Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 31 - Tiết 121: Ôn tập văn học

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn :31 Tieát :121. OÂN TAÄP VAÊN HOÏC A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : Nắm được nhan đề tác phẩm trong hệ thống văn bản, nội dung cơ bản của từng cụm bài, những quan niệm về văn chương, về đặc trưng thể loại, nghệ thuật của các tác phẩm, về sự giàu đẹp của Tiếng Việt thể hiện trong các tác phẩm thuộc chương trình Ngữ Văn 7.. B. Chuaån bò: * Thầy: Soạn đáp án cho 10 câu hỏi SGK Bảng ôn tập hệ thông phân loại. * Trò: Học sinh khá, giỏi soạn cả 10 câu HS trung bình, yếu soạn từ câu 1 đến câu 7. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: * OÅn ñònh : (1’) Kiểm diện, trật tự. * Kieåm tra : (4’) -Kiểm tra sự chuẩn bị xác xuất 4,5 HS. - khi nào ta viết văn bản đề nghị? - Văn bản đề nghị can chú ý những yêu cầu gì? *Bài mới 1/Hoạt động 1: Ghi theo trí nhớ tất cả các nhan đề các văn bản đã học trong năm học HOÏC KÌ I. 1.Cổng trường mở ra. 2. Meï toâi. 3. Cuộc chia tay của những con búp bê. 4. Những câu hát về tình cảm gia đình. 5. Những câu hát về quê hương, đất nước, con người. 6. Những câu hát than thân. 7. Những câu hát châm biếm. 8. Nam quoác sôn haø 9. Tụng giá hoàn kinh sư. 10. Thiên Trường vãn vọng 11. Coân Sôn ca. 12. Sau phaùt chia li. 13. Bánh trôi nước. 14. Qua Đèo Ngang. 15.Bạn đến chơi nhà. 16.Voïng Lö Sôn boäc boá.. HOÏC KÌ II. 25. Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. 26. Tục ngữ về con người và xã hội. 27. Tinh thần yêu nước của nhân dân ta. 28. Sự giàu đẹp của Tiếng Việt. 29. Đức tính giản dị của Bác Hồ 30. YÙ nghóa vaên chöông. 31. Soáng cheát maëc bay. 32. Những trò lố hat là Va-ren và Phan bội Châu. 33. Ca Hueá treân soâng Höông. 34. Quan AÂm Thò Kính. Toång coäng: HKI: 24 taùc phaåm. HKII: 10 taùc phaåm. Caû naêm: 34 taùc phaåm. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 17.Tĩnh dạ tứ. 18. Mao ốc vị thu phong sở phá ca. 19. Nguyeân tieâu. 20. Caûnh khuya. 21. Tieáng gaø tröa. 22. Một thứ quà của lúa non: Cốm. 23. Saøi Goøn toâi yeâu. 24. Muøa xuaân cuûa toâi. 2/Hoạt động 2: Dựa vào các chú thích để lại định nghĩa một số khái niệm thể loại văn học và biện pháp nghệ thuật đã học: + Ca dao- daânca + Tục ngữ. + Thơ trữ tình. + Thơ thất ngôn tứ tuyệtĐường luật. + Thơ ngũ ngôn tứ tuyệt Đườngluật. + Thô thaát ngoân baùt cuù. + Thô luïc baùt. + Thô song thaát luïc baùt. + Pheùp taêng caáp. + Pheùp töông phaûn. Khaùi nieäm: ** Ca dao- dân ca: Chỉ các loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người do quần chúng nhân dân sáng tác truyền miệng từ đời này sang đời khác. + Dân ca: Là những sáng tác kết hợp lời và nhạc. + Ca dao: Là lời thơ của dân ca. ** Tục ngữ: Những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt, được vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn, tiếng nói haèng ngaøy. ** Thơ trữ tình: Một thể loại văn học phản ánh cuộc sống bằng cảm xúc trực tiếp của người sáng tác. Thường có vần, nhịp điệu, ngôn ngữ cô động, mang tính cách điệu cao. ** Thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật: - 7 tieáng / caâu, 4 caâu / baøi, 28 tieáng / baøi. - Kết cấu : Khai – thừa – chuyển – hợp. - Nhòp: 4/3 hoặc 2/2/3. - Vaàn: Chaân (T), lieàn (1 –2), caùch (2 – 4) baèng. ** Thơ ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật: - 5 tieáng / caâu, 4 caâu / baøi, 20 tieáng / baøi. - Nhịp 3/2 hoặc 3/2. - Kết cấu + vần giống Thất ngôn tứ tuyệt (có thể gieo vần trắc). ** Thô thaät ngoân baùt cuù: - 7 tieáng / caâu, 8 caâu / baøi, 56 tieáng / baøi. - Vaàn chaân : 1 –2 –4 – 6 –8. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Kết cấu :Đề – thực – luận – kết. - Đối từng cặp: 3 >< 4; 5>< 6. ** Thô luïc baùt: - Caâu 6, caâu 8. - Vaàn baèng, löng (6- 6), Chaân (6 – 8), lieàn. - Nhòp : 2/2/2/2; 3/3/4/4; 2/4/2; 2/4… - 2 thanh B6 – B8 khoâng truøng thanh. ** Thô song thaát luïc baùt: - Moät khoå 4 caâu: 2 caâu 7, 1 caëp 6 –8. - vaàn 2 caâu 7; vaàn löng (7 –5) traéc. - Nhịp: 2 câu 7: 3/4 hoặc 3/2/2. ** Phép tương phản: Là sự đối lập các hình ảnh, chi tiết, nhân vật, … trái ngược nhau để tô đậm, nhấn mạnh 1 đối tượng hoặc cả 2. ** Phép tăng cấp: Lần lượt đưa thêm 1 chi tiết, chi tiết sau cao hơn chi tiết trước (tăng dần cường độ, tốc độ, mức độ, chất lượng, số lượng, màu sắc,âm thanh, …) 3/Hoạt động 3 : Những tình cảm, thái độ thể hiện trong các bài ca dao, dân ca là gì? ** Nhớ thương, yêu kính, than thân trách phận, buồn bã, hối tiếc, tự hào, biết ơn, …(trữ tình) ** Châm biếm, hài hước, dí dỏm, đả kích, oán trách, phản kháng, tố cáo xã hội, phê phán cái xaáu. 4/Hoạt động 4 : Các câu tục ngữ đã học thể hiện những kinh nghiệm, thái độ của nhân dân đối với thiên nhiên, lao động sản suất, con người và xã hội như thế nào? ** Kinh nghiệm về thiên nhiên, thời tiết: Thời gian tháng 5, tháng 10; dự đoán nắng, mưa giông, baõo, luït, … ** Kinh nghiệm về lao động sản xuất: Đất đai quý hiếm, vị trí của các nghề làm ruộng, nuôi cá, làm vườn, kinh nghiệm cấy lúa, làm đất, trồng trọt, chăn nuôi, … ** Kinh nghiệm về con người, xã hội: - Xem tướng người, học thầy, học bạn, thương người, biết ơn, đoàn kết là sức mạnh, con người là vốn quý nhất, sống chết, … - Thái độ: Tôn vinh giá trị con người, đề cao phẩm chất tốt đẹp. 5/Hoạt động 5: Những giá trị tư tưởng tình cảm thể hiện qua những bài thơ, đoạn thơ trữ tình của VN và TQ đã học: - Lòng yêu nước, tự hào dân tộc. - Ý chí bất khuất, kiên quyết đánh bại mọi kẻ thù xâm lược. - Tình yêu thương con người, mong muốn mọi người đều ấm no, nhớ quê, mong về quê, ngỡ ngàng khi trở về, nhớ mẹ, thương bà, … - Ca ngợi cảnh đẹp thiên nhiên; đêm trăng xuân, cảnh khuya, thác hùng vĩ, đèo vắng. - Trân trọng vẻ đẹp phẩm chất của người phũ nữ thương cảm thân 6/Hoạt động 6: Giá trị chủ yếu về tư tưởng- nghệ thuật của các tác phẩm văn xuôi (trừ phần vaên nghò luaän) tt. Nhan đề. 1. Cổng trường mở ra (Lí Lan). Giaù trò noäi dung. Giaù trò ngheä thuaät. Lòng mẹ thương con vô bờ, ước Tâm trạng của người mẹ thể hiện mong con được học giỏi nên người trong chân thực, nhẹ nhàng mà cảm động, đêm trước ngày khai giảng đầu đời của chân thành, lắng sâu. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> con. 2. Meï toâi (Eùt-moân-ñoâ-ñô Amixi). 3. 4. 5. 6. - Tình caûm gia ñình laø voâ cuøng quyù giaù vaø quan troïng. - Những bậc cha mẹ hãy vì con cái mà cố gắng tránh những cuộc chia li – li dò. Ca ngợi và miêu tả vẻ đẹp và giá trị của 1 thứ quà quê đặc sản mà quen thuộc ở VN.. Qua cuộc chia tay của những con búp bê, những đứa con ngây thơ, tội nghiệp mà đặt vấn đề giữ gìn gia ñình 1 caùch nghieâm tuùc saâu saéc.. Saøi Goøn toâi yeâu (Minh Höông). Tình cảm sâu đậm đối với Sài Gòn qua sự gắn bó lâu bền, am hiểu tường taän vaø caûm nhaän tinh teá veà thaønh phoá naøy.. Muøa xuaân cuûa toâi. Vẻ đẹp độc đáo của mùa xuân Miền Bắc và Hà Nội qua nỗi sầu xa sứ của một người Hà Nội.. - Bút kí, kể, tả, giới thiệu và biểu cảm kết hợp khéo léo, nhịp nhaøng. - Lời văn giản dị, từ địa phương đúng mức. Lời văn giàu cảm xúc, hình ảnh, giàu chất thơ và nhẹ êm, cảm động, ngoït ngaøo.. Cuoäc chia tay cuûa những con búp bê (Khánh Hoài). Một thứ quà của luùa non: Coám (Thaïch Lam). (Vuõ Baèng) 7. 8. 9. Tình yeâu thöông kính troïng cha meï Thư của bố gởi cho con lời phê là tình cảm thiêng liêng. Thật đáng xấu bình nghiêm khắc nhưng thấm thía và hổ và nhục nhã cho những ai chà đạp đích đáng  làm con hối hận vì lỗi lên tình yêu thương đó. lầm với mẹ.. - Leân aùn teân quan voâ traùch nhieäm Soáng cheát maëc bay gaây neân toäi aùc. (PhaïmDuy Toán) - Cảm thông những nỗi khổ của nhân dân vì đê vỡ. - Đả kích toàn quyền Đông Dương Những trò lố hay đầy âm mưu thủ đoạn thất bại đáng cười là Varen và Phan trước Phan Bội Châu. Boäi Chaâu (Hoà Chí - Ca ngợi người anh hùng trước kẻ Minh) thuø xaûo traù. Giới thiệu ca Huế- Một sinh hoạt và Ca Huế trên Sông thú vui văn hoá rất tao nhã ở đất cố đô. Höông (Haø AÙnh Minh). Cảm giác tinh tế, trữ tình đậm đà, trân trọng, nâng niu, …. -Töông phaûn – taêng caáp. -Khởi đầu truyện ngắn hiện đại.. -Hö caáu theo haønh trình cuûa Va-ren. -Cuộc gặp gỡ đầy kịch tính trong tù.. Giới thiệu, thuyết minh mạch lạc, giaûn dò maø neâu ñaëc ñieåm chuû yeáu cuûa vấn đề.. 7/Hoạt động 7: Dựa vào bài: “ Sự giàu đẹp của Tiếng Việt” (Đặng Thai Mai) nói về sự giàu đẹp của Tiếng Vieät? 1) Heä thoáng nguyeân aâm, phuï aâm khaù phong phuù. 2) Giaøu thanh ñieäu. 3) Cú pháp TV tự nhiên, cân đối, nhịp nhàng. 4) Từ vựng dồi dào cả 3 mặt: Thơ, nhạc, hoạ. 5) Từ vựng tăng nhiều từ mới, cách nói mới. 8/Hoạt động 8: Dựa vào bài: “Ý nghĩa văn chương”, phổ biến những ý nghĩa chính của văn chương? Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 1) Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và thương muôn vật, muôn loài.. 2) Văn chương phản ánh sự sống, sáng tạo sự sống. 3) Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có. * Cuûng coá Cho vài ví dụ về kinh nghiệm của nhân dân thể iện trong tục ngữ? Phép đối lập và tăng cấp đã được ứng dụng trong các tác phẩm như thế nào? * Daên doø ôn tập thêm ở nhà soạn bài : dấu gạch ngang Chuaån bò baøi: oân taäp Tieáng Vieät. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>