Bài soạn môn Ngữ văn 7 - Tuần 21

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngữ văn 7. Tuần 21- Tieát 77 TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VAØ XÃ HỘI Soạn ngày: 17/01/2010 I. Muïc ñích yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh - Hiểu nội dung, ý nghĩa và một số hình thức diễn đạt (so sánh, ẩn dụ, nghĩa đen, nghĩa bóng) của những câu tục ngữ trong bài học. II. Các bước lên lớp : 1. Ổn định lớp : 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Nhắc lại khái niệm thế nào là tục ngữ. - Đọc các bài tục ngữ mà em đã học và sưu tầm được những chủ đề thiên nhiên và lao động sản xuất. 3. Bài mới : Giới thiệu : Tục ngữ thường ví như “túi khôn dân gian”. Không những thế tục ngữ là những lời vàng ngọc, là sự kết tinh kinh nghiệm, trí tuệ của nhân dân bao đời. Ngoài những kinh nghiệm về thiên nhiên và lao động sản xuất, tục ngữ còn là kho báu những kinh nghiệm của dân gian về con người và xã hội. Hôm nay chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu thêm một số câu tục ngữ nói về thiên nhiên và xã hội. Hoạt động của GV Hoạt đông của Hs Ghi bảng Hoạt động 1 : Đọc văn bản I. Tìm hieåu baøi : -Hs đọc. - Giáo viên đọc mẫu sau đó học sinh đọc lại. - Cho học sinh đọc phần chú thích sgk Hoạt động 2 : Tìm hiểu văn Caâu 1 baûn  Đề cao giaù trò con ngườ i . Một mặt người bằng mười mặt * Theo em, câu tục ngữ này Con ngườ i laø quyù nhaá t , quyù cuûa muốn nói với chúng ta điều hôn moï i thứ cuû a caû i treâ n  Con nguời quý hơn của cải gì? đời, con người quý hơn của  Nghệ thuật so sánh caûi. - Em có đồng tình với nhận  Con người là một nhân tố xét này của người xưa quyết định trong mọi việc. Người làm ra của chứ của khoâng? taïi sao? - Nghệ thuật trình bày của không làm ra người. câu tục ngữ này có điều gì  Từ, mặt ở đây được dùng để chỉ đơn vị. Trong quan đáng lưu ý? hệ so sánh giữa 2 vế : Một mặt người bằng mười mặt. GV: Lê Văn Tầm. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ngữ văn 7. của, trong sự đối lập giữa một và mười. Từ đó toát lên ý người quý hơn của. - Người ta là hoa đất. - Em còn biết câu tục ngữ - Người sống đống vàng. nào đề cao giá trị con người nữa không * Học sinh đọc câu tục ngữ soá 2 :  Neâu leân quan nieäm thaåm - Em hiểu gì về câu tục ngữ mỹ về nét đẹp của con naøy? người. - Nói tới nét đẹp của con người là có rất nhiều yếu tố, vậy tại sao ở đây lại nói tới “caùi raêng, caùi toùc”?. * Học sinh đọc câu 3 : - Từ sạch, thơm ở đây nghĩa laø gì?. - Em coù theå cho bieát yù nghóa của câu tục ngữ ?. - Nhaän xeùt veà maët keát caáu vaø veà loái noùi trong caâu naøy?. GV: Lê Văn Tầm. Caâu 2 : Caùi raêng caùi toùc laø goác con người.  Theå hieän caùch nhìn nhaän,  Nét đẹp về hình thức đánh giá, bình phẩm con người bên ngoài của con người của nhân dân. đều do tạo hóa tạo nên khó thay đổi. Răng tóc cũng theá, tuy nheâin raêng vaø toùc ta có thể tác động tới, ví dụ như đánh răng cho trắng saïch, toùc tai goïn gaøng, phuø hợp với khuôn mặt thì con Câu 3 : người sẽ đẹp hơn, bởi vì Đói cho sạch, rách cho thơm răng và tóc là bộ phân dễ  Phải giữ gìn phẩm giá của con người trong bất cứ hoàn gây ấn tượng nhất. + Saïch : Thieân veà caûnh naøo. nghóa trong saïch hôn laø - Ngheä thuaät : AÅn duï - Vaàn löng (traéc) nghóa saïch seõ. + Thôm : Thieân veà - Nhòp 3/3. nghóa tieáng thôm danh thôm hôn laø nghóa thôm tho + Nghóa ñen + Nghĩa bóng : Đừng vì ngheøo tuùng maø xaáu xa toäi lỗi, phải giữ gìn phẩm giá của mình trong bất cứ hoàn caûnh naøo. + Kết cấu : Ở đây, cách. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ngữ văn 7. -Học sinh đọc câu 4 : -Câu tục ngữ này muốn khuyeân chuùng ta ñieàu gì?. - Thoâng qua ñaâu maø em khẳng định điều đó?. - Nghệ thhuật sử dụng trong caâu - Hãy tìm những câu tục ngữ khaùc coù yù khuyeân nhö nhaân daân ta trong noùi naêng giao tieáp. * Học sinh đọc câu 5 : - Em hiểu gì về câu tục ngữ naøy ?. *Học sinh đọc câu 6 : - Taøy ? - Vaäy noäi dung hai caâu. GV: Lê Văn Tầm. đối (đối vế, đối từ. Được dùng chặt chẽ theo hướng kết hợp chơi chữ) + Loái noùi : Hai veá taùch ra các từ (như, đói, rách) được hieåu taùch baïch thì coù theå hieåu theo nghóa heïp. Nhöng goäp hai veá laïi caùc từ đói rách mang nghĩa khái quát, chỉ sự nghèo khoå, saïch thôm mang nghóa khái quát chỉ sự trong sạch. Hai vế diễn đạt cùng một ý cơ bản, nhờ lối nói sóng đôi nên có sự nhịp nhàng, giaøu hình aûnh.  Caùi gì cuõng phaûi hoïc keå cả những cái nhỏ bé nhất mà mình ngỡ là biết rồi ( ăn, nói, gói, mở)  Caùch noùi naêng trong giao tiếp, nói thế nào cho người khác nghe được, hiểu được, không phật ý, phật lòng, nói có đầu, có đuôi hay noùi caùch khaùc laø aên noùi cho kheùo leùo, deã nghe. (Hai từ gói, mở không thể hieåu theo nghóa ñen maø coøn hieåu theo nghóa boùng mở lời, gói lời). Từ giản dị, gần gũi với đời thường. Điệp từ học dược nhắc đi nhắc lại. + Chim khoân … deã nghe. + Lời nói … tiền mau … nhau.. Caâu 4 : Hoïc aên hoïc noùi, hoïc goùi hoïc mở.  Điệp từ. Lời khuyên về tinh thần học hỏi, về sự vén khéo trong cách ứng xử và giao tiếp.. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ngữ văn 7. tục ngữ này có liên quan với nhau nhö theá naøo ?  Hai câu tục ngữ này vừa đề cao vai trò của thầy, vừa đề cao vai trò của bạn. Hoïc baïn vaø hoïc thaày caû hai đều đúng. Mới đầu tưởng chừng như mâu thuẫn, đối lập nhau, nhưng thực ra chuùng boå sung cho nhau. Khuyeân nhuû chuùng ta phaûi bieát taän duïng caû hai hình thức học bạn và học thầy để nâng cao trình độ. - Để nhấn mạnh vai trò cuûa vieäc hoïc thaày vaø hoïc bạn, câu tục ngữ này sử duïng loái noùi gì ? (noùi quaù sự thật) - Hãy tìm những câu tục ngữ tương tự như cặp câu trên ? *Học sinh đọc câu 7 : - Câu tục nhữ này khuyên chuùng ta ñieàu gì ? Taïi sao ? * Học sinh đọc câu 8 : - Em hieåu gì veà caâu tuïc ngữ này ? - Em hãy kể vài sự việc nói leân loøng bieát ôn cuûa mình ? - Em coù nhaân xeùt gì veà hình ảnh sử dụng trong bài ? *Học sinh đọc câu 9 : - Từ 1 cây, 3 cây, chụm lại ở đây có nghĩa gì ?. GV: Lê Văn Tầm. Nhaán maïnh vai troø cuûa người thầy trong việc hướng dẫn, giúp đỡ học sinh học tập. Đố  khó, hieám.  baèng So saùnh vieäc hoïc thaày vaø học bạn. Trong thực tế thường chúng ta thường gaëp baïn nhieàu hôn, coù nhiều điều học được ở bạn, lại có thể học bạn được thường xuyên hơn nên có theå ñem laïi hieäu quaû.. Caâu 5 : Không thầy đố mày làm nên  Duøng loái noùi quaù Vai trò quan trọng của người thaày. Caâu 6 : Hoïc thaày khoâng taøy hoïc baïn.  Đề cao việc học hỏi bạn bè.. + Baùn anh em xa mua laùng gieàng gaàn. + Một giọt máu đào hơn ao Caâu 7 : nước là. Thương người như thể thương  Neân heát loøng, heát daï thaân. giúp đỡ kẻ khó khăn.  Nên hết lòng hết dạ giúp đỡ Trong cuộc sống nhiều khi người gặp khó khăn. vì một lý do nào đó, họ bị rơi vào hoàn cảnh lao đao, khốn đốn (lụt, hạn hán, soùng thaàn …) Chính luùc naøy họ rất cần những tấm lòng nhân ái của mọi người. Vaäy chuùng ta haõy coi noãi ñau cuûa hoï nhö cuûa chính Caâu 8 : chúng ta và tạân tâm giúp -Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.  Lời khuyên về lòng biết ơn đỡ. đối với người đã làm nên thánh  Chuùng ta caàn bieát ôn quaû cho mình. những người đã gieo hạt. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 12.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ngữ văn 7. - Vaäy yù nghóa caâu tuïc ngữ này là gì ? - Loái noùi trong baøi naøy có gì đáng lưu ý.  Khaúng ñònh, phuû định để nêu bật ý muốn nói đó là tinh thần đoàn kết. Hoạt động 3 : Toång keát. - Qua những câu tục ngữ vừa tìm hieåu em coù theå ruùt ra những nhận xét chung gì về nội dung và hình thức nghệ thuaät. + Nội dung : Những câu tục ngữ này luôn chú ý, tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên về phaåm chaát vaø loái soáng maø con người cần có. + Nghệ thuật :- diễn đạt : so saùnh (caâu 1) - diễn đạt : ẩn dụ (câu 3, 8, 9)duøng loái noùi quaù (caâu 5, 6)từ, câu có nhiều nghĩa (caâu 4) * Mời học sinh đọc ghi nhớ :. giống để tạo nên quả thơm traùi ngoït cho chuùng ta hưởng thụ hôm nay. Và lòng hưởng thụ, biết ơn ở đây không chỉ dừng lại ở choã keû aên quaû bieát ôn người trồng cây mà sâu xa hôn laø phaûi bieát ôn taát caû những người đã giúp đỡ, laøm neân thaønh quaû cho mình hưởng thụ.  Bieát ôn cha meï, thaáy coâ, anh huøng lieät só …  “Quaû, caây”  bình dò, gaàn guõi, quen thuoäc. Lối diễn đạt dễ hiểu nhưng yù nghóa saâu xa. + Một cây : Lẻ loi. Cô độc + Ba caây : maø laïi laø 3 caây. Chụm lại tạo nên thế vững chaõi khoù lay chuyeån. + Chụm lại : gắn bó, đoàn keát.  Tinh thần đoàn kết sẽ tạo nên sức mạnh to lớn.. Caâu 9 : Moät caây laøm chaúng leân non Ba caây chuïm laïi neân hoøn nuùi cao  Sức mạnh của sự đoàn kết. Ngheä thuaät : aån duï.. Ghi nhớ : Sgk II. Luyeän taäp Gọi học sinh đọc những câu tục ngữ mà các em đã sưu tầm.. 4. Củng cố : Học sinh đọc lại ghi nhớ 5. Daën doø : Chuaån bò baøi tieáp theo : Ruùt goïn caâu.. Tieát 78. GV: Lê Văn Tầm. RUÙT GOÏN CAÂU. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ngữ văn 7. I. Muïc ñích yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh - Nắm được cách rút gọn câu và tác dụng của câu rút gọn. II. Các bước lên lớp : 1. Ổn định lớp : 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3. Bài mới : Giới thiệu : Trong giao tiếp hằng ngày đôi khi để thông tin nhanh gọn ta lược bỏ một số thành phần của câu. Như vậy là ta đã vô tình tạo thành câu rút gọn. Nhưng “rút gọn câu” laø gì ? Chuùng ta seõ cuøng tìm hieåu cuï theå qua tieát hoïc ngaøy hoâm nay. Hoạt động của gv Hoạt động của hs Ghi bảng I.Thế nào là rút gọn câu? Hoạt động 1 : Theá naøo - VD 1 : laø ruùt goïn caâu? - Các em cho biết cấu tạo  a có không có chủ nghữ và của câu a và câu b có gì b có chủ ngữ) (a có không có chủ nghữ và khaùc nhau ? b có chủ ngữ) Hoïc aên, hoïc noùi, hoïc goùi, - Các em hãy tìm những từ -Chúng ta,ta, chúng em … học mở. có thể làm chủ ngữ trong (Vì câu tục ngữ là lời  Thiếu thành phần chủ caâu a ? - Theo em, vì sao chủ ngữ khuyên chung cho tất cả mọi ngữ trong câu a được lược bỏ ? người dân Việt Nam, là lời  có thể hiểu là : nhắc nhở mang tính đạo lý (Chúng ta) học ăn, học nói, (thaûo luaän) truyền thống của dân tộc học gói, học mở. Vieät Nam). + Caùc em haõy tìm theâm VD 2 : - Trong những câu in đậm Hai ba người đuổi theo sau đây, thành phần nào của những từ ngữ thích hợp vào các câu in đậm để chúng nó. Rồi ba bốn người, sáu câu được lược bỏ ? được đầy đủ nghĩa ? bảy người (đuổi theo nó) - Bạn đã điền đúng chưa ? + Câu a  Lược bỏ vị (Lược bỏ thành phần Vaäy caùc em haõy so saùnh caâu vi ngữ) bạn vừa điền vào và câu ban ngữ. + Caâu b  Lược VD 3 : Bao giờ cậu đi Hà đầu có những thành phần bỏ chủ ngữ và vị ngữ. Noäi ? câu nào được lược bỏ ? Ngaøy mai. (mình ñi - Tại sao có thể lược bỏ vị (  Chúng ta lược bỏ như thế Hà Nội) ngữ ở vd a và chủ ngữ + vị để làm cho câu gọn hơn (Lược bỏ chủ ngữ, vị ngữ  nhưng vẫn đảm bảo được nòng cốt câu) ngữ ở vd b? lượng thông tin cần truyền - Qua quá trình phân tích đạt.). GV: Lê Văn Tầm. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ngữ văn 7. các ví dụ trên em nào có thể * Ghi nhớ : Sgk định nghĩa được cho cô thế naøo laø caâu ruùt goïn ? Hoạt động 2 : Caùch duøng caâu ruùt goïn - Giaùo vieân vieát ví duï 4 leân baûng. - Cho cô biết những câu in đậm của ví dụ 4 thiếu thành ( thành phần chủ ngữ ) phaàn naøo? - Coù neân ruùt goïn nhö vaäy hay khoâng ? ( Khoâng neân ruùt gon nhö - Em naøo coù theå khoâi vaäy, vì nhö theá seõ gaây cho người đọc, người nghe khó phuïc laïi ví duï 4 naøy ? - Đọc yêu cầu 2 trong sách hiểu ) giaùo khoa -Giaùo vieân treo ví duï leân baûng. - Em coù nhaân xeùt gì veà caâu trả lời của người con trong ví ( Khoâng leã pheùp ) duï treân? - Vaäy chuùng ta caàn theâm những từ ngữ nào vào câu ( “dạ thưa” vào đầu câu rút gọn này để thể hiện thái hoặc “ạ” vào cuối câu ) độ lễ phép ?  Do đó các em cần lưu ý không nên rút gọn câu với người lớn, người bề trên *Từ 2 ví dụ trên, em hãy cho (ông, bà, cha mẹ, thầy, cô …) bieát khi ruùt goïn caâu thì neáu duøng thì phaûi keøm theo chúng ta cần chú ý những từ tình thái : dạ, ạ, … để tỏ ý thaønh kính. ñieàu gì ? * Ghi nhớ : Sgk - Học sinh đọc bài tập 1: - Trong các câu tục ngữ, câu naøo laø caâu ruùt goïn ?(b,c) - Những thành phần nào. GV: Lê Văn Tầm. * Ghi nhớ : Sgk II. Caùc duøng caâu ruùt goïn : VD 4 : Saùng chuû nhaät trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui, chaïy laêng quaêng. Nhaûy daây, chôi keùo co.  Khoâng neân ruùt goïn vì người đọc, người nghe khó hiểu hoặc hiểu sai nội dung caâu noùi.  Sáng chủ nhật trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thaät ñoâng vui. (moät soá baïn) chaïy laêng quaêng. (moät soá bạn nữ) thì chơi nhảy dây. Xa xa, (moät toáp baïn nam) chôi keùo co. - Mẹ ơi hôm nay con được ñieåm 10 - Con ngoan quaù, baøi naøo được điểm 10 thế ? - Bài kiểm tra toán ạ  Coäc loác, khoâng leã pheùp.  Phải thêm từ tình thái “ạ” vào cuối câu hoặc “dạ thưa” vào đầu câu.. * Ghi nhớ : Sgk. III. Luyeän taäp :. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ngữ văn 7. của câu được rút gọn ? (chủ ngữ) - Ruùt goïn caâu nhö vaäy để làm gì ?  Tục ngữ nêu quy tắc ứng xử chung cho mọi người nêu đều có thể rút gọn chủ ngữ để cho câu ngắn gọn hôn. - Gọi học sinh đọc bài taäp 2 : (thaûo luaän) - Haõy tìm caâu ruùt goïn trong bài thơ “Qua đèo ngang” vaø baøi ca dao “Đồn quan tướng có danh”. - Cho bieát vì sao trong thơ, ca dao thường có nhiều caâu ruùt goïn nhö vaäy ? ( Toå 1, 2  caâu 1. Toå 3, 4  caâu 2 ) Baøi taäp 3 : - Đọc ví dụ “mất rồi” - Vì sao cầu bé và người khaùch hieåu nhaàm nhau ? - Qua caâu chuyeän, em rút được bài học gì về cách noùi naêng ?. - Qua đèo ngang. (Tôi) bước tới … tà (Tôi) dừng chân đứng lại (nhìn) trời non nước. (Người ta) đồn rằng … (Quan) cưỡi ngựa … (Vua) ban khen … (Vua) ban cho … (Quan) đánh giặc … (Quan) xoâng vaøo … … (Quan trở về dọi …  Sở dĩ trong văn vần (thơ, ca dao) thường có nhieàu caâu ruùt goïn nhö vaäy vì traïng thaùi, tính chaát trong vaên vaàn thường cô đúc. Thơ, ca dao thường giới hạn số lượng câu chữ, tùy theo theå thô laøm cho caâu goïn hôn. *Vaên baûn : Maát roài - Hieåu nhaàm vì caäu beù duøng caâu ruùt goïn - Qua caâu chuyeän naøy em. Baøi taäp 4 : - Gọi học sinh đọc văn baûn. - Cho bieát chi tieát naøo. GV: Lê Văn Tầm. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 16.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ngữ văn 7. trong truyeän coù taùc duïng gaây cười và phê phán.. rút ra được bài học về cách noùi naêng laø trong giao tieáp khoâng phaûi luùc naøo cuõng duøng caâu ruùt goïn maø phaûi tùy thuộc vào ngữ cảnh, hoøan caûnh. Vì neáu duøng tuøy tiện sẽ làm cho người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói. .* Truyeän : Tham aên. - Ñaây - Moãi Tieät.. 4. Củng cố : Khi rút gọn câu, ta cần chú ý những điều gì ? 5. Dặn dò : Học bài, làm bài Xem trước bài : Đặc điểm của văn nghị luận. Tieát 79 ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VAÊN BAÛN NGHÒ LUAÄN I. Muïc ñích yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh Nắm được đặc điểm của văn bản nghị luận : Bao giờ cũng có một luận điểm, luận cứ và lập luận gắn bó mật thiết với nhau. - Biết xác định luận điềm, luận cứ và lập luận trong một văn bản mẫu. II. Các bước lên lớp : 1. Ổn định lớp : 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Theá naøo laø vaên nghò luaän ? - Chúng ta thường gặp văn nghị luận ở đâu ? 3. Bài mới : Hoạt động cuủa Thầy Hoạt động của trò Ghi bảng Hoạt động 1 : Tìm hieåu I. Luận điểm, luận cứ và lập luaän : luaän ñieåm -Hs đọc. * Vaên baûn : Choáng naïn thaát - Gọi học sinh đọc văn bản hoïc Choáng naïn thaát hoïc. 1. Luaän ñieåm : - Tìm cho coâ yù chính cuûa baøi -Choáng naïn thaát hoïc. -Dưới dạng nhan đề. - YÙ chính : Choáng naïn thaát vaên naøy ? hoïc. - Ý chính của bài văn được. GV: Lê Văn Tầm. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Ngữ văn 7. thể hiện dưới dạng nào ? + Mọi người Việt Nam … - Tìm cho cô các câu nào đã + Những người đã biết chữ cụ thể hóa ý chính đó ? … + Những người chưa biết Vạây các em thấy vai trò chữ . chính của ý chính trong bài - Ý chính thể hiện tư tưởng vaên nghò luaän naøy laø gì? Hay baøi vaên. Hay luaän ñieåm theå nói cách khác, ý chính thể hiện tư tưởng bài văn. hieän ñieàu gì cuûa baøi vaên ? - Caùc em thaáy yù chính choáng naïn thaát hoïc naøy coù roõ raøng khoâng? Vaø ñaây coù phaûi là vấn đề được nhiều người quan taâm khoâng ? * Giảng thêm : Vấn đề choáng naïn thaát hoïc khoâng chỉ là vấn đề được nhiều người quan tâm vào những naêm 1945 maø hieän nay, ñaây cũng là một trong những vấn đề đang được quan tâm hàng đầu. Trong nước ta hiện có rất nhiều tỉnh, thành đã phổ cập tiểu học và có một số đã phổ cập được bậc trung học cơ sở. Nhö vaäy, muoán cho yù chính -(sgk) có sức thuyết phục thì ý chính phải rõ ràng, đúng đắn là vấn đề luôn được mọi người quan tâm, là vấn đề đáp ứng được nhu cầu thực  Bằng lý lẽ, dẫn chứng teá. * Và trong văn nghị cụ thể làm cơ sở cho luận luận thì người ta gọi ý chính điểm . naøy laø luaän ñieåm. Vaäy em naøo cho coâ bieát luaän ñieåm laø Lyù leõ : Phaùp gì?. GV: Lê Văn Tầm.  Nhan đề. - Caùc caâu vaên cuï theå hoùa yù chính. + Mọi người Việt Nam … + Những người đã biết chữ … + Những người chưa biết chữ … - Ý chính thể hiện tư tưởng baøi vaên. Hay luaän ñieåm theå hiện tư tưởng bài văn.. 2. Luận cứ :. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. Lyù leõ : Phaùp. 18.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Ngữ văn 7. - Chúng ta đã biết luận điểm là gì rồi. Bây giờ chuùng ta seõ tìm hieåu xem theá nào là luận cứ. - Vậy chúng ta đã biết luaän ñieåm laø gì roài, luaän ñieåm laø yù chính cuûa vaên baûn, vậy người viết đã triển khai yù chính cuûa vaên baûn (luaän ñieåm) baèng caùch naøo? - Trong vaên baûn “choáng naïn thất học” thì đầu tiên tác giả ñöa ra lyù leõ gì ?. cai trò. cai trò  chính saùch. ngu daân.  chính saùch ngu daân Luận cứ 1: Dẫn chứng: 95% ngườ Việt nam thất học.. -Người Việt nam thất học. -Nâng cao dân trí … Lyù leõ : Khi giành được (Tham gia vaøo coâng cuộc xây dựng nước nhà cao. độc lập  nâng daân trí …. Những người đã biết chữ Luận cứ 2: - Với chính sách cai trị …những người không biết - Dẫn chứng như thế thì dẫn đến hậu quả chữ … những người đã biết gì ? chữ … - Soá lieäu cuï theå laø bao ( ghi nhớ ) những người nhieâu : 95% * Vaø caùi naøy coâ goïi laø khoâng biết chữ … dẫn chứng. Đó là khi bị Pháp (coù) cai trị, còn khi giành được độc lập thì như thế nào? Bác đặt ra vấn đề gì ? - Theo người viết thì tại sao phaûi naâng cao daân trí ? - Vaäy naâng cao daân trí để xây dựng nước nhà bằng -Theo ghi nhớ. caùch naøo ? - Mỗi lý lẽ và dẫn chứng cô gọi là luạân cứ (luận cứ 1, -Hợp lý, chặt chẽ luận cứ 2). Vậy theo các em luận cứ là gì ? luận cứ đòi (ghi nhớ) hoûi ñieàu gì ? - Và các em thấy những caùi lyù leõ, daãn chuùng (luaän. GV: Lê Văn Tầm. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Ngữ văn 7. cứ) này, chân thật, đúng đắn vaø tieâu bieåu khoâng? - AØ! Luận cứ thì phải * Ghi nhớ : Sgk chân thật, đúng đắn và tiêu biểu thì mới làm cho luận điểm có sức thuyết phục -Hs đọc. được. * Cô mời một em nhắc lại cho cô luận cứ là gì ? và yêu cầu của luận cứ ? * Hoïc sinh nhìn leân lập -xaáu. daøn baøi. - Các em hãy nhận xét Biết xấu nhưng khó sửa. cho cô là bài văn này đã được sắp xếp trình bày một cách hợp lý và chặt chẽ Chặt chẽ và hợp lý. chöa? - AØ, các ý được xắp xếp một cách hợp lý và chặt chẽ (coù). như thế thì người ta gọi là laäp luaän. Vaäy caùc em hieåu laäp luaän laø gì ? * Chuùng ta tìm hieåu xong luận điểm, luận cứ và laäp luaän trong baøi vaên nghò luận rồi, cô mời một em nhaéc laïi cho coâ phaàn ghi nhớ. - Đọc văn bản : Cần tạo thói quen tốt trong đời sống xaõ hoäi. - Vấn đề chính của bài vaên naøy laø gì ? - Để tạo ra những thói quen tốt trong bài đã đề cập những vấn đề gì? + Các em thấy trước hết. GV: Lê Văn Tầm. 3. Laäp luaän : Chaët cheõ, hợp lý.. *. II. Luyeän taäp : 1. Luaän ñieåm : Caàn taïo thói quen tốt trong đời sống xaõ hoäi. 2. Luận cứ : Lyù leõ : Bieát xaáu nhöng … khoù sửa Luận cứ 1: Dẫn chứng : Trong gia ñình  huùt thuoác laù Ngoài xã hội : vứt rác bừa bãi … 3. Lập luận : chặt chẽ, hợp lyù.. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. Ghi nhớ : Sgk. 20.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Ngữ văn 7. người ta chỉ ra những thói quen toát hay xaáu ? + Tại sao lại đề cập đến những thói quen xấu như vậy ? - Từ những lý lẽ và dẫn chứng đó tác giả đã đưa ra nhaän xeùt chung gì ? - Caùc em thaáy baøi vaên này được xắp xếp xhặt chẽ và hợp lý chưa? - Các em có thực sự bị thuyeát phuïc khoâng ? * AØ nhö vaäy baøi vaên naøy coù laäp luaän raát chaët cheõ và hợp lý, tạo nên sức thuyết phuïc cao. 4. Cuûng coá : Học sinh đọc lại ghi nhớ 5. Daën doø : Học bài, đọc bài đọc thêm Xem trước bài : Đề văn nghị luận và việc lập ý cho bài văn nghị luaän.. Tieát 80. ĐỀ VĂN NGHỊ LUẬN VAØ VIỆC LẬP Ý CHO BAØI VAÊN NGHÒ LUAÄN I. Muïc ñích yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh - Nhận rõ đăïc điểm và cấu tạo của bài văn nghị luận, các bước tìm hiểu đề văn nghị luận và các yêu cầu chung của một bài văn nghị luận, xác định luận đề và luận điểm - Nhận biết luận điểm, tìm hiểu đề bài văn nghị luận và tìm ý, lập ý. II. Các bước lên lớp : 1. Ổn định lớp : 2. Kiểm tra bài cũ :Thế nào là luận đề, luận điểm, luận cứ, lập luận trong văn bản nghò luaän? 3. Bài mới :. GV: Lê Văn Tầm. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 21.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Ngữ văn 7. Giới thiệu : Với văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, … trước khi làm bài người viết phải tìm hiểu kỹ càng đề bài và yêu cầu của đề. Với văn nghị luận cũng vậy. Nhưng đề nghị luận, yêu cầu của bài văn nghị luận vẫn có những đặc điểm riêng. Hoạt động của Thầy Hoạt động của Thầy Ghi bảng Hoạt động 1 : I. Tìm hiểu đề văn nghị - Giáo viên treo 9 đề bài -Hs đọc. luaän lên bảng sau đó gọi học sinh 1. Noäi dung vaø tính chaát -Hs trả lời. đọc của đề văn nghị luận. - Đề bài 1: đề cập đến vấn 1. Loái soáng giaûn dò cuûa Baùc đề gì ? Hoà. Giaûng : Vaäy thì caùc em thaáy 2. Tiếng Việt giàu đẹp  đề người ta đã nêu lên những vấn coù tính chaát giaûi thích, ca đề để chúng ta cùng bàn bạc, ngợi. cuøng neâu leân yù kieán cuûa mình. 3. Thuoác ñaéng daõ taät Ví duï nhö laø Tieáng Vieät coù 4. Thaát baïi laø meï thaønh  Đượ c vì muï c h ñích cuû a giàu đẹp không? Hay là đời coâng sống của Bác giản dị như thế các đoạn văn này là để 5. Chớ nên tự phụ  đề có người viết bàn luận, đưa tính chất khuyên nhủ, phân naøo? - Vaø theo caùc em coâ coù theå ra yù kieán cuûa mình. tích. (giaû i thích, ca ngợ i ) lấy các đề tài trên làm đề cho 6. Không thầy đố mày làm bài văn nghị luận được hay (khuyên nhủ, phân tích) neân vaø hoïc thaày khoâng taøy khoâng? hoïc baïn coù maâu thuaãn nhau -suy nghó, baøn luaän hay khoâng?  tranh luaä n ,phaû n baù c , laä t - Đề 1, 2 có tính chất gì? 7. Gần mực thì đen, gần đèn - Đề 3, 4, 5 có tính chất gì? ngược vấn đề. thì rạng  đề có tính chất  Giaûi thích, ca suy nghó, baøn luaän. ngợi,phân tích, khuyên 8. Ăn cỗ đi trước, lội nước - Đề 6, 7 nhuû, suy nghó, baøn luaän, theo sau neân chaêng ? - Đề 8, 9 phản bác, lật ngược vấn 9. Thật thà là cha dai phải * Vậy thì các em thấy đề … chaêng? (ghi nhớ : sgk chaá m đề bài thường có những tính  đề có tính chất tranh luận, 1) chaát gì ? haõy keå phản bác, lật ngược vấn đề. *Trong quaù trình tìm hieåu từ hồi nãy giờ em nào có thể nói lại thử xem (cho cô biết) đề văn nghị luận nêu lên điều gì vaø coù tính chaát gì?. GV: Lê Văn Tầm. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 22.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Ngữ văn 7. - Bây giờ cô sẽ chọn một đề văn để chúng ta cùng tìm hiểu. - Đề nêu lên vấn đề gì? Hay ý chính của vấn đề là gì? - Ai chớ nên tự phụ, tức là đối tượng ở đây là dành cho ai ? - Khuynh hướng tư tưởng của đề là khẳng định hay phủ ñònh?.  Gợi ý : chớ nên  làm gì  phuû ñònh  khoâng neân.  Khuyên nhủ, phân 2. Tìm hiểu đề văn nghị tích. luaän * Đề văn : Chớ nên tự phụ - Luận điểm : chớ nên tự (chấm 2 trong ghi nhớ phụ - Với đề văn này đòi hỏi sgk) - Phạm vi đối tượng : cho người viết phải làm gì? (tức là mọi người đề này có tính chất gì thì người - Khuynh hướng tt : Phủ định vieát phaûi laøm nhö theá) - Yeâu caàu : khuyeân nhuû, * Từ việc tìm hiểu đề này phaân tích. các em hãy cho cô biết : Trước một đề văn, muốn làm bài tốt ta cần tìm hiểu điều gì trong đề ? -Chớ nên tự phụ. * Chuùng ta caàn tìm hieåu II. Laäp daøn yù cho baøi vaên xong đề văn nghị luận rồi, bây - Tự phụ là một tính xấu nghị luận. giờ chúng ta sẽ lập ý cho bài 1. Xaùc ñònh luaän ñieåm. vaên nghò luaän. Chuùng ta seõ laäp Luaän ñieåm chính : ý cho đề bài văn “chớ nên tự - Luận điểm : Chớ nên tự phuï” phuï - Luận điểm được nêu ra ( Lý lẽ + dẫn chứng ) Luận điểm phụ : trong baøi laø gì? - Tự phụ ? - Vậy tự phụ là gì ? - Tự phụ là một tính xấu -Tự phụ tốt hay xấu.  Tự : bản thân. - Tác hại của nó đối với mọi - Đã là tính xấu thì nó sẽ Phụ : đánh giá người có lợi hay có hại đối với mọi mình cao hơn người khác. - Tác hại của nó đối với bản người ? thaân. * Bước tiếp theo chúng ta sẽ tìm luận cứ. Em naøo coù theå nhaéc laïi cho cô luận cứ bao gồm gì ? - Cho nên trước tiên chúng ta. GV: Lê Văn Tầm. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 23.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Ngữ văn 7. caàn phaûi coù lyù leõ. - Trước hết chúng ta phải biết lý lẽ là gì ? ai trả lời được ? - Vì sao khuyên chúng ta chớ nên tự phụ ? ( Vì tự phụ thường dẫn đến những hậu quả xấu) như là gì ? - Vậy tự phụ là tốt hay xấu? Có lợi hay có hại ? - Tự phụ có hại như thế nào? Gợi ý : + Xem mình hơn người khaùc thì coù caàn phaûi hoïc khoâng? + Coù caàn phaûi trao doài coá gaéng trong hoïc taäp khoâng? + Có nỗ lực trong học taäp khoâng? - Như vậy một con người khoâng coù nhu caàu hoïc, khoâng trao dồi, nỗ lực trong học tập thì sẽ trở thành 1 con người khoâng coù chí tieán thuû - Ngoài ra, khi thấy mình hơn người khác thì sẽ có thái độ gì?  Coi thường, xem thường người khác. - Nếu xem người khác bằng mình thì mình khoâng hoïc, không cố gắng thì từ từ mình coù gioûi khoâng?  Không giỏi  trở nên laïc haäu. * Rõ ràng tự phụ là có haïi, nhöng coù haïi cho ai?(cho bản thân, cho người khác) - Chúng ta đã đưa ra được những lý lẽ rồi, bây giờ chúng ta sẽ tìm những dẫn chứng để. GV: Lê Văn Tầm. 2. Tìm luận cứ - Luận cứ 1 : Tự phụ ? - Luận cứ 2 : Có hại Lyù leõ : - Khoâng coù nhu caàu hoïc - khoâng coù chí tieán thuû Haäu quaû : - Thái độ đối với mọi người khoâng toát - Laïc haäu - Bò xaõ hoäi xa laùnh Dẫn chứng : - Học sinh tự phụ - Cơ quan tự phụ - Bác sĩ tự phụ 3. Xây dựng lập luận : Trình tự, hợp lý, chặt chẽ. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 24.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Ngữ văn 7. laøm cho lyù leõ cuûa mình caøng thêm sức thuyết phục. + Học sinh tự phụ thì như thế naøo? + Cơ quan có nhiều người tự phụ thì sẽ dẫn đến hậu quả gì * Ghi nhớ : Sgk + Bác sĩ mà tự phụ thì sẽ ra sao? (Blues traéng  bs thanh) * Vaäy caùc em thaáy trình baøy như thế này thì đã trình tự, hợp lyù, chaët cheõ chöa ? (roài) - AØ, khi mà chúng ta đã trình bày được như thế này là chúng ta đã biết cách lập luận rồi đó. *Chúng ta vừa hoàn thành xong bài học, cô mời 1 em đọc lại cho cô phần ghi nhớ. 4. Củng cố : Đọc ghi nhớ 5. Daën doø : Hoïc baøi Đọc bài tham khảo Chuẩn bị bài tiếp theo : Tinh thần yêu nước của nhân dân ta. GV: Lê Văn Tầm. Trường THCS Bình Thanh Lop7.net. 25.

<span class='text_page_counter'>(18)</span>