Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 29 - Tiết 107: Cách làm bài văn lập luận giải thích

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn : 29 Tieát : 107. Ngày soạn: 11/03/2010 Ngaøy daïy :15-20/03/2010. CAÙCH LAØM BAØI VAÊN LAÄP LUAÄN GIAÛI THÍCH. A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : - Nắm được cách thức cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận giải thích. - Biết được những điều cần lưu ý và những lỗi cần tránh trong lúc làm bài. B. Chuaån bò: * Thầy: Viết các đoạn kết bài khác nhau cho đề bài SGK (SBT trang 107; SGV trang 106). * Trò: Nghiên cứu các bước làm bài cho đề bài SGK. Tìm hiểu ghi nhớ và xây dựng đoạn văn (luyện tập). C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: * OÅn ñònh : Kiểm diện, trật tự. * Kieåm tra : (?) Haõy neâu muïc ñích vaø phöông phaùp giaûi thích trong vaên nghò luaän ? * Giới thiệu bài: ** Quy trình làm một bài văn nghị luận giải thích, về cơ bản cũng tương tự như quy trình làm một bài văn nghị luận chứng minh mà chúng ta đã từng học. Quy trình đó được tiến hành ntn? (Gọi HS trả lời). Tuy nhiên, ở kiểu bài giải thích này vẫn có những nét khác biệt, thể hiện ngay trong từng bước, từng khâu. Hoạt động thầy Hoạt động trò Nội dung hoạt động HĐ1:Tìm hiểu đề và tìm ý: -Nêu đề bài SGK. Đề: Nhân dân ta có câu tục ngữ: “Đi một ngày đàng, học một sàng khoân”. Haõy giaûi thích noäi dung caâu tuïc ngữ đó. (?) Đề bài đặt ra yêu cầu gì? Người làm baøi coù caàn giaûi thích taïi sao “ Ñi một ngày đàng, học một sàng khôn” không? Vì sao? (?) Làm thế nào để tìm được ý nghĩa chính xác và đầy đủ của câu tục ngữ? (?) Để tìm ý cho bài làm, ngoài việc giải thích nghóa ñen, nghóa boùng ta coøn coù theå tìm ý bằng cách nào nữa? (?) Em coù theå ruùt ra keát luaän gì veà vieäc tìm hiểu đề và tìm ý cho 1 bài văn giải thích?. -Đọc và chép đề. * Caù nhaân:. 1/Tìm hiểu đề và tìm ý: a) Tìm hiểu đề:. - Cần. Vì đó cũng là một khía cạnh giúp người đọc biết rõ câu tục ngữ đó. - Hỏi người hiểu biết hơn, đọc sách báo, tra từ điển, tự mình suy nghĩ thấu đáo thêm. - Liên hệ với các câu ca dao, tục ngữ tương tự. + THĐ: Tìm hiểu thể loại và vấn đề cần giải thích. + Tìm yù: Tìm hieåu nghóa ñen, Lop7.net. - Thể loại: Giải thích. - Vấn đề: Câu tục ngữ.. b)Tìm yù: -Giaûi thích yù nghóa: Nghóa ñen  nghóa boùng. -Liên hệ với các câu khác.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> nghĩa bóng, những mặt, những có nội dung tương tự. khía cạnh của vấn đề, liên hệ -Các mặt, các khía cạnh với những câu khác. khác của vấn đề. HÑ2: Laäp daøn yù: 2/Laäp daøn yù: 3 phaàn: SGK (?) Baøi vaên laäp luaän giaûi thích coù neân goàm 3 * Thaûo luaän vaø trình baøy caùc caâ u hoû i : phaàn chinh gioáng nhö baøi vaên laäp luaän + 3 phần như chứng minh  chứng minh không? Vì sao? ñaây laø daøn baøi chung cuûa 1 vaên baûn nghò luaän. + MB: Giới thiệu vấn đề giải (?) Phần mở bài trong văn giải thích cần thích và định hướng giải thích phải đạt yêu cầu gì? phải gợi nhu cầu được hiểu (gợi ra phương hướng giải thích). TB: Lần lượt trình bày các (?) Phaàn thaân baøi trong baøi laäp luaän giaûi noäi dung giaûi thích: thích phaûi laøm nhieäm vuï gì? -Đi 1 ngày đàng là đi đâu? -Hoïc 1 saøng khoân laø gì? -Vì sao laïi “ Ñi1 ngaøy …”? -Ñi nhö theá naøo? -Hoïc nhö theá naøo? * Xếp ý phù hợp: từ nghĩa đen (?) Để làm cho người đọc, người nghe dễ  nghóa boùng  caùc khía hiểu nên sắp xếp ý tìm được theo thứ tự caïnh  lieân heä. naøo? KB: Neâu yù nghóa cuûa ñieàu (?) Phaàn keát baøi vaên giaûi thích phaûi laøm Ghi nhớ- SGK. giải thích đối với mọi người. nhieäm vuï gì? -Caù nhaân. (?) Em coù theå ruùt ra keát luaän gì cho vieäc laäp daøn baøi cho baøi vaên giaûi thích? 3/Viết đoạn văn: HĐ3: Viết đoạn văn: a)Viết mở bài: -Đọc. -Cho HS đọc các đoạn mở bài SGK trang 85. + Đáp ứng yêu cầu đề. (?) Các đoạn mở bài có đáp ứng yêu cầu của đề bài lập luận giải thích không? (?) Có phải đối với mỗi bài văn chỉ có một + Có nhiều cách mở bài SGK. cách mở bài duy nhất hay không? -Cho HS đọc các đoạn thân bài SGK trang -Đọc. b) Vieát keát baøi: 85, 86. (?) Làm thế nào để đoạn đầu tiên của thân + Dùng từ liên kết: Đúng vậy.. bài liên kết được với mở bài? (?) Cần làm gì để các đoạn sau của thân bài + Dùng các từ ngữ, các bộ phaän lieân keát, chuyeån yù. liên kết được với đoạn trước đó? (?) Ngoài những cách nói “thật vậy” còn có + Ta đặt câu hỏi: “Ta hiểu ntn lời dạy ấy?”, Chúng ta cùng cách nào khác nữa không? (?) Nên viết đoạn giải thích nghĩa đen ntn? làm sáng tỏ vấn đề (ý kiến) treân… Nên giải thích nghĩa đen của từng từ ngữ, Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> từng vế câu trước rồi giải thích nghĩa đen của cả câu, của toàn nhận định sau hay là ngược lai? Vì sao? (?) Tương tự như thế, nên viết đoạn giải thích nghóa boùng, nghóa saâu ntn? (?) Nếu sử dụng một cách mở bài khác thì có thể viết các đoạn của thân bài y như SGK khoâng? Vì sao?. + Giải nghĩa từ ngữ, từng vế trước  cả câu. + Từ nghĩa đen  nghĩa bóng.  Lieân heä dò baûn. + Không, vì đoạn của thân bài còn phải phù hợp với đoạn ở mở bài để bài văn thành một theå thoáng nhaát. -Đọc. - Vấn đề đã được giải thích.. - Coù nhieàu caùch keát baøi. -Cho HS đọc đoạn kết bài SGK. (?) Kết bài ấy cho thấy rõ là vấn đề được * Trình baøy. giaûi thích xong chöa? (?) Có phải đối với mỗi đề văn chỉ có 1 caùch keát baøi duy nhaát khoâng? * Cho HS trình bày các đoạn kết bài khác đã chuẩn bị. (Có thể tham khảo: SBT trang - Được đọc lại và sửa chữa. 107 (2 caùch) SGV trang 106 (2 caùch). HĐ4:Đọc lại và sửa chữa. (?) Bài viết được coi là hoàn chỉnh khi nào? * Đọc ghi nhớ. * Cho 3 HS đọc lại ghi nhớ SGK. Daën doø ** Học ghi nhớ (Nắm được các bước làm bài giải thích) ** Xem lại cách giải thích cho đề bài SGK: “ Đi 1 ngày đàng…”. ** Soạn: Luyện tập lập luận giải thích. + Đề SGK trang 87. + Soạn ra giấy phần chuẩn bị ở nhà trang 87.. Lop7.net. c) Vieát keát baøi:. 4/Đọc lại và sửa chữa..

<span class='text_page_counter'>(4)</span>