Giáo án Ngữ văn lớp 8 Tiết 1 + 2 văn bản: Tôi đi học - Thanh Tịnh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy d¹y: 17 th¸ng 8 n¨m 2011. V¨n b¶n:. TiÕt 1 + 2 T«i ®i häc. Thanh TÞnh A. Mục tiêu cần đạt.. Gióp häc sinh 1.Về kiến thức: Giúp HS hiểu và cảm nhận đợc: - Kû niÖm s©u s¾c vÒ ngµy ®Çu tiªn ®i häc trong thêi th¬ Êu. - NghÖ thuËt miªu t¶ t©m tr¹ng kÕt hîp víi ng«n ng÷ giµu chÊt tr÷ t×nh. 2.Về kỹ năng: HS rèn kỹ năng đọc diễn cảm văn bản, phân tích tâm trạng nhân vật trữ t×nh, c¶m nhËn chÊt th¬ cña truyÖn ng¾n Thanh TÞnh. B. Ph¬ng ph¸p. - Vấn đáp, thuyết trình, nêu vấn đề, đọc sáng tạo, thảo luận theo nhóm nhỏ. Sử dụng kĩ thuật động não. c. ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn. - SGK – SGV, các tài liệu tham khảo liên quan đến bài học. - TÝch hîp víi phÇn tËp lµm v¨n ë: Miªu t¶, biÓu c¶m trong v¨n tù sù. 2. Häc sinh. - §äc kü v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK. ViÕt bµi v¨n ng¾n nãi lªn c¶m nghÜ cña m×nh vÒ ngµy ®Çu tiªn c¾p s¸ch tíi trêng. - Su tầm một số bài hát nói về ngày đầu tiên đợc đi học. d. các hoạt động dạy và học.. C1. ổn định tổ chức lớp. - GV kiÓm tra sÜ sè, nªu yªu cÇu cña giê häc. C2. KiÓm tra. 2 Phót - GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. C3. bµi míi. Hoạt động 1. Giới thiệu bài. Mục tiêu: Tạo tâm thế cho học sinh, định ?ớng chú ý của học sinh vào bài học. Ph¬ng ph¸p: ThuyÕt tr×nh. Thêi gian: 2 phót. - Cho c¶ líp h¸t bµi h¸t: Ngµy ®Çu tiªn ®i häc - Mçi c¸ nh©n chung ta ai còng cã nh÷ng kØ niÖm riªng cña buæi tùu trêng ®Çu tiªn. Một trong những kỉ niệm đó đợc nhà văn Thanh Tịnh ghi chép lại trong truyện ngắn Tôi ®i häc. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt Hoạt động 2. Hớng dẫn đọc và tìm hiểu chung Mục tiêu: HS nắm đợc những nét chính về tác giả, tác phẩm, cấu trúc chung của văn bản. Phơng pháp: Vấn đáp, tái hiện, thuyết trình. Thêi gian: 15 phót. I. §äc, t×m hiÓu chung 1.Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm. - Gọi 1 em đọc phần chú thích - 1 em đọc chú thích a, T¸c gi¶ - Tr×nh bµy theo hiÓu biÕt - Quª ë ngo¹i « thµnh phè trong SGK. HuÕ. ¤ng ®i lµm, d¹y häc ? H·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em cña b¶n th©n - c¸c em kh¸c nhËn xÐt, viÕt v¨n, lµm th¬ tõ n¨m vÒ t¸c gi¶ Thanh TÞnh?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của thầy ?Nh÷ng t¸c phÈm cña Thanh TÞnh nổi bật lên những đặc điểm gì? - GV hớng dẫn học sinh đọc văn b¶n.. Hoạt động của trò bæ Sung. Nội dung cần đạt 1913. b, T¸c phÈm. - Dựa vào chú thích để - Toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tr¶ lêi. t×nh c¶m trong trÎo, ªm dÞu. - Nghe GV híng dÉn 2. §äc v¨n b¶n. đọc. - 3 em lần lợt đọc toàn v¨n b¶n. c¸c em kh¸c nghe, nhËn xÐt vµ bæ sung. - V¨n b¶n NhËt dông - Suy nghÜ vµ tr¶ lêi - PTB§: biÓu c¶m. - Đọc mẫu một đoạn sau đó yêu cầu học sinh đọc toàn bộ văn bản. ? Cã thÓ xÕp v¨n b¶n nµy vµo kiÓu lo¹i v¨n b¶n nµo? Sö dông ph¬ng thức biểu đạt nào là chủ yếu? Vì sao? -> V¨n b¶n biÓu c¶m v×: Toµn truyÖn lµ c¶m xóc t©m tr¹ng cña nh©n vËt trong buæi tùu trêng. - GV cho 2 em Đọc - Hỏi để tìm 3, T×m hiÓu tõ khã. - HS t×m hiÓu tõ khã. hiÓu c¸c chó thÝch trong SGK. - Trao đổi, thảo luận và 4, Chủ đề văn bản. ? Hãy xác định chủ đềcủa văn bản? trả lời, nhận xét, bổ Sung - Những kỷ niệm trong sáng cña tuæi häc trß. 5, Bè côc cña v¨n b¶n. - Có bố cục theo dòng hồi t? Em nhận thấy văn bản đợc kết - Trả lời, bổ Sung ëng cña nh©n vËt “T«i” cÊu theo bè côc nh thÕ nµo? - §o¹n 1: Tõ ®Çu -> rén r·: kh¬i nguån nçi nhí. - Đoạn 2: Tiếp -> trên ngọn núi: Tâm trạng và cảm giác của “tôi” khi cùng mẹ đến trờng. - §o¹n 3: TiÕp -> nghØ c¶ ngµy n÷a: C¶m nhËn cña “t«i” lóc ë s©n trêng. - §o¹n 4: Cßn l¹i: C¶m nhËn cña “t«i” trong líp häc. Hoạt động 3 – Hớng dẫn Đọc và tìm hiểu chi tiết Mục tiêu: HS nắm đợc giá trị nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của văn bản Phơng pháp: Vấn đáp, trực quan, nêu và giải quyết vấn đề, so sánh, đối chiếu. Thêi gian: 20 phót II. §äc – T×m hiÓu chi tiÕt - Gv gọi hs đọc đoạn 1 của văn bản. a. Kh¬i nguån kØ niÖm: ? Nçi nhí buæi tùu trêng cña t¸c gi¶ ®- - T×m kiÕm, suy - Thêi ®iÓm: cuèi thu. îc kh¬i nguån tõ thêi ®iÓm nµo? V× nghÜ vµ tr¶ lêi. sao? - N¸o nøc, m¬n man, tng bõng, ? T×m nh÷ng tõ miªu t¶ t©m tr¹ng cña - T×m kiÕm vµ tr¶ rén r· nh©n vËt “t«i” khi nhí l¹i nh÷ng kØ lêi. niÖm cò? -> Tõ l¸y ? Những từ đó thuộc từ loại nào? => C¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në ? Ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña 4 tõ - Liªn hÖ vµ tr¶ lêi. trong lßng. - Th¶o luËn. Suy l¸y t¶ c¶m xóc Êy? ? Nh÷ng c¶m xóc Êy cã tr¸i ngîc, m©u nghÜ, tr¶ lêi. - Trao đổi, trả lời. thuÉn nhau kh«ng? V× sao? -> Kh«ng. mµ gÇn gòi bæ sung nhau - Chú ý những câu đối thoại giữa 2 mẹ b. T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña con. “t«i” khi cïng mÑ tíi trêng.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Nội dung cần đạt. - Tác giả viết: “Con đờng này....tôi đi học” tâm trạng đó thay đổi cụ thể ntn? ? Nh÷ng chi tiÕt nµo trong cö chØ, hành động và lời nói của nhân vật “t«i” khiÕn em chó ý? V× sao? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ë ®©y vµ t¸c dông cña nã?. - Theo dõi và trả - Thấy trang trọng, đứng đắn. lêi. - Tìm kiếm trả lời. - Thèm đợc tự nhiên, cầm hai quyÓn vë mµ thÊy nÆng, ph¶i bÆm tay, gh× chÆt, xãc lªn, n¾m - Liªn hÖ c¸c tõ l¹i, muèn cÇm bót thíc n÷a. -> Nhiều động từ. lo¹i vµ tr¶ lêi, => Ngé nghÜnh, ng©y th¬, trang ? Câu “ý nghĩ ấy..trên ngọn núi” tác - Trao đổi và trả trọng. -> Miªu t¶, so s¸nh => Giµu gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×? T¸c dông? lêi. chÊt th¬. Hoạt động 4 – Hớng dẫn luyện tập. - Môc tiªu: RÌn kÜ n¨ng c¶m thô t¸c phÈm. - Phơng pháp: Vấn đáp, tái hiện thông qua tri giác ngôn ngữ - Thêi gian: 3 phót - Đọc diễn cảm đoạn “Buổi mai hôm - HS đọc điễn cảm -> Mang đậm màu sắc kí và Êy-> trªn ngän nói” ®o¹n v¨n. mang tÝnh chÊt tù truyÖn. Toµn - NhËn xÐt vÒ bè côc truyÖn ng¾n “T«i - Nªu lªn nhËn xÐt. bé t¸c phÈm lµ “nh÷ng kØ niÖm ®i häc” m¬n man cña buæi tùu trêng” qua dßng håi tëng cña nh©n vËt “t«i”. KÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù vµ tr÷ t×nh Hoạt động 5 – Hớng dẫn học ở nhà - Tãm t¾t tr×nh tù, diÔn biÕn t©m tr¹ng cña nh©n vËt “t«i” trong t¸c phÈm. - So¹n tiÕp v¨n b¶n: “T«i ®i häc”. Ngµy d¹y: 17 th¸ng 8 n¨m 2011 TiÕt 1 + 2 V¨n b¶n: T«i ®i häc. Thanh TÞnh A. Mục tiêu cần đạt.. Gióp häc sinh 1. Kiến thức: Hs cảm nhận đợc tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật tôi trong buổi tựu trờng đầu tiên của cuộc đời. 2. Kĩ năng: Nhận biết đợc ngòi bút văn xuôi giầu chất thơ, gợi d vị trữ tình, man mác của Thanh TÞnh. B. Ph¬ng ph¸p. - Vấn đáp, thuyết trình, nêu vấn đề, đọc sáng tạo, thảo luận theo nhóm nhỏ. Sử dụng kĩ thuật động não. c. ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn. - SGK – SGV, các tài liệu tham khảo liên quan đến bài học. - TÝch hîp víi phÇn tËp lµm v¨n ë: Miªu t¶, biÓu c¶m trong v¨n tù sù. 2. Häc sinh. - §äc kü v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK. ViÕt bµi v¨n ng¾n nãi lªn c¶m nghÜ cña m×nh vÒ ngµy ®Çu tiªn c¾p s¸ch tíi trêng. d. các hoạt động dạy và học.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> C1. ổn định tổ chức lớp. - GV kiÓm tra sÜ sè, nªu yªu cÇu cña giê häc. C2. KiÓm tra. (5phót) ? Tâm trạng và cảm giác của “tôi” trên đờng đến trờng đợc miêu tả nh thế nào? Trong đoạn đó hình ảnh so sánh nào đợc dùng mà em cho là hay nhất, hãy phân tích? C3. bµi míi.. Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới: - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hớng chú ý cho học sinh. - Ph¬ng ph¸p: ThuyÕt tr×nh. - Thêi gian: 1 phót.. Trong tiết học trớc các em đã đợc tìm hiểu tâm trnjg của nhân vật Tôi khi cùng mÑ ®i tíi trêng. VËy T«i khi ë trêng cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? trong tiÕt häc ?«m nay thÇy còng c¸c em t×m hiÓu. Hoạt động của thầy H§ cña trß Nội dung cần đạt Hoạt động 2: Hớng dẫn tìm hiểu chi tiết văn bản. - Mục tiêu: HS nắm đợc giá trị nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của văn bản - Phơng pháp: Vấn đáp, trực quan, nêu và giải quyết vấn đề, so sánh, đối chiếu. - Thêi gian: 32 phót II. §äc – T×m hiÓu chi tiÕt - Quan sát phần văn bản tiếp theo cho - đọc thầm văn c. C¶m nhËn cña “t«i” lóc ë biÕt: b¶n s©n trêng. ? Cảnh sân trờng làng Mỹ Lý lu lại - Tìm kiếm và - Trờng: đông ngời, ngời nào trong tâm trạng tác giả có đặc điểm gì trả lời cũng đẹp. næi bËt ? ? Cảnh tợng đợc nhớ lại có ý nghĩa gì? - Thảo luận và -> Không khí đặc biệt của ngày tr¶ lêi héi trêng, tinh thÇn hiÕu häc. ? Trong con m¾t cña “t«i” trêng Mü Lý - T×m kiÕm vµ -> Xinh x¾n, oai nghiªm nh c¸i hiÖn ra nh thÕ nµo? tr¶ lêi đình làng Hoà ấp. ? Em hiểu ý nghĩa của hình ảnh so sánh - Trao đổi và trả -> Cảm xúc trang nghiêm của tác trªn nh thÕ nµo? lêi. gi¶ vÒ m¸i trêng. ? Khi tả những học trò nhỏ tuổi lần đầu - Tìm kiếm và -> Họ nh con chim non đứng trên tiên đến trờng, tác giả dùng hình ảnh so trả lời. bê tæ, nh×n qu·ng trêi réng muèn s¸nh nµo? bay, nhng cßn ngËp ngõng e sî. ? Em đọc thấy những ý nghĩa nào từ - Trao đổi và trả -> Miêu tả sinh động..., đề cao hình ảnh so sánh đó? lêi søc hÊp dÉn cña nhµ trêng; thÓ hiÖn kh¸t väng bay bæng. ? §Æc biÖt, t©m tr¹ng, c¶m gi¸c cña - T×m kiÕm vµ - T©m tr¹ng : Lo sî, vÈn v¬, võa nhân vật “tôi” khi đứng ở sân trờng đợc trả lời bì ngì võa íc ao thÇm vông, ch¬ tËp trung ë nh÷ng tõ ng÷, chi tiÕt nµo? v¬, vông vÒ, lóng tóng: toµn th©n cø run run, cø dÒnh dµng, ch©n co ch©n duçi. ? Em có nhận xét gì về cách dùng từ? - Trả lời cá nhân -> Các tính từ, động từ, từ láy. => Diễn tả sinh động. T¸c dông? - Gv: Håi trèng ®Çu n¨m còng vang lªn nh mäi n¨m, mäi lÇn nhng víi c¸c cËu häc trß míi, nã vang déi, rén r·, nhanh gÊp, giôc gi· lµm sao.... ? Lần đầu tiên đến trờng em có tâm - HS tự bộc lộ. tr¹ng nh vËy kh«ng?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Hoạt động của thầy H§ cña trß Nội dung cần đạt ? Khi nghe ông đốc đọc bản danh sách - Tìm kiếm và - Khi gọi tên tôi: “lúng túng càng míi, t©m tr¹ng cña “t«i” nh thÕ nµo? tr¶ lêi lóng tóng h¬n”, “ngêi t«i thÊy nÆng nÒ”, “dói ®Çu vµo lßng mÑ nøc në” ? Vì sao nhân vật “tôi” bất giác dúi đầu - Trao đổi và trả -> Cảm giác nhất thời: Vừa lo sợ vµo lßng mÑ khãc nøc në khi bíc vµo lêi. võa sung síng líp? ? Cã thÓ nãi chó bÐ nµy tinh thÇn yÕu - Tr¶ lêi c¸ nh©n -> B¸o hiÖu sù trëng thµnh ®uèi hay kh«ng? ? Trong ®o¹n cã miªu t¶ tiÕng khãc, em - Hs tù béc lé. nghÜ g× vÒ tiÕng khãc? ? Qua nội dung đã phân tích giúp em - Trả lời cá - Tôi là cậu bé rất yêu trờng lớp, hiÓu g× vÒ nh©n vËt t«i ? nhân, nhận xét thầy cô, đặc biệt là cậu đã trởng vµ bæ sung. thµnh nhiÒu trong nhËn thøc mÆc dï míi ®i häc. ? H·y nhí vµ kÓ l¹i c¶m xóc cña chÝnh - Tù béc lé m×nh vµo lóc nµy, trong ngµy ®Çu tiªn ®i häc nh c¸c b¹n nhá kia ? Hình ảnh ông đốc đợc miêu tả nh thế - Tìm kiếm và - Hình ảnh ông đốc: khuyên trò nµo? tr¶ lêi cè g¾ng häc, cã ¸nh nh×n hiÒn tõ, cảm động, rất tơi cời và nhẫn n¹i. ? Hình ảnh ông đốc gợi cho em liên t- - Liên tởng và - Ông đốc chính là hiện thân cho ởng đến ai ? tr¶ lêi. h×nh ¶nh ngêi thÇy hiÒn tõ, bao dung để học trò quý trọng, tin tởng, biết ơn. - Yêu cầu HS đọc phần cuối của văn - HS đọc d. C¶m nhËn cña “t«i” trong b¶n . líp häc. ? Nh÷ng c¶m gi¸c mµ nh©n vËt “t«i” - C¶m thÊy võa xa l¹ võa gÇn gòi nhận đợc khi bớc vào lớp học là gì? nghiªm trang. ? Hãy lí giải những cảm giác đó của - Thảo luận và - Lạ vì lần đầu đợc vào lớp học, nh©n vËt “t«i”? tr¶ lêi. mét m«i trêng s¹ch sÏ,häc tËp ngay ng¾n. ... - Gần gũi vì: bắt đầu ý thức đợc những thứ đó sẽ gắn bó thân thiết víi m×nh... ? Những cảm giác đó cho thấy tình cảm - Trả lời cá nhân => Tình cảm trong sáng, tha nào của nhân vật “tôi” đối với lớp học thiÕt. cña m×nh? ? Đoạn cuối văn bản có chi tiết: “Một - Đọc; trao đổi -> Không đơn thuần có ý nghĩa con chim non...bay cao” có phải đơn và trả lời. thùc, mµ cßn cã dông ý nghÖ thuÇn chØ cã ý nghÜa thùc tÕ hay kh«ng? thuËt, cã ý nghÜa tîng trng: V× sao? Nh÷ng ngµy trÎ th¬... ? Dßng ch÷ kÕt thóc truyÖn: “T«i ®i - Th¶o luËn vµ - “T«i ®i häc”: Võa khÐp l¹i bµi häc” cã ý nghÜa g×? tr¶ lêi. v¨n, võa më ra mét thÕ giíi míi, mét bÇu trêi, mét kh«ng gian, mét t©m tr¹ng míi, mét giai ®o¹n míi.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Hoạt động của thầy H§ cña trß Nội dung cần đạt ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch kÕt thóc - Suy nghÜ vµ tr¶ -> KÕt thóc tù nhiªn, bÊt ngê. thÓ nµy? lêi hiện chủ đề của truyện ngắn. ? Em thấy toàn bộ văn bản đều nói về - trao đổi và trả - Đều xoay quanh vấn đề Tôi đi vấn đề gì? lêi häc. - Đó chính là tính thống nhất chủ đề cña v¨n b¶n. Hoạt động 4 – Hớng dẫn tổng kết - Môc tiªu: Tæng kÕt l¹i nh÷ng néi dung chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt. - Phơng pháp: Vấn đáp, trực quan - Thêi gian: 4 phót ? V¨n b¶n sö dông nh÷ng ph¬ng thøc - Tr¶ lêi - Ph¬ng thøc tù sù xen miªu t¶ vµ biểu đạt nào? Phơng thức nào là chính? biểu cảm. Trong đó nổi bật là ph? Truyện ngắn “Tôi đi học” đã ghi lại đơng thức biểu cảm. îc nh÷ng néi dung g×? - Tr¶ lêi - KØ niÖm buæi ®Çu ®i häc thËt Ên tîng, s©u s¾c, khã phai trong cuộc đời cậu trò nhỏ. Hoạt động 4 – Hớng dẫn luyện tập - Môc tiªu: RÌn kÜ n¨ng c¶m thô t¸c phÈm. - Phơng pháp: Vấn đáp, tái hiện thông qua tri giác ngôn ngữ - Thêi gian: 4 phót III. LuyÖn tËp: ? Em học tập đợc gì từ nghệ thuật kể - Trả lời cá nhân - Muốn kể chuyện hay cần có chuyÖn cña nhµ v¨n Thanh TÞnh trong những kỉ niệm đẹp và giàu cảm truyÖn ng¾n nµy? xóc. ? Thái độ cử chỉ của ngời lớn (ông đốc, - trao đổi và trả thầy giáo, phụ huynh) đã nói lên điều lời g×? - Hãy trình bày bài văn ngắn đã viết ở - Trình bày bài nhà trớc lớp để các bạn nghe và sửa lại. - nghe và sửa lại bµi cho b¹n. Hoạt động 5 – Hớng dẫn học ở nhà - VÒ nhµ häc bµi, ph©n tÝch t©m tr¹ng nh©n vËt. - Chuẩn bị bài “ Cấp độ khái quát nghĩa của từ ”. ........................................*****............................................. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>