Giáo án Ngữ văn 7 tiết 30: Văn bản Bạn đến chơi nhà - Nguyễn Khuyến

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt: 30. V¨n b¶n. bạn đến chơi nhà - NguyÔn KhuyÕn -. A/ môc tiªu bµi häc: - Hiểu được tình bạn đậm đà thắm thiết của tác giả NK qua một bài thơ Nôm Đường luật thất ngôn bát cú. - Biết phân tích một bài thơ Nôm Đường luật. 1. KiÕn thøc: - Sơ giản về tác giả Nguyễn Khuyến. - Sự sang tạo trong việc vận dụng thể thơ Đường luật, cách nói hàm ẩn sâu sắc, thâm túy của Nguyễn Khuyến trong bài thơ. 2. KÜ n¨ng: - Nhận biết được thể loại của văn bản. - Đọc – hiểu văn bản thơ Nôm Đường luật thất ngôn bát cú. - Phân tích một bài thơ Nôm Đường luật. 3. Thái độ: Trân trọng tình bạn cao đẹp. B/ chuÈn bÞ: - GV: GA, bảng phụ, ch©n dung NK - HS: So¹n bµi C/ phương pháp: - H§ c¸ nh©n, HĐ nhóm vµ c¶ líp - PP: §äc s¸ng t¹o, nghiªn cøu, t¸i t¹o, gîi t×m ... D/ tiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. ổn định: - KiÓm tra sÜ sè: 2. KTBC: a) Câu hỏi: Đọc thuộc lòng bài thơ "Qua đèo Ngang". ND và NT củabài thơ. b) §¸p ¸n: SGK , tr 102 + vë ghi 3. Bµi míi: a) Giíi thiÖu bµi: Tình bạn là 1 trong số những đề tài có truyền thống lâu đời của lịch sử VHVN. Bài thơ "Bạn đến chơi nhà" là 1 trong những BT thuộc thể loại hay nhất trong đề tài tình bạn và còng lµ thuéc lo¹i hay nhÊt trong th¬ NguyÔn KhuyÕn nãi riªng, th¬ N«m §­êng luËt nãi chung. b) C¸c h® d¹y – häc: H§ cña thÇy (?) Tr×nh bµy sù hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? GV: Cho HS xem ch©n dung NguyÔn KhuyÕn. GV bæ sung: ¤ng xuÊt th©n trong 1 gia đình có truyền thèng khoa cö, «ng tæ vµ ông nội đã từng đỗ đến tiến sÜ. NK kÕ tôc truyÒn thèng gia đình hiếu học, thông minh học giỏi, cuộc đời lận ®Ën tr¶i qua vµi lÇn thi không đỗ. Sau Nguyễn Thắng đổi thành NK. Vào năm 1871 ông đỗ cả 3 kì thi. H§ cña trß. Lop7.net. ND cần đạt I- T×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: Nguyễn Khuyến (1835-1909), là nhà thơ của làng cảnh Việt Nam..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> nªn ®­îc vua ban cê biªn "Tam nguyªn Yªn §æ". HD cách đọc. GV: Đọc mẫu, gọi HS đọc và NX - Gäi HS gi¶i thÝch c¸c chó thÝch trong SGK (?)Em cho biết đề tài của bài thơ là gì ? Bài thơ thuộc thể thơ gì? C¨n cø vµo ®©u mµ em biÕt được điều đó ? NX về bố cục của bài thơ? GV: Gọi HS đọc câu thơ đầu (?) Côm tõ nµo nãi vÒ thêi gian gÆp gì gi÷a nhµ th¬ víi b¹n ? §ã lµ thêi gian nµo ?. - ChËm r·i, ung dung, nhÞp 4/3.. 2. T¸c phÈm: - Đề tài: Tình bạn.. - Thể thơ: Thất ngôn bát cú - C¨n cø vµo sè c©u, sè ch÷ Đường luật. trong c©u, c¸ch hiÖp vÇn(C1,2,4,6,8), phÐp -Bố cục độc đáo đối(C3-4,5-6) - 1 câu đầu,6 câu giữa , 1 câu cuối. II- Đọc - hiểu v¨n b¶n: - Đã bấy lâu nay -> Cuộc 1. Lời chào bạn đến chơi gÆp gì sau thêi gian dµi xa nhµ: c¸ch. - Thêi gian kh«ng ®­îc X§ cô thÓ; bÊy l©u lµ bao nhiªu th¸ng n¨m - B¸c - > C¸ch x­ng h« th©n t×nh.. (?) Tác giả đã xưng hô với b¹n ntn? Em cã NX g× vÒ cách xưng hô đó? Điều đó cho ta biết thái độ của nhà -Thỏi độ niềm nở, thân mật th¬ lóc nµy ntn ? GV bình: Danh từ "bác" đã - Lời chào tự nhiên. được chuyển thành đại từ - Thái độ niÒm në, th©n mËt dùng để xưng hô. Lời thơ thËt tù nhiªn, nh­ lêi nãi thường mà vẫn toát ra tình c¶m mõng vui ch©n thµnh của 1 người bạn. GV: Gọi HS đọc những câu th¬ tiÕp theo. (?) Lẽ ra NK phải tiếp đãi - Chu đáo, hậu hĩnh đẻ tỏ ntn khi bạn đến nhà ? tấm lòng của mình đối với b¹n. (?) Nhưng nhà thơ đã gặp - Trẻ: vắng -> không có ph¶i hoµn c¶nh ntn ? người sai bảo. - Chî: xa ->kh«ng thÓ mua s¾m. Trong nhµ cña NK cã nhiều - Cã: c¸, gµ nh­ng kh«ng thứ nhưng lại chẳng có gì để thể đánh bắt được đãi bạn. - Có: cải, cà, bầu, mướp nhưng chưa đến thời vụ. (?) Theo em, tình huống đó - Trầu khụng cú. lµ cã thËt hay do t¸c gi¶ cè ->Tình huống hẳng có thứ gì t¹o ra ? để đãi bạn. (?) ViÖc t¹o ra t×nh huèng - Vì chưa đúng thời điểm đặc biệt đó nhằm mục đích HĐ nhúm g× ? - Cố tạo ra tình huống đặc GV b×nh: C¸i "kh«ng" ®­îc biÖt đẩy đến tạn cùng là "trầu - Bẩy cao lên cái tình bạn Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> kh«ng cã" nghÜa lµ kh«ng cã c¶ c¸i tèi thiÓu cho nghi lÔ tiÕp kh¸ch. D©n gian cã c©u "Khách đến nhà không gà còng vÞt", " MiÕng trÇu lµ ®Çu c©u chuyÖn", "VÎn chi 1 miÕng trÇu cay". (?) Ph¶i ch¨ng c¸i nghÌo cña cô Tam nguyªn Yªn §æ đã nghèo đến mức độ như vËy ? (?) §Ó nãi vÒ hoµn c¶nh khã khăn của mình nhà thơ đã sö dông BPNT g× ?. cao đẹp. 2. Giãi bày hoàn cảnh sống nghèo với bạn: - Tác giả cố tạo ra tình huống đặc biệt. - Nói quá lên nhằm mục đích hài hước và bẩy cao lên tình - Không nghèo đến như vậy bạn tốt đẹp. mà chỉ là cách nói ngoa dụ, nói quá lên nhằm mục đích hài hước - Sáng tạo ra tình huống khó xử và cuối cùng oà ra niềm vui đồng cảm. (?) Em cã NX g× vÒ cách lập ý của TG qua câu thơ kết? (?) Em cã NX g× vÒ lêi th¬ -> Lêi th¬ hãm hØnh pha chót của tác giả qua câu thơ đó ? tự trào - Lập ý bất ngờ (?) Côm tõ "ta víi ta" ë ®©y K§ ®iÒu g× ? Cã g× kh¸c so víi côm tõ "ta víi ta" ë BT - Q§N: lµ 1 nçi tñi th©n, sù "Qua đèo Ngang" ? cô đơn - B§CN: sù g¾n bã (?) Qua BT nµy gióp em rót ra bµi häc g× trong viÖc xây - T×nh b¹n đậm đà, thắm dựng 1 tình bạn đẹp ? thiết -> Vô cùng quý gi¸ GV: Gọi HS đọc ghi nhớ - Kh«ng v× ®iÒu kiÖn vËt chÊt GV: Hướng dần HS làm BT mà chủ yếu là ở tấm lòng phÇn LT ch©n t×nh 1 c©u (a) - BĐCN: ngôn ngữ đời thường, mộc mạc - SPCL: ng«n ng÷ b¸c häc - Cả 2 BT đều đạt đến độ kÕt tinh, hÊp dÉn.. 3. Lời kết về tình bạn: - Ta với ta -> Khẳng định sự g¾n bã. - Tình bạn đậm đà, thắm thiết, quý hơn của cải vật chất. III- Tæng kÕt: *Nghệ thuật: - Sáng tạo ra tình huống khó xử và cuối cùng oà ra niềm vui đồng cảm. - Lập ý bất ngờ - Sử dụng ngôn ngữ, thể loại điêu luyện. (Ghi nhí SGK - 105) IV- LuyÖn tËp. 4. Cñng cè: - Nhắc lại nội dung và nghệ thuật của bài thơ? - Vì sao NK được gọi là nhà thơ làng cảnh Việt Nam 5. Hướng dẫn HS học và chuẩn bị bài: - Học ghi nhớ, học TL BT, làm hết BT- Đọc phần đọc thêm - PT ND vµ NT cña VB - CBB : ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>