Giáo án các môn học khối 2, học kì II - Tuần 26

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: / 12/ 2008 Ngµy gi¶ng: / 12 (8A+ 8B) 29/ 12 (8C) TiÕt 62. Hướng dẫn đọc thêm:. Muèn lµm th»ng cuéi. -T¶n §µI. Môc tiªu bµi häc: - Hiểu được tâm sự của nhà thơ lãng mạn Tản Đà: Buồn chán trước thực tại đen tối và tầm thường, muốn thoát li khỏi hiện thực ấy bằng một ước mộng rất ngông. - C¶m nhËn ®­îc c¸i míi mÎ trong h×nh thøc mét bµi thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt cña Tản Đà: lời lẽ thật giản dị, trong sáng rất gần với lối nói thông thường, không cách điệu, xa vời, ý tứ hàm xúc khoáng đạt, cảm xúc bộc lộ thật tự nhiên, thoải mái , giọng th¬ thanh tho¸t, nhÑ nhµng pha chót hãm hØnh duyªn d¸ng. - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch th¬ §­êng luËt thÓ thÊt ng«n b¸t có. - Giáo dục lòng kính yêu, trân trọng những giá trị văn hoá nước nhà. II. ChuÈn bÞ - Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, SGK + SGV N.v¨n 8, b¶ng phô - Häc sinh: SGK + Vë so¹n III. Các bước lên lớp 1. ổn định tổ chức (1') 2. KiÓm tra ®Çu giê (5') - Đọc thuộc lòng bài "Đập đá ở Côn Lôn" của Phan Châu Trinh? Nêu ND chính của BT? - KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 3. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học (37') Hoạt động của thầy và trò T/g Néi dung chÝnh *HĐ 1: Khởi động 1' GV cho häc sinh quan s¸t ¶nh T¶n §µ, giíi thiÖu bµi míi: T¶n §µ vèn xuÊt th©n tõ một gia đình nhà nho nhưng lại sống giữa thêi buæi nho häc tµn t¹, lµ nghÖ sÜ cã tµi, cã tình, có cá tính độc đáo, nhân cách cao thượng. Tản Đà không muốn hoà mình với x· héi phong kiÕn xÊu xa, nh¬ bÈn, hçn t¹p, xô bồ nên đã tìm cách thoát li vào rượu vào th¬, vµo câi méng, câi tiªn. §Ó hiÓu râ t©m tr¹ng Êy chóng ta cïng t×m hiÓu bµi h«m nay. 8' I. §äc - th¶o luËn chó thÝch *HĐ 2: HD đọc thêm. - GV hướng dẫn đọc: rõ ràng,diễn cảm nhẹ 1. §äc v¨n b¶n nhµng, thÓ hiÖn giäng ®iÖu míi mÎ cña thÓ thơ TNBCĐL, nhịp thơ thay đổi 4/3 hoặc 2/2/3. - GV đọc mẫu, hs đọc - Nhận xét. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> H: Theo dâi chó thÝch *, em h·y nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶? - GV nhÊn m¹nh vÒ bót danh T¶n §µ: +Núi Tản Viên (Ba Vì) ở trước mặt. +H¾c Giang (S«ng §µ):bªn c¹nh nhµ. - TÝnh t×nh phãng kho¸ng, ®a c¶m hay vµo Nam ra B¾c. - ¤ng ®­îc xem lµ c¸i g¹ch nèi, lµ nhÞp cÇu, lµ khóc nh¹c d¹o ®Çu cho phong trµo th¬ míi l·ng m¹n nh÷ng n¨m 30 cña TK XX. - GV: Gi¶i thÝch hoµn c¶nh x· h«i ViÖt Nam lúc đó. H: KÓ tªn mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu cña t¸c gi¶? - Khèi t×nh con I, II (th¬ - 1917) - GiÊc méng con I (tiÓu thuyÕt - 1917) - Thề non nước (tiểu thuyết - 1920). - GiÊc méng con II (1932). - GiÊc méng lín ( tù truyÖn - 1932). H: Em biÕt g× vÒ bµi "Muèn lµm th»ng cuéi"? H: Bài thơ đựoc viết theo thể thơ gì? Nêu bè côc? - TNBCĐL (đề- thực- luận- kết) - GVHDHS t×m hiÓu chó thÝch - SGK.. 2. Th¶o luËn chó thÝch a. T¸c gi¶ - T¶n §µ (1889- 1939) tªn khai sinh lµ NguyÔn Kh¾c HiÕu, quª ë S¬n T©y (Hµ T©y). - Th¬ «ng trµn ®Çy c¶m xóc l·ng mạn, đậm đà bản sắc dân tộc, có nh÷ng t×m tßi, s¸ng t¹o míi mÎ. Lµ cÇu nèi gi÷a nÒn th¬ ca cæ ®iÓn và hiện đại VN. b. T¸c phÈm. -"Muèn lµm th»ng cuéi" n»m trong "Khèi t×nh con"- XB 1917. - ThÓ th¬: TNBC §­êng luËt.. c. Tõ khã (SGK.) 23' II. T×m hiÓu v¨n b¶n H: Hai câu đầu là lời tâm sự của ai với ai? 8' 1. Hai câu đề: tâm sự của nhà thơ - T©m sù cña T¶n §µ víi chÞ H»ng “§ªm thu buån l¾m chÞ H»ng ¬i! H: Thêi ®iÓm mµ t¸c gi¶ t©m sù? T¹i sao TrÇn thÕ em nay ch¸n nöa råi” lại chọn đêm thu? - Tác giả chọn đêm thu chứ không phải là đêm đông hay đêm hè, đêm xuân, vì: Đêm thu tr¨ng s¸ng nhÊt, thêi tiÕt se se l¹nh, giã thu nhè nhẹ hiu hiu,…thường gợi tâm trạng buồn, nhiều nhà thơ đã lấy đề tài mùa thu để làm thơ (N.Du, BHTQ, N.Khuyến, T.Xương). TĐ cũng đã thấm hồn thu đất trời, lây những dòng buồn của văn chương, cña c¸c thi sÜ. §Êy lµ nçi buån l·ng m¹n, b©ng khu©ng, nh­ v« cí mµ cã duyªn H: Tác giả gọi chị Hằng để tâm sự điều gì? Tại sao tác giả lại có tâm trạng đó? - HSH§ nhãm bµn (2')- B¸o c¸o KQ' - GVNX,KL: §ã lµ t©m tr¹ng buån ch¸n trước cảnh trần thế. Vì: đêm thu vốn đã buồn, lại chán chường thực tại bế tắc , ngột ng¹t, u uÊt, bÊt c«ng, ngang tr¸i cña x· héi khiÕn nhµ th¬ buån ch¸n. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - GV: Trước cảnh thực tại như vậy, những người có đàu óc, muốn thoát li mà không thoát li nổi họ phải thoát li vào mộng tưởng, vµo câi tiªn, vµo th¬. Trong bµi "Gi¶i sÇu" Tản Đà viết: Từ độ sầu đến nay, ngày nào cũng có lúc sầu, đêm cũng có lúc sầu, mưa dÇm l¸ rông mµ sÇu, tr¨mg trong giã m¸t mµ cµng sÇu, n»m v¾t tay lªn tr¸n mµ sÇu, ®em th¬ v¨n ng©m vÞnh mµ cµng sÇu… sÇu không có mối chém sao cho đứt, sầu không cã khèi ®Ëp sao cho tan. " Đời đáng chán biết thôi là đủ Sự chán đời xin nhủ lại tri âm" Hay: "Gió gió mưa mưa đã chán phèo Sự đời nghĩ đến lại buồn teo". H: Nh­ng t¹i sao t¸c gi¶ kh«ng ph¶i lµ ch¸n c¶, mµ l¹i lµ "ch¸n nöa råi"? - V× tÊm lßng cña «ng xÐt tõ s©u th¼m vÉn thiết tha yêu c/s đời thường. Chán đời và yêu đời là lời tâm sự >< nhưng lại thống nhất trong con người TĐ H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu, c¸ch sö dông tõ ng÷, kiÓu c©u& c¸ch x­ng h«? H: C¸ch x­ng h« "chÞ - em"nh­ vËy cã t¸c dông g× trong hai c©u th¬ trªn? - Vầng trăng đã trở thành người bạn, người chÞ hiÒn tri ©m tri kØ cña t¸c gi¶. H: Em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña T§ qua 2 c©u th¬ ®Çu? - GV: TĐ là con người có cá tính mạnh mÏ,phãng kho¸ng, l¹i sèng trong t©m tr¹ng"tµi cao, phËn thÊp, chÝ khÝ uÊt", muèn sèng thanh cao nh­ng l¹i ph¶i sèng tï tóng tầm thường.Đó chính là nỗi buồn sầu của tg' - GV: Buồn chán cuộc đời tác giả ước muốn ®iÒu g×? 15' H: ¦íc muèn cña t¸c gi¶ ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng c©u th¬ nµo? - HS chú ý đến các h/a': cung quế, cành đa. Những h/a' đó liên tưởng đến điều gì? - H/¶nh chó Cuéi ngåi gèc c©y ®a H: Hãy phân tích NT đối? Nhận xét kiểu c©u, giäng ®iÖu, c¸ch sö dông tõ ng÷? - GV p.tÝch NT: Hái kh«ng cÇn tr¶ lêi mµ để ngỏ lời, để khẳng định, vì dù sao chú Cuội chỉ là 1 đứa trẻ không thể làm bạn tri âm, tri kỉ với chị Hằng…chị Hằng cô đơn, Lop8.net. * Lêi lÏ tù nhiªn, x­ng h« th©n thiÕt, sö dông th¸n tõ béc lé c¶m xóc trùc tiÕp nh­ mét lêi than , mét lêi gi·i bµy t©m sù.. - T©m tr¹ng buån ch¸n vÒ x· héi ngét ng¹t, tï tóng, muèn tho¸t li khỏi cuộc sống tầm thường để vươn tới c/s cao đẹp hơn. 2. ¦íc muèn cña t¸c gi¶ “Cung quế đã ai ngồi đó chửa? Cµnh ®a xin chÞ nh¾c lªn ch¬i”. *Nghệ thuật đối, giọng thơ tự nhiªn, c©u hái tu tõ, lêi cÇu xin ch©n thµnh.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ông cũng cô đơn-> nên gặp nhau là hoà hîp. Nh­ng kho¶ng c¸ch gi÷a cung quÕ vµ trÇn gian lµ rÊt xa, lµm sao «ng cã thÓ lªn được, nên ông đã t2 chị Hằng sẽ vít cành đa xuèng cho «ng b¸m vµo vµ chÞ sÏ nhÊc «ng lªn. H: Hai c©u th¬ thÓ hiÖn kh¸t väng g× cña t¸c gi¶? - Kh¸c víi c¸c nho sÜ x­a, khi bÊt hoµ víi hiện thực thì lui về ở ẩn để vui thú điền viên, hưởng thú lâm tuyền. Cùng thời với TĐ, có người chán ghét hiện thực tìm cách tho¸t li ch¹y trèn vµo t/y vµo qu¸ khø, cßn T§ l¹i muèn tho¸t li hiÖn thùc = giÊc méng lªn cung tr¨ng H: NX vÒ giÊc méng lªn cung tr¨ng cña t¸c gi¶? - Mộng tưởng muốn xoá đi khoảng cách gi÷a câi tiªn vµ câi tôc, méng - thùc hoµ làm 1 để nỉ non, than thở về trần thế H: Lªn cung tr¨ng, M§ cña «ng lµ g×? H: NX c¸ch x­ng h«, sö dông tõ ng÷ vµ giäng ®iÖu cña t¸c gi¶? (Ph©n tÝch nghÖ thuËt ®­îc sö dông trong hai c©u th¬ trªn) - T§ ®a t×nh nh­ng kh«ng suång s·, mµ vÉn giữ được khoảng cách đúng đắn -> NhÊn m¹nh sù tho¶ m·n ®/s néi t©m…. H: T¹i sao lªn cung tr¨ng, T§ míi t×m được người bầu bạn? Qua đó tâm trạng cña t¸c gi¶ ®­îc béc lé nh­ thÕ nµo?. - Kh¸t väng cña T§ kh«ng ph¶i trèn ch¹y vµ xa l¸nh. §i vµo câi méng, thi sÜ mang theo đầy đủ bản tính đa tình và "ngông" của mình, vẫn muốn 1 c/s đích thực với những niÒm vui mµ câi trÇn «ng kh«ng t×m thÊy H: Nhiều người đã nhận xét một cách xác đáng rằng: Tản Đà là một hồn thơ "ng«ng". Em hiÓu "ng«ng" nghÜa lµ g×? H·y ph©n tÝch c¸i ng«ng cña T¶n §µ trong 4 c©u th¬ trªn? - HSH§ nhãm (3')- B¸o c¸o KQ' - GVNX,KL: + "Ng«ng": lµ lµm nh÷ng viÖc tr¸i víi lÏ Lop8.net.  Khát vọng xa lánh trần thế để đến với cung trăng - địa điểm thoát li lí tưởng và tuyệt đối. Nơi đó có thể hoàn toàn xa lánh "cõi trần" mà ông đã buồn chán.. “Cã bÇu, cã b¹n, can chi tñi Cïng giã, cïng m©y, thÕ míi vui” - Điệp từ, nghệ thuật đối, xưng hô th©n mËt, vui vÎ. - Ước nguyện đơn giản mà thanh cao, phong t×nh nh­ng kh«ng bu«ng th¶, kh«ng ham muèn vËt chất tầm thường, chỉ cần có người b¹n tri ©m tri kØ, th¶ hån cïng thiªn nhiªn, gi¶i tho¸t u uÊt trong câi lßng..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> thường, khác mọi người xung quanh. Trong VH, ng«ng lµ biÓu hiÖn cña ngßi bót cã c¸ tÝnh m¹nh mÏ, bÊt hoµ s©u s¾c víi x· héi ®­¬ng thêi, kh«ng chÞu gß Ðp m×nh trong khu«n khæ chËt hÑp cña lÔ nghi, lÒ thãi thông thường. Tản Đà đã từng nhận mình là ngông, đã từng viết bài thơ "Dạm bán áo đoạn" để mà "mua giấy viết ngông": “BÈm qu¶ cã tªn NguyÔn Kh¾c HiÕu §Çy xuèng h¹ giíi vÒ téi ng«ng” -> Liên hệ với N.C.Trứ lấy mo cau che đít bò đủng đỉnh cưỡi lên chùa trong "Bài ca ngất ngưởng". Tú Xương tìm đến lối sống của chú Mán "Ko đội nón chịu là da dãi nắng- Chẳng nhuộm răng, để trăng dễ cười đời" trong bài "Bần nhi lạc". + C©u 3: Cung quÕ.. chöa -> nh­ mét c©u hỏi thăm dò, cung trăng đã có ai ở đó chưa? + C©u 4: thÓ hiÖn ­íc muèn ®­îc chÞ H»ng nh¾c lªn ch¬i. + C©u 5 thÓ hiÖn râ tÝnh ng«ng , chÊt ®a t×nh cña T¶n §µ. Tõ c¸ch x­ng h« “chÞ”, “em” có vẻ thân mật đúng đắn đã chuyển sang t×nh tri kØ, mong muèn ®­îc s¸nh vai bÇu bạn cùng người đẹp Hằng Nga, được vui ch¬i tho¶ thÝch cïng thiªn nhiªn m©y giã. Qu¶ lµ mét t©m hån l·ng m¹n hiÕm cã. H: Ước nguyện được thực hiện, tác giả đã tưởng tượng ra h/ảnh gì? H: Ph©n tÝch h×nh ¶nh "Tùa nhau tr«ng xuống thế gian cười". Em hiểu cười ở đây là cười ai, cười cái gì? Vì sao cười? - Cái cười có thể hiểu theo hai ý nghĩa: + Thoả mãn vì đã đạt được khát vọng thoát li m·nh liÖt, xa l¸nh h¼n câi trÇn bôi bÆm. + ThÓ hiÖn sù mØa mai khinh bØ câi trÇn giê đây chỉ bé tí khi mình đã bay bổng lên cung tr¨ng.  Đó là đỉnh cao của tâm hồn lãng mạn và ng«ng cña T¶n §µ. H: NhËn xÐt c¸ch kÕt thóc bµi th¬? - M¹ch c¶m xóc l·ng m¹n vµ ng«ng ®­îc đẩy lên đến cao độ = h/a t2 đầy bất ngờ và ý vị của TĐ. Đêm trung thu trăng sáng đẹp, người người đều ngẩng đầu lên chiêm ngưỡng trăng thì nhà thơ lại ngồi trên cung trăng, tựa vai chị Hằng Nga để cùng ngắm thế gian và …cười - Y/c HS t×m hiÓu m¹ch c¶m xóc cña BT-> Lop8.net. “Råi cø mçi n¨m r»m th¸ng t¸m Tùa nhau tr«ng xuèng thÕ gian cười”. *Cách kết thúc độc đáo bất ngờ, c©u th¬ thÊm ®Ém chÊt "ng«ng" vµ chÊt "phong t×nh" - thÓ hiÖn kh¸t väng tho¸t li m·nh liÖt vµ mét chót mØa mai, bao dung víi câi trÇn thÕ..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> T©m sù cña nhµ th¬ qua BT H: Qua t©m sù cña T§,em hiÓu g× vÒ con người ông? - XH ®­¬ng thêi tõ 1925 - 1935 rÊt nhiÒu kÎ hám lợi đã đánh mất nhân cách chính mình. T¸c gi¶ v× muèn gi÷ cho lßng m×nh trong sạch nên đã thể hiện cái ngông. Qua đó tác giả muốn kín đáo gửi vào đó t/y quê hương, đất nước, con người. Đó là ý chí , là tâm tr¹ng chung cña tÇng líp tri thøc ®­¬ng thêi bÊt m·n víi hiÖn thùc, bÕ t¾c trong t2. *HĐ3: Hướng dẫn tổng kết H: Theo em nh÷ng yÕu tè nghÖ thuËt nµo t¹o nªn søc hÊp dÉn cho bµi th¬ (NT ch­a thật đúng với quy định - tạo ra sự cách tân th¬ §­êng cña T¶n §µ). - Th¬ §­êng nh­ng kh«ng kh« khan, t­ tưởng táo bạo, giọng điệu tự nhiên, thoải m¸i… H: Qua đó emhiểu gì về tâm trạng của thi sÜ? - HS đọc ghi nhớ. - GV chèt kiÕn thøc *H§ 4: HD luyÖn tËp (HD vÒ nhµ lµm) + HS đọc và nêu yêu cầu của BT - Gäi 1,2 HS ch÷a bµi tËp. - HS nhËn xÐt. - GV söa ch÷a bæ sung. + HS đọc và nêu yêu cầu của BT - Gäi 1,2 HS ch÷a bµi tËp. - HS nhËn xÐt. - GV söa ch÷a,bæ sung, KL. 3'. III. Ghi nhí (SGK. 157). 2'. IV. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 ( SGK.157) - Cặp câu 3-4 và 5-6 đối nhau. + §èi tõ lo¹i: cung quÕ- cµnh ®a. đã aixin chị nhÊc... + §èi ý: 2. Bµi tËp 2 ( SGK.157): So s¸nh ng«n ng÷, giäng ®iÖu bµi th¬ nµy víi "Qua §Ìo Ngang" cña Bµ HuyÖn Thanh Quan. - Bµi "Qua §Ìo Ngang" tuy chÊt chøa t©m tr¹ng nh­ng giäng ®iÖu mực thước, trang trọng, đăng đối. - Bµi "Muèn lµm th»ng cuéi" giäng nhÑ nhµng thanh tho¸t pha chót t×nh tø, hãm hØnh cã nÐt phãng tóng ng«ng nghªnh cña mét hån th¬ l·ng m¹n tho¸t ly ë TK ®Çu.. 4. Cñng cè (1') - Bài thơ cho em hiểu gì về tâm trạng của Tản Đà? Vì sao tác giả có tâm trạng đó? - GV kh¸i qu¸t néi dung bµi häc 5. HD häc bµi (1') - Bµi cò: Häc bµi, lµm bµi tËp SBT. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - Bài mới: Chuẩn bị Tiết 63+64+65: Chương trình địa phương (Phần văn) (Sưu tầm tài liệu văn học về các tác giả ở địa phương Lào Cai). Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>