ài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Chủ đề 1: Rèn luyện kĩ năng viết chính tả tiếng Việt

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tài liệu dạy tự chọn Ngữ văn7 – Cao Thị Kiều Oanh. -1–. Chủ đề 1: RÈN LUYỆN KĨ NĂNG VIẾT CHÍNH TẢ TIẾNG VIỆT. A. MUÏC TIEÂU: - Giúp học sinh nắm được một số quy tắc chính tả cơ bản của tiếng Việt. - Tránh được việc viết sai chính tả hướng đến việc viết đúng, viết hay tiếng Việt. B. THỜI LƯỢNG: 10 TIẾT. C. TAØI LIEÄU: Phần 1. BAØI ĐỌC: QUY TẮC CHÍNH TẢ VAØ VIỆC SỬA LỖI CHÍNH TẢ. Chính tả là một vấn đề có tính chất phổ biến đối với mọi người. Chữ viết có những quy tắc mà nếu chúng ta không nắm được thì dễ dàng viết sai chính tả tiếng Việt. Người Việt chúng ta có nhiều phương ngữ, vì vậy khi nói và viết chúng ta thường mắc phải các lỗi chính tả. Ơû đây, bài học sẽ cung cấp một số vấn đề về chính tả tiếng Việt để giúp người học có khả năng nhận biết các lỗi và tránh viết sai chính taû. I. Chính taû laø gì? (1) Chính tả là những quy ước về chuẩn mực viết chữ. Chữ viết do con người tạo ra vì thế nó cũng mang tính quy ước. Chữ viết tiếng Việt là chữ viết ghi âm, nghĩa là phát âm thế nào thì ghi như thế. Về cơ bản nó theo nguyên tắc mỗi chữ cái dùng ghi một âm. Mỗi âm ứng với một hoặc vài chữ viết. Song trong hệ thống chữ viết của chúng ta còn nhiều vấn đề bất hợp lý như cùng một âm nhưng được ghi bằng nhiều con chữ khác nhau hoặc do cách phát âm của từng vùng, miền, từng địa phương làm cho khi đọc không đúng dẫn đến viết sai. Đối với học sinh, chúng ta cần biết các quy tắc cơ bản của chính tả để viết đúng tieáng Vieät. II. Loãi chính taû vaø nguyeân nhaân maéc loãi: - Lỗi chính tả là những cách viết các từ không đúng với quy định về phụ âm đầu, vần, thanh điệu hoặc cách đặt dấu thanh điệu. - Lỗi do không phân biệt được các từ có lối phát âm gần giống nhau hoặc lỗi trong khi ghi chữ ( i) / (y); chữ d/gi/r; chữ tr/ch; s/x; chữ l/n; g/gh/ng/ngh; c/k/q;… Nguyeân nhaân maéc loãi: - Thói quen phát âm theo phương ngữ. - Không nắm được quy tắc chính tả. III. Caùc quy taéc chính taû caàn chuù yù: 1. Quy taéc vieát hoa:(1) a. Tên người và tên địa danh tiếng Việt phải viết hoa tất cả chữ cái đầu và không dùng gạch nối. Tên các tổ chức cơ quan chỉ viết hoa tiếng đầu và tiếng trong tổ hợp dùng làm tên.. Trường THCS Nguyễn Văn Linh – Loại chủ đề bám sát Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Tài liệu dạy tự chọn Ngữ văn – Cao Thị Kiều Oanh. -2–.  Ví duï: - Tên người: Phan Bội Châu, Nguyễn Aùi Quốc, Võ Thị Sáu, Nguyễn Đình Chiểu… - Tên địa danh: Hà Nội, Sài Gòn, Đà Nẵng, Gia Lai, Đak Đoa … - Trường Cao đẳng Sư phạm, trường Đại học Khoa học công nghệ … b. Tên riêng không phải tiếng Việt thì chỉ viết hoa chữ cái đầu tiên. * Ví duï: Paris, Lon don, Tokyo, Suzuki, Hon da … c. Viết hoa một số trường hợp khác: - Tên gọi các thời kì lịch sử. * VD: thời kì Phục hưng, phong trào Cần vương. - Tên gọi các sự kiện lịch sử viết bằng chữ không viết bằng số và viết hoa. * VD: Cách mạng tháng Tám, Cách mạng tháng Mười. - Teân goïi caùc toân giaùo.  VD: Tin Lành, Thiên Chúa, Cao Đài,  VD: Nho giáo, Thiên Chúa giáo, đạo Hồi … - Teân caùc taùc phaåm, saùch baùo, vaên kieän. * VD: “Hồ Chí Minh toàn tập”, “Tam Quốc chí”, “Dư địa chí”, “ Truyện Kiều” 2. Quy tắc ghi chữ phiên âm tên riêng nước ngoài: - Khi gặp các tên nước ngoài được phiên âm cần viết rời các tiếng(âm tiết), giữa các âm tiết có dấu gạch nối và các âm tiết không đánh dấu thanh. * Ví duï: Xanh Peâ-tec-bua, Na-poâ-leâ-oâng, - Còn các thuật ngữ khoa học thì viết lại nguyên dạng. * Ví duï: bazô, axit, gluco … 3. Quy tắc viết chữ ghi âm: (3) a. Quy tắc viết phụ âm đầu:  Vieát K, C, Q: Caùch vieát phoå bieán nhaát laø ghi C. VD: ca, coâ, cô, cö, … - Trong trường hợp đứng trước i,e,ê thì viết là K. VD: kỉ niệm, kiên cường, kí kết … - Trong trường hợp đứng trước u thì viết là q. VD: quan saùt, quyeân goùp, boû queân, queùt nhaø, …  Vieát G vaø GH: - Viết GH khi đứng trước i, e, ê hoặc iê: ghi, ghe, ghê, ghiền. - Viết G các trường hợp còn lại: ga, gà, gô, gơ, gừng, gượng gắng, gửi, gù, gợn, goät, goùc, goïi, gom, gaác, goã, goái, …  Vieát NG vaø NGH: - Viết NGH khi đứng trước các nguyên âm i , e, ê hoặc iê: nghi, nghe, nghê, nghieàn… Trường trung học cơ sở Nguyễn Văn Linh – Loại chủ đề bám sát. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tài liệu dạy tự chọn Ngữ văn – Cao Thị Kiều Oanh. -3–. - Viết ng các trường hợp còn lại: nga, ngô, ngơ, ngư, ngừng, ngồi, ngốc ngáp, ngất, ngoù, ngoïng, ngaét, ngaân, …  Vieát D, GI: - Viết D: nếu gặp một từ mà không biết viết d hay gi thì ta viết d khi từ ấy có nghĩa gần giống với một từ khác có phụ âm đầu là đ, nh, th. (QT dặn đến nhà thương) - VD: Ñ: dao/ ñao; dóa/ ñóa; daèn/ ñaèn, … +D NH: doài/ nhoài; dô/nhô; dòp/ nhòp; … TH: dư/ thừa; dược/ thuốc; - Vieát GI: Nếu gặp một từ không biết viết d hay githì ta viết GI khi từ ấy có nghĩa gần giống với một từ khác có phụ âm đầu là Tr; Ch, T, C, K. ( QT giao tranh cho tôi cầm) VD: Tr: giành/tranh; giao/ trao; giở/trở; giương/ trương; … + Gi – Ch: giaáu/ che; gioáng/chuûng, … T: giặc/ tặc; giã từ/ tạ từ; giọng/tiếng. C-K: giaùc/ caùc, giaêng/ caêng; gioã/kò. b. Quy tắc viết âm đệm: Âm đệm U được viết bằng hai con chữ là: U và O  Viết bằng U khi sau chữ cái Q: quang, quốc, quả, quân …  Viết bằng chữ O khi đứng sau các phụ âm khác: khoa, khoăn.  Viết O khi đứng trước A, Ă, Â: hoa, khoan, khoăn, c. Quy taéc vieát moät soá nguyeân aâm: - Vieát nguyeân aâm ñoâi:  Vieát ieâ: chieân xaøo, chieán thaéng, tieân tieán, tieán leân …  Vieát yeâ: tuyeân boá, thuyeàn beø, yeát haàu, yeâu thöông, nieâm yeát,…. - Vieát nguyeân aâm i: - AÂm i coù theå vieát baèng i (i ngaén) vaø y (daøi).  Viết i sau âm đầu: từ bi, viên bi, bi thương, binh lính, bình thường,…  Viết y sau âm đệm: quy tắc, nội quy, quy hoạch, quy hàng, …  Đối với từ thuần Việt khi “i ” đứng một mình thì viết là “i”. VD: ầm ĩ, âm ỉ, aàm ì, ì xeøo, …  Đối với từ gốc Hán khi “i “đứng một mình thì viết là “y”. VD: y phục, y tế, ý kieán, yù nghóa; … IV. Phân biệt cáh viết một số phụ âm đầu: 1. Phaân bieät L vaø N (1) Để sửa lỗi này có thể dựa vào các cách sau:. Trường trung học cơ sở Nguyễn Văn Linh – Loại chủ đề bám sát. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Tài liệu dạy tự chọn Ngữ văn – Cao Thị Kiều Oanh. -4–. - Cách 1- Dựa vào láy âm: Trong từ láy, khi L đứng đầu nó có thể láy với các âm đầu khác còn N thì không có khả năng này. => khi viết gặp một từ mà ta còn phân vân giữa l và n thì nên tạo ra một sự láy âm.  VD: lắp bắp (Đ) nắp bắp (S); lốm đốm, lờ đờ, lúi húi, loay hoay,… Khi ở vị trí thứ hai N láy với âm O và âm GI còn L láy với những âm khác.  VD: loâng boâng, baûng laûng, choùi loïi…/ giaåy naåy, gian nan, gieo neo, aùy naùy, … - Cách 2 - Dùng âm đệm để kiểm tra: L đứng trước âm đệm U,O còn N thì khoâng.  VD: loanh quanh, luaân lí, luoân, loan tin. - Cách 3 - Dựa vào nghĩa của từ: ở các từ đồng nghĩa nếu từ đó đồng nghĩa với một từ có âm đầu là nh thì viết L  VD: laàm – nhaàm; nhanh – lanh; laáp laùnh – nhaáp nhaùnh. - Cách 4 - Dựa vào nghĩa của từ trong tổ hợp từ VD: Choïn caùch vieát NEÂN vaø LEÂN  NEÂN: + Nên: Đồng nghiã với thành nghĩa là biểu thị quá trình chuyển hóa của sự vật, hiện tượng: nên khôn; làm nên; nên duyên; … + Nên: được dùng để biểu thị quan hệ nhân quả: đồng nghĩa với cho nên “ Cách sông nên phải lụy đò” + Nên sử dụng để khuyên người khác làm một việc nào đó: nên nói; nên nghĩ; (neân/ caàn)  LEÂN: + Lên => chỉ hoạt động di chuyển vị trí: lên bờ, lên núi, lên bảng, … + Nói về sự tăng số lượng đạt ở mức cao hơn: nước sông lên to; lên lương; lên chức; + Chỉ ý thúc giục, động viên: nhanh lên; hãy cố lên; vui lên; … 2. Phaân bieät TR vaø CH:(1) - Cách 1: Dựa vào quy luật thanh điệu – Những từ Hán Việt mang dấu nặng, dấu huyền chỉ đi với TR không đi với CH: truyền thuyết, trị giá, trịnh trọng, phong traøo, … - Cách 2 dựa vào hiện tượng đồng nghĩa: Tranh/ giành; tro/gio; trả/ giá; … - Cách 3 – Dựa vào quan hệ trong trường từ chỉ quan hệ gia tộc: cha, chú, cháu, chuùt, chít, choàng, chò, … Baøi taäp: a. Ghép âm tr, ch với các vần sau để tạo ra tiếng có nghĩa và đặt câu với các từ đó: ai => tieáng coù nghóa => caâu. Tr am VD: Trai => Trai gái trong làng nô nức trẩy hội. an Trường trung học cơ sở Nguyễn Văn Linh – Loại chủ đề bám sát. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tài liệu dạy tự chọn Ngữ văn – Cao Thị Kiều Oanh. -5–. Ch. aâu aêng aân b. Tìm từ thích hợp để điền vào chỗ trống: Trí nhớ tốt. Sơn vừa nghếch mắt nhìn lên nhìn tấm bản đồ vừa nghe chị Hương kể chuyeän Coâ-loâm-boâ tìm ra ………… Mó. Chò Höông say söa keå roài keát thuùc: - Chuyện này xảy ra từ 500 năm ……… . Nghe vaäy, Sôn boãng ngheät maët ra roài … …… troà: - Sao maø chò coù ……… toát theá? 3. Phaân bieät S vaø X (1) - Cách 1. Dựa vào láy âm: Chỉ có x mới láy với âm đệm còn s thì không vì vậy khi gặp một tiếng mà chưa xác định được cách viết là s hay x thì nên cho tiếng đó kết hợp láy âm với tiếng có âm đệm để xác định đúng cách viết. VD: lao xao, loøa xoøa, xoaén xuyùt, xueà xoøa, xoù roù,… - Cách 2 - Danh từ tiếng Việt thường được viết là s: VD: sư, sãi, đại sứ, sen, sim, sơn, sọt rác, sợi dây, súc vải, sương, sao sông, suối, … Lưu ý có một số ngoại lệ: xe, xuồng, xoài, xách, bà xơ, cái xô, xẻng, xuân. - Cách 3 – Dựa vào nghĩa của từ để xác định: nghĩa của các từ gọi thức ăn và đồ đựng thức ăn của tiếng Việt thường được viết bằng chữ x. VD: xoâi, xuùc xích, caùi xanh, caùi xieân, … 4. Phaân bieät r/gi/d - Để viết đúng D và GI xem lại phần quy tắc viết phụ âm đầu. - Baøi taäp: a. Ñieàn vaøo choã troáng r, d hay gi: Mưa … ăng trên đồng Uoán meàm ngoïn luùa Hoa xoan theo ……où ……ải tím mặt đường. Nguyeãn Bao “Moãi caùnh hoa ……aáy ……oáng heät moät chieác laù, chæ coù ñieàu mong manh hôn vaø coù màu sắc ……ực ……ỡ. Lớp lớp hoa ……ấy ……ải kín mặt sân, nhưng chỉ cần một làn ……ó thoảng, chúng liền tản mát bay đi mất. b. Tìm năm từ có âm đầu là “d” và đặt câu với năm từ đó. c. Tìm năm từ có âm đầu là “gi” và đặt câu với năm từ đó. d. Tìm năm từ có âm đầu là và đặt câu với năm từ đó.. Phaàn 2. CAÙC BAØI TAÄP.(2) Trường trung học cơ sở Nguyễn Văn Linh – Loại chủ đề bám sát. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tài liệu dạy tự chọn Ngữ văn – Cao Thị Kiều Oanh. -6–. BAØI TAÄP 1: CHÍNH TAÛ (nghe vieát) COÙ COÂNG MAØI SAÉT, COÙ NGAØY NEÂN KIM Ngaøy xöa coù moät caäu beù laøm vieäc gì cuõng mau chaùn. Moãi khi caàm quyeån saùch, cậu chỉ đọc vài dòng đã ngáp ngắn ngáp dài, rồi bỏ dở. Những lúc tập viết, cậu chỉ nắn nót được mấy chữ đầu, rồi lại viết nguệch ngoạc, trông rất xấu. Moät hoâm trong luùc ñi chôi, caäu nhìn thaáy moät baø cuï tay caàm thoûi saét maûi mieát mài vào tảng đá ven đường. Thấy lạ, cậu bèn hỏi: -Baø ôi baø laøm gì theá? Bà cụ trả lời: - Bà mài thỏi sắt này thành kim để khâu vá quần áo. Caäu beù ngaïc nhieân: - Thỏi sắt to như thế làm sao bà mài thành kim được. Baø cuï oân toàn giaûng giaûi : - Moãi ngaøy maøi thoûi saét nhoû ñi moät tí, seõ coù ngaøy noù thaønh kim. Gioáng nhö chaùu ñi hoïc, moãi ngaøy chaùu hoïc moät ít, seõ coù ngaøy chaùu thaønh taøi. Caäu beù hieåu ra vaø quay veà nhaø hoïc baøi.. BAØI TAÄP 2: CHÍNH TAÛ (taäp cheùp ) CON ROÀNG CHAÙU TIEÂN Ngày xửa ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, có một vị thần tên là Lạc Long Quân. Thần mình rồng, sức khỏe vô địch, lại có nhiều phép lạ. Bấy giờ, ở vùng núi cao có nàng Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần, nghe vùng đất Lạc Việt có nhiều hoa thơm cỏ lạ bèn tìm đến thăm. Hai người gặp nhau, kết thành vợ chồng. Đến kì sinh nở, Âu Cơ sinh ra một cái bọc trăm trứng. Kì lạ thay, trăm trứng nở ra một trăm người con đẹp đẽ, hồng hào và lớn nhanh như thổi. Sống với nhau được ít lâu, Lạc Long Quân bảo vợ: - Ta vốn nòi rồng ở miền nước thẳm, nàng là dòng tiên ở chốn non cao. Kẻ trên cạn, người dưới nước, tập quán khác nhau, khó mà ở cùng nhau một nơi lâu dài được. Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương. Kẻ miền núi, người miền biển, khi có việc gì thì giúp đỡ lẫn nhau, đừng quên lời hẹn. Một trăm người con của Lạc Long Quân và Âu Cơ sau này trở thành tổ tiên của người Việt Nam chúng ta. Cũng bởi sự tích này mà ngườiViệt Nam thường tự xưng là Con Rồng Cháu Tiên và thân mật gọi nhau là đồng bào. (TV 2). Trường trung học cơ sở Nguyễn Văn Linh – Loại chủ đề bám sát. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Tài liệu dạy tự chọn Ngữ văn – Cao Thị Kiều Oanh. -7–. BAØI TAÄP 3: CHÍNH TAÛ (Nghe vieát) CÁI ĐẸP. Cuộc sống quanh ta thật đẹp. Có cái đẹp của đất trời: nắng chan hòa như rót mật xuống quê hương, khóm trúc xanh rì rào trong gió sớm, những bông cúc vàng long lanh sương mai, … Có cái đẹp do bàn tay con người tạo nên: những mái chùa cong vút, những bức tranh rực rỡ sắc màu, những bài ca nao nức lòng người, … Nhưng đẹp nhất vẫn là vẻ đẹp của tâm hồn. Chỉ những người biết sống đẹp mới có khả năng thưởng thức cái đẹp và tô điểm cho cuộc sống ngày càng tươi đẹp hơn. Hoøa Bình (TV4- t1.t36) BAØI TẬP 4: LỰA CHỌN ĐÁP ÁN ĐÚNG ĐỂ DIỀN VAØO … : 1. Choïn L hay N: a. … oàng naøn;/ … oàng baøn; g. neà … eáp; b. … ăng lực; / … aêng maï. h. … aõng maïn; c. … ong lanh; / … ong nia; i. ngheà … oâng; / … oâng gaø, … oâng vòt; d. ñi … aøm; k. … ì xì; / naèn … ì. e. … oøng meï ; / … oøng suùng; l. taáp … aäp; / … aäp coâng; 2. Choïn CH hay TR: a. con … aên;/ … aên maøn; g. cửu … ương;/ … ương to; b. chan … aùt; / … aùt phaán. h. huy … öông;/ hoï … öông; c. … ồng vợ; / … ồng trọt; i. … úc mừng; / cây … úc; d. ñi … oàng caây; k. … aøo hoûi; / phong … aøo; e. choã … oáng ; / caùi … oáng; l. chuøa … ieàn; 3. Choïn S hay X: a. … ương sớm;/ … ương xẩu; g. năng … uất;/ … uất xứ; b. … ức lực; / … ức dầu; h. traêng … ao; / … ao xuyeán; c. … oâng suoái; / … oâng hôi; i. Hoa … en ; / … en keõ; d. … ử dụng; / … ử lí; k ñen … ì.; / Lì …ì e. gaøu … oøng; / … oàng xoäc; l. … ô sinh ; / … ô xaùc;. GỢI Ý DẠY HỌC Bước 1: Hệ thống kiến thức và ôn tập lại các kiến thức về quy tắc chính tả tieáng Vieät. Bước 2: Hướng dẫn học sinh thực hành các bài tập rèn luyện viết đúng chính taû. Bước 3: Học sinh nêu những hiểu biết của bản thân sau khi học và thực haønh baøi hoïc. Bước 4: Luyện tập ************************************* Trường trung học cơ sở Nguyễn Văn Linh – Loại chủ đề bám sát. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>