Giáo án phụ đạo Ngữ văn 8 - Học kì 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Buổi 1 A. Néi dung c¬ b¶n: ¤n tËp kiÕn thøc Ng÷ v¨n líp 6, 7 Hướng dẫn phương pháp học bài ở nhà. B. TiÕn tr×nh thùc hiÖn: I. PhÇn TiÕng ViÖt: 1, Tõ: ? Tõ lµ g×? Cho vÝ dô? * Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để tạo câu VÝ dô : nhµ, xe, trÎ em , cÇu, ¨n … ? XÐt vÒ cÊu t¹o, tõ ®­îc ph©n lo¹i nh­ thÕ nµo? * Từ có hai loại:- Từ đơn và từ phức - Tõ phøc cã hai lo¹i: Tõ ghÐp vµ tõ l¸y ? Em hiểu thế nào từ đơn? ? ThÕ nµo lµ tõ phøc? ? Ph©n biÖt râ tõ ghÐp vµ tõ l¸y? - Từ đơn là từ chỉ có một tiếng có nghĩa (ăn, ngủ, đá,ba…) - Tõ phøc lµ nh÷ng tõ cã cÊu t¹o gåm hai hay nhiÒu tiÕng hîp thµnh -Tõ ghÐp lµ tõ ®­îc t¹o nªn b»ng c¸ch ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa VÝ dô: nhµ trÎ, c©y nh·n, mÆt trêi… -Tõ l¸y lµ tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c tiÕng. VÝ dô : khanh kh¸ch, thñ thØ, chan ch¸t… *Bµi tËp: a. Phân biệt từ đơn, từ ghép, từ láy trong đoạn trích sau: “… Hµng n¨m, cø vµo cuèi thu, khi l¸ c©y ngoµi ®­êng rông nhiÒu vµ trªn kh«ng có những đám mây bàng bạc trôi, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường đầu tiên…” b. Ph©n lo¹i cÊu t¹o c¸c tõ sau: - Tươi tốt, đèn điện, nhà cửa, xe cộ, may mắn, đánh đập, phập phồng, núi sông, lom khom, mÊp m«, giang s¬n… 2, Ngữ cố định: ?Ngữ cố định là gì? * NCĐ là những đơn vị có sẵn trong ngôn ngữ ®­îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lịch sử, xã hội ngôn ngữ. Nó thường gồm một tập hợp các từ đơn , có kết cấu vững chắc,cố định ổn định, bất biến và có ý nghĩa hoàn chỉnh dùng để gọi tên sự vật, hiện tượng, biểu thị khái niệm Cho vÝ dô? - H¸ miÖng chê sung 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - ThuËn buåm xu«i giã - Chã c¾n ¸o r¸ch - GiËt gÊu v¸ vai… *Bµi tËp: Gi¶i thÝch mét sè thµnh ng÷ sau: - §Çu voi ®u«i chuét - Ném đá giấu tay - Nu«i ong tay ¸o - Nước đổ đầu vịt 3.C©u: ? Hãy liệt kê những kiểu câu đã học? ? Câu trần thuật đơn là câu như thế nào? ? Theo em, câu trần thuật đơn có thể thêm thành phần không? - Cã thÓ më réng hoÆc rót gän c©u b»ng c¸ch thªm hoÆc bít 1 sè thµnh phÇn c©u: Tr¹ng ng÷, bæ ng÷… -Ngoµi ra khi t¹o lËp v¨n b¶n, ta cßn sö dông mét sè kiÓu c©u kh¸c nh­: c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n, c©u nghi vÊn… 4. BiÖn ph¸p tu tõ: ? Hãy liệt kê những biện pháp tu từ đã học? - So s¸nh, nh©n ho¸, Èn dô, ho¸n dô, liÖt kª, ®iÖp ng÷… ? Mục đích sử dụng những biện pháp tu từ ? - Khi tạo lâp văn bản, ta sư dụng các biện pháp tu từ để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt, hoặc nhằm nhấn mạnh ý diễn đạt. *Bµi tËp: a. LÊy vÝ dô vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ? b. ChØ râ biÖn phap tu tõ ®­îc sö dông trong c¸c vÝ dô sau ®©y : - ¸o chµm ®­a buæi ph©n ly CÇm tay nhau biªt nãi g× h«m nay. - Hoan h« chiÕn sÜ §iÖn Biªn ChiÕn sÜ anh hïng §Çu nung löa s¾t Năm mươi sáu ngày đêm: khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt… - Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn l¨ng Thấy một măt trời trong lăng rất đỏ. - Trong nh­ tiÕng h¹c bay qua, Đục như nước suối mới sa nửa vời TiÕng khoan nh­ giã tho¶ng ngoµi Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa.. 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶ Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. II. PhÇn v¨n häc: 1.V¨n häc d©n gian VN: ? LiÖt kª nh÷ng thÓ lo¹i VHDG mµ em biÕt? a.TruyÖn d©n gian: ? Kể tên các loại truyện dân gian đã học? ? Phân biệt các loại truyện đó? - Truyện truyền thuyết: Thường kể về các nhân vật lịch sử, sự kiện lịch sử… - Truyện thần thoại :Kể về sự tích các thần, XH loài người thời hoang sơ… - Truyện ngụ ngôn: Ngụ ý khuyên con người một bài học nào đó trong cuộc sống… - Truyện cổ tích: Thường kể về cuộc đời, số phận một số kiểu nhân vật… - Truyện cười : Gây cười nhằm mua vui hoặc phê phán thói hư tật xấu của con người trong x· héi. b. Tôc ng÷, ca dao, d©n ca: ? Ph©n biÖt tôc ng­, ca dao, d©n ca? ? Kể tên một số chùm ca dao, dân ca đã học? …- Tình cảm gia đình - Tình yêu quê hương, đất nước - Thân phận người lao động nghềo trong xh cũ. - Lên án, đả kích chế giễu thói hư, tật xấu… * Bµi tËp: ? Gi¶i thÝch ý nghÜa mét sè c©u tôc ng÷: - Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa. - Chuån chuån bay thÊp th× m­a Bay cao th× n¾ng, bay võa th× r©m. - Khoai đất lạ, mạ đất quen. - Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng ? KÓ tªn mét sè lµn ®iÖu d©n ca mµ em biÕt? 2. Văn học trung đại: ? Em đã được học, được biết những tp vh trungđại nào? - TruyÖn: MÑ hiÒn day con, Con hæ cã nghÜa, Thµy thuèc giái cèt nhÊt ë tÊm lßng - Th¬ Bµ HuþÖn Thanh Quan, NguyÔn KhuyÕn,… ? Truyện trung đại hay vhtđ ra đời trong khoảng thời gian nào? ? Qua những truyện đã học trên em có nhận xét gì về truyện trung đại? * Truyện trung đại thời kì đầu còn đơn giản vể cốt truyện, ít nhân vật, ít sự kiện VHTĐ đã phong phú hơn theo thời gian cả về nội dung và thể loại. 3. Văn học hiện đại: ? Liệt kê một số tác phẩm vh hiện đại đã học? 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Từ đầu thế kỉ XX VHVN có sự chuyển biến mạnh mẽ, phát triển theo hướng hiện đại hoá, phong phú về thể loại, đồ sộ về lượng tác phẩm ? Kể tên một vài văn bản giàu cảm xúc trong chương trình ngữ văn 6,7? - Trong chương trình ngữ văn lớp 6,7 em đã học những văn bản nhật dụng nào? - ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nhËt dông? III. PhÇn TËp lµm v¨n 1. Nêu mục đích giao tiếp của các kiểu văn bản: tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận? - Kiểu văn bản tương ứng với phương thức biểu đạt chủ yếu được sử dụng. - Ngoµi nh÷ng kiÓu v¨n b¶n trªn, cßn cã kiÓu v¨n b¶n thuyÕt minh, hµnh chÝnh cv ? Kể tên một số vă bản đã học được trình bày bằng phương thức tự sự, miêu tả, biểu c¶m, nghÞ luËn ? ? Em có nhận xét gì về ptbđ của những văn bản nhật dụng đã học? - RÊt ®a d¹ng phong phó: Cã tù sù, miªu t¶, nghÞ luËn, bµy tá c¶m xóc. 2. H·y nªu dµn ý kh¸i qu¸t cña c¸c kiÓu v¨n b¶n: tù sù, biÓu c¶m, miªu t¶… -HS nêu lần lượt và nhận xét. 3.Tìm một số ví dụ về các đề bài thuộc các kiểu văn bản trên? - VÝ dô: ? KÓ l¹i truyÖn “Th¸nh Giãng”? ? Hãy kể về người bà thân yêu của em? ? T¶ c¶nh c¬n m­a mïa h¹? ? T¶ quang c¶nh líp em trong mét giê häc? ? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ v¨n b¶n “Sµi Gßn t«i yªu” ? ? Nêu suy nghĩ về câu ca dao: “ Bầu ơi thương lấy bí cùng Tuy r»ng kh¸c gièng nh­ng chung mét giµn.” ? Chứng minh câu tục ngữ: “ Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng.” - Cho hs tự lâp đề bài- phân tích, phân loại đề đó . * Bµi tËp: a. ? Theo em, văn bản biểu cảm được viêt ra nhằm mục đích gì? ? Văn bản biểu cảm thường dùng phương tiện nào? ? Muèn v¨n b¶n biÓu c¶m hÊp dÉn ta cÇn chó ý nh÷ng g× khi tr×nh bµy? Gợi ý: BC là bày tỏ tình cảm, cảm xúc, thể hiện sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khơi gợi tình cảm cho người đọc. - Cã thÓ biÓu c¶m trùc tiÕp, gi¸n tiÕp -Sử dụng các biện pháp tự sự , miêu tả để khơi gợi tình cảm người đọc. - Ta cần: Xác định đúng yêu cầu của đề T×nh c¶m ch©n thµnh, khÐo lÐo Sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ phï hîp b. V¨n nghÞ luËn yªu cÇu ta nh÷ng g×? c. Nêu cảm nghĩ của em về nhân vật chú bé Lượm trong bài thơ cùng tên của Tố Hữu *Hướng dẫn hs cách soạn bài và làm bài tập ơ nhà (Soạn văn, làm btập TV-TLV) 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Buổi 2 A.Néi dung c¬ b¶n: - ¤n tËp kiÕn thøc vÒ t¸c gi¶ Thanh TÞnh, Nguyªn Hång víi hai v¨n b¶n: “T«i ®i häc”, “Trong lßng mÑ” - Ôn tâp về cấp độ khái quát nghĩa từ ngữ, trường từ vựng - RÌn kÜ n¨ng lµm mét sè bµi tËp tiÕng ViÖt, tËp luyÖn kh¶ n¨ng ph©n tÝch ,c¶m thô t¸c phÈm cho hs. B. TiÕn tr×nh thùc hiÖn: I. V¨n häc: 1. V¨n b¶n “T«i ®i häc” ? Giới thiệu những nét cơ bản về cuộc đời và sự nghiệp cũng như phong cách nghệ thuËt cña Thanh TÞnh? - Cho hs trình bày, nhận xét và làm thành đọan văn hoàn chỉnh ? Em hiÓu g× vÒ truyÖn ng¾n “T«i ®i häc”? - Gợi ý: Thanh Tịnh chuyên viết truyện ngắn, truyện của ông thường rất nhẹ nhàng, trong s¸ng vµ s©u l¾ng. TruyÖn ng¾n “T«i ®i häc” lµ truyÖn tiªu biªu biÓu cho phong cách nghệ thuật của ông. Truyện đã tô đậm cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng nhân vật “Tôi” ở buổi đến trường đầu tiên. ? Xác định câu văn thể hiện rõ nhất tâm trạng nhân vật tôi ở đầu văn bản? ? YÕu tè nµo lµm nªn chÊt tr÷ t×nh trong truyÖn ng¾n nµy? ? BiÖn ph¸p tu tõ nµo ®­îc sö dông nhiÒu trong truyÖn ng¾n? - Truyện đã kết hợp hài hoà các phương thức biểu đạt: miêu tả,tự sự, biểu cảm, trình bày theo dòng hồi tưởng của nhân vật. - Lêi v¨n giµu h×nh ¶nh do sö dông nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ so s¸nh phï hîp lµm t¨ng gi¸ trÞ gîi h×nh, gîi c¶m. Bµi tËp: a. Tãm t¾t truyÖn ng¾n trªn? b. ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n nªu c¶m nghÜ cña em vÒ truyÖn ng¾n “T«i ®i häc”? 2.V¨n b¶n “Trong lßng mÑ” ? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n cña em vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång? ? Em hiÓu g× vÒ t¸c phÈm “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” cña Nguyªn Hång? - Cho hs tr¶ lêi, bæ sung vµ nhËn xÐt. - GV cung cÊp thªm t­ liÖu: - Nguyªn Hång lµ mét nhµ v¨n cã tªn tuæi giai ®o¹n ®Çu Thế kỉ xx. Ông có một quãng đời tuổi thơ thật buồn khổ, cay đắng. Kí ức về tuổi ấu thơ đã luôn in đậm trong tâm trí NH. Ông đã viết cuốn tiểu thuyết tự truyện này để ghi lại hồi ức cay đắng đó. Khi lớn lên, NH sống chủ yếu ở Hải Phòng. Cuộc sống 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> của ông cũng khá chật vật. NH đã có những cống hiến đáng kể cho văn học nước nhà. -“ NNTA” sáng tác từ 1938-1940, gồm 9 chương- mỗi chương là một kỉ niệm sâu sắc -“Trong lòng mẹ” là trích đoạn chương IV tp. ? Nªu néi dung chñ yÕu nhÊt cña v¨n b¶n? ?Theo em, nhớ lại cuộc trò chuyện với người cô tức là tác giả nhớ lại điều gì? ? Qua mét sè h×nh ¶nh cùc t¶ t©m tr¹ng cña bÐ Hång trong v¨n b¶n gióp em hiÓu g× vÒ chó bÐ Hång? - H là một chú bé rất nhạy cảm, đáng thương, phải chịu nhiều nỗi đau mất mát và đặc biệt là H có tình yêu thương mẹ sâu sắc. ? Theo em, ®iÓm thµnh c«ng nhÊt vÒ nghÖ thuËt cña ®o¹n trich nµy lµ g×? - Sư dụng kết hợp các phương thức biểu đạt, hình ảnh so sánh đặc sắc gợi sự liên tưởng cho người đọc và nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật rất thành công. II. TiÕng ViÖt: 1.Cấp độ khái quát nghĩa từ ngữ: ? Khi nµo m«t tõ ng÷ ®­îc coi lµ cã nghÜa réng? ? Khi nµo mét tõ ng÷ ®­îc coi lµ cã nghÜa hÑp? Cho vÝ dô? - HS tr×nh bµy theo sgk. - Ví dụ: Phương tiện vận tải bao hàm: xe- thuyền Xe bao hµm: xe m¸y, xe h¬i, xe thå, xe xÝch l«… ThuyÒn bao hµm: thuyÒn thóng, thuyÒn buåm… - Hướng dẫn hs làm một số bài tập: a. Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quátnghĩa các nhóm từ sau: - S¸ng t¸c, viÕt, vÏ, ch¹m, t¹c… - TÝnh c¸ch, hiÒn, ¸c, hiÒn lµnh, hiÒn hËu, ¸c t©m, ¸c ý. - Häc sinh, sinh viªn, b¸c sÜ, n«ng d©n, gi¸o viªn. - Héi ho¹, móa, ®iªu kh¾c, nghÒ thuËt, ®iÖn ¶nh, ©m nh¹c. b. Dßng nµo chøa nh÷ng tõ kh«ng phï hîp trong mçi nhãm tõ sau: A. Bút chì, thước kẻ, sách giáo khoa, vở B. Xe®ap, xe m¸y, « t«, xe chØ, xÝch l«, tµu ®iÖn. C.C©y tre, c©y chuèi, c©y cau, c©y g¹o, c©y vµng. ? Tìm những nhóm từ thể hiện cấp độ khái quát nghĩa từ ngữ rộng- hẹp khác? ? Tìm những từ có nghĩa hẹp hơn từ: Thực vật, động vật, dụng cụ đánh bắt thuỷ sản, n«ng nghiÖp, nhµ? 2. Trường từ vựng: ?Thế nào là trường từ vựng? - Lµ tËp hîp c¸c tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. - Ví dụ: Những từ chỉ đồ dùng học tập: bút, phấn, sách, vở… 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ? H·y s¾p xÕp c¸c tõ cã cïng nÐt nghÜa theo tõng nhãm cho hîp lÝ: - Tay, ch©n, ch¹y, ®Çu, nh¶y, b¸c sÜ, nh©n tõ, gi¸o viªn, x¸ch, khoÎ, c«ng nh©n, yÕu, Buồn, độc ác, phấn khởi, ném,… Cho hs lam theo nhãm, lªn b¶ng tr×nh bµy ? Lập các trường từ vựng chỉ”người”: - Giíi tÝnh - Tuæi t¸c - NghÒ nghiÖp - TÝnh c¸ch ? Em có nhận xét gì về cách sắp xếp các từ của trường từ vựng? * TTV cã thÓ bao gåm nhiÒu TTV nhá h¬n: -VÝ dô: Tay: - H×nh d¸ng (tay to, tay nhá, tay bóp m¨ng,…) - Bé phËn ( ngãn tay, cæ tay, mãng tay…) - Hoạt động (bê, bưng, xách, cầm…) *TTV lµ nh÷ng tõ cïng tõ lo¹i. Ví dụ: Ngọt – Mùi vị (ngọt, cay, đắng…) -- ¢m thanh (the thÐ, ªm dÞu, …) -- Thêi tiÕt (rÐt ngät…) * Mét tõ cã thÓ n»m trong nhiÒu TTV kh¸c nhau. * Trong thơ văn, trong cuộc sống, người ta có thể dùng TTV để làm tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt. Bµi tËp: ? Các phương án sau, phương án nào sắp xếp các từ đúng với TTV văn học? A.Tác giả, tác phẩm, nhân vật,cốt truyện, tư thơ, người kể chuyện, nhân vật trữ tình, C©u v¨n, c©u th¬. B.Tác giả, tác phẩm, biên đạo múa, nhân vật, cốt truyện, hư cấu, câu văn, văn bản. C.Tác giả, tác phẩm, bút vẽ, cốt truyện, tứ thơ, người kể chuyện, câu văn, câu thơ. D.Văn bản, tác giả, tác phẩm, tiết tấu, xung đột kịch, giọng điệu, hư cấu. ? ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông TTV thùc vËt, m­a, c¸? - HS viết 3 đoạn văn có 3 trường từ vựng trên.. 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Buổi 3 A.Néi dung c¬ b¶n: - Tác giả Ngô Tất Tố và tác phẩm “Tắt đèn”. - Chủ đề văn bản; Tính thống nhất về chủ đề trong văn bản. - Bè côc cña v¨n b¶n - Rèn kĩ năng xây dựng đoạn văn theo chủ đề, tìm và xây dựng bố cục cho văn bản. B. TiÕn tr×nh thùc hiÖn: I. Ngô Tất Tố và tác phẩm “Tắt đèn” - Ng« TÊt Tè (1893-1954). XuÊt th©n lµ mét nhµ nho gèc n«ng d©n. ¤ng lµ mét häc gi¶, mét nhµ b¸o næi tiÕng, lµ mét dÞch gi¶ cã uy tÝn, vµ mét nhµ v¨n cã nhiÒu tác phẩm xuất sắc, thuộc nhiều thể loại: tiểu thuyết “ Tắt đèn”, “ Lều chõng”, phóng sự “ Việc làng”, “ Tập án cái đình”… - “ Tắt đèn” là tác phẩm tiêu biểu nhất của ông - GV giíi thiÖu tãm t¾t tiÓu thuyÕt T§ cho hs nghe.(s¸ch tham kh¶o) - Tiểu thuyết TĐ chủ yếu tập trung phản ánh c/s của người nông dân dưới chế độ cũ trong mùa sưu thuế: những cảnh bán vợ , đợ con, gđ li tán, cảnh bắt thuế- đánh đập… C/S dưới chế độ cũ, người nông dân không chỉ khổ vì đói nghèo, họ còn rất thương t©m bëi n¹n s­u thuÕ d· man, v« lÝ, tiªu biÓu trong t/p lµ g® chÞ DËu. - Yêu cầu hs tóm tăt đoạn trích: “ tức nước vỡ bờ”. ? H·y nªu néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch? - HS tr×nh bµy theo ghi nhí-sgk. ? Sù viÖc chÝnh trong ®o¹n trÝch lµ sv nµo? - Cuộc đụng độ giữa chị Dậu và Cai Lệ cùng người nhà lí trưởng. ? Sù viÖc ®­îc kÓ theo tr×nh tù nµo? Em thÊy ®­îc ®iÒu g× vÒ biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong c¸ch kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶? * Ta chú ý đến: - Nghệ thuật kể chuyện theo lối tăng tiến,phù hợp với đặc điểm của kÞch: cã sù viÖc më- sù viÖc cao trµo- sù viÖc kÕt thóc. - Nghệ thuật xây dựng nhân vật bằng cách để cho nhân vật tự bộc lộ thông qua lời nói, hành động, cử chỉ… ? Qua đoạn trích, em thấy Cai Lệ là người như thế nào? - Cai Lệ là nhân vật đại diện cho g/c thống trị – g/c pk, là kẻ vô lương tâm trước nỗi khổ của người khác. hắn là đại diện cho sự tàn ác của xã hội cũ ( xh VN trước CM ) ? Qua ®o¹n trÝch, em hiÓu g× vÒ nh©n vËt chÞ DËu? - CD là người phụ nữ hội tụ nhiều đức tính , phẩm chất tốt đẹp: yêu thương chồng, đảm đang, tháo vát và giàu sức phản kháng. ? Còng qua ®o¹n trÝch, em thÊy ®­îc ®iÒu g× ë t¸c gi¶ NTT? - NTT là một nhà văn quan tâm và am hiểu đời sống người nông dân dưới chế độ cũ. Là người giàu lòng nhân đạo. Đặc biệt là ngòi bút sắc sảo, điêu luyện. Nhân vật CD 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> trong tiểu thuyết TĐ là nhân vật điển hình cho hình tương đẹp đẽ người phụ nữ VN giàu tình yêu thương nhưng cũng giàu tinh thần phản kháng. II. TËp lµm v¨n: 1, Chủ đề văn bản – Tính thống nhất về chủ đề của văn bản. - Cho hs đọc lại văn bản “Rừng cọ quê tôi” ? Tìm chủ đề của văn bản đó? - Văn bản viết về tác dụng và sự gắn bó của cây cọ với người dân Sông Thao.Đây là nội dung chính vb phản ánh cũng là chủ đề của văn bản. ? Vậy chủ đề của văn bản là gì? * Là vấn đề chính, những ý kiến, những cảm xúc của tác giả được thể hiện trong v¨n b¶n. - Một văn bản cần phải đảm bảo có sự thống nhất về chủ đề. Vậy văn bản có tính thống nhất về chủ đề thể hiện ở điểm nào? - T/h ở 2 phương diện: Hình thức và nội dung. Cụ thể là cả nhan đề và hệ thống từ ngữ phải cùng hướng tới một đối tượng, cùng tập trung phản ánh một vấn đề ( Mọi chi tiết trong văn bản đều nhằm biểu hiện đối tượng và vấn đề chính đó. Các đoạn, các câu, hình ảnh, từ ngữ…trong văn bản đều bám sát chủ đề đã định. bµi tËp: 1, Xác định chủ đề của các văn bản sau: - Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ( Hồ Chí Minh ) - Cổng trường mở ra ( Lí Lan ) 2, Xác định chủ đề và chỉ rõ tính thống nhất của văn bản: “Qua đèo ngang”- BHTQ, “Bạn đến chơi nhà”- NK, “Sông núi nước Nam” – LTK ? 3, Hãy viết đoạn văn diễn đạt nỗi tủi cực của cậu bé Hồng? 4, Cho chủ đề: Tình cảm gắn bó của tuổi thơ với quê hương Hãy viết một đoạn văn theo chủ đề trên và thể hiện rõ tính thống nhất của chủ đề trong toàn văn bản đó? 5, Viết văn bản theo chủ đề: Ngày đi học đầu tiên của em? Gîi ý: - Hoàn cảnh nào khiến em nhớ về ngày đầu tiên đi học? Cảm giác lúc đó của em nh­ thÕ nµo? (Thêi gian, kh«ng gian, t©m tr¹ngb¶n th©n.) - Gia đình, người thân chăm sóc em như thế nào? - Cảnh trên đường tới trường, sân trường lúc đó ra sao? Thái độ của em và mọi người thế nào? Hình ảnh nào khiến em nhớ nhất - Khi vào lớp, ấn tượng của em có gì đặc biệt ? * Em dự định sử dụng phép tu từ nào trong văn bản? 9 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Nh÷ng tõ ng÷ nµo dïng phï hîp? 2, Bè côc v¨n b¶n: ? Bè côc v¨n b¶n lµ g×? Là sự tổ chức các đoạn văn để thể hiện chủ đề - BC của văn bản thườnh gồm ba phần: Mở- Thân- Kết ? Nªu nhiÖm vô cña tõng phÇn? ? Qua thùc tÕ vÉn lµm, em rót ra ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm g× vÒ c¸c phÇn trong bè côc mét v¨n b¶n. *Më bµi: -Là phần bắt đầu của văn bản, có nhiệm vụ gợi sự chú ý, kích thích hứng thú và định hướng sự tiếp nhận của người đọc. Mở bài cho mỗi kiểu văn bản có thể có những cách thức riêng, nhưng cần đảm bảo một số nội dung chính như: Nêu đối tượng và vấn đề chính của văn bản ( Đặt vấn đề ) *Th©n bµi: -Là phần chính của văn bản. Nội dung đi vào giải quyết vấn đề (đối tượng) chi tiết hơn .TB lần lượt triển khai thành các ý lớn, ý nhỏ, sắp xếp theo hệ thống, trình tự hîp lÝ, l« gÝc (cã kÌm theo nh÷ng dÉn chøng cô thÓ) - Về hình thức, thân bài thường được tách ra thành một số đoạn văn. Các đoạn văn liên kết với nhau, cùng hướng về một nội dung thống nhất.. *KÕt bµi: Là phần có nhiệm vụ đánh dấu sự kết thúc của văn bản. KB khái quát lại vấn đề, nhấn mạnh nội dung trọng tâm và có thể nêu cảm xúc đặc biệt ( kiểu kết khép) hoặc khơi gợi cho người đọc những suy nghĩ, cảm xúc tiếp theo (kiểu kết thúc mở ) - GV nªu mét sè vi dô cho hs thÊy râ nh÷ng ®iÒu võa nªu(v¨n b¶n: Rõng cä quª t«i) Bµi tËp : 1,Lập bố cục cho các đề bài sau: ? Hãy kể về một người thân của em? ? Kể về một tấm gương vượt khó mà em biết? 2,Với đề bài “:Kể về một lỗi lầm làm em ân hận mãi” có bạn đã sắp xếp các ý như sau: - Giờ sinh hoạt lớp, lớp trưởng báo cáo tình hình thực hiện nội quy trong giờ học. Líp ng¹c nhiªn v× Tïng – líp phã, bÞ nªu tªn ¨n quµ vÆt trong líp. Tïng sÏ bÞ lµm kiÓm ®iÓm, t«i rÊt sî viÖc nµy. - Đến tình hình chuẩn bị đồ dùnghọc tập: nhiều bạn bị nêu tên vì quên vở GD CD, tôi còng quªn nh­ng kh«ng bÞ nªu tªn. T«i c¶m thÊy rÊt may. - Đến lúc bổ sung ý kiến về tình hình này, bạn Sơn tự nhận không làm đủ bài tập toán t«i l¹i rÊt b¨n kho¨n. - Nhìn Tùng đang viết bản kiểm điểm, tôi đấu tranh tư tưởng càng dữ. -Nhưng cuối cùng không ai nói gì đến nên tôi cũng không tự nhận. - Sau nµy t«i ©n hËn m·i a, Theo em, bè côc trªn lµ sù kÕt hîp nh÷ng tr×nh tù nµo? b, Sự sắp xếp đó có phù hợp với chủ đề (nêu ở đề bài) không? vì sao? 10 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 3, Lập dàn ý chi tiết cho các đề bài TLV-sgk trang 37.. Buổi 4 A, Néi dung c¬ b¶n: V¨n b¶n “L·o H¹c”, X©y dùng ®o¹n v¨n, Liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n RÌn kÜ n¨ng x©y dùng ®o¹n v¨n B, TiÕn tr×nh thùc hiÖn: I/ V¨n b¶n “L·o H¹c”: ? Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ Nam Cao? - Nam Cao (1915-1951) lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c nhÊt cña v¨n học VN trước CM.. Ông chủ yếu viết về đề tài nông dân. Cuộc đời ông gần gũi với đ/s của người nông dân nên ông rất am hiểu về những con người thuộc lớp dưới của xã hội. Về đề tài này, ông có hai tác phẩm xứng tầm kiệt tác là “Chí Phèo” và “Lão Hạc”. Ông đã tham gia kháng chiến phục vụ cm. NC là một cây bút tận tuỵ, giàu lòng nhân hậu, ông đã dùng ngòi bút tâm huyết của mình để góp phần tuyên truyền c¸ch m¹ng, phôc vô k/c. N¨m 1951 NC hi sinh trong mét lÇn ®i c«ng t¸c. ? KÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu cña NC mµ em biªt? * T¸c phÈm “L·o H¹c” lµ mét truyÖn ng¾n xuÊt s¾c tiªu biÓu cña p/c nghÖ thuËt NC ? H·y tãm t¾t truyÖn ng¾n “L·o H¹c”? - HS tãm t¾t theo sgk ? H/c sèng cña L·o H¹c nh­ thÕ nµo? - LH sèng nghÌo khæ, thiÕu thèn vµ bÊt h¹nh. Vî l·o mÊt sím, con trai th× bá ®i lµm đồn điền cao su vì không có tiền cưới vợ. LH sống đơn độc một mình. Cuối cùng, vì nghèo đói LH phải tự kết thúc c/đ mình để giữ lại mảnh đất cho con. ? Trong hoàn cảnh ấy, LH đã sống như thế nào? - LH đã rất chịu khó làm ăn, sống lương thiện, giàu tự trọng, chắt chiu dành dụm cho con, nhưng lão đã già lại không đủ sức đương đầu với những khó khăn của c/s hiện tại. Cũng vì thương con, lão đã tự tử bằng miếng bả chó xin được của Binh Tư. ? Em cã suy nghÜ g× vÒ c¸i chÕt cña LH? - LH chết một cách đau đớn, dữ dội. Cái chết là sự giải thoát khỏi số phận, là để bảo toàn vốn liếng cuối cùng mà lão để lại cho con trai. Chết là để giữ trọn vẹn lòng tự trọng( không để bị đẩy vào con đường tha hoá như Binh Tư ) Cái chết đau đớn ấy cũng cho ta hiểu LH tự trừng phạt mình vì đã trót lừa con chó Vàng. Chính cái chết ấy đã ám ảnh mọi người, để lại cho mọi người một bài học về nhân cách sống… ? Theo em, c¸i chÕt cña LH cã ý nghÜa s©u s¾c g×? - Đó là bằng chứng cảm động về tình phụ tử cao quí, thể hiện tính tự trọng của một Lão nông dân nghèo. Đồng thời gián tiếp tố cáo xã hội thực dân phong kiến đã đẩy người nông dân vào hoàn cảnh khốn cùng. ? Yếu tố nghệ thuật đặc sắc của truyện là gì? - Nghệ thuật xây dựng tâm lí nhân vật, PTBĐ tự sự kết hợp miêu tả và biẻu cảm đã 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> kh¾c s©u ch©n dung nh©n vËt LH, t/h tµi n¨ng, t©m huyÕt cña nhµ v¨n. * BAI T¢P: ? Tãm t¾t truyÖn ng¾n “L·o H¹c”? ? Phân tích vẻ đẹp phẩm chất của Lão Hạc? II/ TËp lµm v¨n: X©y dùng ®o¹n v¨n vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n. 1, X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n: ? H·y nªu nh÷ng c¸ch xd ®o¹n v¨n? - Cã nhiÒu c¸ch xd ®o¹n v¨n: Qui n¹p, diÔn dÞch, song hµnh, tæng-ph©n-hîp…Trong thực tế, người ta thường dùng 3 cách: Qui nạp, diễn dịch, song hành ? Nêu cụ thể các cách trình bày đó? - DiÔn dÞch: Lµ c¸ch tr×nh bµy nội dung đi từ khái quát đến cụ thể. Câu chủ đề đứng ở ®Çu ®o¹n, c¸c c©u sau triÓn khai làm rõ ý câu chủ đề.. - Qui n¹p: Lµ c¸ch tr×nh - Song hµnh: Lµ c¸ch tr×nh bày đi từ ý cụ thể đến bµy néi dung kh«ng dïng câu chủ đề. Các câu trong khái quát.Câu chủ đề đứng ở cuối đoạn.Trước đoạn có quan hệ bình đẳng câu chủ đề có thể dùng với nhau về ý nghĩa, không nh÷ng tõ ng÷ chuyÓn c©u nµo phô thuéc hay bao tiÕp cã ý nghÜa tæng kÕt. hµm ý cña c©u nµo. * VD1: “Tắt đèn” là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố. Qua vụ thuế ở một làng quê, nhà văn đã dựng lên một bức tranh xã hội có giá trị hiện thực sâu sắc về nông thôn VN đương thời. Với ngòi bút tâm huyết và tài năng của mình, NTT đã vạch trần bộ mặt tàn ác của xã hội pk. Đồng thời ông còn phơi bày nỗi thống khổ của người nông dân dưới chế độ cũ. * VD2: …Cây lan, cây huệ, cây hồng nói chuyện bằng hương, bằng hoa. Cây mơ, c©y c¶i nãi chuyÖn b»ng l¸. C©y bÇu, c©y bÝ nãi b»ng qu¶. C©y khoai, c©y dong nãi b»ng cñ, b»ng rÔ. Bao nhiªu thø hoa, bÊy nhiªu tiÕng nãi. * VD3: Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anhvõa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. 2, Liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n: ? V× sao ph¶i liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n? - Để giúp văn bản thể hiện tính thống nhất về chủ đề ? ThÕ nµo lµ liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n? - Liªn kÕt ®o¹n v¨n lµ mãc nèi c¸c ®o¹n v¨n, lµm chãy nghÜa cña chóng liÒn m¹ch. ? VËy liªn kÕt ®o¹n b»ng c¸ch nµo? - Phải sử dụng các phương tiện liên kết. Có các phương tiện thường dùng sau: - Dïng tõ ng÷ chØ: ý liÖt kª ( thø nhÊt, thø hai…) ý tæng kÕt, kh¸i qu¸t sù viÖc (tãm l¹i, nh×n chung…) ý đối lập, tương phản (nhưng, song, trái lại…) Từ ngữ có tác dụng liên kết: trước đó, như thế… 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Dïng c©u nèi. *Bµi tËp: 1, Triển khai những câu chủ đề sau thành đoạn văn : a, Học tập là nghĩa vụ của người học sinh b, Cây tre gắn bó với đời sống con người VN. 2, Cho 2 câu chủ đề sau: - L·o H¹c lµ mét l·o n«ng d©n nghÌo khæ vµ bÊt h¹nh - Lão Hạc là một người cha hết mực thương con. ? Hãy triển khai 2 câu chủ đề trên thành 2 đoan văn theo kiểu qui nạp vàdiễn dịch? ? Sử dụng từ ngữ hoặc câu nối để liên kết 2 đoạn văn thành một văn bản hoàn chỉnh? 3, Tìm chủ đề và nhận xét cách trình bày nội dung của đoạn văn sau: - Tôi cảm thấy sau lưng tôi có một bàn tay dịu dàng đẩy tôi tới trước. Nhưng người t«i lóc Êy tù nhiªn thÊy nÆng nÒ mét c¸ch l¹. Kh«ng gi÷ ®­îc chÐo ¸o hay c¸nh tay người thân, vài ba cậu đã từ từ bước lên đứng dưới hiên lớp. Các cậu lưng lẻo nhìn ra sân, nơi mà những người thân đang nhìn các cậu với cặp mắt lưu luyến. Một cậu đứng ®Çu «m mÆt khãc. T«i bÊt gi¸c quay l­ng l¹i råi dói ®Çu vµo lßng mÑ t«i nøc në khãc theo.Tôi nghe sau lưng tôi, trong đám học trò mới, vài tiếng thút thít đang ngập ngừng trong cæ. Mét bµn tay quen nhÑ vuèt m¸i tãc t«i. ( Thanh TÞnh- T«i ®i häc ) 4, Cho đề bài: “Những kỉ niệm ngày đầu tiên đi học” a, Xác định chủ đề thể hiện; xây dựng bố cục triển khai chủ đề đó. b, Chọn một ý trong bố cục xây dựng thành đoạn văn. Sau đó phân tích cách trình bày ®o¹n trong ®o¹n v¨n em võa viÕt? - HS lµm c¸c bµi tËp theo nhãm nhá vµ c¸ nh©n. - GV hướng dẫn hs trả lời, chữa bài lên bảng, cho hs thảo luận rồi định hướng, sửa các lỗi dùng từ, đặt câu, trình bày đoạn văn, liên kết đoạn. *3, Hướng dẫn chuẩn bị bài viết TLV số một - Đọc kĩ 3 đề văn- sgk, tìm hiểu yêu cầu của đề bài - Lập dàn ý chi tiết cho các đề văn đó.. 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Buổi 5 A, Néi dung c¬ b¶n: - ¤n tËp cho hs kiÕn thøc vÒ: - Từ tượng hình, từ tượng thanh, từ ngữ địa phương, biệt ngữ xã hội. - Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. - RÌn kÜ n¨ng lµm c¸c d¹ng bµi tËp tiÕng ViÖt. KÓ tãm t¾t c¸c v¨n b¶n tù sù. - RÌn ch÷ viÕt.( ViÕt chÝnh t¶ ) Qua đó trau dồi và mở rộng vốn từ vựng cho các em. B, TiÕn tr×nh thùc hiÖn: I/ TiÕng ViÖt: 1, Từ tượng hình, từ tượnh thanh: ? Phân biệt từ tượng hình, từ tượng thanh? - Từ tượng hình là những từ có khả - Từ tượng thanh là những từ mô phỏng n¨ng gîi h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng theo ©m thanh tù nhiªn th¸i cña sù vËt. VÝ dô: the thÐ, rãc r¸ch, Çm Çm… VÝ dô: rãn rÐn, khËp khiÔng, lÊp lã... *Thông thường các từ tượng hình, tượng thanh là các từ láy. Tuy nhiên cũng có những từ tượng hình, tượng thanh không phải là từ láy. VD: bèp, kÝt, choang… *Do khả nănggợi hình ảnh và âm thanh nên các từ tượng hình và các từ tượng thanh có tính biểu cảm cao. Ta thường gặp các từ này ở văn bản tự sự hay miêu tả mà ít ®­îc dïng ë v¨n b¶n khoa häc, hµnh chÝnh. 2, Từ ngữ địa phương: ? Phân biệt từ ngữ địa phương và từ ngữ toàn dân? - Từ ngữ địa phương là những từ - Tõ ng÷ toµn d©n lµ nh÷ng tõ ng÷ ng÷ chØ ®­îc sö dông trong ph¹m ®­îc sö dông phæ biÕn réng r·i. vi một địa phương nhất định. VD: bè mÑ,thuyÒn, lîn… VD: tui, ghe, heo, mÕ, tÝa… ? Cần lưu ý những gì khi sử dụng từ ngữ địa phương? - Sử dụng từ ngữ địa phương phải đúng hoàn cảnh giao tiếp - Trong văn bản nghệ thuật, sử dụng từ ngữ địa phương là dụng ý nghệ thuật của tác giả để làm tăng sắc thái địa phương và làm tăng tính biểu đạt. VD: - §éc lËp nhí ghÐ viÒn ch¬i vÝ ch¾c. ( Nhí- Hång Nguyªn ) 3, BiÖt ng÷ x· héi. ? ThÕ nµo lµ biÖt ng­ x· héi? Cho vÝ dô? - BNXH là những từ ngữ chỉ được dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định. VD: Thêi pk, vua chóa hay dïng c¸c tõ: trÉm, khanh, ngù thiÖn… 14 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> - BN kh«ng mang tÝnh trang träng, nghiªm chØnh ®­îc gäi chung lµ tiÕng lãng. - BN kh¸c víi tõ nghÒ nghiÖp (vd nh­: cµy, ¶i, bãn, thóc…lµ tõ nghÒ nghiÖp) * Sö dông BNXH còng nh­ TN§P ph¶i thùc sù phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp, nh»m t¨ng thªm søc biÓu c¶m. - Ví dụ: - O du kích nhỏ giương cao súng ( Tố Hữu ) Bµi tËp: 1, Tìm một sốtừ ngữ địa phương nơi em ở hoạc vùng khác mà không có từ toàn dân Tương ứng? 2,Trong các từ đồng nghĩa: cọp, khái, hổ , từ nào là từ địa phương, từ nào là từ toàn d©n? V× sao? 3, Cho ®o¹n trÝch: Ai v« thµnh phè Hå ChÝ Minh Rùc rì tªn vµng. ? Tìm và nêu rõ tác dụng của từ địa phương mà tác giả sử dụng? 4, Những từ như: phao, trúng tủ, ngỗng, gậy… thường được dùng cho đối tượng nào? Dùng ở chủ đề nào? Có tác dụng gì trong giao tiếp? 5, Phân loại các từ tượng hình và từ tượng thanh trong các từ sau: - Réo rắt, dềnh dàng, thập thò, sầm sập, mấp mô, đờ đẫn, ú ớ, rộn ràng,thườn thượt, rñng rØnh, lô khô, mÊp m«… 6, Tìm các từ tượng hình trong đoạn thơ sau và cho biết giá trị gợi cảm của mỗi từ: Bác Hồ đó ung dung châm lử hút Tr¸n mªnh m«ng, thanh th¶n mét vïng trêi Không gì vui bằng ánh mắt Bác Hồ cười Quên tưởi già, tươi mãi tưởi đôi mươi . Người rực rỡ một mặt trời cách mạng Mà đế quốc là loài dơi hốt hoảng Đêm tàn bay chập choạng dưới chân người. ( Tè H÷u ) 7, Viết đoạn văn theo chủ đề tự chọn có sử dụng từ tượng hình, tượng thanh? - GV hướng dẫn hs làm các bài tập trắc nghiệm trong sbtập tnghiệm. II/ TËp lµm v¨n: ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n? - Có thể hiểu sơ lược là kể lại một cách vắn tắt văn bản nào đó. VËy tãm t¾t v¨n b¶n ta cÇn thùc hiÖn nh­ thÕ nµo? - Thực hiện 4 bước: - Đọc kĩ tác phẩm - chän c¸c sù viÖc chÝnh - S¾p xÕp theo tr×nh tù hîp lÝ - ViÕt thµnh ®o¹n v¨n hoµn chØnh ? Thùc hµnh tãm t¾t c¸c v¨n b¶n sau: - L·o H¹c - Tức nước vỡ bờ 15 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> -Trong lßng mÑ * Mét sè l­u ý vÒ tãm t¾t v¨n b¶n: - Người tóm tắt phải dựa vào mục đích giao tiếp cụ thể để chủ động lựa chọn, sắp xÕp néi dung v¨n b¶n. - §¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan,trung thµnh víi b¶n gèc… - Ngôn ngữ diễn đạt phải súc tích, ngắn gọn - Đảm bảo tính hoàn chỉnh, cân đối. - Co thể tóm tắt theo diễn biến cốt truỵên, trình tự thời gian, diễn biến cuộc đời nvật hä¨c mach thêi gian. - §èi víi nh÷ng vb¶n t­ sù kh«ng râ cèt truþÖn cÇn chó ý m¹ch c¶m xóc cña n vËt. *Bµi tËp: 1, KÓ tãm t¾t truyÖn ng¾n “ T«i ®i häc”? 2, KÓ l¹i chuyÖn L·o H¹c b¸n chã mét c¸ch v¾n t¾t? - Hướng dẫn hs làm bài tập trong SBTTN. *RÌn ch÷. - Cho HS viết chính tả đoạn thơ trích trong bài “Việt Nam quê hương tôi” –Trich trong bµi th¬ “H¾c H¶i”- NguyÔn §×nh Thi. 16 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Buổi 6 A, Néi dung c¬ b¶n: - ¤n tËp kiÕn thøc bµi 6:- T¸c gi¶ An-®Ðc- xen vµ truyÖn “C« bÐ b¸n diªm” - Trî tõ, th¸n tõ - V¨n tù sù ( kÓ chuyÖn s¸ng t¹o) cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m - Rèn các kĩ năng: - Nhận xét, đánh giá tác phẩm và nhân vật - Sö dông trî tõ, th¸n tõ trong v¨n c¶nh cô thÓ - KÓ chuyÖn cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. B, TiÕn tr×nh «n tËp: I/ An-®Ðc-xen vµ truyÖn ng¾n “ C« bÐ b¸n diªm” 1. Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm: - An- đéc- xen là nhà văn nổi tiếng của đất nước Đan Mạch. Ông sinh ra trong một gia đình nghèo. Ham thích thơ văn từ nhỏ nhưng vì hoàn cảnh gia đình nên ông ít được học hành. Đỗ tú tài năm 1827, năm 1828 tiếp tục học đại học. Năm 1835 ông bắt đẩu sáng tác một số truyện trẻ em. đây chính là mảnh đất sở trường của An-đécxen. Những câu chuyện về đề tài trẻ thơ đã đưa An- đéc- xen trở thành nhà văn nổi tiÕng thÕ giíi. §ã lµ nh÷ng c©u chuyÖn nhÑ nhµng nh­ng thÊm thÝa, thÓ hiÖn lßng nhân đạo sâu sắc của nhà văn - “ Cô bé bán diêm” là truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật An- đécxen. Truyện kể về một cô bé sống mồ côi mẹ, người yêu thương em nhất là bà nội cũng đã qua đời. Em phải sống trong cảnh thiếu thốn. Trong đêm giao thừa, tuyết rơi rét buốt, em đã chết vì đói và rét sau khi có những mộng tưởng đẹp đẽ. Câu chuyện đã để lại niềm thương cảm cho người đọc đối với số phận một em bé bất hạnh. Đồng thời chuyện còn gửi tới người đọc thông điệp: hãy quan tâm tới số phận những đứa trÎ nghÌo, lang thang c¬ nhì… 2. Ph©n tÝch: - H×nh ¶nh ngän löa - diªm: Lµ nh÷ng ngän löa nhá cña ­íc m¬ tuæi th¬ vµ m¸i Êm gia đình, về sự ấm no, hạnh phúc. Đó là những ước mơ bình dị nhất muốn được ăn no, mặc ấm, được vui chơi và sống trong tình yêu thương. ở câu chuyện này ngọn lửa diêm đã đưa cô bé theo bà về chầu thượng đế “ đến một nơi chỉ có hạnh phúc, sự no đủ và đặc biệt là tình yêu thương”. Cũng qua truyện ngắn tác giả muốn nhắn nhủ với mọi người: hãy thắp lên trong lòng mình những ngọn lửa cho dù nhỏ bé nhưng cũng góp phần sưởi ấm cho những số phận trẻ em nghèo khó, bất hạnh… ? Hiệu quả nghệ thuật của lối kể chuyện đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng. 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> - Sự xen kẽ giữa hiện thực và mộng tưởng đem đến cho người đọc niềm xót xa thương cảm sâu sắc trước số phận em bé: + Những mộng tưởng của em xuất phát từ thực tế quá đau khổ: rét- thấy lò sưởi rực hồng, đói- thấy bàn ăn thịnh soạn, đơn độc- thấy cây thông Nô- en, thiếu tình yêu thương- thấy bà hiện lên… - Sau mỗi lần diêm tắt là thực tế khắc nghiệt: chẳng có lò sưởi, chẳng có bàn ăn hoặc cây thông Nô- en nào. Cuối cùng em bé đã chết nhưng lại được diễn tả qua hình ảnh hai bà cháu về chầu thượng đế. ? C¸i chÕt cña c« bÐ b¸n diªm cã ý nghÜa g×? ? NÕu ®­îc kÓ l¹i kÕt thóc c©u chuyÖn em sÏ kÓ nh­ thÕ nµo? II. TiÕng ViÖt: ? Ph©n biÖt trî tõ vµ th¸n tõ? Trî tõ: Lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm c¸c từ ngữ khác để nhấn mạnh hoặc nêu ý nghĩa đánh giá sự vật, sự việc được các từ ngữ đó biểu thị VD:- Nã gi¶i ®­îc mçi bµi tËp - Tớ có những mười nghìn đồng. Thán từ: Là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc, thái độ của người nói hoặc dùng để gọi đáp VD:- Than «i! Thêi oanh liÖt nay cßn ®©u - V©ng, «ng gi¸o d¹y ph¶i.. * Mét sè l­u ý: - Trợ từ không có khả năng tự làm thành một câu độc lập, không có khả năng làm thµnh phÇn c©u hoÆc thµnh tè cña côm tõ. VD: ChÝnh, ngay, lµ, nh÷ng, cã, mçi….. - Th¸n tõ kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm thµnh phÇn chÝnh cña c©u hay thµnh tè cña côm tõ nhưng có khả năng làm thành một câu độc lập( câu đặc biệt) hoặc làm thành phần biÖt lËp trong c©u VD:- Hìi nh÷ng con kh«n cña gièng nßi - Hìi c¶nh rõng ghª gím cña ta ¬i - Phải, hoá kiếp cho nó thành kiếp người như kiếp tôi chẳng hạn.. Bµi tËp: Bài 1: Xác định trợ từ trong các ví dụ sau: a1.T«i thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i vµ khi trÌo lªn xe t«i rÝu c¶ ch©n l¹i a2. Vµ ngµy mai l¹i ®­îc nghØ c¶ ngµy n÷a b1. Ngay chóng t«i còng kh«ng biÕt ph¶i nãi nh÷ng g×. b2. T«i cã ngay nh÷ng ý nghÜ võa non nít võa th¬ ng©y Êy. c1. Nó đưa cho tôi mỗi 5000 đồng c2. Mỗi người nhận 5000 đồng Bµi 2: ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã dïng trî tõ? Bài 3: Chọn từ những hoặc mỗi để điền vào chỗ trống trong các câu sau: a. Tôi còn… 5 tiếng để làm bài tập. Gì mà chẳng kịp 18 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> b. Tôi còn … 5 tiếng để làm bài bài tập. Làm sao kịp được ? ChØ ra sù kh¸c nhau gi÷a nh÷ng vµ mçi? Bài 4: Tìm các thán từ trong các câu sau và cho biết chúng được dùng để làm gì? a. Nµy, b¶o b¸c Êy cã trèn ®i ®©u th× trèn (Ng« TÊt Tè) b.Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều sái cũ: - Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! (Ng« TÊt Tè) c. Khốn nạn!Nhà cháu đã không có, dẫu ông chửi mắng cũng đến thế thôi. Xin ông tr«ng l¹i! (Ng« TÊt Tè) d. Chao «i, cã biÕt ®©u r»ng: hung h¨ng; hèng h¸ch l¸o chØ tæ ®em th©n mµ tr¶ nî cho nh÷ng c­ chØ ngu d¹i cña m×nh th«i. (T« Hoµi) e. Em hơ đôi tay trên que diêm sáng rực như than hồng. Chà! ánh sáng kì dị làm sao! (An-®Ðc-xen) g. Ha ha! Một lưỡi gươm! (Sự tích Hồ gươm) Bµi 5:Trong c¸c c©u sau, c©u nµo cã tõ nµy ®­îc dïng nh­ th¸n tõ? ChØ ra sù kh¸c nhau trong cách dùng từ này ở các câu đó. a. Này, em không để chúng nó yên được à? (Tạ Duy Anh) b. Em quÑt que diªm thø ba. Bçng em thÊy hiÖn ra mét c©y th«ng N«- en. C©y nµy lớn và trâng trí lộng lẫy hơn cây mà em đã được thấy năm ngoái qua cửa kính một nhµ bu«n giµu cã.( An- ®Ðc- xen) c. Nµy, l·o kia! Tr©u cña l·o cµy mét ngµy ®­îc mÊy ®­êng?( Em bÐ th«ng minh) III. TËp lµm v¨n: Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù - Trong VB tự sự thường không chỉ có tự sự mà luôn đan xen các yếu tố miêu tả và biªñ c¶m - Các yếu tố đó làm cho các sự việc được cụ thể, giúp khắc hoạ rõ nét chân dung, tính cách nhân vật từ đó giúp cho truyện kể thêm sinh động, chủ đề được khắc sâu hơn, hấp dẫn người đọc. + Người ta thường miêu tả cảnh vật liên quan đến sự đang kể; miêu tả ngoại hình, cử chỉ, thái độ, tâm lí nhân vật + Vừa kể người ta vừa có thể bày tỏ thái độ, bộc lộ cảm xúc, tình cảm khi thấy cần tô đậm ý nghĩa của sự việc trong câu truyện đặc biệt là khi kết thúc truyện. Đôi khi cảm xúc ấy có thể được diễn đạt kín đáo trong lời miêu tả hoặc tâm trạng nhân vật Bµi tËp: Thùc hiÖn theo nhãm yªu cÇu sau: A,Tìm các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong các văn bản đã học: N1: V¨n b¶n “T«i ®i häc” N2: V¨n b¶n “ Trong lßng mÑ” N3: Văn bản “ Tức nước vỡ bờ” N4: V¨n b¶n “ C« bÐ b¸n diªm” B, Chỉ rõ tác dụng của các yếu tố miêu tả và biểu cảm đó? 19 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Buổi 7 A. Néi dung c¬ b¶n: - LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù. - LuyÖn tËp vÒ v¨n b¶n tù sù cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m - RÌn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n, bµi v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m B. TiÕn tr×nh «n tËp: I/ Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù: ? Tãm t¾t v¨n b¶n “C« bÐ b¸n diªm”? - y/c hs nhắc lại các bước tóm tắt văn bản - y/c hs nªu c¸c sù viÖc chÝnh trong v¨n b¶n “C« bÐ b¸n diªm” - Cho hs viÕt ®o¹n v¨n trong thêi gian 10 phót - Gọi hs đọc văn bản viết đó và y/c hs khác nhận xét ? Trình bày tóm tắt văn bản “Tôi đi học” (Đã chuẩn bị trước ở nhà) - Cho hs nhËn xÐt, bæ sung hoµn thiÖn. II/ YÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù - Trong văn tự sự, thường không chỉ có tự sự mà luôn đan xen các yếu tố miêu tả và biÓu c¶m. C¸c yÕu tè nµy lµm cho sù viÖc ®­îc cô thÓ, tÝnh c¸ch nh©n vËt ®­îc kh¾c hoạ rõ nét, làm cho việc kể chuyện thêm sinh động và chủ đề được khắc sâu hơn. - Người ta thường miêu tả cảnh vật liên quan đến sự việc đang kể; miêu tả ngoại hình, hoạt động, thái độ ,tâm lí nhân vật. - Đôi khi người viết trực tiếp phát biểu cảm xúc khi thấy cần tô đậm ý nghĩa của sự việc, câu chuyện. Người ta thường biểu cảm khi kể sự việc quan trọng, nhất là khi kết thúc câu chuyện. Cũng có khi cảm xúc của người kể được kín đáo gửi gắm vào hành động, tâm trạng nhân vật hoặc vào lời văn miêu tả. *YÕu tè miªu t¶: - Miêu tả nhân vật: Bao gồm miêu tả ngoại hình, các trạng thái hoạt động, trạng thái t×nh c¶m vµ thÕ giíi néi t©m… ChÝnh c¸c h×nh ¶nh ®­îc miªu t¶ Êy sÏ gãp phÇn kh¾c ho¹ thµnh c«ng ch©n dung nh©n vËt víi nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch riªng. - Miªu t¶ c¶nh thiªn nhiªn t¹o nÒn cho diÔn biÕn sù viÖc trong cèt truyÖn tù sù. - Miêu tả cảnh sinh hoạt với những hoạt động cụ thể của các nhân vật tham gia vào cèt truyÖn. - Cần lưu ý là yếu tố tả thường được thể hiện qua các từ ngữ, hình ảnh có sức gợi lớn (từ láy tượng hình, tượng thanh, nghệ thuật so sánh, nhân hoá…). Việc dùng yếu tố miêu tả trong văn tự sự phải có chọn lọc, không được quá lạm đụngẫn tới lạc thể loại. Mục đích chính là qua các hình ảnh miêu tả để làm cho cốt truyện hay hơn, hấp dẫn hơn; nhân vật hiện lên cụ thể, sinh động và gây ấn tượng hơn. *YÕu tè biÓu c¶m:. 20 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>