Bài giảng T64-C4-HH9

h245
G v : Võ Thò Thiên Hương Ngày soạn : . . . . . . . .
Tiết : 6 4
Ngày dạy : . . . . . . . .



I/- Mục tiêu :
• Học sinh nắm vững các khái niệm về hình cầu: tâm, bán kính, đøng kính,, đ.tròn lớn, mặt cầu .
• Họcsinh hiểu được mặt cắt của hình cầu bởi một mặt phẳng luôn luôn là một hình tròn .
• Nắm chắc công thức tính diện tích mặt cầu, thấy được ứng dụng thực tế của hình cầu .
II/- Chuẩn bò :
* Giáo viên : - Đồ dùng dạy học. Bảng phụ ghi đề bài tập, tranh vẽ h.103, 104, 105, 112 SGK và mô hình các mặt cắt của hình cầu .
* Học sinh : - Thực hiện dặn dò của gv ở tiết trước. Thước thẳng, compa, bảng nhóm, máy tính bỏ túi .
III/- Tiến trình :
* Phương pháp : Vấn đáp để phát hiện và giải quyết vấn đề theo hoạt động cá nhân hoặc nhóm.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG BỔ SUNG
HĐ 1 : Hình cầu (18 phút)
- Khi quay một hình chữ nhật một vòng
quanh một cạnh cố đònh, ta được hình
gì ?
- Khi quay một tam giác vuông một
vòng quanh một cạnh góc vuông cố
đònh, ta được hình gì ?
. Bây giờ, nếu ta quay một nửa hình
tròn tâm O một vòng quanh đường
kính AB cố đònh, ta sẽ được một hình
cầu . Gv đưa hình 87 trang 114 SGK
trên bảng để giới thiệu :

.Nửa đường tròn trong phép quay nói
trên tạo nên mặt cầu .
. Điểm O đgl tâm, R là bán kính của
- Ta được một hình trụ .
- Ta được một hình nón .
- Hs nghe gv trình bày và quan sát đối
chiếu với SGK .
- Hs quan sát vật hình cầu mang theo và
1. Hình cầụ :

mặt cầu tâm
A
B

( SGK )
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .

. .
. . . . .
.
. . . .
hìng cầu hay mặt cầu .
- Gv yêu cầu hs lấy VD về hình cầu .
- Gv dùng mô hình hình cầu bò cắt bởi
một mặt phẳng cho hs quan sát và hỏi
Khi cắt hình cầu bởi một mặt phẳng
thì mặt cắt là hình gì ?
- Gv yêu cầu hs thực hiện ?1
- Gv yêu cầu hs đọc nhận xét trang
122 SGK và chú ý cho hs thế nào là
đường tròn lớn .
- Gv đưa quả đòa cầu và hình 112 trang
127 SGK giới thiệu cho hs : Trái đất
được xem như một hình cầu, đ.xích đạo
là một đ.tròn lớn .
- Gv hướng dẫn hs nội dung cơ bản
của bài đọc thêm “ Vò trí của một
điểm trên mặt cầu – Tọa dộ đòa lí “
. Vó tuyến, xích đạo (vó tuyến gốc),
bán cầu Bắc, bán cầu Nam .
Số đo
·
MON
là vó độ của K
. Vòng kinh tuyến, kinh tuyến, kinh
tuyến gốc, bán cầu Đông, bán cầu Tây
Số đo

·
MOH
là kinh độ của K
VD : Tọa độ đòa lí của Hà Nội là
105
o
28’ Đông (kinh độ)
20
o
01’ Bắc (vó độ)
lên điền vào chỗ trống trên hình vẽ
- VD như quả bóng, viên bi, quả đòa
cầu, . . . . .
- Hs trả lời ?1 và điền vào bảng ::
Khi cắt một hình trụ hoặc một hình cầu
bởi một mặt phẳng vuông góc với trục,
ta được mặt cắt đều là hình tròn

Hình
Mặt cắt
Hình
trụ
Hình chữ nhật không
Hình tròn bán kính R có
Hình tròn bán kính < R không
- Một hs đọc nhận xét trang 122 SGK
đài thiên văn Greenwich
vó tuyến
kinh tuyến B bắc bán cầu
gốc

bán cầu bán cầu
Tây Đông
T O Đ
kinh tuyến

xích đạo
nam bán cầu N (vó tuyến gốc)
- Khi cắt hình cầu bởi một mặt
phẳng thì mặt cắt là một hình tròn
Hình
cầu
không
có
có
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
h246
. . . . .
.
. . . .
. .

. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.




. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .

. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
h247
HĐ 2 : Diện tích mặt cầu (10 phút)
- Ở lớp dưới, ta đã biết công thức tính
diện tích mặt cầu như thế nào ?
- Ta có R
2
π
chính là gì ?

- Hs nêu công thức như SGK
Diện tích mặt cầu :
S
mặt cầu
=4R
2
π
hoặc S
mặt cầu
= (2R)
2
π
= d
2

π
- R
2
π
là diện tích hình tròn lớn của
2. Diện tích mặt cầu :

Diện tích mặt cầu được tính bởi
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
- Để dễ nhớ công thức tính diện tích
mặt cầu, ta hãy xác đònh mối liên hệ
giữa diện tích mặt cầu và diện tích
hình tròn lớn của hình cầu ?
- Cho hs làm hai VD .
hình cầu .
- Diện tích mặt cầu gấp 4 lần diện tích
hình tròn lớn của hình cầu
- Hai hs lần lượt đọc đề bài và nêu
cách tính cho gv ghi bảng .

công thức : S
mặt cầu

=4R
2
π
hay S
mặt cầu
= d
2
π

Trong đó R : bán kính hình cầu
d : đường kính hình cầu
VD1 : Tính diện tích mặt cầu có đường
kính 42cm .
Giải
S
mặt cầu
= 4R
2
π
= 42
2
.
π
= 1764
π
(cm
2
)
VD2 : S
mặt cầu

= 36 (cm
2
)
Tính đường kính của một mặt cầu
thứ hai có diện tích gấp ba lần diện
tích mặt cầu này ?
Giải
Diện tích mặt cầu thứ hai là :
36. 3 = 108 (cm
2
)
Ta có : S
mặt cầu
= d
2
π


2
108
34,39
3,14
mat cau
S
d
π
−
⇒ ≈ ≈ ≈

d⇒ ≈

5,86 (cm)
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . . .
.
. . . .
. .

. . . . .
.
. . . . .
.
. . . . .
.
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .

HĐ 3 : Luyện tập (15 phút)
- Bài tập 31 trang 124 SGK
(gv đưa đề bài trên bảng)
- Gv yêu cầu nửa lớp tính 2 ô đầu, nửa
lớp tính 2 ô kế tiếp .
- Bài tập 32 trang 125 SGK
(gv đưa đề bài và hình vẽ trên bảng)
Tính diện tích bề mặt của khối gỗ còn
lại sau khi khoét rỗng hai nửa hình cầu
.
- Gv cho hs hoạt động nhóm mỗi bàn
trong 5’ với các yêu cầu :
. Nêu cách tính .

. Tính diện tích bề mặt của khối gỗ
còn lại .
- Gv kiểm tra hoạt động của hs. Sau 5’,
gv chọn ra khỏang 4 bài làm đặc trưng
đưa trên bảng cho lớp nhận xét .
- Bài tập 32 trang 125 SGK
(gv đưa đề bài trên bảng)

- Hs lớp độc lập làm bài, hai hs cầm
máy tính lên điền vào bảng :
Bán kính
h.cầu
0,3mm 6,21dm
Diện tích
mặt cầu
1,13mm
2
484,37dm
2
- Hs lớp đối chiếu kết quả .
- Một hs đọc đề bài .
2r
- Hs thực hiện theo yêu cầu của gv .
- Hs lớp nhận xét bài làm của các
nhóm và sửa bài .
- Hs đọc đề bài và lên bảng trình bày .

0,283m 100km
1,006m
2

125663,7km
2
- Bài tập 32 trang 125 SGK
.Diện tích bề mặt của khối gỗ còn
lại bằng diện tích xung quanh của
hình trụ cộng cho diện tích hai mặt
bán cầu .
.Diện tích xung quanh của hình trụ
là :
S
xq trụ
= 2r
π
h =2r.
π
.2r = 4r
2
π
Diện tích hai mặt bán cầu là diện
tích mặt cầu ::
S
mặt cầu
= 4r
2
π

Diện tích bề mặt của khối gỗ còn lại
là : 4r
2
π

+ 4r
2
π
= 8r
2
π
- Bài tập 32 trang 125 SGK
Diện tích mặt kinh khí cầu đó là :
S =
π
d
2

≈
3,14. 11
2

≈
380 (m
2
)
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
h248

, , , .
. .
. . . . . .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .
, , , .
. .
. . . . . .
. . . . .
.
. . . . .
.
. . . .
. .
. . . .
. .
. . . . .
.
. . . .
. .

, , , .
. .
. . . . . .
. . . . .
.