Giáo án Sinh học 12 - Tiết 1: Gen, mã di truyền và quá trình nhân đôi - Nguyễn Kim Hoa

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n sè 01 – sinh häc 12 Chương I: cơ chế di truyền và biến dị Gi¸o ¸n sè: 01. Gen, mã di truyền và quá trình nhân đôi Ngµy so¹n: / / Ngµy gi¶ng: / / A – ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: I – Môc tiªu bµi häc: HS n¾m ®­îc - Tr×nh bµy ®­îc kh¸i niÖm, cÊu tróc chung cña gen - Nêu được khái niệm và các đặc điểm chung của mã di truyền - Từ mô hình nhân đôi DNA, mô tả các bước của quá trình nhân đôi DNA, làm cơ sở cho sự nhân đôi NST - Kỹ năng: Quan sát tranh, hình SGK để phát hiện kiến thức. II – Tµi liÖu: 1. Sinh häc 12 – s¸ch gi¸o viªn. 2. C¬ së di truyÒn häc – Phan Cù Nh©n. 3. Gi¸o tr×nh di truyÒn häc - §ç Lª Th¨ng. III – ThiÕt bÞ d¹y häc: - Tranh vÏ SGK phãng to h×nh 1.1 – 1.2, b¶ng 1 - Sơ đồ nhân đôi DNA và vai trò của các E - Hình ảnh động về các quá trình liên quan đến nội dung bài - Gi¸o ¸n ®iÖn tö, phßng m¸y chiÕu IV – Träng t©m bµi häc: - Cấu trúc của gen, mã di truyền và nhân đôi DNA V – Phương pháp: - Trùc quan, ph¸t vÊn, th¶o luËn, gîi më. B – TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: I – Më ®Çu: 1. ổn định tổ chức – Kiểm tra sỹ số lớp 2. Kiểm tra bài cũ: - Giới thiệu chương trình SGK sinh học 11 và một số quy định đối với môn học. II – Vµo bµi míi : Néi dung. Phương pháp. I – Gen 1. Kh¸i niÖm - Lµ 1 ®o¹n DNA mang TT m· ho¸ 1 SP nhÊt định (chuỗi polypeptide, RNA) 2. CÊu tróc gen cÊu tróc - Gen m· ho¸ protein gåm: + Vïng ®iÒu hoµ: ®Çu 3’ cña m¹ch gèc + Vïng m· ho¸: M· ho¸ c¸c aa + Vïng kÕt thóc: ®Çu 5’ cña m¹ch gèc - Gen ph©n m¶nh vµ gen ko ph©n m¶nh + Nh©n s¬: gen ko ph©n m¶nh: m· ho¸ liªn tôc. NguyÔn Kim Hoa. 1 Lop12.net. * HS nghiªn cøu SGK + kiÕn thøc SH9, tr¶ lêi: - Gen lµ g×? - CÊu tróc chung cña gen cÊu tróc?. - Gen ph©n m¶nh & ko ph©n m¶nh cã ở những đối tượng SV nào?. THPT Ng« QuyÒn.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n sè 01 – sinh häc 12 --> Lgen = L mRNA + Nh©n thùc: Gen ph©n m¶nh: võa m· ho¸ aa (exon) + ko m· ho¸ aa (intron) - C¸c lo¹i gen: + Gen cấu trúc (Ciston): mang TTDT quy định cÊu tróc 1 chuçi polypeptide + Gen khởi động (Operator): chỉ huy hoạt động của nhóm gen cấu trúc + Gen ®iÒu hoµ (Regulator): SX chÊt k×m h·m ®iÒu hoµ sinh tæng hîp Pr + Gen nh¶y (TGE); gen trïm nhau, gen/NST thường, gen/NST GT, Exon và Intron II – M· di truyÒn 1. C¬ së lý thuyÕt Sè Nu tham Sè lo¹i aa ®­îc KÕt luËn gia m· m· ho¸ ho¸ 1 4 Ko đủ 2 2 4 = 16 Ko đủ 3 43 = 16 §ñ vµ d­ thõa 2. C¬ së thùc nghiÖm: - Khẳng định mã DT là mã bộ ba - Nếu gây ĐB thêm hoặc mất liên quan đến 3 cặp Nu/gen hoặc bội số của 3 sau đó theo dõi những thay đổi trong TP, số lượng aa of Pr tương ứng được tổng hợp từ gen đó --> chỉ đoạn bị ĐB bị thay đổi, ở các đoạn khác aa trở vÒ d¹ng ban ®Çu --> m· DT lµ m· bé ba. 3. Gi¶i m· DT - Trong 64 BBMH cã: + 1 BBMKT: UAA, UAG, UGA + 1 BBMM§: AUG + 60 BBMH 4. §Æc ®iÓm cña m· DT - Đọc từ 1 điểm xác định, theo chiều nhất định 5’ – 3’ - TÝnh liªn tôc: c¸c BB ko xÕp chång lªn nhau - Tính đặc hiệu: ko có BB nào mã hoá both 2 hoÆc nhiÒu aa - TÝnh tho¸i ho¸: 1 aa cã thÓ ®­îc m· ho¸ bëi nhiÒu BB III – Quá trình nhân đôi DNA * Nguyªn t¾c chung: Bæ sung, b¸n b¶o toµn * Thêi ®iÓm: Kú trung gian (NST sîi m¶nh), trong nh©n TB * Qu¸ tr×nh: 3 giai ®o¹n + Tháo xoắn: Tác động của E – DNA – polymease: ph©n tö DNA th¸o xo¾n, 2 m¹ch. NguyÔn Kim Hoa. 2 Lop12.net. - KÓ tªn 1 sè lo¹i gen dùa vµo kiÕn thức đã học?. * HS nghiªn cøu môc II - 7 GV th«ng b¸o: DNA cã 4 lo¹i Nu: A,T,G,X nh­ng cã 20 lo¹i aa nªn m· DT phải đủ để mã hoá hết các loại aa nµy. - Có những cơ sở nào khẳng định về m· DT?. * GV giíi thiÖu cho HS hiÓu thªm vÒ phương pháp giải mã DT hiện nay.. * GV lưu ý HS về hiện tượng mã gối ở VR  X174 * Với mỗi đặc điểm của mã DT, lấy VD vµ gi¶i thÝch. * HS tham kh¶o b¶ng 1 – SGK – 8 * GV cùng HS nhớ lại cơ chế nhân đôi DNA đã học lớp 9 - Thêi ®iÓm, qu¸ tr×nh, nguyªn t¾c chung?. THPT Ng« QuyÒn.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n sè 01 – sinh häc 12 đơn tách nhau ra. + Tổng hợp: Các Nu trên từng mạch đơn sẽ LK các Nu tự do trong MTNB theo đúng NTBS (A –T; G – X) --> m¹ch polyNu; 1 m¹ch liªn tôc + 1 m¹ch Okajaki + Hai ph©n tö DNA ®­îc t¹o thµnh: gièng hÖt nhau và # hệt phân tử DNA ban đầu, trong đó có 1 mạch đơn là mạch ban đầu, còn mạch kia ®­îc tæng hîp míi hoµn toµn tõ nguyªn liÖu MTNB --> Nguyªn t¾c b¸n b¶o tån (gi÷ l¹i 1 nöa) * Kh¸c biÖt ë nh©n s¬ - thùc - Nh©n s¬: E chÝnh tham gia lµ DNA – polymerase cã vai trß BS Nu vµo nhãm 3’-OH tù do - Nh©n thùc: X¶y ra t¹i nhiÓu ®iÓm --> nhiÒu đơn vị tái bản + NhiÒu lo¹i E tham gia + 1 đơn vị gồm 2 chạc chữ Y, 1 chạc có 2 m¹ch. - Gåm nh÷ng giai ®o¹n nµo?. - Trong ph©n tö DNA míi tæng hîp cã điểm gì đặc biệt?. - T×m ®iÓm kh¸c biÖt trong c¬ chÕ nhân đôi DNA ở nhân sơ - nhân thực? * GV cung cÊp thªm vÒ c¸c kiÓu t¸i b¶n cã ë nh©n s¬: DNA vßng, l¨n ®ai thïng, DNA 1 sîi. III. Cñng cè: - Nh¾c l¹i kiÕn thøc träng t©m, cÇn nhí cña bµi - §äc phÇn ghi nhí. - Tr¶ lêi c©u hái: M· di truyÒn mang tÝnh tho¸i ho¸ nghÜa lµ: A. Mét aa cã thÓ ®­îc m· ho¸ bëi 2 hay nhiÒu bé ba B. Mét bé ba m· ho¸ 1 aa C. Cã 1 sè bé ba kh«ng m· ho¸ aa D. Cã 1 bé ba khëi ®Çu IV. DÆn dß: - Tr¶ lêi c©u hái Trang 8 – SGK. - Đọc trước bài “Phiên mãc và dịch mã” Ngµy. th¸ng n¨m 200 Ký duyÖt. V. Rót kinh nghiÖm bµi gi¶ng: ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………….. NguyÔn Kim Hoa. 3 Lop12.net. THPT Ng« QuyÒn.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>