trẻ để tạo niềm tin cho trẻ
trong khi trò chuyện trao đổi.
Ví dụ 4: Cơ giáo có thể đặt câu hỏi: Cơ rất quan tâm muốn biết bạn Tích
Chu sẽ làm gì khi biết bà của mình đã hố thành chim? Ai có thể đốn được bạn
Tích chu ân hận như thế nào khi bà hoá thành chim? Câu hỏi rõ ý ngắn gọn, dễ
hiểu sẽ tạo nên thành công lớn trong cuộc trao đổi trò chuyện.
Như vậy việc trao đổi với trẻ bằng hệ thống câu hỏi gợi mở sẽ làm sâu sắc
hơn việc cảm thụ câu truyện của trẻ. Kết hợp giọng kể diễn cảm và việc trao đổi
với trẻ về câu truyện thì những hình tượng nghệ thuật sẽ đọng lại trong tâm trí
trẻ và làm phong phú tâm hồn, đời sống tinh thần của trẻ giúp trẻ ghi nhớ sâu
sắc về câu truyện mà cô cho trẻ làm quen.
2.3.3. Sử dụng các phương tiện trực quan nhằm phát huy tính tích cực
của trẻ 5 - 6 tuổi khi tham gia hoạt động kể truyện.
Trong khi tổ chức cho trẻ 5 - 6 tuổi tham gia hoạt động kể truyện, thì phương
tiện trực quan đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ hiểu về câu
truyện và khắc sâu nội dung câu truyện. Khi sử dụng phương tiện trực quan giáo
viên cần kết hợp khéo léo giữa đồ dùng trực quan và lời nói. Mặt khác giáo viên
phải nắm vững đặc điểm tâm lý của trẻ 5 - 6 tuổi, cụ thể là tính cách của trẻ lớp
mình từ đó hướng dẫn trẻ tri giác trực quan, đảm bảo tính hệ thống, tránh lạm
dụng đồ dùng trong khi dạy, phải tuỳ vào từng thời điểm, mục đích mà sử dụng
đồ dùng trực quan cho hợp lý. Việc sử dụng đồ dùng trực quan hợp lý sẽ gây
được hứng thú, tạo tình huống, củng cố những biểu tượng, khắc sâu ấn tượng
nghệ thuật.
Trong khi trẻ nghe cô kể truyện và được xem các tranh ảnh, hình ảnh
baboy, mơ hình, con rối, băng ghi âm, … trẻ tiếp nhận thế giới hiện thực bằng
10

tai và mắt. Thế giới đó đã thể hiện trước mắt trẻ đa dạng hơn và đầy đủ các chi
tiết cụ thể. Phương tiện trực quan đã làm cụ thể hố, các hình tượng đã biểu thị
bằng lời nói, giúp trẻ hiểu đầy đủ, toàn diện và sâu sắc hơn về câu truyện
Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động làm quen với câu truyện “Chú dê đen”.
Giáo viên nên sử dụng đa dang các phương tiện trực quan để dạy trẻ. Vào đầu
tiết học cô sử dụng rối tay để gây hứng thú và cho trẻ làm quen với các nhân vật
trong câu truyện nhằm thu hút trẻ đến với tác phẩm.
+ Kể lần 1: Cô kể lần một kết hợp cử chỉ, nét mặt, điệu bộ, dáng vẻ để
giúp cho trẻ hình dung ra một cách đầy đủ hình tượng tác phẩm .
+ Kể làn 2: Cô sử dụng mơ hình con rối kết hợp với ngữ điệu của giọng
kể để kể cho trẻ nghe câu truyện “ Chú dê đen”
+ Kể trích dẫn và đàm thoại: Cơ sử dụng chính các con rối đó để đàm
thoại và kể trích dẫn câu truyện.
+ Lần 3: Cơ cho trẻ xem truyện qua hình ảnh baboy
+ Cho trẻ kể lại truyện: Cơ sử dụng hình ảnh minh hoạ cho trẻ kể chuyện
theo, sau đó cho trẻ mặc trang phục để đóng kịch theo nội dung câu truyện. Kết
hợp sử dụng đồ dùng trực quan với giọng kể và trao đổi gợi mở đã giúp trẻ củng
cố khắc sâu những biểu tượng mới được hình thành qua ngơn ngữ đọc, kể tác
phẩm. Nó khêu gợi những xúc cảm thẩm mỹ, những rung động trong tâm hồn
trẻ và tạo được hứng thú cho trẻ trong việc cảm nhận nội dung của tác phẩm văn
học. Chính vì thế mà việc phối hợp giữa giọng kể diễn cảm kết hợp với đồ dùng
trực quan và trao đổi gợi mở sẽ giúp cho trẻ cảm nhận câu truyện một cách sâu
sắc và là cơ sở cho việc tổ chức cho trẻ hoạt động văn học nghệ thuật
2.3.4. Tổ chức cho trẻ đóng kịch.
Đây là một trong những yếu tố có tính chất quyết định đến thành công
của câu truyện. Khi đã tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động kể truyện cô giáo cần
phải tùy theo kịch tính của mỗ câu truyện để chuyển thể thành những kịch bản
trị chơi đóng vai ngắn gọn, có cốt truyện phát triển mạch lạc. Với những tác
phẩm dài cô giáo cần phải bỏ những gì khơng cần thiết hoặc chỉ chọn những
trích đoạn có ý nghĩa nhất để chuyển thành kịch bản cho trẻ nhập vai và cô sẽ

làm người dẫn truyện để thể hiện được đúng theo nội dung cốt truyện đã có
trong tác phẩm.
Khác với nghệ thuật kịch, trong trị chơi đóng kịch của trẻ mẫu giáo 5
tuổi, ngoài các nhân vật được chuyển từ cốt truyện sang cịn có thêm nhân vật
người dẫn truyện. Người dẫn truyện có chức năng sâu chuỗi các sự kiện trong
câu truyện kịch làm cho câu truyện có kịch tính vốn có thể bị lược bớt các chi
tiết phụ nhưng vẫn giữ được cốt truyện, có đầu, có cuối, diễn biến mạch lạc và
trở nên dễ hiểu đối với trẻ. Ngôn ngữ của nhân vật người dẫn truyện vừa dẫn dắt
nhân vật xuất hiện vừa có tác dụng định hướng quá trình tiếp xúc và cảm thụ tác
phẩm của trẻ.
Ví dụ: Với câu truyện: Tích chu giáo viên nên chuyển thể sang kịch bản
như sau :

11


Người dẫn truyện: Truyện kể rằng có một cậu bé tên là Tích Chu. Vì bố
mẹ Tích Chu mất sớm nên Tích Chu phải ở với bà, hàng ngày bà làm việc vất vả
để ni Tích Chu, có thức ăn ngon bà đề nhường cho Tích Chu nhưng cậu Tích
Chu này khơng biết thương u kính trọng bà của mình. Vì làm việc vất vả ăn
uống lại kham khổ nên bà đã lâm bệnh. Giữa trưa hè nóng bức bà lên cơn sốt
cao: Bắt đầu từ đây nhận vật bà, Tích Chu, con chim, cơ tiên mới nhập vai để thể
hiện nửa phần sau của câu truyện… Hai bà cháu sống vui vẻ bên nhau”.
Người dẫn truyện: Qua câu truyện này tác giả muốn nhắn nhũ với tất cả
chúng ta: cần phải biết thương yêu, chăm sóc những người thân yêu của mình,
đặc biệt là những lúc ốm đâu. Khi cịn nhỏ chúng ta được ơng bà bố mẹ chăm
sóc vậy khi ông bà, bố mẹ già yếu họ rất cần sự quan tâm bao bọc của con, cháu
chính vì thế chúng ta cần phải biết và làm tốt điều đó.
Tổ chức cho trẻ biểu diễn.
Khi trẻ đã hiểu và thuộc truyện cô sẽ là người tổ chức cho trẻ biểu diễn để

trẻ phát huy được tính tích cực, tự tin, chủ động sáng tạo thì cơ giáo cần chuẩn
bị cho buổi diễn thật long trọng để thu hút và tạo hứng thú cho trẻ nhập vai và
thể hiện tốt vai chơi của mình. Vai trị của cơ giáo trong suốt buổi diễn là rất
quan trọng, cô là người tổ chức toàn bộ cuộc chơi, là người nhắc nhở và là người
dẫn truyện.
Để buổi biểu diễn thành cơng cần có sân khấu và hố trang. Thiếu nó cuộc
chơi sẽ kém phần sinh động, hấp dẫn, sẽ mất đi những xúc cảm ban đầu để trẻ
bước vào cuộc chơi. Vì vậy cần phải chuẩn bị một cách chu đáo.
+ Chuẩn bị sân khấu: Khi chuẩn bị sân khấu tôi đã tạo cảnh trên sân khấu
bằng cách dùng một số cây, hoa để tạo rừng, cây, hoa, cắt những tấm xốp quét
màu để tạo núi …tuỳ theo nội dung của từng vở kịch để trang trí cảnh.
+ Hố trang: Đây cũng là một khâu rất cần được chú ý, nếu thiếu nó trẻ sẽ
mất đi những cảm xúc, hứng thú bước vào cuộc chơi. Hoá trang làm cho chúng
rộn ràng, vui vẻ và cố diễn cho tốt. Tuỳ vào từng tính cách của nhân vật để hoá
trang cho phù hợp.
Khi hoá trang điểm chú ý thứ nhất khuôn mặt và trang phục sao cho hợp
với vai đóng, nhất là phù hợp với tính cách nhân vật.
Hố trang quần áo: Những bộ quần áo cần phải giống với tính cách, hồn
cảnh của nhân vật:
Ví dụ:
Bà của Tích Chu thì cần phải mặc quần áo có nhiều miếng vá, quần rộng,
ống thấp ống cao nhìn rất hồn cảnh, đáng thương…
Ngồi những u cầu về sân khấu và hố trang cơ giáo cần căn cứ vào nội
dung kịch bản để bổ xung thêm vật liệu trang trí sân khấu và chuẩn bị thêm mũ,
áo, hố trang cho trẻ.
Sau khi đã chuẩn bị xong sân khấu và các bước hố trang cho trẻ, cơ giáo
tiến hành cho trẻ biểu diễn theo đúng như đã luyện tập.
Từ những biện pháp trên tôi nhận thấy rằng muốn tổ chức cho trẻ 5 - 6
tuổi đóng kịch đạt kết quả cao thì giáo viên cần phải có sự quan tâm đúng
12

mức và biết cách tổ chức hợp lý, khoa học thì trị chơi đóng kịch sẽ trở thành
một hình thức giải trí và là một phương tiện giáo dục thực sự hiệu quả ở trong
trường mầm non, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục nghệ thuật và phát triển
ngôn ngữ cho trẻ.
2.3.5. Tổ chức cho trẻ kể truyện sáng tạo bằng các nhân vật trẻ yêu thích.
Với phương châm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, chính vì vậy chúng tơi đã
trang trí lớp theo hướng mở, cụ thể với góc văn học: Chúng tơi đã trang trí các
bức tranh tạo cảnh và gắn vào đó các mảng ráp dính để trẻ tự chọn nhân vật
trong chuyện và trẻ vừa kể vừa gắn, cũng chính từ những mảng ráp dính này tùy
theo từng câu chuyện khác nhau trẻ có thể thay nhân vật và cùng nhau kể truyện:
chính vì vậy mà từ những bức tranh tạo cảnh này có thể áp dụng xuyên suốt cho
tất cả các câu truyện trong năm học mà trẻ không bị nhàm chán.
Đồng thời thông qua cách trang trí này cũng đã thu hút được nhiều phụ
huynh tham gia sưu tầm tranh ảnh, con giống, con rối, các nhân vật, các con vật
xung quanh bé, từ đó các bé tận dụng các con vật đó để làm nhân vật trong
truyện và cùng nhau kể truyện tranh theo cách sáng tạo của riêng mình.
Được kể truyện từ những nhân vật mà tự tay trẻ lựa chọn, được hịa mình
vào nhân vật u thích, được nói lên những tâm tư tình cảm của mình thơng qua
nhân vât trẻ yêu thích. Kết quả là trẻ rất hào hứng tham gia kể truyện và trẻ nhớ
Trẻ kể câu truyện: Ba cô gái

13


Hình ảnh trang trí lớp học theo hướng mở

14

Trẻ kể câu truyện: Chú dê đen.

Trẻ kể truyện: Ai đáng khen nhiều hơn.
Ngồi ra trong góc văn học này qua cuộc thi “Làm đồ dùng dạy học với
mục tiêu lấy trẻ làm trung tâm và phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của
trẻ” từ những cuộc thi đó nên trong góc văn học đã có rất nhiều con giống, con
rối do cơ và trị tự tay may vá.

Những con rối, thú nhồi bông do cô và trẻ tự làm.

15


Với những sản phẩm tự tay làm ra, tự tay trẻ nhồi bơng để có thêm những
con rối, con thú nhồi bơng mà trẻ u thích, những nhân vật này có trong các
câu truyện mà hàng ngày trẻ được nghe cơ kể, nghe bạn kể, chính vì thế khi vào
góc kể truyện này trẻ tự tay chọn cho mình những nhân vật trẻ yêu thích và cùng
nhau kể truyện sáng tạo theo nhân vật. Một góc truyện mà bạn nào cũng u
thích bởi tại nơi đây trẻ được nói lên những mơ ước những thơng điệp mà trẻ
muốn nói thơng qua nhân vật mà trẻ đã lựa chọn.

Trẻ vào góc kể truyện và cùng nhau kể truyện sáng tạo theo nhân vật trẻ yêu thích.

16


2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Qua quá trình áp dụng: Một số kinh nghiệm nhằm phát huy tính tích cực, sáng
tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi khi tham gia hoạt động kể truyện tại Trường mầm

non Vĩnh Hưng. Chất lượng giáo dục của nhà trường được nâng lên rõ rệt.
* Đối với bản thân:
Tôi thấy mình đã nâng cao được phong cách, nghệ thuật lên lớp giọng kể
được trau dồi diễn cảm, thu hút trẻ hứng thú tham gia vào tiết học, tôi đã huy động
được nhiều phụ huynh tham gia sưu tầm vải, sợi và cùng may được nhiều rối tay,
thú nhồi bông để góc kể truyện thêm phong phú nhân vật và trẻ rất yêu thích.
* Đối với đồng nghiệp và nhà trường:
Các chị em đồng nghiệp trong nhà trường họ đã thấy rõ được các phương
pháp, biện pháp để phát huy tính tích cực của trẻ khi tham gia hoạt động kể
truyện. Từ đó chị em khơng chỉ áp dụng cho đối tượng trẻ 5 tuổi mà các biện
pháp này còn áp dụng cho trẻ 3 tuổi, 4 tuổi đều thành công, chúng tôi đã áp dụng
nhiều tiết thực hành và thấy hiệu quả đạt rất cao. Cụ thể là đối với trẻ 5-6 tuổi ở
lớp do tôi phụ trách tôi đã làm khảo sát và thu được kêt quả như sau
* Đối với trẻ
Khi áp dụng: Một số giải pháp nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của
trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi khi tham gia hoạt động kể truyện tại Trường mầm non
Vĩnh Hưng. Chúng tôi nhận thấy trẻ mạnh dạn tự tin khi được mời kể truyện, trẻ
nhớ tên truyện, hiểu nội dung câu truyện, tích cực khi tham gia kể truyện và biết
17


kể truyện sáng tạo theo nhân vật trẻ yêu thích, từ đó vốn từ của trẻ cũng rõ ràng
mạch lạc hơn. Trẻ mạnh dạn tự tin, thích được kể truyện cho mọi người nghe.
Bảng khảo việc phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ 5-6 tuổi khi
tham gia hoạt động kể truyện tại trường mầm non Vĩnh Hưng, sau khi đã
áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
STT
Nội dung khảo sát
TS trẻ
Kết quả khảo sát

khảo sát
Đạt
Chưa đạt
Số trẻ
%
Số trẻ
%
1 Trẻ nhớ tên truyện
35
100%
0
0%
35
2 Hiểu nội dung truyện
35
100%
0
0%
3

Trẻ tích cực tham gia kể
33
94%
2
6%
truyện
4 Trẻ biết kể truyện sáng
31
89%
4

11%
tạo theo nhân vật trẻ yêu
thích.
Qua bảng khảo sát này một lần nữ cho chúng ta khẳng định rằng việc áp
dụng các phương pháp mà trong sáng kiến của tôi đã đưa ra là rất hiệu quả đối
với việc phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ mầm non 5-6 tuổi khi tham gia
hoạt động kể truyện tại trường mầm non Vĩnh Hưng.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Qua trải nghiệm thực tê chúng tôi nhận thấy các phương pháp, biện pháp
tổ chức cho trẻ 5 - 6 tuổi tham gia vào hoạt động kể truyện là rất quan trọng. Để
giúp trẻ hiểu được nội dung câu truyện, hiểu được tính cách của các nhân vật và
biết kể lại câu truyện, biết đóng vai nhân vật trong truyện một cách diễn cảm,
trước hết ta phải trang bị cho trẻ những kiến thức ban đầu về câu truyện đó và
cho trẻ làm quen với câu truyện đó ở mọi lúc mọi nơi và nhiều lần với nhiều
hình thức khác nhau.
Vai trị của cơ giáo rất quan trọng trong việc tổ chức cho trẻ 5 - 6 tuổi
tham gia vào hoạt động kể truyện. Giáo viên phải nắm vững các phương pháp,
biện pháp tổ chức cho trẻ tham gia vào hoạt động kể truyện. Nắm được đặc điểm
tâm sinh lý trẻ 5 - 6 tuổi (lứa tuổi rất thích làm người lớn) từ đó mới tìm ra được
các biện pháp phù hợp để dạy trẻ, có như thế giờ dạy mới đạt kết quả cao.
Khi dạy trẻ không chỉ dạy trẻ trên tiết học mà dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi và
kết hợp cùng với các môn học khác. Cô giáo phải gần gũi với trẻ nhiều hơn để
nắm bắt được tâm sinh lý và nhu cầu học tập của trẻ để có những biện pháp dạy
trẻ phù hợp.
Trong khi tổ chức cho trẻ hoạt động cơ phải linh hoạt, sáng tạo trong mọi
tình huống để lôi cuốn trẻ, phải coi trẻ là nhân vật trung tâm, cô chỉ là người tổ
chức hướng dẫn. Cho trẻ tiếp xúc nhiều với các đồ dùng trực quan như tranh
18

ảnh, mơ hình, phim, hình ảnh baboy … và quan sát thiên nhiên để tích luỹ kinh
nghiệm về thế giới xung quanh, từ đó sẽ giúp trẻ biết vận dụng linh hoạt vào
các hoạt động học tập.
* Bài học kinh nghiệm.
Từ những kết quả đạt được trong việc áp dung các giải pháp nhằm phát
huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi khi tham gia hoạt động kể
truyện ở trường mầm non Vĩnh Hưng. Tôi đã rút ra được những bài học kinh
nghiệm sau.
Muốn cho trẻ mạnh dạn, tích cực tham gia trải nghiệm trong các câu
truyện thì giáo viên phải là người khởi sướng và đồng hành cùng trẻ.
Trong khi trẻ kể truyện giáo viên không nên can thiệp nhiều về cách trẻ kể
mà chỉ nên động viên trẻ kể linh hoạt và giữ được cốt truyện.
Khi trẻ đã hiểu truyện giáo viên nên khuyến khích trẻ đặt tên cho câu
truyện và kể truyện sáng tạo theo cách của trẻ.
Để thành công trong khi kể truyện cho trẻ nghe thì mỗi giáo viên chúng ta
nên có sự đầu tư về: Giọng đọc, giọng kể, cách khâu tóm cốt truyện để trẻ dẽ
nhớ, dễ hiểu.
Để lôi cuốn trẻ vào hạt động kể truyện giáo viên nên có sự đầu tư về: cách
trang trí góc văn học trong lớp học của bé, trang phục, đạo cụ, hóa trang và
thường xuyên tổ chức cho trẻ đóng kịch. Nếu chúng ta làm kỹ lưỡng một đến 2
lần thì những lần sau trẻ đã có thói quen rồi, lúc đó trẻ sẽ tự phục vụ cho nhau,
tự hóa trang cho nhân vật mà trẻ đang chuẩn bị đóng. Có như vậy thì mới phát
huy được tính tích cực, sáng tạo của trẻ và luôn lấy trẻ làm trung tâm, cơ chỉ
đóng vai trị là người đồng hành, tương tác cùng với trẻ.
Giáo viên cần thường xuyên phối hợp với phụ huynh để trao đổi về cách
khuyến khích trẻ kể truyện cho mọi người trong gia đình nghe.
Mỗi chúng ta cần tôn trọng các ý kiến, tâm tư nguyện vọng của trẻ đặc
biệt là những nhân vật trong truyện mà trẻ yêu thích, trẻ muốn gửi những lời
nhắn nhủ, những thông điệp mà trẻ muốn trao đổi, muốn kể với mọi người

thơng qua nhân vật trẻ u thích. Đó là một trong những thành công lớn nhất
trong việc phát huy tính tích cưc, sáng tạo của trẻ 5-6 tuổi khi tham gia hoạt
động kể truyện ở trường mầm non Vĩnh Hưng mà tôi đã được ban giám hiệu
nhà trường và đồng nghiệp, phụ huynh đánh giá cao, chất lược học sinh được
nâng lên rõ rêt.
3.2. Kiến nghị:
Để nâng cao được kiến thức cho trẻ 5 - 6 tuổi khi tham gia vào hoạt động
kể truyện, tơi có một số kiến nghị sau:
* Đối với phòng giáo dục: Cần tăng cường thêm các lớp tập huấn kiến
thức về kể truyện và sử dụng đồ dùng trược quan trong khi kể truyện, đóng kịch
cho giáo viên dạy trẻ mầm non.
* Đối với nhà trường: Cần có thư viện, có tủ sách truyện tranh để trẻ
được trải nghiệm, được xem tranh truyện, bên cạnh đó cần tham mưu với phịng

19


giáo dục cung cấp thêm các tài liệu, học liệu như: tranh truyện, các mơ hình câu
truyện của lứa tuổi mầm non.
Ngoài ra nhà trường cần tổ chức cho giáo viên may thêm các con giống,
con rối và các mô hình sử dụng con giống, con giối có thể bay, nhả được có như
vậy mới kích thích trẻ kể truyện theo tranh, hóa thân thành nhân vật để đóng
kịch và cao hơn là kể truyện sáng tạo.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà qua q trình nghiên cứu tơi đã đúc
kết nên và đưa vào thực tế giảng dạy ở trường mầm non Vĩnh Hưng trong những
năm qua đạt kết quả cao. Tơi rất mong được sự góp ý của đồng nghiệp, của các
cấp lãnh đạo để bản thân tôi được học hỏi thêm kinh nghiệm, cũng như sự góp ý
giúp tơi ngày một hồn thiện hơn trong cơng tác giảng dạy của mình, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện để đáp ứng được với yêu cầu đổi mới
hiện nay đó chính là dạy học theo quản điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.

Tôi xin chân thành cảm ơn !

XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Vĩnh Hưng, ngày 10 tháng 6 năm 2020
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
khơng sao chép nội dung của người khác.

Người viết sáng kiến

Trịnh Thị Tài

20