Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 54 : Luyện nói: Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học

<span class='text_page_counter'>(1)</span>NS :19/11/2012 ND:27/11/2012. TiÕt 54 : LuyÖn nãi: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc A. Mục tiêu cần đạt: - HiÓu râ, n¾m ch¾c thÕ nµo lµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc. - Luyện học sinh kĩ năng tìm ý, lập dàn ý và diễn đạt bằng lời văn nói, kĩ năng nói trước tập thể. - Tích hợp: Các văn bản đã học, văn biểu cảm, các kiến thức Tiếng Việt. B. ChuÈn bÞ: 1- Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, b¶ng phô. 2- Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi tËp luyÖn nãi. C. TiÕn tr×nh bµi d¹y 1. ổn định: ' 2. KiÓm tra: Gv tiÕn hµnh trong giê. 3. Bµi míi: Hoạt động. Néi dung. ? ThÕ nµo lµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ I-¤n tËp lý thuyÕt. tp v¨n häc? * §Ò bµi: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬ ? Nªu c¸ch lµm bµi v¨n ph¸t biÓu "C¶nh khuya" HCM. 1.T×m hiÓu bµi c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc? - Tlo¹i: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ tp v¨n häc. ?Nêu bố cục và nhiệm vụ của từng - Đtượng biểu cảm: Bthơ "cảnh khuya" phÇn trong bµi v¨n ph¸t biÓu c¶m - Ndung: Gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt cña bµi th¬, nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc? t×nh c¶m cña t¸c gi¶ trong bµi th¬. H: §Ò bµi thuéc thÓ lo¹i v¨n b¶n 2. LËp dµn ý: nµo? a. Më bµi: Nªu c¶m nghÜ chung vÒ bth¬. H: Đối tượng cần biểu cảm của đề - Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, hc¶nh st¸c bµi th¬. bµi nµy? - Cxóc chung, kh¸i qu¸t vÒ bµi th¬. H: Nh÷ng néi dung cÇn biÓu c¶m? b. Th©n bµi: H: Nªu bè côc cña bµi v¨n ph¸t * Hai câu đầu: Cảnh đêm khuya ở chiến khu Việt biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n B¾c. häc? - C¶m xóc vÒ ©m thanh tiÕng suèi H: NhiÖm vô cña tõng phÇn? - Thiên nhiên gần gũi với con người, cảnh có sức. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> H: Với đề bài này, phần MB nêu nh÷ng néi dung nµo? H: PhÇn th©n bµi em cÇn tr×nh bµy nh÷ng c¶m xóc, t©m tr¹ng g×? H: Cảm xúc, tâm trạng đó được tr×nh bµy nh­ thÕ nµo? H: Phần kết bài của đề bài này, em tr×nh bµy nh÷ng néi dung nµo? -Học sinh phải nói theo dàn bài đã quy định, tự tin khi nói, nói đúng,....Các em có thể dùng các tín hiệu phi ngôn ngữ để hỗ trợ cho giờ nói đạt hiệu quả cao... - C¸c em kh¸c l¾ng nghe, ghi chÐp nh÷ng ®iÒu cÇn nhËn xÐt ra giÊy... - Gi¸o viªn tæ chøc cho c¸c nhãm luyện nói trong nhóm - nói trước líp tõng phÇn vµ luyÖn nãi c¶ bµi.. sèng (liªn hÖ víi bµi th¬ "C«n S¬n ca") - Cxúc về cảnh trăng đẹp, thơ mộng, huyền ảo: " * Hai c©u sau: DiÔn t¶ t©m tr¹ng cña B¸c. - Tâm trạng lo lắng của Bác trước vận mệnh dtộc, lo lắng việc dân việc nước - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c gi¶ bµi th¬: lµ 1 thi sÜ, 1 nghệ sĩ có tâm hồn dào dạt trước thiên nhiên. Bác còn là một người yêu nước vĩ đại c. Kết luận:- Tcảm sâu sắc của em đối với bthơ. III- LuyÖn nãi: 1. LuyÖn nãi trong nhãm. 2. Luyện nói trước lớp.. 4. Cñng cè - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bé néi dung bµi häc. 5- Hướng dẫn về nhà:- Viết thành bài văn hoàn chỉnh cho đề văn trên ====================================================== NS : 27/11/2012 ND:29/11/2012. TiÕt 57: Mét thø quµ cña lóa non: Cốm. Th¹ch Lam. A. Mục tiêu cần đạt: - Học sinh thấy được phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá của thứ quà giẳn dị mà độc đáo trong cảm nhận của một nhà văn, thấy được tình cảm trân trọng của nhà văn đối với một thứ quà mang hương vị đồng quê dân dã. - Rèn kỹ năng đọc, cảm nhận và tìm hiểu, phân tích chất trữ tình, chất thơ trong v¨n b¶n tuú bót. - TÝch hîp: PhÇn TiÕng ViÖt ë bµi "Ch¬i ch÷" vµ "ChuÈn mùc sö dông tõ"; phÇn TËp lµm v¨n ë v¨n b¶n biÓu c¶m. B- ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn: gi¸o ¸n, ch©n dung Th¹ch Lam. Häc sinh: So¹n bµi.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> C- Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1/ ổn định: 2/ KiÓm tra: - §äc thuéc lßng 10 c©u th¬ trong bµi "TiÕng gµ tr­a",nªu c¶m nhËn cña em vÒ những câu thơ đó? 3/ Bµi míi: * GTB: Trên mảnh đất Việt Nam cây lúa, hạt gạo đã trở thành vẻ đẹp kỳ diệu của mảnh đất và tâm hồn tinh tế của con người. Có rất nhiều nhà thơ, nhà văn đã viết để ca ngợi cánh đồng lúa, đất trời Việt Nam trong đó có nhà văn Thạch Lam với bài Một thứ quµ cña lóa non: Cèm. Cèm lµ s¶n vËt ®­îc t¹o nªn bëi nh÷ng h¹t lóa nÕp non, mét s¶n vật độc đáo của ruộng đồng nhiều miền quê Việt Nam. Tuy nhiên không đâu làm cốm ngon bằng làng Vòng trước kia là ngoại thành, nay là quận Cầu Giấy, nội thành thủ đô nước ta. Xin mời bạn cùng tôi đọc văn Thạch Lam, thưởng thức cốm Vòng - đặc sản Hà Nội, đặc sản Việt Nam. Hoạt động. Néi dung. I- §äc, hiÓu chó thÝch, Gv hdẫn đọc giọng tình cảm, trầm 1. §äc. l¾ng. 2. Chó thÝch: H: Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c 3. ThÓ lo¹i: tuú bót. gi¶ Th¹ch Lam? 4. CÊu tróc v¨n b¶n: H: Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n? -P1: Tõ ®Çu.... thuyÒn rång: c¶m nghÜ vÒ nguån H: Em hiÓu g× vÒ thÓ lo¹i tuú bót? gèc cña cèm. H: V¨n b¶n chia lµm mÊy phÇn? néi -P2: Tõp.... nhòn nhÆn: c¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ v¨n dung? ho¸ cña cèm. H: Trong ba phÇn nµy, phÇn nµo g©y -P3: Còn lại: cảm nghĩ về sự thưởng thứccốm cho em sù thÝch thó nhÊt? v× sao? II- §äc, hiÓu v¨n b¶n: H:Theo dâi phÇn ®Çu v¨n b¶n, c¶m 1. C¶m nghÜ vÒ nguån gèc cña cèm nghÜ vÒ nguån gèc cña cèm ®­îc tr×nh * Nguån gèc cña cèm: bµy trong mÊy ®o¹n v¨n? - Ngöi thÊy mïi th¬m m¸t cña b«ng lóa (2 ®o¹n) non. H: Néi dung cña mçi ®o¹n lµ g×? - Trong c¸i vá xanh mét giät s÷a tr¾ng, H: Cèm ®­îc b¾t nguån tõ ®©u? t×m th¬m. những câu văn chứng tỏ điều đó? - Giọt sữa đông lại, bông lúa cong xuống. H: NhËn xÐt g× vÒ giäng v¨n, lçi v¨n => Giäng v¨n gÇn víi lêi th¬, c¸ch miªu t¶ võa cña ®o¹n nµy? gợi hình vừa gợi cảm, khơi gợi cảm xúc, tưởng H: Hình ảnh người bán cốm được tượng của người đọc, thể hiện sự tinh tế trong miªu t¶ nh­ thÕ nµo? c¶m nhËn cña t¸c gi¶.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> * N¬i cã thø cèm næi tiÕng: - Cèm lµng vßng. => Cốm ngon gắn liền với vẻ đẹp của người làm ra cốm, vẻ đẹp của con người tôn lên vẻ đẹp của cốm. -T¸c gi¶ yªu quý, tr©n träng céi nguån trong sạch, đẹp đẽ, giàu sắc thái văn hóa dân tộc của cèm. 2. C¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ cña cèm: - Cốm là thứ quà riêng biệt của đất nước, thức dâng của những cánh đồng, cốm mang trong lòng mình hương vị mộc mạc giản dị, thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam. => Cèm lµ quµ quª nh­ng lµ thø quµ thiªng liªng. - Cèm ®­îc dïng lµm quµ sªu tÕt cïng víi hồng - hoà hợp về màu sắc hương vị. => Cốm góp phần làm cho nhân duyên tốt đẹp. => Cèm cã gi¸ trÞ tinh thÇn vµ gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc. * Thái độ trân trọng cốm như một vẻ đẹp của v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam. 3.Cảm nghĩ về sự thưởng thức cốm: * C¸ch ¨n: kh«ng ¨n véi, ¨n tõng chót Ýt, thong H: Theo Th¹ch Lam, mua cèm ph¶i th¶ vµ ngÉm nghÜ. mua nh­ thÕ nµo? => Đặc sắc của cốm là ở hương vị, ăn như thế H: Bằng những lý lẽ nào tác giả thuyết mới thấy hết được hương vị đồng quê kết tinh phục người mua cốm hãy nhẹ nhàng? của cốm. * Cách mua: nhẹ nhàng, nâng đỡ ... vì cốm là H: Khi thưởng thức cốm, tác giả lộc của trời, là cái khéo léo của người, là sự có thưởng thức bằng những giác quan søc tiÒm tµng vµ nhÉn n¹i cña thÇn lóa. nµo? * Cách thưởng thức: H: Khi c¶m nhËn nh­ thÕ, t¸c gi¶ thÊy - b»ng khøu gi¸c, xóc gi¸c, thÞ gi¸c => thu l¹i ®­îc nh÷ng g×? trong hương vị, mùi thơm, màu xanh, chất ngät... H: Nh÷ng lý lÏ Êy, cho thÊy t¸c gi¶ cã * T¸c gi¶ xem cèm nh­ mét gi¸ trÞ tinh thÇn th. ® nh­ thÕ nµo? thiêng liêng đáng được chúng ta trân trọng, giữ H: Bµi v¨n viÕt vÒ cèm tõ nh÷ng g×n. phương diện nào? III- Tæng kÕt: * Ghi nhớ sgk H: §Æc s¾c trong nghÖ thuËt bµi v¨n lµ IV- LuyÖn tËp: H: Miêu tả người bán cốm đẹp như vËy cã t¸c dông g×? H: Chi tiÕt "§Õn mïa thu ... c« hµng cèm" cã ý nghÜa g×? H: T×m nh÷ng c©u v¨n nãi lªn gi¸ trÞ cña cèm? H: VËy, cèm cã gi¸ trÞ nh­ thÕ nµo trong đời sống? H: Cèm ®­îc dïng vµo viÖc hÖ träng có ý nghĩa, đó là việc gì? H: Sự hoà hợp, tương xứng hồng - cốm được phân tích trên những phương diÖn nµo? H: Qua ®©y em thÊy thªm ®­îc gi¸ trÞ nµo cña cèm? H: Vậy giá trị của cốm được phát hiện trên những phương diện nào? H: T¸c gi¶ thÓ hiÖn t×nh c¶m g× cña m×nh? H: Tác giả bàn về sự thưởng thức Cốm trên những phương diện nào? H: ¡n cèm ph¶i ¨n nh­ thÕ nµo? v× sao ph¶i ¨n nh­ vËy?. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> g×?. - C¶m nghÜ cña em vÒ cèm.. 4. Cñng cè : - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. 5. Dặn dò : - So¹n bµi: "Sµi Gßn t«i yªu" NS: 27/11/2012 ND: 1/12/2012. TiÕt 58 : CHƠI CHỮ A- Mục tiêu cần đạt: - Học sinh nắm được khái niệm "chơi chữ" , các cách chơi chữ thường dùng bước ®Çu c¶m nhËn ®­îc c¸i hay cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt ch¬i ch÷. - Rèn học sinh kỹ năng phân tích, cảm nhận và tập vận dụng các cách chơi chữ đơn gi¶n trong nãi vµ viÕt. - TÝch hîp c¸c v¨n b¶n cã sö dông nghÖ thuËt ch¬i ch÷, phÇn tËp lµm v¨n ë v¨n biÓu cảm, các kiến thức Tiếng Việt có liên quan: từ đồng âm, từ trái nghĩa. B- ChuÈn bÞ: 1- Gi¸o viªn: gi¸o ¸n, b¶ng phô. 2- Học sinh: học bài đọc trước bài. C- Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1. ổn định: 2. KiÓm tra: - ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷? cho vÝ dô? - Tác dụng của điệp ngữ? các dạng điệp ngữ thường gặp? 3. Bµi míi: Hoạt động -Học sinh đọc ví dụ trong SGK trên b¶ng phô "Bµ giµ ®i chî ........ ......................kh«ng cßn" H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ trong vÝ dô trªn? H: NghÜa cña tõ "lîi" (1) lµ g×? nã thuéc tõ lo¹i nµo? H: Tõ "lîi" (2,3) cã nghÜa lµ g×? nã thuéc tõ lo¹i nµo?. Néi dung. I- Bµi häc: 1.ThÕ nµo lµ ch¬i ch÷? a) VÝ dô: SGK. b) NhËn xÐt: - Lîi (1): lîi Ých, thuËn lîi, lîi léc => tÝnh tõ. - Lợi (2,3): bộ phận trong miệng con người danh tõ. - từ "lợi" đồng âm khác nghĩa tạo ra cách hiểu bất ngờ với người đọc và người nghe.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> H: Em hiÓu lêi nãi cña thÇy bãi nh­ thÕ nµo? Gi¸o viªn kh¸i qu¸t H: VËy, em hiÓu biÖn ph¸p tu tõ "ch¬i ch÷" lµ g×? H: Tìm trong những văn bản đã học, biÖn ph¸p nghÖ thuËt ch¬i ch÷? (Qua đèo ngang) H: VËy, cã thÓ cã nh÷ng c¸ch ch¬i ch÷ nµo? Học sinh đọc, nêu yêu cầu bài tập 1 - Chia nhãm th¶o luËn - Nhãm tr×nh bµy Học sinh đọc nêu yêu cầu bài tập 2 - Giáo viên hướng dẫn học sinh làm. - Học sinh hoạt động độc lập. Học sinh đọc nêu yêu cầu bài tập 3 - Chia nhãm, thi gi÷a c¸c nhãm. Học sinh đọc, nêu yêu cầu bài tập 4 - Giáo viên hướng dẫn học sinh thực hiÖn yªu cÇu bµi tËp. - Chia nhãm. c) KÕt luËn:* Ghi nhí: SGK. 2/ C¸c lèi ch¬i ch÷: a) VÝ dô: SGK b) KÕt luËn:* Ghi nhí: (SGK) II- LuyÖn tËp: 1/ Bµi 1: liu diu, r¾n, hæ löa, mai gÇm, r¸o, th»n l»n, tr©u lç, hæ mang... 2/ Bµi 2: ThÞt, mì, giß, nem, ch¶. - N÷a, tre, tróc, hãp => hä nhµ tre. 3/ Bµi 3: "§i tu b¾t phËt ¨n chay ThÞt chã ¨n ®­îc,thÞt cÇy th× kh«ng" "Da tr¾ng vç b× b¹ch Rõng s©u m­a l©m th©m" 4/ Bµi 4: - Cam: qu¶ cam. - Cam lai (khæ tËn cam lai) => ngät bïi, h¹nh phóc. Cam > < khæ.. 4.Cñng cè : Gi¸o viªn kh¸i qu¸t, kh¾c s©u néi dung bµi. 5.Hướng dẫn về nhà: - Học thuộc ghi nhớ1, 2., Chuẩn bị bài "Cmực sử dụng ============================================================== NS : 27/11/2012 ND:1/12/2012. TiÕt 59: Lµm th¬ lôc b¸t A- Mục tiêu cần đạt: - Häc sinh ph©n biÖt ®­îc th¬ lôc b¸t víi v¨n vÇn 6/8. C©u lôc b¸t víi dßng th¬, n¾m ®­îc luËt tr¾c, vÇn trong th¬ lôc b¸t. - RÌn häc sinh kü n¨ng nhËn diÖn vµ chØ ra luËt, vÇn th¬ lôc b¸t. - TÝch hîp: C¸c v¨n b¶n th¬ lôc b¸t. B- ChuÈn bÞ: 1.Gi¸o viªn: gi¸o ¸n, b¶ng phô. 2.Häc sinh: chuÈn bÞ bµi.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> C- Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1/ ổn định tổ chức: 2/ KiÓm tra: - §äc thuéc lßng mét bµi th¬ lôc b¸t mµ em thÝch. 3/ Bµi míi: Hoạt động. Néi dung I- Ph©n biÖt th¬ lôc b¸t víi v¨n vÇn:. H: NhËn xÐt g× vÒ vÝ dô a? (v¨n vÇn cã 1/ VÝ dô: t¸c dông gióp ta nhËn biÕt sù vËt, a) "Con mÌo con chã cã l«ng kh«ng cã gi¸ trÞ biÓu c¶m) Bụi tre có mắt nồi đồng có quai" H: NhËn xÐt g× vÒ vdô b? - > lêi than (§ång giao) th©n tr¸ch phËn cña c« g¸i -> gi¸ trÞ biÓu c¶m.. b) "TiÕc thay ... than r¬m". H: VËy, trong hai vÝ dô trªn, bµi nµo lµ 2/ NhËn xÐt: th¬ lôc b¸t, bµi nµo kh«ng ph¶i? VÝ dô a: lµ v¨n vÇn lôc b¸t, v× cã cÊu t¹o gièng th¬ lôc b¸t nh­ng kh«ng cã gi¸ trÞ biÓu c¶m. H: T×m nh÷ng vÝ dô vÒ v¨n vÇn? H: T×m nh÷ng vÝ dô vÒ bµi th¬ lôc b¸t? VÝ dô b: lµ th¬ lôc b¸t , v× cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao. Giáo viên yêu cầu học sinh đọc kỹ bài II- LuËt th¬ lôc b¸t: ca dao trªn 1/ VÝ dô: Gi¸o viªn treo b¶ng phô m« h×nh th¬ lôc b¸t. "Anh ®i anh nhí ... - Yêu cầu học sinh vẽ mô hình vào vở. ... dầm tương" - Giáo viên hướng dẫn: Các tiếng có 2/ M« h×nh th¬ lôc b¸t: dÊu b»ng(\) vµ kh«ng cã dÊu gäi lµ thanh b»ng, c¸c tiÕng cã dÊu s¾c hái, s¾c, ng· => thanh tr¾c. - VÇn KH: V.. ----------------. - Mét cÆp th¬ lôc b¸t mçi dßng cã mÊy tiÕng? v× sao gäi lµ lôc b¸t? (6/8).. ----------------. H: Nhận xét gì về tương quan thanh ®iÖu gi÷a tiÕng 6 cña c©u s¸u vµ tiÕng 8 cña c©u t¸m?. ----------------. H: NhËn xÐt g× vÒ vÇn cña cÆp th¬ lôc b¸t? (gi¶i thich: vÇn l­ng - vÇn ch©n). ---------------------------------------------TiÕng thø 6 cña c©u s¸u víi tiÕng thø 6 c©u t¸m cïng thanh b»ng nh­ng kh«ng cïng dÊu hoµn. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> H: NhËn xÐt g× vÒ luËt b»ng - tr¾c trong th¬ lôc b¸t?. toµn (H - K; K- H). H: Hãy rút ra những đặc điểm cơ bản vÒ thÓ th¬ lôc b¸t?. - Chñ yÕu lµ vÇn b»ng, vÇn l­ng, vµ vÇn ch©n nèi tiÕp nhau.. H: §äc mét bµi th¬ lôc b¸t mµ em thích? chỉ ra những đặc điểm của nó?. - Các tiếng chẵn (2, 4, 6, 8) theo đúng luật bằng tr¾c (B -T - B- B). VÝ dô:. Các tiếng lẻ: tự do không yêu cầu đúng luật. 3/ KÕt luËn: Ghi nhí (SGK) 4/ Cñng cè : Gi¸o viªn kh¸i qu¸t s©u néi dung bµi häc. 5. Dặn dò:vÒ nhà tËp lµm th¬ lôc b¸t. -Häc ghi nhí, chuÈn bÞ giê sau.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>