Giao an 12 moi hoc ki II (Tuan 24)

Giáo án Ngữ Văn 12 Giáo Viên thực hiện: Đinh Ngọc Tú
Giáo án tuần 24
Tiết PPCT 70, 71– Văn học.
CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA
Nguyễn Minh Châu
---------------------------------------------------
A.Mục tiêu bài học:
Giúp hs:
1. Kiến thức:
- Cảm nhận được suy nghĩ của người nghệ sĩ nhiếp ảnh khi phát hiện ra sự thật : đằng sau
bức ảnh rất đẹp về chiếc thuyền trong sương sớm mà anh tình cờ chụp được là số phận đau đớn
của người phụ nữ và bao ngang trái trong một gia đình làng chài. Từ đó thấu hiểu : mỗi người
trong cõi đời, nhất là người nghệ sĩ, không thể đơn giản, sơ lược khi nhìn nhận cuộc sống và con
người.
2. Kĩ năng:
- Thấy được nghệ thuật kết cấu độc đáo, cách triển khai cốt truyện, khắc họa nhân vật của
cây bút viết truyện ngắn có bản lĩnh và tài hoa.
B. Phương pháp thực hiện
- Gợi mở, phát vấn, thảo luận nhóm, thuyết giảng.
C. Phương tiện thực hiện:
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Đọc SGK, SGV, TLTK, soạn giáo án .
- Phương án tổ chức lớp học, nhóm học: phát vấn, đàm thoại với cá nhân, tập thể, thảo luận
nhóm…
2. Chuẩn bị của học sinh:
Đọc SGK, TLTK để củng cố kiến thức cũ và chuẩn bị bài học theo HDHB.
1. Ổn định,
2. KTBC:
-Phân tích hai nhân vật Chiến và Việt, tìm những điểm giống nhau và khác nhau, ý
nghĩa tư tưởng thẩm mỹ của chúng?
-Phân tích nhân vật chú Năm, người sở hữu tiếng hò đặc biệt, người ghi chép cuốn sổ

gia đình.
-Cảm nhận của em sau khi đọc xong đoạn văn kể chuyện hai chị em Chiến – Việt
khiên bàn thờ má sang gởi nhà chú Năm.
- Việc chọn điểm nhìn trần thuật của Nguyễn Thi trong truyện ngắn “ Những đứa con
trong gia đình” có tác dụng nghệ thuật như thế nào?
3. Bài mới :
* Giới thiệu:
Nguyễn Minh Châu (NMC) “thuộc trong số những nhà văn mở đường tinh anh và tài
năng nhất của văn học ta hiện nay” (Nguyên Ngọc).
Sự tinh anh, tài năng ấy thể hiện ở quá trinh đổi mới tư duy nghệ thuật. Văn học cách
mạng trước 1975 thước đo giá trị chủ yếu của nhân cách là sự cống hiến, hy sinh cho cách
mạng. Sau 1975 văn chương trở về với đời thường và NMC là một trong những nhà văn đầu
Giáo án Ngữ Văn 12 Giáo Viên thực hiện: Đinh Ngọc Tú
tiên của thời kỳ đổi mới đã đi sâu khám phá sự thật đời sống ở bình diện đạo đức, thế sự. Khi
làm cho người đọc, ý thức về sự thật, nhìn thẳng vào sự thật, phát hiện nhiều mối quan hệ phức
tạp thì văn chương đã ít nhiều đáp ứng nhu cầu nhìn nhận và hoàn thiện nhiều mặt của nhân
cách con người.
Truyện CTNX của NMC giúp chúng ta hiểu rõ hơn hướng phát hiện đời sống và con
người mới mẻ này.
Hoạt động của GV H/đ của HS Nội dung cần đạt
*Hoạt động 1:Hướng dẫn HS
đọc TD trước lớp.
- Trình bày những nét chính về
tác giả.
- HS đọc, nêu
những ý chính
về tác giả.
Có thể là hs
thuyết trình rồi
gv nhân xét

chốt ý chính.
I. Tiểu dẫn:
1. Tác giả:
Nguyễn Minh Châu (1930-1989)
- Quê quán: Làng Thơi, xã Quỳnh Hải,
Quỳnh Lưu, Nghệ An.
- 1950: tham gia quân đội là nhà văn quân
đội.
- Sau 1975 văn chương Nguyễn Minh Châu đi
vào cuộc sống đời thường.
-Là nhà văn “mở đường tinh anh và tài năng
nhất của văn học ta hiện nay” (Nguyên
Ngọc).
-Năm 2000, ông được tăng giải thưởng HCM
về văn học.
2. Tác phẩm chính: ( SGK)
?: Thời điểm ra đời của tác
phẩm ?
- GV nêu đặc điểm tác phẩm
HS trả lời 3. Văn bản “Chiếc thuyền ngoài xa”
- Sáng tác : 1987
- Tác phẩm mang đậm phong cách tự sự triết
luận dung dị đời thường
- Cho HS đọc văn bản.
- Hay tóm tắt nội dung truyện.
- Tìm ý chính của truyện
HS đọc, Cả lớp
cùng theo dõi.(
chia vai để học
sinh đọc)

II. Đọc hiểu văn bản:
1. Bố cục văn bản:
- Những phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp
ảnh. (từ đầu ... biến mất)
- Câu chuyện ở tòa án huyện.(còn lại)
*Hoạt động 2: H.dẫn Hs tìm
hiểu những phát hiện của
người nghệ sĩ.
? Phát hiện đầu tiên của người
nghệ sĩ là gì?
?Ấn tượng của anh ta về cảnh
đó ntn?
?Anh đã có cảm tưởng như thế
nào về điều khám phá này?
Nêu cảm nhận
của người nghệ
sĩ nhiếp ảnh về
vẻ đẹp đó.
2. Những phát hiện của người nghệ sĩ
nhiếp ảnh.
a. Chiếc thuyền ngoài xa với cảm nhận của
người nghệ sĩ (phát hiện 1)(dc70)
- Suốt đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi thấy
một cảnh “đắt” trời cho như vậy.
- Là bức tranh mực Tàu của một danh họa
thời cổ.
- Tôi tưởng mình vừa khám phá thấy cái chân
lý của sự hoàn thiện ... cái khoảnh khắc trong
Giáo án Ngữ Văn 12 Giáo Viên thực hiện: Đinh Ngọc Tú
?Anh có cảm xúc ntn khi phát

hiện được điều đó?
?Em có nhận xét gì về người
nghệ sĩ khi anh ta phát hiện
được một cảnh đắt như vậy?
ngần của tâm hồn
- Bối rối, trong trái tim như có cái gì đó bóp
thắt vào.
=> Người nghệ sĩ thấy hạnh phúc khi khám
phá được vẻ đẹp bất ngờ, lí thú của thiên
nhiên.
- Khi chiếc thuyền đã vào bờ,
người nghệ sĩ nhiếp ảnh phát
hiện ra cảnh tượng gì và
?Người nghệ sĩ có thái độ như
thế nào ?
? Tác giả so sánh cảnh tượng
diễn ra trước mắt với điều gì?
?Điều gì đã làm cho tác giả có
sự so sánh như vậy?(quái đản
ở chỗ nào)
?Nếu đặt mình vào địa vị
người đàn bà em sẽ chọn cách
xử sự nào?
Học sinh trả lời
HS lựa chọn
-Ko để chồng
đánh như vậy.
-Kêu cứu
-Khóc lóc van
xin.

-Đánh lại hoặc
bỏ chạy…
b. Chiếc thuyền vào bờ với bức tranh cuộc
đời (phát hiện 2)(d/c 71

73)
- Cảnh tượng.
+ Một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi, cam
chịu.(dc)
+ Một gã đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc ác
coi đánh vợ như 1 cách giải tỏa uất ức, đau
khổ.
- Thái độ : người nghệ sĩ kinh ngạc, bất bình.
(anh vứt máy ảnh xuống đất chạy nhào tới –
dc 72).
-Chuyện xảy ra như trong câu chuyện cổ đầy
quái đản.
-Người đàn bà cam chịu đầy nhẫn nhục,
không hề kêu một tiếng, ko hề chống trả,
cũng ko tìm cách chạy trốn. Ngạc nhiên hơn
nữa là khi người đàn bà chắp tay vái lạy đứa
con trai vừa cứu mình rồi lại chạy thật nhanh
về phía lão đàn ông ấy.
?Em nhận xét gì về những phát
hiện của người nghệ
sĩ ? ?:Người nghệ sĩ đã nghiệm
ra điều gì về cuộc đời?
?:Những phát hiện của người
nghệ sĩ đã gửi đến người đọc
thông điệp gì về cuộc sống-

con người - mối quan hệ giữa
cuộc đời với nghệ thuật?
=> Cảnh tượng đầy nghịch lý, mâu thuẫn, đối
lập
 Cuộc đời vốn chứa đựng nhiều điều phức
tạp, đầy mâu thuẫn.
* Mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời:
nghệ thuật vốn nảy sinh từ cuộc sống nhưng
không bao giờ cuộc sống cũng là nghệ thuật
chiếc thuyền ngoài xa mang đến cho người
nghệ sĩ bức ảnh đẹp toàn bích nhưng chiếc
thuyền ở gần lại phơi bày một hiện thực
nghiệt ngã về thân phận con người
*Hoạt động 3: H.dẫn hs tìm
hiểu câu chuyện ở tòa án.
?: Người đàn bà làng chài ở
HS tóm tắt
(cần nêu những
nét chính)
3. Câu chuyện ở tòa án huyện:
* Câu chuyện về người đàn bà làng chài:
- Đó là câu chuyện về sự thật cuộc đời
Giáo án Ngữ Văn 12 Giáo Viên thực hiện: Đinh Ngọc Tú
toà án huyện đã kể chuyện gì?
?:Tìm những lời tâm sự của
người đàn bà hàng chài?
GV: nó là mặt trái của bức
tranh về vẻ đẹp thanh bình của
thuyền và biển
?: Phùng và Đẩu có quan điểm

ntn trước câu chuyện người
đàn bà kể?
?Nguyên nhân đó là gì?
GV: Đẩu và Phùng nhìn lại
mình
?Qua đây triết lí mà tác giả
muốn gửi vào câu chuyện là
gì?(người nghệ sĩ Phùng rút ra
được điều gì?)
? Điều mà Phùng ngạc nhiên ở
người đàn bà là gì?
GV: vui nhất là lúc nhìn đàn
con được ăn lo...
?Phùng nhìn thấy nguyên nhân
trong cách cư xử như vậy của
người chồng là gì?
Học sinh trả lời
Học sinh tìm
chi tiết.
+ Đám đàn bà hàng chài chúng tôi phải có
người đàn ông chèo chống
+ Phải sống cho con chứ không thể cho mình
+ Quý tòa đừng bắt con bỏ nó.
-> Phùng và Đẩu hiểu nguyên nhân thật sự
những điều tưởng chừng như vô lí vừa xảy ra
+ Bề ngoài là người đàn bà nhẫn nhục, cam
chịu trước những trận đòn là tình thương vô
bờ của người mẹ đối với con
+ Trong đau khổ người đàn bà vẫn chắt lọc
được niềm hạnh phúc nhỏ nhoi.

=> Qua câu chuyện của người đàn bà, ta càng
thấy rõ: không thể dễ dãi đơn giản nhìn nhận
sự vật hiện tượng trong đời sống
- Người nghệ sĩ Phùng khi nghe câu chuyện:
Ngạc nhiên xúc động thì ra đằng sau vẻ xấu
xí, thô kệch của người đàn bà lạc hậu lại lấp
lánh tình thương, lòng vị tha, đức hi sinh của
người mẹ -> triết lí sâu sắc về cuộc sống và
con người:
+ Quan niệm hạnh phúc của con người nhiều
khi thật đơn giản, khát vọng hạnh phúc thật
nhỏ bé mà vẫn nằm ngoài tầm tay.
+ Sự tàn bạo nhiều khi sinh ra từ nghèo đói,
vất vả.
?: Theo em truyện ngắn có
những đặc sắc nghệ thuật gì?
HS phát biểu GV chốt lại
GV: Tác giả đã nhập thân vào
nhân vật tạo ra một điểm nhìn
trần thuật sắc sảo, tăng cường
được sức khám phá đời sống.
GV: Giọng điệu lão đàn ông
thô bỉ, tàn nhẫn với từ ngữ tục
tằn; lời nói của người đàn bà
dịu dàng, độ lượng, xót xa
Nêu nhận xét,
suy nghĩ, đánh
giá.
4. Nghệ thuật:
a. Tình huống truyện

- Tạo ra tình huống nhận thức mang ý nghĩa
khám phá, phát hiện cuộc sống
-Lúc đầu Phùng nhìn đời, nhìn người dưới
con mắt và sự rung động của người nghệ sĩ
đam mê đi tìm cái đẹp. Sau đó, khi nghe câu
chuyện thì Phùng lại nhìn với con mắt khác->
bộc lộ tư tưởng chủ đề của tác phẩm.
b. Ngôn ngữ kể truyện đặc sắc
- Người kể truyện là Phùng -> lời kể khách
quan, chân thực giàu sức thuyết phục
- Ngôn ngữ nhân vật phù hợp với đặc điểm
tính cách từng người
-Ngôn ngữ linh hoạt, sáng tạo góp phần khắc
sâu tư tưởng chủ đề của tác phẩm.
*Hoạt động 5: H.dẫn hs tìm -Hs phát biểu ý 5. Chủ đề tư tưởng :
Giáo án Ngữ Văn 12 Giáo Viên thực hiện: Đinh Ngọc Tú
hiểu chủ đề.
- Tư tưởng chủ đề của tác
phẩm là gì ?
kiến. - Cần có cái nhìn đa chiều về con người, cuộc
sống. Đặc biệt người nghệ sĩ cần đổi mới tư
duy nghệ thuật để phù hợp với yêu cầu của
thời kỳ mới của đất nước.
*Hoạt động 6: H. dẫn hs tổng
kết, đánh giá.
Đánh giá tổng quát về giá trị
tác phẩm ? (GV gợi ý)
HS viết III. Tổng kết:
- Vẻ đẹp ngòi bút NMC là vẻ đẹp toát ra từ
tình yêu con người (Khát vọng tìm kiếm, phát

hiện vẻ đẹp con người còn tiềm ẩn, khắc
khoải lo âu trước cái ác, cái xấu.)
- Vẻ đẹp của cốt cách nghệ sĩ đôn hậu, điềm
đạm, chiêm nghiệm lẽ đời để rút ra triết lý
nhân sinh sâu sắc.
- Tác phẩm đặt ra những vấn đề mang tính
thời sự nhưng có giá trị mọi thời, mọi người.
GV ra đề luyện tập:
So sánh quan niệm nghệ thuật
của Nguyễn Minh Châu trong
2 truyện ngắn “Bức tranh” và “
Chiếc thuyền ngoài xa”
IV.Luyện tập:
-Bức tranh là sự tự nhân thức, tự phê phán
của con người dưới ánh sáng của lương tâm
và đạo đức.
-Chiếc thuyền ngoài xa là sự nhận thức và
phê phán cái ác, cái xấu trong đời sống gia
đình, xã hội.
3.Củng cố, hướng dẫn học ở nhà:
- Nắm vững nội dung phần đọc - hiểu.
- Tìm hiểu những nhân vật còn lại của tác phẩm.
- Soạn bài : Thực hành về nghĩa hàm ý
4. Rút kinh nghiệm, bổ sung
Giáo án tuần 24
Tiết PPCT 72– Tiếng Việt.
THỰC HÀNH VỀ HÀM Ý
---------------------------------------