sáng kiến kinh nghiệm môn giáo dục công dân THCS

Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
A: MỞ ĐẦU
Đảng và Nhà nước ta từ lâu đã khẳng đinh: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu” và
Bác Hồ chúng ta cũng đã nói: “ Vì lợi ích mười măm thì phải trồng cây, vì lợi ích
trăm năm thì phải trồng người”. Vi vậy nên giáo dục cho thế hệ trẻ tương lai là rất
quan trọng.
Trong những năm qua cùng với xu thế hội nhập với tình hình thế giới Bộ giáo dục
và Đào tạo đã tiến hành cải cách giáo dục với mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện cho thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ cơng
nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước, phù hợp với thực tiễn và truyền thống Việt Nam,
tiếp cận trình độ giáo dục phổ thơng ở các nước phát triển trong khu vực và trên thế
giới.
Đổi mới chương trình giáo dục phổ thơng là q trình đổi mới từ mục tiêu , nội
dung, phương pháp, phương tiện, đánh giá chất lượng giáo dục...Trong đó đổi mới
phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của
người học được coi là quan trọng.
Khác với mơn học khác, mơn GDCD nói chung và mơn học giáo dục cơng dân ở
trường THCS nói riêng là mơn học có vai trị quan trong trong việc trong việc thực
hiện nhiệm vụ xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân cho học sinh mà bộ trưởng
bộ giáo dục đào tạo đã khẳng định: “ môn giáo dục công dân có vị trí hàng đầu trong
việc định hướng phát triển nhân cách học sinh thông qua việc cung cấp tri thức cơ
bản về đạo đức nhân văn, đường lối chính sách lớn của Đảng và Nhà nước và pháp
luật, kế thừa các truyền thống đạo đức , bản sắc dân tộc Việt Nam, trung thành với lí
tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tiếp thu giá trị tốt đẹpcủa nhân loại và
thời đại”
Môn giáo dục công dân với các quyền cở bản có nhiệm vụ trang bị cho học sinh
những hiểu biết về những quyền cở bản của con người, của mỗi cơng dân. Từ đó học
sinh hiểu rằng : các em biết được hưởng các quyền chính đáng của bản thân . Qua
đó các em sẽ học cách bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của mình cũng như
phải có trách nhiệm tơn trọng quyền và lợi ích chính đáng của người khác, của cộng
đồng, của xã hội. Trong những quyền cơ bản đấy có quyền được được bảo vệ,chăm

sóc, giáo dục trẻ em được coi là quan trọng nhất. Như Bác Hồ đã khẳng định: “Trẻ
em như búp trên cành, biết ăn, ngủ, học hành là ngoan”
Xuất phát từ vị trí đã được xác định, trong thời gian qua Bộ Giáo dục và Đào tạo
đã có nhiều giải pháp nâng cao chất lương bộ mơn trong đó có giải pháp đổi mới
phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của
người học..Tuy nhiên việc nhận thức đánh giá khơng đúng về vị trí mơn giáo dục
cơng dân vẫn là tình trang khá phổ biến ở trường phổ thơng hiện nay. Từ nhà quản
lí đến giáo viên( kể cả giáo viên bộ môn) đến học sinh, phụ huynh khi cho rằng
GDCD chỉ là môn học phụ hoặc đạo đức thuần túy. Những sai lầm từ nhận thức đã
ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng dạy và học. Dẫn đến hậu quả một số bộ phận
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
thanh thiếu niên có hiện tượng vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội có xu hướng gia
tăng đang là vấn đề bức xúc lo âu của tồn xã hội.
Chính vì lý do trên tơi quyết định chọn đề tài: Thiết kế bài dạy học- Bài 13 tiết 21:
“ Quyền được bảo vệ, chăm sóc, giáo dục, trẻ em Việt Nam theo hướng đổi mới
phương pháp dạy học. Nhằm mục đích nâng cao chất lượng dạy học, giảm tình trạng
vi phạm pháp luật ở học sinh THCS
B: NÔI DUNG
CHƯƠNG I:MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THIẾT KẾ BÀI DẠY HỌC
THEO HƯỚNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP
1. Quan niệm về thiết kế bài dạy học
Để thực hiện một bài lên lớp, công việc quan trọng đầu tiên của GV là phải tiến
hành thiết kế bài dạy học. Thực hiện công việc này, bất kỳ GV nào cũng tiến hành
một loạt cơng việc có liên quan chặt chẽ với nhau:
-

Nghiên cứu nắm vững chương trình, nội dung SGK và các tài liệu tham khảo
có liên quan đến bài dạy.
Nắm vững nội dung bài dạy để xác định mục tiêu, lựa chọn kiến thức cơ bản,
trọng tâm.
Nắm vững đối tượng (người học) để dự kiến cách thức tác động nhằm tạo
hứng thú, kích thích nhu cầu chiếm lĩnh tri thức của đối tượng.
Xác định các hình thức tổ chức dạy học và các phương pháp tổ chức dạy học
thích hợp.
Xác định các phương tiện mà GV và HS cần phải chuẩn bị để thực hiện bài
dạy có hiệu quả.
Xác định hình thức củng cố kiến thức, vận dụng tri thức đã được học vào thực
tế cuộc sống hoặc tạo cơ sở để tiếp nhận kiến thức mới.
Dự kiến các tình huống sư phạm có thể xảy ra trong q trình thực hiện bài
dạy và cách xử lý thích hợp của GV
Kết quả cuối cùng của việc thiết kế bài dạy học bao gồm giáo án và toàn bộ
những suy nghĩ, ý định của GV về quá trình dạy học sẽ diễn ra trong tiết dạy
2. Các bước thiết kế bài dạy học môn GDCD theo hướng đổi mới
Việc thiết kế phương án dạy học từng đơn vị kiến thức cụ thể (từng bài học)
phải tuân theo một quy trình nhất định. Quy trình đó giúp người GV xác định được
những hoạt động của thầy và những hoạt động của trò, cũng như dự kiến và hình
dung được sự diễn tiến của q trình dạy học. Quy trình đó bao gồm những bước sau
đây:
1. Xác định mục tiêu dạy học: Học xong bài này HS có được cái gi?
2. Xác định nội dung: Dạy cái gì?
3. Xác định các PPDH tương ứng với từng nội dung cụ thể và những phương
tiện dạy học cần thiết: Dạy như thế nào?
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến

Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
4. Xác định hình thức tổ chức dạy học: lớp, nhóm; xemina, ...
5. Xác định tiến trình hoạt động dạy học cụ thể.
2.1. Xác định mục tiêu dạy học cụ thể
2.2.1. Sự cần thiết phải xác định mục tiêu dạy học
Mục tiêu là cái đích cần phải đạt tới sau mỗi bài học, do chính GV đề ra và phải
thực hiện để đạt được. Để đạt được mục tiêu dạy học, chúng ta cần phải thiết kế
phương án dạy học thích hợp cho từng nội dung cụ thể. Phương án đó phải thể hiện
rõ vai trị của thầy giáo trong việc tổ chức, chỉ đạo hoạt động học tập của HS và vai
trò của HS trong việc tích cực, tự lực, chủ động và sáng tạo tìm kiếm và thu nhận tri
thức. Vì vậy, muốn thiết kế được phương án dạy học cho từng bài học cụ thể trước
hết thầy giáo cần phải xác định rõ mục tiêu của tiết học. Để xác định mục tiêu từng
bài học thầy giáo cần suy nghĩ để trả lời các câu hỏi sau:
- Qua bài học cần trang bị cho HS kiến thức gì?
- Bài học góp phần hình thành và phát triển ở HS các thao tác tư duy nào?
- Qua bài học có thể góp phần giáo dục HS như thế nào?
- Bằng con đường nào để HS chiếm lĩnh kiến thức, kỹ năng trong bài học?
- Các biện pháp cần thiết nào để chỉ đạo và tích cực hố hoạt động học tập của
HS, đảm bảo cho HS chiếm lĩnh được kiến thức, kỹ năng cần thiết một cách sâu sắc,
vững chắc?
- Các kết quả sau khi học mà HS cần thể hiện là gì? (xác định đầu ra)
Để có thể trả lời các câu hỏi trên một cách có cơ sở khoa học địi hỏi thầy giáo
phải nghiên cứu nội dung bài dạy một cách sâu sắc, nhằm nắm được các yếu tố nội
dung của bài học và lơgic hình thành chúng. Đồng thời thiết kế được tiến trình dạy
học cụ thể, trong đó thể hiện được vai trò của thầy giáo là người tổ chức điều khiển,
định hướng hoạt động học học tập của HS và thể chế hố kiến thức, nhằm phát huy
tính tích cực tự lực và sáng tạo của HS trong quá trình tìm kiếm và chiếm lĩnh kiến
thức. Những mục tiêu dạy học đã xác định phải được thể hiện trong sơ đồ tiến trình

xây dựng kiến thức.
2.2.2. Mục tiêu dạy học
Mục tiêu dạy học được thể hiện trên 3 mặt, đó là: Kiến thức, kỹ năng và thái
độ, tình cảm và tác phong.
2.2.3. Cách xác định mục tiêu
Căn cứ để xác định mục tiêu bài học là phải dựa vào nhiệm vụ dạy học bộ mơn,
nội dung chương trình SGK, mà trước hết là nội dung cụ thể của bài dạy. Vì vậy GV
phải đọc kỹ SGK, tìm hiểu tài liệu tham khảo, trao đổi với đồng nghiệp để nắm đựoc
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
nội dung của từng phần trong bài bài dạy, hiểu được ý đồ của SGK nhằm xác định
được cái cần đạt tới, cái mà HS phải có về mặt kiến thức, kỹ năng và thái độ, tác
phong và tình cảm sau khi học xong từng phần của bài học và toàn bài học.
Việc xác định mục tiêu bài học càng rõ ràng và cụ thể bao nhiêu thì việc thiết
kế bài học càng thuận lợi bấy nhiêu. Điều đó sẽ có tác dụng góp phần đảm bảo cho
việc nâng cao hiệu quả dạy học bộ môn.
2.2. Xác định kiến thức cơ bản, trọng tâm của bài dạy và cấu trúc các đơn vị kiến
thức đó theo ý đồ dạy học
2.2.1. Kiến thức môn GDCD ở THCS
Các khối kiến thức được đưa vào chương trình và SGK GDCD ở THCS được
những người xây dựng chương trình và viết SGK chọn lọc từ những khối lượng kiến
thức đồ sộ của khoa học lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đạo đức học;
quyền con người, luật học; đường lối; chính sách của Đảng Cộng Sản Việt
Nam;......Mỗi khối kiến thức đựơc sắp xếp theo một logíc khoa học và logíc sư
phạm, bảo đảm tính khoa học, tính hiện đại, phổ thông, thiết thực và vừa sức.
2.2.2. Lựa chọn các đơn vị kiến thức cơ bản

Kiến thức cơ bản là những kiến thức phản ánh bản chất của sự vật, hiện tượng.
Trong môn GDCD ở THCS, kiến thức cơ bản là những khái niệm, hệ thống các khái
niện, các quy luật, các nguyên lý về sự vật, hiện tượng và sự vận động, phát triển
của sự vật, hiện tượng trong thực tế khách quan (tự nhiên, xã hội, con người, ...)
Kiến thức cơ bản của mơn GDCD có đặc điểm:
Mang tính chất trừu tượng hóa, khái qt hóa rất cao ,Luôn luôn gắn liền với
thực tế khách quan đa dạng, phong phú, sống động.
-

Luôn luôn tồn tại trong các mối quan hệ chặt chẽ ở từng khối kiến thức và
giữa các khối kiến thức ( Đạo đức học; chính trị - xã hội; pháp luật;....)
Lựa chọn đúng các kiến thức cơ bản của một bài dạy học là một cơng việc
khơng đơn giản. Do đó để thực hiện có hiệu quả, GV cần chú ý các điểm sau đây:
Một là: Nắm vững tính đặc thù tri thức và nhiệm vụ của môn GDCD ở THCS
Hai là: Nắm vững chương trình và nội dung SGK GDCD.
Ba là: Nắm vững đối tượng (HS)
2.2.3. Quy trình lựa chọn kiến thức cơ bản.
- Tìm mục tiêu của bài dạy học và của từng phần trong bài.
- Xác định nội dung cơ bản của bài, của từng phần trong bài với các khái niệm
(hệ thống các khái niệm), các mối quan hê, các quy luật, các hiện tượng tiêu biểu.
- Xác định kiến thức trọng tâm của bài (là một bộ phận của kiến thức cơ bản
nhưng có vị trí then chốt, có vai trò chi phối các đơn vị kiến thức khác

Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
Chọn được kiến thức cơ bản mới chỉ là bước đầu tiên của dạy học (giai đoạn

chuẩn bị bài với câu hỏi “dạy cái gì”?). Bước tiếp theo là phải lựa chọn phương
pháp, xác định các hình thức tổ chức dạy học thích hợp nhằm tổ chức cho HS lĩnh
hội, vận dụng các đơn vị kiến thức cơ bản ấy đạt hiệu quả tốt nhất có thể (“Dạy như
thế nào”?).
2.3. Xác định các phương pháp và kĩ thuật dạy học
Trong thiết kế bài dạy học, việc lựa chọn PPDH, KTDH có tính quyết định đến
việc thực hiện mục tiêu và chất lượng (hiệu quả) bài dạy học.
Để lựa chọn PPDH, KTDH thích hợp đối với bài dạy học, GV thường dựa vào
các cơ sở sau đây:
Một là: Căn cứ vào mục tiêu của bài dạy
Mỗi bài dạy thường có nhiều mục tiêu cụ thể. Ứng với một mục tiêu cụ thể lại
được thực hiện bằng một PPDH hay một số PPDH gắn kiền với những kĩ thuật dạy
học nhất định.
Hai là: Căn cứ vào nội dung của bài dạy
Về mặt nguyên tắc: đối tượng khác nhau thì phương pháp tiếp cận cũng khác
nhau. Đối tượng thay đổi thì phương pháp cũng phải thay đổi.
Do đó, xác định PPDH phải căn cứ vào nội dung cụ thể của từng bài dạy, từng
đối tượng tiếp nhận.
Ba là: Căn cứ vào các giai đoạn của quá trình nhận thức.
Quá trình nhận thức, về cơ bản, thường có 3 giai đoạn: “Tiếp nhận thông tin” “Xử lý thông tin” - “Vận dụng thơng tin”. Mỗi giai đoạn ấy có thể tương ứng với
những PPDH nhất định
Bốn là: Căn cứ vào đối tượng học sinh.
Dạy học sát với đối tượng, bảo đảm tính vừa sức cũng là một cơ sở để GV lựa
chọn PPDH thích hợp.
Năm là: Căn cứ vào điều kiện vật chất của việc dạy học
Đây là những yếu tố, tuy khơng quyết định, nhưng cũng có ảnh hưởng nhất
định đến việc lựa chọn PPDH. Chẳng hạn như: tài liệu, phương tiện dạy học, số
lượng HS, thời gian ,địa điểm ( không gian),...
Sáu là: Căn cứ vào năng lực, tay nghề của GV.
Phương pháp và việc lựa chọn phương pháp vừa có tính khách quan lại vừa có

tính chủ quan. Lựa chọn PPDH nào để đạt hiệu quả tốt nhất, phần lớn phụ thuộc vào
năng lực, kinh nghiệm, thói quen sử dụng của GV. Thông thường, khi thiết kế bài
dạy học, để xác định các PPDH thích hợp, GV nào cũng tự đưa ra những câu trả lời
cho một loạt câu hỏi có tính lựa chọn, chẳng hạn:

Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
Lựa chọn PPDH nào, thì điều quan trọng nhất chính là ở chỗ, PPDH đó phải
“phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS; phù hợp với đặc
điểm của từng lớp, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận
dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học
tập cho HS” (Luật giáo dục. 2005. Điều 28).
2.4. Xác định các hình thức tổ chức dạy học
Lựa chọn hình thức tổ chức dạy học nào thích hợp nhất tùy thuộc vào nhiều yếu
tố (mục tiêu, nội dung, đối tượng HS, điều kiện thời gian, phương tiện và PPDH,...)
Thường thì đối với những nội dung khơng q khó, vừa sức, GV có thể tổ chức
cho HS học cá nhân với SGK để nắm kiến thức, làm các bài tập, trả lời các câu
hỏi,...
-

Đối với những nội dung có nhiều vấn đề mà một cá nhân khơng thể giải quyết
thấu đáo thì có thể tổ chức làm việc theo nhóm nhỏ.
Đối với những vấn đề có thể gây ra những cách hiểu khác nhau, thì có thể tổ
chức học cả lớp (để tranh luận, thảo luận nhằm tìm được tiếng nói thống nhất). “Cả
lớp là một nhóm” chỉ nên sử dụng hạn chế, với thời gian ngắn để giải quyết một vấn
đề cần thiết, vì đây là hình thức tổ chức dạy học ít phát huy được tính tích cực học

tập của nhiều HS, và tạo sự ỷ lại của một bộ phận HS trong lớp.
Nói chung, trong một tiết lên lớp, các hình thức tổ chức dạy học cần đa dạng,
phối hợp chặt chẽ để sao cho HS có thể vừa bộc lộ được tính tích cực cá nhân, vừa
học được bạn, vừa được học thầy.
2.5. Xác định phương tiện dạy học
Sự phát triển của khoa học kỹ thuật đem đến cho xã hội nói chung và nhà
trường nói riêng nhiều phương tiện rất tiện ích. Nó giúp cho GV tối ưu hóa q trình
dạy học. Tuy nhiên, để có thể khai thác tốt hiệu quả của các phương tiện dạy học,
chúng ta cần phải lựa chọn và sử dụng các phương tiện dạy học một cách hợp lý,
tránh sự lạm dụng trong việc khai thác và sử dụng các phương tiện trong dạy học.
Muốn vậy, để lựa chọn và sử dụng hợp lý câc phương tiện dạy học cần phải căn cứ
vào mục tiêu bài học, nội dung cụ thể của từng bài cũng như các PPDH mà GV sẽ sử
dụng.
GDCD là một môn học tiềm năng về hệ thống các phương tiện dạy học phong
phú và đa dạng. Bởi vậy, việc lựa chọn và sử dụng các thiết bị và phương tiện dạy
học càng cần phải được quan tâm đúng mức. Đối với GV giảng dạy môn GDCD để
chủ động trong việc lựa chọn, khai thác và sử dụng các phương tiện dạy học nên tạo
cho minh kho tư liệu riêng.
2.6. Xác định tiến trình dạy học trên lớp
Để thực hiện được bước này, người GV cần hình dung tồn bộ các bước trong
tiến trình lên lớp. . Thơng thường, tiến trình lên lớp ở mỗi tiết học bao gồm các bước
cơ bản sau :
- Ổn định tổ chức lớp
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
- Kiểm tra bài cũ.

- Tổ chức cho HS lĩnh hội tri thức mới (trước khi thực hiện bước này có hoạt
động mở đầu bài học).
- Củng cố bài học
- Hướng dẫn hoạt động nối tiếp
2.7. Xác định hình thức củng cố, đánh giá và tập vận dụng tri thức của học
sinh
Ở bước này, trong thực tế, GV có nhiều cách thực hiện:
Thơng thường, việc củng cố, đánh giá được tiến hành khi kết thúc phần “tổ
chức lĩnh hội tri thức mới”nhằm xem xét mục tiêu bài dạy đã đạt được chưa?. Đạt ở
mức độ nào?... Do đó có nhiều cách khác nhau để thực hiện bước này. Yêu cầu cơ
bản của việc củng cố, đánh giá là phải dựa vào mục tiêu của bài học, nhằm vào kiến
thức cơ bản, trọng tâm của bài. Vì vậy hình thức củng cố đánh giá ( bằng câu hỏi,
bài tập tình huống ,...) đều phải tập trung vào nội dung này, một mặt giúp HS nắm
vững và vận dụng được tri thức; mặt khác, qua đó GV biết được HS đã hiểu và có
khả năng vận dụng được hay không.
CHƯƠNG II: THIẾT KẾ MINH HỌA BÀI 13-TIẾT 21( GDCD7) QUYỀN
ĐƯỢC BẢO VỆ, CHĂM SÓC VÀ GIÁO DỤC TRẺ EM VIỆT NAM THEO
HƯỚNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Giúp học sinh:
- Nêu được một số quyền cơ bản, của trẻ em được quy định trong luật bảo vệ
chăm sóc giáo dục trẻ em .
- Bổn phận của trẻ em trong gia đình, nhà trường và xã hội.
- Nêu được trách nhiệm của gia đình, Nhà nước và xã hội trong việc chăm sóc
giáo dục trẻ em
2. Kĩ năng:
-Nhận biết hành vi vi phạm quyền trẻ em
-Biết xử lí tình huống cụ thể có liên quan đến quyền và bổn phận trẻ em
-Biết thực hiện tốt quyền và bổn phận trẻ em, đồng thời nhắc nhở bạn bè cùng
thực hiện

3.Thái độ:
Có ý thức bảo vệ quyền của mình và tơn trọng quyền của bạn bè
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
II. Kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài:
- KN tư duy phê phán
- KN giao tiếp ứng xử
- KN ra quyết định
- KN kiên định
III. CÁC PHƯƠNG PHÁP KỸ THUẬT DẠY HỌC
Phương pháp thảo luận nhóm; Phương pháp nêu vấn đề.phương pháp tình huống
IV PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
SGK VÀ SGV, Chuẩn kiến thức kỹ năng giáo dục cơng dân
Tranh ảnh về chăm sóc, giáo dục trẻ em. Tài liệu tham khảo.Bảng phụ.
V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Kiểm tra bài cũ :
2. Giới thiệu bài: Giới thiệu tranh về chăm sóc, giáo dục trẻ em. Em hãy nêu tên 4
nhóm quyền cơ bản của trẻ em đã học ở lớp 6? Trẻ em Việt Nam nói chung và bản
thân các em nói riêng đã được hưởng các quyền gì? .….
3. Dạy học bài mới:
Họat động của giáo viên và học sinh

→

Bài mới

Nội dung kiến thức cần
đạt

- Hoạt động 1: Tìm hiểu truyện đọc.
HS: Đọc truyện.
GV: Đặt câu hỏi thảo luận
HS:Thảo luận và trình bày kết quả.
*GV: Treo bảng phụ ghi câu hỏi.
Nhóm 1: Tuổi thơ của Thái diễn ra như thế nào?
Những hành vi vi phạm pháp luật của Thái là gì?
HS:- Tuổi thơ phiêu bạt, bất hạnh, tủi hờn, tội lỗi.
Thái vi phạm: lấy cắp xe đạp, bỏ đi bụi, cướp giật.
HS: Trả lời, HS khác nhận xét.
GV: Nhận xét.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
Nhóm 2: Hồn cảnh nào dẫn đến hành vi vi phạm
pháp luật của Thái? Thái đã khơng được hưởng các
quyền gì?
HS: - Hồn cảnh: bố mẹ ly hôn, ở với ngoại già yếu,
làm thuê vất vả…
- Thái đã không được hưởng các quyền: được
nuôi dưỡng chăm sóc, đi học, có nhà ở…
HS: Trả lời, HS khác nhận xét.
GV: Nhận xét, chốt ý
Nhóm 3: Theo em có phải bất cứ ai ở hồn cảnh như

Thái đều có những vi phạm khơng? Vì sao em nghĩ
như vậy
Nhóm 4: Thái đã và sẽ phải làm gì để trở thành người
tốt?
HS: - Thái phải làm: học tập, rèn luyện tốt, vâng lời
cô chú, thực hiện tốt quy định của trường…
HS khác nhận xét, bổ sung.
GV: Nhận xét, kết luận, chuyển ý.
GV: Nêu trách nhiệm của mọi người đối với Thái?
HS: Giúp Thái có điều kiện tốt trong trường giáo
dưỡng, giúp Thái hòa nhập cộng đồng, đi học, đi làm,
quan tâm, động viên, không xa lánh.
GV: Nhận xét, kết luận, chuyển ý.
Họat động 2: Tìm hiểu nội dung bài học.
GV: Giới thiệu các loại luật: Luật Bảo vệ, Chăm sóc
và Giáo dục trẻ em, Luật Giáo dục, Hiến pháp 1992,
Bộ luật dân sự.
* Cho HS quan sát tranhSGK/39.
GV: Mỗi bức tranh đó tương ứng với quyền nào?
HS: Trả lời.

I.Nộidung bài học:
1.Quyền đươc bảo vệ,
chăm sóc và giáo dục :

GV: Nhận xét, chốt ý.

a. Quyền được bảo vệ:

GV: Em hãy cho biết quyền được bảo vệ, chăm sóc

và giáo dục của trẻ em Việt Nam được quy định cụ
thể như thế nào?

-Trẻ em có quyền được
khai sinh và có quốc tịch.
Trẻ em được Nhà nướcvà
xã hội tôn trọng, bảo vệ

Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
HS: Trả lời.
GV: Nhận xét, chốt ý.
Cho học sinh xem băng hình vụ bạo hành hạ trẻ em

tính mạng, thân thể, danh
dự, nhân phẩm.
b. Quyền được chăm
sóc:

-Trẻ em được chăm sóc,
ni dạy để phát triển,
Qua thơng tin hình ảnh trên em có suy nghĩ gì?
bảo vệ sức khỏe, được
Hs trả lời:
sống chung với cha mẹ,
được hưởng sự chăm sóc

Giáo viên kết luận chuyển GV: Các quyền trên đây
của các thành viên trong
của trẻ em nói lên sự quan tâm đặc biệt của nhà nước
gia đình…
ta. Khi nói được hưởng các quyền lợi thì chúng ta
phải nghĩ đến nghĩa vụ ( bổn phận) của chúng ta đối
c. Quyền được giáo
với gia đình và xã hội.
dục:
GV: Đối với gia đình, xã hội trẻ em có bổn phận gì?
GV chia bảng làm hai phần.
HS: Trả lời ghi trên bảng.
GV: Nhận xét, chốt ý.
GV: Nêu trách nhiệm của gia đình, xã hội đối với trẻ
em?
HS: Trả lời.GV: Nhận xét, chốt ý.
- Hoạt động 3: Liên hệ thực tế.
GV:- Ở địa phương em có hoạt động gì để bảo vệ,
chăm sóc và giáo dục trẻ em?
- Bản thân em cịn có quyền nào chưa được
hưởng theo quy định của pháp luật?
- Em có kiến nghị gì với cơ quan chức năng ở
địa phương về biện pháp để đảm bảo thực hiện quyền
trẻ em?
HS: Trả lời tự do và nhận xét phần trả lời của bạn.
GV: Nhận xét, bổ sung, chốt lại ý đúng.

Hoạt động 4 : Hướng dẫn làm bài tập
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

-Trẻ em có quyền được
học tập, được dạy dỗ.
- Trẻ em có quyền được
vui chơi, giải trí, tham gia
các hoạt động văn hóa,
thể thao.
2.Bổn phận của trẻ em:
- Yêu Tổ quốc, có ý thức
xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc XHCNVN.
- Tôn trọng pháp luật, tài
sản của người khác.
- Không tham gia tệ nạn
xã hội…
- Yêu quý, kính trọng
ơng bà cha mẹ, chăm chỉ
học tập.
- Khơng đánh bạc, uống
rượu, hút thuốc, dùng các
chất kích thích có hại cho
sức khỏe.
3. Trách nhiệm của gia
đình, Nhà nước, xã hội :
- Cha mẹ chiụ trách
nhiệm bảo vệ, chăm sóc,
ni dạy, tạo điều kiện tốt
Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học

a SGK Trang 41.

nhất cho sự phát triển của
trẻ em.

HS: Đọc bài tập, thảo luận nhóm đôi và trả lời câu
hỏi.
- Nhà nước và xã hội tạo
mọi điều kiện tốt nhất cho
GV: Nhận xét, bổ sung, cho điểm.
sự phát triển của trẻ em,
có trách nhiệm chăm sóc,
GV: Kết luận tồn bài.
giáo dục, bồi dưỡng các
em trở thành cơng dân có
ích.
II.Bài Tập
- Bài tập a SGK Trang 41.
+ Hành vi xâm phạm
quyền trẻ em là 1,2,4,6.
4./ Đánh giá: Nhận xét tiết học.
5/ Dặn dò:
+ Học bài, làm bài tập kết hợp sách giáo khoa trang 41,42.
- Chuẩn bị bài 14: “Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên” (2 tiết).
+ Đọc thông tin, trả lời câu hỏi gợi ý SGK/ 43,44.
+ Tìm hình ảnh, tư liệu về bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên.
+ Xem trước nội dung bài học và bài tập SGK trang 45 – 47.
VI.MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢNG DẠY MÔN GDCD
Trên cơ sở nhận thức tầm quan trọng việc đổi mới phương pháp dạy học và vai trị
cần thiết việc đổi mới phương pháp dạy học mơn GDCD nói chung và GDCD lớp 7

nói riêng . tơi xin đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng dạy
và học bộ môn GDCD ở trường THCS như sau:
1 Về phía nhà trường :
Tạo mọi điều kiện tốt nhất để GV có thể thực hiện được đổi mới phương pháp
dạy học nhất là đối với giáo viên phụ trách môn GDCD như : tranh thủ thêm nhiều
nguồn tài liệu để Gv có thể tham khảo trang bị thêm nhiều kiến thức chuyên sâu về
GDCD, tổ chức nhiều đợt tập huấn, sinh hoạt chuyên môn, tăng cường Hội giảng,
thao giảng, dự giờ góp ý, trao đổi kinh nghiệm trong giảng dạy. Tổ chức thi GV
giỏi, tuyển chọn, cử đi học các lớp đào tạo chuẩn nâng cao trình độ chun mơn về
phân mơn GDCD.
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
Tranh thủ mọi nguồn lực, mọi sự hỗ trợ của các ngành, các cấp; thực hiện tốt
hơn nữa các chính sách chế độ, tiền lương, ưu đãi,.. cho Gv nhằm tạo điều kiện tốt
về đời sống cho GV.
2. Về phía giáo viên :
Về giải pháp nâng cao chất lượng bài giảng, phải kết hợp nhuần nhuyễn các
phương pháp giảng dạy hiện đại và truyền thống, ; bởi vì mỗi một phương pháp có
những ưu điểm có những hạn chế riêng. Cho nên phát huy những ưu điểm này,
khắc phục những hạn chế kia, đồng thời phải tăng cường sử dụng những phương
tiện dạy học: các máy chiếu, sử dụng giáo án điện tử, sử dụng Video, các tình
huống các phương tiện trực quan.
Tăng tính thực tiễn của bài giảng bằng các ví dụ, các thơng tin cập nhật để
cho bài giảng có hiệu quả; đồng thời phải góp phần xây dựng niềm tin khoa học
cho học sinh, muốn vậy giáo viên phải có niềm tin khoa học, tâm huyết với nghề,
có trình độ chun mơn chun sâu.

Tuyên truyền để nâng cao nhận thức xã hội của các cấp quản lý, phụ huynh
học sinh và thường xuyên kết hợp hình thức, tổ chức lên lớp với các buổi ngoại
khoá, điều tra thực tiễn để cho học sinh thấy được ý nghĩa mơn học và giải thích
các hiện tượng xã hội.
Tăng cường sự trao đổi giữa giáo viên - học sinh để kịp thời tự điều chỉnh nội
dung cho phù hợp, giáo viên nên đóng vai trị định hướng, vai trò tổ chức cho học
sinh chủ động lĩnh hội tri thức, từ đó góp phần xây dựng ý thức tự giác, tự rèn
luyện ý thức bản thân.
3. Về phía học sinh :
Tăng cường tính chủ động tích cực học sinh trong việc tự rèn luyện bản thân
để trở thành con ngoan trị giỏi, cơng dân tương lai đất nước.
Phải nói rằng dạy học là sự thống nhất biện chứng giữa dạy và học. Không thể
nâng cao hiệu quả của dạy và học bộ môn nếu không coi trọng biện pháp tự học của
học sinh. Việc rèn luyện phương pháp tự học không những là biện pháp cơ bản nâng
cao hiệu quả học tập mà còn là mục tiêu của đổi mới phương pháp dạy và học.
Trong các phương pháp học tập của học sinh thì cốt lõi là phương pháp tự
học. Vì vậy hơn ai hết, mỗi một học sinh phải ý thức được tầm quan trọng của nhiệm
vụ tự học, từ đó tự giác học tập. Việc học bộ mơn GDCD phải gắn bó chặt chẽ với
thực tiễn cuộc sống như đặc trưng vốn có của nó, do vậy ngồi sự giúp đỡ của GV
thì HS cũng phải là người sưu tầm, kiến thiết và sử dụng các tình huống, các câu
chuyện, hiện tượng thực tế, các vấn đề bức xúc của xã hội để phân tích, đối chiếu,
minh họa, dẫn chứng cho bài học mà quan trọng hơn là cần phải biết tự liên hệ, điều
tra, tìm hiểu, phân tích, đánh giá các sự kiện trong đời sống xã hội... chủ động thực
hiện nhiệm vụ học sinh, tự học, tự nghiên cứu, tự chiếm lĩnh tri thức...
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học

Đồng thời HS có thể tự học bằng cách đọc tài liệu tham khảo hay SGK trước
và sau khi nghe giảng như thế nào, cách giải quyết các loại bài tập trong SGK ra sao,
hay thu thập tài liệu từ những trang web nào để phục vụ cho bài học... Tự xây dựng
nhiệm vụ cho bản than và từng nhóm học sinh. Nhiệm vụ phải cụ thể, rõ ràng, nội
dung, mức độ phải phù hợp với năng lực và điều kiện của mình.
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1.KẾT LUẬN
Như vậy, sự thành công của một giờ dạy mơn GDCD nói chung và GDCD lớp 7
nói riêng và đặc biệt các quyền cở bản của trẻ em theo hướng đổi mới phương pháp
phụ thuộc rất nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là sự chủ động linh hoạt, sáng
tạo của người dạy và người học. Muốn làm được điều thì phải thiết kế bài dạy học
theo hướng đổi mới phương pháp dạy học.
Việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức dạy học mơn GDCD hiện nay là
cần thiết. Bởi lẽ, thực tế dạy học trong những năm qua do những lý do chủ quan và
khách quan nên việc dạy học chủ yếu là Thầy truyền đạt, trò tiếp thu, ghi nhớ đến
đâu là tùy vào khả năng từng HS. Cách học như vậy không đáp ứng được yêu cầu
đổi mới giáo dục hiện nay. Vì vậy, một kết luận có ý nghĩa thực tiễn là: “nếu phương
pháp không được nghiên cứu đến nơi đến chốn, GV không được đào tạo, bồi dưỡng
ngang tầm với công tác giảng dạy thì dù có nói hàng ngàn lần lấy HS làm trung tâm
cũng không thể tránh khỏi sự tha hóa của phương pháp giáo dục tích cực”. Vậy, Xây
dựng “ Một số phương pháp giảng dạy GDCD theo hướng giáo dục tích cực” là
một giải pháp đúng thực tiễn.
Nói tóm lại, việc dạy học GDCD theo phương pháp mới sẽ đem lại kết quả rất
khả quan, nâng cao chất lượng dạy học, hạn chế tình trạng học sinh vi phạm pháp
luật phù hợp với mục tiêu chung của giáo dục- đào tạo hiện nay .
Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài đã giúp cho đội ngũ giáo viên dạy giáo
dục công dân xác định đúng tầm quan trọng của công việc đổi mới phương pháp dạy
học , có sự quan tâm đúng mực trong việc giáo dục học sinh, từ đó giúp cho tập thể
sư phạm của trường thấy được nhiệm vụ quan trọng này để ngoài việc dạy chữ cho
tốt còn phải lưu tâm, hết lòng giáo dục các em phát triển toàn diện cả tài lẫn đức.

Tuy nhiên do thời gian nghiên cứu ngắn, vói kinh nghiệm dạy học cịn ít nên
có nhiều vấn đề chưa được phân tích một cách đầy đủ, các biện pháp đưa ra chưa có
tính khả thi cao, nhưng ít nhiều nó cũng giúp cho chúng ta thấy được thực trạng của
việc học môn GDCD của học sinh hiện nay, giúp cho chúng ta định hướng lại một
số việc cần phải làm trong thời gian sắp tới để góp phần thành công vào việc đổi mới
Phương pháp dạy học
2.KIẾN NGHỊ :
Một là: Về SGK cần bổ sung thêm những phần HS tự nghiên cứu để rút ra kiến
thức của bài học, nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của HS
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
Hai là: Về tài liệu tham khảo của bộ mơn đang cịn khan hiếm, ngay cả GV
không thể cập nhật kịp thời những kiến thức mới, những thay đổi về chủ trương,
chính sách , đường lối, pháp luật của nhà nước để giảng dạy cho phù hợp.
Ba là: Đội ngũ giáo viên cần được tập huấn, bồi dưỡng để nâng cao hơn nữa về
chuyên môn, phương pháp giảng dạy để lôi cuốn HS học tâp bộ môn ngày càng tốt
hơn và đạt kết quả cao hơn
Bốn là: Cần tuyên truyền hơn nữa để học sinh hiểu rằng môn GDCD là môn dạy
cho học sinh cách làm người, dạy cho học sinh phát triển toàn diện trở thành người
cơng dân có ích cho xã hội

Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến

Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học

TÀI LIỆU THAM KHẢO :
1.

SGK lớp 7 NXB Giáo Dục

2.

SGV lớp 7 NXB Giáo Dục

3.

Bài tập GDCD lớp 7 NXB Giáo Dục

4.

Thiết kế bài giảng lớp 7 NXB Hà Nội

5.

Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng NXB Giáo Dục

6.

Học và thực hành theo chuẩn kiến thức kỹ năng

7.

Lí luận dạy học ở trường phổ thông

MỤC LỤC

NỘI DUNG
A. Phần mở đầu

TRANG
1-2

B Nôi dung
Chương I
Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

2-7
Sáng kiến


Đề tài: Thiết kế bài dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học
Chương II

7-12

Một số gải pháp

12-14

C. Kêt luận và kiến nghị

14-15

Tài liệu tham khảo

16

Mục lục

17

Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Huyền

Sáng kiến