Giáo án Ngữ văn 8 cả năm - Trường THCS Nghi Yên

<span class='text_page_counter'>(1)</span>NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. TuÇn 1: TiÕt 1 – 2:. Ngµy so¹n : 05/9/2007. T«i ®i häc (Thanh TÞnh). A. Mục tiêu cần đạt được: Giúp học sinh. - C¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” ë buæi tùu trường đầu tiên trong đời. - ThÊy ®­îc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬, gîi d­ vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña Thanh TÞnh. B. Hoạt động học:. Hoạt động 1: Giới thiệu bài Hoạt động của giáo viên ? Bài học đầu tiên của chương trình Ngữ văn 7 em đã được học bài gì? của ai? Nội dung bµi Êy nãi vÒ chuyÖn g×, thÓ hiÖn t©m tr¹ng g×, cña ai? Bµi Êy thuéc kiÓu V B g×? Hoạt động 2: Bài mới GV gọi HS đọc chú thích * ở SGK. ? Em hãy nêu những nét sơ lược về nhà v¨n Thanh TÞnh?. Định hướng trả lời của học sinh - Văn bản nhật dụng: Cổng trường mở ra cña Lý Lan. - Bài văn thể hiện tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai giảng đầu tiên cña con trai m×nh.. I/ §äc – hiÓu chó thÝch. - Thanh TÞnh (1911 - 1988) tªn khai sinh là Trần Văn Ninh, lên 6 tuổi đổi là Trần Thanh TÞnh. Quª: Gia L¹c, ven s«ng Hương (Huế). 1933 đi làm rồi vào nghề dạy học và bắt đầu sáng tác văn chương. ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ sù nghiÖp VH? - Thanh TÞnh s¸ng t¸c nhiÒu thÓ lo¹i: TruyÖn ng¾n, dµi, th¬, ca dao, bót ký... HS nghe. ? Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh? Quª mÑ (truyÖn ng¾n, 1941), NgËm ng·i t×m trÇm(truyÖn ng¾n, 1943), §i tõ gi÷a mïa sen (truyÖn th¬, 1973),... ? §Æc ®iÓm th¬, truyÖn? - Đậm chất trữ tình, toát lên vẽ đằm thắm, t×nh c¶m ªm dÞu, trong trÎo. ? XuÊt xø t¸c phÈm “T«i ®i häc”? - In trong “Quª mÑ” – xuÊt b¶n 1941 - Giáo viên đọc mẫu - HS nghe - Hướng dẫn học sinh đọc §äc diÓn c¶m, chó ý nh÷ng c©u biÓu c¶m. GV hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích - HS đọc thầm và chú ý ở SGK II/ HiÓu v¨n b¶n: 1- ThÓ lo¹i vµ bè côc: ? XÐt vÒ mÆt thÓ lo¹i VB, cã thÓ xÕp bµi - TruyÖn ng¾n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh, cèt này vào kiểu loại VB nào? Có thể gọi đây truyện đơn giản. Có thể xếp vào kiểu VB lµ VB nhËt dông, VBBC ®­îc kh«ng? v× BC v× toµn truyÖn lµ c¶m xóc t©m tr¹ng. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. sao?. của nhân vật trong buổi tựu trường đầu tiªn.. GV: Kh«ng thÓ gäi lµ v¨n b¶n nhËt dông đơn thuần vì đây là 1 tác phẩm văn chương thật sự có giá trị tư tưởng – nghệ thuật, đã được xuất bản từ lâu. ? M¹ch truyÖn ®­îc kÓ theo dßng håi tưởng của nvật “tôi” theo trình tự t/g của buổi tựu trường đầu tiên, vậy ta có thể tạm ng¾t  nh÷ng ®o¹n ntn?. - TruyÖn cã 5 ®o¹n cô thÓ: 1. Tõ ®Çu … rén r·: Kh¬i nguån næi nhí 2. TiÕp … ngän nói: T©m tr¹ng hoÆc c¶m giác của nvật tôi trên đường cùng mẹ đến trường 3. Tiếp … các lớp: Khi đứng giữa sân trường, khi nhìn mọi người, các bạn. 4. TiÕp … nµo hÕt:… Khi nghe gäi tªn vµ rêi mÑ vµo líp. 5. Tiếp … đến hết: … khi ngồi vào chổ của mình và đón nhận tiết học đầu tiên. 2- T×m hiÓu chi tiÕt truyÖn: ? Nỗi nhớ buổi tựu trường t/g được khơi a) Khơi nguồn kỷ niệm: HS đọc 4 câu nguån tõ thêi ®iÓm nµo? v× sao? ®Çu.  Lóc cuèi thu, l¸ rông nhiÒu, m©y bàng bạc, mấy em bé rụt rè cùng mẹ đến trường. ? Lý do? - Sự liên tưởng tương đương, tự nhiên giữa hiÖn t¹i vµ qu¸ khø cña b¶n th©n. ? Tâm trạng của nvật tôi khi nhớ lại kỷ  Những từ láy được sử dụng để tả tâm niÖm cò ntn? Ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m tr¹ng, c¶m xóc cña t«i khi nhí l¹i kû niÖm cña 4 tõ l¸y t¶ c¶m xóc Êy? tựu trường: Náo nức, mơn man, tưng bõng, rén r·. §ã lµ nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në trong lßng. ? Những cảm xúc có trái ngược, mâu  Không >< nhau, trái ngược nhau mà thuÈn nhau kh«ng? V× sao? gÇn gòi, bæ sung cho nhau nh»m diÔn t¶ 1 c¸ch cô thÓ t©m tr¹ng khi nhí l¹i vµ c¶m xóc thùc cña t«i khi Êy. b) Tâm trạng và cảm giác của tôi khi đi cùng mẹ đến trường buổi đầu tiên HS đọc diễn cảm từng đoạn – lắng nghe. T¸c gi¶ viÕt: Con ®­êng nµy… t«i ®i häc - HS l¾ng nghe. ? T©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c míi mÎ  Con ®­êng rÊt quen, nh­ng lÇn nµy tù của nvật “tôi” khi trên đường cùng mẹ tới nhiên thấy lạ, tự cảm thấy có sự thay đổi trong lßng m×nh. trường được diễn tả ntn? - Cảm giác thấy trang trọng, đứng đắn với mÊy bé quÇn ¸o víi mÊy quyÓn vë míi. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên trªn tay. … CÈn thËn n©ng niu mÊy quyÓn vë võa lóng tóng, võa muèn thö søc. §ã còng lµ t©m tr¹ng & c¶m gi¸c rÊt tù nhiªn cña một đứa bé lần đầu được đến trường.. HÕt tiÕt 1, chuyÓn tiÕt 2 c) Tâm trạng và cảm giác của tôi khi đến trường GV đọc đoạn văn và nêu v/đ HS l¾ng nghe - Tâm trạng của tôi khi đến trường, khi - HS thảo luận, nêu ý kiến. đứng giữa sân trường, nhìn thấy cảnh dày * Tâm trạng háo hức … là sự chuyển biến đặc cả người, nhất là khi nhìn thấy cảnh rất hợp quy luật tâm lý trẻ mà nguyên c¸c b¹n häc trß cò vµo líp. nhân chính là cảnh trường Mỹ Lý xinh … Lµ t©m tr¹ng lo sî vÉn v¬, võa bë ngì x¾n… võa ­íc ao thÇm vông, l¹i c¶m thÊy ch¬ * T©m tr¹ng c¶m thÊy ch¬ v¬, vông vÒ, vơ vụng về, lúng túng. Cách kể – tả như lúng túng… tâm trạng buồn cười, hồi trèng ®Çu n¨m vang déi, rén r·, nhanh vËy thËt tinh tÕ vµ hay. ý kiÕn cña em ? gÊp. Bëi v× hoµ víi tiÕng trèng cßn cã c¶ nhÞp tim th×nh thÞch… d) Tâm trạng và cảm giác của nhân vật “tôi” khi nghe ông đốc gọi danh sách HS mới và khi rời tay mẹ, bước vào lớp. ? Tâm trạng của “tôi” khi nghe ông đốc  Tôi lúng túng vì tôi chưa bao giờ bị đọc bản DSHS mới ntn? chó ý thÕ nµy vµ khi rêi tay mÑ, vßng tay cha để bước vào lớp học thì các cậu lại oà khãc v× míi l¹, v× sî h·i… ? Vì sao tôi giúi đầu vào lòng mẹ tôi nức  Thật ra thì chẳng có gì đáng khóc cả. nở khóc khi chuẩn bị bước vào lớp có thể Đó chỉ là cảm giác nhất thời của đứa bé nãi chó bÐ nµy tinh thÇn yÕu ®uèi kh«ng? n«ng th«n rôt rÌ Ýt khi ®­îc tiÕp xóc víi đám đông mà thôi e) Tâm trạng và cảm giác của nhân vật “tôi” khi ngồi vào chổ của mình và đón nhận tiết học ®Çu tiªn. HS đọc đoạn cuối cùng 1 em đọc cả lớp nghe ? T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña “t«i” khi - C¸i nh×n còng thÊy míi l¹ vµ hay hay, bước vào chổ ngồi lạ lùng như thế nào? c¶m gi¸c l¹i nhËn chæ ngåi kia lµ cña riêng mình, nhìn người bạn mới chưa quen đã thấy quyến luyến. Vì chổ ngồi suốt cả năm, người bạn gần gũi gắn bó… ? Hình ảnh con chin con liệng đến đứng  H/ả này không chỉ đơn thuần có nghĩa bên bờ cửa sổ… có phải đơn thuần chỉ có thực, như một sự tình cờ mà có dụng ý nghÜa thùc hay kh«ng? V× sao? nghệ thuật, có ý nghĩa tượng trưng rõ ràng.. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. ? Dßng ch÷ “T«i ®i häc” kÕt thóc truyÖn  KÕt thóc tù nhiªn, bÊt ngê: võa khÐp l¹i cã ý nghÜa g×? bµi v¨n, võa më ra 1 thÕ giíi míi, 1 bÇu trời mới. Dòng chữ thể hiện chủ đề của truyÖn ng¾n nµy. Hoạt động 3: Tổng kết ? TruyÖn ng¾n trªn cã sù kÕt hîp cña c¸c  HS th¶o luËn, tr¶ lêi. lo¹i VB sau kh«ng? - BiÓu c¶m; miªu t¶; kÓ chuyÖn? ? Vai trß cña thiªn nhiªn trong truyÖn  HS tr¶ lêi ng¾n nµy ntn? ? ChÊt th¬ cña truyÖn thÓ hiÖn tõ nh÷ng  HS th¶o luËn yÕu tè nµo? Cã thÓ gäi truyÖn ng¾n nµy lµ GV nhËn xÐt bµi th¬ b»ng v¨n xu«i ®­îc kh«ng? V× sao? * HS đọc mục ghi nhớ trong SGK  C¶ líp l¾ng nghe Hoạt động 4: Luyện tập ? Trong truyÖn ng¾n “T«i ®i häc” t/g sö  Cã 12 lÇn Thanh TÞnh s÷ dông biÖn dông bao nhiªu biÖn ph¸p NT so s¸nh? ph¸p NT so s¸nh. - HS nhí vµ ghi l¹i ? Thái độ cử chỉ của những người lớn  Chăm lo ân cần, nhẫn nại, tươi cười (Ông đốc, thầy giáo, bà mẹ, các phụ đón… Đó là những tấm lòng nhân hậu, huynh) ntn? thương yêu và bao dung, tất cả vì con cái Điều đó nói lên điều gì? và học trò, vì thế hệ tương lai. - So¹n bµi : Trong lßng mÑ. - §äc tham kh¶o c¸c bµi th¬: §i häc, em lµ b«ng hoa nhá… Ngµy so¹n: 08/9/2006 TiÕt 3:. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ. A. Kết quả cần đạt được:. Giúp HS: - Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ vầ cấp độ khái quát cña nghÜa tõ ng÷. - RÌn luyÖn kü n¨ng sö dông tõ trong mèi quan hÖ so s¸nh vÒ ph¹m vi nghÜa réng vµ nghÜa hÑp. B. Các hoạt động dạy học:. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. Hoạt động của GV GV gợi dẫn: ở lớp 7, các em đã học về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa. Bây giờ em nào có thể nhắc lại một VD về từ đồng nghÜa vµ tõ tr¸i nghÜa?. Hoạt động của HS HS: + VD về từ đồng nghĩa: Máy bay phi cơ - tàu bay, nhà thương – bệnh viện, đèn biển – hải đăng. + VD vÒ tõ tr¸i nghÜa: Sèng – chÕt, nãng – l¹nh, tèt – xÊu.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ mqh ng÷ nghÜa  Các từ có mqh bình đẳng về ngữ nghĩa gi÷a c¸c tõ ng÷ trong hai nhãm trªn? cụ thể: + Các từ đồng nghĩa trong nhóm cã thÓ thay thÕ cho nhau trong mét c©u v¨n cô thÓ. + C¸c tõ tr¸i nghÜa trong nhãm cã thÓ lo¹i GV: Nhận xét của em là đúng – Hôm trừ nhau khi lựa chọn để đặt câu. nay chúng ta học bài mới: Cấp độ khái qu¸t… I/ Tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp: GV: ? a) Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ thó, chim, c¸ ? t¹i sao ?. b) NghÜa cña tõ thó réng h¬n hay hÑp h¬n nghĩa của các từ voi, hươu? nghĩa của từ chim réng h¬n hay hÑp h¬n tõ tu hó, s¸o? t¹i sao? Cña c¸ réng hay hÑp h¬n c¸ r«, c¸ thu? T¹i sao? c) NghÜa c¸c tõ thó, chim, c¸ réng h¬n nghĩa của những từ nào, đồng thời hẹp h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ nµo? GV: Cho c¸c tõ: c©y, cá, hoa Y/c: T×m c¸c tõ ng÷ cã ph¹m vi nghÜa hÑp h¬n c©y, cá, hoa vµ tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n. ? ThÕ nµo lµ mét tõ ng÷ cã nghÜa réng & nghÜa hÑp?. HS quan sát sơ đồ trong SGK  a) Nghĩa của từ động vật rộng hơn nghÜa cña thó, chim, c¸ v×: Ph¹m vi nghÜa của từ động vật bao hàm nghĩa của 3 từ thó, chim, c¸.  C¸c tõ thó, chim, c¸ cã ph¹m vi nghÜa rộng hơn cá từ voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô, c¸ thu … - HS gi¶i thÝch lý do.  C¸c tõ thó, chim, c¸ cã ph¹m vi nghÜa rộng hơn cá từ voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô, c¸ thu vµ cã ph¹m vi nghÜa hÑp h¬n tõ động vật. HS: Thùc vËt > c©y, cá, hoa > c©y cam, c©y lim, c©y dõa, cá gÊu, cá gµ, hoa cóc, hoa hång… HS: 1. – Mét tõ ng÷ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa cña nã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña nh÷ng tõ ng÷ kh¸c. - Mét tõ ng÷ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa cña nã ®­îc bao hµm trong ph¹m vÞ nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c.. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. 2. – Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa ? Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng, réng, võa cã nghÜa hÑp v× t/c’ réng- hÑp của nghĩa từ ngữ chỉ là tương đối. võa cã nghÜa hÑp ®­îc kh«ng? T¹i sao? * HS đọc chậm rõ ghi nhớ ở SGK (C¸c b¹n l¾ng nghe) II/ LuyÖn tËp: Bài tập 1: GV hướng dẫn Bµi tËp 2:. - HS tù lµm vµo vë bµi tËp a. Tính chất đốt b. Tõ nghÖ thuËt c. Tõ thøc ¨n. d. Tõ nh×n e. Từ đánh. Bài tập 3: GV hướng dẫn a- Từ xe cộ bao hàm các từ xe đạp, xe máy, xe hơi b- Từ kim loại bao hàm các từ sắt, đồng, nhôm c- Tõ hoa qu¶ bao hµm c¸c tõ chanh, cam chuèi d- Tõ hä hµng bao hµm c¸c tõ ng÷ hä néi, hä ngo¹i, b¸c, c«, chó, g× e- Tõ mang bao hµm c¸c tõ x¸ch, khiªng, g¸nh Bài tập 4: GV hướng dẫn HS tù lµm Bµi tËp - Nhóm 3 động từ :chạy, vẫy, đuổi (Ch¹y cã ph¹m vi nghÜa réng) * Củng cố – dặn dò: - Về nhà học kỹ phần ghi nhớ.- Chuẩn bị bài mới: Trường từ vựng. Ngµy so¹n : 08/9/2005 TiÕt 4:. tính thống nhất về chủ đề của văn bản. A/ Kết quả cần đạt được: Giúp HS. - Nắm được tính thống nhất về chủ đề của văn bản trên cả hai phương diện hình thức và néi dung. - Vận dụng được kiến thức vào việc xây dựng các văn bản nói, viết đảm bảo tính thống nhất về chủ đề. B/ ChuÈn bÞ:. - SGK, SGV Ng÷ v¨n 8 (tËp 1) - B¶ng phô. C. Hoạt động dạy học:. HS đọc I. Chủ đề của văn bản. GV yêu cầu HS đọc thầm VB “Tôi đi häc” cña Thanh TÞnh. 1- ? VB miên tả những việc đang xẩy ra - VB miêu tả những việc đã xẩy ra, đó là những hồi tưởng của Tg về ngày đầu tiên hay đã xảy ra? (Hiện tại, quá khứ). Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên ®i häc.. 2- ? Tg viết VB này nhằm mục đích gì?. - §Ó ph¸t biÓu ý kiÕn vµ béc lé c¶m xóc cña m×nh vÒ mét kû niÖn s©u s¾c tõ thña GV chốt: Chủ đề của VB là v/đ chủ chốt, thiếu thời. nh÷ng ý kiÕn, nh÷ng c¶m xóc cña Tg HS l¾ng nghe vµ tr¶ lêi. ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch nhÊt qu¸n trong VB. II/ Tính thống nhất về chủ đề của VB: GV nªu v/® 1: ? Để tái hiện những ngày đầu tiên đi học,  Nhan đề tôi đi học có ý nghĩa tường Tg đã đặt nhan đề của VB và sử dụng từ minh, giúp chúng ta hiểu ngay nội dung cña VB lµ nãi vÒ chuyÖn ®i häc. ng÷, c©u ntn? - C¸c tõ n÷: … kû niÖn m¬n man… lÇn đầu tiên đến trường, đi học, 2 quyển vở mới… - C¸c c©u: (HS t×m vµ tr¶ lêi) GV nªu 2 v/® 2: ? §Ó t« ®Ëm c¶m gi¸c HS : a) Trªn con ®­êng ®i häc: trong sáng của nvật tôi trong ngày đầu - Con đường quen đi lại lắm lần bổng đổi tiên đi học, Tg đã sử dụng các từ ngữ và khác, mới mẽ. c¸c chi tiÕt NT thÕ nµo? - Hành động lội qua sông thả diều đã chuyển đổi  việc đi học thật thiêng liêng, tù hµo. b) Trên sân trường (HS thảo luận) c) Trong líp häc (HS th¶o luËn) GV nêu v/đề 3: Dựa vào kết quả phân tích  Là sự nhất quán ý đồ, ý kiến, cảm xúc 2 v/® trªn, em nµo cã thÓ tr¶ lêi: ThÕ nµo cña t/g ®­îc thÓ hiÖn trong VB. là tính thống nhất về chủ đề của VB? ? Tính thống nhất này thể hiện ở những  Hình thức: nhan đề của VB phương diện nào? - Néi dung: M¹ch l¹c, tõ ng÷, chi tiÕt - Đối tượng: Xoay quanh nvật tôi Y/c 1 HS đọc ghi nhớ trong SGK * HS l¾ng nghe III/ LuyÖn tËp: GV hướng dẫn học sinh: a) Căn cứ vào: Bµi tËp 1: Ph©n tÝch tÝnh thèng nhÊt vÒ - Nhan đề của VB: Rừng cọ quê tôi chủ đề của VB. - C¸c ®o¹n: Giíi thiÖu rõng cä, t¶ c©y cä, t¸c dông cña c©y cä, t×nh c¶m g¾n bã víi c©y cä. b) C¸c ý lín cña phÇn TB ®­îc s¾p xÕp. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Bài tập 2: GV hướng dẫn Bµi tËp 3:. Trường THCS Nghi Yên hợp lý, không nên thay đổi. c) Hai c©u trùc tiÕp nãi tíi t/c’ g¾n bã cña người dân sông Thao với rừng cọ: Dù ai đi ngược về xuôi Cơm nắm lá cọ là người sông Thao * Nªn bá 2 c©u b vµ d * Nªn bá c©u c, h viÕt l¹i c©u b: Con đường quen thuộc mọi ngày dường như bæng trë nªn míi l¹.. * Cñng cè, dÆn dß: - Về nhà đọc kỹ phần ghi nhớ. - ChuÈn bÞ bµi míi: Bè côc cña VB _____________________________________________________________ TuÇn 2 : So¹n ngµy 10/9/2006 TiÕt 5-6: V¨n b¶n. Trong lßng mÑ (TrÝch tiÓu thuyÕt tù thuËt: Nh÷ng ngµy th¬ Êu) - Nguyên Hồng A. Kết quả cần đạt được: Giúp HS - §ång c¶m víi næi ®au tinh thÇn, t×nh yªu m·nh liÖt, nång nµn cña chó bÐ Hång ®/v người mẹ đáng thương được biểu hiện qua ngòi bút hồi ký tự truyện thấm đượm chất trữ tình ch©m thµnh vµ truyÒn c¶m cña t¸c gi¶. - Rèn các kỷ năng phân tích nhân vật, khái quát đặc điểm tính cách qua lời nói, nét mặt, t©m tr¹ng; ph©n tÝch c¸ch kÓ chuyÖn kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn víi t¶ t©m tr¹ng, c¶m xóc b»ng lêi v¨n thèng thiÕt:. Còng cè hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i tù truyÖn – håi ký; cã thÓ so s¸nh víi bµi t«i ®i häc võa häc. B. ChuÈn bÞ:. - TËp truyÖn nh÷ng ngµy th¬ Êu - Ch©n dung nhµ v¨n Nguyªn Hång - Bøc tranh phãng to minh ho¹ c¶nh bÐ Hång n»m trong lßng mÑ (sgk t17) C. Các hoạt động dạy học:. Hoạt động 1: Kiểm tra bài củ GV: ? Bài tôi đi học được viết theo thể HS: Thể loại truyện ngắn - hồi tưởng: Sự lo¹i g×? V× sao em biÕt? kÕt hîp cña c¸c kiÓu VB: Tù sù – mt¶ b’ c¶m. Néi dung, bè côc, m¹ch v¨n vµ các h/a’ chi tiết trong bài đã c/m điều đó. ? Thµnh c«ng nhÊt cña truyÖn ng¾n T«i ®i HS th¶o luËn, tr¶ lêi häc lµ sö dông biÖn ph¸p NT so s¸nh em h·y GV nhËn xÐt nh¾c l¹i?. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. Hoạt động 2: Giới thiệu bài mới GV: Ai ch­a tõng xa mÑ mét ngµy, ai ch­a tõng chiô c¶nh må c«i cha chØ cßn mÑ mµ mÑ cũng phải xa con thì không dễ dàng đồng cảm xâu xa với tình cảnh đáng thương và tâm hồn nồng nàn, t/c’ mãnh liệt của chú bé Hồng đ/v người mẹ khốn khổ của mình. Hôm nay chúng ta sÏ häc VB… - HS l¾ng nghe. I/ §äc – HiÓu chó thÝch, ph©n tÝch bè côc vµ thÓ lo¹i VB: 1. §äc: y/cÇu: Giäng chËm, t×nh c¶m chó ý tõ ng÷, h/a’ cña nh©n vËt t«i vµ tõ ng÷, h/a’ cña bµ c«. - GV đọc mẫu – HS lắng nghe sau đó gọi 3 – 4 HS đọc luân phiên – nhận xét cách đọc. 2. HiÓu chó thÝch: * HS đọc kỹ mục * của phần chú thích và nói vắn tắt về Nguyên Hồng và tác phẩm Những ngµy th¬ Êu – GV chèt l¹i. - Nguyên Hồng là một trong những nhà văn lớn của VHVN hiện đại, ông là t/g’ của tiểu thuyết Bỉ vỏ, bộ tiểu thuyết dài Cửa biển (4 tập), các tập thơ trời xanh, sông núi quê hương’. - Thời thơ ấu trải qua những ngày cay đắng đã trở thành nguồn cảm hứng cho tự truyện – hồi ký, tự truyện cảm động Những ngày thơ ấu (1938-1940) của Nguyên Hồng. Tác phẩm gồm 9 chương mỗi chương kể một kỷ niệm sâu sắc. Đoạn trích trong lòng mẹ là chương 4. 3. ThÓ lo¹i: - TiÓu thuyÕt – tù thuËt (tù truyÖn): KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a c¸c kiÓu VB kÓ chuyÖn, miªu t¶, biÓu c¶m. - Nhân vật người kể chuyện xưng tôi – ngôi thứ nhất cũng chính là t/g kể chuyện đời mình mét c¸ch trung thùc vµ ch©n thµnh. 4. Bè côc: ? Cã thÓ chia ®o¹n trÝch thµnh 2 ®o¹n hay 3 - Cã thÓ chia bµi nµy thµnh 2 ®o¹n. ®o¹n? + Từ đầu người ta hỏi đến chứ?  Cuéc gÆp gì trß chuyÖn víi bµ c«. + Tiếp đó đến hết.  Cuéc gÆp gì gi÷a hai mÑ con bÐ Hång. II/ HiÓu v¨n b¶n: 1. Nh©n vËt bµ c« (Qua c¸i nh×n vµ t©m tr¹ng cña bÐ Hång) GV yêu cầu HS đọc lại đoạn 1 ? Nh©n vËt bµ c« ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng HS l¾ng nghe chi tiÕt kÓ, t¶ nµo? Nh÷ng chi tiÕt Êy kÕt  HS ph¸t hiÖn, ph©n tÝch vµ suy luËn. hợp với nhau ntn và nhằm mục đích gì? - Đoạn 4 câu đầu có tác dụng gợi ra h/a’ Mục đích ấy có đạt không? không gian, t/g sự việc để nhân vật bà cô xuất hiện trong cuộc gặp gỡ và đối thoại với đứa cháu ruột. - NvËt bµ c« xuÊt hiÖn trong cuéc gÆp gì vµ đối thoại với bé Hồng – Chủ động do bà. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. ? Cử chỉ: Cười hỏi và nội dung câu hỏi của bà cô có phản ánh đúng tâm trạng & t/c’ của bà với chị dâu- mẹ bé Hồng với đứa ch¸u ruét – bÐ Hång hay kh«ng? V× sao em nhận ra điều đó? Từ ngữ nào biểu hiện thực chất thái độ của bà? Rất kịch nghĩa là gì? Vì sao bà cô lại có thái độ và cách cư xö nh­ vËy?. ? Sau lêi tõ chèi cña bÐ Hång, bµ c« l¹i hái gì? Nét mặt và thái độ của bà thay đổi ra sao? Điều đó thể hiện cái gì?. Sau đó cuộc đối thoại diễn ra ntn? ? Bà cô tíêp tục bộ mặt giả dối, đổi giọng tỏ vẻ nghiêm nghị, thương xót anh trai, bố bé Hồng  điều đó càng làm rõ b/c gì của bµ c«?. tạo ra để nhằm mục đích riêng của mình. - Tính cách và tâm địa bà cô càng thể hiện rõ qua cuộc nói chuyện lời nói, nụ cười, cử chỉ và thái độ của bà.  Cử chỉ đầu tiên của bà là cười hỏi cháu. Nụ cười và câu hỏi có vẻ quan tâm, thương cháu lại đánh vào tính thích chuyện mới lạ, thích đi xa của trẻ. Khiến người đọc liên tưởng  một bà cô tốt bụng, thương anh chị, thương cháu. Nhưng bé Hồng bằng sự nhạy cảm, thông minh của mình đã nhận ra ngay ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trªn nÐt mÆt cña bµ. - Rất kịch: giả dối, giả vờ. Bà cô cười hỏi ngät ngµo, dÞu dµng nh­ng kh«ng hÒ cã ý định tốt đẹp gì với đứa cháu mà như là đang bắt đầu một trò chơi tai ác với chính người thân nhỏ bé, đáng thương của mình. - Bµ c«: M¾t long lanh, nh×n ch¸u ch»m chặp càng tỏ sự giả dối và độc ác. Tiếp tục đóng kịch khi đó bé Hồng im lặng, cúi đầu r­ng2 muèn khãc, bµ l¹i khuyªn, an ñi, khích lệ, tỏ ra rộng lượng – hai chữ “em bД ng©n dµi …  Bà cô lại tỏ ra lạnh lùng vô cảm trước sự đau xót, đến phẩn uất của đứa cháu. Bà ta kể về sự đói rách, túng thiếu của người chị d©u cò víi vÏ thÝch thó ra mÆt.  Tính cách của bà cô : Là người đàn bà lạnh lùng, độc ác, nham hiểm. Đó là h/a’ mang ý nghĩa tố cáo hạng người tàn nhẫn đến héo khô cả t/c’ ruột thịt trong XH thực d©n n÷a phong kiÕn x­a vµ kh«ng ph¶i hoµn kh«ng cßn tån t¹i trong XH ngµy nay. H/a’ bà cô gây cho người đọc sự khó chịu, căm ghét cũng chính là H/a’ tương phản giúp t/g’ thể hiện h/a’ người mẹ và tình cảm của bÐ Hång víi mÑ m¹nh mÏ, m·nh liÖt h¬n.. (HÕt tiªt 5, chuyÓn tiÕt 6). Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. 2/ Tình thương mãnh liệt của chú bé Hồng với người mẹ đáng thương của mình: a) ý nghÜa c¶m xóc khi tr¶ lêi c« GV gäi häc sinh kÓ ®o¹n 2 ? Ph¶n øng t©m lý cña chó bÐ Hång khi nghe những lời nói giả dối, thâm độc xúc ph¹m s©u s¾c ®/v mÑ chó?. HS l¾ng nghe  Míi ®Çu nghe c« hái trong ký øc chó sèng dËy h/a’ vÏ mÆt rÇu2 , sù hiÒn tõ cña mÑ… - Lần 2: Chú cúi đầu ko đáp - đáp lại: Không Lßng chó bÐ l¹i th¾t chÆt, khoÐ m¾t cay cay. - Lần 3: Lòng chú đau đớn phẫn uất: nước m¾t rßng2 – khi nghe bµ c« kÓ t×nh c¶m téi nghiệp của mẹ: Lòng bé Hồng căm tức đến tuột cùng: Cổ họng nghẹn đắng ? Nhận xét NT diễn tả tâm lý của bé Hồng  Lời văn dồn dập với các động từ mạnh ë ®o¹n nµy? b) Cảm giác sung sướng của Hồng cực ®iÓm khi ®­îc ë trong lßng mÑ. ? Khi phát hiện người ngồi trên xe xuống  Đuổi theo xe, gọi Mợ ơi! Mợ ơi … vội v·, bèi rèi, lËp cËp. giống mẹ bé Hồng đã làm gì? ? Nếu người ngồi trên xe không phải là mẹ  Thẹn và cực khác gì ảo ảnh… th× ®iÒu g× xÈy ra? ? Thử phân tích cái hay của h/a’ so sánh So sánh rất đạt vì nó nói lên t/c’ khát người mẹ với h/a’ dòng nước? khao t×nh mÑ cña bÐ Hång. Ph©n tÝch nh÷ng chi tiÕt t¶ Hång khi gÆp mÑ?  T/g’ mt¶ rÊt ng¾n gän: Chó bÐ thë hång ? Giọt nước mắt lần này có khác với giọt hộc trán đẩm mồ hôi, chân níu lại, oà khóc nước mắt khi trò chuyện với cô không? cø thÕ nøc në. ? Ph©n tÝch nh÷ng c¶m gi¸c cña bÐ Hång khi  Nã vÏ nªn 1 kh«ng gian ¸nh s¸ng, cña ë trong lßng mÑ? màu sắc, của hương thơm vừa lạ lùng vừa - C¶m gi¸c Êm ¸p m¬n man kh¾p da thÞt gÇn gòi – Chó bÐ Hång bång bÒnh trong - C¶m nhËn thÊm thÝa h¬i mÑ. cảm giác vui sướng, rạo rực, không mãy may nghÜ ngîi g× (dÉn chøng) nh÷ng lêi nãi cay độc của bà cô, những tủi cực vừa qua bị ch×m ®i gi÷a dßng c¶m xóc.  Diễn tả niềm vui sung sướng và hạnh phúc tột đỉnh của đứa con xa mẹ, khát khao t×nh mÑ nay ®­îc m·n nguyÖn. GV cho HS xem bøc tranh. - HS xem ? §o¹n trÝch trong lßng mÑ gîi cho em ®iÒu g×? - HS th¶o luËn, rót ra nghi nhí ë SGK. III/ LuyÖn tËp vÒ nhµ: GV: Có nhà văn nhận định: Nguyên Hồng là Y/cầu HS: Nguyên Hồng đặc biệt quan tâm nhà văn phụ nữ và nhi đồng. Nên hiểu ntn và thể hiện  công những nvật phụ nữ & nhi. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 12.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. về nhận định đó? Chia đoạn trích trong lòng đồng. C/m: Nguyªn Hång th«ng c¶m s©u s¾c víi mẹ, em hãy chứng minh nhận định đó? nh÷ng ®au khæ cña nh÷ng phô n÷ (mÑ bÐ Hång) ph¶i sèng kh« hÐo, kh«ng h¹nh phóc bên người chồng già nghiện ngập, người mẹ nµy cßn khæ v× nh÷ng tËp tôc pk  nÆng nề… Nhà văn dứt khoát bênh vực người phụ nữ đó khi goá chồng đã phải lén lút sợ hãi vì trót đã đi bước nữa, sinh con khi chưa ®o¹n tang chång. - Đó cũng là những người phụ nữ đẹp – gương mặt mẹ tôi tươi sáng, đôi mắt trong … - Nguyên Hồng đã viết chân thật và cảm động về những nổi đau trong trái tim dể thương tổn của tuổi thơ (Qua những lời nói của bà cô cố ý gieo vào lòng nó thái độ khinh miệt, ruồng rẫy mẹ). Đồng thời Nguyên Hông cũng phát hiện và miêu tả những nét đẹp trong sáng, cảm động những tâm hồn non trẻ… ____________________________________________________________ So¹n ngµy 15/9/2006 TiÕt 7:. Trường từ vựng. A. Kết quả cần đạt được: Giúp HS - Nắm được khái niệm trường từ vựng - Nắm được mqh ngữ nghĩa giữa trường từ vựng với các hiện tượng đồng nghĩa trái nghĩa vµ c¸c thñ ph¸p NT Èn dô, ho¸n dô, nh©n ho¸. - Rèn luyện kỷ năng lập trường từ vựng và sử dụng trường từ vựng trong nói, viết. B. ChuÈn bÞ: - SGK, SGV Ng÷ v¨n 8 - Bµi so¹n, thiÕt kÕ bµi gi¶ng - B¶ng phô. C. Các hoạt động dạy học:. I/ Thế nào là trường từ vựng: GV y/c HS đọc kỹ đoạn văn trong SGK. ? Các từ in đậm dùng để chỉ đối tượng là người, động vật hay sự vật? Tại sao em biÕt ®­îc? ? NÐt chung vÒ nghÜa cña nhãm tõ trªn lµ g×? ? NÕu tËp hîp c¸c tõ in ®Ëm Êy  1 nhãm từ thì ta có 1 trường từ vựng. Vậy theo em trường từ vựng là gì? GV chỉ định 1 HS đọc chậm rõ ghi nhớ sgk. VD: Cho nhãm tõ: Cao, thÊp, lïn, lªu. HS chó ý c¸c tõ in ®Ëm.  Dùng để chỉ người. Vì các từ ấy đều n»m trong nh÷ng c©u v¨n cô thÓ, cã ý nghĩa xácđịnh.  Chỉ bộ phận của cơ thể con người.  Lµ tËp hîp c¸c tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. - HS l¾ng nghe. - HS nghe, th¶o luËn.. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. nghªu, gÇy, bÐo, bÞ thÞt… ? Trường từ vựng của nhóm từ trên là gì?  Chỉ hình dáng của con người. II/ Các bậc của trường từ vựng và tác dụng của cách chuyển trường từ vựng: GV yêu cầu HS đọc mục 2 trong sgk. ? Trường từ vựng mắt có thể bao gồm  Bộ phận của mắt: lòng đen, con ngươi, nh÷ng TTV nhá nµo? Cho VD l«ng mµy… ? Trong 1 TTV có thể tập hợp những từ có - Hđộng của mắt: ngó, trông, liếc… tõ lo¹i kh¸c nhau kh«ng? T¹i sao?  Có thể vì: - ĐT chỉ sự vật: con người, l«ng mµy. ? Do hiện tượng nhiều nghĩa 1 từ có thể - ĐT chỉ hành động: ngơ liếc. thuéc nhiÒu TTV kh¸c nhau kh«ng? Cho - TT chỉ tính chất: lờ đờ, tinh anh. VD?  Cã thÓ thuéc nhiÒu TTV kh¸c nhau. ? T/d của cách chuyển TTV trong thơ văn a) Trường mùi vị: chát, thơm. vµ trong cuéc sèng hµng ngµy? Cho VD? b) Trường âm thanh: the thé, êm dịu. GV chèt:  T¸c dông: lµm t¨ng søc gîi c¶m. - Thông thường có hai bậc TTV: Lớn và VD: TTV về người chuyển sang TTV về nhá động vật. - C¸c tõ trong 1 TTV cã thÓ kh¸c nhau - C¸ch chuyÓn TTV cã t/d lµm t¨ng søc gîi c¶m. III/ LuyÖn tËp: Bài tập 1: GV hướng dẫn HS tự làm Bài tập 3: Thuộc TTV thái độ Bµi tËp 4: Khøu gi¸c: mòi, miÖng, th¬m, ®iÕc, thÝnh ThÝnh gi¸c: tai, nghe, ®iÕc, râ, thÝnh. Cñng cè: * - GV hướng dẫn HS về nhà làm các Bài tập còn lại - ChuÈn bÞ bµi míi. So¹n ngµy 15/9/2006 TiÕt 8:. Bè côc cña v¨n b¶n. A. Kết quả cần đạt:. - Giúp HS biết cách sắp xếp các nội dung trong văn bản, đặc biệt là trong phần thân bài làm sao cho mạch lạc phù hợp với đối tượng và nhạn thức của người đọc. - RÌn luyÖn kü n¨ng x©y dùng bè côc v¨n b¶n trong nãi vµ viÕt. B. ChuÈn bÞ:. - SGK, SGV ng÷ v¨n 8. - Bµi so¹n, v¨n b¶n cã bè côc rµnh m¹ch râ rµng. C. Hoạt động dạy học:. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. I. Bè côc cña v¨n b¶n: GV yêu cầu HS đọc văn bản ở SGK. HS sinh nghe vµ tr¶ lêi c©u hái: ? VB trªn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Ghi  Ba phÇn: 1) ¤ng Chu V¨n An…. danh rõ ranh giới các phần đó? lîi. 2) Tiếp theo đó…… cho vào thăm. 3) Khi ông mất mọi người đều thương tiếc. ? Cho biÕt nhiÖm vô cña tõng phÇn trong VB NhiÖm vô: 1) Giíi thiÖu «ng Chu V An. ? Ph©n tÝch mqh gi÷a c¸c phÇn trong VB?. 2/ C«ng lao uy tÝn vµ tÝnh c¸c cña CVA. 3/ T/c’ của mọi người đ/v với ông CVA.  Mèi quan hÖ: + Lu«n g¾n bã chÆt chÏ víi nhau, phÇn trước là tiền đề cho phần sau, còn phần sau là sự tiếp nối phần trước. + Các phần đều tập trung làm rõ cho chủ đề của VB là người thầy đạo cao đức trọng. GV kết luận: bố cục của VB thường gồm 3 phÇn: MB, TB, KB; c¸c phÇn nµy lu«n cã mqh chặt chẽ với nhau để tập trung làm rõ cho chủ đề của VB. GV lÊy VD HS l¾ng nghe vµ th¶o luËn Nhận xét đánh giá II/ C¸ch bè trÝ, s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña VB: GV y/c HS đọc ở SGK HS nghe vµ tr¶ lêi c©u hái: ? Phần thân bài tôi đi học của TT được sắp 1/ Cách sắp xếp: - Hồi tưởng và đồng hiện - Liên tưởng: so sánh, đối chiếu xÕp trªn c¬ së nµo? ? Phân tích những diễn biến tâm lý của cậu 2/ Diễn biến tâm lý: - T/c và thái độ bÐ Hång ë VB Trong lßng mÑ cña Nguyªn - NiÒm vui hån nhiªn khi ®­îc ë trong Hång. lßng mÑ ? Hãy nêu trình tự khi miêu tả người, vật,  Trình tự miêu tả phong c¶nh. a) Tả người, vật con vật: - Theo không gian: Từ xa đến gần hoặc ngược lại. - Theo thời gian: Quá khứ ,hiện tại, đồng hiÖn. - Tõ ngo¹i h×nh  quan hÖ, c¶m xóc hoÆc ngược lại b) T¶ phong c¶nh: - Theo kh«ng gian: Réng, hÑp, gÇn – xa, cao – thÊp. - Ngoại cảnh đến cảm xúc hoặc ngược lại GV chốt lại: - VB thường có bố cục gồm 3. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. phÇn: MB, TB, KB - Nội dung phần thân bài thường được sắp xếp mạch lạc theo bài và ý đồ giao tiếp của - HS l¾ng nghe người viết. * GV và HS đọc chậm, ghi nhớ III/ LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy ý trong c¸c ®o¹n trÝch: a) + Theo không gian; - giới thiệu đàn chim từ xa đến gần, miêu tả đàn chim bằng những quan sát mắt thấy tai nghe, xen với miêu tả là cảm xúc và những liên tưởng, so sánh. - ấn tượng về đàn chim từ gần đến xa. b/ Theo kh«ng gian hÑp: Miªu t¶ trùc tiÕp Ba V×. + Theo kh«ng gian réng: miªu t¶ Ba V× trong mqh hµi hoµ víi c¸c sù vËt sung quanh nã. c/ + Bµn vÒ mqh gi÷a c¸c sù thËt lÞch sö vµ c¸c truyÒn thuyÕt + LuËn chøng vÒ lêi bµn trªn + Ph©n tÝch lêi bµn vµ luËn chøng. Bài tập 2, 3: GV hướng dẫn HS tự làm. _______________________________________________________________ So¹n ngµy 18/9/2006 TiÕt 9: V¨n b¶n. Tức nước vỡ bờ (Trích tiểu thuyết Tắt đèn) - Ngô Tất Tố A/ Mục tiêu cần đạt: Giúp HS. - Qua đoạn trích thấy được bộ mặt tàn ác bất nhân của chế độ xã hội đương thời và tình cảnh đau thương của người nông dân cùng khổ trong xã hội ấy; Cảm nhận được các quy luật của hiện thực, có áp bức có đấu tranh, thấy được vẽ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân. - Thấy được những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện của tác giả. B. ChuÈn bÞ:. + GV: - ảnh chân dung Ngô Tất Tố, tác phẩm tắt đèn. - NÕu cã thÓ s­u tÇm b¨ng h×nh phim chÞ DËu hoÆc h×nh ¶nh chÞ DËu. - Hướng dẫn HS đọc và tóm tắt truyện Tắt đèn + HS : - Đọc và tóm tắt t/p Tắt đèn theo sự hướng dẫn GV - Xem phim ChÞ DËu C. Các hoạt động dạy học:. - Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Ph©n tÝch t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi HS nghe, th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái n»m trong lßng mÑ. GV nhËn xÐt ? Em hãy kể lại đoạn văn đó. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 16.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. - Hoạt động 2: Giới thiệu bài mới GV: Trong tự nhiên có quy luật đã được khái quát  câu TN tức nước vỡ bờ trong xã hội đó là quy luật đã được khái quát  câu có: áp bức, có đấu tranh. Quy luật ấy đã được chứng minh rất hùng hồn trong chương XVIII Tiểu thuyết tắt đèn của Ngô TấtTố. - Hoạt động 3: I/ §äc, kÓ, t×m hiÓu bè côc. 1. T¸c gi¶, t¸c phÈm: Yêu cầu HS đọc ở SGK trang 3 phần chú HS chuẩn bị tìm hiểu ở nhà - lên lớp lắng thÝch. nghe. GV chèt l¹i b»ng 2-3 c©u ng¾n gän 2. §äc kÓ tãm t¾t: GV y/cầu đọc làm rõ không khí truyện hồi - GV đọc mẫu, gọi HS đọc tiếp và nhận xét hộp, khẩn trương, căng thăng ở đoạn đầu, cách đọc của nhau. bi hµi, s¶ng kho¸i ë ®o¹n cuèi. - GV y/cÇu HS kÓ VB - HS kÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch: Theo bè côc 2 ®o¹n nhá: a) C¶nh buæi s¸ng ë nhµ chÞ DËu, bµ l·o hµng xãm ë nhµ tèt bông l¹i sang hái th¨m, an ñi; ChÞ DËu ch¨m sãc anh DËu. Từ đầu đến… ngon miệng hay không. b) Đoạn còn lại: Cuộc đối mặt với bọn cai lệ – người nhà lý trưởng; Chị Dậu vùng lªn cù l¹i. - Hoạt động 4: Hiểu VB 1. Tình thế của gia đình chị Dậu: ? Đọc đoạn đầu văn bản ta có thể thấy tình  Thật thê thảm đáng thương và nguy cấp. c¶nh cña chÞ DËu ntn? - Mãn nî s­u vÉn ch­a cã c¸ch g× tr¶ ®­îc - Anh Dậu đang ốm có thể bị trói, đánh đập, hành hạ bất cứ lúc nào và với 3 đứa con lÝt nhÝt…. ? Mục đích duy nhất của chị giờ đây là gì Tất cả dồn lên đôi vai người đàn bà đảm ®ang vµ dÞu dµng, hiÒn hËu, rÊt t×nh nghÜa nµy. ChÞ lo l¾ng, hi väng c¬ may vµ thÊp thỏm đợi chờ. ? Có thể gọi đoạn này một cách hình ảnh - Đây là thế tức nước đầu tiên đã được t/g là thế tức nước đầu tiên được không xây dựng. Ta thấy chị Dậu thương yêu, lo l¾ng cho chång m×nh ntn? ChÝnh t×nh yªu thương này sẽ quyết định phần lớn thái độ và hành động của chị trong đoạn tiếp theo.. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. 2. Nh©n vËt cai lÖ: ? Gi¶i thÝch tõ cai lÖ?. ? Tªn cai lÖ nµy cã vai trß g× trong vô thuÕ ë lµng §«ng X¸?. ? Tªn cai lÖ hiÖn lªn trong VB ntn?B¶n chÊt tÝnh c¸ch cña y ra sao?. ? Những lời nói cử chỉ hành động của y đối với anh Dậu, với chị Dậu khi đến thúc s­u ®­îc Ng« TÊt Tè miªu t¶ NTT?. ? Chi tiÕt cai lÖ bÞ chÞ DËu ®Èy ra cöa, ng· chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn còn nham nh¶m thÐt trãi vî chång kÎ thiÕu s­u đã gợi cho em cảm xúc và liên tưởng gì?.  Được coi là tên tay sai đắc lực của quan phủ, giúp bọn lí dịch tróc nã người nghèo chưa nộp đủ tiền sưu thuế.  Bắt người dân vô tội nộp đủ tiền sưu thuÕ- h¾n nh­ mét hung thÇn ¸c s¸t, tha hå đánh, trói, bắt bớ, tha hồ tác oai, tác quái, lµm m­a lµm giã.  Cai lÖ lµ tªn tay sai chuyªn nghiÖp m¹t h¹ng cña quan huyÖn, quan phñ. Nhê bãng chñ, h¾n tha hå t¸c oai t¸c qu¸i, h¾n v« lương tâm đến nỗi chỉ làm theo lệnh quan thÇy. §¸nh trãi, b¾t lµ nghÒ cña h¾n.  Ng«n ng÷ cöa miÖng cña h¾n lµ qu¸t, thét, chửi, mắng. Cử chỉ trong hành động th× cùc k× th« b¹o, vò phu. - H¾n bá ngoµi tai nhòng lêi van xin th¶m thiết của chị Dậu. Tiếng khóc của hai đứa trẻ không làm cho hắn động lòng- hắn như mét c«ng cô b»ng s¾t v« tri v« gi¸c, ph¶i thực hiện mục đích bằng bất kì giá nào.  Chi tiÕt nµy kh«ng chØ chøng tá b¶n chất tàn ác, đểu cáng, phủ phàng, … của tên đại diện ưu tú của chính quyền thực d©n PK m¹t h¹ng mµ cßn chøng tá 1 ®iÓm kh¸c trong b¶n chÊt cña chóng: chØ quen bắt nạt, đe doạ, áp bức những người nhút nh¸t,cam chÞu cßn thùc lùc th× rÊt yÕu ít, hèn kém và đáng cười.. GV: Cã thÓ nãi, tuy chØ xuÊt hiÖn trong mét vµi ®o¹n ng¾n, nh­ng h×nh ¶nh tªn cai lệ cùng tên người nhà lí trưởng đã hiện lên rất sinh động, rất sắc nét, đậm chất hài dưới ngòi bút của Ngô TấtTố. 3. Nh©n vËt chÞ DËu: GV: ? Chị Dậu đã tìm cách để bảo vệ  Ban đầu chị cố van xin tha thiết, vả lại chång m×nh NTT? kinh nghiệm lâu đời đã thành bản năng của người nông dân thấp cổ bé họng biết râ th©n phËn cña m×nh, cïng víi b¶n tÝnh méc m¹c, quen nhÉn nhôc, khiÕn chÞ chØ. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên. ? Phân tích sự chuyển đổi thái độ của chị Dậu, từ cách xưng hô đến nét mặt, cử chỉ và hành động.. ? Vì sao chị Dậu có đủ dũng khí để quật ngã hai tên đàn ông độc ác tàn nhẫn ấy? Việc hai tên tay sai thảm hại trước chị Dậu cßn cã ý nghÜa g× vµ chøng tá ®iÒu g×?. GV: Có thể nói “ Tức nước vỡ bờ”: Chị Dậu đã trở thành một trong những điển hình VH đẹp, khoẻ, hiếm hoi trong VH Việt Nam trước CM tháng 8 mà Ngô TấtTố đã xây dựng được bằng hiểu biết sâu rộng của ông và tấm lòng đồng cảm với những người dân nghèo. * GV hướng dẫn HS đọc thầm phần ghi nhí SGK, nhÊn m¹nh nh÷ng ®iÓm chÝnh.. biÕt van xin rÊt lÔ phÐp, cè kh¬i gîi tõ t©m can, lương tri của “ông cai”. Nhưng tên cai lÖ l¹i kh«ng thÌm nghe  chÞ cù l¹i…  Trước hết là sự thay đổi cách xưng hô: ¤ng  t«i nghÜ “ kh«ng ®­îc phÐp”  §©y kh«ng cßn lµ lêi van xin mµ lµ lêi c¶nh b¸o. Cai lÖ vÉn kh«ng nghe “ c¸i t¸t đáng bốp”, nhảy bổ vào anh Dậu, cái “nghiến răng” và câu nói buột ra từ người đàn bà vốn rất dịu hiền ấy vẫn chứng tỏ là không thể khác. Cơn giận đã lên đến đỉnh cao báo hiệu hành động bạo lực tất yếu x¶y ra… - Hành động của chị Dậu đã diễn ra thật nhanh ( …) ( HS tiÕp tôc t×m nh÷ng chi tiÕt chÞ DËu đánh nhau với cai lệ và thảo luận)  V× chÞ qu¸ giËn d÷, v× bÞ khinh khi, ¸p bức, bị dồn nén đến đường cùng – nếu chị không chống lại thì anh Dậu nguy đến tính mạng- chị đánh nhau không phải vì m×nh mµ v× b¶o vÖ anh DËu, v× t×nh yªu thương chồng hơn cả bản thân mình- Tất nhiªn v× chÞ kh«ng cßn con ®­êng nµo kh¸c. - Hành động và chiến thắng của chị Dậu là tÊt yÕu v× nã phï hîp víi tÝnh c¸ch khoÎ m¹nh, nghÞ lùc m¹nh mÏ cña chÞ, phï hîp víi hoµn c¶nh ngÆt nghÌo. MÆt kh¸c, nã chứng tỏ sức mạnh tiềm tàng của người nông dân, người phụ nữ nông dân VN. Nó chøng minh quy luËt x· héi cã ¸p bøc th× có đấu tranh…. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> NguyÔn TiÕn Dòng. Trường THCS Nghi Yên HS đọc ghi nhớ.. Hoạt động 5: Luyện tập: ? Suy nghÜ cña em vÒ lêi can ng¨n cña anh  HS th¶o luËn tr¶ lêi Dậu sau khi chị Dậu đã hạ đo ván hai đối - Về nhà hoàn thành hai câu hỏi 5, 6 trong thñ nÆng kÝ? SGK. - ChuÈn bÞ bµi míi. So¹n ngµy 20/9/2006 TiÕt 10:. X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. A/ Kết quả cần đạt:. -Hiểu được khái niệm đoạn văn, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong đoạn văn và cách tr×nh bµy trong néi dung trong ®o¹n v¨n. - RÌn luyÖn kü n¨ng viÕt ®o¹n v¨n hoµn chØnh theo c¸c cÊu tróc vµ ng÷ nghÜa. B/ ChuÈn bÞ:. -SGK, SGV ng÷ v¨n 8. - Bµi so¹n, b¶ng phô. C/ Hoạt động dạy học:. Hoạt động 1: Bài cũ Hoạt động 2: Bài mới I- ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n: ? Văn bản trên gồm mấy ý? Mỗi ý được HS đọc thầm đoạn văn trong SGK viÕt thµnh mÊy ®o¹n v¨n?  2 ý, mçi ý ®­îc viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n. ? Theo em, ®o¹n v¨n lµ g×?  ViÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ dÊu chÊm xuèng dßng.  §o¹n v¨n lµ: + §¬n vÞ trùc tiiÕp t¹o nªn v¨n b¶n. +VÒ h×nh thøc: ViÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ dÊu chÊm xuèng dßng. +Về nội dung: Thường biểu đạt 1 ý tương đối hoàn chỉnh. GV chốt: Đoạn văn là đơn vị trên câu, có vai trß quan träng trong viÖc t¹o lËp v¨n b¶n. II/ Tõ ng÷ vµ c©u trong ®o¹n v¨n 1) Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề trong đoạn văn. ? VB trên: tìm các từ ngữ chủ đề cho mỗi HS đọc thầm đoạn văn 1 ®o¹n v¨n?  Các từ chủ đề: §o¹n 1: Ng« TÊt Tè («ng, nhµ v¨n). Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> NguyÔn TiÕn Dòng * §äc thÇm ®o¹n v¨n thø 2 trong VB trªn.. Trường THCS Nghi Yên Đoạn 2: Tắt đèn (Tác phẩm).  Đoạn văn đánh giá những thành công xuÊt s¾c cña Ng« TÊt Tè trong viÖc t¸i hiÖn thực trạng nông thôn Việt Nam trước CM tháng 8 và khẳng định phẩm chất tốt đẹp của những người chân chính.  Câu: “Tắt đèn” là TP tiêu biểu nhất của Ng« TÊt Tè. ? Câu nào trong đoạn văn chứa đựng ý  Nhận xét: ND: Câu chủ đề thường mang ý nghÜa kh¸i qu¸t cña c¶ ®o¹n v¨n. kh¸i qu¸t Êy? ? Câu chứa đựng ý khái quát của đoạn văn HT: Lời lẽ ngắn gọn thường có đủ thành được gọi là câu chủ đề. Em có nhận xét gì phần chung. Vị trí: Có thể đứng ở đầu hoặc cuối đoạn về câu chủ đề? v¨n.  (HS l¾ng nghe vµ nghi chÐp nh÷ng ý chÝnh) GV chốt: Từ ngữ chủ đề là các từ ngữ được dùng làm đề mục cho cả đoạn văn, vì vậy nó duy trì đối tượng được nói đến trong - Nghe ®o¹n v¨n. - Câu chủ đề thường có vai trò định hướng vÒ NP cho c¶ ®o¹n v¨n, v× vËy khi 1 VB cã nhiÒu ®o¹n v¨n th× chØ cÇn t×m ra c¸c c©u chủ đề rồi ghép lại. Ta có một VB tóm tắt. 2. C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n: GV nêu vấn đề: HS đọc đoạn văn trong phần I và II, ) ? Cho biết đoạn văn nào có câu chủ đề và  a. Đoạn 1, mục I không có câu chủ đề đoạn văn nào không có câu chủ đề. b. Đoạn 2 và Phần II có câu chủ đề ? Vị trí của câu chủ đề trong mỗi đoạn Vị trí : a, Đoạn 2 nằm ở đầu đoạn văn v¨n? b, §o¹n II: n»m ë cuèi ®o¹n v¨n ? Cho biết cách trình bày ý ở mỗi đoạn văn  Đoạn 1, mục I: các ý được lần lượt trình bày trong các câu bình đẳng với nhau §o¹n 2, môc I: ý chÝnh n»m trong c©u chñ đề ở cuối đoạn văn, các câu phía trước cụ thÓ ho¸ cho ý chÝnh. GV chèt: §o¹n I: 1/ Song hµnh  HS l¾ng nghe §o¹n I: 2/ DiÔn dÞch * HS đọc rõ phần ghi nhớ SGK §o¹n II: b/ Quy n¹p III/ LuyÖn tËp: ? ý kh¸i qu¸t bao trïm c¶ ®o¹n v¨n lµ g×? §äc thÇm ®o¹n v¨n thø 2 trong VB trªn.. Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n. N¨m häc: Lop8.net. 21.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>