đề tài “Một số biện pháp giáo dục trẻ 4 - 5 tuổi hòa nhập trong trường mầm non”

PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lý luận:
“Trẻ em là hạnh phúc của gia đình
Là tương lai của đất nước”
Trẻ em là một tế bào của gia đình là tương lai của Đất Nước là mối quan
tâm hàng đầu của gia đình cộng đồng và toàn xã hội. Trẻ em là tương lai của đất
nước do đó trẻ em cần được hưởng sự giáo dục, dạy dỗ chu đáo của mọi người
từ gia đình thầy cô đến xã hội, đặc biệt là đưa trẻ em các lứa tuổi mầm non
được giáo dục hoà nhập trường mầm non. Vì vậy giáo dục trẻ hồ nhập là
nhiệm vụ quan trọng của gia đình, tồn xã hội, có tính nhân văn trong tồn
ngành giáo dục nói chung và của các cơ trong nhà trường nói riêng.
Giáo dục trẻ hoà nhập cũng là một trong những nhiệm vụ của xã hội cần
quan tâmgiúp đỡ để trẻ được phát triển đầy đủ các mặt về thế chất, trí tuệ được
tham gia các hoạt động xã hội như các bạn khác, nên khích lệ tự tin đưa trẻ
tớitrường mầm non để trẻ được hoà nhập với các bạn cùng trang lứa
Là một giáo viên mầm non việc giáo dục hoà nhập trẻ vào các hoạt động
cùng các bạn trong lớp quả là một điều khó khăn, vất vả với giáo viên, nhưng vì
tình thương và trách nhiệm, tơi xin đóng góp một phần nhỏ bé và trách nhiệm
giáo dục trẻ hoà nhập tại trường mầm non lứa tuổi mẫu giáo 4-5 tuổi.
2. Cơ sở thực tiễn:
Nếu trẻ hoạt động riêng biệt sẽ không bao giờ trẻ khám phá ra những điều
lý thú mà trẻ có thể biết và trẻ sẽ khơng hồ nhập với xã hội hiện nay. Vì vậy
cho trẻ hịa nhập với trẻ bình thường giúp cho trẻ phát triển tồn diện; từ đó
chúng có thể tìm được và phát huy những tiềm năng mà trẻ học được để phát
triển tồn diện thơng qua các hoạt động chung với các bạn bình thường trên lớp.
Là một giáo viên chủ nhiệm phụ trách lớp 4-5 tuổi B2 được nhà trường
phân công năm học 2018-2019. Sỹ số của lớp 49 cháu trong đó có 27 nam, 22
nữ, một trẻ khuyết tật về phát triển vận động nên trẻ bị suy dinh dưỡng, trẻ có
giấy chứng nhận của Thương binh xã hội chứng nhận. Qua tìm hiểu khả năng
của trẻ tơi nhận thấy cần cho trẻ hoà nhập với bạn bè cùngđộ tuổi. Tơi suy nghĩ,

làm thế nào để trẻ hồ nhập với các bạn một cách tích cực nhất.
Tơi hàng ngày chăm sóc và chứng kiến những thiếu hụt của trẻ tơi đã cảm
nhận được sự thiệt thịi mà trẻ đang phải gánh chịu. Song biện pháp giáo dục
như thế nào để trẻ hòa nhập bắt kịp với bạn bè cùng nhóm tuổi là cơng việc hết

1/18


sức khó khăn và vất vả. tơi đã tìm tịi nghiên cứu mạnh dạn chọn đề tài “Một số
biện pháp giáo dục trẻ 4 - 5 tuổi hòa nhập trong trường mầm non”.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Tìm ra các biện pháp để trẻ hoà nhập với các bạn trong lớp, nhằm phát
huy hiệu quả của giáo dục toàn diện nhân cách giúp trẻ tự tin, mạnh dạn trong
giao tiếp hòa nhập với cộng đồng xã hội. Đồng thời giáo dục lịng nhân ái, tình
cảm u thương của các bạn trong lớp cùng học.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu về vấn đề giáo dục hòa nhập trẻ Nguyễn Tuấn Minh học lớp
4-5 tuổi B2 thơng qua các hoạt động chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻtrong
trường mầm non.
IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT – THỰC NGHIỆM
Bạn Nguyễn Tuấn Minh của lớp 4 – 5 tuổi B2 hồ nhập trường mầm non
Sơn Đơng.
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phân tích và tổng hợp các tài liệu lý luận và những văn bản có liên quan
đến vấn đề nghiên cứu. Tham khảo tài liệu.
- Tìm hiểu thực trạng trẻ hoà nhập trong lớp.
2. Phương pháp trải nghiệm
- Thực hành trải nghiệm, quan sát trong quá trình giảng dạy, trong các
hoạt động trên lớp có trẻ hồ nhập giáo dục trong trường mầmnon.

3. Phương pháp đánh giá
- Theo dõi, đánh giá sự tiến bộ của trẻ, phát huy điểm tích cực và giúp đỡ,
trẻ những hạn chế của trẻ được hoà nhập.
VI. THỜI GIAN THỰC HIỆN
- Bắt đầu: Từ tháng 8 năm 2018
- Kết thúc: Tháng 4 năm 2019
PHẦN B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN.
Quyền của trẻ trong công ước nêu rõ mọi trẻ em cần được hưởng một cuộc
sống trọn vẹn và đầy đủ trong những điều kiệnđảm bảo phẩm giá, thúc đẩy khả
năng tự lực, tạo điều kiện dễ dàng cho trẻ tham gia tích cực vào cộng đồng. Bên
cạnh đó trẻ được chăm sóc đặc biệt và tùy theo nguồn lực có sẵn, phải khuyến
khích và đảm bảo dành cho trẻ em hồ nhập vào trường mầm non và mọi người có

2/18


gia đình và nhà trường cùng chung tay góp sức đặc biệt là nhiệm vụ của giáo viên
mầm non là nền tảng quan trọng giúp trẻ được can thiệp sớm.
Là một giáo viên mầm non với lòng yêu nghề, mến trẻ, tận tụy với nghề
Tôi luôn suy nghĩ phải làm thế nào để chất lượng giáo dục hòa nhập trẻ khuyết
tật trong trường mầm non ngày càng được nâng cao, giúp trẻ có những kỹ năng
tự phục vụ cho bản thân để trẻ vững bước vào đời, hòa nhập với cộng đồng và là
những con người có ích cho xã hội, cho đất nước.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
Giáo dục hòa nhập cho trẻ ở trường mầm non đang là một cơng việc rất
quan trọng trên thế giới nói chung và đặc biệt đang được thực hiện. Có thể nói
giáo dục hịa nhập là mơ hình giáo dục trẻ có hiệu quả nhất. Trong vài năm qua
giáo dục hòa nhập đã thực hiện dưới sự chỉ đạo của Sở giáo dục và Phịng giáo
dục, trường mầm non Sơn Đơng đã huy động trẻ khuyết tật trong diện hồ nhập

ra lớp hịa nhập cùng các bạn theo chương trình. Cùng với sự phát triển giáo dục
nói chung và giáo dục hịa nhập trẻ trong trường mầm non nói riêng, đã có bước
chuyển biến khá tích cực. Trong năm học 2018-2019 trường đã tiếp nhận 3 trẻ
trong diện hồ nhập, trong đó lớp tơi có một cháu hồ nhập dạng khuyết tật về
vận động, trẻ có sức khỏe yếu nên trẻ ít vận động chậm phát triển trí tuệ. Vì vậy
ngay từ đầu năm học tôi đã trăn trở suy nghĩ một số biện pháp giúp trẻ khuyết tật
hòa nhập tại lớp 4 - 5 tuổi B2. Tôi đã mạnh dạn đưa nội dung này vào việc viết
đề tài SKKN để góp phần nhỏ bé của mình vào sự nghiệp trồng người, mang lại
điều tốt đẹp nhất cho thế hệ tương lai của đất nước.
III. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI THỰC HIỆN.
1. Khảo sát thực tế
- Năm học 2018 - 2019, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công
phụ trách lớp 4 – 5 tuổi B2. Lớp có 3 giáo viên.
- Lớp tơi có tổng số 49 cháu, trong đó có 22 cháu nữ và 27 cháu nam, có
cháu Nguyễn Tuấn Minh trong diện cần hoà nhập trong trường mầm non, cháu
bị chậm phát triển vận động dẫn đến ngôn ngữ kém, cháu sinh ngày 20/6/2014,
cơ thể cháu phát triển khơng đồng đều, khó khăn trong vận động, ít giao tiếp với
các bạn vì thế ngơn ngữ của cháu chậm phát triển, cháu thường ít nói mà chỉ nói
khi muốn biểu lộ điều gì, đầu năm học cháu hay ngồi một mình khơng chơi đùa
cùng các bạn, khơng tham gia các hoạt động của lớp, cháu còn hay đi vệ sinh
ln tại chỗ ngồi, đi ngồi ra quần mà khơng biết. Khả năng tự phục vụ bản thân
của cháu còn hạn chế như: xúc cơm, mặc quần áo, vận động, sinh hoạt cá nhân...

3/18


Với tình hình thực trạng như trên trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã gặp một
số thuận lợi và khó khăn như sau:
2. Thuận lợi
- Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo về cơ sở vật chất đặc biệt là sự

chỉ đạo sát sao về chuyên mơn của phịng giáo dục và đào tạo Thị xã trong đó có
nội dung giáo dục hịa nhập trẻ trong trường mầm non, mỗi trẻ trong diện hồ
nhập được tính tương đương bằng 5 trẻ bình thường.
- Cháu Tuấn Minh được tham gia hoạt động học hòa nhập trẻ khuyết tật
cho Phòng giáo dục Thị Xxa Sơn Tây.
- Ban giám hiệu nhà trường quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện cho giáo
viên được tập huấn học hỏi kinh nghiệm về giáo dục trẻ hoà nhập qua tiết dạy
của đồng nghiệp trong trường và dự các tiết dạy trẻ giáo dục hoà nhập trẻ
khuyết tật các trường điểm Thành phố Hà Nội kinh nghiệm của bản.
- Được sự quan tâm chia sẻ của các bậc phụ huynh, của bạn bè đồng
nghiệp có học sinh hịa nhập chia sẻ kinh nghệm cho nhau. Sự phối kết hợp
đồng đều giữa 3 giáo viên trong lớp cùng nhiệt tình chăm sóc - giáo dục trẻ nói
chung và trẻ trong diện hồ nhập nói riêng.
3. Khó khăn
- Giáo viên khơng được đào tạo về chuyên biệt giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật.
- Đồ dùng, đồ chơi dành riêng cho trẻ hoà nhập chưa có gây khó khăn cho
giáo viên trong q trình chăm sóc, giáo dục trẻ.
- Trẻ chân yếu chậm phát triển vận động, ý thức tự vệ sinh cá nhân kém,
mọi hoạt động của rẻ đều phải có sự giúp đỡ của gia đình và giáo viên.
- Nhà trường chưa có phịng riêng để dạy cho trẻ hồ nhập vào những tiết
dạy riêng biệt.
Từ những khó khăn trên tơi đã tiến hành khảo sát tìm hiểu nhu cầu khả
năng của trẻ, lập kế hoạch can thiệp sớm, theo dõi hàng ngày ghi vào sổ nhật ký
và đánh dấu những gì trẻ chưa đạt được để đưa vào kế hoạch tuần sau các mục
tiêu dành cho cháu Nguyễn Tuấn Minh theo từng tuần của tháng 9 như sau Dựa
theo cách tính qua bảng theo dõi trẻ đạt:
Ghi chú: Rõ rệt: + Chưa rõ rệt: +_
Chưa được: _
Nội dung khảo sát
Tuần 1 Tuần 2 Tuần 3 Tuần

4
Trẻ biết tự ăn uống
_
_
+_
+_
Biết súc miệng chải răng
_
_
_
_
Trẻ biết tự rửa tay
_
_
+_
+_
Trẻ biết tự đi vệ sinh
_
_
+_
+_
4/18


Trẻ biết tự mặc quần áo
Biết chơi cùng nhau
Biết phát âm, nói rõ câu, từ...
Hiểu khi nghe cơ và các bạn nói
Biết đi lại một mình, biết cầm nắm các đồ dùng
Tham gia các hoạt động học tập, vui chơi

Biết tô màu, cầm bút...
Thực hiện vận động tinh trong giờ tạo hình
Thực hiện các vận động thơ
Tn theo các quy định của lớp

_
+_
_
+_
+
_
_
_
_
_

_
+_
_
+_
+
_
_
_
_
_

_
+_
+_

+_
+
_
_
_
+_
_

_
+_
+_
+_
+
_
_
_
+_
_

Từ kết quả trên tôi thực sự băn khoăn làm sao để trẻ có được kỹ năng,
sớm hịa nhập với cô giáo và bạn bè, làm sao trẻ có thể tự tin trong giao tiếp, biết
quan tâm chia sẻ và hợp tác.
IV. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4 – 5 TUỔI GIÁO DỤC HÒA
NHẬP TRONG TRƯỜNG MẦM NON.
1. Biện pháp 1: Khảo sát dạng tật của trẻ.
1.1.Phối hợp phụ huynh
Gia đình và nhà trường là cái nơi ni dưỡng trẻ trong những tháng đầu
đời. Chính vì vậy việc kết hợp giữa nhà trường và gia đình là yếu tố góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục trẻ hoà nhập. Từ đầu năm khi bắt đầu nhận chủ
nhiệm lớp Tơi thấy cháu Minh có đặc điểm của một trẻ khơng bình thường tơi

đã trao đổi với phụ huynh của cháu về đặc điểm của trẻ từ khi sinh ra đến bây
giờ như thế nào? Vì sao cháu lại bị như vậy. Tơi rất đồng cảm với gia đình cháu,
ban đầu bố mẹ cháu tỏ ra rất e ngại và khơng thích khi cơ giáo đề cập về vấn đề
cháu chậm phát triển vận động không được nhanh nhẹn như các bạn. Vì bản
thân phụ huynh hay né tránh khơng nhìn nhận được sự thật mà khẳng định con
mình vẫn bình thường như những trẻ bình thường, mỗi lần trao đổi xong ngày
hơm sau gia đình lại cho cháu nghỉ nhiều lần gọi điện trao đổi phụ huynh đã
nhận ra cho cháu tới lớp đều. Qua nhiều lần trao đổi trực tiếp với phụ huynh về
tình hình của cháu ở trên lớp bố mẹ cháu cũng đã hiểu và vui vẻ cùng các cơ hợp
tác để tìm cách tốt nhất chăm sóc giáo dục cho cháu Minh.Sau khi gia đình đã
hiểu thì thường xuyên trao đổi cùng giáo viên trên lớp về tình hình của cháu
Minh. Là giáo viên của cháu tôi cũng đã kịp thời thỏi thăm về động viên tìm
sách báo tài liệu đưa phụ huynh cùng tham khảo.
5/18


Hình ảnh: Giáo viên trao đổi tài liệu với phụ huynh
Gia đình cháu cũng rất hài lịng và cảm thấy vui vẻ khi được các cô quan
tâm như vậy và hứa sẽ cùng nhà trường chăm sóc giáo dục cháu tốt hơn để tìm
cách giúp trẻ hồ nhập đạt kết quả tốt nhất.
1.2. Tìm hiểu đặc điểm tâm lý trẻ.
Tơi đặc biệt quan tâm đến cháu Minh là trẻ trong diện hồ nhập của lớp
tơi. Ngay từ lần đầu tiên tiếp xúc tơi đã có ấn tượng với cháu. Tơi quan tâm đến
sức khỏe, nhận thức, hành vi của cháu. Qua trị chuyện trao với phu huynh của
cháu tơi đã hiểu thêm về cháu để có những biện pháp giáo dục chun biệt giúp
cháu sớm hịa nhập với mơi trường giáo dục bình thường.
- Khả năng vận động của trẻ: Kỹ năng vận động thô (Cháu không đi,
không chạy nhảy được vì chân rất yếu, ln ngồi một chỗ, thời gian đầu tới lớp
cháu Minh khơng đi được cịn bị)
- Kỹ năng vận động tinh của cháu: Cầm vật nhỏ nhẹ sự di chuyển của ánh

mắt còn chậm chạp, các chi còn yếu, kỹ năng cầm bút, cầm kéo còn yếu…
- Cảm giác, tri giác: Chậm chạm.
- Tư duy: Chủ yếu là tư duy cụ thể, tính khơng liên tục, tính logic kém.
- Trí nhớ: Hiểu chậm, quên nhanh.
- Chú ý: Thời gian chú ý ngắn, khó tập trung vào một cơng việc thiếu tính
bền bỉ và ít tập chung.
- Ngơn ngữ: Rất hạn chế, vốn từ ít, phát âm khơng rõ, nói khơng đủ câu.
- Hành vi: Có thể ngồi im một chỗ rất lâu.
- Thần kinh: Có gì không vừaý là cháu ném đồ dùng, đồ đặc, cào cấu mọi
người xung quanh. Sau khi các bạn ngủ hết con mới ngủ.
- Vệ sinh cá nhân: Thường là không biết tự vệ sinh cá nhân, trẻ không biết
đi tiểu đại tiện đúng nơi quy định, ý thức vệ sinh cá nhân kém.
2. Biện pháp 2: Lập kế hoạch giáo dục hịa nhập cho trẻ
Giáo dục một đứa trẻ bình thường đã khó, giáo dục một đứa trẻ hồ nhập
lại càng khó khăn hơn. Vì lẽ đó giáo dục trẻ hoà nhập là phương thức giáo dục
6/18


chung trẻ hịa nhập khơng chỉ đơn giản là đứa trẻ hồ nhập vào trong một
chương trình giáo dục chung với trẻ bình thường. Trong hoạt động giáo dục hịa
nhập, giáo viên phải giáo dục hoà nhập trẻ cùng với các bạn trong lớp.
Để chuyên đề giáo dục hòa nhập trẻ hồ nhập đạt hiệu quả cao tơi ln kết
hợp với BGH nhà trường và phụ huynh học sinh, đưa ra kế hoạch giáo dục hòa
nhập trẻ theo chủ đề sự kiện để giúp trẻ trong diện hoà nhập tự tin hòa nhập vào
trường mầm non.
Kế hoạch giáo dục hòa nhập trẻ trong năm học 2018 -2019:
Thời

Mục tiêu giáo dục

Nội dung giáo dục

gian
Tháng - Trẻ biết về lớp 4 - 5 - Hình Thức: Thơng qua hoạt động nhóm, cá
9

tuổi B2 của bé

nhân và tập thể.

-Dạy trẻ nhận biết về - Giới thiệu tên cô giáo của các bạn trong lớp,
màu sắc. Dạy trẻ một các khu vực sinh hoạt của lớp, vị trí ăn cơm,
số bài hát, bài thơ, uống nước, lau mặt, ngủ và một số góc chơi
câu chuyện có trong trong lớp: Góc kỹ năng, bé khéo tay, bé chơi
kế hoạch tháng. Dạy thao tác vai, góc sách chuyện,….
trẻ các bài tập phát - Biện Pháp: Dạy trẻ nhận biết màu sắc qua
triển chung, đặc biệt hoạt động khám phá và một số hoạt động
phát triển cơ tay và khác.
cơ chân đi thăng bằng - Dạy trẻ tuân theo một số quy định khi tham
trên ghế

gia các hoạt động trong ngày như:
Thể dục sáng, hoạt động học, hoạt động ngồi
trời, hoạt động góc, giờ ăn, giờ ngủ, giờ

chơi….
-Trẻ biết một số đặc - Hình Thức: Thơng qua các hoạt động tổ,
Tháng
10

điểm trên khn mặt nhóm cá nhân dạy trẻ biết vị trí trên khn
cảu bé.

mặt của trẻ.

- Trẻ biết tên đồ dùng - Biện pháp: Dạy trẻ nói một số từ chỉ đặc
cá nhân, đồ dùng vệ điểm của quần áo.
sinh.

- Dạy trẻ biết thể hiện tình cảm, cảm xúc của

-Trẻ nhận biết được trẻ đối với bà, mẹ, cô giáo nhân ngày 20/10.
7/18


hoa tươi, bưu thiếp Cho trẻ dán trang trí bưu thiếp để tặng bà, mẹ
dùng để tặng cho bà, và cô giáo nhân ngày 20/10.
cho mẹ nhân ngày - Tập nói với người lớn khi có nhu cầu ăn ngủ
20/10.

vệ sinh, tập một số thao tác đơn giản trong

-Rèn trẻ kỹ năng hoạt rửa tay, lau mặt để trẻ có kỹ năng cơ đẳng về
động chung vui chơi thói quen vệ sinh văn minh.

Tháng
11

Tháng
12…

cùng các bạn.
-Trò chuyện về người
thân trong gia đình
của bé và một số đồ
dùng trong nhà.
-Trẻ biết một số nghề
nghiệp trong xã hội.
-Trẻ biết một số bài
thơ, câu chuyện, bài
hát có nội dung ngắn
trong kế hoạch tháng.
Dạy trẻ thể hiện tình
cảm và kỹ năng bộc
lộ cảm xúc với mọi
người.
-Trẻ biết tên gọi một
số đặc điểm nổi bật
của cây, quả, hoa quen
thuộc.
-Trẻ có một số hiểu
biết sơ đẳng về ngày
22/12, ngày lễ giáng
sinh thông qua các
hoạt động cho trẻ trải
nghiệm vườn cổ Tích
của trường trẻ mạnh
dạn tự tin trong vận
động cùng cơ và các
bạn

- Hình thức: Dạy qua nhóm, cá nhân và các
hoạt động khác: Dạy trẻ biết khoanh tay chào
cô, chào bố mẹ..., hướng dẫn trẻ biết đi vệ
sinh khi có nhu cầu.
- Biện pháp: Giúp Trẻ biết tên một số nghề
trong xã hội: Công an, bác sỹ, cô giáo,…
- Dạy trẻ: Tô màu, dán, hát, đọc thơ.
Dạy trẻ: Tơ màu cái ti vi, trang trí khung ảnh
gia đình thơng qua hoạt động rèn kỹ năng
giao tiếp trả lời mạch lạc tự tin đàm thoại với
cô và các bạn, hướng dẫn trẻ biết để đồ dung
cá nhân dung nơi quy định khích lệ trẻ vận
động cùng cơ và các bạn, trẻ phấn khởi cố
gắng tập vận động
- HìnhThức: Dạy trẻ tên gọi, đặc điểm nổi
bật, thơng qua hoạt động tổ, nhóm cá nhân lợi
ích của các loại hoa có, một số loại cây ăn
quả (cây bưởi, cây cam) và một số loại hoa:
Hoa hồng - cúc....
- Biện Pháp: Dạy trẻ nói các câu đơn giản về
các loại hoa.VD: Hoa cúc,…hoa hồng có
màu gì, hoa cúc đặc điểm gì kể tên một số
lồi hoa trẻ biết, cơng dụng ích lợi của hoa,
dạy trẻ vận động cùng cô và các bạn qua bài
hát Noel cùng cô các bạn đưa ra ý tưởng làm
quà tặng các bạn nhân dịp Noel.
-Dạy trẻ một số bài thơ, bài hát, câu chuyện
có trong kế hoạch tháng.
- Dạy trẻ dán bưu thiếp tặng chú bộ đội.

8/18


3. Biện pháp 3: Xây dựng môi trường lớp học thân thiện
3.1. Môi trường tinh thần
Môi trường học thân thiện với trẻ là nơi thực hiện và tôn trọng quyền trẻ
em, là mơi trường học tập hịa nhập, nơi đó khơng hề có sự phân biệt đối xử,
giúp trẻ sống hịa đồng, là mơi trường giáo dục hiệu quả, tạo điều kiện cho trẻ
phát triển toàn diện, trẻ cảm thấy thoải mái, hứng thú, giúp trẻ phát triển tự
nhiên, lành mạnh trên cơ sở các mối quan hệ gần gũi, thân thiện và hợp tác:
Giáo viên với- giáo viên, giáo viên với- trẻ, trẻ -với trẻ, phụ huynh - nhà trường
- cộng đồng.
*Xây dựng môi trường thân thiện gần gũi:
Là người trực tiếp chăm sóc và giáo dục bé Nguyễn Tuấn Minh nên tôi
luôn tạo điều kiện để cháu tham gia môi trường giáo dục thân thiện nhất để
Minh sẽ cảm thấy vui vẻ, thoải mái và an toàn, điều quan trọng cô luôn gần gũi
yêu thương quý mến tạo sự gần gũi thân thiện như nhà của trẻ, cô giáo như mẹ
hiền, giúp cháu phát huy được mặt mạnh và nhanh chóng hịa nhập với mơi
trường giáo dục bình thường.
*Xây dựng tập thể lớp biết đoàn kết, yêu thương và giúp đỡ bạn:
Tôi luôn tạo điều kiện để cho cháu Minh được vui chơi hòa nhập với các
bạn trong lớp như: hoạt động nhóm, vui chơi với bạn tạo ra mối liên hệ tình bạn,
mối giao tiếp với các bạn khác, giúp cháu phát triển ngôn ngữ, kỹ năng giao tiếp
xã hội. Tơi ln tạo điều kiện và khích lệ các cháu trong lớp gần gũi với bạn,
thường xuyên rủ bạn chơi cùng, không may bị bạn làm đau cũng khơng giận,
khơng buồn hoặc đánh lại bạn.

Hình ảnh cháu Minh đang hoạt động cùng các bạn

Ngoài các giờ hoạt động học, tơi cịn tổ chức cho Nguyễn Tuấn Minh với

các bạn tại lớp được vui chơi, hoạtđộng cùng các bạn… giúp trẻ được làm quen
với mơi trường bên ngồi, tổ chức liên hoan chúc mừng sinh nhật các bạn…để
trẻ xây dựng mối quan hệ giữa trẻ với trẻ, trẻ có ý thức giúp đỡ bạn, tránh bắt
nạt, xa lánh đối với bạn kém may mắn hơn mình.
9/18


Hình ảnh Minh sinh nhật cùng các bạn và các chơi cùng cháu Minh

*Xây dựng mối quan hệ giữa cô và trẻ:
Khi Minh tham gia vào các hoạt động tôi luôn bổ sung các kiến thức mà
cháu tiếp thu chậm cũng như những kiến thức mà cháu còn chưa tiếp thu được.
Trong quá trình cháu tham gia vào các hoạt động tại lớp tôi luôn quan tâm, bao
quát, gần gũi, khuyến khích kịp thời để cháu tiếp thu bài tốt, nhanh chóng hịa
nhập với mơi trường học tập bình thường. Ngồi ra tơi cịn có những phần
thưởng nhỏ để khuyến khích khi cháu trở nên ngoan hơn, Minh tỏ ra rất vui vẻ
gần gũi hơn tự tin thích đến lớp và hịa đồng với các bạn.
3.2. Xây dựng mơi trường vật chất
Môi trường vật chất trong trường, lớp mầm non chính là các đồ dùng,
trang thiết bị phục vụ cơng tác chăm sóc, ni dưỡng, giáo dục của cơ và trẻ.
Thơng qua đó, trẻ dễ dàng nhận biết, phân biệt, khám phá thế giới xung quanh.
Đặc biệt, nó cịn quan trọng hơn nhiều đối với việc chăm sóc, giáo dục trẻ hoà
nhập. Tuy nhiên, thực tế ở trường, lớp mầm non chưa có đồ dùng dành riêng cho
trẻ hồ nhập. Chính vì vậy ngay từ đầu năm học, tơi và các đồng nghiệp làm đồ
dùng sáng tạo, thiết kế các chủ đề sự kiện của tháng, nội dung giáo dục trẻ phù
hợp tơi lưu ý đến những hình ảnh mở để giúp trẻ hồ nhập hiểu và tích cực tham
gia các hoạt động. Xây dựng nội quy của lớp học cụ thể.
Ví dụ: Góc “Thư viện” tơi đã dùng các ký hiệu hình ảnh quy định kỹ năng
góc xem sách,tranh chuyện, trẻ không được xé sách truyện, không vẽ lên sách
Góc xây dựng: Tơi đã dùng các ký hiệu hình ảnh để trẻ có kỹ năng chơi,

khơng tranh giành đồ chơi, không chạy nhảy trong khi chơi, biết cất đồ chơi gọn
Góc Phân vai: Tơi dùng các ký hiệu hình ảnh để hướng dẫn kỹ năng chơi:
khơng nói to, biết chơi cùng nhau và biết cất đồ chơi gọn gàng.... Bên cạnh việc
xây dựng nội dung quy định của từng góc chơi, tơi cịn xây dựng những góc mở,
bài tập mở thật gần gũi, dễ hiểu để thu hút sự tham gia của cháu.

10/18


Hình ảnh: Các góc của lớp để trẻ hoạt động

Với việc xây dựng nội quy lớp học bằng những hình ảnh, ký hiệu đơn
giản, cụ thể, dễ hiểu đã giúp cháu Minh dễ dàng thực hiện theo. Qua đó góp
phần vào việc định hình và xây dựng những hành vi mong đợi ở trẻ. Lớp học
được trang trí đẹp với nhiều đồ dùng, đồ chơi sáng tạo, nhiều góc mở tại các góc
chơi giúp cho cháu Minh lớp tơi rất ham thích đến lớp. Chính vì vậy việc tiếp
thu kiến thức của cháu cũng dễ dàng và đạt hiệu quả cao hơn.
4. Biện pháp 4: Giáo dục hòa nhập trong tất cả các hoạt động một
ngày của trẻ.
4.1.Hoạt động đón trẻ, thể dục sáng
Giờ đón trẻ là lúc cơ cần tạo khơng khí vui vẻ, lơi cuốn trẻ đến trường.
Tơi đã giao tiếp nắm bắt tâm tư tình cảm với trẻ, nhận biết và diễn tả cảm xúc
thân thiện, ân cần, chào hỏi để gần gũi, tác động tới trẻ.
Cháu Minh gặp khó khăn về vận động nên trong các buổi thể dục sáng
Tôi và các cháu thường giúp đỡ cháu Minh xuống sân tập thể dục tập cùng các
bạn, dần dần cháu Minh cũng tự tin và mạnh dạn hơn. Tơi ln khuyến khích,
động viên để trẻ tập tốt hơn trong các lần sau, như vậy bạn Minh giờ đã đi chậm
được một mình và cùng cơ các bạn tập thể dục buổi sáng, bạn Minh có thể đi lên
cầu thang với sự giúp đỡ của cô, tôi thấy rõ sự tiến bộ của trẻ. Đây quả là niềm
vui của tơi, các cơ và gia đình cháu Minh.

Hìnhảnh cháu Tuấn Minh tập cùng các bạn thể dục sáng

4.2. Hoạt động học
Trong hoạt động học để không làm ảnh hưởng đến các bạn khác tôi
thường cho cháu Minh ngồi gần cô để dễ quan sát. Cháu bị chậm phát triển thể
11/18


chất nên cháu rất hay quên nên rất khó cho tôi trong việc dạy cháu. Cháu thường
hay lơ đãng không chú ý, tôi phải nhắc nhở cháu nhiều lần. Đối với các bài thơ
khi dạy cháu tôi thường đọc rất chậm từng câu ngắn trong bài thơ, bài hát, có
những từ khó tơi giảng giải cho cháu hiểu và đọc lại nhiều lần nhấn mạnh để trẻ
đọc theo cô. Mỗi ngày tôi dành riêng cho cháu 10 -15 phút để dạy cháu đọc thơ
và trò chuyện cùng cháu.
Đối với giờ kể chuyện ngoài việc kể cho cháu nghe cùng các bạn trong lớp,
đến hoạt động chiều tôi lấy sách tranh truyện có hình ảnh ra để đọc cho cháu nghe,
kể cho cháu nghe nhiều lần và cho cháu chỉ vào truyện để cháu biết tên các nhân vật
trong câu chuyện, ngồi ra cơ gợi ý hỏi trẻ về tính cách của các nhân vật để cháu
Minh trả lời rèn kỹ năng nghe và tư duy ghi nhớ của trẻ qua giờ kể chuyện.

Hình ảnh: Cơ đang kể chuyện cho trẻ nghe.

Đối với hoạt động vận động, vì cháu Minh hạn chế về khả năng vận động
nên tôi quan tâm và giúp đỡ cháu khi thực hiện vận động được tốt hơn. tôi thường
xuyên dành thời gian linh hoạt trong một ngày hoạt động để hướng dẫn them cho
cháu Minh giữa cô và trẻ trong hoạt động thể chất nhiều hơn xo với bạn.

Hình ảnh cơ can thiệp cá nhân.
4.3. Chơi ngoài trời

Hoạt động ngoài trời giúp trẻ tiếp xúc với thế giới xung quanh. Muốn tiếp
xúc được với thế giới xung quanh thì trẻ phải sử dụng hệ thống các giác quan.
Nhưng ở trẻ hồ nhập lớp tơi lại mất khả năng đi lên xuống cầu thang. Do vậy
khi cho trẻ hồ nhậptham gia hoạt động ngồi trời, tơi đã thiết kế một số hoạt
động giúp trẻ dần tiến đến chức năng cảm nhận bình thường để tri giác các sự
vật, hiện tượng cho trẻ hoà nhập và các bạn trải nghiệm hợp lý nhất.

12/18


- Chơi với cát và nước. Ném bóng vào rổ, chơi vườn cổ tích. Chơi bán
hàng góc chợ q, chơi với ơng Đồ…

Hình ảnh: Hoạt động chơi ngồi trời
4.4. Giờ hoạt động góc
Cháu Minh thường gặp khó khăn trong việc về vận độngtơi ln tạo điều
kiện để Minh được hịa đồng với các bạn trong lớp, nắm được luật chơi, cách chơi,
biết chơi đồn kết với bạn. Nên tơi đã sử dụng các hoạt động sau tại các góc:
- Góc tạo hình: Vẽ, nặn, dán ,trang trí khung ảnh, dạy trẻ trang trí tấm bưu
thiếp tặng cơ 20/11di màu vẽgà con,bằng bàn tay nặn hịn bi,nặn con lật đật.
- Góc phân vai: Chơi với bộ đồ chơi nấu ăn, cho em bé ăn,.... ….
- Góc xây dựng: Trẻ biết lắp ghép hàng rào, xếp chồng các khối tạo thành
ngôi nhà…
- Góc vận động: Chơi gắp cua bỏ giỏ, chơi lăn bóng, truyền bóng,
- Góc thư viện của bé: Xem sách, truyện, xem lơ tơ, cùng làm tập sách

Ư

Hình ảnh: cháu Tuấn Minh tham gia hoạt động tạo hình

4.5. Hoạt động ăn
Do trẻ hồ nhập trẻ khơng như các bạn bình thường khác, Minh cũng biết
tự xúc cơm ăn nhưng cô phải nhắc nhở nhiều lần và rèn luyện thường xuyên
cháu mới thực hiện được. Cháu xúc ăn còn rất vụng về, hay làm đổ cơm ra ngoài
và thường hay ngồi đợi cơ đến bón cơm cho mình. Tơi động viên cháu nên tự
xúc ăn và chỉ dẫn cháu cách xúc cơm không làm rơi vãi, khen ngợi cháu kịp thời
khi cháu làm tốt.

13/18


Hình ảnh: CháuTuấn Minh chưa xúc cơm được và tự xúc cơm ăn
4.6.Giờ ngủ
Là giờ được nghỉ ngơi sau khi tham gia vào các hoạt động một cách tích
cực. Trong giờ ngủ, tôi quan tâm đến bé Minh như: hát ru bé ngủ, bật nhạc các
ca khúc có giai điệu êm dịu đối với trẻ để trẻ dễ đi vào giấc ngủ,nếu cháu khó
ngủ cơ bế trẻ sang chỗ khác giỗ dành hoặc vỗ về để cháu ngủ.
4.7. Hoạt động chiều
Sau khi ngủ dậy, tôi tổ chức cho Minh và các bạn trong lớp tập các bài tập
nhẹ nhàng: Trò chơi kéo cưa lừa xẻ, lộn cầu vồng, chim sẻ và ơ tơ, gieo hạt và
các trị chơi dân gian khác.... Khi tổ chức hoạt động chiều tôi tổ chức rèn các kỹ
năng sống, các kỹ năng tự phục vụ cho trẻ thông qua các hoạt động: Dạy trẻ kỹ
năng đi dép, cất ba lô, mặc, cởi quần áo phù hợp theo thời tiết, chải tóc, đi vệ
sinh đúng nơi qui định, cùng trẻ làm các đồ dùng đồ chơi tự tạo….

Hình ảnh Cơ và trẻ làm đồ chơi tự tạo
4.8. Tổ chức các hoạt động tập thể
Tổ chức cho trẻ tham gia các ngày lễ hội chợ quê tại trường giúp trẻ hiểu
thêm về văn hoá dân gian của Việt Nam, tôi quan tâm tạo điều kiện cho trẻ được
giao lưu với các bạn trong trường, giao lưu gói bánh chưng xanh cùng lớp B1 và

B2 tổ chức tại sân trường tạo mối quan tâm gắn bó giữa các bạn hai lớp tạo thêm
sự trải nghiệm nét đẹp truyền thống dân tộc, cho trẻ hai lớp cùng trải nghiệm tạo
tâm thế vui vẻ, phấn khởi, hào hứng cho trẻ tham gia.
Đối với các hoạt động giao lưu, thăm quan, tơi tổ chức hoạt động ngồi
trời, hoạt động góc, hoạt động thăm quan, giao lưu. Vì vậy tơi tích cực liên hệ
với giáo viên các khối, lớp khác trong trường cho trẻ được giao lưu với nhau
14/18


thơng qua các trị chơi vận động (Lộn cầu vồng, mèo đuổi chuột, ném bóng vào
rổ, kéo co, các ngày kỷ niệm 20/11…).cho trẻ thăm quan môi trường học của
trường Tiểu học Sơn Đơng.

Hình ảnh Giáo viên - phụ huynh - các con gói bánh chưng ngày tết

Hình ảnh cơ và trẻ đi thăm quan trường tiểu học, chào mừng ngày 20/11
Qua việc tổ chức các hoạt động tập thể tôi thấy cháu Minh lớp tôi ngày
càng tự tin, thoải mái, vui vẻ hơn trong giao tiếp với cô và các bạn. Khả năng
giao tiếp, điều chỉnh hành vi của trẻ đã được cải thiện rất nhiều.
5. Biện pháp 5: Rèn một số kỹ năng cho trẻ.
Ngoài việc học những kiến thức về thế giới xung quanh, Tôi thường rèn
kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng sống cho cháu Minh. Đây là môn học đặc thù trong
trường chuyên biệt. Cháu chưa có kỹ năng tự phục vụ như đi vệ sinh, rửa tay....
Một vấn đề quan trọng nữa là cháu Minh chưa nhận biết được sự nguy hiểm nên
có thể có những hành động như sử dụng kéo, cho tay vào ổ điện, hoặc quạt cây
đang chạy cho tay vào hoặc lấy bút chì chọc vào bàn ghế...ảnh hưởng đến an
tồn của bản thân. Do đó, việc rèn luyện kỹ năng ở mức độ cơ bản này đối với
cháu là điều tất yếu để giúp cháu có kỹ năng tự phục vụ bản thân. Dạy kỹ năng
bảo vệ an toàn.
Rèn luyện kỹ năng lễ giáo: Tôi luôn giáo dục cháu Minh biết chào cô, bố

mẹ khi đi đến lớp, chào cô và các bạn khi ra về. Thời gian đầu năm Minh chưa
dám nói, tơi hướng dẫn cháu sử dụng tay để chào, tơi thường dạy trẻ nói từng từ
để tạo thành câu “Vâng ạ, con xin cô, con chào cô, con chào mẹ, chào các
bạn...”. Tùy vào khả năng của bé Minh mà tôi tạo điều kiện để giúp Mimh dần
dần tiến đến chức năng cảm nhận, nhất là phát triển các vận động của Minh gần
như bình thườngvề phát triển vận động.

15/18


Hình ảnh biết làm các kỹ năng tự phục vụ, chăm sóc cây xanh
V. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN
Trong những năm học gần đây lớp tôi 3 năm liên tiếp nhận học sinh của
lớp có trẻ hồ nhập Mỗi năm có một trẻ hồ nhập khác nhau, nhưng năm học
này nhà trường phân công dạy trẻ từ lớp 3 tuổi lên tiếp nhận ln lớp 4 tuổi B2,
nên tơi có thêm kinh nghiệm qua một năm dạy cháu Minh và nắm vững hoà
nhập của cháu Minh nên dạy trẻ hoà nhập như cháu Minh Tôi bớt chút lo lắng
khi tiếp nhận cháu Minh và được sự giúp đỡ của Ban giám hiệu cùng các đồng
nghiệpđã phối hợp thuận lợi nên tơi đã tìm ra phương pháp tốt nhấtđẻ chăm sóc
giáo dục cháu Tuấn Minh, đã giúp tôi vượt qua những trở ngại và tìm ra phương
pháp tốt nhất để dạy dỗ và chăm sóc cháu. Sau một thời gian áp dụng các biện
pháp giáo dục kỹ năng dành cho trẻ khuyết tật, tơi thấy trẻ đã có sự tiến bộ thay
đổi một cách rõ rệt, cụ thể như sau:
Ghi chú:Rõ rệt: + Chưa rõ rệt: +_Chưa được: _
Nội dung khảo sát
Đầu năm
Cuối học kỳ I
Tuần Tuần Tuần Tuần Tuần Tuần Tuần Tuần
1
2

3
4
1
2
3
4
Trẻ biết tự ăn uống
_
_
+_
+_
+
+
+
+
Biết súc miệng chải răng
_
_
_
_
+
+
+
+
Trẻ biết tự rửa tay
_
_
+_
+_
+

+
+
+
Trẻ biết tự đi vệ sinh
_
_
+_
+_
+
+
+
+
Trẻ biết tự mặc quần áo
_
_
_
_
+
+
+
+
Biết chơi cùng nhau
+_
+_
+_
+_
+
+
+
+

Biết phát âm, nói rõ câu, từ
_
_
+_
+_
+
+
+
+
Hiểu khi nghe cơ và các +_
+_
+_
+_
+
+
+
+
bạn nói
Biết đi lại một mình, biết
+
+
+
+
+
+
+
+
cầm nắm các đồ dung
Tham gia các hoạt động
_

_
_
_
_
_
+
+
học tập, vui chơi
Biết tô màu, cầm bút...
_
_
_
_
+
+
+
+
16/18


Thực hiện vận động tinh
_
_
_
_
+_
+_
+
+
trong giờ tạo hình

Thực hiện các vận động thô
_
_
+_
+_
+_
+_
+
+
Tuân theo các quy định
_
_
_
_
+
+
+
+
của lớp
Sau khi nghiên cứu và áp dụng chương trình giáo dục hịa nhập trẻ khuyết
tật. Bằng các kinh nghiệm và biện pháp đổi mới, sáng tạo, xây dựng môi trường
lớp học thân thiện, tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, phát huy tính độc lập sáng tạo
trong hoạt động cá nhân trẻ, trẻ mạn dạn tựu tin.
PHẦN C. KẾT LUẬN
I. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Từ những biện pháp đã áp dụng tôi đã rút ra nhiều bài học, do tích lũy
được trong suốt thời gian cơng tác và chăm sóc ni dưỡng giáo dục trẻ,với
mong muốn gửi đến đồng nghiệp, cha mẹ trẻ. Là những hợp tác phối hợp cùng
giáo viên chung tay đồng thuận cùng chí hướng phối hợp chặt chẽ chao đổi
thường xuyên cùng tìm hướng tốt nhất giúp khuyến khuyết của trẻ phát huy hết

khả năng tiềm ẩn của trẻ cách tốt nhất những thơng điệp mang tính thuyết phục
nhằm giúp trẻ ngày một hoàn thiện những kỹ năng trong chặng đường hình
thành nhân cách của trẻ.
Giáo viên phải thật sự là người mẹ hiền bằng tình thương bao la của người
mẹ, bằng những kinh nghiệm, những kỹ năng sư phạm, sự linh hoạt nhạy bén
trong phương pháp giáo dục và quan tâm chăm sóc trẻ mọi lúc mọi nơi trong
mọi hoạt động tạo hứng thú than thiện gần gũi trẻ thấy an tồn thoả mái thích
đến lớp.
Phát huy những thế mạnh của trẻ để trẻ tự đứng vững trên đôi chân của
mình giúp trẻ phát triển đầy đủ cả thể chất và tinh thần, tạo cơ hội phát triển toàn
diện để sau này trở thành những người con ngoan trò giỏicó ích cho gia đình và
cho xã hội.
II. KIẾN NGHỊ
1. Về phía trường mầm non
Tạo điều kiện cho giáo viên có cơ hội tiếp cận và sử dụng những cơng
nghệ mới trong chăm sóc và giáo dục trẻ hồ nhập mầm non, bổ xung đồ dùng
đồ chơi phục vụ cho trẻ khuyết tật, tạo mọi điều kiện giúp đỡ giáo viên có trẻ
khuyết tật cần được giáo dục hịa nhập về thời gian, khơng gian, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục cho trẻ mầm non nói chung và trẻ hồ nhập nói riêng.
2. Với cấp trên.
17/18


- Tổ chức nhiều buổi kiến tập, tập huấn về lĩnh vực giáo dục hòa nhập cho
giáo viên được đi tham quan, học tập nhằm nâng cao nghiệp vụ chuyên mơn để
chăm sóc,ni dưỡng, giáo dục các cháu học hịa nhập nhập tốt hơn.
Trên đây là“Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi giáo dục hòa nhập
trong trường mầm non”. Rất mong được sự quan tâm hỗ trợ của Hội đồng khoa
học, bạn bè đồng nghiệp góp ý xây dựng, bổ xung thêm để tơi có được kinh
nghiệm tốt hơn. Tôi xin trân thành cảm ơn!

XÁC NHẬN CỦA HĐKH TRƯỜNG Sơn Đơng,ngày.....tháng....năm 2019
TM/HỘI ĐỜNG
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của
CHỦ TỊCH
mình viết, khơng sao chép nội dung
của người khác.
Tác giả

Trần Thị Bích Hồn
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ tài liệu bồi dưỡng thường xuyên Modul 44 – Giáo dục cho trẻ
khuyết tật hòa nhập.
2. Tài liệu hướng dẫn quản lý, can thiệp sớm và giáo dục trẻ khuyết tật
mầm non.
3. Chương trình giáo dục hịa nhập
4. Nguyễn Thị Hạnh (Chủ biên): 100 hoạt động phát triển kỹ năng cho
trẻ khuyết tật tuổi mầm non học hòa nhập - Nhà xuất bản Hà Nội.
5. Nguyễn Thị Hạnh (Tổng chủ biên): 148 tình huống sư phạm trong
giáo dục đặc biệt - Nhà xuất bản Đại học Quốc Gia Hà Nội.
6. Tham khảo qua thong tin đại chúng và báo chí

18/18