Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 15 - Tiết 57: Một thứ quà của lúa non: Cốm (tiết 8)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 15 tiÕt 57: Mét thø quµ cña lóa non: Cèm 1/12/07 ( Th¹ch lam) *Mục tiêu: - Học sinh cảm nhận được phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa trong 1 thứ quà độc đáo và giản dị của dân tộc. - ThÊy vµ chØ ra ®­îc sù tinh tÕ ,nhÑ nhµng mµ s©u s¾c trong lèi v¨n tïy bót cña Th¹ch Lam. *ChuÈn bÞ: - GV nghiªn cøu so¹n bµi - HS häc bµi cò , tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK *Néi dung: A.KiÓm tra(5p): §äc thuéc lßng bµi th¬: TiÕng gµ tr­a ; Nªu gi¸ trÞ cña bµi B.Bµi míi(38p) Hoạt động của thầy Hoạt động của trò HS đọc chú thích I.T×m hiÓu kh¸i qu¸t : ? Nêu những chi tiết chính trong cuộc đời 1.Tác giả: t¸c gi¶? -Có sở trường viết truyện ngắn , - Lµ c©y bót tinh tÕ nh¹y c¶m 2.T¸c phÈm : Lµ bµi tïy bót rót tõ tËp : Hµ Néi –b¨m sáu phố phường. HS đọc từ đầu đến của trời II.T×m hiÓu v¨n b¶n : ? T¸c gi¶ cho ta biÕt g× vÒ céi nguån - Cội nguồn : Lúa đồng quê. cñacèm? - Cèm : Mét thø quµ quª . ? Từ đó em hiểu được g/trị nào của cốm? ( c¸c b¹n cã ngöi …cña trêi ) ? Câu văn nào cho em hiểu được điều đó? ( bằng khứu giác , = sự tưởng tượng … ) ? Để m/tả cội nguồn của cốm ,t/giả đã Võa gîi h×nh , võa gîi c¶m ; khªu gîi c¶m dïng nh÷ng gi¸c quan nµo? xúc cho người đọc ; thể hiện sự tinh tế ? T¸c dông cña c¸ch m/t¶ nµy? trong c¶m thô cèm cña t/gi¶ . ( lµng Vßng lµ n¬i næi tiÕng nghÒ cèm . ? T¹i sao cèm g¾n víi tªn lµng Vßng? Cèm lµng Vßng dÎo th¬m , ngon nhÊt … ) ( cốm thành nhu cầu thưởng thức ; cốm đã ? Chi tiÕt: §Õn mïa cèm …c« hµng cèm gia nhập vào văn hóa ẩm thực của thủ đô cã ý nghÜa g×? HN ) ? Thái độ của t/giả đối với cốm Vòng ? Say mª , yªu quÝ , tr©n träng . §äc tiÕp : ? Ngoµi viÖc lµ 1 thø quµ quª , cèm cßn cã - Cèm : Quµ sªu tÕt . gi¸ trÞ nµo ? ? Em hiÓu sªu tÕt lµ thÕ nµo ? ? Sự hòa hợp tương xứng hồng – cốm ( hòa hợp về màu sắc : xanh - đỏ ; hòa hợp được nói đến là ở phương diện nào ? về hương vị …) ? Nói đến sêu tết là nói đến g/trị nào của Góp phần cho nhân duyên tốt đẹp của con cèm. người . ( gi¸ trÞ tinh thÇn , v¨n ho¸ ). Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? Nh­ vËy cèm cßn mang g/trÞ vÒ p/diÖn nµo ? ? Nãi tíi gi¸ trÞ nµy , t¸c gi¶ muèn truyÒn tới mọi người t/cảm t/độ nào đối với Cốm? §äc phÇn 3 ? Tác giả đã bàn về cách ăn cốm ra sao? ? V× sao ph¶i ¨n nh­ vËy? ? Tác giả đã ngẫm nghĩ được những gì khi thưởng thức cốm? ? T/giả đã cảm thụ cốm bằng giác quan nµo? ? Từ cách cảm thụ đó cho ta thấy t/giả là người như thế nào ? ? T/giả đã bàn về cách mua cốm ra sao? ? T/giả đã thuyết phục người mua cốm n/t/n? ? Từ đó em hiểu được t/độ nào của t/giả dµnh cho quµ cña lóa non? ? Qua v¨n b¶n em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng g× vÒ cèm?. Tr©n träng vµ gi÷ g×n . - ¡n cèm : thong th¶ ( đặc sắc của cốm là ở hương vị . Ăn như thế mới cảm hết được cái hương vị …) ( thÊy thu l¹i … mïa h¹ trªn hå ) ( khøu gi¸c , xóc gi¸c , thÞ gi¸c ) Tinh tÕ s©u s¾c ( sµnh cèm ) - Cách mua : Nhẹ nhàng nâng đỡ Tr©n träng gi÷ g×n . III.ý nghÜa : - Nội dung : Cốm là 1 thứ quà đặc sắc , thứ s¶n vËt quÝ cÇn ®­îc n©ng niu gi÷ g×n . - NghÖ thuËt : V¨n tïy bót ; kÕt hîp nhiÒu phương thức biểu đạt. C.Cñng cè(1p) : §äc mét vµi c©u th¬ , ca dao nãi vÒ cèm. D.Hướng dẫn(1p): Chọn học thuộc một đoạn văn trong bài . - §äc so¹n : Sµi Gßn t«i yªu.-t×m hiÓu néi dung ,nghÖ thuËt v¨n b¶n TiÕt 58: 6/12/07 *.Môc tiªu :. **************************************************** Ch¬i ch÷. - HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ ch¬i ch÷ . - Hiểu được 1 số lỗi chơi chữ thường dùng . - Bước đầu cảm thụ được cái hay của phép chơi chữ. *.ChuÈn bÞ: - GV: nghiªn cøu so¹n bµi ; b¶ng phô ghi VD tr 163 -HS : Häc bµi cò ;§äc SGK *.Néi dung : A.KiÓm tra(5p) : - ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷? Cã mÊy kiÓu ®iÖp ng÷? - KiÓu ®iÖp ng÷ nµo ®­îc sö dông trong ®o¹n sau: Hoa d·i nguyÖt ,nguyÖt in mét tÊm NguyÖt lång hoa , hoa th¾m tõng b«ng NguyÖt hoa hoa nguyÖt trïng trïng Trước hoa dưới nguyệt trong lòng xiết đâu. B.Bµi míi (38p):. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. I.Bµi häc : VD 1: GV ®­a b¶ng phô 1.Kh¸i niÖm : ? Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c tõ “ lîi” trong - Lîi 1 : ThuËn lîi , lîi léc bµi ca dao? - Lîi 2 , 3 : - ThËn lîi , lîi léc - Mét bé phËn … ? ViÖc sö dông tõ “ lîi” ë c©u cuèi lµ dùa Đồng âm ( đánh tráo ngữ nghĩa ) vào hiện tượng nào? ? Sử dụng từ lợi trong bài có tác dụng gì? Tạo ý hài hước , gây cảm giác bất ngờ thú VD 2 vÞ . Còn trời, còn nước, còn non, Còn cô bán rượu anh còn say sưa. ? “ say s­a” ®­îc hiÓu nh­ thÕ nµo? GV say s­a lµ tõ nhiÒu nghÜa - Say sưa : - Yêu thích cái đẹp , cảnh đẹp T/ ? Trong câu trên đã dùng cách nói nào? N GV: trong TV…..lµ ch¬i ch÷ - Say mê sắc đẹp … cô hàng ? Ch¬i ch÷ lµ g×? rượu Dùng từ nhiều nghĩa , lối nói nước đôi ? Qua VD 1 ,h·y cho biÕt ch¬i ch÷ cã thÓ lÊp löng . dùng h/ tượng nào? - Kh¸i niÖm : SGK ( tr164 ) VD3(1-tr164) 2.C¸c lèi ch¬i ch÷ : ? ChØ ra lèi ch¬i ch÷ trong c¸c vÝ dô? a.Dùng từ đồng âm ? “ Ranh tướng” có cách nói khác là gì? ? Cách nói này có gì đặc sắc? ? T¸c dông cña c¸ch dïng tõ nµy? Ranh tướng VD4 (2-164) Danh tướng ? Cách nói có gì độc đáo? Nãi gÇn ©m , tr¹i ©m ? C¸ch nãi trong VD 3? Giễu cợt , châm biếng , đả kích Na - Va . ? ChØ ra lèi ch¬i ch÷ trong VD 4 ? §iÖp phô ©m ®Çu ? “ SÇu riªng” trong VD cã nghÜa ntn ? Nãi l¸i GV : Trong VD nµy … ? NghÜa cña “ sÇu riªng” víi “ vui chung” - SÇu riªng : - Mét läai qu¶ ë Nam Bé ? - Tr¹ng th¸i t/lÝ tiªu cùc c¸ ? Ngoài cách dùng từ đồng âm , lối chơi nhân ch÷ cßn dïng nh÷ng c¸ch nµo ? Dïng tõ nhiÒu nghÜa Tõ tr¸i nghÜa b.Dïng lèi nãi gÇn ©m ? Lối chơi chữ thường được trong trường c.Dùng cách điệp âm hîp nµo ? d. Dïng lèi nãi l¸i HS lªn b¶ng lµm e.Dïng tõ tr¸i nghÜa , gÇn nghÜa … GV : chữa ( dùng các từ có nghĩa gần gũi ( khi viết câu đối , thơ văn trào phúng …) nhau : chØ c¸c loµi r¾n ) II.LuyÖn tËp : Hoạt động nhóm 1.Bµi tËp 1 : Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? T×m nh÷ng tõ cã nghÜa gÇn gòi. - Liu ®iu , r¾n , hæ löa , mai gÇm , r¸o , l»n , tr©u lç , hæ mang . 2.Bµi tËp 2: - ThÞt , mì , dß , nem , ch¶ - Nøa , tre , tróc , hãp. C.Cñng cè ( 1p ) : Nh¾c l¹i ghi nhí D.Hướng dẫn ( 1p ) : - học thuộc phần ghi nhớ ; làm bài tập 4 ; - S­u tÇm ®o¹n th¬ lôc b¸t . ********************************************** tiÕt 59 : lµm th¬ lôc b¸t 9/12/07 *.Môc tiªu: - Gióp häc sinh hiÓu ®­îc luËt th¬ lôc b¸t . - Cã c¬ héi tËp lµm th¬ lôc b¸t. *.ChuÈn bÞ : - GV: nghiªn cøu so¹n bµi ;B¶ng phô chÐp VD tr 155 - HS : s­u tÇm 1 sè c©u th¬ ,®o¹n th¬ theo thÓ lôc b¸t *.Néi dung : A.KiÓm tra: (10p) §äc thuéc lßng bµi th¬ : TiÕng gµ tr­a ,nªu gi¸ ttrÞ cña bµi B.Bµi míi: (35p) Hoạt động của thầy Hoạt động của trò B¶ng phô I.LuËt th¬ lôc b¸t: HS đọc VD -- Mét c©u 6 tiÕng -------- c©u lôc ? NhËn xÐt sè tiÕng trong mçi dßng th¬? -- Mét c©u 8 tiÕng -------- c©u b¸t GV: Cø cã 1 c©u lôc…. Th¬ lôc b¸t. GV : Giíi thiÖu c¸c ký hiÖu -- LuËt b»ng tr¾c: - TiÕng b»ng( ký hiÖu lµ B ) :gåm c¸c B B B T B Bv tiÕng cã thanh huyÒn vµ thanh ngang T B B T T Bv B Bv - TiÕng tr¾c ( ký hiÖu lµ T ): gåm c¸c tiÕng T B T T B Bv cã thanh s¾c,hái , ng· , nÆng. T B T T B B v B Bv - VÇn ký hiÖu lµ V -- VÇn : TiÕng thø 6cña c©u lôc gieo vÇn ? Kẻ lại sơ đồ vào vở và điền các ký hiệu xuống tiéng thứ 6 của câu bát. B,T,V øng víi mçi tiÕng? TiÕng thø 8 cña c©u b¸t gieo vÇn GV hướng dẫn cách kẻ xuèng tiÕng thø 6 cña c©u lôc ? HS đọc từng câu và điền các ký hiệu ? Vµ cø thÕ nèi tiÕp ? NhËn xÐt thanh ®iÖu cña tiÕng thø 6 vµ -- §Òu lµ thanh b»ng : TiÕng thø 6 lµ thanh tiÕng thø 8 trong c©u b¸t? huyÒn ( trÇm) ; TiÕng thø 8 ph¶i lµ thanh ngang (bổng) và ngược lại ? Nhận xét về sự thay đổi B,T trong các C¸c tiÕng ë vÞ trÝ 1,3,5,7 kh«ng b¾t buéc tiÕng 1-3-5-7 vµ c¸c tiÕng 2-4 theo luËt b»ng tr¾c. Tiếng thứ 2 thường là thanh bằng ; tiếng thứ 4 thường là thanh trắc. ? H·y cho biÕt luËt th¬ lôc b¸t? Ghi nhí SGK tr 156 HS đọc ghi nhớ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TiÕt 60: *.Môc tiªu: - Gióp häc sinh hiÓu ®­îc luËt th¬ lôc b¸t . - Cã c¬ héi tËp lµm th¬ lôc b¸t. *ổn định : (1p) Nh¾c l¹i luËt th¬ lôc b¸t *Bµi míi :( 40p) Gäi HS lªn b¶ng lµm GV ch÷a bµi Gäi HS lªn b¶ng lµm GV ch÷a B¶ng phô chÐp VD tr 334 GV hướng dẫn cách làm. II.LuyÖn tËp : 1.Bµi tËp 1: a. ë nhµ ( kÎo mµ ) b. Mới nên con người c. 2.Bµi tËp 2: a. cã xoµi b. tiÕn nhanh ( trë thµnh) 3.Bµi tËp 3: Bµi 1,2,3 lµ v¨n vÇn lôc b¸t . Chóng cã cÊu t¹o gièng nh­ th¬ lôc b¸t nh­ng kh«ng cã gi¸ trÞ biÓu c¶m Bµi 4,5,6 lµ th¬ lôc b¸t 4.Bµi tËp 4:. Gîi ý HS lµm theo nhãm §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy bµi lµm HS khác nghe sau đó nhận xét Gv nhËn xÐt ,ch÷a bµi cña tõng nhãm C. Cñng cè: (3p) Nh¾c l¹i luËt th¬ lôc b¸t D.Hướng dẫn:(1p) Häc thuéc ghi nhí Tập viết 1 đoạn thơ lục bát với chủ đề : phong trào học tập của lớp ****************************************. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>