Giáo án Ngữ văn 8 - Chương trình địa phương Nghệ An - Trường THCS Nghi Lâm

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GV: Đinh Thị Hoa - Trường THCS Nghi Lâm. Tiết 1, 2:. Ngày soạn: 4/4/2011 CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG ( Phần Văn). NGẪU NHIÊN CẢM HỨNG LÀM THƠ (Ngẫu Hứng) (Nguyễn Xuân Ôn) Tự học có hướng dẫn: ĐỀ HÀ NỘI TỈNH THI (Hồ Sỹ Tạo) A. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức - Nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản "Ngẫu nhiên cảm hứng làm thơ" (Ngẫu hứng) của Nguyễn Xuân Ôn và "Đề Hà Nội tỉnh thi" của Hồ Sỹ Tạo. 2. Kỹ năng: Rèn kỹ năng cảm thụ các tác phẩm thơ thất ngôn bát cú đường luật. - Có ý thức tìm hiểu, sưu tầm, giữ gìn và trân trọng những tác phẩm văn học viết về địa phương. - Qua giới thiệu các nhà thơ văn ở địa phương (tỉnh huyện) chọn chép 1 số bài thơ hay đặc sắc, giáo dục cho các em tư duy. B. Chuẩn bị: 1. GV: Soạn giáo án, đọc thêm về tác giả, tác phẩm của Nguyễn Xuân Ôn, Hồ Sỹ Tạo. 2. HS: Chuẩn bị SGK ngữ văn Nghệ An, soạn bài mới. C. Tiến trình lên lớp: I. ổn định: II. Bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà. 1’ III. Bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu văn bản:"Ngẫu hứng" T/g. Hoạt động của thÇy - trò HS chú thích ở SGK.. Nội dung 1.Tìm hiểu chung văn bản:. ? Nêu những hiểu biết của em về tác a. Vài nét về tác giả, tác phẩm giả, tác phẩm. - Nguyễn Xuân Ôn(1825-1889) hiệu là Ngọc Đường. Quê Xã Diễn Thái, huyện Diễn ChâuNghệ An. 14. - Ông đậu tiến sỹ khoa Tân mùi(1871), từng làm quan dưới thời Tự Đức và Ng÷ v¨n 8 - 1 - N¨m häc : 2010 - 2011 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GV: Đinh Thị Hoa - Trường THCS Nghi Lâm thuộc phe chủ chiến, sau đó cáo quan về tham gia phong trào Cần Vương. Tác phẩm có"Ngọc Đường thi văn tập" - Bài thơ "Ngẫu hứng" rút từ tập "Ngọc Đường thi văn tập". GV đọc mẫu, gọi 2-3HS đọc lại, nhận xét và đưa ra cách đọc phù hợp b. Đọc cho văn bản thơ thất ngôn bát cú Đường luật. ?Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào. 30/. c.Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật. d. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm.. ?Em hiểu như thế nào về hai câu thơ 2. Tìm hiểu chi tiết văn bản: đầu.(Việc dùng từ, hình ảnh có gì a. Hai câu đề: đặc sắc) - gió thu thấu gối...chăn thô - Về khuya...thẫn thờ Nỗi buồn thấm vào cảnh vật. ?Em hãy chỉ ra nghệ thuật có trong 2 câu thực và cho biết tác dụng.. ?Em có nhận xét gì về hai câu luận.. b. Bốn câu thực luận: *Hai câu thực: - Có đối tương hỗ, nhấn mạnh nỗi buồn(cùng lý tưởng với Nguyễn Công Trứ) *Hai câu luận: -Có đối thanh đối từ, đối hình ảnh.. ?Em cảm nhËn được gì qua 2 câu thơ này.. - hai câu thực luận đối ý. => Nuối tiếc xót xa bởi ước muốn lớn lao mà chưa làm được gì. =>Mượn hình ảnh thiên nhiên để gửi gắm tâm trạng.. ?Nêu suy nghĩ của em em về hai câu c. Hai câu kết: kết. Dịch chưa sát so với nguyên văn. Quốc bộ vị bình nhân dĩ lão =>Nỗi buồn nuối tiếc - tấm lòng yêu Bán sinh đồ tự kế phân âm Ng÷ v¨n 8 - 3 - N¨m häc : 2010 - 2011 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GV: Đinh Thị Hoa - Trường THCS Nghi Lâm (Vận nước chưa yên mà người đã già yếu rồi Nửa đời luống uổng công tính từng chút bóng(thời gian) - Vận nước chưa yên đầu đã bạc Nửa đời công uổng tính từng giờ.. nước của tác giả. 3. Tổng kết *Ghi nhớ(SGK) Bài thơ nói về chí làm trai. Qua đó tác giả thể hiện lòng yêu nước, bổn phận của mình đối với non sông. 4. Luyện tập: - Tìm một số bài thơ khác nói về chí làm trai. - Cảm nghĩ của em về bài thơ.. Hoạt động 2: Hướng dẫn học bài thơ" Đề Hà Nội tỉnh thi" T/g Hoạt động của thày - trò Nội dung 1. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm (SGK) 2. Tìm hiểu bài thơ; - Kỷ độ phong trần thử độ kinh - Hai câu đề: Nhất triêu hồi thủ bất thăng tình Nỗi buồn xót xa về sự thay đổi tàn tạ. 28 ( Mấy độ gió bụi, lần này qua đây Một sớm nhìn lại, không khỏi ngậm ngùi xao xuyến) Gió bụi nhiều, nay tới cố kinh Sớm ra nhìn lại xót xa tình - Cá hồ xao động ba triều biến Long Đỗ trơ vơ mấy dặm thành - Bốn câu thực luận: Nỗi buồn: Hà Nội Bảng lảng, núi Nùng mây phủ kín trơ trọi, xơ xác, hỗn độn =>hoàn cảnh Khóc than, dòng Nhị nước trôi đất nước. nhanh - Cầm hồ, đoạt sáo nhân hà lại - Hai câu kết: dịch chưa sát Thùy vị giang sơn tẩy bất bình hoài niệm với chiến công oanh liệt ( Những người “cướp giáo giặc, bắt xưa. Quay về hiện tại thì buồn hơn. rợ Hồ” nay đâu cả Hỏi có ai vì non sông mà rửa nỗi bất Hỏi: mong tha thiết có ai đó giúp đỡ. bình) Anh hùng hào kiệt đi đâu cả Ai giúp non sông rửa bất bình *Ghi nhớ ?Bài thơ thể hiện cảm xúc gì? Bài thơ thể hiện cảm hứng hoài niệm trước những dâu bể của Hà Nội ( và đất nước nói chung), qua đó bộc lộ lòng yêu nước của tác giả. Ng÷ v¨n 8 - 4 - N¨m häc : 2010 - 2011 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> GV: Đinh Thị Hoa - Trường THCS Nghi Lâm Biểu cảm gián tiếp: Qua tả cảnh - tình cảm, lòng yêu nước.. D. Củng cố và dặn dò: (1’) Nhắc lại kiến thức trọng tâm của hai văn bản. E. Hướng dẫn về nhà:(1') - Tiếp tục tìm hiểu và sưu tầm các sáng tác, những nhà văn nhà thơ tiêu biểu ở Nghệ An. Ngày soạn: 6/4/2011 TiÕt: 3. Thµnh ng÷ NghÖ An. A. Mục tiêu cần đạt: HS biết được Thành ngữ địa phương Nghệ An có chung đặc điểm của thành ngữ toàn dân. Tuy nhiên so với thành ngữ toàn dân thành ngữ Nghệ An có nhiều từ địa phương. B. Chuẩn bị: 1. GV: Soạn giáo án, đọc thêm vµ t×m hiÓu thµnh ng÷ nghÖ an. 2. HS: Chuẩn bị SGK ngữ văn Nghệ An, soạn bài mới. C. Tiến trình lên lớp: I. ổn định: II. Bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà. 1’ III. Bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu thµnh ng÷ T/g. 14. Hoạt động của thÇy - trò Nội dung ? Cho HS nh¾c l¹i Kh¸i niÖm thµnh I. ThÕ nµo lµ thµnh ng÷? ngữ đã học ở lớp 7. - Thµnh ng÷ lµ lo¹i côm tõ cã cÊu t¹o cố định. Nghĩa của thành ngữ có thể b¾t nguån trùc tiÕp tõ nghÜa ®en cña các từ tạo nên nó nhưng thường thông qua mét sè phÐp chuyÓn nghÜa nh­ Èn dô, so s¸nh. ? T×m mét sè thµnh ng÷ N A vµ II. §Æc ®iÓm cña thµnh ng÷ NghÖ thành ngữ toàn dân tương ứng? An: - TN NghÖ An: §ãi tr«èc cói ph¶I bß. - Thµnh ng÷ toµn d©n: §ãi ®Çu gèi - Trôốc cúi mô ắc lè đó. ph¶i bß. Ng÷ v¨n 8 - 5 - N¨m häc : 2010 - 2011 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> GV: Đinh Thị Hoa - Trường THCS Nghi Lâm - Lßng tru r¨ng d¹ bß røa. - ¶ em du nh­ tru mét bÞn. - ChÞ em gÊy nh­ trÊy cau non.. -Đầu gối đâu lắc lè đó. - Lßng tr©u sao d¹ bß thÕ. - ChÞ em d©u nh­ tr©u mét bÞn - ChÞ em g¸i nh­ tr¸i cau non. 1. ChØ ra sù kh¸c nhau cña c¸c thµnh ng÷ trªn: - Thành ngữ NA sự dụng từ địa phương, còn thành ngữ toàn dân sự dông tõ toµn d©n. 2. S­u tÇm mét sè thµnh ng÷ NA:. 29/. ? S­u tÇm mét sè thµnh ng÷ NA ? - Ruéng su tru n¸i. - Nh«ng dËn th× gÊy lµm lµnh - §i m« mµ véi mµ vµng. - Muèn nãi kh««ng lµm nh««ng mµ 3. ViÕt mét ®o¹n v¨n cã sù dông mét nãi. số thành ngữ địa phương NA một cách hợp lý. Đọc trao đổi, thảo luận tại lớp. 4. Ghi nhí: SGK ? Qua néi dung bµi häc rót ra ®iÒu g×?. ( cho HS tr×nh bµy GV hÖ thèng l¹i). D. DÆn dß: 1/ TiÕp tôc s­u tÇm mét sè thµnh ng÷ NA, ghi chÐp lµm tµi liÖu tham kh¶o. E. Tìm Hiểu một số thông tin về cuộc đời và sự nghiệp của các tg Hoài Thanh, Hoài Chân, Thúy Bắc. ( chuẩn bị học chương trình ngữ văn địa phương huyện).. Ngµy So¹n : 6/ 4/ 2011. V¨n b¶n : Göi TiÕt: 4. ( Thóy B¾c). A. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức - Nắm được nÐt næi bËt trong c¸ch thÓ hiÖn t×nh c¶m cña chñ thÓ tr÷ t×nh. 2. Kỹ năng: Rèn kỹ năng cảm thụ các tác phẩm thơ . - Có ý thức tìm hiểu, sưu tầm, giữ gìn và trân trọng những tác phẩm văn học viết về địa phương. - Qua giới thiệu các nhà thơ văn ở địa phương (tỉnh, huyện) chọn chép 1 số bài thơ hay đặc sắc, giáo dục cho các em tư duy. B. Chuẩn bị: Ng÷ v¨n 8 - 6 - N¨m häc : 2010 - 2011 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> GV: Đinh Thị Hoa - Trường THCS Nghi Lâm 1. GV: Soạn giáo án, đọc thêm về tác giả, tác phẩm của Thóy B¾c. 2. HS: Chuẩn bị SGK ngữ văn huyÖn Nghi Léc, soạn bài mới. C. Tiến trình lên lớp: I. ổn định: II. Bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà. 1’ III. Bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu văn bản:"Göi" T/g. Hoạt động của thÇy - trò HS chú thích ở SGK.. Nội dung 1.Tìm hiểu chung văn bản:. ? Nêu những hiểu biết của em về tác giả, tác phẩm.. a. Vài nét về tác giả, tác phẩm - NguyÔn thÞ thóy B¾c sinh 2- 121938- 2- 9 – 1996. quª nghi trung, nghi Léc, nghÖ An, em cña 2 nhµ phª b×nh v¨n häc Hoµi Thanh – Hoµi Ch©n.. 14. -S¸ng t¸c chñ yÕu lµ th¬ vµ tiÓu thuyÕt. GV đọc mẫu, gọi 2-3HS đọc lại, - Bµi th¬ viÕt n¨m 1973 ®­îc phan nhận xét và đưa ra cách đọc phù hợp huúnh §iÓu phæ nh¹c. cho văn bản . b. Đọc. ?Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào.. c.Thể thơ: Tù do.. ? Phương thức biểu đạt d. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm. 30/. Gv: cho hs nói qua về trường sơn đông, trường sơn tây và hoàn cảnh đất nước ta những năm chiến tranh. ?NÐt næi bËt trong c¸ch thÓ hiÖn t×nh c¶m cña nh©n vËt tr÷ t×nh ? ? nhËn xÐt vÒ tõ ng÷, h×nh ¶nh, nghÖ thuËt sö dông trong bµi th¬? ?em hiÓu ch»m m¸i lîp lµ thÕ nµo? ( chằm: may-> động tư chỉ hoạt động 1 động tác trong may vá của phụ nữ). 2. Tìm hiểu chi tiết văn bản: - Sử dụng hàng loạt động từ: dang, xße, xua, che, rót, ch»m, nghiªng, … - Hình ảnh độc đáo: Sợi … -> ThÓ hiÖn nçi niÒm kh¸t khao, t×nh cảm đằm thắm của người phụ nữ. ?Em hiÓu “Anh”trong bµi th¬ lµ ai Ng÷ v¨n 8 - 7 - N¨m häc : 2010 - 2011 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> GV: Đinh Thị Hoa - Trường THCS Nghi Lâm. ?Vậy em có liên tưởng gì đến đối tượng được nói đến trong bài thơ ( hS th¶o luËn) G VnhËn xÐt vµ cho hs rót ra ghi nhí. - Anh:->Chồng, người thân, người chiÕn sÜ. 3. Tổng kết *Ghi nhớ(SGK) Bài thơ là sự giao thoa tuyệt đẹp gi÷a th¬ vµ nh¹c. ChÊt nh¹c neo ®Ëu trong từ ngữ, hình ảnh độc đáo. thế giíi néi t©m cña nh©n vËt tr÷ t×nh đằm thắm trong nỗi niềm khát vọng, nghĩa cử cao đẹp, bình dị . 4. Luyện tập: - Tìm một số bài th¬ cña thóy B¾c. - Cảm nghĩ của em về bài thơ.. Hoạt động 2: Hướng dẫn t×m hiÓu mét sè nhµ th¬ T/g Hoạt động của thày - trò Nội dung 1. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm Ph¹m nguyÔn Du, NguyÔn §øc (SGK) C«ng, Hoµi Thanh, NguyÔn thÞ Hång 2. Tìm hiểu s¸ng t¸c cña hä Ng¸t, Bïi v¨n nguyªn. 2. Ng÷ v¨n 8 - 8 - N¨m häc : 2010 - 2011 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> GV: Đinh Thị Hoa - Trường THCS Nghi Lâm. D. Củng cố và dặn dò: (1’) Nhắc lại kiến thức trọng tâm của văn bản. E. Hướng dẫn về nhà:(1') - Tiếp tục tìm hiểu và sưu tầm các sáng tác, những nhà văn nhà thơ tiêu biểu ở Nghệ An. Ngµy So¹n : 12/ 4/ 2011. V¨n b¶n : Tr¨ng ( NguyÔn Träng O¸nh). TiÕt: 5. A. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức - Cảm nhận được thế giới nội cảm của chủ thể trữ tình đối với đối tượng được nói đến trong bài thơ. Đó là sự khẳng định tình cảm thủy chung, gắn bó trong tình yêu của người lính. - Đọc – hiểu giá trị thẩm mĩ của sự liên tưởng giữa các yếu tố ( trăng – Chủ thể trữ tình - Đối tượng trữ tình), hệ thống ngôn từ hàm súc cô đọng. 2. Kỹ năng: Rèn kỹ năng cảm thụ các tác phẩm thơ . - Có ý thức tìm hiểu, sưu tầm, giữ gìn và trân trọng những tác phẩm văn học viết về địa phương. - Qua giới thiệu các nhà thơ văn ở địa phương (tỉnh, huyện) chọn chép 1 số bài thơ hay đặc sắc, giáo dục cho các em tư duy. B. Chuẩn bị: 1. GV: Soạn giáo án, đọc thêm về tác giả, tác phẩm của NguyÔn träng O¸nh. 2. HS: Chuẩn bị SGK ngữ văn huyÖn Nghi Léc, soạn bài mới. C. Tiến trình lên lớp: I. ổn định: II. Bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà. 1’ III. Bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu văn bản:"Tr¨ng" T/g. Hoạt động của thÇy - trò HS chú thích ở SGK.. Nội dung 1.Tìm hiểu chung văn bản:. ? Nêu những hiểu biết của em về tác a. Vài nét về tác giả, tác phẩm giả, tác phẩm. - NguyÔn Träng O¸nh( 1929- 1993) bót danh: NguyÔn Thµnh V©n. Ng÷ v¨n 8 - 9 - N¨m häc : 2010 - 2011 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> GV: Đinh Thị Hoa - Trường THCS Nghi Lâm quª nghi Long, nghi Léc, nghÖ An. -S¸ng t¸c chñ yÕu lµ lµm th¬ vµ viÕt v¨n xu«i. Cã nhiÒu t¸c phÈm vµ gi¶i thưởng có giá trị. 14. - Bµi th¬ viÕt n¨m 9/ 1956 GV đọc mẫu, gọi 2-3 HS đọc lại, nhận xét và đưa ra cách đọc phù hợp cho văn bản .. b. Đọc. c.Thể thơ: n¨m ch÷. ?Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào. ? Phương thức biểu đạt chÝnh 30/. d. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm.. Gv: cho hs nói qua về hoàn cảnh đất nước ta những năm chiến tranh.. 2. Tìm hiểu chi tiết văn bản: ?T×m hiÓu gi¸ trÞ thÈm mÜ cña sù liªn - trăng- hiện tại-> nhớ->người yêu tưởng giữa các yếu tố( Trăng- chủ thể trữ tình- Đối tượng trữ tình) Trăng- nhiều- người yêu có một ? Tìm từ ngữ, hình ảnh đặc sắc thể hiÖn t×nh c¶m thñy chung g¾n bã cña người lính trong chiến tranh ( th¶o luËn) G VnhËn xÐt vµ cho hs rót ra ghi nhí. Tr¨ng- anh – em-> hßa quyÖn nh­ mét - tình có một, quên nhau sao được…>sử dụng động từ, hình ảnh thơ gần gũi,đặc sắc: tình cảm thủy chung gắn bó của người lính trong chiến tranh. 3. Tổng kết *Ghi nhớ(SGK) Bµi th¬ lµ sù c¶m nhËn sîi d©y liªn tưởng giữa các yếu tố( Trăng- chủ thể trữ tình - đối tượng trữ tình) và hệ thống từ ngữ, hình ảnh đặc sắc thÓ hiÖn t×nh c¶m chung thñy g¾n bã của người lính trong chiến tranh. 4. Luyện tập:. Ng÷ v¨n 8 - 10 - N¨m häc : 2010 - 2011 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> GV: Đinh Thị Hoa - Trường THCS Nghi Lâm - Cảm nghĩ của em về bài thơ. Hoạt động 2: Hướng dẫn t×m hiÓu mét sè nhµ th¬ T/g Hoạt động của thày - trò Nội dung 1. §äc tiÓu thuyÕt “ §Êt Tr¾ng” (SGK) Hướng dẫn đọc tiểu thuyết “đất 2. §äc v¨n b¶n: §i th¨m mÆt bÐ khoa trắng” chương một- Ngã ba và bài - §äc c¸c v¨n b¶n thuyÕt minh. thơ “Đồng hương” của Nguyễn Träng O¸nh 2. D. Củng cố và dặn dò: (1’) Nhắc lại kiến thức trọng tâm của văn bản. E. Hướng dẫn về nhà:(1') - Tiếp tục tìm hiểu và sưu tầm các sáng tác, những nhà văn nhà thơ tiêu biểu ở Nghệ An. Ng÷ v¨n 8 - 10 - N¨m häc : 2010 - 2011 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>