Giáo án Sinh học 12 cơ bản

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Líp d¹y:12A TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:……….. Líp d¹y:12B TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:…………. PhÇn 5 Chương I. cơ chế của hiện tượng di truyền và biến dị Bài 1: gen, mã di truyền và sự tự nhân đôi của ADN (TiÕt 1) I/ Môc tiªu: 1. VÒ kiÕn thøc: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i - Nªu ®­îc kh¸i niÖm, cÊu tróc chung cña gen. - Nêu được khái niệm, các đặc điểm chung về mã di truyền. Giải thích được tại sao m· di truyÒn ph¶i lµ m· bé ba. - Từ mô hình tự nhân đôi của ADN, mô tả được các bước của quá trình tự nhân đôi ADN làm cơ sở cho sự tự nhân đôi nhiễm sắc thể. - Nªu ®­îc ®iÓm kh¸c nhau gi÷a sao chÐp ë sinh vËt nh©n s¬ vµ nh©n chuÈn. - Tăng cường khả năng suy luận, nhận thức thông qua kiến thức về cách tổng hợp m¹ch míi dùa theo 2 m¹ch khu«n kh¸c nhau. 2. VÒ kü n¨ng: - RÌn luyÖn kü n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch h×nh ¶nh, kü n¨ng so s¸nh vµ tæng hîp. 3. Về thái độ: - Biết được sự đa dạng của gen chính là đa dạng di truyền của sinh giới. Do đó bảo vệ nguồn gen, đặc biệt là nguồn gen quý bằng cách bảo vệ, nuôi dưỡng, chăm sóc động vật quý hiÕm. II/ chuÈn bÞ: 1. GV: - Tranh phóng to hình 1.1, 1.2 và bảng 1 SGK, phim( ảnh động) về sự tự nhân đôi của ADN. 2. HS: - TÊm b¶n trong( hoÆc giÊy r«ki), bót phít. - Xem trước bài mới. III/ TTBH: 1. KiÓm tra: GV có thể kiểm tra kiến thức về khái niệm gen, cơ chế nhân đôi AND ở lớp 9 qua mét sè c©u hái t¸i hiÖn. 2. Bµi míi: ADN là vật chất di truyền có chức năng lưu giữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền. Vậy ADN được sao chép và truyền đạt thông tin di truyền qua các thế hệ tế bào như thÕ nµo? Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Néi dung Hoạt động 1: Hướng dẫn I/ Gen: häc sinh t×m hiÓu kh¸i HS t×m hiÓu kh¸i niÖm 1. Kh¸i niÖm: Gen là một đoạn niÖm gen vµ cÊu tróc gen vµ cÊu tróc chung của phân tử AND mang thông tin cña gen chung cña gen mã hoá 1 chuỗi pôlipeptit hay 1 1. Yêu cầu học sinh đọc phân tử A RN 1 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> môc I kÕt hîp quan s¸t h×nh 1.1 SGK vµ cho biÕt: gen lµ g×? Gen ë sinh vËt nh©n s¬ vµ sinh vËt nh©n thùc gièng vµ kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? 2. Gäi 1- 2 häc sinh bÊt k× tr¶ lêi vµ yªu cÇu mét sè häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. 3. GV chØnh söa vµ kÕt luận để học sinh ghi bài. Hoạt động 2: Giải thích vÒ b»ng chøng vÒ m· bé 3 và đặc điểm của mã di truyÒn. 1. Yêu cầu học sinh đọc SGK môc II vµ hoµn thµnh nh÷ng yªu cÇu sau: - Nªu kh¸i niÖm vÒ m· di truyÒn. - Chøng minh m· di truyÒn lµ m· bé ba. - Nêu đặc điểm chung cña m· di truyÒn 2. Víi mçi néi dung, gäi 1 häc sinh bÊt kú tr¶ lêi, c¶ líp theo dâi, nhËn xÐt, bæ sung, cuèi cïng GV giải thích các đặc điểm chung cña m· di truyÒn dùa vµo b¶ng 1.1 vµ kÕt luËn nh­ SGV.. 2.CÊu tróc chung cña gen: - §äc môc I vµ quan s¸t Gen ë sinh vËt nh©n s¬ vµ nh©n h×nh 1.1. thực đều có cấu trúc gồm 3 vùng : - Vùng điều hoà đầu gen : mang tín hiệu khởi động. - Vùng mã hoá : mang thông tin mã hoá a.a. - Vùng kết thúc :nằm ở cuối gen mang tín hiệu kết thúc phiên mã. Tuy nhiªn ë sinh vËt nh©n s¬ cã - Tr¶ lêi/nhËn xÐt, bæ vïng m· ho¸ liªn tôc cßn ë sinh sung. vËt nh©n thùc cã vïng m· ho¸ - Ghi bµi kh«ng liªn tôc. II/ M· di truyÒn.. HS t×m hiÓu vÒ m· di * Kh¸i niÖm: Mã di truyền là truyÒn trình tự các nuclêôtit trong gen - §äc SGK quy định trình tự các a.a trong phân tử prôtêin. * B»ng chøng vÒ m· bé ba. - Tr×nh tù s¾p xÕp c¸c Nu * §Æc ®iÓm chung cña m· DT: trong gen quy định trình tù s¾p xÕp c¸c axit amin - Mã di truyền là mã bộ ba : nghĩa là cứ 3 nu đứng kế tiếp nhau mã trong pr«tªin. hoá cho 1 a.a hoặc làm nhiệm vụ - Tr¶ lêi c©u hái vµ nhËn kết thúc chuỗi pôlipeptit. xÐt, bæ sung phÇn tr¶ lêi - Mã di truyền được đọc theo 1 chiều 5’ 3’. cña b¹n. - Mã di truyền được đọc liên tục - Ghi bµi. theo từng cụm 3 nu, các bộ ba không gối lên nhau. -Mã di truyền là đặc hiệu , không 1 bộ ba nào mã hoá đồng thời 2 hoặc 1 số a.a khác nhau. - Mã di truyền có tính thoái hoá : mỗi a.a được mã hoá bởi 1 số bộ ba khác nhau. - Mã di truyền có tính phổ biến : các loài sinh vật đều được mã hoá theo 1 nguyên tắc chung ( từ các mã giống nhau ). Hoạt động 3: Hướng dẫn HS t×m hiÓu vµ m« t¶ l¹i III/ Quá trình nhân đôi ADN häc sinh t×m hiÓu vµ m« qu¸ tr×nh nh©n đôi ADN. (t¸i b¶n ADN) tả lại quá trình nhân đôi * Thời điểm : Trong nhân tế bào, ADN. Theo dâi GV giíi thiÖu tại các NST, ở kì trung gian giữa 1. Giíi thiÖu ®o¹n phim về quá trình nhân đôi 2 lần phân bào. Quan s¸t phim, h×nh vµ ADN. *Nguyên tắc: Nhân đôi theo 2. Yêu cầu học sinh quan đọc SGK mục III. NTBS và bán bảo toàn. s¸t phim, h×nh 1.2 SGK * Diễn biến : + Dưới TD của (E) 2 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> kết hợp đọc SGK mục III để mô tả lại quá trình nhân đôi ADN. 3. Gäi mét HS bÊt k× m« tả, sau đó gọi 1 vài học sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. 4. GV hoµn thiÖn, bæ sung và vấn đáp học sinh để làm rõ thêm về nguyªn t¾c bæ sung, b¸n b¶o toµn vµ c¬ chÕ nöa gi¸n ®o¹n.. ADN-polime raza và 1 số E khác, ADN duỗi xoắn, 2 mạch đơn tách từ đầu đến cuối. - M« t¶/ nhËn xÐt/ bæ + Cả 2 mạch đều làm mạch gốc. sung + Mỗi nu trong mạch gốc liên kết với 1 nu tự do theo NTBS : A gốc = T môi trường - Theo dâi GV nhËn xÐt, T gốc = A môi trường tr¶ lêi c©u hái vµ ghi bµi. G gốc = X môi trường X gốc = G môi trưòng * Kết quả : Tõ 1 pt ADN mẹ 1lần tự sao → 2 ADN con * Ý nghĩa : Là cơ sở cho NST tự nhân đôi, giúp bộ NST của loài giữ tính đặc trưng và ổn định.. 3. Cñng cè: GV cã thÓ treo b¶ng phô hoÆc chiÕu trªn mµn h×nh c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm, yªu cÇu cả lớp quan sát, gọi một học sinh bất kỳ chọn phương án trả lời đúng sau đó hỏi cả lớp về sự nhất trí hay không lần lượt các phương án lựa chọn của học sinh đã trả lời. Từ đó củng cố và đánh giá được sự tiếp thu bài của cả lớp cũng qua đó giúp HS tự đánh giá được bản thân và đánh giá lẫn nhau( thực hiện đổi mới trong củng cố đánh giá). 4. HDVN: Häc bµi vµ lµm bµi tËp 3, 4 SGK. ******************************************************************** Líp d¹y:12A TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:………….. Líp d¹y:12B TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:…………… Bµi 2: phiªn m· vµ dÞch m· (TiÕt 2) I/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i: - Nªu ®­îc nh÷ng thµnh phÇn tham gia vµo qu¸ tr×nh phiªn m· vµ dÞch m·. - Tr×nh bµy ®­îc c¸c diÔn biÕn chÝnh cña qu¸ tr×nh phiªn m· vµ dÞch m·. - Gi¶i thÝch ®­îc sù kh¸c nhau vÒ n¬i x¶y ra phiªn m· vµ dÞch m·. - Ph©n biÖt ®­îc sù kh¸c nhau c¬ b¶n cña phiªn m· vµ dÞch m·. - Ph©n biÖt ®­îc sù kh¸c nhau c¬ b¶n cña phiªn m· ë sinh vËt nh©n s¬ vµ sinh vËt nh©n thùc. - Giải thích được vì sao thông tin di truyền ở trong nhân tế bào nhưng vẫn chỉ đạo ®­îc sù tæng hîp pr«tªin ë tÕ bµo chÊt. 2. Kỹ năng & thái độ: - Rèn luyện được khả năng quan sát hình, mô tả hiện tượng biểu hiện trên hình. - Ph¸t triÓn ®­îc kü n¨ng so s¸nh, suy luËn trªn c¬ së hiÓu biÕt vÒ m· di truyÒn. - Từ kiến thức: " Hoạt động của các cấu trúc vật chất trong tế bào là nhịp nhàng và thèng nhÊt, bè mÑ truyÒn cho con kh«ng ph¶i lµ c¸c tÝnh tr¹ng cã s½n mµ lµ c¸c ADN- c¬ së vật chất của các tính trạng" từ đó có quan niệm đúng về tính vật chất của hiện tượng di truyÒn. II/ chuÈn bÞ: 3 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 1. GV: - Phim( hoặc ảnh động, tranh ảnh phóng to) quá trình phiên mã và dịch mã. - PhiÕu häc tËp. - M¸y chiÕu projector( hoÆc m¸y chiÕu Overhead, b¶ng phô), m¸y tÝnh... 2. HS: - TÊm b¶n trong( hoÆc giÊy r«ki), bót phít. - Học bài cũ và xem trước bài mới. III/ TTBH : 1. KiÓm tra: GV cã thÓ dïng c©u hái tr¾c nghiÖm liªn quan tíi c¸c kiÕn thøc träng t©m cña bµi trước để kiểm tra. 2. Bµi míi: Tại sao thông tin di truyền trên ADN nằm trong nhân tế bào nhưng vẫn chỉ đạo được sù tæng hîp pr«tªin ë tÕ bµo chÊt? Qu¸ tr×nh tæng hîp pr«tªin diÔn ra nh­ thÕ nµo vµ gåm nh÷ng giai ®o¹n nµo? Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Néi dung Hoạt động 1: Hướng dẫn I/ Phiªn m·: häc sinh t×m hiÓu c¬ chÕ HS t×m hiÓu c¬ chÕ phiªn 1. CÊu tróc vµ chøc n¨ng cña m·. phiªn m·. c¸c lo¹i ARN: ( nh­ kÕt qu¶ 1. Ph¸t phiÕu häc tËp 1 - NhËn phiÕu häc tËp 1. phiếu học tập ở đĩa CD tư - Theo dâi gi¸o viªn giíi liÖu). theo nhãm bµn. 2. Giíi thiÖu ®o¹n phim( thiÖu. 2. C¬ chÕ phiªn m·: hoặc ảnh động) về quá - Quan sát phim, hình 2.1, - Enzim tham gia: Enzim độc lập đọc SGK, thảo pôlimeraza. tr×nh phiªn m·. 3. Yªu cÇu häc sinh quan luËn nhãm vµ ghi néi dung - §iÓm khëi ®Çu trªn ADN sát phim, hình 2.1, kết hợp vào tấm bản trong( hoặc mà enzim hoạt động: Điểm độc lập đọc SGK mục I-2, giấy rôki). khởi đầu đứng trước gen đầu sau đó thảo luận nhóm và 3' cña m¹ch khu«n, ®o¹n hoµn thµnh néi dung phiÕu ARN hoạt động tương ứng Trao đổi phiÕu kÕt qu¶ häc tËp 1 trong thêi gian víi mét gen. cho nhãm b¹n. 7'. - ChiÒu cña m¹ch khu«n tæng 4. Yªu cÇu c¸c nhãm trao - Quan s¸t phiÕu gi¸o viªn hîp ARN: 3'-5'. đổi phiếu kết quả để kiểm treo trên bảng, cùng nhận - Chiều tổng hợp của mARN: tra chéo, GV đưa kết quả xét để hoàn thiện kiến 5'-3'. một phiếu bất kì để cả lớp thức. - Nguyªn t¾c bæ sung: Ag = cùng quan sát sau đó gọi - Đánh giá kết quả cho Um, Gg = Xm, Tg= Am. bÊt k× mét häc sinh nhãm nhãm b¹n. - Ghi néi dung tãm t¾t vµo kh¸c nhËn xÐt, ph©n tÝch. 5. NhËn xÐt, bæ sung, hoµn vë hoÆc hoµn thiÖn phiÕu thiện, và đưa ra đáp án, học tập và về nhà tóm tắt tóm tắt những ý chính để vào vở. 3. Kh¸i niÖm phiªn m·: SGK học sinh hiểu và tự đánh - Trình bày diễn biến cơ chÕ phiªn m·. gi¸ cho nhau. 6. Trên cơ sở nội dung đã tãm t¾t vµ ®o¹n phim, yªu cÇu mét häc sinh tr×nh bµy l¹i diÔn biÕn cña qu¸ tr×nh - Tr×nh bµy kh¸i niÖm phiªn m· . phiªn m· 4 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 7. H×nh thµnh kh¸i niÖm phiªn m·: Tõ c¬ chÕ vµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh phiªn m·, yªu cÇu häc sinh cho biÕt thÕ nµo lµ phiªn m·. Hoạt động 2: Hướng dẫn häc sinh t×m hiÓu diÔn biÕn cña qu¸ tr×nh dÞch m·. 1. Yêu cầu học sinh đọc môc II-1 SGK vµ tãm t¾t giai ®o¹n ho¹t ho¸ axit amin bằng sơ đồ. Sau đó giáo viên hướng dẫn để häc sinh hoµn thiÖn vµ ghi vë. ( cã thÓ chiÕu minh ho¹ cho häc sinh xem ®o¹n phim vÒ qu¸ tr×nh ho¹t ho¸ c¸c axit amin) 2. §V§ chuyÓn ý: C¸c aa sau khi ®­îc ho¹t ho¸ vµ gắn với tARN tương ứng, giai ®o¹n tiÕp theo diÔn ra nh­ thÕ nµo? 3. Ph¸t phiÕu häc tËp sè 2 theo nhãm bµn. 4. Giíi thiÖu 3 ®o¹n phim ( ảnh động) về cơ chế dịch m·. 5. Yªu cÇu häc sinh quan sát phim kết hợp độc lập đọc SGK mục II-2 trang 13, sau đó thảo luận nhóm vµ hoµn thµnh néi dung phiÕu häc tËp 2 trong thêi gian 10 phót. 6. Yªu cÇu c¸c nhãm trao đổi phiếu kết quả để kiểm tra chÐo vµ lÊy mét phiÕu bất kì để cả lớp cùng quan sát sau đó gọi bất kì mét häc sinh nhãm kh¸c nhËn xÐt, ph©n tÝch.. II/ DÞch m·: 1. Ho¹t ho¸ axit amin: HS t×m hiÓu diÔn biÕn cña aa ATP, enzim aa h.ho¸ qu¸ tr×nh dÞch m·. aa h.ho¸ ATP, enzim tARN - §äc môc II SGK. - Tãm t¾t giai ®o¹n ho¹t hoá aa bằng sơ đồ. - Ghi bài theo sơ đồ giáo viên đã chỉnh sửa.. 2. Tæng p«lipeptit:. hîp. aa-. chuçi. a) Thµnh phÇn tham gia: mARN trưởng thành, tARN, mét sè lo¹i enzim, ATP, c¸c axit amin tù do. b) DiÔn biÕn: - Nhận phiếu học tập số 2. - Gồm 3 bước: Mở đầu, kéo dµi, kÕt thóc. - Theo dâi gi¸o viªn giíi ( nh­ néi dung phiÕu häc tËp thiÖu. 2 ở đĩa CD tư liệu) - Quan sát phim, độc lập đọc SGK, thảo luận nhóm vµ ghi néi dung vµo tÊm b¶n trong( hoÆc giÊy r«ki).. - Trao đổi phiếu kết quả * Cơ chế phân tử của hiện cho nhãm b¹n. tượng di truyền: SGK - Quan s¸t phiÕu gi¸o viªn treo trªn b¶ng, cïng nhận xét để hoàn thiện kiÕn thøc. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ cho nhãm b¹n. - Ghi néi dung tãm t¾t vµo vë hoÆc hoµn thiÖn phiÕu 7. NhËn xÐt, bæ sung, hoµn häc tËp vµ vÒ nhµ tãm t¾t thiện, đưa ra đáp án, giải vào vở. thÝch vµ tãm t¾t nh÷ng ý 5 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> chính để học sinh hiểu và tự đánh giá cho nhau. L­u ý cho häc sinh: - Nhê mét lo¹i enzim, aa më ®Çu ®­îc t¸ch khái chuçi p«lipeptit võa tæng hîp. - Trên mARN thường có nhiÒu rib«x«m tham gia dÞch m· gäi lµ p«lix«m.. - ADN ®­îc truyÒn l¹i cho đời sau thông qua cơ chế tù sao. - Tr×nh bµy ®­îc tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ h×nh 8. Hãy giải thích sơ đồ cơ thành thông qua cơ chế chÕ ph©n tö cña hiÖn phiªn m· tõ ADN sang mARN råi dÞch m· tõ tượng di truyền: ADN-> mARN-> pr«tªin- mARN sang pr«tªin vµ tõ > tÝnh tr¹ng prôtêin qui định tính tr¹ng.. 3. Cñng cè: - Yêu cầu học sinh xác định thời gian, vị trí và thành phần tham gia phiên mã, dịch m·. - GV cã thÓ treo b¶ng phô hoÆc chiÕu trªn mµn h×nh c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm, yªu cÇu cả lớp quan sát, gọi một học sinh bất kỳ chọn phương án trả lời đúng, sau đó hỏi cả lớp về sự nhất trí hay không lần lượt các phương án lựa chọn của học sinh đã trả lời. Từ đó củng cố và đánh giá được sự tiếp thu bài của cả lớp. 4. HDVN : 1) H·y kÎ b¶ng so s¸nh c¬ chÕ phiªn m· vµ dÞch m·. 2) GV có thể ra thêm bài tập trong SBT phần tương ứng với bài đã học. 3) Nh¾c nhë chuÈn bÞ bµi 3. ---------------------------------------------------------PhiÕu häc tËp sè 1 1. Dựa vào kiến thức đã học ở lớp 10 kết hợp quan sát hình 2.1 và đọc mục I-1 SGK để phân biệt các loại ARN về đặc điểm cấu trúc và chức năng. Lo¹i ARN §iÓm ph©n biÖt §Æc ®iÓm cÊu tróc Chøc n¨ng. mARN. tARN. rARN. 2. Quan sát đoạn phim kết hợp đọc SGK mục I-2 và mô tả lại diễn biến của quá trình phiên m· theo nh÷ng gîi ý sau: 6 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Enzim tham gia §iÓm khëi ®Çu trªn ADN mµ enzim hoạt động ChiÒu cña m¹ch khu«n tæng hîp ARN ChiÒu tæng hîp cña mARN Nguyªn t¾c bæ sung thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? Hiện tượng xảy ra khi kết thúc phiên m· §iÓm kh¸c biÖt gi÷a phiªn m· ë sinh vËt nh©n s¬ víi sinh vËt nh©n thùc PhiÕu häc tËp sè 2 Hãy quan sát các đoạn phim( ảnh động) về cơ chế dịch mã kết hợp đọc sách giáo khoa môc II vµ hoµn thµnh néi dung sau trong thêi gian 10 phót: 1. Nªu nh÷ng thµnh phÇn tham gia dÞch m·. 2. Tr×nh bµy c¬ chÕ dÞch m· b»ng c¸ch tãm t¾t néi dung vµo b¶ng sau: Các bước. DiÔn BiÕn. Më ®Çu KÐo dµi KÕt thóc ******************************************************************* Líp d¹y:12A TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:………….. Líp d¹y:12B TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:………….. Bài 3 : điều hoà hoạt động gen (TiÕt 3) I/ Môc tiªu : 1. KiÕn thøc : Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i : - Trình bày được cơ chế điều hoà hoạt động của các gen qua opêrôn ở sinh vật nhân s¬. - Giải thích được vì sao trong tế bào lại chỉ tổng hợp prôtêin khi nó cần đến. Từ đó nêu được ý nghĩa điều hoà hoạt động gen ở sinh vật. - Nêu được sự khác nhau cơ bản về cơ chế điều hoà hoạt động gen giữa sinh vật nhân s¬ vµ nh©n chuÈn. 2. Kỹ năng & thái độ : - Tăng cường khả năng quan sát hình và diễn tả hiện tượng diễn ra trên phim, mô h×nh, h×nh vÏ. - Rèn luyện khả năng suy luận về sự tối ưu trong hoạt động của thế giới sinh vật. 7 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> II/ chuÈn bÞ : 1. GV: - Phim( hoặc ảnh động, tranh ảnh phóng to) về sự điều hoà hoạt động các gen ở Lac opªr«n. - PhiÕu häc tËp. - M¸y chiÕu projector( hoÆc m¸y chiÕu Overheard, b¶ng phô), m¸y tÝnh... 2. HS: - TÊm b¶n trong( hoÆc giÊy r«ki), bót phít. - Học bài cũ và xem trước bài mới. III/ TTBH : 1. KiÓm tra: GV cã thÓ dïng c©u hái tr¾c nghiÖm liªn quan tíi c¸c kiÕn thøc träng t©m cña bµi trước để kiểm tra. 2. Bµi míi: Trong tế bào có rất nhiều gen, song ở mỗi thời điểm chỉ có một số gen hoạt động, phÇn lín c¸c gen ë tr¹ng th¸i bÊt ho¹t. TÕ bµo chØ tæng hîp pr«tªin cÇn thiÕt vµo nh÷ng lóc thÝch hîp. VËy c¬ chÕ nµo gióp c¬ thÓ thùc hiÖn qu¸ tr×nh nµy? Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Néi dung Hoạt động 1: Hướng dẫn I/ Kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu hoµ học sinh tìm hiểu khái HS tìm hiểu khái niệm, hoạt động gen. niệm, ý nghĩa và các cấp ý nghĩa và các cấp độ độ điều hoà hoạt động điều hoà hoạt động gen. gen. 1. Kh¸i niÖm vÒ ®iÒu hoµ ho¹t §éc lËp đọc SGK. 1. Yêu cầu học sinh độc động của gen và ý nghĩa (SGK lập đọc SGK mục I sau - Thảo luận nhóm. phÇn in nghiªng) đó thảo luận nhóm( bàn) - Ghi tóm tắt câu trả lời. 2. Các cấp độ điều hoà hoạt vµ tr¶ lêi tãm t¾t c¸c c©u động gen: hái sau vµo tÊm b¶n - ë sinh vËt nh©n s¬, ®iÒu hoµ trong ( hoÆc b¶ng phô) hoạt động gen gen chủ yếu được trong thêi gian 5 phót: tiến hành ở cấp độ phiên mã. - ThÕ nµo lµ ®iÒu hoµ - ë sinh vËt nh©n thùc, sù ®iÒu hoạt động của gen? hoà phức tạp hơn ở nhiều cấp độ - Sự điều hoà hoạt động từ mức ADN (trước phiên mã), cña gen cã ý nghÜa nh­ đến mức phiên mã, dịch mã và thế nào đối với hoạt động sau dÞch m·. sèng cña tÕ bµo? - Điều hoà hoạt động của gen ë tÕ bµo nh©n s¬ kh¸c tÕ bµo nh©n thùc nh­ thÕ nµo? 2. Yªu cÇu 1 nhãm treo ( hoÆc chiÕu) kÕt qu¶ lªn b¶ng, c¸c nhãm kh¸c - 1 nhãm treo kÕt qu¶. trao đổi để kiểm tra chéo - Các nhóm còn lại trao đổi phiếu kết quả để kÕt qua cho nhau. 3. Gäi 1 vµi häc sinh kiÓm tra chÐo cho nhau. nhËn xÐt tõng néi dung - NhËn xÐt. cña nhãm b¹n trªn b¶ng. 8 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 4. Cho lớp cùng trao đổi để thống nhất nội dung tr¶ lêi tõng c©u vµ nhËn xÐt kÕt qu¶ cña nhãm b¹n mµ m×nh ®­îc giao kiÓm tra. 5. Nhận xét đánh giá kết quả hoạt động của học sinh vµ chØnh söa, hoµn thiện để học sinh ghi bài. Hoạt động 2: Hướng dẫn häc sinh t×m hiÓu ®iÒu hoà hoạt động của gen ở sinh vËt nh©n s¬ 1. Ph¸t phiÕu häc tËp theo nhãm bµn. 2. Giới thiệu sơ đồ mô h×nh ®iÒu hoµ cña Lac opªr«n vµ giíi thiÖu ®o¹n phim về hoạt động của c¸c gen trong Lac opªr«n khi môi trường có lact«z¬ vµ kh«ng cã lact«z¬. 3. Yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh, phim kÕt hîp độc lập đọc SGK mục II và thảo luận nhóm để hoµn thµnh néi dung phiÕu häc tËp trong thêi gian 15 phót. 4. Yªu cÇu 1 nhãm treo ( hoÆc chiÕu) kÕt qu¶ lªn b¶ng, c¸c nhãm kh¸c trao đổi để kiểm tra chéo kÕt qua cho nhau. 5. Gäi 1 vµi häc sinh nhËn xÐt tõng néi dung cña nhãm b¹n trªn b¶ng. 6. Cho lớp cùng trao đổi để thống nhất từng nội dung vµ nhËn xÐt kÕt qu¶ cña nhãm b¹n mµ m×nh ®­îc giao kiÓm tra. 7. Nhận xét đánh giá kết quả hoạt động của học sinh vµ chØnh söa, hoµn thiện để học sinh ghi bài.. - Tranh luận, trao đổi và thèng nhÊt néi dung. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ lµm viÖc cña nhãm b¹n - Ghi bµi. HS tìm hiểu điều hoà II/ Điều hoà hoạt động hoạt động của gen ở của gen ở sinh vật nhân sinh vËt nh©n s¬ s¬. 1. Gen có thể hoạt động được - NhËn phiÕu häc tËp. khi mçi gen hoÆc Ýt nhÊt mét nhãm gen(opªron) ph¶i cã vïng - Theo dõi phần GV điều hoà, tại đó các enzim giíi thiÖu. p«liraza vµ pr«tªin ®iÒu hoµ b¸m vào để tổng hợp hoặc ức chế tæng hîp mARN. 2. M« h×nh ®iÒu hoµ opªr«n: SGK 3. Sự điều hoà hoạt động các gen cña «pªr«n Lac: - Quan sát tranh và - Khi môi trường không có phim. lact«z¬: Gen ®iÒu hoµ tæng hîp - §äc SGK. pr«tªin øc chÕ. Pr«tªin nµy g¾n - Thảo luận nhóm để vào vùng O -> các gen cấu trúc thống nhất hoàn thành không hoạt động. nội dung phiếu học tập. - Khi môi trường có lactôzơ: Lact«z¬ g¾n víi pr«tªin øc chÕ - 1 nhãm treo kÕt qu¶. > biến đổi cấu hình của prôtêin - C¸c nhãm cßn l¹i trao øc chÕ -> pr«tªin øc chÕ kh«ng đổi phiếu kết quả để thể gắn vào vùng O -> các gen kiểm tra chéo cho nhau. cấu trúc hoạt động. - NhËn xÐt. - Tranh luận, trao đổi và thèng nhÊt néi dung. - Ghi bµi hoÆc söa phiÕu học tập để về nhà tự hoµn thiÖn vµo vë.. 9 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> 3. Cñng cè: - Thế nào là điều hoà hoạt động của gen? - Trình bày cơ chế điều hoà hoạt động của gen trong Lac opêrôn. 4. HDVN: 1) Tr¶ lêi c©u hái vµ bµi tËp cuèi bµi. 2) Xem l¹i bµi 21 SH 9. ---------------------------------------------------PhiÕu häc tËp Hãy quan sát tranh và các đoạn phim, kết hợp độc lập đọc SGK và thảo luận nhóm để hoµn thµnh c¸c yªu cÇu sau trong thêi gian 15 phót. 1. Để điều hoà được quá trình phiên mã mỗi gen có đặc điểm gì ? 2. H·y tr×nh bµy vai trß cña c¸c thµnh phÇn cña mét opªr«n. 3. Mô tả hoạt động của các gen trong môi trường không có lactôzơ và môi trường có lact«z¬. Môi trường không có lactôzơ. Môi trường không có lactôzơ. ******************************************************************** Líp d¹y:12A TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:………….. Líp d¹y:12B TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:………….. Bài 4: đột biến gen (TiÕt 4) I/ Môc tiªu : Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i - Nêu được khái niệm các dạng và cơ chế phát sinh chung của đột biến gen. - Nêu được hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen. - Phát triển kỹ năng quan sát hình vẽ để rút ra hiện tượng, bản chất sự vật. - Hình thành quan điểm duy vật, phương pháp biện chứng khi xem xét hiện tượng tự nhiên, từ đó phát triển tư duy lí luận, thấy được tính cấp thiết của việc bảo vệ môi trường, ngăn ngừa, giảm thiểu việc sử dụng các tác nhân gây đột biến gen. II/ chuÈn bÞ: 1. GV: - Phim( hoặc ảnh động, tranh ảnh phóng to) về các dạng đột biến gen, cơ chế phát sinh đột biến điểm và hậu quả của đột biến gen . - PhiÕu häc tËp. - M¸y chiÕu projector( hoÆc m¸y chiÕu Overheard, b¶ng phô), m¸y tÝnh... 2. HS: - TÊm b¶n trong( hoÆc giÊy r«ki), bót phít. - Học bài cũ và xem trước bài mới. III/ TTBH : 1. KiÓm tra: GV cã thÓ dïng c©u hái tr¾c nghiÖm liªn quan tíi c¸c kiÕn thøc träng t©m cña bµi trước để kiểm tra. 2. Bµi míi: 10 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trong tự nhiên, ở người bình thường có hồng cầu hình đĩa lõm hai mặt, tuy nhiên một số người hồng cầu có hình liềm rất dễ vỡ gây thiếu máu và kéo theo một số hậu quả xấu. Tại sao có hiện tượng như vậy ? Để giải thích hiện tượng này ta tìm hiểu bài… Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Néi dung Hoạt động 1: Hướng dẫn I/ §ét biÕn gen. HS t×m hiÓu kh¸i niÖm häc sinh t×m hiÓu kh¸i 1. Kh¸i niÖm chung: đột biÕn gen, c¸c d¹ng niệm đột biến gen, thể Đột biến, thể đột biến (SGK) đột biến, các dạng đột đột biến gen, hậu quả 2. Các dạng đột biến gen, hậu biến gen, hậu quả và ý và ý nghĩa của đột quả và ý nghĩa của đột biến biÕn gen. nghĩa của đột biến gen. gen: (ghi nh­ néi dung phiÕu 1. Yªu cÇu häc sinh nh¾c häc tËp sè 1) lại khái niệm đột biến - Nêu khái niệm đột biÕn gen. gen đã học lớp 9. 2. Ph¸t phiÕu häc tËp theo nhãm bµn. 3. Giíi thiÖu h×nh vÏ mét - NhËn phiÕu häc tËp gen bình thường và các theo nhóm bàn. dạng đột biến gen có - Quan sát hình vẽ. đánh số thứ tự( tự vẽ). 4. Yªu cÇu häc sinh quan sát hình kết hợp độc lập đọc SGK mục I-2 và mục - Độc lập đọc SGK. III sau đó thảo luận - Thảo luận nhóm để nhóm để hoàn thành nội hoàn thành nội dung dung phiÕu häc tËp 1 phiÕu häc tËp 1. trong thêi gian 7 phót. 5. Yªu cÇu 1-2 nhãm treo kÕt qu¶ lªn b¶ng( nÕu sö - 1-2 nhãm treo kÕt dông m¸y chiÕu th× chØ qu¶ lªn b¶ng. chiÕu kÕt qu¶ cña 1 nhãm) , c¸c nhãm kh¸c trao đổi để kiểm tra chéo kÕt qua cho nhau. 6. Yªu cÇu c¶ líp cïng - §èi chiÕu, so s¸nh đối chiếu kết quả của 2 kết quả của 2 nhóm và nhóm và trao đổi để nhận xét, bổ sung thống nhất từng nội dung đồng thời đánh giá kết vµ nhËn xÐt kÕt qu¶ cña qu¶ cña nhãm b¹n nhãm b¹n mµ m×nh ®­îc ®­îc giao kiÓm tra. giao kiÓm tra. 7- Nhận xét đánh giá kết - Ghi bài như nội dung II/ Cơ chế phát sinh đột quả hoạt động của học phiếu học tập 1. biÕn gen. sinh vµ chØnh söa, hoµn thiện để học sinh ghi bài. 1. Sự kết cặp không đúng Hoạt động 2: Hướng dẫn trong t¸i b¶n ADN. học sinh tìm hiểu cơ chế HS tìm hiểu cơ chế 2. Do tác động của các tác phát sinh đột biến gen. phát sinh đột biến gen. nh©n lý, ho¸, sinh häc... 1. Giíi thiÖu ®o¹n phim 11 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> vµ h×nh ¶nh vÒ c¬ chÕ - Theo dâi néi dung phát sinh đột biến gen GV giới thiệu. (h×nh 4.1, 4.2 SGK). 2. Yªu cÇu häc sinh quan s¸t phim, h×nh ¶nh kÕt - Quan s¸t phim, h×nh hợp đọc SGK mục II và ảnh và đọc SGK để trả nêu cơ chế phát sinh đột lời câu hỏi. biÕn gen. GV cã thÓ yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái vµo bµi ë trªn. 3. Cñng cè: Hãy chọn phương án đúng/đúng nhất trong mỗi câu sau: 1) §ét biÕn gen lµ A. sự biến đổi một cặp nuclêôtit trong gen. B. sự biến đổi một số cặp nuclêôtit trong gen. C. những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới sự biến đổi một hoặc một số cặp nuclêôtit, xảy ra tại một điểm nào đó của phân tử ADN. D. những biến đổi xảy ra trên suốt chiều dài của phân tử ADN. 2) Thể đột biến là những cá thể mang đột biến A. đã biểu hiện ra kiểu hình. B. nhiÔm s¾c thÓ. C. gen hay đột biến nhiễm sắc thể. D. mang đột biến gen. §¸p ¸n :1C 2A 4. HDVN: - Tr¶ lêi c©u hái vµ bµi tËp cuèi bµi. - Xem l¹i bµi 8 vµ bµi 22 SH 9. - ChuÈn bÞ bµi 5, b¶n trong, bót phít. ---------------------------------------------------PhiÕu häc tËp Hãy quan sát hình kết hợp độc lập đọc SGK mục I-2 và mục III sau đó thảo luận nhóm để hoàn thành bảng sau trong thời gian 7 phút. Dạng đột biến §iÓm so s¸nh. §ét biÕn thay thÕ mét cÆp nuclª«tit. §ét biÕn thªm hay mÊt mét cÆp nuclª«tit. HËu qu¶ mçi lo¹i HËu qu¶ chung vµ ý nghÜa( Gièng nhau) ******************************************************************** Líp d¹y:12A TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:………….. Líp d¹y:12B TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:………….. Bài 5: nhiễm sắc thể và đột biến cấu trúc Nhiễm sắc (TiÕt 5). thÓ. 12 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> I/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc : Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i - Mô tả được hình thái, đặc biệt là cấu trúc siêu hiển vi của NST ở sinh vật nhân thực. - Nêu được khái niệm đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể. - Nêu được nguyên nhân phát sinh, hậu quả và vai trò của mỗi dạng đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể đối với tiến hoá và chọn giống. 2. Thái độ & kỹ năng: - Rèn luyện được khả năng quan sát hình, mô tả hiện tượng biểu hiện trên hình. - Ph¸t triÓn ®­îc kü n¨ng tæng hîp tõ nh÷ng th«ng tin tr×nh bµy trong s¸ch gi¸o khoa vµ tõ kÕt qu¶ cña c¸c nhãm. - Nhận thức được nguyên nhân và sự nguy hại của đột biến nói chung và đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể nói riêng đối với con người, từ đó bảo vệ môi trường sống, tánh các hành vi gây ô nhiễm môi trường như làm tăng chất thải, chất độc hại gây đột biến. - Biết được những ứng dụng của đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể có lợi vào thực tiễn s¶n xuÊt vµ t¹o nªn sù ®a d¹ng loµi. II/ ChuÈn bÞ: 1. GV: - Phim( hoặc ảnh động, tranh ảnh phóng to) cấu trúc hiển vi, siêu hiển vi và các dạng đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể. - PhiÕu häc tËp. - M¸y chiÕu projector( hoÆc m¸y chiÕu Overhead, b¶ng phô), m¸y tÝnh... 2. HS: - TÊm b¶n trong( hoÆc giÊy r«ki), bót phít. - Häc bµi cò vµ xem l¹i bµi 8, bµi 22 Sinh häc 9. III/ TTBH: 1. KiÓm tra: GV cã thÓ dïng c©u hái tr¾c nghiÖm liªn quan tíi c¸c kiÕn thøc träng t©m cña bài trước để kiểm tra. 2. Bµi míi: Đột biến ở cấp độ phân tử chính là đột biến gen vậy đột biến ở cấp độ tế bào là gì, cơ chÕ ph¸t sinh, hËu qu¶ vµ cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ? Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Néi dung Hoạt động 1: Hướng dẫn I/ H×nh th¸I vµ cÊu tróc häc sinh t×m hiÓu h×nh HS t×m hiÓu h×nh th¸i nhiÔm s¾c thÓ. vµ cÊu tróc NST. 1. H×nh th¸i NST. th¸i vµ cÊu tróc NST. ë sinh vËt nh©n thùc: 1. Giíi thiÖu h×nh ¶nh vÒ - Cấu trúc hiển vi, sự biến đổi h×nh th¸i, cÊu tróc hiÓn vi - Quan s¸t h×nh. h×nh th¸i( Gi¶i thÝch ë H 5.1) vµ cÊu tróc siªu hiÓn vi cña NST. 2. CÊu tróc siªu hiÓn vi :(m« 2. Yªu cÇu häc sinh quan - §äc SGK. t¶ nh­ h×nh 5.2) ; ý nghÜa cña s¸t h×nh 5.1, 5.2 kÕt hîp c¸c møc xo¾n cuén(khæ ®Çu đọc SGK mục I và hoàn phÇn in nghiªng SGK) thµnh c¸c néi dung sau - §iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña - Xác định những điểm NST ở sinh vật nhân sơ và nhân trong thêi gian 10 phót: - NST ở sinh vật nhân sơ giống và khác nhau về thực : giống nhau là đều có một vµ nh©n thùc gièng vµ NST ë sinh vËt nh©n s¬ thµnh phÇn quan träng lµ axit vµ nh©n thùc. kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? nuclªic nh­ng kh¸c nhau vÒ sè 13 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - Mô tả sự biến đổi hình th¸i NST qua c¸c k× cña ph©n bµo. - M« t¶ cÊu tróc siªu hiÓn vi cña NST, ý nghÜa cña c¸c møc xo¾n cuén. 3. Gäi mét vµi häc sinh tr¶ lêi tõng néi dung vµ cho líp cïng tranh luËn để thống nhất nội dung. 4. Bæ sung vµ nhÊn m¹nh c¸c néi dung sau: - NST ë sinh vËt nh©n s¬ vµ nh©n thùc gièng nhau là đều có một thành phần quan träng lµ axit nuclªic nh­ng kh¸c nhau vÒ sè lượng và mức độ tổ chức. - ë sinh vËt nh©n thùc, mỗi loài có bộ NST đặc trưng về số lượng, hình th¸i, cÊu tróc. ë phÇn lín c¸c loµi, bé NST trong tÕ bào xôma thường tồn tại thành từng cặp tương đồng giống nhau về hình thái và kích thước cũng nh­ tr×nh tù c¸c gen. Hoạt động 2 : Hướng dÉn häc sinh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kh¸i niÖm về đột biến cấu trúc nhiÔm s¾c thÓ, c¸c d¹ng, hËu qu¶ vµ ý nghÜa cña các dạng đột biến NST thông qua vấn đáp tái hiÖn vµ nghiªn cøu th«ng tin SGK. 1. Yªu cÇu häc sinh nh¾c lại khái niệm về đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể đã đựơc học ở lớp 9. 2. Trªn c¬ së c©u tr¶ lêi cña häc sinh, GV chØnh lý bổ sung để học sinh hoµn thiÖn kh¸i niÖm. 3. Ph¸t phiÕu häc tËp theo nhãm bµn.. lượng và mức độ tổ chức. - Mô tả sự biến đổi ở sinh vật nhân sơ : chỉ là phân h×nh th¸i NST qua c¸c tö ADN m¹ch kÐp, cã d¹ng k× cña ph©n bµo. vßng ch­a cã cÊu tróc NST. - M« t¶ cÊu tróc siªu hiÓn vi cña NST. II/ §ét biÕn cÊu tróc nst. 1. Kh¸i niÖm:SGK. HS tù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kh¸i niÖm đột biến cấu trúc nhiÔm s¾c thÓ, c¸c d¹ng, hËu qu¶ vµ ý nghĩa của đột biến cấu tróc NST trªn c¬ së kiÕn thøc líp 9 vµ nh÷ng th«ng tin ®­îc tr×nh bµy trong SGK.. 2. Các dạng đột biến cấu trúc nhiÔm s¾c thÓ: Gåm 4 d¹ng. - MÊt ®o¹n - LÆp ®o¹n - §¶o ®o¹n - ChuyÓn ®o¹n. ( Như đáp án phiếu học tập). - Tr×nh bµy kh¸i niÖm đột biến cấu trúc NST đã được học ở lớp 9. - Ghi kh¸i niÖm. 14 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> 4. Giíi thiÖu ®o¹n phim về các dạng đột biến cấu tróc NST. 5- Yªu cÇu häc sinh quan - NhËn phiÕu häc tËp. sát phim kết hợp độc lập đọc SGK mục II, sau đó - Theo dõi phần GV thảo luận nhóm để hoàn giới thiệu. thµnh néi dung phiÕu häc tập trong thời gian - Quan sát phim, đọc 10phót( Ghi vµo b¶n SKG vµ th¶o luËn trong/b¶ng phô/giÊy nhãm hoµn thµnh r«ki) phiÕu häc tËp. 6. Thu phiÕu tr¶ lêi cña 1 nhãm bÊt k× treo/chiÕu lên bảng để cả lớp cùng quan s¸t, nhËn xÐt. §ång thời yêu cầu các nhóm - Trao đổi phiếu kết còn lại trao đổi kết quả quả cho nhóm bạn. để kiểm tra chéo cho Quan sát kết quả trên nhau. b¶ng. 7. Gäi mét sè häc sinh bÊt k×( thuéc nhãm kh¸c) nhận xét đánh giá kết qu¶, bæ sung tõng phÇn trong phiÕu ®­îc treo trªn b¶ng. 8. Nhận xét đánh giá - Nhận xét, bổ sung hoạt động của từng nhóm những nội dung chưa vµ bæ sung, hoµn thiÖn hoµn chØnh cña phiÕu nh÷ng néi dung häc sinh trªn b¶ng. làm chưa đúng. (cung cấp phiếu đáp án hoặc söa trùc tiÕp trªn tê kÕt - Ghi bµi theo néi dung quả của 1 nhóm đã được đã chỉnh sửa ở phiếu treo lªn cho c¶ líp th¶o häc tËp. luËn). 9. Cã thÓ yªu cÇu häc - Tr¶ lêi c©u hái vµ gi¶i sinh gi¶i thÝch thªm: thÝch. dạng đột biến cấu trúc nhiÔm s¾c thÓ nµo g©y hËu qu¶ nghiªm träng nhÊt? T¹i sao? 3. Cñng cè: Hãy chọn phương án đúng/đúng nhất trong mỗi câu sau: 1/ CÊu tróc nhiÔm s¾c thÓ ë sinh vËt nh©n s¬ A. chØ lµ ph©n tö ADN m¹ch kÐp, cã d¹ng vßng, kh«ng liªn kÕt víi pr«tªin. B. ph©n tö ADN d¹ng vßng. C. ph©n tö ADN liªn kÕt víi pr«tªin. 15 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> D. ph©n tö ARN. 2/ Thµnh phÇn ho¸ häc chÝnh cña nhiÔm s¾c thÓ ë sinh vËt nh©n thùc cã ADN vµ pr«tªin A. d¹ng hitst«n. B. cïng c¸c en zim t¸i b¶n. C. d¹ng phi hist«n. D. d¹ng hitst«n vµ phi hist«n. §¸p ¸n:1A 2A 4. HDVN: - Yªu cÇu häc sinh chuÈn bÞ bót phít, b¶n trong/ giÊy r«ki, s­u tÇm mét sè mÉu vËt đột biến đa bội ( một số loại quả như: cam, nho...) và một số hình ảnh về đột biến số lượng nhiÔm s¾c thÓ. - Nh¾c nhë häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái vµ bµi tËp cuèi bµi. - Xem l¹i bµi 23 Sinh häc 9. ------------------------------------------------------PhiÕu häc tËp Quan s¸t phim kÕt hîp xem nh÷ng th«ng tin ë môc II, III trang SGK vµ th¶o luËn nhóm để hoàn thành nội dung bảng sau trong thời gian 10 phút: Dạng đột biến CT HËu qu¶ NST MÊt ®o¹n §¶o ®o¹n LÆp ®o¹n ChuyÓn ®o¹n. Lîi Ých. ý nghÜa chung. ******************************************************************** Líp d¹y:12A TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:………….. Líp d¹y:12B TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:…………... Bài 6: đột biến số lượng nhiễm sắc thể. (TiÕt 6). I/ Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i: - Trình bày được khái niệm đột biến số lượng nhiễm sắc thể. - Phân biệt được các dạng đột biến số lượng NST. - Trình bày được nguyên nhân và cơ chế phát sinh các dạng đột biến số lượng nhiễm s¾c thÓ. 2. Kỹ năng & thái độ: - Nêu hậu quả và vai trò của các dạng đột biến số lượng NST trong tiến hoá, chọn giống và quá trình hình thành loài. Từ đó có ý thức bảo vệ nguồn gen, nguồn biến dị phát sinh, bảo tồn sự đa dạng sinh học đồng thời có biện pháp phòng tránh, giảm thiểu các hội chứng do đột biến số lượng NST như các hội chứng Đao, Tớcnơ, Klaiphentơ ... II/ ChuÈn bÞ: 1. GV: - Tranh hình phóng to 6.1 SGK, đoạn phim( ảnh động) về cơ chế phát sinh đột biến lÖch béi. - PhiÕu häc tËp. 16 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 2. HS:. - TÊm b¶n trong( hoÆc giÊy r«ki), bót phít. - Häc bµi cò vµ xem l¹i bµi 23 Sinh häc 9. III/ TTBH : 1. KiÓm tra: GV cã thÓ dïng c©u hái tr¾c nghiÖm liªn quan tíi c¸c kiÕn thøc träng t©m cña bài trước để kiểm tra. 2. Bµi míi : Cơ thể sinh vật lưỡng bội có bộ nhiễm sắc thể bình thường 2n, điều gì sẽ xảy ra khi cơ thể sinh vật nào đó của loài mang bộ nhiễm sắc thể không phải là 2n? Tại sao xuất hiện những cơ thể mang bộ nhiễm sắc thể đó? Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Néi dung Yªu cÇu häc sinh nh¾c lại khái niệm đột biến số HS nhắc lại khái niệm * Kh¸i niÖm chung: SGK lượng NST đã được học I/ §ét biÕn lÖch béi. líp 9. Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu khái niệm và 1. Khái niệm và phân loại : häc sinh t×m hiÓu kh¸i ph©n lo¹i, c¬ chÕ ph¸t - Kh¸i niÖm: SGK niệm và phân loại, cơ chế sinh và hậu quả, ý nghĩa - Số lượng NST dạng tổng quát: phát sinh và hậu quả, ý của đột biến lệch bội 2n ± x ( x>=1) nghĩa của đột biến lệch - C¸c d¹ng: thÓ kh«ng, thÓ mét, - Quan sát hình + đọc thể ba, thể bốn. béi. 1. Yªu cÇu häc sinh quan SGK. 2. C¬ chÕ ph¸t sinh: sát hình 6.1 kết hợp đọc Do rèi lo¹n ph©n bµo-> mét SGK môc I trong thêi hoÆc vµi cÆp NST kh«ng ph©n gian 7 phót vµ hoµn li. thµnh nh÷ng yªu cÇu sau - Sù kh«ng ph©n li x¶y ra trong - Giống: Biến đổi số giảm phân -> giao tử bất : - Hãy chỉ ra những điểm lượng NST ở 1 hay một thường, thụ tinh với giao tử gièng vµ kh¸c nhau gi÷a sè cÆp. bình thường -> thể lệch bội. c¸c thÓ: kh«ng, mét, ba - Kh¸c: thÓ kh«ng: thiÕu - Sù kh«ng ph©n li x¶y ra trong và bốn nhiễm. Từ đó đưa cả 2 NST của cặp; thể nguyên phân tế bào sinh dưỡng ra c«ng thøc tæng qu¸t vÒ mét: thiÕu 1 NST cña -> thÓ kh¶m số lượng NST trong các cặp; thể 3: thừa 1 NST 3. Hậu quả: SGK. cña cÆp; thÓ 4: thõa 2 4. ý nghÜa: SGK d¹ng trªn. - Tr×nh bµy kh¸i niÖm NST cña cÆp. - Nªu kh¸i niÖm. đột biến lệch bội. - ThÕ nµo lµ thÓ mét kÐp, - ThÓ 4 kÐp: thõa 4 NST ë 2 cÆp kh¸c nhau; thÓ 1 thÓ 4 kÐp? - Nh÷ng c¬ chÕ nµo lµm kÐp: thiÕu 2 NST ë 2 cÆp xuất hiện đột biến lệch khác nhau. - NST kh«ng ph©n li béi? - Vì sao đột biến lệch bội trong nguyên phân, giảm thường gây chết hoặc phân. - §ét biÕn lÖch béi gi¶m søc sèng? - Nêu vai trò của đột biến thường gây chết vì làm mÊt c©n b»ng cña toµn hÖ lÖch béi. 2. Mỗi nội dung tương gen. II/ §ét biÕn ®a béi. øng, yªu cÇu 1 vµi häc (nh­ néi dung phiÕu häc tËp) 17 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> sinh tr¶ lêi vµ cho líp cùng thảo luận để thống nhất, hoàn thiện từng đơn vÞ kiÕn thøc. Víi mçi đơn vị kiến thức GV có thể chốt lại để học sinh ghi bµi. Hoạt động 2: Hướng dẫn häc sinh t×m hiÓu c¸c HS tìm hiểu các dạng đột dạng đột biến đa bội. 1. Ph¸t phiÕu häc tËp sè biÕn ®a béi. 1 theo nhãm bµn. 2. Yªu cÇu häc sinh quan - NhËn phiÕu häc tËp sát sơ đồ 6.2, 6.3 kết hợp theo nhóm bàn. độc lập đọc SGK mục II - Quan sát hình và độc và thảo luận nhóm để lập đọc SGK sau đó thảo hoàn thành nội dung luận nhóm để cùng nhau phiÕu häc tËp sè 1 trong hoµn thµnh néi dung phiÕu häc tËp sè 1. thêi gian 10 phót. 3. Thu phiÕu tr¶ lêi cña 1 nhãm bÊt k× treo/chiÕu lên bảng để cả lớp cùng - 1 nhóm nộp phiếu học quan s¸t, nhËn xÐt. §ång tËp, c¸c nhãm cßn l¹i thời yêu cầu các nhóm trao đổi phiếu để kiểm còn lại trao đổi kết quả tra chéo cho nhau. để kiểm tra chéo cho nhau. 4. Gäi mét sè häc sinh bÊt k× (thuéc nhãm kh¸c) nhận xét đánh giá kết - Trao đổi, nhận xét, bổ qu¶, bæ sung tõng phÇn sung nh÷ng néi dung trong phiÕu ®­îc treo ch­a hoµn chØnh cña phiÕu trªn b¶ng. trªn b¶ng. 5. Nhận xét đánh giá hoạt động và của từng nhãm vµ bæ sung, hoµn thiÖn nh÷ng néi dung häc - Ghi bµi theo néi dung sinh làm chưa đúng. đã chỉnh sửa ở phiếu học (cung cấp phiếu đáp án tập hoÆc söa trùc tiÕp trªn tê kết quả của 1 nhóm đã ®­îc treo lªn cho c¶ líp th¶o luËn). 3. Cñng cè : Chọn phương án đúng/đúng nhất trong mỗi câu sau: 1/ Đột biến số lượng nhiễm sắc thể là sự biến đổi số lượng nhiễm sắc thể có liên quan tới mét A. hoÆc mét sè cÆp nhiÔm s¾c thÓ. 18 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> B. sè cÆp nhiÔm s¾c thÓ. C. sè hoÆc toµn bé c¸c cÆp nhiÔm s¾c thÓ. D. mét sè hoÆc toµn bé c¸c cÆp nhiÔm s¾c thÓ. 2/ Đột biến lệch bội là sự biến đổi số lượng nhiễm sắc thể liên quan tới một A. hoÆc mét sè cÆp nhiÔm s¾c thÓ. B. sè cÆp nhiÔm s¾c thÓ. C. sè hoÆc toµn bé c¸c cÆp nhiÔm s¾c thÓ. D. mét, mét sè hoÆc toµn bé c¸c cÆp nhiÔm s¾c thÓ. §¸p ¸n: 1D 2A 4. HDVN: - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái vµ bµi tËp cuèi bµi. - Hoµn thµnh phiÕu häc tËp sè 2. ---------------------------------------------PhiÕu häc tËp sè 1 Hãy quan sát sơ đồ 6.2, 6.3 kết hợp độc lập đọc SGK mục III và thảo luận nhóm để hoàn thµnh néi dung b¶ng sau trong thêi gian 10 phót : D¹ng ®a béi §iÓm so s¸nh Kh¸i niÖm C¬ chÕ ph¸t sinh. Tù ®a béi. DÞ ®a béi. HËu qu¶ vµ vai trß PhiÕu häc tËp sè 2 Hãy phân biệt đột biến lệch bội với đột biến đa bội theo bảng sau: ChØ tiªu ph©n biÖt. §ét biÕn lÖch béi. §ét biÕn ®a béi. Kh¸i niÖm C¸c d¹ng C¬ chÕ h×nh thµnh HËu qu¶ Vai trß ******************************************************************** Líp d¹y:12A TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:………….. Líp d¹y:12B TiÕt(Theo TKB):……Ngµy d¹y:……………SÜ sè:…..V¾ng:………….. BÀI 7 : THỰC HÀNH (TiÕt 7) 19 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> QUAN SÁT CÁC DẠNG ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ TRÊN TIÊU BẢN CỐ ĐỊNH VÀ LÀM TIÊU BẢN TẠM THỜI I. Mục tiêu: - học sinh quan sát được hình thái và đếm số lượng NST của người bình thường và các dạng đột biến số lượng NST trên tiêu bản cố định - vẽ hình thái và thống kê số lượng NST đã quan sát trong các trường hợp -có thể là được tiêu bản tạm thời đẻ xác định hình thái và đếm số lượng NST ở châu chấu đực - rèn luyện kỹ năng làm thực hành, ý thức làm việc khoa học, cẩn thận chính xác II. Chuẩn bị: cho mỗi nhóm 6 em - kính hiển vi quang học - hộp tiêu bản cố định bộ NST tế bào của người - châu chấu đực, nước cất, ooxein, axetic 4-5/100, lam. la men, kim phân tích, kéo III.TTBH: 1. tổ chức: chia nhóm hs cử nhóm trưởng, kiểm tra sự chuẩn bị của hs, trong 1 nhóm cử mỗi thành viên thực hiện 1 nhiệm vụ: chọn tiêu bản quan sát, lên kính và qua sát, đém số lượng NST, phân biệt các dang đột biến với dạng bình thường, chọn mẫu mổ, làm tiêu bản tạm thời 2. kiểm tra sự chuẩn bị: 3. nội dung và cách tiến hành: hoạt động của thầy và trò * hoạt động 1 Gv nêu mục đích yêu cầu của nội dung thí nghiệm: hs phải quan sát thấy, đếm số lượng, vẽ dc hình thái NST trên các tiêu bản có sẵn * gv hướng dẫn các bước tiến hành và thao tác mẫu - chú ý: điều chỉnh để nhìn dc các tế bào mà NST nhìn rõ nhất Hs thực hành theo hướng dẫn từng nhóm. nội dung 1. nội dung 1 Quan sát các dang đột biến NST trên tiêu bản cố định a) gv hướng dẫn - đặt tiêu bản trên kính hiển vi nhìn từ ngoài để điều chỉnh cho vùng mẫu vật trên tiêu bản vào giữa vùng sáng - quan sat toàn bộ tiêu bản từ đàu này đến đầu kia dưới vật kính để sơ bộ xác định vị trí những tế bào ma NST đã tung ra - chỉnh vùng có nhiều tế bào vào giữa trường kính và chuyển sang quan sát dưới vật kính 40 b. thực hành - thảo luận nhóm để xá định kết quả quan sát được - vẽ hình thái NST ở một tế bào uộc mỗi loại vào vở - đếm số lượng NST trong mổi yế bào và ghi vào vở 20 Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>