Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 12 : Tiết 45: Cảnh khuya - Rằm tháng giêng (Tiết 2)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Long TT Cầu Quan. Tổ : Ngữ văn 7. CẢNH KHUYA , RẰM THÁNG GIÊNG. Tuần 12 : Tiết : 45. SN : 18/ 10/2010 DẠY :. ( Hồ Chí Minh ). I MỤC TIÊU: - Hiểu giá trị tư tưởng và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Cảnh Khuya và bài thơ Rằm Tháng Giêng ( nguyên tiêu ) của Chủ Tịch Hồ Chí Minh . II KIẾN THỨC CHUẨN : 1 Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Hồ Chí Minh. - Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình cảm Cách Mạng của Chủ Tịch Hồ Chí Minh. - Tâm hồn chiến sĩ – nghệ sĩ vừa tài hoa tinh tế ung dung, bình tĩnh , lạc quan. - Nghệ thuật tả cảnh, tả tình; ngôn ngữ và hình ảnh đặc sắc trong bài thơ. 2 Kĩ năng: - Đọc - hiểu tác phẩm thơ hiện đại viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. - Phân tích để thấy chiều sâu nội tâm của người chiến sĩ cách mạng và vẻ đẹp mới mẻ của chất liệu cổ thi trong sang tác của lãnh tụ Hồ Chí Minh. - So sánh sự khác nhau giữa nguyên tác và văn bản dịch bài thơ Rằm tháng giêng.. III HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN : Hoạt động thầy Hoạt động 1: Khởi động : 1. OÅn ñònh .Kieåm dieän, traät tự. 2. Baøi cuõ: - Đọc thuộc lòng bài thơ. Qua baøi thô, em hieåu gì veà phaåm cách con người ông? 3. Bài mới: Giới thiệu bài Ở các bài trước, các em đã được học nhiều bài thơ trong vaên hoïc coå VN vaø Trung Quoác. Hoâm nay, chuùng ta tìm hiểu về thơ hiện đại VN. Trong đó 2 bài thơ Cảnh Khuya vaø Nguyeân tieâu cuûa Hoà Chí Minh laø tieâu bieåu. Tuy là thơ hiện đại nhưng 2 bài thơ mang đậm màu sắc cổ điển, từ thể thơ đến hình ảnh, tứ thơ và ngôn ngữ. Các em có thể vận dụng những hiểu biết về thơ cổ đã được. Hoạt động trò. Noäi Dung. =>Gv nhaän xeùt cho ñieåm.. Lắng nghe và ghi tựa bài mới. Trang 1. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan trang bị để tìm hiểu 2 bài thơ naøy. Hoạt động2: Đọc- Hiểu văn baûn - Gọi học sinh đọc chú thích * SGK. -Giáo viên đọc mẫu, hướng dẫn đọc: - Gioïng: Chaäm,thanh thaûn, saâu laéng - Nhòp: Caûnh khuya: C1:3/4, C2,3: 4/3 , C4: 2/5. Raèm thaùng Gieâng: C1,3: 4/3 , C2,4: 2/2/3. Dòch: C1,2: 2/2/2, C2,4: 2/4/2. - Tìm hieåu veà taùc giaû vaø hoàn cảnh sáng tác bài thơ?. - Caû 2 baøi thô cuøng vieát theo theå thô maø Baùc raát yeâu thích. Đó là thể thơ gì? Điểm khác bieät?. - Baøi Raèm thaùng Gieâng , bước đầu đối chiếu bản phiên âm và dịch thơ, so với nguyeân taùc baûn dòch coù gì khaùc ?. Hoạt động 3 :Phân tích : A CAÛNH KHUYA * HoÏc sinh đọc bài “Cảnh khuya” GV treo baûng phuï -Cảnh được miêu tả qua câu thô naøo ? -Biện pháp nghệ nào được sử dụng ở đây ? Tác dụng. Tổ : Ngữ văn 7. - Học sinh đọc.. I /Tìm hieåu chung:. 1)Taùc giaû : Hoà Chí Minh - Nghe và đọc theo hướng (1890-1969) là lãnh tự vĩ đại daãn. của dân tộc , người đã lãnh đạo nhân dân ta giành độc laäp daân toäc , laø moât danh nhân văn hoá thế giới. 2) Hoàn cảnh sáng tác: Cả hai bài thơ được Bác Hồ viết ở chiến khu Việt Bắc , trong những năm đầu của - Cả hai bài thơ được Bác Hồ cuộc kháng chiến chống thực viết ở chiến khu Việt Bắc , dân Pháp (1946-1954). trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực 3) Thể thơ: daân Phaùp (1946-1954). Thất ngôn tứ tuyệt. -Cá nhân:Thất ngôn tứ tuyệt + Cảnh khuya: Chữ Việt. +2 câu đầu: Tả cảnh, 2 câu + Rằm tháng Giêng: Chữ Hán sau: tâm trạng  tương đồng. Dòch thô: Luïc baùt. + Choã khaùc laø nhòp. -Caù nhaân: 4 Chủ đề : Baûn dòch: Luïc baùt, coù theâm - Về thiên nhiên và cề ánh vào các từ: lồng lộng, bát trăng . ngaùt, ngaân khaù hay nhöng laïi thiếu các từ :Kim dạ, chính vieân, xuaân thuyû, yeân ba thâm xứ Ý sai lạc, mất đi cái mù mịt, hư thực của cảnh khuya II PHÂN TÍCH : - Học sinh đọc.. A.CAÛNH KHUYA:. 1 Nội dung : -“Tiếng suối …bóng lồng 1.Cảnh khuya ở chiến khu Vieät Baéc . hoa”. - Caù nhaân: So saùnh  laøm - Cảnh núi rừng Việt Bắc trong một đêm trăng : Âm thanh cho thiên nhiên trở nên gần tiếng suối như tiếng hát , ánh Trang 2. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan cuûa ngheä thuaät aáy?. - Tìm những câu thơ khác tả tieáng suoái ? -Em hiểu câu thơ thứ 2 ra sao ?. - Giaûi thích taùc duïng cuûa điệp từ lồng ?. - So với câu đầu, tác giả vẻ lại một vẻ đẹp khác. Đó là vẻ đẹp gì ?. Nhaän xeùt caûnh trong thô baùc tĩnh hay động ? Bình :Thô coå ñieàu caûnh tónh tại ,thơ Bác cảnh vận động và có sức sống ,có linh hồn gắn bó với con người. - Chốt :Qua đó, cảnh khuya được miêu tả ntn ? Thể hiện tình caûm gì cuûa Baùc Hoà ? Chuyển:Con người trong caûnh ra sao ta tìm hieåu 2 caâu sau. * Cho HS đọc. -Người trong cảnh ấy ra sao ?. Tổ : Ngữ văn 7. trăng lồng cổ thụ , bong lồng guõi, thaân maät nhö con người trẻ trung, trong hoa … Cảnh vật sống động , có đường nét , hình khối đa treûo. dạng với hai mảng màu sáng , tối. + Nguyeãn Traõi: “ Coân Sôn… beân tai” HS thaûo luaän nhoùm Coù hai caùch hieåu + Traêng soi voøm coå thuï ,boùng laù coå thuï loàng boùng hoa . +Aùnh traêng soi voøm laù coå thuï in bóng xuống mặt đất như hoa. -Caù nhaân: + Điệp từ rất đắc khiến cho b .Người trong cảnh: bức tranh không chỉ có lớp - Con người : tinh tế , cảm nhận lang, taàng baäc, hình khoái ña vẻ đẹp của đêm trăng trong dạng hoà hợp quấn quýt mà rừng Việt Bắc bằng cả tâm hồn còn tạo nên vẻ đẹp lung linh , đồng thời vẫn canh cánh bên lòng nỗi niềm lo cho nước , huyeàn aûo. cho cách mạng . + Nếu như câu 1 vẻ đẹp âm thanh thì câu 2 vẻ đẹp hình c) Nghệ thuật : ảnh ( thi trung hữu hoạ). Vẻ - Viết theo thể thơ thất ngơn tứ đẹp của 1 bức tranh nhiều tuyệt Dường luật . tầng lớp, đường nét chỉ có 2 - Cĩ nhiều honhf ảnh thơ lung maøu saùng toái, traéng ñen maø linh kì ảo. - Sử dụng các phép tu từ so tạo nên , chập chờn lại ấm áp sánh , điệp từ ( tiếng , lồng , hoà hợp, quấn quýt. chưa ngủ - chưa ngủ ) có tác -Trong thô coù tieáng suoái,aùnh trăng ->lay động như có hồn có sự sống.  Cảnh khuya thật đẹp thể hieän tình yeâu thieân nhieân saâu đậm của Bác.. dụng miêu tả chân thực âm thanh , hình ảnh trong rừng đêm. - Sáng tạo về nhịp điệu ở câu 1 , 4.. d) Ý nghĩa : - Bài thơ thể hiện một đặc điểm nổi bật của thơ Hồ Chí Minh : HS suy nghĩ trả lời và ghi bài sự gắn bó , hòa hợp giữa thiên học . nhiên và con người.. -Đọc. -không ngủ được Trang 3. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan -Câu thứ 3 có gì đặc biệt ? Nó đóng vai trò gì trong bài thô ? - Điệp từ: Chưa ngủ có ý nghóa gì?. - Qua sự “ Chưa ngủ” của Baùc, ta coù theå hieåu theâm ñieàu gì veà taâm hoàn vaø tính cách của Người ? Bình :Bởi người lo cho vận nước nên chưa ngủ được nên mới có dịp thưởng thức cảnh đẹp đêm khuya Choát :Vaäy baøi thô phaûn aùnh ñieàu gì ? B :Tìm hieåu baøi thô : Rằm tháng giêng: Gv treo baûng phuï phaàn phieân aâm vaø dòch thô -Cho HS đọc 2 câu đầu ( phieân aâm, dòch thô) -Nguyên tiêu là thời điểm naøo ? -Ñaëc ñieåm ñeâm nay ? -Vầng trăng tròn ấy gợi tả khoâng gian ra sao ? -Traêng saùng soi toû caûnh thieân nhieân nhö theá naøo ? -Caâu thô coù gì ñaëc bieät ? -Điệp từ ấy có tác dụng gì ? Bình : Caùi ñaëc saéc chính laø sự liên tiếp 3 từ xuân ,bài thơ như û vẽ ra bức tranh mà sắc xuân nối tiếp nhau giữa ,sông nước ,trời . Chốt : từ cách ấy gợi lên cảm xuùc gì ?. Tổ : Ngữ văn 7. + Chuyeån yù raát quan troïng: Vừa khái quát vừa khép lại 1 taâm traïng. -Thảo luận, trả lời: + Chöa nguû ñaâu phaûi vì traêng đẹp mà còn lo lắng việc quân, vì lo dân nước còn còn bao noãi gian lao. -Baùc luoân coù taâm hoàn roäng mở luôn hướng về dân tộc , đồng thời luôn giành tình caûm cuûa mình cho thieân nhieân vaø phong thaùi ung dung cuûa Baùc ….. HS Laéng nghe. -Vẻ đẹp cảnh thiên nhiên và tình yêu nước của Bác.. B.RAÈM THAÙNG GIEÂNG. a) Caûnh ñeâm raèm thaùng gieâng - Học sinh đọc. - Cảnh bầu trời , dòng song -ñeâm raèm thaùng gieâng aâm hiện lên lồng lộng, sánh tỏ , tràn ngập ánh trăng đêm rằm lòch. -trăng vừa đúng độ tròn nhất tháng giêng , Khơng gian bát ngát , cao rộng và sắc xuân hòa . quyện trong từng sự vật , trong - khoâng gian baùt ngaùt traøng dòng song , trong màu trời . ngaäp aùnh traêng saùng . - sông xuân nước xuân tiếp giáp trời xuân . Điệp từ “xuân ” - Gợi ra một khoảng không gian bao la vô tận trải đầy moät saéc xuaân töôi saùng . HS lắng nghe .. -Caûm xuùc noàng naøn , tha thieát với vẽ đẹp thiên nhiên . Trang 4. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan. Tổ : Ngữ văn 7. -Trong cảnh hữu tình ấy con người làm gì ?. “ Giữa dòng ………… ………………đầy thuyền .” HS thaûo luaän nhoùm theo baøn 1 phuùt -Em hieåu baøn vieäc quaân laø gì +Baøn veà coâng vieäc khaùng ? chieán choáng phaùp khaån tröông . +Bàn về sinh tử của đất nước +Baùc luoân lo toan vieäc khaùng chieán -Em có suy nghĩ gì về Bác +Tình yêu nước , chăm lo qua caâu thô aáy ? caùch maïng . +Con thuyền chở đầy trăng và người kháng chiến - Câu thơ cuối gợi cho em +Thuyền chở người lướt trên hình dung cảnh tượng gì ? sông đầy trăng . -Gắn bó hòa hợp . -Vậy giữa cảnh và người có HS thảo luạn nhóm 1 phút quan heä ra sao ? - Suy nghĩ trả lời . Chốt :Từ sự hòa hợp ấy ,em + Yêu thiên nhiên cùng với thấy được vẻ đẹp nào trong yêu nước , chăm lo kháng chiến giải phóng đất nước . taâm hoàn Baùc .. Bình : Trong cuoäc khaùng chiến đầy gian khổ ấy , Bác luoân theå hieän loái soáng ung dung , thö thaùi , laïc quan , đầy tin tưởng vào cách mạng , luoân laøm chuû vaø ñieàu khieån đúng hướng mọi hành động , cảm xúc thật là phi thường Hoạt động 4 : Tổng kết Caû hai baøi thô mang yù nghóa chung naøo ?. -laéng nghe. b) Người trong cảnh đêm rằm xuaân . - Hiện thực về cuộc kháng chiến chống Pháp : Bác Hồ vá các vị lãnh đạo Đảng và nhà nước ta “ bàn việc quân ” tại chiến khu Việt Bắc . c) Nghệ thuật: Thơ thất ngôn dịch theo thể thơ lục bát , sử dụng nhiều biện pháp tu từ phổ biến , lựa chọn ngôn ngữ bingf dị có hiệu quả.. d) Ý nghĩa : Bài thơ toát lên vẽ đẹp tâm hồn nhà thơ – chiến sĩ Hồ Chí Minh trước vẽ dẹp của thiên nhiên Việt Bắc ở giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp còn nhiều gian khổ.. + Moâ taû caûnh thieân nhieân töôi đẹp và ánh trăng lộng lẫy . + Theå hieän tình yeâu thieân nhiên , yêu nước thiết tha . +Thơ tứ tuyệt lời ít ý nhiều . +Sức gợi cảm của ngôn từ , hình aûnh . +Kết hợp mêu tả , biểu cảm . -Em rút ra vẻõ đẹp về hình -Tâm hồn nhạy cảm trân trọng vẽ đẹp thiên nhiên và thức thơ ? phong caùch laïc quan , giaøu chaát thi só .. Trang 5. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan Hoạt động 4 : Luyện tập : Cuûng coá : -Em cảm nhận từ con người Baùc ñieàu gì ? - Hai bài thơ có chung đặc điểm nào ? Hoạt đọng 5 : Củng cố - dặn dò : a) Củng cố: - GV cho HS đọc diễn cảm lại hai bài thơ. - Cho biết nghệ thuật tiêu biểu của hai bài thơ . b) Hướng dẫn tự học : Hoïc thuoäc loøng 2 baøi thô cuûa Bác ? Tìm đọc 1 số bài thơ của Bác viết về trăng hoặc thieân nhieân maø em bieát?. Tổ : Ngữ văn 7. - HS suy nghĩ và trả lời theo sự gợi ý của GV .. - HS trả lời theo yêu cầu của gv .. * OÂn taäp Tieáng Vieät kieåm tra: + Nội dung: Từ ghép, từ láy,đại từ, quan hệ từ, từ Hán Việt, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm.. Tuaàn :12 Tieát :46 Ngày soạn: 20/10/10 KT ngày :. KIEÅM TRA TIEÁNG VIEÄT. I Mục tiêu : - Giúp HS kiểm tra lại kiến thức đánh giá lại quá trình tiếp thu và vận dụng các kiến thức đã học II Kiến thức chuẩn : 1 Kiến thức : Hệ thống lại kiến thức đã học thuộc phân môn tiếng Việt : Từu hán Việt , Quan hệ từ , Từ đòng nghĩa …. 2 Kĩ năng : Biết vận dung các kiến thức đã học khi viết đoạn văn . III Thực hiện : 1 Kiểm tra sỉ số và kiểm tra sự chuẩn bị của HS . Trang 6. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan. Tổ : Ngữ văn 7. 2 Phát đề kiển tra cho HS . - Đề pho. 3 Quan sát và đôn đốc HS làm bài 4 Thu bài nhận xét. ĐỀ KIỂM TRA.. I PHẦN TRẮC NGHIỆM : ( 2 Điểm ) Học sinh chọn câu trả lời đúng nhất , mỗi câu 0.5 điểm . - Câu 1 : Từ trái nghĩa với “ Ăn yếu ” là : a) Ăn nhẹ c ) Ăn nhiều b) Ăn khỏe d ) Ăn ngon - Câu 2 : Câu “ Chúng ta hãy ngồi vào bàn để bàn công việc ” có sừ dụng . a) Từ đồng nghĩa c ) Từ đồng âm . b) Từ trái nghĩa d ) Từ nhiều nghĩa - Câu 3 : Từ nào là từ láy . a) Thanh nhã c ) Phảng phất b) Trắng thơm d ) Trong sạch - Câu 4 : Trong nhiều trường hợp người ta sử dung từ Hán Việt dùng để. a) Tạo sắc thái tao nhã c) Tạo sắc thái cổ b) Tạo sắc thái tôn trọng d ) Tất cả đều đúng II PHẦN TỰ LUẬN : ( 8 Điểm ) 1 Tìm quan hệ từ có thể dùng thành từng cặp với các quan hệ từ sau đây . Đặt câu với quan hệ từ vừa tìm được ( 2 Điểm ) Tuy …………………….. Sở dĩ …………………… 2 Thế nào là từ đồng nghĩa ? Có mấy loại từ đồng nghĩa ? Kể ra ? ( 3 Điểm ) 3 Sử dụng từ trái nghĩa có tác dụng gì ? Cho ví dụ minh họa ? ( 3 Điểm ) *************************************** Tuaàn :12 Tieát :47 SN : 22/10/2009 Dạy :. TRAÛ BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 02. Hoạt động thầy HÑ1 : Khởi động: 1 Ổn định : 2 Kiểm tra : 3: Bài Mới. * Giới thiệu bài: -Neâu taàm quan troïng cuûa tieát traû baøi vaø cheùp. Hoạt động trò LT báo cáo sĩ số .. Trang 7. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan. Tổ : Ngữ văn 7. tựa bài lên bảng. -Ghi lại đề bài. Đánh giá kết quả làm bài của học sinh. -Gv phaùt baøi ra cho hoïc sinh. -Yêu cầu HS đọc bài của mình để thấy những chổ GV sửa. -GV đánh giá chung những mặt đạt được : Ưu điểm : + Đa số làm đúng trong tâm bài. + Phần lớn bài làm đúng bố cục. + Một số bài đạt kết quả cao. - Chưa đạt được của học sinh: Khuyết điểm : + Một số học sinh chưa biết sử dụng yếu tố bieåu caûm trong baøi vaên. + Moät soá baøi laøm caåu thaû . + Bài văn còn có yếu tố tự sự và tả nhiều, chưa biết kết hợp các yếu tố các yếu tố trên . + Còn mắc lỗi về chính tả ,từ và câu. -Gv chỉ ra cụ thể những thiếu xót và cách sửa chữa. Hoạt động 2 : Chữa bài cho học sinh * Giáo viên treo đáp án lên bảng. Mở bài : GT loài cây em yêu và lý do yêu thích loài cây đó . Thaân baøi : - Các đặc điểm gợi cảm của loại cây là gì? +Thaân + Caønh + Laù + Hoa - Loại cây đó có vai trò như thế nào trong đời sống con người ? - Loại cây đó có vai trò như thế nào trong đời em ? - Tình cảm của em đối với loại cây đó ? Kết bài : Tình cảm và cảm nhận của em đối với loài cây đó ?. -Nhaän baøi. -Đọc thầm. -HS nghe.. -HS nghe. -HS nghe.. - Học sinh tự chữa bài dựa vào đáp án. - Học sinh tự rút ra kinh nghiệm cho bản thân HĐ 3 : Thống kê : Lớp. TS. Gioûi. Khaù. TB. Trang 8. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net. yeáu.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan. Tổ : Ngữ văn 7. HĐ 4 : Hướng khắc phục : - Nhắc nhở HS đọc bài thật kỹ trước khi làm bài . - Lập dàn ý cho thật kỹ, viết bài phải cẩn thân. - Thường xuyên trao dồi việc hành văn cho bản thân. * Hướng dẫn tự học : Tự sửa các lỗi sai. -Xem trước bài:Thành ngữ. + Trả lời trước các câu hỏi trong bài. + Giải trước các bài tập.. Tuaàn :12 Tieát :48 Ngày soạn: 22/10/2009. THAØNH NGỮ. Dạy :. I Mục tiêu : - Hiểu thế nào là thành ngữ/. - Nhận biết thành ngữ trong văn bản , hiểu nghĩa và tác dụng của thành nguwxtrong văn bản - Có ý thức trao dồi vốn thành ngữ.. II Kiến thức chuẩn : 1 Kiến thức: - Khái niệm thành ngữ. - Nghĩa của thành ngữ. - Chức năng của thành ngữ trong câu. - Đặc điểm diễn đạt và tác dụng của thành ngữ. 2 Kĩ năng: - Nhận biết thành ngữ. - Giải thích ý nghĩa của một số thành ngữ thông dụng.. III Hướng dẫn thực hiện : : Hoạt động thầy Hoạt động trò HĐ1: Khởi động: 1 . Ổn định :Kiểm diện, trật tự. 2. Bài cũ : Kiểm tra việc soạn baøi cuûa hoïc sinh. 3 Bài mới : * Giới thiệu bài: Trong lời ăn, tiếng nói hằng. Noäi dung. Trang 9. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan ngày, nhiều lúc ta sử dụng thành ngữ một cách tự nhiên, không cố ý nhưng ngược lại nó đã tạo nên một hiệu quả giao tiếp tốt. Đó là sự sinh động, gây ấn tượng mạnh nơi người nghe, người đọc. Vậy thành ngữ là gì ? Để hiểu rõ về thành ngữ với những đặc ñieåm cuûa noù, Chuùng ta cuøng ñi vaøo tieát hoïc hoâm nay. HĐ 2: Hình thành kiến thức: -Cho HS đọc mục 1, ghi bảng: + “ Leân thaùc xuoáng gheành” - Em hieåu leân thaùc xuoáng gheành nghóa laø gì? -Có thể thay thế 1 vài từ trong cụm này được không? Chaúng haïn nhö: Leân nuùi xuoáng gheành, Leân thaùc xuoáng suoái ? Taïi sao? -Có thể thay đổi vị trí của các từ trong cụm từ trên được khoâng? Vì sao? -Từ nhận xét trên, ta rút ra ñaëc ñieåm gì veà caáu taïo cuûa thành ngữ ?. Tổ : Ngữ văn 7. -Nghe vá ghi tựa bài .. -Đọc. -Caù nhaân: Gian nan, vaát vaû, cực khổ. + Không được. Bởi nghĩa có thể thay đổi ( lỏng lẻo, nhạt nheõo). I)Thế nào là thành ngữ ? + Không hoán đổi được vì 1) Khái niệm đây là trật tự cố định. - Thành ngữ là một cụm từ coù caáu taïo Ùcoá ñònh bieåu thò + Cấu tạo cố định chặt chẽ về một ý nghĩa hoàn chỉnh. thứ tự và nội dung ý nghĩa Ví dụ : mưa to gió lớn. nên các từ trong thành ngữ khó thay đổi thêm bớt. -Giải nghĩa thành ngữ Nhanh + Mau lẹ, rất nhanh, cực kì nhanh. cụ thể hoá cái như chớp? Tại sao lại nói “ nhanh aáy. nhanh như chớp”? -Löu yù: Tuy nhieân cuõng coù 1 soá trường hợp trong sử dụng người ta có thể thay đổi chút -Nghe. ít về kết cấu của thành ngữ . VD: +Châu chấu đá xe  châu chấu đấu ông voi. +Đứng núi này trông nuùi noï  Đứng núi này trông núi khaùc  Đứng núi nọ trông núi Trang 10. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan kia. + Sống để dạ chết mang theo  Sống để dạ chết chôn theo. -Hướng dẫn tìm hiểu ý nghóa. -Treo baûng phuï ( SGV- 164): NHOÙM 1 + Tham sống sợ chết. + Bùn lầy nước động. + Mưa to gió lớn. + Mẹ goá con côi. + Naêm chaâu boán bieån. NHOÙM 2 + Leân thaùc xuoáng gheành. ( Aån duï) + Loøng lang daï thuù. (hoán dụ) + Rán sành ra mở. ( noùi quaù) + Nhanh như chớp. (so saùnh) + Khaåu phaät taâm xaø. (hoán dụ) - Em hieåu gì veà yù nghóa cuûa thành ngữ trong 2 nhóm trên? - Caùch hieåu nghóa cuûa 2 nhoùm naøy coù gioáng hay khaùc nhau? Ở nhóm 2 em phải hiểu theo nghóa naøo?. -Chốt: Phần lớn thành ngữ mang nghóa haøm aån -Em hãy nói những hiểu biết cuûa em veà nghóa cuûa thaønh ngữ ?. -Treo bảng phụ, cho hs đọc, thaûo luaän nhoùm.. Tổ : Ngữ văn 7. -Quan saùt , thaûo luaän: -Caù nhaân moãi nhoùm giaûi thích nghóa. -Thực hiện nhóm theo yêu caàu. 2) Nghĩa của thành ngữ: Có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen nhưng thường thoâng qua pheùp chuyeån nghóa nhö aån duï, so saùnh… Ví dụ : rán sành ra mỡ. + Nhóm 1: Hiểu trực tiếp (nghóa ñen).. + Nhoùm 2: Hieåu theo nghóa haøm aån (nghóa boùng) theo quan hệ liên tưởng: Aån dụ, hoán dụ, so sánh, nói quá. - Có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen nhưng thường thoâng qua pheùp chuyeån nghóa nhö aån duï, so saùnh… -Đọc mục 2, quan sát, thảo luận, trả lời:. II)Sử dụng thành ngữ:. Trang 11. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan - Xác định vai trò ngữ pháp của 2 thành ngữ: Bảy nổi ba chìm, tắt lửa tối đèn? - Haõy phaân tích caùi hay cuûa những thành ngữ trên ? Gợi ý: - Hãy thay thành ngữ bằng cụm từ đồng nghiã rồi so saùnh ?. -Cho hs đọc ghi nhớ . HÑ 3: Luyeän taäp BT 1 : Tr145 Hoïc sinh xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp.. BT2 .Tr145 Hướng dẫn học sinh tự làm bài BT3 : Điền thêm yếu tố để thành ngữ được trọn vẹn. Tổ : Ngữ văn 7. + Bảy nổi ba chìm  Vị ngữ. + Tắt lửa tối đèn  phụ ngữ cho danh từ Khi. -Làm chủ ngữ, vị ngữ trong -Thaûo luaän: câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ , cụm động từ… Thay: + Ba chìm baûy noåi  long ñong, phieâu baït. + Tối lửa tắt đèn  - Thành ngữ ngắn gọn, hàm Khó khăn, hoạn nạn.  Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc, có tính hình tượng, tính súc, gợi liên tưởng cho người biểu cảm cao. đọc, người nghe. III)Luyeän taäp: Thành ngữ có tính hình 1. Giaûi nghóa: tượng, có tính biểu cảm. a)Sôn haøo haûi vò: Moùn aên Đọc ghi nhớ và tự ghi bài. ngon, laï, sang troïng ví nhö những món ăn quý hiếm lấy ở rừng núi, ở biển. Nem công chả phượng: -Neâu yeâu caàu baøi taäp. những món ăn ngon quý -Cho hs đọc , tìm và giải vaø hieám. nghóa caù nhaân. b)Tứ cố vô thân: Không có hoï haøng gaàn guõi (4 phía không ai- cô độc). Khoẻ như voi: Có sức mạnh nhö voi. c)Da moài toùc söông: Da bò lốm đốm như mai con đồi moài, toùc baïc nhö söông (giaø).. HS tựï làm. --Thực hiện nhanh bài tập 3. -Đánh giá, cho điểm. -Neâu yeâu caàu BT. -Đánh giá, khẳng định.. HĐ 4 : Củng cố _ Dặn dò : a) Cuûng coá : -Thành ngữ và Tục ngữ khác nhau ntn ?. 3 . Điền thêm yếu tố để thành ngữ trọn vẹn: + Lời ăn tiếng nói. + Moät naéng hai söông. + Ngaøy laønh thaùng toát. + No côm aám aùo. + Baùch chieán baùch thaéng. + Sinh cô laäp nghieäp. Trang 12. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Long TT Cầu Quan. Tổ : Ngữ văn 7. - Giá trị của thành ngữ trong vaên hoïc va øgiao tieáp ? b) Hướng dẫn tự học : -Làm hoàn chỉnh các BT. -Soạn bài: Cách làm bài văn bieåu caûm veà taùc phaåm vaên hoïc. + Đọc văn bản SGK. + Trả lời câu a,b trang 147. + Nghiên cứu và chọn văn bản thực hiện theo luyện tập 1,2 SGK. Ngày. ....tháng . ...năm 2010 Duyệt của TBM. Trang 13. GV :PHAN VĂN TRỌNG Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>