Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 6 - Tiết 21: Đọc thêm: Bài ca Côn Sơn

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TUẦN 6. TIẾT 21. Ngày soạn : 21/9/2011. Đọc thêm: BÀI CA CÔN SƠN Hướng dẫn đọc thêm: BUỔI CHIỀU ĐỨNG Ở PHỦ THIÊN TRƯỜNG TRÔNG RA I-.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Cảm nhận được sự hòa nhập giữa tâm hồn Nguyễn Trãi với cảnh trí Côn Sơn qua một đoạn trích được dịch theo thể thơ lục bát. - Cảm nhận được hồn thơ thắm thiết tình quê của Trần Nhân Tông qua một bài thơ chữ Hán thất ngôn tứ tuyệt. II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC: 1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Nguyễn Trãi. - Sơ bộ về đặc điểm thơ lục bát. - Sự hòa nhập giữa tâm hồn Nguyễn Trãi với cảnh trí Côn Sơn được thể hiện trong văn bản. - Bức tranh làng quê thôn dã trong một sáng tác của Trần Nhân Tông - người sau này trở thành vị tổ thứ nhất của thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. - Tâm hồn cao đẹp của một vị vua tài đức. - Đặc điểm của thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật qua một sáng tác của Trần Nhân Tông. 2. Kĩ năng: - Nhận biết thể thơ lục bát. - Phân tích đoạn thơ chữ Hán được dịch sang tiếng Việt theo thể thơ lục bát. Vận dụng kiến thức về thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đương luật đã học vào đọc - hiểu một văn bản cụ thể: - Nhận biết được một số chi tiết tiêu biểu trong bài thơ. - Thấy được sự tinh tế trong lựa chọn ngôn ngữ của tác giả để gợi lên bức tranh đậm đà tình quê hương. III-HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 6’ - Nêu khái niệm và cho biết đặc điểm của văn biểu cảm? 3. Bài mới: *Giới thiệu bài: 1’ Hoạt động 1: 7’ A. Đọc thêm văn bản “Bài ca Côn Sơn”: - Gv cho hs nghe đọc văn bản (cassetes) - Gv đọc văn bản. - Hs đọc văn bản. - Gv hướng dẫn hs một số nội dung để tự tìm hiểu: + Tác giả: NguyễnTrãi. (Cho hs xem chân dung Nguyễn Trãi). + Thể thơ: Lục bát. - 52 Lop7.net. -. NỘI DUNG.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> + Xuất xứ: "Ức trai thi tập". + Cảnh sống và tâm hồn Nguyễn Trãi ở Côn Sơn. + Cảnh trí Côn Sơn trong hồn thơ Nguyễn Trãi. (Liên hệ GD môi trường: Môi trường trong lành ở Côn Sơn). Hoạt động 2: 8’ B. Hướng dẫn đọc thêm văn bản “Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra”: - Gv cho hs nghe đọc văn bản (cassetes) - Gv đọc văn bản. - Hs đọc văn bản. - Gv hướng dẫn hs một số nội dung để tự tìm hiểu: + Tác giả: Trần Nhân Tông + Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. + Cảnh xóm làng một chiều tàn phủ mờ sương khói êm đềm, nên thơ. + Cảnh sắc đồng quê thôn dã, thanh bình, trầm lặng. Hoạt động 3:. 20’. C. Bài tập: Hãy nêu cảm nghĩ của em sau khi học bài “Cuộc chia tay của những con búp bê”? - Hs làm bài. - Hs sửa bài (đứng tại chỗ đọc). - Hs nhận xét. - Gv nhận xét. 4. Củng cố:. /. 5. Dặn dò:. 2’. - Tự tìm hiểu thêm hai bài thơ. - So¹n "Tõ H¸n ViÖt" (tiÕp): Tìm hiểu cách sử dụng từ Hán Việt thông qua các yêu cầu sgk, lµm trước các bài tập. ------------------------------------------------------------------------------------------TUẦN 6 TIẾT 22 Ngày soạn : 21 /9/2011.. TỪ HÁN VIỆT (tiếp) I-.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Hiểu được tác dụng của từ Hán Việt và yêu cầu về sử dụng từ Hán Việt. - Có ý thức sử dụng từ Hán Việt dúng nghĩa, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC: 1. Kiến thức: - Tác dụng cảu từ Hán Việt trong văn bản. - Tác hại của việc lạm dụng từ Hán Việt. 2. Kĩ năng: - Sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa, phù hợp với ngữ cảnh. - Mở rộng vốn từ Hán Việt. III-HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN: - 53 Lop7.net. -.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. NỘI DUNG. 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - Gv kiểm tra tập bài soạn của hs? 3. Bài mới: *Giới thiệu bài: HĐ1: 23’. 1’ A. Tìm hiểu chung:. ?Tại sao trong các câu văn đó H - Đọc VD a/SGK dùng các từ HV mà không dùng - Phụ nữ, từ trần, mai táng các từ thuần Việt có ý nghĩa -> sắc thái trang trọng. tương tự. - Tử thi -> Sắc thái tao nhã. 1. Sử dụng từ HV để tạo sắc thái biểu cảm.. ?Người ta thường dùng từ HV - Hoàn cảnh giao tiếp trang trong những trường hợp nào? trọng giao tiếp tao nhã, tránh - Sắc thái trang Hoàn cảnh giáo tiếp nào? thô tục. trọng, tôn kính. ? Điền từ HV thích hợp vào các H - làm BT1 - SGK luyện tập câu mà em cho là có tính giao tiếp trang trọng . G - Đưa tình huống; - Bởi nó tạo ra sắc thái trang Tại sao khi tiếp khách, không trong, biểu thị thái độ tôn - Sắc thái tao nhã. nên hỏi "Bạn ăn món này có ngon không? mà lại hỏi "Bạn trọng. có thấy món này hợp khẩu vị không? ? Các từ HV ở VD b tạo sắc thái - Sắc thái cổ kính gì cho đoạn văn?. - Sắc thái cổ kính. ?Tại sao người Việt Nam thích - Tạo ra được sắc thái trang dùng từ HV đặt tên người, địa lý. trọng. (BT2). Gọi HS đọc vd. Đọc VD 2a,b/SGK. 2. Không nên lạm dụng từ HV.. ?Mỗi câu cặp câu dưới đây, câu Thảo luận 3’: nào có cách diễn đạt hay hơn? Vì - Xét hoàn cảnh giao tiếp - Tránh lạm dụng từ không cần thiết không phù sao? hợp với hoan cảnh khiến cho HV. ->Chọn phần sau. lời nói thiếu tự nhiên, trong sáng. - 54 Lop7.net. -.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ?Khi nói, viết từ HV cần chú ý điều gì? Đưa tình huống: Em có người thân đi xa, lúc tiễn, em sẽ nói câu gì. Khi muốn người ấy giữ gìn sức khoẻ. Nếu nói: Anh hãy bảo trọng hoặc … nhớ bảo vệ sức khoẻ có thích hợp không?. HĐ2:. 9’. - Anh đi nhớ giữ gìn sức khoẻ nhớ.. - Không phù hợp với hoàn cảnh giao thiếp.. HS làm bài tập theo yêu cầu. B. LuyÖn tËp. BT3.T×m tõ ng÷ HV t¹o s¾c th¸i - Gi¶ng hoµ, cÇu th©n, hoµ BT3. cæ x­a. hiÕu, nhan s¾c tuyÖt trÇn. - Giữ gìn, đẹp đẽ. BT4. Nhận xét về việc sử dụng từ - Dùng từ Hán Việt không BT4. phù hợp. Hán Việt. Hoạt động 3:. 2’. C. Hướng dẫn tự học: Tiếp tục tìm hiểu nghĩa của các yếu tố Hán Việt xuất hiện nhiều trong các văn bản đã học.. 4. Củng cố: 2’ - Dùng từ HV để làm gì? Khi dùng chú ý điều gì? 5. Dặn dò: 2’ - Học bài, xem lại bt, thực hiện theo HDTH. - So¹n "§Æc ®iÓm cña VB biÓu c¶m”: §äc c¸c ®o¹n v¨n vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái t×m hiÓu sgk (Văn bản “Tấm gương”). -----------------------------------------------------------TUẦN 6. TIẾT 23. Ngày soạn :23/9/2011. ĐẶC ĐIỂM CỦA VĂN BẢN BIỂU CẢM I-.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Nắm được các đặc điểm của bài văn biểu cảm: - Hiểu được đặc điểm của phương thức biểu cảm. - Biết cách vận dụng những kiến thức về văn biểu cảm vào đọc - hiểu văn bản. II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC: 1. Kiến thức: - Bố cục của bài văn biểu cảm. - Yêu cầu của việc biểu cảm. - Cách biểu cảm gián tiếp và cách biểu cảm trực tiếp. 2. Kĩ năng: Nhận biết các đặc điểm cảu bài văn biểu cảm. - 55 Lop7.net. -.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> III-HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - Dùng từ Hán Việt để làm gì? Khi dùng chú ý điều gì? 3. Bài mới: *Giới thiệu bài: 1’ Hoạt động 1: 23’ H - Đọc VB "Tấm gương". ?Bài văn “Tấm gương” biểu - Ca ngợi đức tính trung thực đạt tình cảm gì? của con người, ghét thói xu nịnh, dối trá.. NỘI DUNG. A.Tìm hiểu chung: VD :VB"Tấm gương’’. ?Tác giả đã làm ntn để biểu đạt - Tác giả đã mượn h/ảnh tấm gương làm điểm tựa, vì tấm tình cảm đó? gương luôn phản ánh chiếu trung thực mọi vật xung quanh. Nói với gương, ca ngợi gương là gián tiếp ngợi ca người trung thực. ?Bài "Buổi chiều đứng ở - Tình yêu quê hương đất nước. - Mỗi bài văn tập phủ…”biểu đạt tình cảm gì? - Miêu tả cảnh làng quê êm đềm, trung biểu đạt một Tác giả biểu lộ cảm xúc yêu yên tĩnh trong buổi chiều tà: tình cảm chủ yếu. quê hương đất nước ntn? Tiếng sao, cánh cò… H- đọc đoạn văn 2 ? Đoạn văn biểu hiện tình cảm - Thể hiện tình cảm cô đơn, cầu gì? mong sự giúp đỡ và thông cảm ?Tình cảm ở đó được biểu hiện - Trực tiếp biểu hiện bằng những trực tiếp hay gián tiếp?Vì sao? lời than, tiếng kêu, câu hỏi biểu cảm ->nỗi đau khổ của đứa con xa mẹ. ?Người viết làm thế nào để - Gửi gắm tình cảm qua một - Gián tiếp, trực biểu đạt được tình cảm của hình ảnh. tiếp biểu đạt tình mình. cảm của mình. - Thổ lộ trực tiếp cảm xúc. ?Bố cục bài văn "Tấm gương" - 3 phần: - Bố cục 3 phần. gồm mấy phần?? Phần MB và + MB: Nêu thẳng phẩm chất của KB có quan hệ với nhau ntn? gương. ?Phần thân bài nêu lên những ý +TB: Nêu ích lợi của tấm gương - 56 Lop7.net. -.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> nghĩa ìg? ý đó liên quan tới chủ đối với người trung thực. đề bài văn ntn? Ngoài gương soi, còn có gương ? Một bài văn biểu cảm thường lương tâm. có bố cục mấy phần ? +KB? Khẳng định lại chủ đề. ?Tình cảm và sự đánh giá của - Tình cảm và sự đánh giá của tình cảm trong bài có rõ ràng, tác rõ ràng, chân thực hình ảnh tấm gương có sức khêu gợi, nên - Tình cảm rõ chân thực không? giá trị cho bài văn. ràng, trong sáng… ?Điều đó có ý nghĩa ntn đối với giá trị của bài văn? HĐ2:. B. Luyện tập.. 9’. Gọi hs đọc văn bản ?Bài văn thể hiện tình cảm gì? ? Việc miêu tả hoa phượng đóng vai trò gì trong bài văn biểu cảm? ? Vì sao tác giả gọi hoa phượng là hoa học trò? ? Tìm mạch ý bài văn? - Sắc đỏ hoa phượng. Sự gắn bó giữa hoa phượng và những học trò.. H - đọc VB. VB: "Hoa học trò". - Tình cảm buồn, nhớ khi xa trường, xa bạn bè dịp nghỉ hè. - Dùng hình ảnh hoa phượng để thể hiện tình cảm đó cách diễn đạt độc đáo. - Vì Xuân Diệu đã biến hoa phượng - một loại hoa nở rộ vào dịp kết thúc năm học thành biểu tượng của sự chia ly ngày hè đối với học trò -> hình ảnh ẩn dụ.. ?Bài văn biểu cảm gián tiếp hay - Hình ảnh hoa phượng -> Biểu cảm gián tiếp. trực tiếp? Hoạt động 3:. 2’. C. Hướng dẫn tự học: Tìm hiểu đặc điểm văn biểu cảm trong một văn bản đã học.. 4. Củng cố: 2’ - Hãy trình bày những đặc điểm của văn bản biểu cảm? 5. Dặn dò: 2’ - Học bài, xem lại BT, thực hiện theo HDTH. - Soạn " Đề văn biểu cảm và cách làm văn bài văn biểu cảm": Tìm hiểu đề văn BC và các bước làm bài văn BC.. - 57 Lop7.net. -.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TUẦN 6. TIẾT 24. Ngày soạn: 23/9/2011. ĐỀ VĂN BIỂU CẢM VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM I-.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Hiểu kiểu đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm. II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC: 1. Kiến thức: - Đặc điểm, cấu tạo của đề văn biểu cảm. - Cách làm bài văn biểu cảm. 2. Kĩ năng: - Nhận biết đề văn biểu cảm. - Bước đầu rèn luyện các bước làm bài văn biểu cảm. III-HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN: HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. NỘI DUNG. 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - Trình bày đặc điểm của bài văn biểu cảm. 3. Bài mới: *Giới thiệu bài: Hoạt động 1: 23’. 1’ A. Tìm hiểu chung:. Đề văn biểu cảm thường chỉ ra đối tượng biểu cảm và tình cảm cần biểu hiện. ? Hãy chỉ ra những nội dung đó trong các đề SGK . ? Em hãy cần chú ý những từ ngữ từ nào trong đề? ?Đề văn biểu cảm thường có nội dung gì?. 1. Đề văn biểu cảm. a. Dòng sông quê hương. b. Đêm trăng trung thu c. Nụ cười của mẹ d. Vui buồn tuổi thơ. e. Loài cây em yêu.. Đề:Cảm nghĩ về nụ cười của mẹ.. - Nêu đối tượng biểu cảm, định hướng tình cảm cho bài làm. 2. Các bước làm bài văn biểu cảm. ?Đối tượng phát biểu cảm nghĩ - Nụ cười của mẹ a.Tìm hiểu đề, tìm ý. - Từ thuở ấu thơ đã nhìn thấy nụ mà đề văn nêu ra là gì? cười của mẹ. ?Em hình dung và hiểu thế nào - Nụ cười yêu thương về đối tượng ấy? - Nụ cười khích lệ. - Nụ cười an ủi. Những khi vắng nụ cười của mẹ. - Làm thế nào để luôn thấy nụ cười của mẹ. - 58 Lop7.net. -.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> b. Lập dàn bài. ? Sắp xếp các ý theo bố cục 3 3 Phần : * MB: Nêu cảm xúc đối với nụ phần c. viết bài. cười của mẹ: Nụ cười ấm lòng. * TB: Nêu các biểu hiện, sắc d. Sửa bài. thái nụ cười của mẹ. * KB: Lòng thương yêu, kính trọng mẹ. ? Viết đoạn văn phần mở bài? *HDHS khái quát nội dung. Hoạt động 2:. 9’. H - đọc bài văn. B. Luyện tập.. ?Bài văn biểu đạt tình cảm gì, - Tình cảm tha thiết và tự hào về đối với đối tượng nào? quê hương An Giang. Bài văn SGK ?Đặt cho bài văn 1 nhan đề?. - Quê hương đẹp và anh hùng. - Cảm nghĩ về quê hương. ?Hãy nêu dàn ý * MB: Giới thiệu tình yêu quê hương. * TB: Biểu hiện tình yêu quê hương - Tình yêu từ tuổi thơ - Tình yêu quê hương trong chiến đấu và những tấm gương yêu nước. * KB: Tình yêu quê hương với nhận thức của người từng trải, trưởng thành ?Chỉ ra phương thức biểu cảm - Vừa biểu cảm trực tiếp khi nói lên nỗi lòng của mình. của bài văn. - Vừa gián tiếp qua miêu tả thiên nhiên tươi đẹp. Hoạt động 3: 2’ C. Hướng dẫn tự học: Tiếp tục rèn luyện các bước làm bài văn biểu cảm, cách làm đề văn biểu cảm cụ thể. 4. Củng cố: 2’ - Đề văn biểu cảm thường nêu ra điều gì? - Nêu các bước làm bài văn BC? 5. Dặn dò: 2’ - Học bài, xem lại BT, thực hiện theo HDTH. - Soạn bài: " Bánh trôi nước": HTL bài thơ, tìm hiểu tác giả, xác định thể thơ, tìm hiểu ý nghĩa, nghệ thuật bài thơ.. - 59 Lop7.net. -.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>