Bài soạn môn Ngữ văn 7 - Tiết 42: Bài ca nhà tranh bị gió thu phá

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn : 2 /11/2008 Ngaøy daïy : 4/11/2008. Tuaàn 11 Tieát 42. BAØI CA NHAØ TRANH BÒ GIOÙ THU PHAÙ ĐỖ PHỦ I. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS: -Cảm nhận được tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả của Đỗ Phủ. - Bước đầu thấy được vị trí và ý nghĩa của những yếu tố miêu tả và tự sự trong thơ trữ tình. - Thấy được đặc điểm của bút pháp Đỗ Phủ qua những dòng thơ miêu tả và tự sự. II. CHUAÅN BÒ: - Giaùo vieân: Thieát keá baøi giaûng + Tranh veõ SGK/133 - Học sinh: Soạn bài III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG: 1.Ổn định tổ chức: (1’) 2. KTBC: (4’) - Đọc diễn cảm bài thơ “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê”. - Neâu noäi dung vaø giaù trò ngheä thuaät cuûa baøi thô ? 3. Bài mới: Giáo viên giới thiệu bài. Nếu như Lý Bạch được mệnh danh là “Tiên thơ” mang tâm hồn tự do, hào phóng thì Đỗ Phủ lại chính là bài nhà thơ hiện thực lớn trong lịch sử thơ ca cổ điển Trung Quốc. Thơ ông được mệnh danh là “Thi sử” (sử bằng thơ). Vì ông phản ánh một cách chân thực, sâu sắc bộ mặt lịch sử đương thời.Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu tâm hồn và tính cách nhà thơ qua bài thơ “Baøi ca….” TG 9’. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS HOẠT ĐỘNG 1: HDHS ĐỌC – TÌM HIỂU CHÚ THÍCH- BOÁ CUÏC BAØI THÔ. GV. Đọc mẫu 1 đoạn HS1. Đọc từ đầu  “ấm ức”. HS2 đọc diễn cảm đoạn cuoái cuøng. H. Giới thiệu thể loại bài thơ? HS. Đây là một bài thơ viết theo loại cổ thể (thơ cổ Trung Quốc) lại có nhiều yếu tố miêu tả cụ thể, tường thuaät chi tieát. GV. Kiểm tra lại việc đọc chú thích của HS. - Giới thiệu hoàn cảnh ra đời của bài thơ. - Đặc điểm chính của thơ Đỗ Phủ là hiện thực và nhân đạo. - Người đã được Nguyễn Du tôn là “Bậc thầy của văn chương muôn đời”. H. Theo embaøi thô coù theå chia laøm maáy phaàn Sự việc cảnh vật được kể và tả theo một trình tự ntn? H. Đỗ Phủ đã dùng những phương thức biểu đạt gì trong baøi thô cuûa mình? HS. Phát hiện các phương thức biểu đạt ở từng đoạn.. Lop7.net. NOÄI DUNG I. ĐỌC - TÌM HIỂU CHÚ THÍCH BOÁ CUÏC CUÛA BAØI THÔ: Chuù thích (*) SGK/132. 1. Bố cục: 4 đoạn Đoạn 1: Tả cảnh gió thu cuốn mất các lớp tranh của ngôi nhà Đỗ Phủ. Đoạn 2: Kể về việc lũ trẻ con aên caép tranh. Đoạn 3: Nỗi khổ của gia đình Đỗ Phủ trong đêm mưa. Đoạn 4: Ước mơ cao cả và vị tha cuûa nhaø thô. 2. Phương thức biểu đạt: - Đoạn 1: Miêu tả + tự sự - Đoạn 2: Tự sự +biểu cảm - Đoạn 3: Miêu tả+ biểu cảm - Đoạn 4: Biểu cảm trực tiếp..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 22’. HOẠT ĐỘNG 2. HDHS TÌM HIỂU VĂN BẢN.. II. TÌM HIEÅU VAÊN BAÛN:. Phân tích nỗi khổ của gia đình Đỗ Phủ thể hiện trong baøi thô.. 1. Nỗi khổ của gia đình Đỗ Phủ được thể hiện trong bài 18 câu đầu. H.Từ bức tranh minh hoạ SGK em hình dung như thế naøo veà caûnh ngoä cuûa taùc giaû? HS. Căn nhà lá đơn sơ tạm bợ không đủ sức chống chọi với gió thu giật từng cơn,phút chốc xơ xác,tả tơi.. H. Những nỗi khổ nào của nhà thơ được đề cập trong phần 3 bài thơ? Nhà thơ đã miêu tả sinh động và khúc chiết những nỗi khổ đó như thế nào? HS. Trình bày, lớp nhận xét, bổ sung. GV. Nhaän xeùt, keát luaän. Giaûng bình: -“Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê Đêm dài ướt át sao cho trót?” Câu hỏi tu từ ở cuối khổ thơ là lời tự hỏi của tác giả: Nỗi khổ này bao giờ mới được được giải thoát.ảnh bế tắt của một gia đình hay sự đen tối,khốn khổ của một xaõ hội thời đó như đêm thu mịt mù chưa nhìn thấy ánh saùng.. - Thời gian: Gió thổi lên buổi chiều, đêm mưa mới đổ xuoáng vaø keùo daøi suoát ñeâm. - Mưa chớp nhoáng, gió kéo möa ñi raát nhanh. - Nỗi khổ dồn dập: ướt lạnh, con quấy phá, lo lắng vì loạn lạc “Trải cơn loạn lạc ít ngủ ngheâ”.  Nỗi khổ của gia đình Đỗ Phuû nhaân leân gaáp boäi.. 3. Noäi dung, yù nghóa, vò trí của đoạn cuối.. - Ước mơ cao cả chan chứa lòng vị tha (chỉ nghĩ đến nguời khác) và tinh thần H. Phân tích tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả nhân đạo (ước mọi người nghèo được vui sướng). cuûa - Ước mơ bắt nguồn từ cuộc tác giả được thể hiện trong phần cuối ntn? soáng “Coù nhaø roäng muoân ngaøn HS. Đại diện nhóm trình bày: Lớp nhận xét. gian ” để che khắp thiên hạ. GV. Nhận xét, giảng bình 3 câu đầu đoạn cuối. HS.Tìm hieåu phaàn cuoái baøi thô HS thaûo luaän CH sau:. - “Rieâng leàu ta naùt” H. Ước mơ cho khắp thiên hạ có mái nhà yên lành là  Bố cục của tác phẩm trở nên hoàn chỉnh, chặt chẽ. tinh thần nhân đạo. Nhưng tinh thần ấy cao cả hơn nữa,  Đỗ Phủ là nhà thơ hiện vò tha hôn bieåu hieän ntn? (Löu yù 2 caâu cuoái). thực vĩ đại, có tấm lòng nhân GV bình: đạo cao cả vị tha. - Ước mơ sẽ kém phần cao cả nếu không có 2 này. Lòng vị tha đã đạt đến trình độ xả thân (sẵn sàng hi sinh vì hạnh phúc chung). Từ nỗi khổ bản thân, Đỗ Phủ thường liên hệ tới những người nghèo hơn mình, và hơn theá, coøn ñaët noãi khoå cuûa hoï leân treân noãi khoå cuûa mình. -Với cụm từ “Riêng lều ta nát” nhà thơ không chỉ thể hiện tinh tần xả thân mà còn quay lại chủ đề của bài thơ,làm cho bố cục của TP’ trở nên hoàn chỉnh,chặt chẽ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 3’. GV mở rộng: Đỗ Phủ là nhà thơ hiện thực, nhân đạo cao cả, là nhà tiên tri, ông đã phanh phui vạch trần bộ III.TỔNG KẾT mặt XH đương thời, ngày nay vẫn còn giá trị cao. HOẠT ĐỘNG 3:HDHS TỔNG KẾT * GHI NHỚ SGK/134 H. Qua bài thơ này em học tập được điều gì ở nghệ thuaät biểu cảm của tác giả?(Thông qua miêu tả, tự sự để bieåu caûm). H. Bài thơ này em hiểu vì sao Đỗ Phủ được coi là nhà thơ hiện thực? HS. Thơ ông luôn phản ánh hiện thực cuộc sống một cách chân thực,phản ánh tâm tư nguyện vọng của những người dân nghèo trong XH với một tấm lòng nhân đạo cao cả. HS. Đọc ghi nhớ SGK/134. 4. CUÛNG COÁ: (4’) - Những nỗi khổ nào được tác giả được đề cập trong bài thơ ? - Ước mơ cao cả và tinh thần nhân đạo giàu lòng vị tha của tác giả thể hiện trong bài là gì ? 5. DAËN DOØ: (2’) - Hoïc thuoäc baøi thô. Naém noäi dung, yù nghóa baøi thô. - Ôn tập các văn bản đã học. TIẾT SAU KIỂM TRA VĂN 1 TIẾT.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>