Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 117, 118: Đọc hiểu văn bản - Bài 29: Quan âm Thị Kính

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 3/4/2007 Ngµy gi¶ng: 9/4/2007 Bµi 29 Quan ©m thÞ KÝnh TiÕt 117 + 118:. §äc – hiÓu v¨n b¶n. A/ Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: - Hiểu được một số đặc điểm cơ bản của sân khấu chèo truyền thống. - Tãm t¾t ®­îc néi dung vë chÌo quan ©m thÞ KÝnh, néi dung, ý nghÜa vµ mét sè đặc điểm nghệ thuật (mâu thuẫn kịch, ngôn ngữ, hành động nhân vật ...) của trích ®o¹n: nçi oan h¹i chång. B/ Chuẩn bị: - Gi¸o viªn: Tham kh¶o SGV. - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi. C/ Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: * Hoạt động 1: KiÓm tra bµi cò ( 5 phót) ? Nêu nội dung chính của bài “ca Huế trên sông Hương” * Hoạt động 2: Giíi thiÖu bµi (1 phót) ChÌo lµ mét trong nh÷ng lo¹i h×nh s©n khÊu d©n gian , ®­îc phæ biÕn rÊt réng r·i ë Bắc Bộ. Sân khấu chèo cũng được người dân các vùng khác trên Tổ quốc yêu thích. Bạn bè các nước trên thế giới cũng đã nhiều lần khẳng định và ca ngợi độc đáo của sân khÊu chÌo ViÖt Nam. *Hoạt động 3: Bài mới ( 45 phút).. Hoạt động của thầy. H§ cña trß. - Gọi h.s đọc chú thích *sgk – - H.s đọc tr118.. Nội dung cần đạt I- §äc – tiÕp xóc v¨n b¶n:. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ “chÌo”.. * Kh¸i niÖm chÌo (sgk –tr118).. ? Qua khái niệm đó, em thấy - Phát biểu chèo có những đặc trưng cơ bản nµo. -GV: ph©n tÝch cho h.s thÊy c¸c. - Các đặc trưng cơ bản: + ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu kÓ chuyện để khuyên giáo đạo đức. + ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu tæng. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> đặc trưng cơ bản của chèo.. - Gọi h.s đọc phần tóm tắt nội dung vë chÌo “Quan ©m thÞ - §äc KÝnh”. hîp c¸c yÕu tè nghÖ thuËt. + ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu ­íc lÖ c¸ch ®iÖu cao. + ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu cã sù kÕt hîp chÆt chÏ c¸i bi vµ c¸i h¸i. * §äc - tãm t¾t:. ? Dùa vµo phÇn tãm t¾t trong sgk em h·y tãm t¾t b»ng lêi thËt ng¾n - 1 h.s tãm gän. t¾t. -GV: cho h.s đọc trích đoạn “Nỗi oan h¹i chång”. - GV: ph©n vai cho h.s chó ý: + Vai Sïng bµ: giäng chua ngoa, độc ác. + Vai ThÞ KÝnh: hiÒn, nhÉn nhôc. + Vai Sùng ông: nhu nhược. + Vai ThiÖn sÜ: giäng nhá, hèt ho¶ng. + Vai M·ng «ng: thËt thµ.. - H.s đọc ph©n vai. - NhËn xÐt giäng tõng nh©n vËt. * Tõ khã:. ?Em hiÓu thÕ nµo lµ “soi kinh - Ph¸t biÓu bãng quÕ”.. - Soi kinh bóng quế: chăm chỉ đọc sách để thi đỗ.. ? Gi¶i nghÜa c¸c côm tõ: - Mèo mả gà đồng. - Trên dân dưới bộc - Tam tòng tứ đức. ? TrÝch ®o¹n “nçi oan h¹i chång” - Ph¸t biÓu thuéc phÇn mÊy cña vë chÌo: Quan ©m thÞ KÝnh. - Ph¸t biÓu ? T¹i sao ®o¹n trÝch nµy cã tªn lµ “nçi oan h¹i chång”. *VÞ trÝ ®o¹n trÝch: - Vì người con dâu không định hại chång, nh­ng bÞ mÑ chång buéc cho tội hại chồng, đành chịu nỗi oan nµy.. ? TrÝch ®o¹n nµy cã mÊy nh©n vËt ? Ai lµ nh©n vËt chÝnh. ? Sïng bµ vµ thÞ KÝnh cã quan hÖ - Ph¸t biÓu nh­ thÕ nµo? Hai nh©n vËt nµy Lop7.net. - Về hình thức: xung đột giữa mẹ chång vµ nµng d©u. - Về nội dung, bản chất: xung đột.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> xung đột nhau theo mâu thuẫn nµo.. gi÷a kÎ thèng trÞ vµ kÎ bÞ trÞ trong x· héi phong kiÕn.. ? TrÝch ®o¹n “Nçi oan h¹i chång” - Ph¸t biÓu ®­îc chia lµm mÊy ®o¹n ? Néi dung tõng ®o¹n.. ? §äc l¹i phÇn ®Çu trÝch ®o¹n.. - H.s đọc. * Bè côc: 3 phÇn - PhÇn 1: tõ ®Çu -> tay mét mùc. => Trước khi bị oan. - PhÇn 2: TiÕp -> vÒ cïng cha con ¬i. => Trong khi bÞ oan. - PhÇn 3: cßn l¹i. => Sau khi bÞ oan. II- §äc - t×m hiÓu v¨n b¶n: 1- TrÝch ®o¹n: “Nçi oan h¹i chång”. a- Trước khi mắc oan:. ? Theo em khung c¶nh ë phÇn ®Çu trÝch ®o¹n lµ khung c¶nh g×. ? Trong khung c¶nh Êy næi bËt lªn lµ h×nh ¶nh nµo. ? Em h·y chØ ra nh÷ng cö chØ, - Ph¸t hiÖn ngôn ngữ của thị Kính đối với chång.. * ThÞ KÝnh:. ? Qua nh÷ng cö chØ vµ ng«n ng÷ - Ph¸t biÓu đó, em có nhận xét gì về nhân vật nµy.. => Thương yêu chồng bằng tình cảm chân thật, đằm thắm.. ? Theo em t¹i sao thÞ KÝnh l¹i c¾t - Ph¸t biÓu r©u chång. ? Như vậy trước khi bị oan thị Kính là người phụ nữ có đức tính - Phát biểu nh­ thÕ nµo. (TiÕt 2) Gi¶ng ngµy 12/4/2007. + Khi chång ngñ, dän l¹i kØ råi qu¹t cho chång. + Thấy râu mọc ngược dưới cằm chång th× b¨n kho¨n, lo l¾ng vÒ sù ch¼ng lµnh.. - Vì muốn làm đẹp cho chồng. - Yêu thương chồng chân thật. - Mong muốn có hạnh phúc lứa đôi tốt đẹp. b- Trong khi bÞ oan:. - GV: cho h.s đọc lại đoạn 2 - §äc ? Cho biÕt sù viÖc c¾t r©u chång của thị Kính đã bị Sùng Bà khép Lop7.net. *Sïng Bµ:.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> vµo téi g×.. - Lêi nãi:. ? Trong b¶n luËn téi thÞ KÝnh, Sùng Bà đã đưa ra những lời lẽ - Phát biểu buéc téi cô thÓ nh­ thÕ nµo.. + C¸i con mÆt søa gan lim nµy ! Mày định giết con bà à ! + Tuồng bay mèo mả gà đồng … +Mày có trót say hoa đắm nguyệt.. + Trøng rång l¹i në ra rång liu ®iu l¹i në ra dßng liu ®iu. + Mµy lµ con nhµ cua èc … + Con g¸i ná måm th× vÒ víi cha. + Gäi M·ng téc, phã vÒ cho r¶nh.. ? Qua c¸c chi tiÕt trªn, em thÊy để luận tội thị Kính, Sùng Bà đã - Phát biểu dùa vµo nh÷ng ®iÓm g×. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ b¶n luËn téi cña Sïng Bµ. - Ph¸t biÓu. - Sïng Bµ cho r»ng thÞ KÝnh lµ lo¹i đàn bà hư đốn, tâm địa. - ThÞ KÝnh lµ con nhµ thÊp hÌn kh«ng xøng víi nhµ m×nh. - Cho r»ng thÞ KÝnh ph¶i ®uæi ®i. - Tự nghĩ ra tội để gán cho Thị KÝnh. - Lêi lÏ l¨ng nhôc, hèng h¸ch.. -GV: Sùng Bà đã gán cho Thị Kính đủ thứ tội, không cần biết ph¶i tr¸i, lêi lÏ rÆt sù ph©n biÖt đối xử ngôn ngữ dùng để phân biÖt “thÊp cao” thËt phong phó, quan hệ giữa mụ và thị Kính đã vượt ra khỏi quan hệ mẹ chồng nàng dâu, đó là quan hệ giai cấp. ? Cïng víi lêi nãi, Sïng bµ cßn dùng những hành động đối với thị KÝnh. ? TÊt c¶ nh÷ng lêi nãi vµ cö chØ đó cho thấy Sùng Bà là một người đàn bà có tính cách như thế nào. - Phát biểu ? Sïng Bµ thuéc lo¹i nh©n vËt nµo trong chÌo cæ.. - Hành động: + Dói ®Çu thÞ KÝnh ng· xuèng. + Khi thÞ KÝnh van xin, Sïng Bµ dói tay ng· khuþu xuèng. => Sùng Bà là con người độc địa, tµn nhÉn, bÊt nh©n. - Nh©n vËt mô ¸c, b¶n chÊt tµn nhẫn độc địa.. ? Nh©n vËt nµy g©y c¶m gi¸c g× cho người xem. ? Khi bÞ ghÐp vµo téi giÕt chång, thị Kính đã có những lời nói và - Phát hiện cö chØ nh­ thÕ nµo. Lop7.net. * ThÞ KÝnh:.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh chÊt - NhËn xÐt của những lời nói và cử chỉ đó.. - Lêi nãi Ýt, rÊt hiÒn. - Cö chØ: yÕu ®uèi, nhÉn nhôc.. ? Nh÷ng cö chØ vµ lêi nãi cña ThÞ Kính được nhà chồng đáp lại ra - Phát biểu sao.. - Chồng Thiện Sĩ đớn hèn, nhu nhược, bỏ mặc vợ. - Mẹ chồng: tàn nhẫn, độc ác. - Bè chång: a dua vîi mÑ chång.. ? ChØ khi nµo lêi kªu oan cña thÞ KÝnh míi ®­îc c¶m th«ng ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù c¶m th«ng - Ph¸t biÓu đó.. - LÇn cuèi cïng kªu oan víi cha nhưng đó là sự cảm thông đau khổ, bÊt lùc.. ? Qua ®©y gióp ta hiÓu g× vÒ th©n - NhËn xÐt phËn thÞ KÝnh trong c¶nh ngé nµy.. => Đơn độc, đau khổ, bất lực.. ?Theo em ThÞ KÝnh thuéc lo¹i - Ph¸t biÓu nh©n vËt nµo trong chÌo cæ. ? Nh©n vËt thÞ KÝnh gîi cho người xem cảm xúc gì.. - Xót thương, cảm phục thị Kính. - C¨m ghÐt sù bÊt nghÜa cña gia đình Sùng Bà.. ? Trước khi đuổi thị Kính ra khỏi nhµ, Sïng bµ vµ Sïng «ng cßn cã - Ph¸t biÓu ©m m­u g×.. - Lõa M·ng «ng sang ¨n c÷ ch¸u. - Dói M·ng «ng ng·, chöi …. ? Xung đột kịch trong đoạn trích nµy thÓ hiÖn cao nhÊt ë chç nµo ? V× sao.. - ThÞ KÝnh bÞ ®Èy vµo cùc ®iÓm cña nçi oan: Nçi oan h¹i chång, giê l¹i thêm nỗi đau trước cảnh cha già bị chÝnh cha chång khinh khi hµnh h¹.. - GV: Đây chính là xung đột giữa - Phát biểu kÎ thèng trÞ vµ kÎ bÞ trÞ. ? KÕt côc nçi oan cña thÞ KÝnh lµ g×.. - T×nh vî chång tan vì, thÞ KÝnh bÞ ®uæi ra khái nhµ chång.. ? Sau khi bÞ ®uæi ra khái nhµ thÞ - Ph¸t hiÖn Kính đã có cử chỉ và lời nói như thÕ nµo. ? Qua đó bộc lộ tâm trạng gì của - Nhận xét thÞ KÝnh.. Lop7.net. c- Sau khi bÞ oan:. - Nuèi tiÕc, xãt xa cho h¹nh phóc lứa đôi..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ? Trong tâm trạng đó thị Kính đã - Phát hiện nghĩ đến cách nào để giải oan. ? Con đường thị Kính chọn để - NhËn xÐt gi¶i oan cã ý nghÜa g×.. - §i tu cÇu phËt tæ chøng minh cho sù trong s¹ch cña m×nh. - Ph¶n ¸nh sù bÕ t¾c vÒ sè phËn cña người phụ trong XH cũ. - Lªn ¸n thùc tr¹ng XH v« nh©n đạo đối với những người lương thiÖn.. ?Theo em có cách nào tốt hơn để - Thảo luận - Loại bỏ những kẻ như Sùng bà, gi¶i tho¸t cho nh÷ng nguêi nh­ nhãm 2’. lo¹i bá XH phong kiÕn. thÞ KÝnh. 2- GÝa trÞ cña vë chÌo: ?Qua t×m hiÓu ®o¹n trÝch em h·y cho biÕt néi dung cña vë chÌo - Ph¸t biÓu này mang đặc điểm nào của tích chÌo cæ. ? Nh©n vËt chÝnh cña vë chÌo nµy mang nh÷ng tÝnh chÊt chung - Ph¸t biÓu nµo cña c¸c nh©n vËt trong chÌo cæ.. ? Khi xem vë chÌo nµy em thÊy Sïng bµ vµ thÞ KÝnh ¨n mÆc, ®i đứng theo quy ước nào của chèo cæ. ? Từ đó em hiểu gì về giá trị của - Nhận xét vë chÌo “Quan ©m thÞ KÝnh”.. - TÝch truyÖn xoay quanh trôc bÜ cùc th¸i lai. Nh©n vËt thÞ KÝnh ®i tõ nỗi oan trái đến được giải oan thµnh phËt. - Thị Kính: là người phụ nữ mẫu mực về đạo đức được đề cao trong chÌo cæ – vai n÷ chÝnh. - Sùng bà: bản chất tàn nhẫn, độc địa – vai mụ ác.. - Vë chÌo tiªu biÓu, mÉu mùc cho nghệ thuật chèo cổ ở nước ta.. - GV: giới thiệu bức tượng Quan âm thị Kính ở chùa Tây Phương. ? Qua trÝch ®o¹n “nçi oan h¹i chång” em cã nhËn xÐt g× vÒ - Ph¸t biÓu nghÖ thuËt cña chÌo cæ.. III- Tæng kÕt:. ? Qua ®o¹n trÝch, næi bËt néi - Ph¸t biÓu. * Néi dung:. Lop7.net. *NghÖ thuËt: - Ng«n ng÷ dïng v¨n vÇn ®i liÒn víi c¸c lµn ®iÖu h¸t. - Nh©n vËt mang tÝnh quy ­íc..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> dung g×.. - Gọi h.s đọc ghi nhớ (sgk-tr121). - Ca ngợi phẩm chất đức hạnh của người phụ nữ trong XH phong kiÕn. - Phê phán chế độ phong kiến. - §äc. ? Tãm t¾t trÝch ®o¹n nçi oan h¹i - H.s tãm chång. t¾t.. Ghi nhí (sgk –tr121) IV- LuyÖn tËp: 1- Tãm t¾t ng¾n gän trÝch ®o¹n “nçi oan h¹i chång”.. * Hoạt động 4: Hướng dẫn học bài ở nhà (1 phút) - VÒ nhµ häc bµi, lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi: DÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy. + §äc c¸c bµi tËp (sgk). + C«ng dông cña dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>