Giáo án dạy học Ngữ văn 8 tiết 101 đến 104

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 14/3/2010. Ngµy d¹y: 8A:………………..; 8B:…………………. TiÕt 101.. Bµn luËn vÒ phÐp häc (NguyÔn ThiÕp). A. Mục tiêu cần đạt: - Giúp học sinh thấy được mục đích, tác dụng của việc học chân chính: Học để làm người, học để biết và làm, học để làm cho đất nước hưng thịnh, đồng thời nhận thấy được tác hại của lối học chuộng hình thức, cầu danh lợi. Nhận biết được phương pháp học tập đúng, kết hợp học với hành. Phân biệt thể tấu và chiếu, hịch và cáo, học tập cách lËp luËn cña t¸c gi¶. - Bòi dưỡng cho học sinh ý thức học tập tích cực tự giác và đúng đắn. - RÌn kÜ n¨ng t×m hiÓu vµ ph©n tÝch ®o¹n trÝch v¨n b¶n nghÞ luËn cæ: TÊu. B. ChuÈn bÞ - GV: S­u tÇm bót tÝch cñ Quang Trung göi NguyÔn ThiÕp. - HS: Soạn bài theo hệ thống câu hỏi đọc hiểu văn bản. C. Tiến trình tổ cgức các hoạt động dạy – học: Hoạt động 1. Khởi động: 1. Tæ chøc: 8A:.......................................................................... 8B:.......................................................................... 2. KiÓm tra: C©u hái: ? Đọc thuộc lòng và diễn cảm đoạn trích: “Nước Đại Việt ta” và cho biết nét đặc sắc nghÖ thuËt vµ néi dung cña ®o¹n trÝch? ? Mục đích của “việc nhân nghĩa” thể hiện trong bài “Bình Ngô đại cáo”. a. Nhân nghĩa là lối sống có đạo đức, giàu tình thương. b. Nhân nghĩa là để yêu dân. c. Nh©n nghÜa lµ trung qu©n. d. Nh©n nghÜa lµ duy tr× mäi lÔ gi¸o phong kiÕn. §¸p ¸n: - HS đọc thuộc lòng. +NT: LËp luËn chÆt chÏ b»ng c¸c chøng cí lÞch sö, giäng ®iÖu hïng hån. +ND: Khẳng định nền độc lập lâu đời, đáng tự hào của dân tộc Đại Việt. - §¸p ¸n: (b) 3. Giới thiệu: Học tập là việc vô cùng quan trọng của mỗi con người. Có học thì chóng ta míi th©u tãm ®­îc nh÷ng tinh hoa cña nh©n lo¹i. Vëy häc th× cÇn ph¶i nh­ thÕ nào, phép học cần phải bàn đế là gì. Chúng ta đi tìm hiểu văn bản: ... Hoạt động 2.Đọc - hiểu văn bản: Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. (GV nêu yêu cầu, gọi HS đọc, I. Tiếp xúc văn bản: nhËn xÐt) 1. §äc v¨n b¶n: Yêu cầu: Giọng đọc chân tình tha thiết, vừa tự tin võa khiªm tèn. 66 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? Giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶?. ? VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch?. ? Cho biÕt bè côc vµ néi dung cña ®o¹n trÝch?. 2. T×m hiÓu chó thÝch: a. T¸c gi¶: NguyÔn ThiÕp (1723 – 1804), quª: Hµ Tĩnh. Là người học rộng, hiểu sâu, từng đỗ làm quan nhưng sau đó từ quan về quê dạy học. Có công giúp Quang Trung xây dựng đất nước về mặt chÝnh trÞ. b. T¸c phÈm: TrÝch tõ bµi tÊu cña NguyÔn ThiÕp göi Quang Trung (T8/1791). c. Tõ khã: (SGK) 3. ThÓ lo¹i, bè côc: - ThÓ lo¹i: TÊu lµ lo¹i v¨n th­ cña bÒ t«i, thÇn d©n gửi lên vua chúa để trình bày sự vật, sự việc, ý kiến, đề nghị. Hình thức thường được viết bằng v¨n xu«i, v¨n vÇn vµ v¨n biÒn ngÉu. - Bè côc: Chia lµm ba ®o¹n. + Đ1: Từ đầu đến “Những điều tệ hại ấy” (Bàn về mục đích của việc học) + Đ2: Tiếp đến “Xin chớ bỏ qua” (Bµn vÒ c¸ch häc) + §3: Cßn l¹i. (T¸c dông cña viÖc häc) II. Ph©n tÝch v¨n b¶n: 1. Mục đích của việc học: - H×nh ¶nh: Ngäc kh«ng mµi kh«ng thµnh vËt Người không học không biết đạo.. ? Trong ®o¹n ®Çu cña ®o¹n trích tác giả đã trình bày mục đích của phép học bằng hình ¶nh nµo? ? Tác giả muốn bày tỏ suy nghĩ -> Chỉ có học thì mới giúp con người trở nên tốt g× vÒ viÖc häc? đẹp hơn. Học tập là một quy luật trong cuộc sống con người. ? Em hiểu đạo học ngày xưa - Đạo học ngày trước: Lấy mục đích hình thành nh­ thÕ nµo? đạo đức, nhân cách cho con người. ? Mục đích của đạo học chân - Mục đích: Làm người. chính là gì? Theo em quan niệm - (HS thảo luậnh nhóm, đại diện nhóm trình bay, về mục đích đạo học như thế có Gv kết luận) ®iÓm nµo tÝch cùc cÇn ph¸t huy vµ cã ®iÓm nµo ph¶i bæ sung? Nhận xét về lối học đó? - Phª ph¸n: + Häc h×nh thøc, cÇu danh. + Không biết đến “Tam cương”. -> Lèi häc lÖch l¹c kh«ng chó ý ®Ðn néi dung v× danh lîi cña b¶n th©n. ? Việc học như vậy dẫn đến hậu - Hậu quả: Chúa tầm thường, thần nịnh hót, nước qu¶ nh­ thÕ nµi? mất, nhà tan. -> Làm đảo lộn giá trị con người, 67 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> không còn người tài đức, đưa đất nước đến thảm ho¹. ? Nhận xét về đặc điểm lời văn -> Sử dụng những câu văn ngắn, liên kết chặt chẽ ë ®o¹n nµy? víi nhau, ý v¨n m¹ch l¹c, râ rµng, dÔ hiÓu. ? Thái độ của tác giả? -> Thái độ của tác giả: Xem thường lối học hình thức, coi trọnglối học lấy mục đích thành người, xây dựng đất nước vững bền. 2. Bµn vÒ c¸ch häc: ? Đến đây tác giả đề xuất Mở trường ở phủ, huyện, trường tư. nh÷ng ý kiÕn nµo? PhÐp häc lÊy Chu Tö lµm chuÈn. Häc réng råi tãm gän l¹i. Học đi đôi với hành. ? Em hiểu kế sách mới cho ->Mở rộng trường lớp, nội dung học từ thấp đến viÖc häc ë ®©y lµ g×? cao, hình thức học rộng nhưng gọn, học đi đôi với hµnh. ? Với những đề xuất như vậy nó cã t¸c dông nh­ thÕ nµo? 3. T¸c dông cña phÐp häc: Người tốt nhiều. Triều đình ngay ngắn. Thiªn h¹ thÞnh trÞ. -> Mục đích học chân chính là cơ sở tạo ra những người tài đức. Đạo học hành thì không còn lối hhọc chuộng kiến thức. Nhiều người giỏi -> Triều đình ngay ngắn, thiên hạ thịnh trị. ? Người viết bộc lộ thái độ như => Đề cao và tin tưởng vào đạo học chân chính, kì thÕ nµo? vọng về tương lai đất nước. III. Tæng kÕt: * Ghi nhí sgk/ 79 - NghÖ thuËt: LËp luËn chÆt chÏ, thuyÕt phôc. - Nội dung: Mục đích, tác dụng của việc học: Học để làm người, học để biết và làm, học để góp phần xây dựng đất nước. Hoạt động 3. IV. Luyện tập: ? Vẽ sơ đồ lập luận của tác giả qua đoạn trích? Hoạt động 4. củng cố, HDVN: 4. Cñng cè: - GV hÖ thèng kiÕn thøc bµi häc. 5. HDVN: Häc bµi vµ hoµn thiÖn bµi tËp phÇn luyÖn tËp. Xem trước bài “Luyện tập xây xựng và trình bày luận điểm” và chuẩn bị bài tập sau: Hãy viết bài báo tường để khuyên một số bạn trong lớp cần học tập chăm chỉ hơn?. 68 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ngµy so¹n: 14/3/2010. Ngµy d¹y: 8A:………………..; 8B:…………………. TiÕt 102. LuyÖn tËp x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm A. Mục tiêu cần đạt: - Gióp HS cñng cè ch¾c h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm, vận dụng những hiểu biết đó vào việc tìm, sắp xếp, trình bày luận điểm trong một bài v¨n nghÞ luËn. Giáo dục ý thức tự giác, chủ động tích cực cho HS. RÌn kÜ n¨ng t×m ý, t×m luËn ®iÓm, ph¸t triÓn luËn ®iÎm thµnh c¸c luËn cø vµ s¾p xÕp c¸c luËn cø thµnh dµn ý. B. ChuÈn bÞ - GV: B¶ng phô. - HS: ChuÈn bÞ bµi ë nhµ. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy – học: Hoạt động 1. Khởi động: 1. Tæ chøc: 8A:.............................................................. 8B:.............................................................. 2. KiÓm tra: (Gv kết hợp với các tổ trưởng kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà của học sinh). 3. Bµi míi: Hoạt động 2. Nội dung: Hoạt động của thầy. (GV gọi HS đọc lại đề bài). (HS đọc SGK/83) (Tæ chøc HS th¶o luËn nhãm – 3 phót) ? Với đề bài trên vấn đề cần làm sáng tỏ là gì? Đã đảm b¶o vÒ hÖ thèng luËn ®iÓm ch­a? CÇn bæ xung nh­ thÕ nµo?. Hoạt động của trò. I. ChuÈn bÞ bµi ë nhµ: Đề bài: Hãy viết bài báo tường để khuyên một số b¹n trong líp cÇn häc tËp ch¨m chØ h¬n? II. LuyÖn tËp trªn líp: 1. X©y dùng hÖ thèng luËn ®iÓm: * HÖ thèng luËn ®iÓm (SGK/83) - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: CÇn ph¶i häc tËp ch¨m chØ h¬n. - HTLĐ (SGK) chưa đảm bảo yêu cầu: Chính xác, đầy đủ, phù hợp. + LuËn ®iÓm a ch­a phï hîp. + ThiÕu mét sè luËn ®iÓm. + Sù s¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm ch­a phï hîp. * Bæ sung s¾p xÕp l¹i hÖ thèng luËn ®iÓm: a. Đất nước đang cần người tài. b. Quanh ta có nhiều gương học tốt. c. Muèn häc giái ph¶i ch¨m chØ. d. Mét sè b¹n cßn ham ch¬i. 69 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> e. HËu qu¶ xÊu. g. VËy nªn c¸c b¹n nªn Ýt vui ch¬i. 2. Tr×nh bµy luËn ®iÓm: (HS đọc lại luận điểm e và a. c¸ch giai thÝch lu©nh ®iÓm a) - C¸ch 1: Tèt v× nã võa cã t¸c dông chuyÓn ®o¹n, nối đoạn lại vừa giải thích được luận điểm mới đơn gi¶n dÔ lµm. - Cách 2: Không được vì từ “Do đó” diùng mở đầu c©u kh«ng cã t¸c dông chuyÓn ®o¹n thùc sù vµ luËn ®iÓm e kh«ng ph¶i lµ kÕt qu¶ cña luËn ®iÓm d. - C¸ch 3: Tèt nhÊt võa gi¶i thÝch ®­îc luËn ®iÓm mới, nối được luận điểm trước vừa tạo giọng điệu gÇn gòi, th©n mËt. ? S¾p xÕp luËn cø theo tr×nh b. - Theo hÖ thèng luËn cø SGK. tù nµo? - Có thể có cách sắp xếp khác nhưng phải thay đổi c¸ch viÕt cho phï hîp. c. KÕt ®o¹n trong v¨n nghÞ luËn. d. Biến đỏi đoạn văn diẽn dịch thành quy nạp và ngược lại. - Cần đảm bảo các yêu cầu sau: + Nội dung cơ bản không thay đổi. + Mèi quan hÖ ng÷ ph¸p vµ ý nghÜa cña c¸c luËn cø ph¶i chÆt chÏ. - CÇn tiÕn hµnh: + Thay đổi vị trí câu chủ đề. + Các câu khác có thể thay đổi cho phù hợp. Hoạt động 3. Luyện tập III. LuyÖn tËp: ? ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy luËn điểm (Đoạn trích: “Nước Đại Việt ta” thể hiện một cách sâu (HS viết đoạn văn -> Gọi HS đọc -> HS khác nhận xÐt -> GvkÕt luËn) s¾c vÒ niÒm tù hµo d©n téc?) Hoạt động 4. củng cố, HDVN: 4. Cñng cè: - C¸ch x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm? 5. HDVN: Häc bµi vµ n¾m ®­îc néi dung bµi häc. Hoµn thµnh c¸c bµi tËp cßn l¹i. ¤n tËp v¨n nghÞ luËn, giê sau viÕt bµi TLV sè 6.. Ngµy so¹n: 14/3/2010. 70 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ngµy d¹y: 8A:………………..; 8B:…………………. TiÕt 103+104. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 A. Mục tiêu cần đạt: - Gióp HS vËn dông kü n¨ng tr×nh bµy luËn ®iÓm vµo viÖc viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËn chứng minh, giải thích một vấn đê văn học (xã hội) gần gũi với các em. - Giáo dục ý thức tự giác, chủ động tích cực cho HS. Qua bài viết, Hs tự đánh giá chính xác hơn về trình độ làm văn nghị luận để từ đó rút ra những kinh nghiệm cần thiết để những bài sau đạt kết quả cao hơn. B. ChuÈn bÞ - GV: Đề bài, yêu cầu, đáp án. - HS: GiÊy bót. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy – học: Hoạt động 1. Khởi động: 1. Tæ chøc: 8A:.............................................................. 8B:.............................................................. 2. KiÓm tra: ChuÈn bÞ giÊy bót cho giê kiÓm tra. 3. Bµi míi: Hoạt động 2. đề bài: A.§Ò bµi: Nhiều người còn chưa hiểu thế nào là “học đi đôi với hành” và vì sao ta rất cần phải “theo ®iÒu häc mµ lµm” nh­ lêi La S¬n Phu Tö trong bµi “Bµn luËn vÒ phÐp häc”. Hãy viết một bài văn nghị luận để giải đáp những thắc mắc trên? (Tõ bµi “Bµn luËn vÒ phÐp häc” cña La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp, h·y nªu suy nghÜ vÒ mèi quan hÖ gi÷a “häc” vµ “hµnh”?) Hoạt động 3: học sinh làm bài: B. Yªu cÇu: - Viết đúng kiểu loại văn bản (giải thích). - Ph¶i x©y dùng ®­îc hÖ thèng luËn ®iÓm hîp lÝ. Lþ©n ®iÓm ph¶i ®­îc tr×nh bµy b»ng hÖ thống luận cứ xác thực, chặt chẽ theo kiểu diễn dịch hay quy nạp. Có câu chủ đề mang luËn ®iÓm. - Bố cục chặt chẽ, lời văn không có lỗ dùng từ, diễn đạt. - Ph¹m vi: C. §¸p ¸n 1 . Më bµi: Giới thiệu được phương pháp “học đi đôi với hành” và chân lý “Theo điều học mà làm” (La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp). 2. Thân bài: Lần lượt trình bày các ý sau. a. Gi¶i thÝch: - Thế nào là “Học đi đôi với hành”. 71 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - ThÕ nµo lµ “Theo ®iÒu häc mµ lµm”. b. Tại sao phải “Học đi đôi với hành”. T¹o sao ph¶i “Theo ®iÒu häc mµ lµm”. c. ý nghĩa của việc “Học đi đôi với hành” và“Theo điều học mà làm”. 3. KÕt bµi: - Khẳng định lại một lần nữa nguyên lý “Học đi đôi với hành” và“Theo điều học mà lµm”. - Liªn hÖ b¶n th©n. D. BiÓu ®iÓm chÊm: - Điểm 9 – 10: Bài viết đảm bảo theo các yêu cầu về nội dung kiến thức, hình thức tr×nh bµy khoa häc, m¹ch lac. - Điểm 7 – 8: Bài viết đản bảo ý cơ bản, diễn đạt tương đối tốt. Lỗi dùng từ, chính tả từ 3 – 5 lçi. - Điểm 5 – 6: Bài viết đảm bảo nội dung kiến thức cơ bản, lỗi dùng từ, diễn đạt từ 5 – 7 lçi. - Điểm 3 – 4: Bài viết có nội dung còn sơ sài, diễn đạt còn lủng củng. Hoạt động 4: củng cố, HDVN: 4. Cñng cè: Thu bài, kiểm số lượng và rút kinh nghiệm 5. HDVN - Ôn tập những kiến thức đã học. - ChuÈn bµi “ThuÕ m¸u”. 72 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>