Giáo án: Ngữ Văn 8 kì 1 - GV: Trương Thanh Hà

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. Ngµy so¹n:. Ngµy gi¶ng: TiÕt 1: V¨n b¶n: T«i ®i häc (Thanh TÞnh). 1. Môc tiªu: a. KiÕn thøc: Gióp HS - C¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt "t«i" ë buæi tựu trường đầu tiên trong đời qua áng văn hồi tưởng giàu chất thơ của Thanh Tịnh. b. Kü n¨ng: - Rèn kỹ năng đọc diễn cảm văn bản hồi ức - biểu cảm, phát hiện và phân tích tâm trạng nhân vật Tôi - người kể chuyện liên tưởng đến những kỷ niệm tựu trường cña b¶n th©n. c. Giáo dục tư tưởng tình cảm: - Tình cảm tha thiết của tác giả đối với tuổi thơ, bạn bè và mái trường quê hương thân yêu. 2. ChuÈn bÞ: a. ThÇy: So¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. b. Trß: So¹n bµi theo yªu cÇu SGK. 3. TiÕn tr×nh bµi d¹y:. a. KTBC: (2') KiÓm tra vë so¹n s¸ch vë HS. b. Néi dung bµi míi: * Giíi thiÖu bµi: (2') Trong cuộc đời mỗi con người, những kỷ niệm tuổi học trò thường được lưu giữ bền lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là những kỷ niệm về buổi đến trường đầu tiên. Truyện ngắn Tôi đi học đã diễn tả những kỷ niệm mơn man, bâng khuâng của một thời thơ Êy. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò ? Em h·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ I. §äc vµ t×m hiÓu chung: (20') t¸c gi¶ Thanh TÞnh. 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c GV Nh÷ng s¸ng t¸c cña t¸c gi¶ Thanh TÞnh ®Ëm phÈm: chất trữ tình, toát lên vẻ đẹp đằm thắm, nhẹ * Tác giả: Thanh Tịnh (1911 nhàng mà lắng sâu, tình cảm êm dịu trong 1988) Trần Văn Ninh, từng trÎo. d¹y häc, viÕt b¸o, lµm th¬, t¸c gi¶ cña nhiÒu tËp truyÖn ng¾n. * T¸c phÈm: S¸ng t¸c 1941. 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. 2. §äc vµ gi¶i thÝch mét sè tõ khã: ?. ?. ? H. ? H. ? H ? H ?. H. ?. Yêu cầu đọc văn bản: Giọng chậm, dịu, hơi buồn, lắng sâu, GV đọc mẫu. Gọi HS đọc -> Nhận xét. Em hiểu thế nào là: Ông đốc L¹m nhËn SGK 3. ThÓ lo¹i vµ bè côc: - ThÓ lo¹i: TruyÖn ng¾n tr÷ V¨n b¶n thuéc kiÓu lo¹i v¨n b¶n nµo. t×nh. V¨n b¶n biÓu c¶m v× toµn truyÖn lµ c¶m xóc tâm trạng của nhân vật trong buổi tựu trường ®Çu tiªn ta thÊy truyÖn ng¾n nµy ®Ëm chÊt tr÷ - TruyÖn chia thµnh 5 ®o¹n. tình, cốt truyện đơn giản. TruyÖn cã mÊy ®o¹n, néi dung tõng ®o¹n. §1: -> rén r· -> kh¬i nguån nçi nhí. §2: -> ngän nói -> t©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c c¶u nh©n vËt t«i trªn con ®­êng cïng mÑ tùu trường. §3: -> c¸c líp -> t©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña tôi khi đứng giữa sân trường khi nhìn mọi người, các bạn. §4: -> chót nµo hÕt -> t©m tr¹ng cña t«i khi gäi tªn vµ rêi mÑ vµo líp. §5: cßn l¹i -> t©m tr¹ng cña t«i khi ngåi vµo II. Ph©n tÝch: (18') chỗ của mình và đón nhận tiết học đầu tiên. Theo dâi v¨n b¶n nh©n vËt nµo ®­îc kÓ trong truyÖn ng¾n nµy. Tôi, mẹ, ông đốc, những cậu học trò. Nhân vật chính là ai ? Vì sao đó là nhân vật chÝnh. T«i lµ nh©n vËt ®­îc kÓ nhiÒu nhÊt, mäi sù việc đều được kể từ cảm nhận của tôi. Kỷ niệm ngày đầu tiên đến trường của tôi ®­îc kÓ theo tr×nh tù kh«ng gian, thêi gian nµo. - trên đường tới trường Cảm nhận của tôi - lúc ở sân trường - trong líp häc Theo dâi phÇn ®Çu v¨n b¶n h·y cho biÕt kû 1. C¶m nhËn cña t«i trªn 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. niệm ngày đầu tiên đến trường của nhân vật đường tới trường: Buæi mai h«m Êy … ®Çy t«i g¾n víi kh«ng gian thêi gian cô thÓ nµo. sương thu và gió lạnh … trên con ®­êng lµng dµi vµ hÑp. ? H. ?. V× sao kh«ng gian vµ thêi gian Êy l¹i trë thµnh kû niÖm trong t©m trÝ t¸c gi¶. §ã lµ thêi ®iÓm vµ n¬i chèn quen thuéc gÇn gòi, g¾n liÒn víi tuæi th¬ cña t¸c gi¶ ë quª hương, đó là lần đầu tiên được cắp sách tới trường, tác giả là người yêu quê hương tha thiÕt. C¶m gi¸c cña nh©n vËt t«i ®­îc ghi l¹i ë những chi tiết nào trong ngày đầu tiên trên … con đường này tôi đã quen đường tới trường. ®i l¹i l¾m lÇn nh­ng lÇn nµy tù nhiªn thÊy l¹. C¶nh vËt chung quanh … thay đổi … lòng tôi … có sự thay đổi lớn …. ?. Vì sao cậu bé đi học lại thấy có sự thay đổi đó. H §èi víi mét cËu bÐ míi chØ biÕt ch¬i diÒu, qua sông thả diều, ra đồng chạy nhảy với bạn … đi học quả là một sự kiện lớn, một đổi thay quan trọng, đánh dấu bước ngoặt của tuổi thơ vì thế tôi cảm thấy trang trọng đứng đắn với bộ quần áo và mấy quyển vở mới trên tay. V× thÕ muèn thö søc m×nh xin mÑ cho được cầm bút thước, tôi muốn tự mình đảm nhiÖm viÖc häc tËp, muèn ®­îc ch÷ng ch¹c nh­ b¹n, kh«ng thua kÐm b¹n … ? Trong nh÷ng c¶m nhËn míi mÎ trªn con đường làng đến trường nhân vật tôi đã tự bộc - Yêu học, yêu bạn bè và mái lộ đức tính gì của mình. trường quê hương. * Cñng cè: (1') Các em đã tìm hiểu phần I, cảm nhận của tôi trên đường tới trường, cảm nhận của tôi lúc ở sân trường và trong lớp học lưu lại trong tâm trí tác giả như thế nào tiết sau c¸c em sÏ t×m hiÓu tiÕp. III. Hướng dẫn học và làm bài tập ở nhà: (1') - Về nhà đọc tiếp văn bản, đọc hiểu văn bản. 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. - T×m vµ ph©n tÝch c¸c h×nh ¶nh sÏ ®­îc t¸c gi¶ sö dông trong truyÖn ng¾n.. Ngµy so¹n:. Ngµy gi¶ng: TiÕt 2: V¨n b¶n: T«i ®i häc (tiÕp) (Thanh TÞnh). 1. Môc tiªu: a. KiÕn thøc: Gióp HS - C¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt "t«i" ë buæi tựu trường đầu tiên trong đời qua áng văn hồi tưởng giàu chất thơ của Thanh Tịnh. b. Kü n¨ng: - Rèn kỹ năng đọc diễn cảm văn bản hồi ức - biểu cảm, phát hiện và phân tích tâm trạng nhân vật Tôi - người kể chuyện liên tưởng đến những kỷ niệm tựu trường cña b¶n th©n. c. Giáo dục tư tưởng tình cảm: - Tình cảm tha thiết của tác giả đối với tuổi thơ, bạn bè và mái trường quê hương thân yêu. II. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu so¹n gi¸o ¸n. 2. Trß: Häc bµi, so¹n bµi. 3. Tiến trình bài dạy. I. KTBC: (5') ? Nêu cảm nhận của tôi trên đường đến trường. Đáp án: Yêu học, yêu bạn bè và mái trường quê hương. II. D¹y bµi míi: * Giíi thiÖu bµi: (1') ở tiết 1 các em đã tìm hiểu cảm nhận của nhân vật tôi trên đường đến trường. Tiết này các em sẽ tìm hiểu tiếp cảm nhận của tôi lúc ở sân trường và trong lớp học l­u l¹i trong t©m trÝ t¸c gi¶. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò I. §äc vµ t×m hiÓu chung: II. Ph©n tÝch: 1. C¶m nhËn cña t«i trªn đường đến trường: 2. C¶m nhËn cña t«i lóc ë HS quan s¸t v¨n b¶n phÇn tiÕp theo. sân trường: (15') ? Cảnh trước sân trường làng Mỹ Lý lưu lại 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. ?. ?. ?. ?. ?. GV: Trương Thanh Hà. trong t©m trÝ t¸c gi¶ lµ nh÷ng h×nh ¶nh chi tiÕt … sân trường … dày đặc cả nµo ? người … áo quần sạch sẽ … gương mặt … vui tươi sáng sủa … trường … xinh xắn … oai nghiªm … lßng t«i … vÈn v¬ … Cảnh tượng được nhớ lại có ý nghĩa gì ? -> HS: Ph¶n ¸nh kh«ng khÝ đặc biệt của ngày hội khai trường thường gặp ở nước ta, thÓ hiÖn tinh thÇn hiÕu häc cña nh©n d©n ta, béc lé t×nh cảm sâu lắng của tác giả đối với mái trường tuổi thơ. Diễn tả tâm trạng tôi khi ở sân trường tác giả đã dùng hình ảnh nghệ thuật gì. (NghÖ thuËt so s¸nh) Em chØ ra nh÷ng h×nh ¶nh nghÖ thuËt so s¸nh đó và qua hình ảnh so sánh ấy em hiểu thêm … họ như con chim non đứng g×. bªn bê tæ … nh­ng cßn ngËp ngõng e sî … hä thÌm nh­ những người học trò cũ … -> HS: DiÔn t¶ xóc c¶m trang nghiêm vì mái trường miêu tả sinh động hình ảnh tâm trạng c¸c em nhá lÇn ®Çu tiªn tíi trường học. Hình ảnh ông đốc được nhớ lại ở chi tiết nào, tâm trạng tôi khi nghe ông đốc đọc bản danh … lêi nãi … nh×n … hiÒn tõ s¸ch HS míi nh­ thÕ nµo. … tươi cười … giật mình … lóng tóng … cµng lóng tóng … nøc në khãc … Em cã nhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶, qua đó nhà văn diễn tả điều gì về tâm trạng -> HS: Sö dông tõ l¸y "lóng t«i ë ®©y. tóng" ®iÖp tíi 4 lÇn miªu t¶ nhiÒu t©m tr¹ng, miªu t¶ ch©n thùc, cö chØ, ¸nh m¾t, ý nghÜa, c¶m gi¸c cña cËu häc trß 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. trong buổi tựu trường đầu tiªn. ? Theo em v× sao cËu bÐ l¹i khãc. -> HS: - Lo sî mét phÇn t¸ch rời người thân. - Sung sướng lần đầu được tự mình học tập -> đó là giọt nước mắt của sự trưởng thµnh. ? §Õn ®©y em hiÓu thªm g× vÒ nh©n vËt t«i. -> Giàu xúc cảm với trường, lớp, người thân, trưởng thành trong nhËn thøc vµ t×nh c¶m ngay tõ ngµy ®Çu tiªn ®i häc. 3. C¶m nhËn cña t«i trong líp häc: (15') ? Cảm giác nhân vật tôi trong lớp học được ghi … mùi hương lạ … hình gì l¹i ë chi tiÕt nµo ? … thÊy l¹ … nh×n bµn ghÕ … người bạn … chưa hề quen biÕt nh­ng lßng vÉn kh«ng thÊy xa l¹ … ? Vì sao tôi có cảm giác đó. -> H: LÇn ®Çu tiªn vµo líp, một môi trường sạch sẽ ngay ng¾n, ý thøc ®­îc nh÷ng thø đó sẽ gắn bó thân thiết với m×nh b©y giê vµ m·i m·i. ? Những cảm giác đó cho thấy tình cảm nào - H: Tình cảm trong sáng, tha của nhân vật tôi đối với lớp học của mình. thiÕt. ? H×nh ¶nh nµo cÇn chó ý trong ®o¹n cuèi v¨n - H: Gîi nhí tiÕc nh÷ng ngµy b¶n ? Theo em kÕt thóc truyÖn cã ý nghÜa g× tuổi thơ chơi bời tự do đã chÊm døt, dông ý nghÖ thuËt ý nghĩa tượng trưng -> giai ®o¹n míi. … một con chim liệng đến đứng trên bờ cửa sổ … cánh chim … … nh÷ng tiÕng phÊn cña thÇy … lẩm nhẩm đánh vần đọc. GV Dßng ch÷ "T«i ®i häc" võa khÐp l¹i bµi v¨n võa më ra mét thÕ giíi míi, giai ®o¹n míi một tâm trạng tình cảm mới trong cuộc đời đứa trẻ, dòng chữ thể hiện niềm tự hào chính là chủ đề của truyện ngắn. 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. ?. ?. GV: Trương Thanh Hà. Em hiÓu thªm g× vÒ nh©n vËt t«i ë ®o¹n kÕt -> Yªu thiªn nhiªn, yªu tuæi v¨n b¶n nµy nh­ thÕ nµo. thơ, yêu cả sự học hành để trưởng thành. Qua văn bản này em thấy thái độ cử chỉ của -> HS: Chuẩn bị chu đáo, trân nguời lớn đối với trẻ thơ trong ngày đầu tiên trọng tham dự buổi lễ dịu ®i häc nh­ thÕ nµo. dàng đón chào, động viên quan t©m vµ cã tr¸ch nhiÖm. III. Tæng kÕt: (5') - §an xen miªu t¶, tù sù vµ Văn bản viết theo phương thức biểu đạt nào. biÓu c¶m. - TruyÖn ng¾n ®Ëm chÊt th¬ Sù cuèn hót cña t¸c phÈm cßn ®­îc t¹o nªn tõ (t×nh huèng truyÖn kh«ng cã ®©u. cèt truyÖn). - T×nh c¶m tha thiÕt cña t¸c Sự kết hợp đó đã giúp em cảm nhận những giả đối với tuổi thơ, bạn bè và điều gì tốt đẹp nào đó từ nhân vật tôi. mái trường quê hương thân yªu. IV. LuyÖn tËp: (4'). Em häc tËp ®­îc g× tõ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña nhµ v¨n Thanh TÞnh trong truyÖn ng¾n -> HS: Muèn kÓ chuyÖn hay "T«i ®i häc". cần có nhiều kỷ niệm đẹp và giµu c¶m xóc, xóc c¶m. * Cñng cè: (1') C¸c em võa t×m hiÓu xong v¨n b¶n "T«i ®i häc" cña nhµ v¨n Thanh TÞnh. C¸c em cÇn n¾m ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. III. Hướng dẫn học và làm bài ở nhà: (1') - Hệ thống biện pháp tu từ so sánh trong truyện "Tôi đi học" và phân tích để thấy được cái hay trong hình ảnh so sánh đó. - Phân tích để làm sáng tỏ chất thơ trong truyện ngắn. - Chuẩn bị bài "Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ". =================================================== Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: Bài 1: Tiết 3: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ 1. Môc tiªu: a. Kiến thức : - HS hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. - Th«ng qua bµi häc rÌn luyÖn t­ duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hệ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng. II. ChuÈn bÞ: - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - Trß: Häc bµi, chuÈn bÞ bµi. 3. Tiến trình. I. KTBC: (5') Hỏi: Lấy 2 VD về từ đồng nghĩa, 2 VD v từ trái nghĩa. Yêu cầu: - 2 VD về từ đồng nghĩa: phi cơ - máy bay, đá - đá … - 2 VD vÒ tõ tr¸i nghÜa: may - rñi, cao - thÊp … II. Bµi míi: * ở lớp 7 các em đã học về 2 mối quan hệ về nghĩa của từ: quan hệ đồng và trái nghĩa. Bài học hôm nay nói về 1 mối quan hệ khác về nghĩa của từ ngữ đó là quan hệ bao hàm, nghĩa là nói đến phạm vi khái quát của nghĩa từ ngữ. Hoạt động của thầy và trò PhÇn trß ghi I. Tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp: (20') GV treo b¶ng phô: §éng vËt Thó. ?. ?. ?. Chim. C¸. S¸o, sÎ Thu, r« Voi, hươu Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay hẹp hơn so với nghĩa của các từ voi, hươu, cá thu … ? - Réng h¬n v× nã bao hµm nghÜa cña c¸c tõ kia. NghÜa cña tõ "thó" réng h¬n hay hÑp h¬n nghĩa của "hươu, voi", tại sao ? - Réng h¬n v× nghÜa cña "thó" bao hµm … Hãy biểu diễn bằng sơ đồ vòng tròn về sự bao hµm lÉn nhau gi÷a nghÜa cña c¸c tõ trªn.. Thó Chim. s¸o, sÎ. voi, hươu thu, r«. C¸ §éng vËt 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. G ?. ?. GV: Trương Thanh Hà. NhËn xÐt vµ gi¶ng gi¶i nghÜa réng hÑp cña c¸c tõ trªn. Nếu gọi từ "động vật" là từ ngữ nghĩa rộng. Em hiÓu nh­ thÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng ?. * Tõ ng÷ nghÜa réng lµ tõ ng÷ mµ ph¹m vi nghÜa cña nã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña mét sè tõ ng÷ kh¸c.. Nghĩa của các từ "voi, hươu …" hẹp hơn nghÜa cña nh÷ng tõ nµo ? V× sao ? - Hẹp hơn "chim, thú, cá, động vật" vì phạm vi nghÜa cña chóng bÞ bao hµm trong nghÜa cña c¸c tõ kia.. * Tõ ng÷ nghÜa hÑp lµ tõ ng÷ mµ ph¹m vi nghÜa cña nã ®­îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña 1 tõ ng÷ kh¸c.. Cã ý kiÕn cho r»ng: 1 tõ ng÷ võa cã thÓ cã nghÜa hÑp võa cã thÓ cã nghÜa réng. §óng hay sai ? V× sao ? - Đúng vì tính chất rộng hẹp chỉ là tương đối. VËy em rót ra bµi häc g× ?. * Mét tõ ng÷ cã nghÜa réng đối với từ ngữ này, song có thÓ cã nghÜa hÑp víi 1 tõ ng÷ kh¸c.. * Cñng cè: * Ghi nhí: (SGK - 10) Bài học hôm nay cần ghi nhớ những đơn vị II. Luyện tập: (15') 1. Bµi 1: kiÕn thøc nµo ? §äc ghi nhí.. GV chia líp thµnh 2 nhãm th¶o luËn vµ cho kÕt qu¶.. Y phôc QuÇn. ¸o. Dµi, soãc, jean …. Dµi, céc, ph«ng …. 2. Bµi 2: 9 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. a. Nhiªn liÖu. b. NghÖ thuËt. 3. Bµi 3: a. Xe cộ: Xe đạp, máy … b. Kim loại: sắt, đồng, thép … 4. Bµi 4: a. Thuèc lµo. b. Thñ quü. c. Bót ®iÖn. d. Hoa tai.. PhÇn c, d HS vÒ nhµ lµm.. III. Hướng dẫn học bài: - Lµm BT 5. - Häc bµi, chuÈn bÞ bµi 2.. Ngµy so¹n:. Ngµy gi¶ng:. Bài 1: Tiết 4: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản :. I. Môc tiªu: - HS nắm được tính thống nhất về chủ đề của văn bản trên cả 2 phương diện h×nh thøc vµ néi dung. - Tích hợp với văn qua văn bản "Tôi đi học" với tiếng việt qua "Cấp độ khái qu¸t …" - VËn dông kiÕn thøc vµo x©y dùng c¸c v¨n b¶n nãi, viÕt. II. ChuÈn bÞ: - ThÇy: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - Trß: ChuÈn bÞ bµi. B. PhÇn thÓ hiÖn:. I. KTBC: Hỏi: Văn bản "Tôi đi học" đã tập trung thể hiện điều gì ? Yªu cÇu: ThÓ hiÖn nh÷ng c¶m xóc bì ngì, håi hép cña nh©n vËt t«i trong ngµy tựu trường đầu tiên. II. Bµi míi: * Những hồi tưởng của tác giả về ngày đầu tiên đi học chính là chủ đề của văn bản "Tôi đi học". Vậy chủ đề của văn bản là gì ? Văn bản cần có tính thống nhất về chủ đề ra sao. 10 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. Hoạt động của thầy và trò. ?. ?. G. ?. ?. G. H. PhÇn trß ghi I. Chủ đề của văn bản: (10') GV yêu cầu HS đọc thầm lại văn bản "Tôi Văn bản "Tôi đi học". ®i häc". V¨n b¶n miªu t¶ nh÷ng viÖc ®ang x¶y ra (hiện tại) hay đã xảy ra (hồi ức, kỷ niệm) ? - Những việc đã xảy ra, đó là những hồi tưởng của tác giả về ngày đầu tiên đi học. Miêu tả những việc đã xảy ra. Tác giả viết văn bản này nhằm mục đích gì? - §Ó ph¸t biÓu ý kiÕn vµ béc lé c¶m xóc cña m×nh vÒ mét kû niÖm s©u s¾c tõ thuë thiÕu thêi. Mục đích bộc lộ cảm xúc. Chủ đề của văn bản "Tôi đi học" là vấn đề chñ chèt, nh÷ng ý kiÕn, nh÷ng c¶m xóc cña t¸c gi¶ ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch nhÊt qu¸n trong v¨n b¶n nµy. Vậy em hiểu thế nào là chủ đề của văn bản? -> Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt. II. TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ đề của văn bản: (15') §Ó t¸i hiÖn nh÷ng kû niÖm vÒ ngµy ®Çu tiªn đi học, tác giả đã đặt nhan đề của văn bản vµ sö dông nh÷ng c©u, tõ nh­ thÕ nµo ? * T¸i hiÖn kû niÖm: - Nhan đề "Tôi đi học". Nhan đề này giúp chúng ta hiểu ngay rằng néi dung cña v¨n b¶n lµ nãi vÒ chuyÖn nh©n vËt t«i ®i häc. - C¸c tõ ng÷: nh÷ng kû niÖm mơn man của buổi tựu trường, lần đầu tiên đến trường, đi häc, 2 quyÓn vë míi … - C¸c c©u: C¸c c©u: H«m nay t«i ®i häc, h»ng n¨m cø vµo cuèi thu lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kû niệm mơn man của buổi tựu trường, tôi quªn thÕ nµo ®­îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy …, hai quyÒn vë míi ®ang ë trªn 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. ?. GV: Trương Thanh Hà. tay tôi đã bắt đầu thấy nặng, tôi bặm tay … xuống đất. §Ó t« ®Ëm c¶m gi¸c trong s¸ng cña nh©n vật tôi trong ngày đầu tiên đi học, tác giả đã sö dông c¸c tõ ng÷ vµ c¸c chi tiÕt nghÖ thuËt nµo ? * T« ®Ëm c¶m gi¸c nh©n vËt t«i: - Trªn ®­êng ®i häc: + Con ®­êng quen ®i l¹i l¾m lần bỗng đổi khác, mới mẻ. + Hoạt động lội qua sông thả diều đã chuyển thành việc đi häc thËt thiªng liªng, tù hµo. - Trên sân trường: + Ngôi trường cao ráo … khiÕn lßng t«i ®©m ra lo sî vÈn v¬. + C¶m gi¸c ngì ngµng, lóng tóng khi xÕp hµng vµo líp, đứng nép bên người thân … - Trong líp häc: C¶m gi¸c b©ng khu©ng khi xa mÑ.. ?. VD: Trước đây có thể đi chơi cả ngày cũng kh«ng thÊy xa nhµ xa mÑ chót nµo hÕt, giê đây mới bước vào lớp đã thấy xa mẹ nhớ nhµ. Dùa vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch 2 VD trªn em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ tÝnh thèng nhÊt vÒ chủ đề của văn bản ? - Là sự nhất quán v ý đồ, ý kiến, cảm xúc cña t¸c gi¶ ®­îc thÓ hiÖn trong v¨n b¶n. * Bµi häc 2:. ?. TÝnh thèng nhÊt nµy ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng phương diện nào ? -> TÝnh thèng nhÊt nµy ®­îc thÓ hiÖn: + ở hình thức: Nhan đề của v¨n b¶n. + ë néi dung: M¹ch l¹c, nhÊt 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. qu¸n. G. Quan hÖ gi÷a c¸c phÇn cña v¨n b¶n vµ c¸c từ ngữ, chi tiết đều tập trung làm rõ ý đồ, ý kiÕn, c¶m xóc cña v¨n b¶n. * Ghi nhí: SGK - 12. III. LuyÖn tËp: (10') 1. Bµi 1:. ?. §äc v¨n b¶n "Rõng cä quª t«i". V¨n b¶n viết về đối tượng nào và về vấn đề gì ? - V¨n b¶n viÕt vÒ rõng cä vµ s g¾n bã cña rõng cä víi con người sông Thao. - TriÓn khai c¸c ®o¹n: Giíi thiÖu rõng cä -> t¶ c©y cä -> t¸c dông cña c©y cä -> t×nh c¶m g¾n bã víi c©y cä.. ?. ?. ?. Có thể thay đổi trật tự này không ? Vì sao ? - Kh«ng v× v¨n b¶n ®­îc s¾p xÕp theo mét trình tự hợp lý trước sau. Nêu chủ đề của văn bản ? - > Chủ đề: Sự gắn bó và tình cảm yêu thương của người * Cñng cè: dân sông Thao đối với rừng Thế nào là chủ đề của văn bản và tính thống cọ quê mình. nhất về chủ đề của văn bản ? III. Hướng dẫn học bài: - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Lµm BT 2, 3. - ChuÈn bÞ bµi 2: V¨n b¶n: Trong lßng mÑ.. 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. Ngµy so¹n:19/8/2011. Ngµy gi¶ng:22/8/2011 Dạy lớp 8B Bµi 2: TiÕt 5: V¨n b¶n: Trong lßng mÑ (TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu) - Nguyªn Hång-. 1. Môc tiªu: - Có được những kiến thức sơ giản về thể văn hồi kí. - Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. a. Kiến thức: - Khái niệm thể loại hồi kí. - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. - Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật. - Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng. b. Kỹ năng: - Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. c. Thái độ: - GD hs biết yêu quý trân trọng những ngày còn thơ ấu, có ý thức học tập nghiêm túc. 2. ChuÈn bÞ: a. Chuẩn bị của GV: -Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, SGK. b. Chuẩn bị của HS: -Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. 3. Tiến trình bài dạy: a. Kiểm tra bài cũ:(4’) Hỏi: Em hãy khoanh tròn vào chữ cái đầu ý mà em cho là đúng ? Trong văn bản "Tôi đi học" nhà văn đã sử dụng phương thức biểu đạt nào ? A. Miªu t¶, biÓu c¶m B. Tù sù, biÓu c¶m C. Tù sù xen lÉn miªu t¶ vµ biÓu c¶m Đáp án: C * Giíi thiÖu bµi:(1’) Trong tâm hồn mỗi chúng ta, tình mẫu tử luôn là nhu cầu chính đáng, trong sáng và thiêng liêng nhất. Một lần nữa chúng ta sẽ được sống lại tình cảm ấy khi đọc hồi ký của nhà văn Nguyên Hồng, ở đó trong tâm hồn của một em bé cô đơn luôn bị hắt hủi vẫn luôn ta thiết và ấm áp tình yêu thương dành cho người mẹ khốn khổ của 14 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. mình. Một đoạn của hồi ký ấy mang tên Trong lòng mẹ và đó là tên của bài học hôm nay. b. Dạy nội dung bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS GHI BẢNG 20’ I. §äc vµ t×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶ - T¸c phÈm: ? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ Nguyªn Hång. HS Dựa vào chú thích để trả lời. - Nguyªn Hång ( 1918-1982) là nhà văn của những người cùng khổ, có nhiều sáng tác ở các thể loại tiểu thuyết, kí, thơ. GV Ngay tõ t¸c phÈm ®Çu tay Nguyªn Hồng đã hướng ngòi bút về những người cùng khổ gần gũi mà ông yêu thương thắm thiết. Ông viết cả tiểu thuyết, kớ, thơ, đặc biệt là những bộ sử thi nhiÒu tËp … ? T¸c phÈm thuéc thÓ lo¹i v¨n häc nµo ? -Håi ký lµ mét thÓ lo¹i thuéc lo¹i h×nh ký, kể lại những biến cố đã xảy ra trong quá khứ mà tác giả là người tham dù hoÆc chøng kiÕn. ? Nªu xuÊt xø cña ®o¹n trÝch ? - Đoạn trích thuộc chương IVcña tập hồi kí Những ngày ? Ngoµi håi ký Nh÷ng ngµy th¬ Êu, em thơ ấu. còn biết đến những tác phẩm nào khác cña Nguyªn Hång ? - BØ vá (chuyÓn thÓ ®iÖn ¶nh), Cöa biÓn (tiÓu thuyÕt), Sãng ngÇm … ? Theo em cần dùng giọng điều nào để đọc diễn cảm văn bản Trong lòng mẹ. - §äc chËm r·i, t×nh c¶m, thÓ hiÖn néi t©m khi th× uÊt øc, xãt xa, khi th× håi hộp, sung sướng. GV Gọi 2 - 3 em đọc văn bản theo cách 2. §äc v¨n b¶n: trªn. GV Nhận xét cách đọc của HS.. 15 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. ?. GV: Trương Thanh Hà. §o¹n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy phÇn. Néi dung chÝnh cña tõng phÇn lµ g× ? - Phần 1: Từ đầu -> "người ta hỏi đến chø": Nh÷ng c¶m xóc cña bÐ Hång trong cuộc đối thoại với người cô. - PhÇn 2: §o¹n cßn l¹i: Cuéc gÆp gì bÊt ngê vµ t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi ®­îc ë trong lßng mÑ.. Trong ®o¹n håi ký nµy quan hÖ gi÷a nh©n vËt bÐ Hång vµ t¸c gi¶ cÇn hiÓu nh­ thÕ nµo? - Nh©n vËt bÐ Hång lµ t¸c gi¶ thêi th¬ bÐ. GV ChuyÖn cña bÐ Hång ®­îc kÓ theo 2 sù việc chính: Bé Hồng bị hắt hủi (tương øng víi phÇn 1) vµ bÐ Hång yªu quý mÑ (phÇn 2). ? Em hãy đọc lại diễn cảm phần đầu của v¨n b¶n. ? Cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc biệt ? -Mồ côi cha, mẹ tha hương cầu thực. Anh em Hồng sống nhờ nhà người cô, không được yêu thương còn bị hắt hủi. ? Theo dõi cuộc đối thoại giữa người cô và bé Hồng, cho biết người cô đó có quan hÖ nh­ thÕ nµo víi bÐ Hång ? - Quan hÖ c« - ch¸u ruét. ? Nhân vật người cô hiện lên qua những lêi nãi ®iÓn h×nh nµo víi ch¸u ? - Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ … ? - Sao l¹i kh«ng vµo ? Mî mµy ph¸t tµi lắm, có như dạo trước đâu ? - Mµy d¹i qu¸ … vµo mµ b¾t mî mµy may v¸ s¾m söa … em bÐ chø. ? V× sao bÐ Hång c¶m nhËn trong nh÷ng lời nói đó là những ý nghĩa cay độc, nh÷ng r¾p t©m tanh bÈn ? - Vì trong những lời nói chứa đựng sự giả dối, mỉa mai, hắt hủi thậm chí độc ác dành cho người mẹ đáng thương của. 3. Bố cục:. 16’ II. Ph©n tÝch v¨n b¶n:. ?. 16 Lop8.net. 1. BÐ Hång bÞ h¾t hñi:.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. Hång. GV Nghe những lời nói của người cô, mỗi em sẽ cảm nhận ở đó một sự cay độc. Sự cay độc ấy là ngôn ngữ lạnh giá của một tâm hồn thiếu vắng tình thương, thiếu sự đồng cảm với nỗi khổ của người khác, với người thân, nó không chỉ hẹp hòi tàn nhẫn mà còn đê tiện. Nó là một biểu hiện của sự độc ác. Cảnh ngộ của bé Hồng và cách đối xử của người cô đối với Hồng đã khiến cho em thÊy bÐ Hång cã th©n phËn nh­ thÕ nµo ?. -> Cô độc, tủi cực và bị hắt hñi.. c.Cñng cè: (3’) Cảnh ngộ đặc biệt của bé Hồng và cuộc sống cô độc của em gợi lên sự đồng cảm yêu thương của người đọc và tình yêu thương thực sự của gia đình, của người cô ruột có lẽ lµ ®iÒu mµ bÐ Hång lu«n khao kh¸t. d. Hướng dẫn học bài:(1’) - Học bài, đọc diễn cảm văn bản. - So¹n tiÕt 2. ==================================================== Ngµy so¹n: 21/8/2011. Ngµy gi¶ng: 24/8/2011 Dạy lớp 8B Bµi 2: TiÕt 6: Trong lßng mÑ (TiÕp). 1. Môc tiªu: a. Kiến thức: - HS hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi ký và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyªn Hång: thÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. b. Kỹ năng: - Rèn luyện kĩ năng đọc tóm tắt, phân tích truyện. c. Thái độ: - GD hs biết yêu quý trân trọng những ngày còn thơ ấu, có ý thức học tập ngiêm túc. 2. ChuÈn bÞ: a. Chuẩn bị của GV: 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. -Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n, SGK. b. Chuẩn bị của HS: -Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. 3. Tiến trình bài dạy: a. Kiểm tra bài cũ:(4’) Hỏi: Trong văn bản Trong lòng mẹ tác giả đã sử dụng những phương thức biểu đạt nào ? Tác dụng của nó ? Yêu cầu: Sự đan xen của 2 phương thức trên một cách hài hoà đã tạo nên sức truyÒn c¶m m¹nh mÏ cña v¨n b¶n. *Giới thiệu bài: (1’) Trước cảnh ngộ éo le và đầy tủi cực của mình, bé Hồng vẫn giữ nguyên những tình cảm yêu thương tha thiết dành cho mẹ … b. Dạy nội dung bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS GHI BẢNG 6’ 1. BÐ Hång bÞ h¾t hñi: ? Trong đoạn đối thoại này, bé Hồng đã bộc lộ thái độ qua những nhận xét và xóc c¶m.VËy theo em nh÷ng c©u v¨n nµo diÔn t¶ nh÷ng nhËn xÐt vµ xóc c¶m cña bÐ Hång ? - Nhận ra những ý nghĩa cay độc … khi cười rất kịch … - Nhắc đến mẹ tôi … ruồng rẫy mẹ … - Hai tiÕng "em bÐ" … c« t«i muèn … - Giá những cổ tục đã … mới thôi. ? Trong đó, cảm xúc nào của bé Hồng gây ấn tượng mạnh nhất cho người đọc ? Vì sao ? - HS tù béc lé theo c¶m nhËn cña m×nh. GV Nh÷ng c¶m xóc cña bÐ Hång cã thÓ gợi lên ở mỗi người những cảm nghĩ riêng về những nỗi đắng cay tủi cực mà bé Hồng phải chịu đựng. Có điều, trong những đắng cay của bé Hồng kh«ng chØ cã nçi ®au mµ cßn cã niÒm căm hờn cái xấu, cái ác đang chà đạp lên tình mẫu tử của con người. ? ở đây phương thức biểu đạt nào được vËn dông ? T¸c dông ? - Phương thức biểu cảm -> thể hiện 18 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. ?. GV: Trương Thanh Hà. trùc tiÕp vµ gîi c¶m tr¹ng th¸i t©m hån đau đớn của bé Hồng. Trạng thái đó cho em hiểu gì về bé Hång ?. GV Chó ý phÇn thø 2 cña v¨n b¶n. ? Người mẹ hiện lên qua các chi tiết nào - MÑ t«i vÒ … ®em rÊt nhiÒu quµ b¸nh … - MÑ t«i cÇm nãn vÉy t«i … võa kÐo tay t«i, xoa ®Çu t«i … lÊy v¹t ¸o n©u thấm nước mắt cho tôi. - MÑ t«i kh«ng cßm câi x¬ x¸c … thơm tho lạ thường. ? C¸ch gäi "mÑ t«i" trong tÊt c¶ c¸c chi tiÕt Êy cã ý nghÜa g× ? - Khẳng định đó là mẹ của riêng m×nh, t×nh mÑ con g¾n bã. GV C¸ch gäi mÑ t«i liªn tôc trong c¸c chi tiết ấy cho thấy người mẹ là trung tâm mäi sù c¶m nhËn cña bÐ Hång. §ã lµ người mẹ của riêng em, thân thiết, gắn bã kh«ng cã r¾p t©m tanh bÈn nµo chia cắt được. Hình ảnh người mẹ hiện lên cụ thể, sinh động, gần gũi và thật hoàn hảo với gương mặt tươi sáng, hai gß m¸ hång, nh÷ng h¬i thë th¬m tho ë khu«n miÖng xinh x¾n nhai trÇu, víi tình yêu vô bờ bến dành cho đứa con đáng thương đã bao ngày xa cách. Tất c¶ hoµn toµn kh¸c so víi nh÷ng lêi gièm pha cay độc của người cô trẻ đó. ? T©m tr¹ng cña bÐ Hång khi gÆp l¹i mÑ cßn ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng chi tiÕt nµo nữa ? (hành động) ? - §uæi theo xe mÑ … gäi bèi rèi … rÝu c¶ ch©n … oµ khãc. ? Những giọt nước mắt của bé Hồng lúc này có gì khác nước mắt khi nói 19 Lop8.net. - C¨m hên c¸i xÊu, c¸i ¸c, bền bỉ tình yêu thương quý träng mÑ. 20’ 2. BÐ Hång yªu quý mÑ:.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Giáo án: Ngữ Văn 8. GV: Trương Thanh Hà. chuyÖn víi bµ c«. - Khóc vì đau đớn, uất ức khác với lúc nµy khãc dçi hên, h¹nh phóc, m·n nguyÖn. GV Ph©n tÝch t¸c dông cña so s¸nh "nÕu người ngồi trên đệm xe … xa mạc" để thấy nỗi thất vọng của bé Hồng và đặc s¾c nghÖ thuËt cña ngßi bót Nguyªn Hång. ? Em tưởng tượng bé Hồng sẽ có cảm giác như thế nào nếu khi đó người ngåi trªn xe kh«ng ph¶i lµ mÑ ? - SÏ v« cïng thÊt väng nÕu kh«ng ph¶i lµ mÑ. ? C¶m gi¸c cña bÐ Hång khi ë trong lßng mÑ? - Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ t«i, ®Çu ng¶ vµo c¸nh tay mÑ, t«i thÊy nh÷ng c¶m gi¸c Êm ¸p … - Ph¶i bÐ l¹i ïa l¨n vµo lßng mÑ … ? TÊt c¶ nh÷ng chi tiÕt trªn cho thÊy t©m tr¹ng bÐ Hång nh­ thÕ nµo khi gÆp l¹i mÑ ?. 9’ ?. Nội dung và nghệ thuật của đoạn trích? * Nội dung: - Cảnh ngộ đáng thương và nỗi buồn của bé Hồng. - Nỗi cô đơn, niềm khát khao tình mẹ của bé Hồng bất chấp sự tàn nhẫn, vô tình của bà cô. - Cảm nhận của bé Hồng về tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng khi gặp mẹ. * Nghệ thuật: - Tạo dựng được mạch truyện, mạch cảm xúc trong đoạn trích tự nhiên, chân thực. 20 Lop8.net. - Mừng vui, sung sướng vô cïng khi ®­îc gÆp l¹i mÑ, ngåi trong lßng mÑ. III. Tæng kÕt:. * Chương hồi ký đậm chất trữ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. * BÐ Hång cã c¶nh ngé ®Çy tñi cùc song cã néi t©m s©u sắc và có tình yêu thương.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>