Giáo án môn học Ngữ văn 7 - Trường TH & THCS Dân Chủ - Tuần 4

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 Ngµy so¹n:…../…./2009 Ngµy gi¶ng:…../…./2009. Bµi 4: V¨n b¶n. Nh÷ng c©u h¸t than th©n. TuÇn 4 TiÕt 13. A. môc tiªu bµi häc Gióp HS: - KiÕn thøc:N¾m ®­îc ý nghÜa vµ néi dung mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt tiªu biÓu cña những bài ca dao về chủ đề than thân. - Kü n¨ng:§äc vµ ph©n tÝch c¸c bµi ca dao. - Thái độ:Yêu thích thể ca dao. B. chuÈn bÞ - ThÇy: SGK,SGV, TK bµi d¹y NV7; Tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô. - Trß: Häc thuéc bµi cò. So¹n bµi míi theo CH§H trong SGK. C. phương pháp - Phương pháp diễn dịch, vấn đáp, họat động nhóm, cá nhân, trao đổi, tích hợp. D. tiÕn tr×nh d¹y häc I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò: ? Đọc thuộc lòng 4 bài ca dao về tình yêu quê hương, đất nước? Nêu cảm nhận của em qua 4 bài ca dao đó? III. Bµi míi Hoạt động của thầy và trò Ghi b¶ng Hoạt động1: Đọc, tìm hiểu chú thích. I. §äc, t×m hiÓu chó thÝch 1. §äc GV: Nêu yêu cầu đọc: Rõ ràng, chậm, buồn. Lưu ý các mô típ: Thân cò, thương thay, thân em, đọc 2. Chó thÝch nhÊn giäng h¬n. GV: §äc mÉu VB ? Trong bµi cã tõ nµo kh«ng hiÓu? H·y dùa vµo chó thích để giải thích? HS: L­u ý chó thÝch 2,5,6 ,1. Hoạt động 2: Phân tích VB II. Ph©n tÝch v¨n b¶n ? V× sao cã thÓ xÕp 3 bµi CD vµo 1 nhãm ? 1.KÕt cÊu, bè côc HS : §Òu lµ nh÷ng c©u CD: than th©n tr¸ch phËn c¬ cùc cay đắng. ? Cho biÕt néi dung cô thÓ cña tõng bµi? HS: - Bµi 1: than th©n con cß. - Bµi 2: nãi vÒ th©n phËn t»m, kiÕn, h¹c, cuèc. - Bµi 4: nãi vÒ th©n phËn tr¸i bÇu. ? Tõ 3 bµi ca dao trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ c©u h¸t than th©n? HS: Là những câu hát mượn chuyện con vật nhỏ bé để giãi bày nội chua xót, đắng cay cho cuộc đời khổ cực PTB§: Miªu t¶ + BiÓu của những kiếp người bé mọn trong xã hội cũ. c¶m ? PTB§ chÝnh cña VB Nh÷ng c©u h¸t ... lµ g×?. Hoµng ThÞ T×nh. 64 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 HS: BiÓu c¶m + Miªu t¶. HS : §äc bµi CD 1 ? H×nh ¶nh nµo ®­îc miªu t¶ trong bµi CD 1? ( con cß) ? Cuộc đời con cò được diễn tả qua những từ ngữ nµo? HS : - LËn ®Ën 1 m×nh. - Lªn th¸c xuèng ghÒnh. - BÓ ®Çy ao c¹n – gÇy cß con. GV: G¹ch ch©n tõ lËn ®Ën, th¸c ghÒnh, bÓ ®Çy ao c¹n yªu cÇu HS gi¶i thÝch. ? LËn ®Ën thuéc tõ lo¹i nµo? nã ®­îc gi¶i thÝch theo c¸ch nµo? HS: Tõ l¸y bé phËn, ®­îc gi¶i thÝch b»ng c¸ch ®­a ra tõ đồng nghĩa. ? Cuộc đời lận đận của cò được diễn tả như thế nào trong bµi? HS: Một mình kiếm ăn nơi nước non ghềnh thác nhưng cß vÉn gÇy gß khi bÓ c¹n, ao ®Çy. - Thác ghềnh là nơi chắn ngang dòng nước chảy xiết, kiếm ăn nơi đó rất khó khăn, trắc trở, nguy hiểm. GV: Con cß khã nhäc, vÊt v¶ v× gÆp qu¸ nhiÒu khã kh¨n, tr¾c trë, ngang tr¸i. Mét m×nh ph¶i lËn ®Ën gi÷a nước non, thân cò gầy guộc mà phải lên thác xuống ghÒnh. Nã gÆp nhiÒu c¶nh “bÓ ®Çy, ao c¹n” ngang tr¸i, khã nhäc vµ kiÕm sèng mét c¸ch vÊt v¶.. 2.Ph©n tÝch a. Bµi ca dao1 - H×nh ¶nh con cß.. - Cuộc đời, vất vả, lận đận, đắng cay.. ? Vì sao người nông dân xưa thường dùng hình ảnh con cò để diễn tả cuộc đời, thân phận của mình? HS: - Trong các loài chim kiếm ăn ở đồng ruộng, cò gần gũi với người nông dân hơn cả. Khi cày cuốc, cấy hái, người nông dân Việt Nam thường thấy con cò ở bªn hä: cß lÆn léi theo luèng cµy, cß bay trªn c¸nh đồng lúa, cò đứng bên bờ ruộng rỉa lông, rỉa cánh. - Cò có nhiều đặc điểm giống cuộc đời và phẩm chất người nông dân: gắn bó với đồng ruộng, lăn lộn sớm hôm, lam lũ, chịu thương chịu khó kiếm sống. ? Hình ảnh con cò thường được người nông dân thời xưa mượn để diễn tả cuộc đời và thân phận của mình. §ã lµ biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? Nã cã t¸c dông nh­ thÕ nµo? - Hình ảnh ẩn dụ, tượng HS: Tù béc lé (b¶ng chÝnh) tr­ng. GV: Dân gian đã phát hiện ra những điểm tương đồng giữa cò-con vật quen thuộc với người nông dân lam lũ: nhỏ bé, đơn độc, cặm cụi làm ăn nhưng cuộc sống thất thường, khó nhọc. Cách nói ẩn dụ vừa chính xác sinh Con cò là biểu tượng cho. Hoµng ThÞ T×nh. 65 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 động, vừa dễ hiểu, xúc động lòng người. Nghệ thuật: -Từ láy gợi tả lận đận, nghệ thuật đối lập gi÷a : *Nước non rộng lớn - cò 1 mình đơn côi. * Lªn th¸c - xuèng ghÒnh. * BÓ ®Çy - víi ao c¹n. Hình ảnh con cò là biểu tượng chân thực về số phận bất hạnh của người nông dân trong XH cũ. ? Cã nhiÒu bµi ca dao dïng h×nh ¶nh con cß diÔn t¶ cuộc đời, số phận người nông dân. Em hãy tìm 1 số bµi CD cã néi dung nh­ thÕ? HS: - Cái cò mà đi ăn đêm… - C¸i cß lÆn léi bê s«ng… - Cái cò đi đón cơn mưa… - Trời mưa … con ốc nằm co, con tôm đánh đáo con cß kiÕm ¨n… GV: Sau này Tú Xương trong bài Thương vợ cũng mượn hình ảnh con cò để nói về nỗi nhọc nhằn, vất vả cña vî «ng: " LÆn léi th©n cß…" - VÊt v¶, lam lò quanh n¨m mµ vÉn NghÌo tõ ng· 7 ngã 3 nghèo về. Ai đã gây ra nỗi bất hạnh đó? HS: Quan s¸t 2 c©u ca dao cuèi. ? Tõ "ai" ë ®©y cã ý nghÜa g×? HS:- "Ai": Đại từ phiếm chỉ, ám chỉ thế lực đã khiến cho cß lËn ®Ën, nhäc nh»n, vÊt v¶.Tè c¸o lªn ¸n XH phong kiÕn. - NghÖ thuËt: sö dông ®iÖp tõ, c©u hái tu tõ. GV Bình: Bằng những biện pháp nghệ thuật đặc sắc: Những hình ảnh đối lập thể hiện nghịch lí trong cuộc đời con cò, cũng chính là cuộc đời người lao động ngày xưa: Một mình phải đối mặt với biết bao biến động ở đời ( bể đầy, ao cạn). Kết hợp với phép đối lập là các từ ghép, từ láy, từ gợi tả đặc biệt là câu hỏi tu từ ở cuối bài, bài ca dao bộc lộ tâm trạng buồn thương, ngao ng¸n. Mçi dßng lµ tiÕng than, tiÕng thë dµi chua xãt. Do đó ngoài nội dung than thân, bài ca dao còn có nội dung ph¶n kh¸ng, tè c¸o XHPK chèng ¸p bøc bÊt c«ng.. sè phËn bÊt h¹nh, hoµn c¶nh khã kh¨n ngang tr¸i của người nông dân trong XH cò.. - §¹i tõ phiÕm chØ ai, ®iÖp tõ, c©u hái tu tõ  sù ph¶n kh¸ng, tè c¸o XHPK.. b. Bµi ca dao 2: HS: §äc bµi CD 2 ? Bµi ca 2 lµ lêi than dµnh cho hai nçi khæ: nçi khæ của những cuộc đời phiêu bạt oan trái và nỗi khổ của những cuộc đời lao động vất vả nhưng hưởng thụ * 4 c©u ®Çu chẳng là bao. Hãy lựa chọn những câu ca tương ứng? HS: - Lời than về nỗi khổ của những cuộc đời phiêu bạt oan tr¸i: hai c©u sau.. Hoµng ThÞ T×nh. 66 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - Lời than về nỗi khổ của những cuộc đời lao động vất vả nhưng hưởng thụ chẳng là bao: hai câu đầu. ? Cuộc đời tằm và kiến được hình dung và thể hiện nh­ thÕ nµo qua lêi ca 1 vµ 2? HS: - Tằm: suốt đời chỉ ăn lá dâu, cuối đời phải dứt ruột tận cùng để làm thành tơ quý cho người. - KiÕn: loµi vËt nhá bÐ nhÊt, cÇn Ýt thøc ¨n nh­ng tõng đàn phải kéo đi kiếm ăn hàng ngày. ? Đó là những cuộc đời như thế nào? HS: - Hi sinh nhiều, hưởng thụ ít. - Kiếm sống triền miên, vất vả nhưng hưởng thụ ít. ? Theo em, trong ca dao con t»m vµ c¸i kiÕn lµ biÓu tượng cho loại người nào trong xã hội mà dân gian tỏ lòng thương cảm? ? Em cã h×nh dung nh­ thÕ nµo vÒ h×nh ¶nh h¹c trong hai c©u ca? HS: C¸nh chim muèn t×m n¬i nhµn t¶n, phãng kho¸ng, tho¸t khái cuéc sèng gß bã, chËt chéi nh­ng l¹i ph¶i lang thang vô định giữa bầu trời rộng lớn. GV: - L¸nh-nghÜa lµ t×m n¬i Èn n¸u. - §­êng m©y: tõ ­íc lÖ chØ kh«ng gian phãng kho¸ng, nhµn t¶n. -> con h¹c muèn t×m n¬i nhµn t¶n, phãng kho¸ng. ? Trong văn học, hạc là biểu tượng cho tuổi già cõi tiªn, sù nhµn t¶n. Nh­ng cßn h¹c trong bµi ca dao nµy cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? HS: Biểu tượng cho cuộc đời phiêu bạt, vô định và những cố gắng tuyệt vộng của người lao động trong xã héi cò. ? Cã thÓ h×nh dung nh­ thÕ nµo vÒ th©n phËn con cuèc trong hai c©u ca cuèi? HS: Con cuèc gi÷a trêi: gîi h×nh ¶nh 1 con vËt nhá nhoi, cô độc giữa không gian rộng lớn vô tận. - Kêu ra máu: tiếng kêu đau thương khắc khoải, tuyệt väng vÒ nh÷ng ®iÒu oan tr¸i. ? Hãy phân tích ý nghĩa của cụm từ “thương thay”? HS th¶o luËn nhãm. GV: - Bài 2 là lời người lao động thương cho thân phận của những người khốn khổ và cũng là của chính mình trong xã hội cũ. “thương thay” là tiếng than biểu hiện sự thương cảm, xót xa ở mức độ cao. - Từ “thương thay” được lặp lại 4 lần. Mỗi lần được sử dụng là một lần diễn tả một nỗi thương – thương thân phận mình và thân phận người cùng cảnh ngộ. Bốn câu ca dao – bốn nỗi thương. Sự lặp lại tô đậm mối thương. Hoµng ThÞ T×nh. - Tằm: hi sinh nhiều, hưởng thô Ýt.. - KiÕn: kiÕm sèng triÒn miên, vất vả, hưởng thụ ít. -> Biểu tượng cho những con người có thân phận nhỏ nhoi, yếu ớt, có nhiều đức tÝnh tèt nh­ng vÊt v¶ trong cuéc sèng. * 4 c©u sau. - Cánh hạc: cuộc đời phiêu bạt, lận đận, vô định giữa kh«ng gian réng lín.. - Con cuèc – kªu ra m¸u: th©n phËn thÊp cæ bÐ häng, nçi khæ ®au oan tr¸i chÞu sù bÊt céng. - Điệp từ: Thương thay Lời người lao động Tô đậm nỗi thương cảm xót xa, sự đồng cảm sâu sắc cho những cuộc đời cay đắng bÊt h¹nh nhiÒu bÒ trong XH cò.. 67 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 cảm, xót xa cho cuộc đời cay đắng nhiều bề của người dân thường. + Sù lÆp l¹i cßn cã ý nghÜa kÕt nèi vµ më ra nh÷ng nçi thương khác nhau. Mỗi lần lặp lại, tình ý của bài ca lại ®­îc ph¸t triÓn. HS: §äc bµi CD 3 ? Bµi ca dao lµ lêi cña ai? V× sao em biÕt ®­îc ®iÒu đó? HS: Lêi c« g¸i v× ®­îc b¾t ®Çu b»ng côm tõ Th©n em. ? Cã rÊt nhiÒu nh÷ng bµi ca dao b¾t ®Çu b»ng côm tõ này? Những bài CD ấy thường nói về ai? Về điều gì và thường giống nhau ntn về nghệ thuật? HS: Th©n em nh­: - Cñ Êu gai... - Tấm lụa đào - H¹t m­a sa - Giếng giữa đàng... chân Thường nói về thân phận khổ đau của người phụ nữ trong XH cò. - Gièng nhau: + Më ®Çu b»ng nhãm tõ th©n em. + Sö dông h×nh ¶nh so s¸nh. ? Trong bµi ca nµy,” th©n em” ®­îc so s¸nh víi “tr¸i bÇn”. Tr¸i bÇn lµ thø qu¶ nh­ thÕ nµo? Tªn gäi cña trái bần gợi liên tưởng gì? HS: - Gi¶i thÝch nh­ chó thÝch SGK - Tr¸i bÇn gîi sù nghÌo khæ. GV: Trong CD nh÷ng tr¸i bÇu, bÝ, bÇn, mï u, sÇu riêng thường gợi đến cuộc đời, thân phận cay đắng, bất h¹nh. - Cái đặc biệt trong phép so sánh ấy là hình ảnh trái bần lµ 1 lo¹i qu¶ nh­ng bÇn cßn lµ 1 c¸ch ch¬i ch÷ gîi sù liên tưởng tới cái nghèo khó. ? Em cã suy nghÜ g× vÒ h×nh ¶nh tr¸i bÇn trong lêi ca dao “Giã dËp sãng dåi biÕt tÊp vµo ®©u”? HS: Giã dËp, sãng dåi: Sù x« ®Èy, vïi dËp tµn nhÉn cña sãng giã mªnh m«ng, kh«ng biÕt tr«i vÒ ®©u, h×nh ¶nh ẩn dụ gợi số phận chìm nổi lênh đênh vô định của người phụ nữ trong XH phong kiến. GV bình: Bài ca dao 3 là lời than trực tiếp của người phụ nữ. Bài ca dao đã diễn tả 1 cách xúc động những đắng cay của người phụ nữ trong XH xưa. Họ dù có xinh đẹp, tài hoa đến mấy thì số phận họ cũng chỉ như hạt mưa, cái giếng giữa đàng, trái bần trôi... vật vờ, may rủi, hạnh phúc hay bất hạnh không lường trước được. Sau này Hồ Xuân Hương đã sử dụng sáng tạo. Hoµng ThÞ T×nh. c. Bµi ca 3 - Më ®Çu: côm tõ th©n em quen thuéc.. - Hình ảnh so sánh đặc biÖt: th©n em – tr¸i bÇn.. - H×nh ¶nh Èn dô gîi sè phận chìm nổi vô định của người phụ nữ trong XHPK.. 68 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 cụm từ thân em để bày tỏ sự thương cảm, chua xót cho số phận người phụ nữ trong bài thơ Bánh trôi nước... (Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn ...) Hoạt động 3: Tổng kết ? Khái quát những nét đặc sắc của cả 3 bài thơ về nội dung vµ nghÖ thuËt? HS: - Kh¸i qu¸t NT: ( ThÓ th¬, ©m ®iÖu; tõ ng÷, h×nh ¶nh; phÐp tu tõ) - ND: 2 ND ( b¶ng chÝnh) - §äc phÇn ghi nhí / 49. ? Suy nghÜ cña em sau khi häc xong 3 bµi CD? HS : Tù béc lé GV: Định hướng. - Phản ánh sinh động nỗi đau khổ, bất hạnh, cuộc sống vất vả lam lũ của người dân lao động trong XH cũ. - Lªn ¸n, tè c¸o m¹nh mÏ x· héi phong kiÕn ®Çy ¸p bức, bất công. Người lao động vẫn vượt lên nỗi đau khổ sèng l¹c quan, cÊt cao tiÕng h¸t. - XH cần có sự bình đẳng giai cấp, giải phóng phụ nữ... ? Liªn hÖ víi phô n÷ ngµy nay? HS: Tù liªn hÖ - Kh«ng cßn nh÷ng sè phËn ®au khæ bÊt h¹nh nh­ ThÞ Kính, Hồ Xuân Hươg, Vũ Nương, chị Dậu ... Người phụ nữ được bình đẳng với nam giới về mọi mặt... Hoạt động 4: Luyện tập ? §äc diÔn c¶m , thuéc lßng 3 bµi ca dao? Em thÝch bµi ca dao nµo ? V× sao? HS: §äc diÔn c¶m. - §äc thªm vÒ nh÷ng c©u h¸t than th©n. IV. Cñng cè - §Æc ®iÓm cña 3 bµi ca dao vÒ ND vµ NT? V. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài mới - Thuéc lßng 3 bµi CD, thuéc ghi nhí - So¹n: Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm E. Rót kinh nghiÖm. Hoµng ThÞ T×nh. III. Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt - ThÓ th¬ lôc b¸t víi ©m ®iÖu buån, chua xãt. - Sö dông m« tÝp quen thuéc. - H×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô, tượng trưng. 2. Néi dung - Cuộc đời, số phận đắng cay của người phụ nữ. - Sù ph¶n kh¸ng, tè c¸o XH phong kiÕn. 3. Ghi nhí: SGK/49. IV. LuyÖn tËp. 69 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 Ngµy so¹n:…../…./2009 Ngµy gi¶ng:…../…./2009. Bµi 4: V¨n b¶n. TuÇn 4 TiÕt 14. Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm. A. môc tiªu bµi häc Gióp HS: - KiÕn thøc:N¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa vµ 1 sè h×nh thøc nghÖ thuËt tiªu biÓu cña những bài ca dao thuộc chủ đề châm biếm. - Kü n¨ng: RÌn kü n¨ng ph©n tÝch ca dao. - Thái độ:Thuộc lòng những bài ca dao đã học. B. chuÈn bÞ -ThÇy: SGK, SGV, tµi liÖu tham kh¶o. - Trß: Häc thuéc bµi cò. So¹n bµi míi theo CH§H trong SGK. C. phương pháp - Diễn dịch; vấn đáp, trao đổi, đàm thoại, thực hành, hoạt động cá nhân, nhóm, tích hîp. D. tiÕn tr×nh d¹y häc I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc lßng 3 bµi ca dao than th©n? Em thÝch bµi ca dao nµo nhÊt ? V× sao? Yêu cầu: - HS đọc thuộc lòng 3 bài ca dao than thân. - Chän ®­îc bµi ca dao thÝch nhÊt vµ gi¶i thÝch ®­îc lÝ do v× sao thÝch. III. Bµi míi Hoạt động của thầy và trò Ghi b¶ng Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chú thích . I. §äc, t×m hiÓu chó thÝch GV: Nêu yêu cầu đọc: giọng hài hước, vui có khi mỉa mai. GVĐọc mẫu 1 bài. HS đọc lại. HS: Gi¶i thÝch theo chó thÝch SGK / 52. II. Ph©n tÝch v¨n b¶n 1.KÕt cÊu, bè côc Hoạt động 2 : Hướng dẫn HS tìm hiểu VB. ? V× sao 4 bµi ca dao ®­îc xÕp chung vµo mét v¨n b¶n? HS: Vì chúng đều phản ánh những điều bất thường của cuộc sống. Có ý nghĩa gây cười, châm biếm. ? Để gây cười, châm biếm ca dao thường sử dụng biện pháp ẩn dụ, tượng trưng, phóng đại. Hãy chỉ ra điều đó? HS: - Phóng đại: bài 2,4. - ẩn dụ, tượng trưng: bài 3. - Phóng đại và ẩn dụ tượng trưng: bài 1. ? Có những hiện tượng đáng cười nào được phản ¸nh trong v¨n b¶n? HS: - Lười nhác mà đòi sang trọng.. Hoµng ThÞ T×nh. 70 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - ViÖc tù nhiªn ho¸ ra bÝ Èn. - ViÖc buån ho¸ viÖc vui. - Cã danh mµ kh«ng thùc. ? Trong bµi ca dao nµy, lÝ lÞch chó t«i ®­îc tãm t¾t qua c¸c chi tiÕt nµo vÒ thãi quen vµ tÝnh nÕt? Qua đó hiện ra một chân dung như thế nào của chú tôi? HS: PBYK. ? Những thứ hay và ước của chú tôi là bình thường hay bất thường? Vì sao?Hãy chỉ ra sự ngược đời trong thói quen và tính nết của người chú này? HS: Không bình thường vì toàn ước điều hưởng thụ nhưng không muốn lao động cống hiến để tạo ra những thứ đó. -> Lười nhác lại đòi làm sang. GV: Rõ là con người lắm tật, vừa rượu chè, vừa lười biÕng. Ch÷ “hay” rÊt mØa mai. Hay lµ giái, nh­ng giái rượu chè và ngủ thì không ai khen. Thông thường, để giới thiệu việc nhân duyên cho ai, người ta phải nói tốt, nói thuận cho người đó. Đây thì ngược lại. Bài ca dùng hình thức nói ngược để giễu cợt, châm biếm nh©n vËt chó t«i. ? Trong ca dao, người con gái đẹp người, đẹp nết được gọi là “cô yếm đào”. Dân gian đã đặt chú tôi bên cạnh cô yếm đào với ngầm ý gì? HS th¶o luËn nhãm bµn 3 phót. GV: Cách thể hiện sự đối lập, ngầm ý mỉa mai, giễu cît chó t«i. §Æt c¸i v« gi¸ trÞ c¹nh c¸i gi¸ trÞ, c¸i xÊu cạnh cái tốt, chàng trai xứng đáng lấy cô yếm đào phải là người có nhiều nết tốt, giỏi giang chứ không phải là người như chú tôi có nhiều tật xấu như vậy. ? Hai c©u ®Çu cña bµi ca dao cã ý nghÜ nh­ thÕ nµo? HS: - Vừa để bắt vần, vừa để chuẩn bị cho sự giới thiệu nhân vật -> đây là hiện tượng thường gặp trong ca dao. GV: §­a ra vÝ dô: “Qu¶ cau nho nhá, c¸i vá v©n v©n…” ? Như vậy, bài ca dao này nhằm chế giễu loại người nµo trong x· héi? GV: Chèt ghi. - Kh¸i qu¸t: 1 «ng chó v« tÝch sù, " Dµi l­ng tèn v¶i, ¨n no l¹i n»m" Mét «ng chó, nh­ thÕ trong hoµn c¶nh gia đình nông dân nghèo, với công việc lao động vất vả, khẩn trương, tất bật thật đáng nhắc nhở, phê phán. Chú tôi làm sao có thể xứng với cô yếm đào trẻ trung,. Hoµng ThÞ T×nh. 2. Ph©n tÝch a. Bµi ca dao 1 * Nh©n vËt chó t«i: - Thãi quen: hay töu hay t¨m, hay chÌ, hay n»m ngñ tr­a. - TÝnh nÕt: ngµy ­íc m­a, đêm ước dài. -> Nghiện rượu chè, lười biÕng - Lười nhác đòi làm sang.. Chế giễu hạng người lười nh¸c, nghiÖn ngËp trong x· héi.. 71 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 xinh đẹp ấy  lời ướm hỏi, mai mối nhẹ nhàng mà hãm hØnh s©u cay. - TiÕp sau ch©n dung chó t«i lµ ch©n dung «ng thÇy bãi ë bµi 2 HS: §äc bµi ca dao thø 2. ? bµi CD 2 nh¹i lêi cña ai nãi víi ai? HS: Nhại lời thầy bói phán cho người đi xem bói. ? ThÇy bãi ph¸n ntn? Em cã NX g× vÒ lêi cña thÇy bãi? HS: Sè c«: + Ch¼ng giµu ... + Cã mÑ...  Nói dựa, nói nước đôi, nhưng lại có vẻ cụ thể, rõ ràng như đinh đóng cột. GV: Toàn những chuyện hệ trọng trong cuộc đời con người mà người xem bói rất quan tâm (đặc biệt là phụ n÷) ®­îc thÇy bãi ph¸n cã vÎ cô thÓ râ rµng, kh¼ng định như đinh đóng cột bằng cách nói nước đôi, nói dùa, nãi nh÷ng sù thËt hiÓn nhiªn mµ ai còng biÕt chø kh«ng cÇn ph¶i thÇy bãi míi biÕt. Thùc tÕ thÇy ®o¸n nh­ng ch¼ng ®o¸n ®­îc g×  lêi thÇy v« nghÜa, nùc cười. ? Qua đó lộ ra bản chất của thầy bói ở đây là gì? HS: Dốt nát, bịp bợm, lợi dụng lòng tin người khác để kiếm tiền buôn thần bán thánh. ? Bài ca dao phê phán hiện tượng nào trong XH? Hãy tìm những bài ca dao khác có nội dung tương tù? HS: PBYK ? Bài CD còn có ý nghĩa đối với ngày nay không? V× sao? HS: Cßn cã ý nghÜa - Gi¶i thÝch. GV: Chèt ghi Bªn c¹nh viÖc phª ph¸n, ch©m biÕm nh÷ng kÎ hµnh nghÒ mª tÝn dÞ ®oan, dèt n¸t, lõa bÞp, lîi dông lßng tin của người khác để kiếm tiền. Bài ca dao đồng thời cũng phê phán sự mê tín mù quáng của những người Ýt hiÓu biÕt, tin vµo sù bãi to¸n nh¶m nhÝ, ph¶n khoa häc. §Õn nay bµi ca vÉn cßn ý nghÜa thêi sù. TiÒn buéc gi¶i yÕm bo bo, Trao cho thÇy bãi ®©m lo vµo m×nh GV chuyển: Nếu bài CD 1 là châm biếm đả kích chó t«i.... bµi 2 giÔu cît thÇy bãi nãi dùa th× bµi 3 l¹i đi sâu vào hủ tục ma chay, cưới xin trong xã hội cũ.. b. Bµi ca dao 2 - Nh¹i l¹i lêi cña thÇy bãi nãi với người đi xem bói (nữ). + Nãi vÒ nh÷ng chuyÖn hÖ trọng về số phận mà người đi xem bãi rÊt quan t©m mét cách nước đôi, lấp lửng, nh÷ng ®iÒu hiÓn nhiªn.. - Bản chất dốt nát, lừa đảo, bÞp bîm..  Phª ph¸n, ch©m biÕm nh÷ng kÎ hµnh nghÒ mª tÝn dÞ ®oan.. HS: §äc bµi CD 3. Hoµng ThÞ T×nh. 72 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 ? Bµi CD miªu t¶ c¶nh g×? Trong c¶nh Êy nh÷ng con vật nào được nói đến? Hãy hình dung công việc cô thÓ cña mçi nh©n vËt trong bµi ca nµy? HS: §¸m ma cß. Gåm: cß con, cµ cuèng, chim ri, chµo mµo, chim chÝch tham gia. - Cò con: tính ngày giờ làm ma, thái độ bình tĩnh, kh«ng cã vÎ tÊt bËt, lo l¾ng, ®au buån. - Cà cuống: uống rượu say đến ngất ngưởng như ở chç vui ch¬i. - Chim ri: tranh nhau miÕng ¨n, ®iÖu bé vui nhén. - Chào mào: đếm nhịp cho bài hát vui. - Chim chÝch: ®iÖu bé th« thiÓn, loan b¸o Çm Ü, kh«ng ph¶i c¸ch ®­a tin buån. ? Những hành động đó gợi lên một cảnh tượng như thế nào? Cảnh tương trong bài có phù hợp với đám ma kh«ng? V× sao? HS: - Không phù hợp với đám ma bởi không khí nhộn nhịp, vui vẻ, ríu rít, đánh chén, chia chác trong cảnh mất mát, tang tóc của gia đình người chết. Đám ma trở thành dịp để vui vẻ om sòm. GV: §iÒu nµy còng lµ 1 thùc tÕ ë XH n«ng th«n VN x­a: Nh÷ng cuéc chÌ chÐn tèi ngµy, say s­a bÝ tØ, c·i vã om sòm, chia chác vô lối diễn ra thường xuyên: Thôi thì đám ma, đám cưới, đám hỏi, đám nhà mới, phạt vạ, chửa hoang... đều ăn uống lôi thôi, tốn kém, mÖt mái. §ã lµ nh÷ng hñ tôc hÕt søc nÆng nÒ 1 trong những nguyên nhân dẫn đến nghèo đói, lạc hậu của người nông dân ở nông thôn xưa.. c. Bµi ca dao 3 - Cảnh đám ma theo tục lệ cò.. - Kh«ng khÝ nhén nhÞp, vui vẻ, ríu rít, đánh chén, chia ch¸c trong c¶nh mÊt m¸t, tang tãc.. ? Bài 3 vẽ lên cảnh tượng 1 đám ma theo lệ cũ. Mỗi con vật tượng trưng cho 1 loại người, 1 hạng người. Đó là những hạng người nào? - Mỗi con vật tượng trưng HS: Th¶o luËn nhãm bµn 3 phót. cho 1 loại người , 1 hạng - Cò: Người nông dân lao động ở làng xã - Cà cuống: Những kẻ tai to mặt lớn như xã trưởng, người trong xã hội. lí trưởng, hay ông cống( Đeo nhạc... Ng. văn6) - Chim ri, chµo mµo: Cai lÖ, lÝnh lÖ ( D¹ng anh nh¾t trong - " Đeo nhạc cho mèo" ) đến đám ma lăng xăng ra oai để được sai vặt, ngồi vào bàn kiếm miếng. - Chim chÝch: Mâ ®i rao viÖc lµng. ? Việc chọn những con vật để miêu tả, đóng vai nh­ thÓ lÝ thó ë ®iÓm nµo? HS: - Bµi CD gièng truyÖn ngô ng«n. - Mỗi con vật với những đặc điểm của nó là những hình ảnh rất sinh động, tiêu biểu cho các hạng người trong XH ®­îc ¸m chØ lµm cho néi dung phª ph¸n,. Hoµng ThÞ T×nh. 73 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 châm biếm trở nên sâu sắc hơn, sinh động hấp dẫn h¬n. ? Qua đó bài CD muốn phê phán điều gì? HS: PBYK GV: Chèt ghi - Giíi thiÖu di b¶n: " Con cß chÕt rò trªn c©y Bå cu më lÞch xem ngµy lµm ma Cà cuống uống rượu la đà Bao nhiªu cãc nh¸i nh¶y chia phÇn Chào mào thì đánh trống quân, Chim chÝch mÆc quÇn v¸c mâ ®i rao. HS: §äc bµi CD4 ? Bµi CD miªu t¶ ch©n dung ai? HS: Đã biết về chức vụ " Cai" ở chú thích 10: Người có chức cai coi đám lính lệ canh gác và phục dịch ở phñ, huyÖn thêi x­a. ? Ch©n dung cËu cai ®­îc miªu t¶ ntn ë 2 c©u ®Çu? Qua đó cho thấy gì về ngoại hình của cậu cai? HS: - Nãn dÊu.... Ngãn tay ®eo nhÉn... - Lịch lãm, sang trọng, phô trương ra ngoài. GV: " Nón dấu lông gà" là sắc phong tượng trưng cho quyÒn lùc. " Ngãn tay ®eo nhÉn " biÓu hiÖn cho sự sang trọng thích phô trương. Chỉ bằng 2 chi tiết ngoại hình nhân dân ta đã " điểm nhãn " về sự oai vệ và sang trọng của tên cai lệ nơi cửa quan ngày trước. ? H×nh ¶nh cËu cai hiÖn lªn ntn ë 2 c©u ca dao tiÕp? HS: - Lâu lắm cậu cai mới có việc, nhưng đó là việc cña quan trªn sai b¶o, ngoµi ra ch¼ng cã viÖc g× lµm cho đúng chức vụ cai. - Trang phục tối thiểu của cậu cai cũng là đồ đi thuê, mượn dù “ 3 năm mới một chuyến sai”. GV: “¸o ng¾n, quÇn dµi” 3 n¨m cËu míi mÆc mét lần, khi có chuyến sai, ấy vậy mà toàn đồ đi mượn, thuê. “được chuyến sai” đối với cậu là dịp may và vinh dự. Tất cả điều đó nói về “quyền lực” và thân phËn cËu cai thËt th¶m h¹i. ? Nh­ vËy, theo em danh nghÜa cËu cai lµ thËt hay gi¶? HS: Gi¶, cã danh mµ kh«ng cã thùc (Tõ néi dung công việc đến cái mã vẻ bề ngoài) ? Tác giả dân gian đã sử dụng nghệ thuật gì để miªu t¶ ch©n dung, c«ng viÖc cña cËu cai? Sö dông nghÖ thuËt Êy cã t¸c dông g×?. Hoµng ThÞ T×nh. - Hình ảnh ẩn dụ tượng trưng phÐp nh©n ho¸, c¸ch nãi phóng đại.  Phª ph¸n ch©m biÕm hñ tôc ma chay trong XH cò.. d. Bµi ca dao 4 * Bøc ch©n dung cËu cai. - Bªn ngoµi: LÞch l·m, sang träng, oai phong.. 74 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 HS: - Phóng đại: chi tiết “3 năm được một chuyến sai” và “áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê” -> chế giÔu, mØa mai quyÒn hµnh vµ th©n phËn th¶m h¹i cña cËu cai. - Quan hệ tương phản : Bên ngoài cố làm dáng, khoe khoang, hîm hÜnh >< bªn trong: nghÌo hÌn.... - Nghệ thuật đặc tả, phóng đại, tương phản. ? ở bài ca dao này, sự ngược đời nào đã được phơi - Giäng ®iÖu mØa mai ch©m bày để châm biếm? HS: Lµ quan cã chøc vô h¼n hoi, nh­ng thËt ra chØ cã biÕm chÕ giÔu. - Kiểu câu định nghĩa. cái mẽ ngoài, thậm chí đến cái mẽ ngoài cũng là kh«ng cã thËt. GV: Dân gian đã vạch trần cái "quyền lực " thảm hại của cậu cai: Đó là sự tương phản giữa "Ngón tay đeo nhẫn" với" áo ngắn đi mượn.. thuê". Cái vẻ bề ngoài thực chất là khoe khoang cố làm dáng để bịp người, còn thực chất bên trong, cậu cai chỉ là 1 kẻ nghÌo hÌn, nhÕch nh¸c th¶m h¹i: lµ bän tay sai trong nÊc thang h¹ng bÐt cña bé m¸y thèng trÞ trong XHPK nhưng lại nịnh trên nạt dưới, bắng nhắng, h¹ch s¸ch d©n chóng. Chóng ta sÏ ®­îc gÆp h×nh ¶nh cậu cai trong tác phẩm " Tắt đèn" - Ngô tất Tố ( lớp 8), đám sai nha trong " Truyện kiều" của Nguyễn Du( líp 9) ? Qua cách miêu tả chân dung cậu cai, nhân dân ta đã bộc lộ thái độ gì?  Bøc tranh biÕm ho¹ vÒ HS: Tr¶ lêi. cậu cai  Thái độ mỉa mai, khinh ghÐt cña nd. Hoạt động 3 : Tổng kết III.Tæng kÕt ? 4 bµi ca dao cã ®iÓm g× chung vÒ néi dung vµ 1.Néi dung. nghÖ thuËt? 2.NghÖ thuËt. HS: Tù béc lé. 3.Ghi nhí: SGK GV: Chèt ND phÇn ghi nhí. HS: §äc ghi nhí/sgk ( 53) Hoạt động 4: Luyện tập . ? Bµi tËp 1 / 53 HS: Chon phương án (c) Lµm BT 2/53 HS: - Giống truyện cười dân gian: + Đều có nghệ thuật châm biếm, đả kích, gây cười. + Đều sử dụng nghệ thuật trào phúng tạo tiếng cười.. V. LuyÖn tËp. IV. Cñng cè: Kh¸i qu¸t ND bµi häc. V. Hướng dẫn về nhà và chuẩn bị bài mới - Thuéc lßng 4 bµi ca dao + ghi nhí; Ph©n tÝch bµi CD.. Hoµng ThÞ T×nh. 75 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - Sưu tầm 1 số bài CD có ND tương tự. - So¹n: bµi §¹i tõ. E. Rót kinh nghiÖm. ----------------------------------------------------Ngµy so¹n:…../…./2009 Ngµy gi¶ng:…../…./2009 Bµi 4: TiÕng ViÖt. §¹i tõ. TuÇn 4 TiÕt 15. A. môc tiªu bµi häc Gióp HS: - Kiến thức:Nắm được thế nào là đại từ, các loại đại từ trong tiếng Việt. - Kü n¨ng: RÌn kÜ n¨ng sö dông tõ ng÷. - Thái độ: Có ý thức sử dụng đại từ hợp với tình huống giao tiếp. B. chuÈn bÞ - ThÇy: SGK, SGV, tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô, so¹n gi¸o ¸n chi tiÕt. - Trò: Học bài cũ, làm đủ BT. C. phương pháp - Quy nạp, đàm thoại, vấn đáp, họat động cá nhân, hoạt động nhóm, thực hành luyện tËp. D. tiÕn tr×nh d¹y häc I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò: - §äc ®o¹n v¨n ( BTVN) Cã sö dông tõ l¸y vµ ph©n lo¹i? - Ph©n biÖt 2 lo¹i tõ l¸y? NghÜa cña tõ l¸y ®­îc t¹o thµnh trªn c¬ së nµo? III. Bµi míi Hoạt động của thầy và trò Ghi b¶ng I. Thế nào là đại từ? Họat động 1: Tìm hiểu khái niệm về đại từ 1. VÝ dô SGK/54 HS: §äc VD SGK/54 - chó ý c¸c tõ in ®Ëm. 2.NhËn xÐt ? Quan sát VD a,b,c,d, các từ in đậm dùng để trỏ a, Nó: trỏ người( người em) ai? Trá con vËt nµo? b, Nã trá vËt ( con gµ) HS: Tr¶ lêi ( nh­ b¶ng chÝnh) c,Thế: Trỏ sự việc (đem chia đồ ch¬i ) ? Nhờ đâu em hiểu được nghĩa của các từ đó ? HS: Dựa vào ngữ cảnh được nói đến trong câu văn d, Ai: Dùng để hỏi ( Những câu văn ở đằng trước) GV: Các từ ai, nó, thế là đại từ. ? Em hiểu thế nào là đại từ?. Hoµng ThÞ T×nh. 76 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 HS: - Đại từ dùng để chỉ người, sự vật, hành động, tính chất... được nói đến trong 1 ngữ cảnh nhất định của lêi nãi. - Đại từ dùng để hỏi. ? C¸c tõ “nã, thÕ, ai” trong c¸c ®o¹n v¨n trªn gi÷ vai trß ng÷ ph¸p g× trong c©u? HS: PBYK GV: Chốt ghi bên cạnh ( phải) Những đại từ ở trên.. => Nã, thÕ, ai  §¹i tõ. a, Nã: Chñ ng÷ b, Nã: Phô ng÷ cña danh tõ (định ngữ) c, Thế: Phụ ngữ của động từ (bæ ng÷). d, Ai: Chñ ng÷.. GV: §­a VD: 1. Con ngùa ®ang gÆm cá. Nã bçng ngÈng ®Çu lªn vµ hÝ vang. (ChØ con ngùa-CN) 2. Cười là hành động hồn nhiên của con người. Nã gióp cho ta s¶ng kho¸i, gÇn gòi nhau h¬n. (Chỉ hành động cười-CN) 3. Xanh là màu sắc của nước biển. Nó khhiến nhiều nhà thơ liên tưởng đến tuổi xuân và t×nh yªu bÊt diÖt. (ChØ tÝnh chÊt, mµu s¾c) 4. Người học giỏi nhất lớp 7B là nó. (Chỉ ngườivị ngữ) 3. Ghi nhí: SGK/55 5. Mọi người đều nhớ nó.(Bổ ngữ-chỉ người) ? Xác định CN-VN ? Xác định đại từ và vai trò ngữ pháp của đại từ đó? ? Đại từ có thể đảm nhiệm những chức vụ ngữ ph¸p g× trong c©u? HS: CN, VN, Phô ng÷ cho DT, §T, TT. HS:- §äc ghi nhí ( 1) /55 ? Đặt câu có đại từ ? ý nghĩa và chức vụ ngữ pháp của đại từ đó? HS: Lấy VD – Xác định ý nghĩa - chức vụ ngữ ph¸p GV: NhËn xÐt, söa cïng víi líp. Hoạt động 2: Các loại đại từ GV: Chép các loại đại từ để trỏ và để hỏi lên bảng phô ? các đại từ : tao, tớ, chúng tôi, chúng tao, chúng tớ, mày, chúng mày, nó, hắn, chúng nó.... dùng để trá g×? - Các đại từ bấy nhiêu trỏ gì? HS: Lần lượt trả lời GV: Chèt ghi b¶ng. Hoµng ThÞ T×nh. II. Các loại đại từ 1. VÝ dô :SGK/ 55. 2. NhËn xÐt. * Nhãm 1: a. Chóng t«i, chóng tao, tao, tôi, nó... Trỏ người, sự vật. b. BÊy, bÊy nhiªu ... Trá sè lượng. c. Vậy, thế ... Trỏ hoạt động, tÝnh chÊt, sù viÖc  Đại từ để trỏ.. 77 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 KÕt luËn : - Những từ dùng để trỏ người, sự vật (đại từ xưng hô) Nhóm đại từ dùng để trỏ. - Trỏ số lượng- Trỏ hoạt động, tính chất, sự việc.. * Nhãm 2 a. Ai, g× , nµo ...  Hái vÒ người, sự vật. b. Bao nhiªu, mÊy ... Hái vÒ số lượng. c. Sao, thÕ nµo ... Hái vÒ ho¹t động, tính chất, sự việc.  Đại từ để hỏi.. HS: Quan s¸t tiÕp VD ë môc 2/56 GV? Các đại từ ai, gì... hỏi về cái gì? Các đại từ bao nhiêu, mấy, hỏi về gì? Các đại từ sao, thế nào hỏi về gì? HS: Cũng lần lượt trả lời GV: Chèt - Ghi b¶ng KÕt luËn: c¸c tõ ai, g×, bao nhiªu, mÊy, sao, thÕ nào, ... là những đại từ dùng để hỏi về người, sự vật, số lượng, hoạt động, tính chất. ? Từ phân tích trên, em cho biết có mấy loại đại từ? đặc điểm của mỗi loại? HS: PBYK theo ghi nhí / 56 II. LuyÖn tËp : - §äc ghi nhí /56 Bµi tËp 1: Hoạt động 3: hướng dẫn HS luyên tập . HS: §äc vµ nªu yªu cÇu BT1 G: KÎ b¶ng cña bµi tËp 1 vµo b¶ng phô. H: Xác định bài tập 1, a trên bảng phụ - dưới lớp nhãm 1 lµm. G: Ch÷a nhËn xÐt cho ®iÓm. Bµi tËp 1 * (a) Sè Ng«i Sè Ýt 1 T«i, tao, tí, m×nh 2 mµy, mi, cËu, b¹n 3 Nã, h¾n, y * (b) M×nh: C©u1: Ng«i 1 C©u 2: Ng«i 2. Sè nhiÒu chóng t«i, chóng tao, chóng tí.... chóng mµy, bän mi, c¸c b¹n... Chóng nã, bän h¾n, hä. Bµi tËp 2 / 57 Tìm thêm 1 số ví dụ danh từ dùng như đại từ: - Anh ®i anh nhí... - Con ®i tr¨m nói... - Anh với tôi đôi người... - Con mêi «ng v« x¬i c¬m. Bµi tËp 3 Đặt câu với cách dùng các từ : ai, sao, bao nhiêu… không phải để hỏi mà để trỏ chung. - HS lên bảng làm (nhóm 3) dưới lớp làm. - GV+ líp ch÷a.. Hoµng ThÞ T×nh. 78 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 VD: * - H«m nay kh«ng ai ®i häc muén. - Na häc giái, ai còng khen c« bÐ. * - Dï sao anh còng nªn bá qua cho nã. - Tôi không sao hiểu được điều đó. * Bao nhiêu khó khăn cậu ấy đều vượt qua. Bao nhiêu người thì bấy nhiêu tính cách khác nhau. Bµi tËp 4: - GV đặt câu hỏi - HS tự thảo luận - GV định hướng: Bạn - tớ; tớ - cậu; bạn - mình Bài tập 5: So sánh sự khác nhau về số lượng và ý nghĩa biểu cảm giữa từ xưng hô TV với đại từ xưng hô trong ngoại ngữ. * TV: Có số lượng nhiều, mang s/thái biểu cảm cao. * Ngoại ngữ : Đại từ xưng hô ít, thường có tính chất trung hoà, không mang tính biểu c¶m. G: C¸c em sÏ häc, hiÓu kÜ h¬n trong bµi " X­ng h« trong héi tho¹i" ( líp 9) * HS đọc bài đọc thêm  sử dụng từ xưng hô cho phù hợp. IV. Cñng cè GV: Đưa ra 2 bảng phụ: HS lên hoàn thành đầy đủ thông tin ở bảng phụ theo nd đã häc. 1.Đại từ là những từ dùng để trỏ người, SV, HĐ, tính chất... được nói đến trong 1 ngữ cảnh nhất định của lời nói hoặc dùng để hỏi. 2. Hoàn thành sơ đồ sau §¹i tõ. đại từ để..... Hoµng ThÞ T×nh. Đại từ để.... 79 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7. V. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài mới * Thuéc 3 ghi nhí. - Hoµn thµnh BT/SGK; lµm BT6 ( SBTVN7 tËp 1/29) * Chuẩn bị bài: Luyện tập tạo lập văn bản ( Thực hiện theo 4 bước) E. Rót kinh nghiÖm:. -----------------------------------------Ngµy so¹n:…../…./2009 Ngµy gi¶ng:…../…./2009. Bµi 4: TËp lµm v¨n. TuÇn 4 TiÕt 16. LuyÖn tËp t¹o lËp V¨n b¶n. A. môc tiªu bµi häc Gióp HS: - Củng cố lại những kiến thức có liên quan đến qúa trình tạo lập VB và làm quen hơn nữa với các bước của quá trình tạo lập VB. - Có thể lập 1 VB tương đối đơn giản, gần gũi với đời sống và học tập của các em. B. chuÈn bÞ - ThÇy: SGK, SGV, tµi liÖu tham kh¶o, gi¸o ¸n, b¶ng phô. - Trò: Học thuộc bài cũ, làm đủ bài tập. Đọc trước bài mới và tìm phương án trả lời. C. phương pháp - Kết hợp: đàm thoại, trao đổi, vấn đáp, HĐ nhóm, cá nhân với thực hành. D. tiÕn tr×nh d¹y häc I. ổn định tổ chức II. Kiểm tra bài cũ: Nhắc lại 4 bước trong quá trình tạo lập VB? ( ghi nhớ) KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ ë nhµ cña HS. III. Bµi míi Hoạt động của thầy và trò Ghi b¶ng Hoạt động 1: Ôn lại kiến thức cũ : I. LÝ thuyÕt GV: Cho học sinh nhắc lại bốn bước của * Các bước tạo lập VB - Định hướng chính xác. qu¸ tr×nh t¹o lËp VB. - T×m ý, s¾p xÕp ý  bè côc rµnh m¹ch. HS: Bốn bước: - Diễn đạt các ý thành câu, đoạn. - Định hướng chính xác. - Tìm ý, sắp xếp ý để có bố cục rành mạch. - Kiểm tra. - Diễn đạt các ý thành câu, đoạn.. Hoµng ThÞ T×nh. 80 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 - KiÓm tra.. II. Thùc hµnh Hoạt động 2 :Thực hành tạo lập VB: §Ò bµi: Thư cho 1 người bạn để người bạn hiểu H: Đọc đề bài - GV chép đề bài lên bảng. ? Để thực hiện được yêu cầu của đề bài và về đất nước mình. t¹o lËp ®­îc 1 VB cÇn ph¶i lµm g×? 1.Bước 1: Định hướng VB H: thực hiện 4 bước. ? Thực hiện bước thứ nhất định hướng - Đối tượng tiếp nhận VB: 1 người bạn ở nước ngoài. VB cÇn ph¶i lµm g×? HS: Dựa vào sự chuẩn bị tìm hiểu đề (Định - Mục đích ở VB: Giới thiệu để bạn hiểu hơn về đất nước mình. hướng VB) - ND viÕt: - ViÕt cho ai? + TruyÒn thèng lÞch sö, phong tôc tËp - Viết để làm gì? quán, nét đặc sắc về văn hoá; cảnh đẹp - ViÕt c¸i g×? ( chän 1 nÐt) thiªn nhiªn. - ViÕt ntn? ? Em sÏ viÕt phÇn më ®Çu bøc th­ ntn cho - C¸ch viÕt: + H×nh thøc: 1 bøc th­ tự nhiên, không gượng gạo, khô khan? HS: Cã thÓ chän 1 trong c¸c lÝ do ë môc I2 + PTB§: BiÓu c¶m + tù sù + miªu t¶+ thuyÕt minh. (d) /59 ? V¨n b¶n cã bè côc ntn? GV gîi : VB lµ 1 bøc th­, khi viÕt em ph¶i tr×nh bµy bøc th­ Êy theo c¸c phÇn ntn? ( Dùa vµo bè côc 1 bøc th­ ) ? Em sÏ viÕt nh÷ng g× trong phÇn ®Çu cña bøc th­ ? HS:Tr¶ lêi ( nh­ ghi b¶ng ) ? Néi dung chÝnh cña bøc th­ cÇn viÕt những gì? Nếu định giới thiệu cảnh đẹp của đất nước VN thì nên chọn những c¶nh nµo tiªu biÓu? H: Dựa vào sự chuẩn bị ở nhà để PBYK. G: chèt ghi b¶ng. ? Em sÏ kÕt thóc bøc th­ ntn? HS: Tr¶ lêi (nh­ ghi b¶ng). HS: §äc bµi tham kh¶o GV: Cho HS viÕt phÇn ®Çu th­, chÝnh, cuèi th­. Chia líp thµnh 5 nhãm. Mçi nhãm viÕt 1 ®o¹n v¨n. HS + GV: NhËn xÐt c¸ch viÕt, rót kinh nghiÖm. ? Sau khi viÕt xong bøc th­ em ph¶i lµm. Hoµng ThÞ T×nh. 2. Bước 2: tìm ý, lập dàn ý a, §Çu th­: - §Þa ®iÓm ...ngµy th¸ng... n¨m ... - Chän c¸ch x­ng h« phï hîp. - Nªu lÝ do viÕt th­. b. Néi dung th­: - Lời hỏi thăm về bạn, đất nước bạn. - Giới thiệu với bạn về cảnh đẹp đất nước mình: + Đó là những cảnh đẹp nào?(Hạ Long) ë ®©u? ( Qu¶ng Ninh ) + Những cảnh đẹp đó có những nét đặc s¾c nµo ? + Giá trị của những cảnh đẹp đó? - KÕt hîp: miªu t¶ + biÓu c¶m. c. Cuèi bøc th­ - Göi lêi chµo, lêi chóc, lêi høa. - Gợi lí do để bạn nhớ đến nước mình. Mời bạn đến thăm nước mình. 3. Bước 3 tạo lập VB a.ViÕt phÇn ®Çu th­. b. ViÕt phÇn chÝnh bøc th­. c. ViÕt phÇn cuèi bøc th­.. 81 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 7 g×?. 4. KiÓm tra. IV. Cñng cè: ? Quá trình tạo lập VB? ( 4 bước ) ? Em đã vận dụng các bước trong quá trình tạo lập văn bản như thế nào? Điều gì cần ph¶i rót kinh nghiÖm? V. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài mới * Hoµn chØnh bøc th­. *Soạn bài: Sông núi nước Nam; Phò giá về kinh. E. Rót kinh nghiÖm:. Hoµng ThÞ T×nh. 82 Trường TH& THCS D©n Chñ Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span>