Giáo án Ngữ văn lớp 8 - Kỳ I

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn1 TiÕt1,2 So¹n ngµy:. Ngµy d¹y : Bµi 1: V¨n b¶n T«i ®i häc Thanh TÞnh. A. Mục tiêu cần đạt : - C¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép , c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” ë buổi tựu trường đầu tiên trong đời. - ThÊy ®­îc ngßi bót v¨n xu«i giÇu chÊt th¬, gîi d­ vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña Thanh TÞnh. - TÝch hîp víi v¨n tù sù, biÓu c¶m, so s¸nh, miªu t¶. - RÌn kü n¨ng c¶m thô , ph©n tÝch truyÖn ng¾n. B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy- học: TiÕt 1: * ổn định tổ chức (1') * KiÓm tra : (3’)sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ. * Bµi míi.( 37’) Giíi thiÖu: Trong cuộc đời mỗi con người, những kỷ niệm tuổi học trò thường được lưu giữ lâu bền trong trí nhớ. Đặc biệt càng đáng nhớ hơn là các kỉ niệm, các ấn tượng của ngày khai trường đầu tiên. Truyện ngắn “Tôi đi học” đã diễn tả cảm xúc ấy ở nhân vật “tôi” gieo vào lòng ta bao nỗi lòng bâng khuông rung động nhẹ nhàng trong s¸ng.§äc truyÖn ng¾n nµy,chóng ta nh­ ®­îc cïng t¸c gi¶ trë vÒ ngµy ®Çu tiên của tuổi học trò để sống lại “ những kỉ niệm mơn man” I. Giíi thiÖu t¸c gi¶ , t¸c phÈm: - HS dùa vµo chó thÝch* tù giíi thiÖu t¸c gi¶ , t¸c phÈm. - Gi¸o viªn bæ sung: Nh÷ng truyÖn ng¾n hay nhÊt cña t¸c gi¶ Thanh TÞnh đều toát lên 1 tính chất êm dịu trong trẻo. Văn ông nhẹ nhàng mà thấm sâu, mang dư vị vừa miên mác buồn thương vừa ngọt ngào quyến luyến: “ Tôi đi học “là trường hợp như vậy. ? Cho biÕt néi dung chÝnh cña v¨n b¶n: - V¨n b¶n kÓ vÒ lÇn ®Çu tiªn “ T«i” ®i häc mang t©m tr¹ng håi hép, c¶m giác bỡ ngỡ thật ngây thơ,đáng yêu và đượm chất thơ. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n. + §äc -T×m hiÓu chó thÝch. + Bè côc - Më bµi : §o¹n 1.. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Th©n bµi: “T«i quªn thÕ nµo ….c¶nh thËt” - KÕt bµi : Cßn l¹i ?Toàn truyện tác giả sử dụngphương thức chính nào? Trình tự? * Phương thức chính: Tự sự- kể theo trình tự thời gian từ hiện tại nhớ về quá khø. - Tõ thiªn nhiªn , cuéc sèng gîi cho “t«i” nhí vÒ kØ niÖm lÇn ®Çu t«i ®i häc. - Khi nhí vÒ nh÷ng kØ niÖm ®­îc kÓ theo tr×nh tù thêi gian, kh«ng gian: + Tâm trạng , cảm giác of “Tôi” trên đường cùng mẹ đến trường + Tâm trạng , cảm giác of “Tôi”khi đến trường + T©m tr¹ng , c¶m gi¸c of “T«i” vµo líp  Chóng ta sÏ ®i ph©n tÝch theo tr×nh tù nµy. * Ph©n tÝch 1.Giíi thiÖu kØ niÖm lÇn ®Çu tiªn “t«i ®i häc” ? §äc tõ ®Çu -> T­ng bõng véi v·. ? Những điều gì đã khơi dậy kỉ niệm và cảm xúc của “ tôi” ? Đó là những kỉ niÖm, c¶m xóc g×? - Cuối thu. Lá rụng, có những đám mây bàng bạc -> náo nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường : + Những cảm giác trong sáng mấy cành hoa tươi… - Mấy em nhỏ rụt rè núp dưới bóng mẹ -> lòng tưng bừng rộn rã ? Phân tích nghệ thuật sử dụng các phương thức trong đoạn này? - Đoạn sử dụng phương thức tự sự xen miêu tả, biểu cảm < HS chỉ ra> -> miêu tả thiên nhiên , cuộc sống làm nổi bật yếu tố hiện thực tác động , cảm xúc trào d©ng khiÕn cho “T«i” kÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm , c¶m gi¸c. - Khi miªu t¶, biÓu c¶m dïng nh÷ng tõ l¸y, so s¸nh: “ nh÷ng c¶m gi¸c….. - Quang đãng” => là hình ảnh so sánh giàu sức gợi cảm, tươi sáng, giàu chất trữ tình => cảm giác, ý nghĩ của tôi được người đọc cảm nhận cụ thể, rõ ràng hơn lµm cho v¨n b¶n man m¸c chÊt tr÷ t×nh, chÊt th¬, trong trÎo. ? Nh­ vËy t¸c gi¶ giíi thiÖu kØ niÖm lÇn ®Çu tiªn “ t«i” ®i häc ®­îc hiÖn vÒ trong khung c¶m - Những kỉ niệm mơn man …. Học thường hiện về trong khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp và thơ mộng - => Trong khung c¶nh thùc vµ ®Çy chÊt th¬ nh÷ng kØ niÖm Êy m¬n man hiÖn vÒ ntn? 2. KØ niÖm lÇn ®Çu t«i ®i häc: ? ý niÖm vÒ trong t«i ®­îc chia lµ mÊy ý ? Cô thÓ ? - Trên đường cùng mẹ đến trường - Khi đến trường - Khi chuÈn bÞ vµo líp vµ khi vµo líp. ? Đọc phần nói về kỉ niệm của “ tôi” khi cùng mẹ trên đường đến trường?. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Phân tích khi kể về kỉ niệm này thì tôi đã kể lại lúc đó tôi đã có những hành động, viÖc lµm, c¶m xóc, t©m tr¹ng ntn? - Trên con đường cùng mẹ đến trường. Tôi cảm thấy: + Con đường tự nhiên thấy lạ, cảnh thay đổi + Trang trọng, đứng đắn + ThÌm CÇm s¸ch rÊt khã kh¨n, nÆng nhäc nh­ng cÈn thËn cã ý nghÜ non nít ng©y th¬… nhẹ nhàng như làn mây lướt ngang trên ngọn núi lớn hơn so với mọi khi “ tôi” muèn thö søc m×nh. T«i tr©n träng n©ng niu nh÷ng vËt mang theo v× nã lµm cho “ tôi” thay đổi trưởng thành. ( ? NT) Đoạn văn tự sự mang đâm chất biểu cảm có xen cả miêu tả đặc biệt sự so sánh ý nghĩ non nớt của “ tôi” đã làm cho văn Thanh Tịnh nhẹ nhàng, đậm chất trữ tình làm cho kỉ niệm mơn man hiện về thật đẹp , thật thơ mộng.  Như vậy, khi cùng mẹ trên con đường lần đàu tiên tới trường“ tôi” có tâm tr¹ng, c¶m gi¸c g×? (RÊt håi hép tr©n träng , c¶m th©n, n©ng niu. GV: Lần đầu tiên đi học không chỉ để lại cho nhân vật “ tôi” cái kỉ niệm Mơn man trên con đường lần đầu tiên tới lớp mà nó còn để lại cho tất cả chúng ta c¸i c¶m gi¸c håi hép, sù trang träng thiÕt tha Êy cho nªn “ t«i” cóng nh­ tÊt c¶ mọi người đều nâng niu chân trọng tất cả những gì của ngày hôm ấy. Nó không chỉ là quyển sách, vở, cái bút, cái thước mà nâng niu, trân trọng cả những cái suy nghĩ non nớt, ngây thơ để bây giờ nhớ lại rạo rực những cảm xúc bâng khuông, sao xuyÕn .  LuyÖn tËp: (3’) ? Em h·y nhí l¹i nh÷ng c¶m nhËn, c¶m xóc cña em trong lÇn ®Çu tiªn trªn con đường làng lần đầu tiên tơí trường đi học? - <HS nhí- kÓ-xen lÉn t¶- biÓu c¶m > * DÆn dß : (1’) ? §äc vµ ph©n tÝch ®o¹n cßn l¹i? Chú ý phân tích : Tâm trạng, cảm xúc tôi khi đến trường , khi vào lớp học, tình cảm của người lớn. Rót kinh nghiÖm. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TiÕt 2: *ổn định tổ chức(1’) * KiÓm tra bµi cò(3’) ? Phân tích tôi cùng mẹ trên đườngtới trường liên hệ tới bản thân ?  Bµi míi (37’) ? Đoạn trích kể về kỉ nịêm của tôi khi đến trường? Có tâm trạng cảm xúc gì? Hãy ph©n tÝch ? - Tôi nhận thấy : Sân trường dầy đặc người, ai cũng quần áo sạch đẹp, tươi vui => đây là cảm nhận rất thực, trong trẻo thường khác lạ hơn so với lần trước xinh xắn, oai nghiêm, rộng cao-> lo sợ vẩn vơ => Vì ngôi trường cao to còn tôi thì bé nhá. - Lo sợ vì xa mẹ ,vì toàn những người khác lạ. ? => Cảm nhận về ngôi trường lần này khác với lần trước vì lần này đi học, còn lần trước thì đi bẫy chim. Lần này thì lòng tôi đang có sự thay đổi lớn cho nên tôi cảm nhận thấy được sự oai nghiêm, trang trọng của ngôi trường , hay cũng chính lµ viÖc cña “t«i ®i häc”. Tôi : bỡ ngỡ – nép-nhìn 1 nửa- bước nhẹ = con chim non- ao ước=> vì toàn những người lạ , vì lần đầu tiên tôi đi học . ? Cảm nhận hình ảnh so sánh: Sự so sánh thật tinh tế đầy chất thơ đã diễn tả tâm trang bỡ ngỡ , hồi hộp lo âu thật ngây thơ thật đáng yêu của con trẻ lần đầu tiên đến lớp. ? Khi kể về lần đầu tiên tới trường đi học tác giả đã kết hợp với những phương thøc nµo? §Ó lµm g×? - Khi kể về lần đầu tiên tới trường đi học tác giả vẫn xen lẫn miêu tả với biểu cảm : Miêu tả cảnh trường , cảnh người để bộc lộ cảm xúc ngỡ ngàng hồi hộp, lo âu, bỡ ngỡ,sợ sệt thật ngây thơ, thật đáng yêu cảu nhân vật tôi và cũng thể hiện chÊt tr÷ t×nh trong v¨n xu«i cña Thanh TÞnh lµm cho v¨n cña Thanh TÞnh ngät ngµo, quyÕt luyÕn. ? §äc ®o¹n cßn l¹i ? ? h·y tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh nh÷ng cËu bÐ khi cã håi trèng vang lªn? - HS miªu t¶ nh÷ng h×nh ¶nh c¸c cËu bÐ - C¶m nhËn nh­ c¸c cËu bÐ ®ang ch¬i v¬i, hèt ho¶ng nh­ cã søc hót tõ hai phía: Trường học hút các cậu đi nhưng còn rụt rè, người thân thì hút các cậu lại ch­a døt ra ®­îc cho lªn hai ch©n cø dÒnh dµng m·i , muèn ®i nh­ng l¹i rôt rÌ sî ngượng, vừa vui sướng rộn ràng lại vừa run run hốt hoảng . ? Trong văn tự sự thường có chi tiết sụ việc là cao trào đỉnh điểm có lẽ lúc này là cao ®iÓm nh÷ng kØ niÖm lÇn ®Çutiªn t«i ®i häc. ở giây phút này người lớn đã có những cử chỉ thái độ gì? Tôi có thái độ tâm trạng ra sao ? hãy phân tích ? - Ông đốc : gọi tên, động viên. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> -. T«i c¶m thÊy : tim ngõng ®Ëp , quªn c¶ mÑ giËt m×nh, lóng tóng. Nhìn với cặp mắt hiền từ, cảm động. Mọi người ngắm nhìn chúng tôi : càng lúng túng T«i cã c¶m cã bµn tay dÞu dµng ®Èy t«i ®i, Bø¬c ®i nÆng nÒ C¸c cËu l­ng lÎo nh×n , l­u luyÕn->khãc T«i khãc nøc në Thầy giáo trẻ : Tươi cười đón chúng tôi vào lớp: -> Tôi thấy xa mẹ. Vµo líp -> L¹ hay hay lam nhËn riªng cña m×nh , c¶m thÊy b¹n ko xa l¹ chút nào => đánh vần : Tôi đi học ? Cảm nhận của em về thái độ cử chỉ của người lớn . - Các bặc phụ huynh đều chuẩn bị chu đáo cho con em, có lẽ các vị cũng ®ang lo l¾ng håi hép cïng con em m×nh - Ông đốc rất từ tốn bao dung. - Thầy giáo trẻ vui tính, giàu tình thương yêu.  Qua cá hình ảnh về người lớn chúng ta nhận thấy trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với thế hệ tương lai.Đó là một môi trường ấm áp trìu mến ,là một nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành. ? ChØ ra diÔn biÕn t©m tr¹ng cña t«i trong giê phót Êy. -T«i håi hép chê nghe tªn m×nh lóng tóng giËt m×nh th¶ng thèt=> GiËt mình khi rời bàn tay mẹ => khóc nức nở cảm thấy bước vào thế giới mới lạ và xa cách mẹ hơn bao giờ hết -> vừa xa lạ vừa gần gũi với những người xung quanh . => Nh­ vËy tõ lo sî vÈn v¬, ngì ngµng th¶ng thèt, ch¬i v¬i hèt ho¶ng t«i thấy ấm áp quyến luyến , gần gũi đến thân quen bất ngờ. Nhân vật tôi trang nghiêm bước vào giờ học đầu tiên . Th¶o luËn: NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn ë phÇn cuèi nµy ? Ngôi kể ở ngôi thứ nhất số ít có lúc lại chỉ sang ngôi 1 số nhiều để diễn tả tâm trạng cảm xúc không chỉ của riêng tôi mà của nhiều người bạn bè cung trang lứa. KÓ vÉn xen miªu t¶, biÓu c¶m. Đặc sắc về miêu tả : Tả mấy cậu học trò khi nghe thấy tiếng trống; con chim đứng trªn bê cöa sæ. Biểu cảm về tâm trạng, cảm xúc của tôi, các bạn, người lớn => góp phần t¹o nªn chÊt tr÷ t×nh man m¸c trong trÎo =>t¹o nªn niÒm vui trong trÎo Êp ¸p trong ngày tựu trường đầu tiên cũng như 1 niềm vui ấm áp của mỗi chúng ta khi nhớ lại ngày đầu tiên đến lớp. - GV hình về tâm trạng của con người lần đầu tiên đến lớp – liên hệ tới tâm trạng của người mẹ trong ‘cổng trường mở ra’. III. Tæng kÕt ( 5’) ? §¸nh gi¸ vÒ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n vµ rót ra nh÷ng ®iÒu ghi nhí - Truỵên ngắn được bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật theo trình tự thời gian của 1 buổi tựu trường.. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ, miªu t¶, biÓu c¶m => t¹o nªn chÊt tr÷ t×nh cña t¸c phÈm. - Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường, và các hình ảnh so sánh, nguồn cảm xóc còng to¸t lªn chÊt tr÷ t×nh thiÕt tha, ªm dÞu. => ND: Tõ………t«i nhí l¹i. T©m tr¹ng håi hép, ngì ngµng, sî sÖt, lo ©u, ch¬i vơi hốt hoảng nhưng lại nhanh chóng thấy ấm áp quyến luyến thân thương, gần gũi với tất cả mọi người và sự vật trong lớp lần đầu tiên đi học. => B×nh: ChÊt tr÷ t×nh( th¬) trong v¨n xu«i cña Thanh TÞnh vµ cña 1 sè t¸c phÈm, cảm giác hồi hộp lo âu của tất cả mọi người khi đi học lần đầu tiên liên hệ với cá em nhá hiÖn nay. * LuyÖn tËp: (3’) ?Tr×nh bµy l¹i diÔn biÕn c¶m xóc nh©n vËt “ T«i” ? ( Trong vai “ T«i”) ? Nói về cảm xúc của em trong lần đâù tiên đến trường? * DÆn dß: ( 1’) Học cách viết văn kết hợp các phương thức. ViÕt thµnh bµi v¨n c¶m xóc cña m×nh lÇn ®Çu ®i häc. Chuẩn bị tiết 3: Ôn lại từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa. Rót kinh nghiÖm. TiÕt 3: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ So¹n ngµy: Ngµy d¹y: A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: - Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. - Th«ng qua bµi häc rÌn t­ duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng. B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học. * ổn định tổ chức ( 1’) * KiÓm tra miÖng ( 3’) ? Thế nào là từ đồng nghĩa? Từ trái nghĩa? VD? GV lưu ý: Xét từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa là phải xét trên cùng 1 cấp độ cái cấp độ ấy người ta gọi là cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ. * Bµi míi ( 38’) I. Tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp VD: SGK: GV chÐp b¶ng phô. ? C¸c nhãm th¶o luËn tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK?. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - NghÜa cña tõ “§éng vËt” réng h¬n nghÜa cña c¸c tõ “Thó”, “Chim”. “ C¸” vì “động vật” là từ chỉ loại chung bao gồm có “Thú”, “Chim”. “ Cá” hoặc ngược lại: “Thú”, “Chim”. “ Cá” có nghĩa hẹp hơn so với “động vật” - Nghĩa của từ “thú” rộng hơn “voi, hươu” vì “thú” là từ chỉ loại chung các động vật 4 chân bao gồm có “ voi, hươu” (Tương tự) động vật > thú. Chim, cá > voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô…. hÑp nghÜa réng ? GV chép sơ đồ vào phiếu phô tô phát các nhóm điền lại điền thêm để củng cố? ThuyÕt minh vÒ nghÜa hÑp? NhËn xÐt? - HS điền thuyết minh( Có thể HS điền khác nhưng đúng,) - Một từ ngữ có nghĩa rộng hơn đối với những từ ngữ này, nhưng có thể có nghĩa hẹp hơn đối với 1 từ ngữ khác. Sinh vËt. §éng vËt. Thó. Voi. Giµ, non. Thùc vËt. chim. Hươu. C¸. Tu hó. S¸o. MÑ, con. ? ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp? - ( SGK) ghi nhí. ? Từ các sơ đồ cho biết nghĩa của từ nào được gọi là cấp độ khái quát của từ nào? - Nghĩa của “ sinh vật” là cấp độ nghĩa khái quát của tất cả các từ - Nghĩa của “ động vật” là cấp độ nghĩa khái quát của tất cả các từ( dưới) - Nghĩa của “ thú” là cấp độ nghĩa khái quát của tất cả các từ (dưới) - ………….. ?Em hiểu thế nào về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ?. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - CÊp tõ ng÷ lµ ph¹m vi nghÜa cña tõ nµy réng h¬n bao hµm ph¹m vi nghÜa cu¶ 1 sè tõ ng÷ kh¸c ghi nhí ? Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ có gì đúng lưu ý? (có phải từ nào cũng luôn ®­îc gäi lµ cã nghÜa kh¸i qu¸t kh«ng?) - Cấp độ khái quát cuả nghĩa của từ chỉ có tính chất tương đối có thể là cấp độ khái quát của những từ này nhưng lại đồng thời có thể bị nghĩa của từ khác kh¸i qu¸t ghi nhí ? Lấy ví dụ và thuyết minh VD? ( Gv có thể đưa tiếp sơ đồ trống về thực vật cho HS ®iÒn tiÕp) ? §äc l¹i ghi nhí: GV: Rót ra c¸i chung vµ c¸i riªng trong nhËn thøc, trong cuéc sèng ? Các nhóm hãy tự đố nhau tìm các từ trong cùng 1 phạm vi tìm từ có nghĩa rộng h¬n, hÑp h¬n. VD: Nhóm 1 đưa: Bút thước  chỉ định nhóm khác hãy tìm các từ nghĩa hÑp, nghÜa réng. §å dïng häc tËp. Bót Bót mùc. Thước Bót bi. S¸ch. Nhùa. Gç. Vë. địa lý. To¸n. II. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: ? Yêu cầu: Lập sơ đồ cho mỗi nhóm từ ngữ. ? C¸ch lµm: - Xác định từ nghĩa rộng? Từ nghĩa hẹp - Bµi lµm Y phôc. QuÇn Quần đùi. QuÇn dµi. Vò khÝ. Sóng. ¸o ¸o dµi. S¬ mi. Sóng trường. §¹i b¸c. Bom Bom bi. Bom B52. ( GV cã thÓ yªu cÇu häc sinh lËp thªm). Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 2. Yªu cÇu: T×m tõ ng÷ cã nghÜa réng so víi nghÜa cña c¸c tõ ë mçi nhãm ? Cách làm: - Phải xác định các từ ngữ ở từng nhóm cùng thuộc phạm vi khái qu¸t nµo? a. Tìm từ ngữ có nghĩa rộng là “chất đốt” b. T×m tõ ng÷ cã nghÜa réng lµ “nghÖ thuËt” c. T×m tõ ng÷ cã nghÜa réng lµ “thøc ¨n” d. T×m tõ ng÷ cã nghÜa réng lµ “nh×n” e. Tìm từ ngữ có nghĩa rộng là “đánh” 3. Yªu cÇu:T×m c¸c tõ ng÷ cã nghÜa ®­îc bao hµm y trong ph¹m vi nghÜa cña mçi tõ ng÷ sau ®©y: ? Cách làm: Tìm những từ có nghĩa hẹp hơn so với những từ đã cho H×nh thøc: t×m nhanh a. xe cộ: xe đạp, xe máy, ô tô….. b. Kim loại: đồng, sắt, nhôm, vàng… c. Hoa qu¶: Xoµi, mËn… d. Hä hµng: ¤ng, bµ, c«… e. Mang: x¸ch, khiªng, cÇm…. 4. Yªu cÇu: ChØ ra nh÷ng tõ kh«ng thuéc ph¹m vi nghÜa cña mçi nhãm Hình thức: GV chép ra bảng phụ, hướng dẫn cách làm, gọi HS lên có thể hỏi thêm t¹i sao? §A: a. Thuèc lµo c. Bót ®iÖn b. Thñ quü d. Hoa tai 5. Yêu cầu: Tìm 3 động từ cùng phạm vi nghĩa ( Rộng + 2 hẹp) ? Cách làm: Tìm các động từ và chọn ta những động từ nào cùng phạm vi… §A: Khãc: nøc në, sôt sïi…. * Cñng cè, dÆn dß: - Tõ bµi nµy c¸c em cã thÓ thÊy ®­îc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung, riªng của sự vật hiện tượng; Giữa cấp độ khái quát và cụ thể của từ ngữ cũng như sự vật ( VD) và từ đó các em có cách tư duy, cách dụng từ cho đúng - Những cấp độ khái quát chỉ có tính chất tương đối. - Phạm vi nghĩa chỉ đúng trong văn cảnh. Học thuộc lý thuyết nghĩa rộng, hẹp, cấp độ khái quát. Lµm l¹i c¸c bµi tËp SGK, BT “ Bµi tËp , Bµi tËp tr¾c nghiÖm ChuÈn bÞ tiÕt 4: Tr¶ lêi c¸c c©u hái Rót kinh nghiÖm. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> TiÕt 4: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản So¹n ngµy: Ngµy d¹y: A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS - Nắm được chủ đề của văn bản, tính thống nhất về chủ đề của văn bản - Biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề - Biết xác định và duy trì đối tượng trình bày, chọn lựa, sắp xếp các phần sao cho v¨n b¶n tËp trung nªu bËt ý kiÕn, c¶m xóc cña m×nh. - Trích hợp “ Tôi đi học” và “ cấp độ khái quát..” B. Các bước tổ chức hoạt động dậy, học: * ổn định tổ chức (1’) * KiÓm tra sù chuÈn bÞ (3’ * Bµi míi (39’) I. Chủ đề của văn bản ? Đối tượng chính mà tác giả nói tới trong “Tôi đi học” Là gì? - Kû niÖm lÇn ®Çu tiªn t«i ®i häc lµ kû niÖm s©u s¾c thêi th¬ Êu cña chÝnh tác giả  đối tượng VB. ? Sự hồi tưởng lại kỷ niệm này đã gợi ấn tượng gì trong lòng tác giả? (Sự hồi tưởng lại kỷ niệm là để bộc lộ tâm trạng gì? - Vấn đề chủ yếu? - Hồi tưởng lại kỷ niệm lần đầu đi học của tôi là hồi tưởng lại, tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi  để vấn đề chủ yếu? ? Hai ý trên là chủ đề của văn bản “tôi đi học”  Phát triển hoàn chỉnh chủ đề của văn bản “tôi đi học” và khái niệm chủ đề? - Chủ đề “tôi đi học” hồi tưởng lại kỷ niệm lần đầu tiên đi học của tác giả hồi tưởng lại tâm trạng….tác giả để thể hiện thái độ nâng niu, nôn nao, rạo rực để b©ng khu©n, l­u luyÕn  Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.  Cách xác định chủ đề? - Xác định: Đối tượng + Vấn đề chủ yếu, tư tưởng xuyên suất văn bản. GV: Đối tượng mà văn bản biểu đạt có thể là vật, việc, hình tượng, hay 1 vấn đề nào đó (Đề tài) có thể là thật, có thể là tưởng tượng, có thể là người, vật hay 1 vấn đề nào đấy: Chủ đề văn bản còn là vấn đề chủ yếu, tư tưởng xuyên suất văn bản, cho nên chủ đề có nội dung bao quát hơn đề tài. Chủ đề trong văn nghị luận là 1 tư tưởng là quan niệm của người viết đối với vấn đề được bàn bạc. Chủ đề trong văn bản được thuyết minh là đối tượng cần thuyết minh, trong văn tự sự là sự việc chính và ý nghĩa của nó  Khi đọc văn bản thì phải xác định đối tượng và vấn đề chính thức là đọc cái là? nó nói về vấn đề gì? hay khi tạo văn bản cũng vậy? II. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản ? C¨n cø vµo viÖc tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn II, h·y th¶o luËn;T¹i sao c¸c em l¹i x¸c định được chủ đề của văn bản ‘tôi đi học’ ( căn cứ vào đâu mà em xác định được đối tượng “ vấn đề chính của VB”). Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - Xác định được đối tượng văn bản vì căn cứ vào: + Nhan đề: “Tôi đi học”  nói về chuyện đi học của tôi. Đại từ “tôi”, việc häc lÇn ®Çu ®­îc nh¾c ®i nh¾c l¹i; Nã lµ kû niÖm v× c¨n cø vµo c¸c tõ: Lßng t«i lại náo nức những kỷ niệm…..trường, tôi quên thế nào được…lòng tôi lại tưng bõng rén r·… + Các câu đều nhắc đến kỷ niệm của buổi tựu trường đầu tiên đối tượng này đã làm nên tính mạch lạc tính liên kết của văn bản - Xác định được vấn đề chủ yếu vì: + Khi kể về kỷ niệm lần đầu tiên đi học đều bộc lộ tâm trạng hồi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt t«i. ( HS ph¶i chØ ra nh÷ng t©m tr¹ng, c¶m gi¸c trong tõng thêi ®iÓm, kh«ng gian) + C¸c tõ ng÷, chi tiÕt thÓ hiÖn t©m tr¹ng c¶m gi¸c: (cô thÓ)  Nh÷ng ®iÒu nµy còng thÓ hiÖn tÝnh m¹ch l¹c, tÝnh liªn kÕt cña v¨n b¶n ? Nhận xét về chủ đề? - Chủ đề của văn bản thể hiện ở nội dung và hình thức: + Mọi phần văn bản, mọi chi tiết trong văn bản đều thể hiện chủ đề. + Từ nhan đề sự sắp xếp các phần mục, các từ ngữ được liên kết  tính thống nhất của chủ đề. ? GV ®­a ra 1 b¶ng phô cã ghi tãm t¾t c¸c sù viÖc, t©m tr¹ng cña “t«i” 1 c¸ch lén xộn, với những chuỗi bất thường về nghĩa có thể thêm vào những ý lạc chủ đề cho HS nhËn xÐt? (cã thÓ lÊy BT3) - Trên đường đi học: cảnh vật thay đổi, trang trọng… - Hµng n¨m cø vµo cuèi thu…. - Bì ngì, lóng tøng khi xÕp hµng vµo líp… - Trong líp häc: thÊy xa mÑ, thÊy th©n quen… - Trên sân trường: đông, trường oai nghiêm…. - Tôi yêu thương mẹ cha, ông bà, anh chị… Các nhóm trao đổi thảo luận: - Đây là chuỗi câu lộn xộn, bất thường về nghĩa không cùng nhau bộc lộ chủ đề như văn bản “tôi đi học”  không có tính thống nhất về chủ đề. ? Em hiểu 1 VB như thế nào là VB có tính thống nhất về chủ đề của văn bản. - Văn bản có tính thống nhất về chủ đề khi tất cả các phần các chi tiết các từ ngữ ( cả nhan đề) đều biểu đạt chủ đề đã xác định, không có ý nào, phần nào, hay từ ngữ nào xa rời hay lạc chủ đề (ghi nhớ). ? TÝnh thèng nhÊt cña v¨n b¶n quan hÖ víi tÝnh m¹ch l¹c, tÝnh liªn kÕt nh­ thÕ nµo? - Cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau: VB kh«ng m¹ch l¹c, kh«ng cã tÝnh liªn kết  không đảm bảo tính thống nhất về chủ đề, mặt khác, chính đối tượng thống nhất về chủ đề làm cho VB mạch lạc và liên kết chặt chẽ ? TÝnh thèng nhÊt cña v¨n b¶n ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt nµo? - TÝnh ….ë c¶ néi dung h×nh thøc.. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> + Tất cả mọi phần, mọi chi tiết (cả nhan đề) đều phải thể hiện các ý, các phần, các đoạn phải liên kết với nhau, các từ ngữ then chốt thường được lặp đi lặp lại. ? Nắm được tính thống nhất của chủ đề văn bản có tác dụng gì? - Nắm được tính thống nhất của chủ đề văn bản có tác dụng hiểu và viết văn bản  muốn vậy cần thấy tính thống nhất của chủ đề văn bản trong nội dung, h×nh thøc (nh­ trªn)  ghi nhí ( SGK). III. LuyÖn tËp 1. Yªu cÇu: §äc: “rõng cä quª t«i” th¶o luËn c¸c c©u hái ? Chủ đề: (đối tượng + vấn đề chính)? - Văn bản viết về cây cọ quê tôi  ca ngợi vẻ đẹp của cây cọ – của quê hương, tác dụng của cây cọ, sự gắn bó của cây cọ với con người. ? Phân tích tính thống nhất của chủ đề văn bản? (câu hỏi a, b, c). ? Chỉ ra trình tự của đối tượng, vấn đề? - Giíi thiÖu c©y cä quª t«i. - Miêu tả cây cọ với vẻ đẹp để ca ngợi. - T¸c dông cña c©y cä víi cuéc sèng. - Sự gắn bó giữa cây cọ và con người. Trình tự này là rất hợp lý cho nên không thể thay đổi được. ? Chủ đề của văn bản được thể hiện như thế nào? - Về nội dung: Các ý các đoạn đều nói về đối tượng cây cọ, đều góp phần bộc lộ chủ định của người viết: ca ngợi vẻ đẹp, tác dụng và sự gắn bó của cây cọ với quan hệ với con người ( câu c) - VÒ h×nh thøc: + Các từ ngữ, các câu thể hiện chủ đề: nhan đề, rừng cọ, thân cọ, búp cọ, căn nhà..rừng cọ, ngôi trường…. + C¸c ý ®­îc s¾p xÕp hîp lý, c¸c ®o¹n liªn kÕt chÆt chÏ, c¸c tõ then chèt: “rõng cä, cä, t«i” ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i. Bµi 2,3: Lµm nhanh – chÊm chÐo – ch÷a. ĐA: Bài 2: ý lạc đề: b,d Bài 3: - Có những ý lạc chủ đề: c, g. - Có nhiều ý hợp chủ đề nhưng do cách diễn đạt chưa tốt nên thiếu sự tập trung vào chủ đề: b,c. - §iÒu chØnh l¹i: a. (nh­ a) b. Khi mẹ nắm tay đến trường cảm thấy con đường tự nhiên thấy lạ nhiều cảnh vật thay đổi. c. Trïng víi d. d. Cảm nhận sân trường như rộng hơn, ngôi trường cao hơn. e…… * Cñng cè, dÆn dß: (2’). Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Muốn viết, hiểu văn bản tốt nắm được chủ đề văn bản và tính thống nhất của chủ đề văn bản. ? Nhắc lại chủ đề và tính thống nhất của chủ đề của văn bản? ? ChuÈn bÞ bµi 2 – TiÕt 5,6: tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. Rót kinh nghiÖm. TuÇn 2 Bµi 2:. Trong lßng mÑ (TrÝch" Thêi th¬ Êu" cña Nguyªn Hång). TiÕt 5,6 : §äc hiÓu v¨n b¶n So¹n ngµy:. Ngµy d¹y:. A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS - Hiểu được tình cảm đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi ký và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyªn Hång; thÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn, ch©n thµnh giÇu søc truyÒn c¶m. - TÝch hîp v¨n tù sù, biÓu c¶m, tõ ng÷, so s¸nh…. - Giáo dục tình cảm yêu thương mẹ cho HS - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch, c¶m thô TP tù sù. B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học. TiÕt 5:  ổn định tổ chức:(1’)  KiÓm tra miÖng(4’) ? Cho biết chủ đề ? Cm tính thống nhất về chủ đề của văn bản “ Tôi đi học”  Bµi míi (37’)  Vào bà : “ Công cha như núi thái Sơn …..” tính cảm của con cái đối với cha mẹ nhất là đối với mẹ . I, Giíi thiÖu t¸c gi¶ , t¸c phÈm: HS dùa vµo SGK phÇn giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ , t¸c phÈm : + T¸c gi¶ Nguyªn Hång (1918-1982) quª ë thµnh phè Nam §Þnh, sèng ë H¶i Phòng chuyên viết về những người cùng khổ .Tiêu biểu …….. + Tác phẩm: Những ngày thơ ấu là tập hồi ký kể về tuổi thơ cay đắng của tác giả , tác phẩm gồm 9 chương , đoạn trích là chươngIV.. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> + Chủ đề : Văn bản kể về tình cảm đáng thương và nỗi đau tinh thần của chú bé Hồng từ đó thể hiện tình cảm yêu thương mẹ của chú bé. GV bæ sung: Nãi qua h×nh ¶nh cña chó bÐ Hång -> phong c¸ch : Do hoµn c¶nh sống của mình ,Nguyên Hồng sớm thấm thía nỗi cực khỏ và gần gũi những người nghèo khổ . Ông được coi là nhà văn của những người lao đọng cùng khổ, lớp người dưới đáy xã hội . Viết về thế giới nhân vật ấy, ông bộc lộ tình yêu thương sâu sắc, mãnh liệt, lòng chân trọng những vẻ đẹp đáng qúy. Văn xuôi Nguyên Hång giÇu chÊt tr÷ t×nh, nhiÒu khi d¹t dµo nh÷ng c¶m xóc thiÕt tha rÊt mùc ch©n thành. Đó là văn của một trái tim nhạy cảm nhưng dễ bị tổn thương, dễ rung động đến cực điểm với nỗi đau và niềm tin yêu bình dị của con người.“Những ngày thơ Êu’’ cßn gäi lµ t¸c phÈm tù sù truyÖn cña nhµ v¨n. II, §äc hiÓu v¨n b¶n: + Đọc: GV hướng dẫn đọc - hs đọc - GV sửa, đọc mẫu. + T×m hiÓu tõ khã : B»ng c¸c h×nh thøc GV cho HS t×m hiÓu ý nghÜacña c¸c tõ khã 5.8.12.13.14.17 vµ 1 sè tõ kh¸c . + Bè côc: kh«ng theo M-T- K mµ chia theo hai ý: - Cuộc đối thoại giữa bé Hồng và bà cô : Từ đầu người ta hỏi đến chứ - BÐ Hång gÆp mÑ : Cßn l¹i. + Ph©n tÝch: 1, Bé Hồng trong cuộc đối thoại với bà cô: ? §äc phÇn thø nhÊt ? BÐ Hång sèng trong hoµn c¶nh nµo? NhËn xÐt ? -HS tãm t¾t phÇn ch÷ nhá. Hoàn cảnh sống của bé Hồng thật đáng thương tâm ? Vậy mà người cô ruột đã đối sử với đứa cháu tội nghiệp đáng thương ấy ra sao? Hãy phân tích nhân vật bà cô trong cuộc đối thoại với cháu <thảo luận>. - Cười hỏi : Hồng! …?Không phải vì thương quan tâm đến tình cảm của mẹ con mà chỉ muốn gieo rắc vào tâm hồn cháu những hoài nghi để Hồng khin miÖt mÑ - Cười rất kịch ! Giọng rất ngọt : mợ mày phát tài lắm- hai con mắt long lanh, chằm chặp đưa nhìn tôi ? Chứng tỏ người cô tôi cứ muốn kéo đứa cháu đáng thương vào 1 trò chơi độc ác đã dàn sẵn . - Vỗ vai tôi cười nói rằng: “Mày dại lắm…chứ” tiếng “ em bé kéo dài thật ngọt thật rõhành động vỗ vai thật mới giả dối làm sao. Lời nói này đã lộ rõsự ác độc,khoong những thế còn châm chọc, nhục mạ mẹ em sinh em bé khi ch­a ®o¹n tang chång , lµm cho hai tiÕng em bÐ nh­ xo¾n chÆt lÊy t©m cam cËu bÐ nh­ bµ ta mong muèn. - ? hai tiÕng Êy víi giäng thËt ngät thËt râ thÓ hiÖn sù th©m thï, ¸c ý , cay nghiệt độc ác ,cao tay của bà ta trước đứa cháu đáng thương. - Khi chú bé cười dài trong tiếng khóc thì:Cô vẫn cứ tươi cười kể các chuyện cho t«i nghe: “ Cã 1 bµ c« …. Nãn che ”….. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - Nhận xét cách kể tình cảm của bà cô :- Kể tỉ mỉ với 1 thái độ thích thú rõ ràng thờ ơ vô cảm trước sự đau khổ của người cháu. Lời kể này thật trái ngược với lời thông báo ban đầu “mợ mày phát tài lắm”.. Nhằm mục đích: Thông báo tình cảm túng quẫn, hình vẻ gầyguộc xấu xí, rách rưới của mẹ cháu bé < Đấy mẹ mày như vậycho nên bây giờ mới đói tóng, khæ së nh­ vËy> §Ó cè ý khoÐt s©u vµo nçi ®au rím m¸u trong t©m hån nhạy cảm của đứa cháu mồ côi . Bà thật là con người quỷ quyệt, vô nhân đạo. - Cuối cùng : Bỗng thật đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt nghiêm nghị “ Vởy mày hỏi…..được sao” ngậm ngùi thương xót thầy tôi. ? Hình thức tấn công được thay đổi ntn? : Từ chỗ tươi cười, giọng ngọt , vỗ vaiđổi giọng nghiêm nghị ngậm ngùi thương xót nhưng đây cũng chỉ là sự gi¶ dèi th©m nghiªm mµ tr¬ trÏn, ? thay đổi đấu pháp tấn công cũng để nhằm mục đích gì? Nói xấu mẹ bé Hồng để bÐ Hång ghÐt mÑ . ? NhËn xÐt:NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt bµ c« cña nhµ v¨n? Nguyên Hồng khi xây dựng nhân vật bà cô đã thành công trong việc xây dựng nhân vật tương phản đối lập : + Đối lập giữa thái độ cử chỉ , giọng nói- tâm địa độc ác xấu xa + Đối lập giữa thái độ cử chỉ , giọng nói trước- sau (cụ thể) + §èi lËp gi÷a néi dung lêi nãi -Tâm địa độc ác xấu xa, sự giả dối, trơ trẽn của bà cô càng ngày càng được đẩy lªn cao , cµng ®­îc béc lé râ rµng . ? Qua viÖc ph©n tÝch nµy em hiÓu g× bµ c« bÐ Hång ? HiÓu g× vÒ hoµn c¶nh cña chó bÐ? HiÓu g× vÒ bé mÆt XHPK? -Bà cô bé Hồng là một người lạnh lùng vô cảm bản chất độc ác xấu xa, xảo quyệt ,thâm độc ngay cả đứa cháu đáng thương của mình.Hình ảnh này giúp ta hiểu được hoàn cảnh sống đáng thương cay đắng tủi nhục của bé Hồng trong những ngµy th¬ Êu. -Bà cô của bé Hồng với tính cách tàn nhã là sản phẩm của XH cũ đã cho ta thấy được bộ mặt lạnh lùng của xã hội chỉ coi trọng đồng tiền, đầy rẫy những thành kiến cổ hủ, thói nhỏ nhen, của đám dân thị dân tiểu tư sản khiến cho tình máu muruootj thịt cũng thành khô héo , có những định kiến đối với người phụ nữ trong XH cò. Bình: Về nỗi khổ của người phụ nữ trong xã hội phong kiến không chỉ như “Bánh tr«i nø¬c” “Sau phót chia li” “Ca dao”mµ ë ®©y cßn lµ nçi khæ n÷a: Ch«n vïi tuæi thanh xuẩntong gia đình không có hạnh phúc người chồng già quá hoặc non quá “Bồng bồng cõng chồng đi chơi…múc chồng tôi lên” “Trời mưa nước chảy… thôi” cho nên nhiều người phụ nữ “ hai tay cầm hai quả hồng …thương trai thì nhiều” ở đây bà mẹ của bé Hồng đã rơi vào hoàn cảnh ấy phải bỏ con đi tha phương cầu thực để lại bao điều tiếng tăm dị nghị . Nhưng ác thay người đời,. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> người thân không hiểu được nỗi đau đó , trái tim khao khát yêu thương nhưng phải chịu đựng bao đau khổ, gieo bao tai hoạ nghiệt ngã vào một đứa trẻ đáng thương tội nghiệp thì thật là vô nhân đạo. Chuyển: Bà cô với bao âm mưu thâm độc, quỷ quái có thực hiện được mục đích đen tối đó không ? Ta hãy xem Hồng ntn? ? trứơc những thủ đoạn tấn công của bà cô bé Hồng đã có những hành động lời nói cử chỉ thái độ gì hãy tìm và phân tích diễn biến tâm lý ấy của cậu bé? < GV ghi bảng phụ tương ứng với bà cô> -Khi cô hỏi: “…” Tưởng đến mẹ thương đến mẹ ,toan trả lời có . - Nhưng nhận ra ý nghĩa cay độc , cái cười rất kịch không để tình yêu thương lòng kính trọng mẹ bị rắp tâm tanh bản xâm phạm đếnTrả lời: - Im lặng, lòng thắt lại khoé mắt cay cayđau đớn âm thầm chuẩn bị . - đến khi mục đích mỉa mai, nhục mạ người cô đã trắng trơnnước mắt ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hoà đầm đìa ở cằm và ở cổ thương mẹ + căm tức sao mẹ lại sợ hãi những thành kiến … cười dài trong tiếng khóc. - Khi cô kể chưa dứt : Cổ họng đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng em ước : giá những cổ tục … thôi. (Hình tượng hóa cổ tục không bị tiêu diệt ác .Dùng động từ diễn tả sự căm tức tột độ. ? Cảm nhận ở bé Hồng khi nghe thấy bà cô hỏi?Hồng hỏi lại tưởng đến khuân mÆt rÇu rÇu.. Hång rÊt nhí mÑ , mong mÑ cho nªn Hång nh­ 1 ph¶n øng tù nhiªn H toan tr¶ lêi cã . ?Tại sao Hồng lại nhận ra ngay âm mưu thâm độc của bà cô vì có lẽ H đã từng bị nhiều lần như thế đã quen với âm mưu , ý nghĩ thâm độc , cái cười rất kịch của cô m×nh råi. ? Thái độ H đã coi những âm mưu ấy là những rắp tâm tanh bẩn và em quyết tâm giữ gìn bảo vệ tình thương mẹ không bị nó bị xâm phạm, không bị vẩn đục. ? PTNT x©y dùng diÔn biÕn t©m lý nh©n vËt t«i ? - KÓ , xen lÉn biÓu c¶m. + Kể ngôi thứ nhất số ít với giọng kể xót xa : “tôi” được lặp đi lặp lại để liên kết chủ đề , thống nhất chủ đề : kể về những ngày tuổi thơ đau khổ cay đắng của tôi. + KÓ theo tr×nh tù thêi gian t©m lý nh©n vËt diÔn ra theo tr×nh tù t¨ng dÇn theo sự tác động của đối tượng bà cô (Hs chỉ ra sự tăng )Chất trữ tình , tâm hồn nhậy c¶m.. + Khi biểu cảm đã sử dụng những từ ngữ cùng cấp độ(trường từ vựng) để diễn tả tình cảm của bé Hồng đồng thời có những hình ảnh so sánh thật đẹp, đặc sắc:  Tình thương của mẹ : lòng kính trọng, thương mẹ tôi.  Khóc : rớt nước mắt, cay cay , ròng ròng rớt ,chan hoà , đầm đìa, cười dµi trong tiÕng khãc, nghen øa, khãc kh«ng ra tiÕng  So s¸nh :Gi¸ nh­… míi th«i.  Căm thù : căm tức, vồ,cắn, nhai, nghiến… những động từ. ? Với nghệ thuật này cho ta biết bé Hồng là người ntn?. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Hồng là chú bé nhạy cảm giàu tình thương yêu mẹ của bé được đặt trong 1 hoàn cảnh thật là éo le, đặc biệt (cụ thể :mẹ …. Cô….)Càng thương yêu mẹ H càng xót xa tủi cực căm tức bà cô, căm tức những hủ tục đã đầy đoạ mẹ đã chia cát tình thương mẹ con cho nên Hồng đã quyết tâm bảo vệ tình thương ấy. - Tình thương yêu của chú bé H không có gì có thể chia cắt được . ? C¶m nhËn g× vÒ nghÖ thuËt x©y dùng 2 nh©n vËt cña t¸c gi¶ ? - Hai nhân vật có tâm lý tính cách trái ngược nhau. - Tâm lý, tính cách nhân vật đều được đẩy lên đỉnh điểm. Sự trái ngược ấy càng làm nổi bật sự tàn ác bất nhẫncủa bà cô, của những cổ tục phong kiến , làm nổi bật tuổi thơ cay đắng của H, “những ngày thơ ấu’’và nó cũng càng làm sáng tỏ tình thương yêu mẹ của bé Hồng . GV bình : + Tuổi thơ cay đắng của bé Hồng . + Tình cảm thương yêu của 1 trái tim nhạy cảm nên rất dễ bị rung động đồng cảm với con người. * Cñng cè dÆn dß: ? Phát biểu cảm tưởng của em về nhân vật bé Hồng khi đối thoại bà cô . ChuÈn bÞ tiÕt 2: Ph©n tÝch t×nh c¶m cña bÐ Hång khi trong lßng mÑ. Rót kinh nghiÖm. TiÕt 6:  ổn định tổ chức: (1)  kiÓm tra miÖng : (3) ? Ph©n tÝch bÐ Hång khi trß chuyÖn víi bµ c«. - Hoàn cảnh : Gia đình , bà cô… - T×nh c¶m cña bÐ Hång . *Bµi míi: (37) ? §äc ®o¹n cßn l¹i ? §o¹n nµy diÔn t¶ g×? 2. Trong lßng mÑ : ? Hồng đã kể lại ngày mẹ cậu về đã làm gì? Nghĩ gì ? Tại sao? - Thoáng thấy 1 bóng người giống mẹ đuổi theo , bối rối :“Mợ”, chỉ sợ điều đó không phải là sự thật , lo rằng người đó không phải là mẹ của mình nên đã nghĩ : nếu không phải là mẹ của mình thì sẽ là trò cười , trò chế nhạo cho lũ trẻ, lúc đó sẽ làm cho cậu : thẹn – tủi cực- so sánh : khác gì ¶o ¶nh … trªn sa m¹c V× Hång rÊt kh¸t khao ®­îc gÆp mÑ . - MÑ vÉy : ®uæi – thë hång héc - ®Ém må h«i – rÝu c¶ ch©n- oµ khãc – nøc në. Tác giả sử dụng một chuỗi những động từ, tính từ diễn tả tâm lý , cử chỉ vội vµ , bèi rèi , lËp cËp , cña chó bÐ khi gÆp mÑ .. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Đặc biệt diễn tả cái khóc , sử dụng những từ ngữ ở cấp độ khác nhau những lần khóc: giọt nước mắt ở lần này khác hản ở lần trước . Đây là những giọt nước mắt là tiếng nấc dỗi hờn mà hạnh phúc, tức tưởi mà mãn nguyện. Khi ngåi trong lßng mÑ : - ThÊy mÑ : gương mặt tươi sáng đôi mắt trong da mÞn +gß m¸ hång - Ngồi áp đùi vào lòng mẹ , ngả đầu vào lòng mẹ cảm giác mơn man ấm áp khắp da thịt + hơi quần áo , hơi thở thơm tho lạ thường . - Cảm giác : Phải bé lại – lăn –ấp - để mẹ … thấy người mẹ có một c¶m gi¸c thËt dÞu dµng v« cïng . - Không mảnh mai nghĩ đến câu nói của bà cô . ? Cảm nhận của em về ngòi bút NH khi sử dụng các phương thức để diễn tả cảm gi¸c khi ngåi trong lßng mÑ ? - Tác giả đã kết hợp hài hoà , tài tình các phương thức kể tả biểu cảm . Cụ thể: + Kể lại những hành động , sự việc khi gặp mẹ . + Tả lại : Hình ảnh H khi chạy đuổi theo mẹ + hình ảnh mẹ dưới cái mắt cña H. §Æc biÖt + BiÓu c¶m : C¶m xóc cña Hång khi gÆp mÑ vµ nhÊt lµ khi ngåi c¹nh mÑ đây là 1 cảm xúc đặc biệt say mê và những rung động vô cùng tinh tế. ? Cảm xúc này được tạo ra từ đâu , từ hình ảnh người mẹ người mẹ với ( đôi mắt , mặt …)đã mang lại 1 không gian ánh sáng , màu sắc, của hương thơm vừa l¹ lïng võa gÇn gòi . ? C¸i c¶m gi¸c “Ph¶i bÐ….v« cïng” cßn mang l¹i cho bÐ 1 thÕ giíi ®ang bõng në, håi sinh, 1 thÕ giíi dÞu dµng kØ niÖm vµ ¾p t×nh mÉu tö. ?Phương thức biểu cảm này được viết ra từ lời văn (ntn) say mê khác thường như được viết ra trong dòng cảm xúc mơn man dạt dào . Nó đã có tác dụng gì ? Góp phần tạo lên chất trữ tình đặc biệt của chương hồi kí . ? Với chất văn, đặc biệt sự kết hợp các phương thức trong phần hai cho thấy điều g× cña chó bÐ H khi trong lßng mÑ ? -trong lòng mẹ chú bé Hồng như bồng bềnh trôi trong cảm giác sung sướng rạo rực đến cực điểm . GVB×nh: VÒ t×nh c¶m cña bÐ H víi mÑ vÒ t×nh mÉu tö vµ ý nghÜa gi¸o dôc. III, Tæng kÕt: ? §¸nh gi¸ nh÷ng mÆt thµnh c«ng vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n . - NghÖ thuËt : T¸c gi¶ cã c¸ch thÓ hiÖn kÕt hîp c¸c ph­ng thøc gãp phÇn quan träng t¹o nªn chÊt tr÷ t×nh : + KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a kÓ víi béc lé c¶m xóc : dßng c¶m xóc phong phó cña chó bÐ H ( còng chÝnh lµ m¹nh kÕt cÊu cña v¨n b¶n ) Khi xãt xa tñi nhôc, lòng căm giận sâu sắc quyết liệt , tình yêu thương lồng nàn thắm thiết , đều giàu søc gîi c¶m .. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> + Lêi v¨n giäng v¨n ®a d¹ng thÓ hiÖn b¶n chÊt t©m lý nh©n vËt, nhiÒu khi say mª khác thường như được viết bằng dòng cảm xúc mơn man dạt dào . + tình huống nội dung câu chuyện rất tự nhiên xuất phát từ cuộc đời thực của nhà văn : Hoàn cảnh đáng thương của chú bé H – câu chuyện về 1 người mẹ âm thầm chịu đựng nhiều đắng cay, thành kiến tàn ác – lòng tin yêu và lòng tin cậy cña chó be H giµnh cho mÑ cña m×nh - Néi dung: (ghi nhí SGK)  LuyÖn tËp cñng cè (3’) ? Nêu các luận điểm cho các đề sau : <Phân làm hai nhóm – về nhà làm đề còn l¹i > Đề 1: Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng . §Ò 2: C/M r»ng v¨n cña Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh . §¸: Đ1: Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng .Đây là những con người xuÊt hiÖn nhiÒu trong thÕ giíi nh©n vËt cña «ng. - Ông dành cho những người phụ nữ và nhi đồng tấm lòng chan chứa thương yêu và thái độ nâng niu trân trọng . - Nhà văn diễn tả thấm thía nỗi cơ cực tủi nhục mà phụ nữ và nhi đồng đã phải gánh chịu thời trước. - NH thÊu hiÓu vµ v« cïng tr©n träng vÎ Rót kinh nghiÖm. TuÇn 3 Bµi 3: V¨n b¶n. Tức nước vỡ bờ (Trích tác phẩm: Tắt đèn của nhà văn Ngô Tất Tố) So¹n ngµy: Ngµy d¹y: §äc hiÓu v¨n b¶n A, Mục tiêu cần đạt: 1, Qua ®o¹n trÝch thÊy ®­îc bé m¹t tµn ¸c, bÊt nh©n cña x· héi thùc d©n nöa phong kiến trước CMT8 và tình cảnh đau thương của người nông dân trong xã hội đó. -Cảm nhận được quy luật của hiện thực : có áp bức có đấu tranh.. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> -Thấy được vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân. -Thấy được những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện kết hợp tự sự và biÓu c¶m: Kh¾c ho¹ nh©n vËt b»ng hµng lo¹t c¸c chi tiÕt :cö chØ , ®iÖu bé, lêi nói, hành động thể hiện tính chân thực quá trình tâm lí nhân vật , sử dụng biện pháp tương phản đối lập . - Tích hợp với phần tiếng việt ở bài “trường từ vựng”….. B, Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học *ổn định tổ chức(1) *KiÓm tra bµi cò(2’): kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. *Bµi míi(40’): I, Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm: Hs dùa vµo phÇm chó thÝch * trong SGK trang 31 GV bổ sung thêm: Ngô Tất Tố là nhà văn của nông dân, “tắt đèn” được Vũ Trọng Phụng gọi là một thiên tiểu thuyết có luận đề xã hội …..hoàn toàn phông sù d©n quª, mét ¸ng v¨n cã thÓ gäi lµ kiÖt t¸c , tßng lai ch­a tõng thÊy. Chủ đề của tác phẩm: văn bản kể về việc thu thuế dã man của bọn cai trị và sự phản kháng của người nông dân. Qua đó văn bản vạch trần bộ mặt tàn ác ,bất nhân của xã hội TDPK đã đẩy người nông dân vào tình cảnh cực khổ khiến họ phải liều mạng. Đồng thời cũng cho thấy được vẻ đẹp tâm hồn , sức sống tiềm tàng của người phụ nữ. II, §äc hiÓu v¨n b¶n : ? Tãm t¾t truyÖn phÇn ch÷ nhá Gv nói đoạn trích này nằm ở cao trào >< . Sau đó giáo viên đọc mẫu, hs đọc và t×m hiÓu chó thÝch. ? ChØ ra bè côc cña v¨n b¶n . - C¶nh chÞ DËu ch¨m sãc anh DËu : tõ ®Çu  ngon miÖng hay - Cảnh tức nước vỡ bờ: còn lại. 1, Tình thế gia đình chị Dậu: HS đọc đoạn đầu đoạn trích: GV: Cã thÓ nãi toµn bé néi dung ®o¹n trÝch kÓ chuyÖn ë nhµ chÞ DËu khi anh DËu vừa tỉnh dậy. Chị Dậu vừa thương xót ,vừa lo lắng,vừa hồi hộp chờ đợi người nhà lý trưởng sắp đến thúc sưu.Câu chuyện vừa chùng xuống lại có dấu hiệu căng lên khi: - ChÞ DËu hèi h¶ móc ch¸o qu¹t, bµ l·o hµng xãm lËt ®Ët ch¹y sang hái th¨m và chạy về với bộ mặt băn khoăn lo lắng. Anh Dậu cố ngồi dậy để húp bát cháo chiều lòng người vợ hiền. - TÊt c¶ nh÷ng c¶nh Êy diÔn ra trong kh«ng khÝ c¨ng th¼ng víi ©m thanh giôc gi·, hèi thóc ®e do¹ cña tiÕng trèng, tiÕng tï vµ thñng th¼ng ®ua nhau väng từ đầu làng đến đình . ? Qua tất cả những cảnh ấy em thấy tình thế gia đình chị Dậu như thế nào?. Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n Líp 8 Lop8.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>