Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 1 đến 19 - Trường THCS Chiềng Phung

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG MÃ. N¨m häc : 2010 - 2011. TuÇn 1: Bµi 1 Kết quả cần đạt: - HiÓu ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “T«i” trong buæi tùu trường đầu tiên qua ngòi bút giàu chất trữ tình của Thanh Tịnh. - Phân biệt được cấp độ khái quát khác nhau của nghĩa từ ngữ. - Bước đầu biết cácch viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề. Ngµy so¹n:. Ngµy gi¶ng: Ng÷ v¨n: Bµi 1: TiÕt 1: V¨n b¶n. :. T«i ®i häc (Thanh TÞnh) A. PhÇn chuÈn bÞ: I. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - C¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “T«i” trong buổi tựu trường đầu tiên trong đời. - ThÊy ®­îc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬, gîi d­ vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña Thanh TÞnh 2. KÜ n¨ng: - Rèn luyện kĩ năng đọc, phân tích tác phẩm văn học 3. Gi¸o dôc: - Giáo dục HS có tình cảm tha thiết đối với tuổi thơ, bạn bè và mái trường quê hương. II. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - Nghiªn cøu néi dung bµi. - So¹n gi¸o ¸n. 2. Häc sinh: - §äc chuÈn bÞ néi dung c©u hái SGK B. PhÇn thÓ hiÖn khi lªn líp: I. KiÓm tra bµi cò:(5’) KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ bµi cña HS II. Bài mới:(1’)Trong sự nghiệp sáng tác của mình, Thanh Tịnh đã có mặt trªn kh¸ nhiÒu lÜnh vùc: Truþªn ng¾n, truyÖn dµi, th¬, ca dao, bót kÝ v¨n häc… Song cã lÏ «ng thµnh c«ng h¬n c¶ lµ truyÖn ng¾n vµ th¬. H«m nay c« trß ta sÏ cïng hiÓu thªm mét truyÖn ng¾n cña «ng. §ã lµ truyÖn ng¾n “T«i ®i häc” I. §äc vµ t×m hiÓu chung:(10’) H §äc chó thÝch trong SGK 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm: 1. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà ?. Nªu mét vµi nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶?. ?. TruyÖn ng¾n “T«i ®i häc” ®­îc rót trong tËp truyÖn nµo?. G G G ?. Hướng dẫn đọc. NhËn xÐt. L­u ý chó thÝch SGK V¨n b¶n nµy thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo? V× sao?. ?. Kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường của “T«i” ®­îc kÓ theo thø tù nµo?. ?. Dựa vào trình tự đó, hãy tìm bố cục v¨n b¶n?. ?. Kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên ®­îc t¸c gi¶ kh¬i nguån tõ thêi ®iÓm nµo? V× sao?. ?. Khi nhớ lại những kỉ niệm đó, nhân vËt t«i cã c¶m xóc nh­ thÕ nµo? Tác giả dùng nghệ thuật naqò để diễn tả cảm xúc đó? Tác dụng? Mỗi khi nhớ lại những kỉ niệm đó lòng “t«i l¹i thÊy nh­ thÕ nµo? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶?. ? ? ?. N¨m häc : 2010 - 2011. - Thanh TÞnh(1911- 1988) quª ë HuÕ. S¸ng t¸c cña «ng ®Ëm chÊt tr÷ t×nh, t×nh c¶m trong trÎo ªm dÞu. - “ T«i ®i häc” in trong tËp “QUª mÑ” (1941) 2. §äc: GVđọc, HS đọc tiếp. - V¨n b¶n biÓu c¶m. Toµn truyÖn lµ c¶m xóc nh©n vËt t«i rong buæi tùu trường đầu tiên. - Kh«ng gian vµ thêi gian. 3. Bè côc: - §1: Tõ ®Çu -> rén r· (C¶m xóc kh¬i nguån kØ niÖm) - §2: Buæi mai-> ngän nói (T©m tr¹ng vµ c¶m xóc cña nh©n vËt t«i trên đường tới trường - Đ3: Trước sân-> các lớp (Tâm trạng và cảm xúc của tôi khi đứng giữa sân trường) - Đ4: Ông đốc-> chút nào hết( Tâm tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi nghe gäi tªn vµ rêi mÑ vµo líp) - §5: PhÇn cßn l¹i( T©m tr¹ng cña t«i khi ngồi vào chỗ của mình và đón nhËn tiÕt häc ®Çu tiªn) II. Ph©n tÝch: 1. C¶m xóc kh¬i nguån kØ niÖm: - Thêi ®iÓm gîi nhí: cuèi thu( ®Çu T9) thời điểm khai trường. Thiên nhiªn: l¸ rông nhiÒu, m©y bµng b¹c. Con người: mấy em bé rụt rè cùng mẹ đến trường-> gần gũi, quen thuéc. - Tôi quên... bầu trời quang đãng. - NghÖ thuËt: So s¸nh. - Nao nøc, m¬n man, t­ng bõng, rén r·. - Tõ l¸y.. Nh»m diÔn t¶ mét c¸ch cô thÓ t©m tr¹ng khi nhí l¹i vµ c¶m xóc thật của “Tôi” khi ấy. Các từ láy đó đã góp phần rút ngắn khoảng cách thêi gian gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i. 2. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG MÃ. ?. Qua ph©n tÝch em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶m xóc cña t¸c gi¶ ë ®o¹n 1?. ? ?. T©m tr¹ng vµ c¶m xóc cu¶ t¸c gi¶ ®­îc kÓ theo tr×nh tù kh«ng gian nµo? Con ®­êng vµ c¶nh vËt trong buæi ®Çu tiên tới trường được tác giả cảm nhận nh­ thÕ nµo? T¹i sao?. G. §­a b¶ng phô.. ?. Theo em chi tiÕt nµy cã ý nghÜa g×?. ?. Hôm nay khi cùng mẹ tới trường tôi c¶m thÊy thÕ nµo? §äc ®o¹n v¨n: “Hai quyÓn vë mới...cầm nổi thước bút” Lưu ý HS 2 chi tiÕt Cã thÓ hiÓu g× vÒ nh©n vËt “T«i” qua 2 chi tiÕt trªn?. H ? ? ? ?. H ?. N¨m häc : 2010 - 2011. Chuyện đã xảy ra bao năm rồi mà nh­ míi võa x¶y ra h«m qua, h«m kia… => Lµ nh÷ng c¶m xóc ch©n thùc, rÊt ngät ngµo vµ trong s¸ng. 2. T©m tr¹ng vµ c¶mm xóc cña t¸c gi¶ trong ngµy ®Çu tiªn ®i häc: * Trên đường tới trường:(17’) - Con ®­êng: tù nhiªn thÊy l¹. C¶nh vật đều thay đổi. Hôm nay tôi đi học -> Dờu hiệu đổi kh¸c trong t×nh c¶m vµ nhËn thøc của một cậu bé ngày đầu tới trường: Tù nhiªn thÊy m×nh lín lªn, con ®­êng lµng kh«ng dµi vµ réng nh­ trước nữa. - T«i kh«ng léi qua s«ng th¶ diÒu như thằng Quý và không ta đồng nô đùa như thằng Sơn nữa. - Báo hiệu sự thay đổi trong nhận thøc cña b¶n th©n, cËu bÐ tù thÊy m×nh lín lªn. Cho thÊy nhËn thøc cña cËu bÐ vÒ tÝnh chÊt nghiªm tóc cña sù häc hµnh. - Tôi thấy mình trang trọng và đứng đắn. - T«i bÆm tay gh× thËt chÆt - Muèn thö søc m×nh.. - Muốn tự mình đảm nhận việc học tËp, muèn ®­îc ch÷gn ch¹c nh­ b¹n, kh«ng thua kÐm g× b¹n. Khi mẹ bảo: “Để mẹ cầm cũng được” - Chắc chỉ người lớn mới cầm được nh©n vËt t«i cã ý nghÜ g×? thước bút. ý nghÜ Êy diÔn ra nh­ thÕ nµo? - ý nghÜ Êy tho¸ng qua…nh­ mét lµn Tác giả dùng nghệ thuật nào ở câu văn mây lướt trên ngọn núi. trªn? Ý nghÜa cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt - NghÖ thuËt: so s¸nh. đó? í nghĩ non nớt, thơ ngây không đọng lại lâu. Diễn tả cảm xúc thật đẹp, thật cao siªu, thËt dÞu dµng, trong sáng.Thể hiện một khát vọng vươn tíi cña 1 t©m hån trÎ th¬ HÕt tiÕt 1-> tiÕt 2 Đọc từ “ Trước sân trường làng Mĩ Lí- * Trên sân trường:(19’) > “Trong c¸c líp” Trước sân trường làng Mĩ Lí lưu lại - Sân trường dày đặc cả người. Người trong t©m trÝ t¸c gi¶ cã g× næi bÊt? nào cũng quân áo sạch sẽ, gương mặt 6. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà ?. ? ? ?. ? ? ?. H ? ? ?. ? ?. N¨m häc : 2010 - 2011. tươi vui và sáng sủa. Cảnh tượng được nhớ lại ấy có ý nghĩa - Phản ánh không khí đặc biệt của g×? ngày hội khai trường thường thấy ở nước ta. Đồng thời thể hiện tinh thần hiÕu häc cña nh©n d©n ta. Cảm nhận của nhân vật tôi có gì khác - Trường xinh xắn oai nghiêm như trước về ngôi trường? cái đình làng Hoà ấp. Thñ ph¸p nghÖ thuËt g× ®­îc t¸c gi¶ - NghÖ thuËt: so s¸nh. tiÕp tôc sö dông ë ®©y? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i kh«ng so s¸nh víi - So sánh lớp học với đình làng- nơi mét ng«i biÖt thù? thê cóng tÕ lÔ, n¬i thiªng liªng, cÊt giÊu nh÷ng ®iÒu bÝ Èn-> DiÔn t¶ c¶m xóc thiªng liªng cña t¸c gi¶ veef m¸i trường, đề cao trí thức của con người trong trường học. Từ đó tâm trạng “Tôi” có tâm trạng - T«i ®©m ra lo sî vÈn v¬. nh­ thÕ nµo? Tác giả miêu tả như thế nào về những - Họ như con chim non đứng bên bờ cậu học trò đứng xung quanh mình? tæ, nh×n qu·ng trêi réng muèn bay, nh­ng cßn ngËp ngõng e sî. T¸c gi¶ dïng h×nh ¶nh so s¸nh nµo? - Miêu tả sinh động hình ảnh và tâm tr¹ng thÓ hiÖn sù non nít, th¬ ng©y H×nh ¶nh so s¸nh Êy cã ý nghÜa g×? cña nh÷ng cËu häc trß lÇn ®Çu tiªn đến trường. Đồng thời thể hiện khát vọng bay bổng của tác giả đối với trường học. Đọc từ “ Ông đốc -> Hết. Lóc xÕp hµng nghe gäi tªn “ t«i’ c¶m - Tim nh­ ngõng ®Ëp, quªn c¶ mÑ thÊy nh­ thÕ nµo? đứng sau, giật mình và lúng túng. Khi chuẩn bị bước vào lớp “Tôi” có - BÊt gi¸c quay l­ng l¹i, dói ®Çu vµo hành động gì? lßng mÑ nøc në khãc theo. T¹i sao? Theo em ®©y cã ph¶i lµ giät “T«i” khãc mét phÇn v× ph¶i xa mÑ nước mắt thể hiện sự yếu đuối của “ vì nước mắt hay lâythấy các bạn T«i”? kh¸c khãc còng khãc theo. Vµ khãc mét phÇn v× lo sî( do ph¶i t¸ch khái người thân để bước vào môi trường hoµn toµn míi l¹). Mét phÇn v× sung sướng( lần đầu tiên được tự mình tự häc tËp). Nh­ng ®©y lµ nh÷ng giät nước mắt báo hiệu sự trưởng thành, những giọt nước mắt ngoan chứ không phải giọt nước mắt vòi vĩnh như trước nữa. Tâm trạng của em ngày đầu tiên đến - Bµi h¸t: ngµy ®Çu tiªn ®i häc trường có giống như thế không? Qua đó em thấy nhân vật “Tôi” la - Là người rất giàu tình cảm, với người như thế nào? trường lớp và người thân. Có những dÊu hiÖu nhËn thøc vµ t×nh c¶m ngay 7. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà H ?. Theo dâi phÇn cuèi cña v¨n b¶n. V× sao trong khi xÕp hµng, ®i vµo líp “ T«i” l¹i c¶m thÊy “ Trong thêi th¬ Êu t«i ch­a lÇn nµo thÊy xa mÑ th«i nh­ lÇn nµy?. ?. Những cảm nhận của “ Tôi” khi bước vµo líp lµ g×?. ?. L¹m nhËn?. ?. Em cã thÓ hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ c¶m gi¸c cña t«i lóc nµy?. G. §­a 2 chi tiÕt cuèi.. ?. C¸c chi tiÕt cuèi thÓ hiÖn t©m tr¹ng nµo trong lßng t¸c gi¶?. ?. Dßng ch÷ “ T«i ®i häc” cuèi truyÖn cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo?. ?. Qua ph©n tÝch, trong ngµy ®Çu tiªn tíi trường nhân vật tôi mang tâm trạng c¶m xóc nh­ thÕ nµo? Ngoµi nh©n vËt “T«i” truyÖn cßn cã nh÷ng nh©n vËt nµo?. ?. N¨m häc : 2010 - 2011. tõ ngµy ®Çu tiªn ®i häc. * Trong líp häc:(13’) - “ T«i” b¾t ®Çu c¶m nhËn ®­îc sù độc lập của mình khi đi học. “Tôi” cảm thấy bước vào lớp học là bứơc vào thế giưới riêng của jmình, phải tù m×nh lµm tÊt c¶, kh«ng cßn cã mÑ ë bªn c¹nh nh­ khi ë nhµ... - Mùi hương lạ xông lên. - Tr«ng h×nh g×... còng thÊy l¹ vµ hay hay. - Nh×n bµn ghÕ… l¹m nhËn lµ vËt riªng cña m×nh. - Nhìn người bạn không cảm thấy xa l¹ chót nµo. - QuyÕn luyÕn - NhËn nh÷ng g× kh«ng ph¶i lµ cña m×nh. - C¶m gi¸c võa gÇn gòi võa xa l¹. L¹ v× lÇn ®Çu tiÕn ®­îc vµo mét líp häc, một môi trường sạch sẽ ngay ngắn. - Chi tiÕt: + Mét con chim non… thÌm thuång nh×n theo c¸nh chim. + Những tiếng phấn của thầy… đánh vần đọc. - Mét chót luyÕn tiÕc khi ph¶i tõ gi· tuæi th¬, tõ gi· nh÷ng trß ch¬i cò cña mình để bước vào giai đoạn mới của cụôc đời. Tự tin bước vào giờ học, bắt đầu trưởng thành trong nhận thức vµ viÖc häc tËp cña b¶n th©n, tËp lµm người lớn. - Võa khÐp l¹i bµi v¨n võa më ra mét thÕ giíi míi, mét bÇu trêi míi,mét giai đoạn mới trong cuộoc đời đứa trÎ. Dßng ch÷ chËm chËp vµ chËp ch÷ng xuÊt hiÖn lÇn ®Çu tiÕn trªn tr¸ng giÊy tr¾ng tinh, th¬m tho, tinh khiÕt nh­ niÒm tù hµo hån nhiªn vµ trong s¸ng cña”T«i” vµ cña lßng ta khi nhí laÞ tuæi thiÕu thêi. Dßng ch÷ thể hiện chủ đề của truyện ngắn này. => Håi hép, bì ngì,lo sî vµ cuèi cùng là tự tin đón nhận giờ học đầu tiªn. 3. Cảm nhận và cử chỉ thái độ của người lớn:(9’) 8. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà ? ?. ? ? ?. ?. N¨m häc : 2010 - 2011. Em c¶m nhËn nh­ thÕ nµo vÒ c¸c buæi phụ huynh trong buổi tựu trường? Khi đón học sinh tới trường ông đốc có cử chỉ, thái độ ra sao?. - Phô huynh: ch¨m lo, chuÈn bÞ chu đáo. - Ông đốc: + Nãi sÏ. + Cặp mắt hiền từ, cảm động. + Tươi cười, nhẫn nại, chờ... Em thấy ông đốc là người như thế -> Từ tốn, bao dung. nµo? Em có nhận xét gì về thầy giáo trẻ? - Thầy giáo trẻ: Vui tính, yêu thương T×m chi tiÕt? häc trß. Qua những cử chỉ hoạt động của người => Trách nhiệm, tấm lòng của gia đình và nhà trường đối với thế hệ lín, ta nhËn thÊy ®iÒu g×? tương lai( Tác giả nhớ về hình ảnh của những người lớn với thái độ quý Ở líp 7 c¸c em ®­îc häc v¨n b¶n nµo träng, biÕt ¬n). nói về ngày đến trường của học sinh - Văn bản: Cổng trường mở ra của Lí có sự lo lắng, yêu thương của cha mẹ? Lan.. III. Tæng kÕt:(6’) ? * Bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghÜ cña nh©n vËt theo tr×nh tù thêi ? gian của buổi tựu trường. ? - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ, miªu t¶ vµ biÓu c¶m( Béc lé t©m tr¹ng c¶m xóc) - C¸c cq¸ch so s¸nh, t×nh huèng truyện, tình cảm của những người Bằng các nét nghệ thuật đó, tác giả lớn đối với các con nhỏ... ? muèn göi g¾m tíi chóng ta ®iÒu g×? * Qua truyÖn ng¾n t¸c gi¶ muèn nãi với chúng ta: Trong cuộc đời mỗi con người, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò nhất là buổi tựu trường đầu tiên thường được nhớ mãi. Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ dßng c¶m xóc IV. LuyÖn tËp:(6’) ? cña nh©n vËt “T«i” trong truyÖn? - §ã lµ nh÷ng c¶m xóc ch©n thùu, s©u l¾ng, thiÕt tha. III. Hướng dẫn học sinh học bài: - §äc toµn bé t¸c phÈm. - Học nội dung đã phân tích. - Lµm bµi tËp 2. - ChuÈn bÞ: Trong lßng mÑ. Nét đặc sắc về bố cục của tác phẩm? Tác giả dùng những phương thức biểu đạt nào? Ngoµi ra cßn cã yÕu tè nµo t¹o nªn sù cuèn hót cña t¸c phÈm?. 9. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà Ngµy so¹n:. N¨m häc : 2010 - 2011 Ngµy gi¶ng:. Ng÷ v¨n: Bµi 1: TiÕt 3:. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ A. PhÇn chuÈn bÞ: I. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát cña nghÜa tõ ng÷ 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn t­ s­y trong viÖc nhËn thøuc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chóng vµ c¸i riªng - RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông tõ trong mèi quan hÖ so s¸nh vÒ ph¹m vi nghÜa réng vµ nghÜa hÑp. 3. Gi¸o dôc: - Cã ý thøc lùa chän khi sö dông tõ. II. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - Nghiªn cøu néi dung bµi, tham kh¶o SGK, SGV. - So¹n gi¸o ¸n. 2. Häc sinh: - §äc chuÈn bÞ bµi míi. B. PhÇn thÓ hiÖn khi lªn líp: I. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng kiÓm tra. II. Bài mới:(1’)ở lớp 7 các em đã được học về hai mối quan hệ nghĩa của từ: Quan hệ đồng nghĩa và quan hệ trái nghĩa. Sang chương trình lớp 8 các em sẽ được học về mối quan hệ khác về nghĩa của từ, đó là mối quan hệ bao hàm. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu mối quan hệ đó trong bài hôm nay. I. Tõ ng÷ nghÜa réng vµ tõ ng÷ nghÜa hÑp:(28’) G Đưa sơ đồ * VÝ dô: §éng vËt Thó H Quan sát sơ đồ trên và cho biết: Nghĩa cña tõ “ §éng vËt” réng h¬n hay hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ “Thó”, “ Chim”, “c¸”? V× sao? ? NghÜa cña tõ “Thó” réng h¬n hay hÑp hơn từ voi, hươu? GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net. Chim. C¸. Voi, hươu Thu hú, sáo C¸ r«, thu - Nghĩa của từ “ động vật” rộng hơn nghÜa cña tõ thó, chim, c¸.> Ph¹m vi nghĩa của từ động vật bao hàm nghĩa cña ¶ 3 tõ thó, chim, c¸. - Tõ “Thó” nghÜa réng h¬n tõ voi, hươu... 10.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà ? ?. ?. ?. Ngoài voi, hươu ra còn có những động vËt nµo thô«c líp thó? Tương tự như vậy, hãy so sánh nghĩa cña tõ chim víi tõ tu hó, sao vµ nghÜa cña tõ c¸ víi c¸c tõ c¸ r«, c¸ thu...? V× sao? Nh­ vËy, nÕu so s¸nh nghÜa cña c¸c tõ thó, chim, c¸ víi c¸c tõ tu hó, s¸o, c¸ rô, cá thu, voi, hươu thì có thể coi các tõ nµo cã nghÜa réng, tõ nµo cã nghÜa hÑp? Qua đó em hiểu như thế nào về từ có nghÜa réng, tõ cã nghÜa hÑp?. N¨m häc : 2010 - 2011. - MÌo, hæ, b¸o, voi... - Tõ chim nghÜa réng h¬n tõ thu hó, s¸o; Tõ c¸c nghÜa réng h¬n tõ c¸c r«, c¸ thu.( V× ph¹m vi nghÜa cña tõ chim bao hµm nghÜa cña tõ tu hó, s¸o. Ph¹m vÞ nghÜa cña tõ c¸ bao hµm c¸ r«, c¸ thu. - Tõ cã nghÜa réng: Thó, chim, c¸. - Từ có nghĩa hẹp; Voi, hươu, tu hú, s¸o, c¸ r«, c¸ thu.... => Tõ cã nghÜa réng lµ tõ cã ph¹m vi nghÜa bao hµm nghÜa cña 1 sè tõ ngòa kh¸c. => Tõ cã nghÜa hÑp lµ tõ cã ph¹m vi nghÜa ®­îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña 1 tõ ng÷ kh¸c. ? Quan sát trên sơ đồ trên, em thấy một => Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với từ ngữ có thể vừa có nghĩa rộng vừa có từ ngữ này, đồng thời có thể có nghĩa nghÜa hÑp ®­îc kh«ng? Cô thÓ lµ tõ hÑp víi mét tõ ng÷ kh¸c. nµo? GV: Nh­ vËy nghÜa cña 1 tõ ng÷ cã thÓ kh¸i qu¸t( réng h¬n) hoÆc Ýt kh¸i qu¸t( hÑp h¬n) nghÜa cña tõ ng÷ kh¸c. Đó chính là cấp độ khái quát nghĩa cña tõ ng÷. H §äc ghi nhí:SGK T10 * Ghi nhí: SGK T10. ? Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát III. LuyÖn tËp:(15’) cña nghÜa tõ ng÷ trong mçi nhãm tõ 1. Bµi tËp 1: sau? a. Y phôc QuÇn. ¸o. Q đùi, dài H ( Có thể vẽ theo sơ đồ hình tròn). ¸o dµi, ¸o s¬ mi. b. ¸ung S trường, S đại bác. Bom bi, ba cµng. Sóng. Bom. 11. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG MÃ. ?. T×m tõ ng÷ cã nghÜa réng so víi nghÜa cña tõ ng÷ ë mçi nhãm sau?. ?. T×m c¸c tõ ng÷ nghÜa hÑp...?. ?. ChØ ra nh÷ng tõ ng÷ kh«ng thuéc ph¹m vi nghÜa cña mçi nhãm tõ?. ?. Tìm 3 động từ cùng thuộc một phạm vi nghÜa, 1 tõ nghÜa réng, 2 tõ nghÜa hÑp?. N¨m häc : 2010 - 2011. Vò khÝ 2. Bµi tËp 2: a. Chất đốt b. NghÖ thuËt c. Thøc ¨n d. Nh×n e. §¸nh 3. Bµi tËp 3: a. Xe cộ: xe đạp, xe máy, ô tô... b. Kim loại: sắt, đồng, chì, thiếc... c. Hoa qu¶: Chuèi, mÝt, nh·n, døa… d. Hä hµng: c«, d×, chó, b¸c, cËu, ... e. Mang: x¸ch, khiªng, g¸nh... 4. Bµi tËp 4: a. Thuèc lµo b. Thñ quü c. Bót ®iÖn d. Hoa tai. 5. Bµi tËp 5: - Tõ cã nghÜa réng: Khãc - Tõ cã nghÜa hÑp: nøc në, sôt sïi. III. Hướng dẫn học sinh học bài: - Häc néi dung bµi. - Lµm bµi tËp. - Chuẩn bị: Trường từ vựng. 12. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà Ngµy so¹n:. N¨m häc : 2010 - 2011 Ngµy gi¶ng:. Ng÷ v¨n: Bµi 1: TiÕt 4:. Tính thống nhất của chủ đề của văn bản A. PhÇn chuÈn bÞ: I. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - Nắm được chủ đề của văn bản, tính thống nhất của chủ đề của văn bản. - Biết viết một văn bản đảm bảo tính thông nhất về chủ đề, biết xác định và duy trì đối tượng trình bày, chọn lựa và sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nêu bËt ý kiÕn c¨m xóc cña m×nh. 2. KÜ n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo viÖc x©y dùng c¸c v¨n b¶n nãi, viÕt đảm bảo tính thống nhất về chủ đề. 3. Gi¸o dôc: II. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - Nghiªn cøu néi dung bµi. - So¹n gi¸o ¸n. 2. Häc sinh: - §äc bµi míi. - Chuẩn bị theo hướng dẫn SGK B. PhÇn thÓ hiÖn khi lªn líp: I. KiÓm tra bµi cò:(5’) KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ bµi cña HS II. Bµi míi:(1’) I. Chủ đề của văn bản:(6’) H §äc thÇm v¨n b¶n. * VÝ dô: V¨n b¶n “T«i ®i häc” ? Theo em đối tượng chính được thể - Đối tượng: Nhân vật tôi hay chính là hiÖn trong v¨n b¶n lµ ai? §ã cã t¸c gi¶. chÝnh ph¶i lµ t¸c gi¶ kh«ng? ? Trong v¨n b¶n nµy t¸c gi¶ nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm nµo trong thêi th¬ Êu của mình? Sự hồi tưởng ấy đã gợi lªn nh÷ng c¶m xóc nµo trong lßng t¸c gi¶? - Vấn đề chính: ? Vấn đề chính mà tác giả nêu ra trong + Những kỉ niệm sâu sắc trong buổi v¨n b¶n nµy lµ g×? ®Çu tiªn ®i häc. + C¶m gi¸c b©ng khu©ng, xao xuyÕn kh«ng thÓ nµo quªn vÒ t©m tr¹ng n¸o nøc,bì ngì cña nh©n vËt t«i vÒ buæi tựu trường đầu tiên. -> Chủ đề của văn bản: Những kỉ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên của ? Đối tượng và vấn đề chính nêu ra 13. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG MÃ. ? H H ?. ?. ?. ?. ?. ? ?. trong văn bản chính là chủ đề của văn bản. Hãy phát biểu chủ đề của v¨n b¶n T«i ®i häc? Qua v¨n b¶n trªn, h·y rót ra kh¸i niệm về chủ đề của văn bản? §äc kh¸i niÖm. Nhắc lại chủ đề của văn bản “Tôi đi häc”? C¨n cø vµo ®©u mµ em biÕt v¨n b¶n “T«i ®i häc” nãi lªn nh÷ng kØ niÖm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiªn? Trong v¨n b¶n cã tõ ng÷ nµo ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn?. N¨m häc : 2010 - 2011. “ T«i” => Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt. II. Tính thống nhất về chủ đề của văn b¶n:(17’) * VÝ dô: v¨n b¶n “T«i ®i häc” - Nhan đề văn bản.. - Nh÷ng tõ ng÷ ®­îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn: + §¹i tõ “T«i” + Nh÷ng kØ niÖm m¬n man cña buæi tựu trường, lần đầu tiên đến trường, đi häc, hai quyÓn vë míi… - Nh÷ng c©u v¨n: + h«m nay t«i ®i häc. Hãy tìm một số câu văn nhắc đến kỉ + Hằng năm cứ vào cuối thu... mơn niÖm cña t¸c gi¶ trong buæi tùu man của buổi tựu trường... trường? GV: Như vậy căn cứ vaò nhan đề của v¨n b¶n,c¸c tõ ng÷ c©u v¨n nãi vÒ t©m tr¹ng n¸o nøc,ngì ngµng, c¶m gi¸c trong s¸ng cña t¸c gi¶ trong buæi tùu trường đầu tiên ta có thể khẳng định v¨n b¶n nãi vÒ nh÷ng kØ niÖm trong buổi tựu trường đầu tiên. Văn bản “Tôi đi học” tập trung hồi tưởng lại tâm tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiªn. - Các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng đó in s©u trong lßng t¸c gi¶: H·y t×m c¸c tõ ng÷ chøng tá t©m + Hµng n¨m… lßng t«i l¹i n¸o nøc. trạng đó in sâu trong lòng nhân vật? + Tôi quên thế nào được. + Mçi lÇn thÊy mÊy em nhá... lßng t«i l¹i thÊy t­ng bõng rén r·. - C¸c tõ ng÷ nªu bËt c¶m xóc cña t¸c gi¶: Nh÷ng tõ ng÷ nµo nªu bËt c¶m gi¸c míi l¹, xen lÉn bì ngì cña “T«i” khi cùng mẹ đến trường, cùng các bạn + Khi cùng mẹ đến trường: vµo líp? . VÒ con ®­êng: nay thÊy l¹. Khi cùng mẹ đến trường tôi cảm . Cảnh vật: thay đổi. thÊy thª nµo? + Trên sân trường: . Cảm nhận về ngôi trường khác trước: Cảm nhận của tác giả về ngôi trường xinh xắn, oai nghiêm như cái đình làng 14. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG MÃ. N¨m häc : 2010 - 2011. trong buæi ®Çu tiªn ®i häc ra sao?. ? ? ?. ? ? H. ?. ?. H ? ? ?. Hoµ Êp, s©n réng h¬n, ...-> khiÕn lßng t«i ®©m ra lo sî vÈn v¬. + Khi xÕp hµng vµo líp: ThÊy bì ngì, lóng tóng. Khi xÕp hµng vµo líp t¸c gi¶ thÊy + Trong líp häc: C¶m thÊy xa mÑ, nhí thÕ nµo? nhµ... Trong líp häc? -> C¸c tõ ng÷, c©u v¨n, chi tiÕt chØ tËp trung diễn đạt chủ đề của văn bản, C¸c tõ ng÷, c©u v¨n, chi tiÕt cã tËp không xa rời hoặc bị lạc sang chủ đề trung diễn đạt chủ đề của văn bản kh¸c. kh«ng? Cã tõ ng÷ chi tiÕt nµo bÞ xa -> V¨n b¶n mang tÝnh thèng nhÊt vÒ rời chủ đề không? chủ đề V¨n b¶n trªn cã tÝnh thèng nhÊt ( Tính thống nhất về chủ đề của văn kh«ng? b¶n cã liªn hÖ mËt thiÕt víi tÝnh mach Thế nào là tính thống nhất về chủ đề lạc và tính liên kết. Một văn bản không cña v¨n b¶n? m¹ch l¹c, kh«ng liªn kÕt th× v¨n b¶n Rót ra ghi nhí. đó không đảm bảo tính thống nhất) - Tính thống nhất về chủ đề của văn bản được thể hiện qua các phương diÖn: Qua ph©n tÝch, em thÊy tÝnh thèng + Hình thức: Nhan đề văn bản. nhất về chủ đề của văn bản” Tôi đi + néi dung: häc” ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng . Quan hÖ gi÷a c¸c phÇn cña v¨n b¶n. phương diện nào? . C¸c tõ ng÷ then chèt ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i. + Đối tượng: xoay quanh nhân vật “T«i” => §Ó viÕt hoÆc hiÓu mét v¨n b¶n cÇn xác định chủ đề được thể hiện ở nhan đề, đề mục, trong quan hệ giữa các Như vậy để viết hoặc hiểu 1 văn bản phần của văn bản và các từ ngữ then có cần phải xác định chủ đề của văn chốt thường lặp đi lặp lại. bản không? Chủ đề của văn bản III. LuyÖn tËp:(15’) được thể hiện qua những phương 1. Bµi tËp 1: diÖn nµo? V¨n b¶n: Rõng cä quª t«i §äc ghi nhí. a. V¨n b¶n nãi vÒ c©y cä ë vïng S«ng Thao, quê hương tác giả.( Đối tượng) Phân tích tính thống nhất về chủ đề - Thứ tự trình bày: Miêu tả hình dáng cña v¨n b¶n? c©y cä-> sù g¾n bã c©y cä víi tuæi th¬ cña t¸c gi¶-> tac dông cña c©y cä-> Văn bản trên viết về đối tượng nào và về vấn đề gì? tình cảm gắn bọ của cây cọ với người d©n s«ng Thao. Các đoạn văn trình bày đối tượng và - Khó có thể thay đổi trật tự sắp xếp vì vấn đề theo thứ tự nào? các phần được sắp xếp theo một ý đồ đã định. Các ý đã rành mạch, liên tục, có thể thay đổi vị trí của ý 2 và ý 3 cho nhau. 15. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà ?. ? ?. ?. H ?. ?. N¨m häc : 2010 - 2011. Theo em có thể thay đổi trật tự sắp xÕp nµy ®­îc kh«ng? V× sao?. b. Chủ đề của văn bản: Vẻ đẹp và ý nghÜa rõng cä quª t«i. c. Chủ đề được thể hiện trong toàn văn b¶n qua: + Nhan đề của văn bản: Rừng cọ quê t«i. Hãy nêu chủ đề của văn bản? + C¸c ý cña v¨n b¶n: miªu t¶ h×nh Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn d¸ng, sù g¾n bã cña c©y cä víi tuæi th¬ văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến tác giả, tác dụng của cây cọ và tình cuộc sống của người dân. Hãy chứng cảm của cây với người. minh điều đó? d. Tõ ng÷ ®­îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn: rõng cä, l¸ cä,c©y cä. - C¸c c©u v¨n tiªu biÓu: + Chẳng có nơi nào đẹp... rừng cọ trập trïng. T×m c¸c tõ ng÷ c¸c c©u tiªu biÓu thÓ + Th©n cä... kh«ng thÓ quËt ng·. hiện chủ đề của văn bản? + Căn… dưới rừng cọ. + Cuéc sèng quª t«i g¾n víi c©y cä. + Người sông Thao... rừng cọ quê m×nh. 2. Bµi tËp 2: ý b và d: có thể làm cho bài văn lạc đề v× nã kh«ng phôc vô cho viÖc chøng minh luËn ®iÓm. 3. Bµi tËp 3: §äc yªu cÇu bµi tËp 2. - Có ý lạc chủ đề: c, g ý nào làm cho bài văn lạc đề? - Có nhiều ý hợp với chủ đề nhưng do cách diễn đạt chưa tốt nên thiếu sự tập trung vào chủ đề: b,e - Cã thÓ s¾p xÕp nh­ sau; Bæ sung, lùa chän, ®iÒu chØnh l¹i c¸c a. Cø mïa thu vÒ, mçi lÇn thÊy c¸c em từ, các ý cho thật sát với yêu cầu của nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến đề bài? trường lòng tôi lại náo nức, rộn rã, xèn xang. b. Con đường thường “đi lại lắm lần” tự nhiên thấy nhiều cảnh vật thay đổi. c. Muèn thö cè g¾ng tù mang s¸ch vë, bút thước như một cậu học trò thực sự. d. Cảm thấy ngôi trường vốn qua lại nhiều lần cũng có nhiều biến đổi. e. Cảm thấy gần gũi, thân thương đối với lớp với những người bạn mới.. III. Hướng dẫn học sinh học bài: - N¾m ch¾c néi dung bµi. - Lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ: Bè côc cña v¨n b¶n. 16. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG MÃ. N¨m häc : 2010 - 2011. - TiÕt sau: Trong lßng mÑ.. 17. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> N¨m häc : 2010 - 2011. Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG MÃ. TuÇn 2: Bµi 2 Kết quả cần đạt: - Hiểu nỗi đau chú bé mồ côi cha phải sống xa mẹ và tình yêu thương vô bờ của chú đối với người mẹ bất hạnh được thể hiện cảm động trong đoạn trích hồi kí “ Nh÷ng ngµy th¬ Êu cña Nguyªn Hång” - Nắm được thế nào là trường từ vựng; bước đầu biết vận dụng kiến thức về trường từ vựng để nâng cao hiệu quả diễn đạt. - BiÕt c¸ch s¾p xÕp c¸c néi dung trong phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n. Ngµy so¹n:. Ngµy gi¶ng: Ng÷ v¨n: Bµi 2: TiÕt 5 + 6:. : Trong lßng mÑ ( TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu) Nguyªn Hång V¨n b¶n. A. PhÇn chuÈn bÞ: I. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh: - Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tình yêu thương mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút của Nguyªn Hång: ThÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. 2. KÜ n¨ng: - Rèn luyện kĩ năng phân tích nhân vật ,khái quát đặc điểm tính cách qua lời nói nÐt mÆt, t©m tr¹ng; ph©n tÝch c¸ch kÓ chuyÖn kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn víi t©m tr¹ng vµ c¶m xóc cña nh©n vËt. 3. Gi¸o dôc: - Tình yêu thương,kính trọng cha mẹ, phê phán những hủ tục lạc hậu. II. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - Nghiªn cøu néi dung bµi. - So¹n gi¸o ¸n. 2. Häc sinh: - §äc chuÈn bÞ néi dung c©u hái SGK B. PhÇn thÓ hiÖn khi lªn líp: I. KiÓm tra bµi cò:(5’) Câu hỏi: Nêu những nét nghệ thuật đặc sắc của văn bản “Tôi đi học”. Qua truyện ng¾n, t¸c gi¶ muèn nãi víi chóng ta ®iÒu g×? 18. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG MÃ. N¨m häc : 2010 - 2011. §¸p ¸n: - NT: Bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật theo trình tự thời gian của buổi tựu trường. Kết hợp hài hoà giữa kể, miêu tả và biểu cảm( Bộc lộ tâm trạng cảm xúc). Đùng lối so sánh đặc sắc, hình ảnh giàu sức gợi tả. ND: Qua truyện ngắn tác giả muốn nói với chúng ta: Trong cuộc đời mỗi con người, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò nhất là buổi tựu trường đầu tiên thường ®­îc nhí m·i. II. Bµi míi:(1’)Nguyªn Hång lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n cã mét th¬× th¬ ấu thật cay đắng, khốn khổ. Những kỉ niệm ấy được nhà văn viết lại trong tập tiểu thuyết tự thuật “ Những ngày thơ ấu”. Kỉ niệm về người mẹ đáng thương qua cuộc trò chuyện với bà cô và cuộc gặp gỡ bất ngờ với mẹ là một trong những chương truyện hay và cảm động nhất của tác phẩm.. ?. Nªu vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶?. ?. §o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” trÝch trong t¸c phÈm nµo?. G G ? ?. Hướng dẫn đọc NhËn xÐt. V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i v¨n g×? Em hiÓu g× vÒ thÓ lo¹i håi kÝ?. ?. ? ? ?. ?. ?. I. đọc và tìm hiểu chung:(10’) 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm: - Nguyªn Hång(1918 – 1982). Quª ë Nam §Þnh, lµ nhµ v¨n lín cña d©n téc ViÖt Nam. - Đoạn trích “Trong lòng mẹ” là chương IV cña tËp hßi kÝ “ Nh÷ng ngµy th¬ Êu”. 2. §äc vµ t×m bè côc: - GV, HS đọc văn bản.. - ThÓ lo¹i “ Håi kÝ” - Ghi lại những chuyện có thật đã xảy ra trong cuộc đơì con người cụ thể, thường đó là tác giả. TruyÖn g× ®­îc kÓ l¹i trong håi kÝ - Chuyện bé Hồng là đứa trẻ mồ côi cha nµy? sèng trong sù ghÎ l¹nh cay nghiÖt cña hä hàng vẫn một lòng yê thương kính mến người mẹ đáng thương của mình. Nh©n vËt chÝnh trong håi kÝ nµy lµ - Nh©n vËt t«i- ChÝnh lµ t¸c gi¶ Nguyªn ai? Hång. C©u chuyÖn cña bÐ Hång ®­îc kÓ - Cuéc trß chuyÖn víi bµ c« vµ cuéc gÆp trong nh÷n sù­ viÖc chÝnh nµo? gì bÊt ngê cña bÐ Hång víi mÑ. Dùa vµo c¸c sù viÖc trªn h·y t×m bè * Bè côc: 2 phÇn côc cña v¨n b¶n? - P1: Từ đầu-> người ta hỏi đến chứ - P2: PhÇn cßn l¹i II. Ph©n tÝch: Cïng víi nh©n vËt bÐ Hångcßn cã 1. Nh©n vËt bµ c« qua caÝ nh×n vµ t©m mét nh©n vËt ®­îc nhµ v¨n miªu t¶ tr¹ng cña bÐ Hång:(26’) kh¸ râ nÐt trong phÇn ®Çu cña v¨n bản đó là ai? Cuéc trß chuyÖn gi÷a bµ c« vµ bÐ * Hoµn c¶nh: Hång diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo? +BÐ Hång ch­a ®o¹n t¸ng bè. +Gần đến ngày giỗ đầu. + MÑ vÉn ch­a vÒ. + Bé Hồng chỉ nghe tin đồn về mẹ. 19. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà ? ?. Cuộc gặp gỡ ấy do ai chủ động tạo ra? Câu văn nào cho ta biết điều đó?. ?. Đọc đến đây, em có nhận xét gì về cử chỉ cười hỏi và nội dung câu hỏi của bà cô đối với đứa cháu?. ?. Nh­ng bÐ Hång l¹i nhËn ra ®iÒu g× trong cö chØ vµ c©u hái Êy cña c« m×nh? Rêt kÞch?. ? ?. ? ?. ? ?. ? ?. N¨m häc : 2010 - 2011. - Do bà cô chủ động tạo ra. - một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cười hái: Hång! Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ mµy kh«ng? - Nụ cười và câu hỏi có vẻ tỏ ra quan tâm, thương cháu lại đánh vào tính thích chuyÖn míi l¹, thÝch ®i xa cña trÎ( ®i xa được gặp mẹ đứa trẻ nào cũng thích)khiến người đọc có thể tưởng đây là một bà cô tốt bụng, thương anh chị, thương cháu mồ côi. - ý nghĩ cay độc trong giọng nói và nét mặt khi cười rất kịch.. - Giống người đóng kịch trên sân khấu, nhËp vai biÓu diÔn, nghÜa lµ rÊt gi¶ dèi. VËy thùc chÊt cö chØ cña c©u hái - Không thực chất bà ta cười hỏi ngọt của bà cô có phản ánh đúng tâm ngào,dịu dàng nhưng không hề có ý định trạng và tình cảm của bà ta với chị tốt đẹpđối với cháu mà như đang bắt đầu dâu: mẹ bé Hồng, với đứa cháu ruột một trò đùa tai ác với chính đứa cháu :bé Hồng không? Đó là thái độ gì? nhỏ đáng thương của mình. Sau lêi tõ chèi cña bÐ Hång,bµ c« - Hái lu«n giäng vÉn ngät: l¹i hái g×? Giäng nãi cña bµ ta nh­ Sao l¹i kh«ng vµo? Mî mµy ph¸t tµi l¾m, có như dạo trước đâu. thÕ nµo? Bà ta còn có cử chỉ gì đặc biệt? - Hai con m¾t long lanh cña c« t«i ch»m chÆp ®­a nh×n t«i. ThÊy bÐ Hång im lÆng,bµ ta cßn - Vỗ vai tôi cười mà nói: làm gì nữa? Với thái độ ra sao? Mµy d¹i qu¸, cø vµo ®i,tao ch¹y cho tiÒn tµu. Vµo b¾t mî mµy may v¸ s¾m söa vµ th¨m em bÐ chø. Nh­ng trong c©u nãi cña bµ ta, bµ - Hai tiÕng “ Em bД ng©n dµi, thËt ngät, ta cè t×nh ng©n dµi ra tõ nµo? thËt râ. T¹i sao bµ ta l¹i ng©n dµi ra nh­ - Rõ rang là bà ta đã thể hiện sự săm soi, vËy? §Õn ®©y ta cã thÓ hiÓu môc châm chọc nhục mạ đứa bé tự trọng và đích cuộc nói chuyện mà bà ta đặt ng©y th¬ b»ng c¸ch, xo¸y vµo nçi ®au, ra víi bÐ Hång lµ g×? nçi khæ t©m cña nã. Câu nói của bà ta không chỉ để lộ rõ sự ác ý mà đã chuyển sáng sự châm chọc, nhục mạ đứa cháu của mình. Quả không gì cay đắng bằng khi vết thương lòng bị người khác mà lại chính là cô mình. Mặc cho đứa cháu “ Cười dài trong - Vộn tươi cười kể chuyện cho tôi nghe. tiếng khóc” đau đớn xót xa thì bà c« vÉn tiÕp tôc lµm g×? Néi dung nh÷ng c©u chuyÖn bµ c« - ChuyÖn vÒ chÞ d©u m×nh: Ngåi cho con kÓ nh»m vµo ai? bú bên rổ bóng đèn, ăn vận rách rưới, 21. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG MÃ. N¨m häc : 2010 - 2011. mặt mày xanh bủng, người gày rạc không dám gặp người làng… ? C©u chuyÖn bµ ta kÓ cã g× tr¸i - Tr¸i víi c©u: Mî mµy ph¸t tµi l¾m. ngược với câu nói nào trước đó? Bà Mục đích: muốn làm cho đứa cháu đau ta kể như vậy nhằm mục đích gì? khæ h¬n n÷a,lóng tóng, thª th¶m h¬n. ? Sau đó bà ta còn làm gì? - §æi giäng, vç vai, nghiªm nghÞ. Tá sù ngậm ngùi thương xót thầy tôi. ? Em có nhận xét gì về thái độ của bà - Bà ta tỏ ra lạnh lùng vô cảm trước sự ta ë ®o¹n truyÖn nµy? đau đớn, xót xađến phẫn uất của đứa cháu, kể về sự đói rách, túng thiếu của người chị dâu với vẻ thích thú ra mặt. Cử chØ vµ lêi nãi tiÕp theo cña bµ ta lµ s thay đổi phép tấn công đứa cháu mà thôi. Khi thÊy ch¸u lªn tíi tËn cïng nçi phÉn uÊt, đau đớn bà ta mới tỏ ra ngậm ngùi thương xót. ? Qua đó em thấy nhân vật bà cô là => Bà cô là người đàn bà lạnh lùng, độc người mang tính cách như thế nào? ác, thâm hiểm tàn nhẫn. ? Khắc hoạ nhân vật hình ảnh người - Hạng người sống tàn nhẫn khô héo cả cô, tác giả muốn tố cáo hạng người tình cảm máu mủ ruột già trong cái xã nµo trong x· héi? héi thùc d©n nöa phong kiÕn lóc bÊy giê vµ kh«ng ph¶i kh«ng cßn tån t¹i trong x· hội ngày nay. Bà ta chính là đại diện cho một quạn niệm cổ hủ, lạc hậu đầy định kiến đối với người phụ nữ trong xã hội cũ: Luật tam tòng tứ đức… - Hình ảnh bà cô gây cho người đọc sự khã chÞu, c¨m ghÐt nh­ng còng chÝnh lµ hình ảnh tương phản giúp tác giả thể hiện hii\nhf ảnh người mẹ và tình cảm của bé Hồng đối với mẹ. 2. T©m tr¹ng bÐ Hång: H Tãm t¾t l¹i v¨n b¶n. a. Trong cuộc trò chuyện với người c«:(15’) ? Trước câu hỏi ngọt nhạt của bà - Cúi đầu không đáp. cô,bé Hồng có hành động gì?Bé trả - Cười đáp lại: Không! cháu không muốn lêi c« nh­ thÕ nµo? vµo cuèi n¨m thÕ nµo mî ch¸u còng vÒ. ? Thùc ra cã ph¶i bÐ Hång kh«ng - Bé đã toan trả lời là có. Vì đứa bé nào muèn vµo th¨m mÑ kh«ng? V× sao ch¼ng muèn cã mÑ ë bªn, ch¼ng muèn bÐ l¹i kh«ng nãi thùc lßng m×nh? được ở gần mẹ. Nhưng em đã sớm nhận ra sù lõa mÞ gi¶ dèi trong giäng nãi cña bà cô. Bé cúi đầu im lặng, cúi đầu là để suy nghÜ., t×m kiÕm mét c©u tr¶ lêi,mét cách đối phó. Và bé đã tìm một cách ứng xử thích đáng: Cũng cười và từ chối dứt kho¸t,l¹i cßn nãi lÝ do mét c¸ch rÊt cã lÝ tạoi sao lại dám từ chối lời đề nghị tốt đẹp của bề trên: Vì cuối năm thế nào mợ 22. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà ? ?. ?. ?. ?. ? ?. ?. N¨m häc : 2010 - 2011. ch¸u còng vÒ. - Lßng th¾t l¹i, khoÐ m¾t cay cay.. Khi bµ c« mØa mai: “Mî mµy ph¸t tµi l¾m…” bÐ Hång cã t©m tr¹ng ra sao? Khi người cô nhắc đến “Em bé” với - Nước mắt ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hoà, đầm đìa ở cằm và ở giọng kéo dài thì thái độ bé Hồng cæ. nh­ thÕ nµo? - Cười dài trong tiếng khóc. Tại sao bé Hồng lại khóc? Có phải - Chỉ vì tôi thương mẹ và căm tức sao mẹ t«i l¹i v× sî h·i nh÷ng thµnh kiÕn tµn ¸c bÐ buån vµ giËn mÑ? mµ xa l×a anh em t«i. GV: Trước những câu hỏi, lời châm chọc nh­ x¸t muèi vµo lßng, chøa ®Çy sù mØa mai chua caycủa người cô,lòng bé Hồn càng thắt lại vì đau đớn vì tủi nhục. Xúc động vì thương mẹ, căm tức hủ tục, thành kiến tàn ác đã làm cho mẹ con bé phải xa lìa. Thương mẹ, thương thân, đau đớn, tủi nhục, nỗi tích tụ ấy ngaỳ càng tích tụ dâng, dường như không kìm nén được trào ra thành dòng nước mắt tủi hờn chan hoà, đầm đìa… Chi tiết “Tôi cười dài trong tiếng - Cười mỉa mai căm giận hủ tục phong khãc” cã ý nghÜa g×? Em hiÓu nh­ kiến lạc hậu đã làm cho mẹ bé phaỉ bỏ thế nào về cái cười ấy của bé Hồng? con đi tha hương cầu thực, sinh nở một cách lén lút… Câu văn đã thể hiện một cách nồng nhiệt, mạnh mẽ cường độ của c¶m xóc t©m tr¹ng cña nh©n vËt. Nghe c« kÓ vÒ mÑ, bÐ Hång cã t©m - Cæ häng nghÑn ø, khãc kh«ng ra tiÕng. tr¹ng ra sao? T×m tõ ng÷, c©u v¨n - Giá những cổ tục đã đầy đoạ mẹ tôi thÓ hiÖn râ t©m tr¹ng nµy cña bÐ? một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh,®Çu mÈu gç, t«i quyÕt vå ngay lÊy mµ c¾n, mµ nhai, mµ nghiÕn cho k× n¸t vôn míi th«i. T¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt nµo - Nghệ thuật: động từ mạnh. trong c©u v¨n? - Hình ảnh so sánh đặc sắc. Cách sử dụng từ ngữ ở câu văn này Diễn tả sự căm giận cao độ những hủ đặc biệt? Tác dụng của cách sử tôc xÊu xa cña x· héi phong kiÕn thÓ dụng từ ngữ đó? hiện tâm trạng đau đớn, uất ức của chú bé Hồng lên đến cực điểm. Nguyên Hồng đã bộc lộ lòng căm thù tột cùng ở nh÷ng gi©y phót nµy b»ng c¸c chi tiÕt thật ấn tượng,lời văn dồn dập với các hình ảnh, động từ thật mạnh mẽ. Khi miêu tả tâm trạng của bé Hồng - Phương thức biểu cảm-> Bộc lộ một trong cuộc trò chuyện với người cô cách trực tiếp và gợi cảm trạng thái tâm tác giả chủ yếu sử dụng phương hồn đầy đau đớn, tủi hờn của bé Hồng. thức biểu đạt nào? Tác dụng của 23. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS CHIỀNG PHUNG – SÔNG Mà ?. ?. ?. ?. ? ?. ?. N¨m häc : 2010 - 2011. phương thức này? Qua đó em hiểu gì về tâm trạng của => Nỗi cay đắng, tủi cực cùng tình yêu bé Hồng trong cuộc trò chuyện với thương mãnh liệt của bé Hồng đối với mÑ. người cô? b. Khi bÊt ngê ®­îc gÆp mÑ:(14’) Trªn ®­êng ®i häc vÒ, nh×n thÊy - §uæi theo gäi bèi rèi. người ngồi trên xe giống mẹ bé - Nếu người ấy quay lại là một người Hồng đã làm gì? Bé có suy nghĩ ra khác thì thật là trò cười tức bụng cho lũ sao? bạn tôi… và cái lần đó không những làm t«i cùc mµ cßn tñi thÑn n÷a, kh¸c g× ¶o ảnh của một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục gi÷a sa m¹c. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶ - NghÖ thuËt: So s¸nh hành động suy nghĩ của bé Hồng -> TiÕng gäi: Mî ¬i! Mî ¬i … cuèng trong ®o¹n v¨n nµy? §Æc biÖt lµ quýt, mừng tủi, xót xa, đau đớn đầy hi biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®­îc sö dông väng; TiÕng gäi vang lªn gi÷a ®­êng thÓ ë ®©y? hiÖn sù kh¸t khao t×nh mÑ, niÒm ­íc ao ®­îc gÆp mÑ ®ang ch¸y báng trong t©m hồn non nớt của đứa trẻ mồ côi. Lối so s¸nh cña Nguyªn Hång khi diÔn t¶ suy nghÜ cña bÐ Hång. DiÔn t¶ ®­îc nçi kh¸t khao cao độ mong muốn được gặp mẹ cña bÐ Hång. Nõu ®­îc gÆp mÑ lµ tét cïng h¹nh phóc nh÷ng nÕu kh«ng ph¶i lµ mẹ thì cũng tột cùng đau đớn. Lối so s¸nh còng rÊt phï hîp víi lèi vÝ cña người Việt Nam ta về tình mẹ con: NghÜa mÑ nh­ nø¬c trong nguån ch¶y ra. Đó chính là phong cách văn chương, cái s©u s¾c nång nhiÖt rÊt riªng cña Nguyªn Hång. BÐ Hång cã nh÷ng biÓu hiÖn g× khi - Thë hång héc gÆp mÑ? - Ch¸n ®Ém må h«i - RÝu c¶ ch©n l¹i. - Oµ lªn khãc råi cø thÕ nøc në. Cã ph¶i v× ®uæi theo xe mÖt qu¸ - Thùc ra xe kÐo ch¹y rÊt chËm, chØ vµi nên bé mới “thở hồng hộc” không? giây bé đã đuổi kịp xe. Vậy thì thở hồng C¸c chi tiÕt trªn cho thÊy ®iÒu g× héc, tr¸n ®Ém må h«i kh«ng ph¶i v× mÖt ®ang diÔn ra trong lßng bÐ? mà đó là biểu hiện của sự xúc động m¹nh mÏ. BÐ kh«ng oµ khãc ngay khi nhận ra mẹ mà chỉ đến khi nhận được sự ©u yÕm vç vÒ cña mÑ( xoa ®Çu) th× niÒm vui sướng ấy mới vỡ oà ra thành tiếng khãc. Trong lßng mÑ bÐ Hång cã nh÷ng - C¶m gi¸c: c¶m gi¸c g×? + Êm ¸p m¬n man kh¾p da thÞt 24. GV: Quàng Thị Thanh Thủy Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>