Giải pháp phát triển dịch vụ thẻ thanh toán tại Việt Nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (215.97 KB, 4 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

li

NGHIEN CUTU - TRAO DOI

^

GIAI PHAP PHAT TRIEN

DICH VU THE THANH TOAN TAI VIET NAM

N g u y i n Quynh Nhii N g a n h a n g 
N g a n h a n g Indovina 
P h a m Van Cfn 
N g a n h a n g DT&PT Viet Nam - CN t i e n Giang

T

he thanh todn Id mgt phiiotng thdc thanh todn md ngiidi sd hUu the co the dung 
de thanh todn tien hdng hoa, dich vu hay rut tien tii dgng thong qua mdy doc the 
diigic lap dgt d cdc col sd cUa dcfn vi chdp nhdn the hay d cdc diem dng tien mat. 
Mgt sd thiet bi chuyen dung cho dich vu the nhii mdy giao dieh tii dgng - ATM 
(Au-tomated Teller Machine), mdy doc the tii dgng - EDC (Electronic Data Capture) hay diigc 
quen ggi dii khbng chinh xdc Id diem thanh todn - POS (Point Of Sale). Trong nhiing ndm 
gdn ddy, dich vu the thanh todn tgi Viet Nam da co nhiing cdi thien ddng ke. Tuy nhien, 
do nhieu nguyen nhdn khde nhau md dich vu ndy vdn chiia phdt trien tiictng xdng vdi 
tiem ndng vd doi hoi cda thi triidng, nen viec tiep tuc hodn thien vdphdt trien dich vu the 
thanh todn tgi Viet Nam Id yeu cdu cdn thiet. Thong qua bdi viet ndy, nhom tdc gid mudn 
diem lgi nhiing thdnh cong, di sdu phdn tich nhiing nguyen nhdn vd diia ra gidi phdp cho 
sii phdt trien dich vu the thanh todn tgi Viet Nam.

Thanh tvi^u dat dvtdc cua 
dich v u the t h a n h t o a n tai 
Viet Nam nhiXng n a m qua 
Mpt la, sd lupng eae td ehde
tham gia thi trUdng the ngay
cang nhieu; tinh de'n thang
10/2010, thi trudng the da eo

sU gdp mat cua 49 td ehde vdi
eae loai hinh nhU ngan hang
thuong mai (NHTM) nha nude
(03 td chdc); NHTM cd phan,
ngan hang lien doanh, ngan
hang nUdc ngoai (44 td chdc)
va td ehde phi ngan hang (02
td chdc). Thi trudng the thanh
toan Viet Nam da chdng td sU
ha'p d i n va canh tranh. Dich vu
the khdng con la linh vUc rieng
eua cae ngan bang ma cdn eo
sU tham gia cua cae td ehde phi
ngan hang thupc nhieu loai
hinh sd hdu [6].

Hai la, so' lupng the phat hanh,
mang ludi ATM va giao dich
the dupe md rpng; den ngay
30/06/2010, tdng sd the phat
hanh toan thi trUdng dat luy
ke 25.782.895 the vdi eae hinh
thdc chu yeu nhu the ghi np
npi dia, the ghi np qud'c te, the

B a n g 1: Tong hdp so l i e u t h e t i n h tdri n g a y 30/06/2010

C h i t i e u
So ATM

So EDC
ToDg so the
- The ghi no noi dia
- The ghi ng quoc te
- The tin dung quoc te'
- The khac

(the t r a tnioc, the t i n dung noi dia)

D o a n h so' suf d u n g t h e ( t r i e u

d o n g )

D o a n h so' t h a n h t o ^ n t h e

( t r i e u D S D )

31/12ffl009
9 723
36.620
21.675.002
19.960.914
1-062,211
371 718
280-159
3 2 8 . 2 9 2 - 1 0 9 , 7 3

1.061,50

30/06/2010

1 0 5 2 6
4 1 3 4 2
25782-895
23-340-771
1-211-613
441-768
788-743
2 1 2 - 1 4 5 - 4 3 2

6 7 1

So s a n h
Lii(>ng
t ^ n g / g i a m

+ 803
+ 4-722

+ 4-107-893
+ 3-379-857
+149-402

+ 70 050
+ 508-584

Ti 1? (%)

8.26
12,89
18,95

16,93
14,06
18,84
181,53

Nguon: Bdo cdo tdng hap so lieu the cua Hoi the NHVN[4]

tin dung qud'c te, the tin dung
npi dia, the tra trUdc... vUpt
71.89% chi tieu phat h a n h 15
trieu the [1]; trong tdng so' the
phat h a n h thi the npi dia the
bien sU vUpt trpi vdi so' lupng
24.129.514 the, chiem 93.59%.
Den ngay 30/06/2010, ea nUdc
cd 10.526 ATM, mang ludi ATM
phat trien manh, rpng khap ca
nudc dae biet la tai cac t h a n h
pho' ldn va khu cong nghiep.
Doanh sd sd dung the eho ta't
ca cac loai the trong nam 2009
dat 328.292.110 trieu ddng
trong dd doanh so' sd dung the
ghi np npi dia chiem Uu the vdi

93.40%. Doanh sd thanh toan
the qud'c te dat 1.061,50 trieu
USD (Bang 1).'

Ba la, sU lien ke't gida cac td

ehde chuyen mach the dupe
tien h a n h thuan lpi; thi trUdng
the thanh toan Viet Nam thdi
gian qua ghi nhan su boat dpng
tieh cUe eua ba td chdc ehuyen
mach the la Cdng ty cd phan
(CTCP) dich vu the Smarthnk
(Smartlink), CTCP chuyen
mach tai chinh qud'c gia Viet
Nam (Banknetvn) va He thd'ng
chuyen mach thanh toan the
ngan hang (VNBC) trong viec

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

NGHIEN CUfU • TRAO DOI I I I

ket ndi thanh toan lien he
thd'ng: Smartlink - Banknetvn
chinh thdc lien thdng ngay
23/05/2008, Smartlink - VNBC
hoan t h a n h ket nd'i ngay
03/12/2009 va Banknetvn
-VNBC edng bd' viec ket ndi
ngay 19/05/2010.

Ben canh cae ke't qua dat dupe
nhu tren, thi trudng the thanh
toan tai Viet Nam cdn tdn tai
mpt so ban ehe can dupe thao
gd de ed the tiep tue phat trien
trong thdi ky hpi nhap.

Thd nha't, chu the van tap trung
d dich vu rut tien mat; mac du
ATM dupc eae td chdc cung dng
dieh vu the gia tang dau tU ve
sd lupng va chat lupng dich vu
nhung van chUa khai thae triet
de cac tinh nang nhu chuyen
tien, thanh toan hda dun...
ma tap trung chu yeu d dieh
vu rut tien mat. Theo Bao eao
thudng nien cua Hpi the Ngan
hang Viet Nam (NHVN), trong
doanh sd sd dung the nam
2009, doanh so' rut tien mat
chiem 307.000 ty ddng (hPn
95,93%). Nguyen nhan do ngUdi
Viet Nam ed thdi quen sd dung
tien mat trong thanh toan, chi
tieu nen d i n den viee ehu the
rut tien mat ngay khi tien vao
tai khoan.

Thd hai, dich vu the cdn chda
dung nhieu rui ro khien ea
ngudi dan ldn ngan hang ehua
yen tam. Rui ro ve phia khach
hang: eae thu doan trpm cap
thdng tin the phue vu eho hanh
vi gian lan ngay cang da dang;

dung may ca the cd gan hop
quet the vdi chdc nang ma hda
de ghi trpm day so' tren the;
trpm cap thdng tin ea nhan va
thdng tin the tren hda dPn ca
the; cai thiet bi lay thdng tin td
ATM; thu thap, mua ban thong
tin the tin dung tren mpt sd
dien dan [8]. Theo nhan dinh
cua cae td ehde the qude te,
nguyen nhan la do Viet Nam
edn giao dich chu ye'u bdng

the td trong khi nhieu qud'c
gia nhu Anh, Phap, Malaysia,
Thai Lan... da chuyen ddi sang
the thong minh. Rui ro ve
phia cac td chdc eung dng dieh
vu the; theo bao cao cua Hpi
the NHVN, chi trong vdng 03
t h a n g eudi n a m 2010 ed 10 vu
trpm pha ATM, trong dd ed 02
vu bpn trpm da lay dupe so'
tien m a t t r e n 02 ty ddng [2].
Tinh h i n h trd nen dang bao
dpng va a n h hudng den hinh
a n h eua he thd'ng NHVN.
Nguyen n h a n chu yeu la do
cac td chdc cung dng dich vu
the thie'u sU hpp tac, b a n chd

chia se thdng tin ve rui ro
trong dieh vu the t h a n h toan.
Khi ed p h a t sinh rui ro, cae
td chdc khdng chia se kinh
nghiem da xd ly, dan de'n td
chdc nay lai gap p h a i ehinh
cac rui ro da xay r a trUdc dd
vdi n h d n g td ehde khae. Dieu
nay dat ra van de vai trd eua
Hpi the NHVN, eu t h e la Tieu
ban Quan ly rui ro vdi chdc
n a n g lam cau nd'i, gan ke't
cac td chdc t h a n h vien vi lpi
ieh ehung de eung p h a t t r i e n
t h i trudng the chua p h a t huy
hieu qua.

Thd ba, chat lupng dich vu
the chUa tao dieu kien thuan
lpi cho khach h a n g cae ATM
thudng xuyen rui vao t r a n g
t h a i bao tri, ngUng hoat dpng
hoac he't tien vao ngay p h a t
n h a n lupng cua eae dpn vi,
ngay nghi l l , hay ehi tien
rach, tien cu... gay bdc xue eho
khach hang sd dung dich vu
the t h a n h toan. Nguyen n h a n
do nhieu td chdc da p h a t
h a n h the mpt each d a t trong

khi khdng chu trpng dau tU
md rpng mang ludi, n a n g eao
chat lupng CP sd h a tang, cdng
nghe...dSn den tinh t r a n g eP
sd ha tang ky thuat khdng
dap dng dupe nhu cau sd dung
eua khach hang.

Viec ket ndi t h a n h toan the
lien mang ehua tao dieu kien

thuan lpi cho khach h a n g . Cu
t h e , viec cac td chdc Smartlink
- Banknetvn va VNBC cdng
bd' k e t nd'i t h a n h toan the lien
m a n g khdng ed nghia la the
eua bat ky td ehde t h a n h vien
thupc ba td chdc chuyen mach
the neu t r e n cung cd the giao
dich t a i EDC/POS cua ta't ca
td chdc t h a n h toan the cdn
lai. Den t h a n g 12/2010, mdi
ed 15 td ehde t h a m gia ke't
nd'i t h a n h toan lien thdng qua
EDC/POS do he thdng boat
dpng cua cac td chdc cung dng
dich vu the thieu ddng bp. Cac
td ehde mud'n ke't nd'i t h a n h
toan vdi nhau phai dap dng
eae tieu chuan de dam bao he

thd'ng eua eae ben n h a n dien,
hda m a n g dupc vdi nhau.
Thd tu, ehinh saeh phi eho giao
dieh the t h a n h toan edn nhieu
vUdng mac; chu the p h a i t r a
phi cho viec sd dung dich vu
[9]. Tuy nhien, de'n thdi diem
hien tai, Ngan h a n g Nha nUde
(NHNN) Viet Nam v l n ehua
cho phep cac td chdc cung dng
dieh vu the thu phi giao dieh
the npi m a n g [7]. Nhu vay, cac
td chdc eung dng dieh vu the
se gap nhieu khd k h a n trong
viee giai quyet ngudn thu de
t a i dau tu p h a t t r i e n m a n g
ludi va n a n g eao chat lupng
dieh vu the t h a n h toan trong
dieu kien cP sd phap ly cho
dich vu the t h a n h toan chUa
hoan thien n h u hien nay.
Thd nam, khd k h a n trong viec
md rpng t h a n h toan qua EDC/
PCS; de'n ngay 30/06/2010 t h i
trudng the t h a n h toan Viet
Nam dupc t r a n g bi 41.342
EDC/POS nhung chi t a p
trung d mpt so' td chdc h a n g
dau ve dich vu t h e . Theo Bao
cao thudng nien cua Hpi the

NHVN va t i n h toan eua n h d m
tac gia, rieng 06 td chdc:
NHTM cd p h a n Ngoai thuPng
Viet Nam, NHTM cd p h a n
Xang dau Petrolimex, NHTM
cd p h a n Cdng thUPng, Ngan

nganhang

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

II

B NGHIEN CUfU - TRAO DOI

h a n g Ndng nghiep va P h a t
trien Ndng thon Viet Nam,
NHTM cd phan A Chau va
NHTM cd phan Qudc te Viet
Nam da t r a n g bi den 27.841
EDC/POS (chiem hpn 67,34%
sd lupng EDC/POS toan thi
trudng) [4]. Hpn 40 td chdc
cung dng dich vu the cdn lai
chi chiem thi phan nho, trong
dd nhieu td chdc tuy cd cung
dng dich vu the nhU khdng co
EDC/POS. '

Nguyen n h a n la do cac dPn
vi chap n h a n the chua m a n
ma vdi viee chap n h a n t h a n h
t o a n bdng the vi hp vda p h a i
t r a phi eho td chdc eung dng

dieh vu t h e , vda p h a i cdng
k h a i doanh thu ban h a n g qua
he thd'ng t h a n h toan b a n g
t h e n e n khd t r d n t h u e . Dieu
n a y dat r a van de cac cP
quan hdu quan va cac td chdc
cung dng dich vu the can ed
ehinh sach va giai p h a p phu
hpp de khuyen khich cae dpn
vi k i n h doanh h a n g hda, dieh
vu md rpng viee chap n h a n
t h a n h t o a n b a n g t h e , b a n
ehe viee sd dung t i e n m a t
trong t h a n h toan.

D e x u a t g i a i p h a p p h a t 
t r i e n d i c h v u t h e t h a n h 
t o a n t a i V i e t N a m

De dich vu the t h a n h toan
t a i Viet Nam den n a m 2020
dat cae ehi tieu n h u mdc p h a t
h a n h 30 trieu the; 95% cae
trung t a m thUo'ng mai, sieu
thi, nha hang, khach san, cda
h a n g tu chpn... lap dat cac
thie't bi chap n h a n t h a n h toan
[1], nhdm tac gia de xua't mpt
so' giai phap n h u sau:

Bdi vdi khdch 
dung the

hdng sd

Can t a n g cUdng n h a n thdc eua
khach h a n g sd dung the thdng
qua viee eung cap thong tin cP
ban, day du ve nhdng lpi ich,
ehi phi cung n h u nhdng rui
ro gan lien vdi dieh vu t h a n h
toan t h e . Can day m a n h edng
tae tuyen truyen eho ehu the
hieu r a n g the t h a n h toan
khdng chi de r u t tien m a t ma
edn ed the dng dung nhdng
tien ieh khae (thanh toan hda
do'n, chuyen tien, t h a n h toan
h a n g hda t a i eae dPn vi chap
n h a n the); the t h a n h toan

khdng chi giao dieh t a i ATM
ma cdn ed the giao dich qua
EDC/POS va cac phupng tien
t h a n h toan hien dai khac.

Bdi vdi td chdc cung dng 
dich vu the

Cac td chdc cung dng dich vu

the can dam bao chat lupng
dich vu the thdng qua viec
thudng xuyen kiem tra, giam
sat tinh trang hoat dpng cua
he thdng ATM, EDC/POS; ehu
trpng edng tac tiep quy ddi vdi
eae ATM; tang cUdng cac bien
phap bao dam an toan lien quan
den dich vu the thanh toan.
Gida cac td chdc cung dng dich
vu the rat can sU hpp tac vdi
nhau trUdc het la viee md rpng
ket ndi thanh toan the. Tren cP
sd cac td chdc eung dng dieh vu
the da hoan thanh giai doan ket
ndi ATM lien mang, cac td ehde
can day nhanh ke hoach ke't
ndi thanh toan EDC lien mang,
thay ddi ma sd xac dinh chu the
- PIN (Personal Identification
Number) - lien mang, chuyen
tien lien he thdng ngan hang
qua the thanh toan.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

NGHIEN CUfU - TRAO DOI

i'.

ii^

f-

.A

%

*"*• ^ S

• - ^ % \ . '' '^'':'

?^^%

'"^lll

L"'^\m''lfc

^ ^ • H B O K H L ^ ^ f l ^ ^ O ^ ^

ncHCONm

d

m

V

' ' ^ ^ . .

Ngoai ra, cae td chdc can hpp
tae ve eong tac phdng ngda, xd
ly rui ro; sU phdi hpp, chia se
thong tin gida cac td ehde se tao
dieu kien thuan lpi cho viee chu

dpng phan tich, dua ra nhOCng
bien phap phu hp'p va kip thdi
trong viee Idem soat phdng ngira
rui ro. Tren CP sd cae thong tin
td cae td chdc kinh doanh the,
cae eP quan ehde nang nhu
NHNN, Hpi the NHVN se ed
nhiing danh gia thue te tinh
hinh rui ro gian lan the, tang
eudng edng tae quan ly, de ra
nhdng giai phap thieh hpp hd
trp eae td ehde thanh vien.

Bdi vdi cdc dcfn vi chdp 
nhdn the

Nha nude can tang cUdng edng
tae tuyen truyen, dao tao eho
eae dom vi chap nhan the ve lpi
ieh, sU thuan tien cua viee chap
nhan thanh toan bang the.
Cac td chdc eung dng dich vu the
can nang eao chat lupng dieh vu
the va cung cap cae dich vu gia
tang de thu hut cae dom vi chap
nhan thanh toan bang the.
Chinh phu cd ehe dp khuyen
khieh ve mat tai chinh nbU giam
thue cho dom vi chap nhan the
dd'i vdi phan doanh thu thanh

toan bang the.

Ngoai ra, nhdm tac gia cung
cd mpt sd kien nghi ddi vdi
NHNN Viet Nam va Hpi the
NHVN nbu sau:

Bdi vdi NHNN Viet Nam

Sdm ban hanh Thdng tU hudng
ddn thu va chia se phi giao dieh
the nham hd trp cae td chdc
eung dng dich vu the trong viee
bu dap mpt phan cac khoan chi
phi rat ldn de dau tU, van hanh
he tho'ng dich vu the va nang
cao chat lupng dieh vu the, mat
khae thay ddi dan thdi quen sd
dung the m i l n phi cua khach
hang thdi gian qua.

Cd ke hoach dinh hudng eho cac
td ehde eung dng dieh vu the
trong viec nang cap, chuyen ddi
va ap dung cdng nghe the thdng
minh de dam bao an toan, han
che rui ro d mdc tdi thieu trong
hoat dpng kinh doanh the. Can
cd vao ke hoach nay, cac td
chdc cung dng dich vu the se

chu dpng nghien cdu, xay dUng
ke hoach va cd dinh hudng dau
tu cP sd ha tang ky thuat de
phat trien dieh vu the mpt each
thieh hpp nham dam bao tinh
hieu qua trong hoat dpng kinh
doanh dich vu the cua minh.

Bdi vdi Hgi the NHVN

Phat huy tdi da vai trd cau ndi,
gan ket cae td chdc thanh vien
vdi nhau vi lpi ieh chung, bd qua
nhdng lpi ich ca biet de cung
phat trien thi trudng the trong
viec day manh hoat dpng cua
Tieu ban Quan ly rui ro theo
chdc nang da de ra: ehuyen
trach ve cdng tac quan ly rui ro
d cap dp lien ngan hang, dam
bao cae boat dpng quan ly rui
ro the dupe cap nhat va chia
se thudng xuyen gida cac ngan
hang, gdp phan tang cUdng
hieu qua kinh doanh the cho
eae td chdc t h a n h vien.

Thue day nhanh sU hpp tae
ddng bp eua cac td chdc cung

dng dieh vu the trong viec md
rpng ke't nd'i t h a n h toan the
cung nhu ke hoach chuyen ddi
td cdng nghe the td sang cdng
nghe the thdng minh tai Viet
Nam. Cd nhu vay, thi he thd'ng
t h a n h toan the d Viet Nam
mdi thuc sU thd'ng nha't t h a n h
mpt md'i, tao dieu kien thuc
day t h a n h toan khdng dung
tien m a t tai Viet N a m "

Tai lieu tham khao

1. Chinh phu ViU Nam (2006), Di 
dn thanh todn khong dung tien mat 
giai doan 2006-2010, Quyet dinh so 
291 /2006/ QD-TTg ngdy 29/12/2006. 
2. HQI the Ngdn hdng Viit Nam (2010), 
Bdo cdo ket qua cuQC hop cua Hoi the, 
Hiep hdi Ngdn hdng vdi Bo Cong an vi 
cdc vu trom tien tai may ATM, Cong 
vdn sd 255/HTNH

3. Hoi thi Ngdn hdng ViH Nam (2010), 
Bdo cdo Hoi thdo Qudn ly rui ro trong 
kinh doanh the.

4. HQI thi Ngdn hdng Vi?t Nam (2010), 
Bdo cdo tdng hap so li$u thi tinh din

ngdy 30/06/2010, Cong vdn sd 118/ 
HTNH ngdy 27/07/2010.

5. Hdi thi Ngdn hdng ViU Nam (2010), 
Bdo cdo thudng nien ndm 2009. 
6. Ngdn hdng Nhd nddc Vi^t Nam 
(2010), Thu thap thdng tin qudn ly rui 
ro thi vd ddy manh thanh todn qua 
POS, Cdng vdn sd 7723/NHNN-TT 
ngdy 08/10/2010.

7. Ngdn hdng Nhd nddc Vi^t Nam 
(2010), Kiin nghi cua Hgi thi tai Hdi 
nghi thudng niin ndm 2010, Cong vdn 
so 5361 /NHNN-TT ngdy 19/07/2010. 
8. Ngdn hdng Nhd nddc ViH Nam 
(2008), Du thdo Quyit dinh ban hdnh 
ke hoach chuyen ddi sang cdng nghi 
thi chip cho cdc Td chdc phdt hdnh 
thi, Td chdc thanh todn the tai Viit 
Nam, Cong vdn sd 298/BTT3 ngdy 
11/06/2008.

9. Ngdn hdng Nhd nddc Viet Nam 
(2007), Ban hdnh Quy chi phdt hdnh, 
thanh todn, sd dung vd cung cdp dich 
vu hd tra hoat dong thi ngdn hdng, 
Quyit dinh sd 20 /2007/ QD-NHNN 
ngdy 15/05/2007.

</div>