Giáo án Ngữ văn 8 tiết 30: Chiếc lá cuối cùng ( trích) O.Henri

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn: 08 TiÕt: 30. NS : 30/09/2009 ND : 07/10/2009. ChiÕc l¸ cuèi cïng ( TrÝch) Ng« VÜnh ViÔn dÞch. O.Henri. A. Mục tiêu cần đạt:. - Trªn c¬ së mÊy trang v¨n b¶n trÝch phÇn kÕt thóc t¸c phÈm " ChiÕc l¸ cuèi cïng" gióp HS hiểu và cảm nhận tình yêu thương cao cả giữa những người lao động nghèo khổ; nghệ thuật chân chính là nghệ thuật vì sự sống của con người. Cách kết thúc truyện đảo ngược tình huống hai lần gây xúc động cho người đọc, sự kết hợp các yếu tố miêu tả, biểu cảm trên nền tự sự là đặc điểm của phương thức biểu đạt trong văn bản này. - TÝch hîp víi tËp lµm v¨n: Lµm dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m. - Rèn kĩ năng đọc, kể chuyện diễn cảm, phân tích các nhân vật và tình huống truyện. B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:. 1. ThÇy: §äc truyÖn ng¾n cña O.Henri; s­u tÇm tranh minh ho¹ truyÖn ng¾n. 2. Trò: Đọc cả tác phẩm, trả lời câu hỏi đọc hiểu văn bản; vẽ tranh minh hoạ. C. Hoạt động dạy - học:. * ổn định: * KiÓm tra: ? Tiết học trước chúng ta đã được tìm hiểu về nhân vật Giôn xi. Em hãy tóm tắt lại diễn biến tâm trạng Giôn xi trong đoạn trích " Chiếc lá cuối cùng". Từ đó em rút ra bài học gì vÒ cuéc sèng? - Gi«n xi v× nghÌo tóng vµ m¾c bÖnh viªm phæi nÆng mµ tuyÖt väng kh«ng muèn sèng. Cô nằm đó nhìn ra cửa sổ đếm những chiếc lá thường xuân leo trên bức tường đang rụng dÇn vµ bu«ng xuèng, phã mÆc sù sèng cña m×nh chê khi nµo chiÕc l¸ cuèi cïng rông xuống thì cô cũng sẽ ra đi mãi mãi. Nhưng sau một đêm gió dập vùi, tuyết rơi buốt giá chiếc lá cuối cùng vẫn còn đó. Nó đã thổi bùng lên ngọn lửa tình yêu sự sống trong cô khiến cô có thêm sức mạnh và nghị lực vượt lên chính mình và chiến thắng với bệnh tật. Gi«n xi khái bÖnh vµ l¹i khao kh¸t sÏ cã ngµy ®­îc vÏ vÞnh Napl¬. + Bµi häc rót ra: Ph¶i biÕt ch©n träng vµ n©ng niu tõng gi©y phót cña cuéc sèng v× nã thật đáng quý. Khi có niềm khao khát sự sống và có nghị lực sống, con người có thể vượt qua mäi khã kh¨n vµ chiÕn th¾ng ®­îc bÖnh tËt, tö thÇn. ? Cũng qua phần tìm hiểu về Giôn xi em còn nhớ biện pháp nghệ thuật đã được tác giả sử dông khi viÕt vÒ sù håi sinh cña Gi«n xi? - Nghệ thuật đảo ngược tình huống truyện. * DÉn vµo bµi: + ở tiết học trước chúng ta đã thấy 1 điều kì diệu đã xảy ra. Chiếc lá cuối cùng đã không rụng. Chiếc lá đã ngăn cản, níu giữ bước chân mệt mỏi của Giôn xi tìm đến cái chết. - Chiếc lá cuối đông - người bạn đồng hành dũng cảm, tuy chẳng còn sung sức đã dùng tất cả sức lực của mình trụ bám trên cành và cũng là để ngăn cản chuyến đi xa xôi bí ẩn cña Gi«n xi.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Chiếc lá ấy biểu tượng của sức sống mãnh liệt kiên cường chiến thắng mọi sự tàn phá phò phµng cña tù nhiªn. - Vì sao lại có điều kì diệu đó. Trong sự hồi sinh của Giôn xi ngoài tác động của chiếc lá diÖu k× cßn cã nh÷ng nh©n tè nµo kh¸c n÷a. Chóng ta cïng nhau kh¸m ph¸ néi dung cña điều kì diệu đó qua giờ học hôm nay. TiÕt 2: ChiÕc l¸ cuèi cïng ( TrÝch) Ng« VÜnh ViÔn dÞch. O.Henri. I. §äc – HiÓu chó thÝch: II. §äc – HiÓu v¨n b¶n: a. Nh©n vËt Gi«n-xi hay sù diÖu k× cña chiÕc l¸. ? Trong phÇn v¨n b¶n võa t×m hiÓu em thÊy trong sù håi sinh cña Gi«n-xi ngoµi chiÕc l¸ cuèi cïng cßn cã vai trß c¶u ai n÷a? b. NhiÖm vô Xiu: Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Ghi b¶ng ? Qua phÇn tãm t¾t truyÖn tiết học hôm trước em có thÓ giíi thiÖu vÒ nh©n vËt Xiu?. - Xiu còng lµ 1 ho¹ sÜ nghÌo. C« cã cïng së thÝch với Giôn xi vì thế 2 người trơt thành người bạn thân thuª phßng ë chung. - Chăm sóc động viên, an ủi ? Khi Giôn xi ốm Xiu đã bạn( nấu cháo, pha sữa, tìm lµm g×? b¸c sÜ) - Tiếp tục vẽ để có tiền sống vµ ch÷a bÖnh cho Gi«n xi - Lo sợ đến mức không biết m×nh sÏ ra sao GV: Khi biÕt ý nghÜ k× quÆc cña Gi«n xi: ChiÕc l¸ cuèi cïng rông th× Gi«n se l×a đời Xiu nói: " Em thân yªu,... chÞ sÏ lµm g× ®©y" em nhËn thÊy ®iÒu g× ®ang diÔn ra trong t©m tr¹ng cña Xiu? §óng vËy cã lÏ t©m tr¹ng cña Xiu ®ang rèi bêi, ®Çy những lo âu và thương cho. Lop8.net. b. NhiÖm vô Xiu:. - NÊu ch¸o, pha s÷a, t×m b¸c sÜ, vÏ... - Lo sî, bèi rèi..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi«n xi. T©m tr¹ng nµy cßn ®­îc thÓ hiÖn qua mét h×nh ¶nh rÊt cô thÓ:"bµn tay m¶nh dÎ run rÈy cña Xiu" trong lÇn gÆp gì vµ chuyÖn trß víi b¸c sÜ ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ những lời nói, hành động cña Xiu víi Gi«n...? ? Từ đó em hiểu gì về Xiu vµ t×nh c¶m cña Xiu víi Gi«n xi * GV: ở Xiu đó là một tình bạn trong sáng cao đẹp mặc dï cuéc sèng nghÌo khã. Trë l¹i víi viÖc Gi«n xi nằng nặc đòi kéo mành lên vµo c¸i buæi s¸ng mµ Gi«n xi cho r»ng chiÕc l¸ cuèi cïng sÏ rông. ? Tác giả đã nói gì về thái độ của Xiu lúc đó? GV: Và sau đó tác giả kh«ng viÕt thªm ®iÒu g× vÒ tâm trạng, thái độ của Xiu nhưng qua đó ta có thể thấy được rằng đến lúc ấy Xiu ch­a hÒ biÕt viÖc lµm cña cô B¬ men ? Vậy nếu Xiu biết trước ý định của cụ Bơ men tác phÈm sÏ kÐm hay ë chç nµo?. - Lêi nãi: ©u yÕm, dÞu dµng - Việc làm: ân cần, chu đáo vµ hoµn toµn tù nguyÖn - Xiu: người bạn tốt, vị tha, giàu tình cảm thương yêu b¹n bÌ hÕt lßng nh­ ruét thÞt. - Chán nản, miễn cưỡng - Ng¹c nhiªn v× chiÕc l¸ cuèi cïng kh«ng rông.. - Xiu sÏ kh«ng bÞ bÊt ngê - Người đọc sẽ không thưởng thức tâm trạng lo l¾ng lçi buån cña Xiu. §Ó rồi những ngày sau đó trong buæi chiÒu ®i lµm lµm vÒ kÓ chuyÖn víi Gi«n xi vÒ chiÕc l¸ cuèi cïng vµ cô B¬ men.. Các em hãy đọc thầm đoạn cuèi v¨n b¶n: " ChÞ cã chuyện... đã rụng" và cho biÕt. - C¶m phôc, biÕt ¬n, nhí. Lop8.net. - Dịu dàng, ân cần, chu đáo, tù nguyÖn - Người bạn tốt, vị tha, giàu tình cảm thương yêu bạn bè hÕt lßng nh­ ruét thÞt.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? Em nhËn ra ®iÒu g× trong t×nh c¶m cña Xiu khi kÓ cho Gi«n xi nghe vÒ viÖc lµm vµ c¸i chÕt cô B¬ men? ? Nh­ vËy cïng víi h×nh ¶nh chiÕc l¸ cuèi cïng, nh©n vËt Xiu cã ý nghÜa g× trong việc thể hiện chủ đề câu chuyÖn?. tiÕc. - Kh©m phôc tµi n¨ng nghÖ thuËt vµ tÊm lßng cña cô. - Tình yêu thương, sự tận tuỵ hết mình của người thân thôi thúc ta vươn dậy trong nh÷ng phót yÕu mÒm. - Xiu là người đã góp phần - Người đã góp phần không kh«ng nhá giµnh giËt sù nhá giµnh giËt sù sèng cho sèng cho Gi«n xi Gi«n xi.. GV: T×nh c¶m cña Xiu dµnh cho Gi«n xi lµ 1 t×nh c¶m ch©n thµnh, trong s¸ng, v« t­ Nã lµm ta tr©n träng thÊm thía và xúc động biết bao giữa cuộc đời đầy bon chen để vượt lên cái đói, cái nghÌo, c¸i c¬ cùc cña mét chỗ đứng trong nghề nghiệp nh­ nh÷ng ho¹ sÜ nghÌo trong truyÖn thËt khã mµ cã ®­îc mét t×nh b¹n nh­ thÕ ** Gọi HS đọc: " Và buổi HS: Đọc chiều ... đã rụng" ? §o¹n trÝch kÓ vÒ ®iÒu g×? - KÓ vÒ cô B¬ men vµ sù thËt vÒ chiÕc l¸ cuèi cïng. ( KÓ vÒ cô B¬ men vµ bÝ mËt vÒ chiÕc l¸ cuèi cïng) Cụ Bơ men là người như thế C. Cô B¬ men vµ sù thËt vÒ nµo? chiÕc l¸ cuèi cïng. *** C¸c em h·y quan s¸t lên bảng và đọc đoạn văn sau: " Cụ Bơ men đã ngoài 60 tuæi- mét «ng giµ nhá nh¾n vµ d÷ tîn, cã 1 bé r©u nh­ M«i- d¬ cña Mi-ke-l¨ng-gi¬ lo¨n xo¨n, trõ c¸i ®Çu nh­ ®Çu thÇn Xa- tia xoµ xuèng c¸i th©n h×nh nh­ 1 tiÓu yªu. Cụ là người thất bại trong nghÖ thuËt. Cô móa c©y bót. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> vẽ đã 40 năm mà vẫn không víi tíi ®­îc gÊu ¸o cña vÞ n÷ thÇn cña m×nh. Trªn gi¸ vÏ cña cô lµ 1 tÊm v¶i chèng trơn, từ hai mươi lăm năm nay vẫn cứ chờ đợi mãi nét vÏ ®Çu tiªn cña bøc tranh kiệt tác. Cụ uống rượu nặng quá độ và tự coi mình là 1 con chã xåm lín chuyªn g¸c cöa b¶o vÖ hai n÷ n÷ nghÖ sü trÎ lµ Xiu vµ Gi«n xi" ? C©u ®©u tiªn trong c©u chuyÖn cña Xiu kÓ vÒ ®iÒu - Nguyªn nh©n c¸i chÊt cô B¬ men. g×? ? Vậy em thấy bất ngờ trước c¸i chÕt cô B¬ men kh«ng? - BÊt ngê. V× sao? - Vì cái chết quá đột ngột, cô B¬ men ®ang hoµn toµn khoÎ m¹nh, chØ èm cã 2 ngµy vµ còng m¾c c¨n bÖnh s­ng phæi nh­ Gi«n xi. ? Đoạn truyện kết thúc này - Bàng hoàng, xúc động, g©y cho em c¶m xóc g×? cảm phục và thương tiếc cụ B¬ men. ? Sự thật nào đã làm được - Chiếc lá cuối cùng kia là s¸ng tá? lá giả được vẽ trên tường. - ChiÕc l¸ cuèi cïng kia lµ lá giả được vẽ trên tường. ? Vậy ai đã viếc chiếc lá đó - Cụ Bơ men ? C¨n cø vµo ®©u vµ nh÷ng - Giµy vµ quÇn ¸o cô ­ít T¸c gi¶: Cô B¬ men bằng chứng nào mà em sũng nước, lạnh buốt khẳng định điều đó? - Người ta tìm thấy cây đèn b·o cßn th¾p s¸ng vµ 1 vµi chiÕc bót l«ng r¬i vung v·i, 1 b¶ng pha mµu. ? Em cã thÓ cho biÕt: Cô B¬ men đã vẽ chiếc lá đó trong hoµn c¶nh nh­ thÕ nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ®iÒu. - Thời gian: trong đêm - Kh«ng gian: giã bÊc µo µo, m­a ®Ëp m¹nh, tuyÕt r¬i l¹nh buèt.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> kiÖn lµm viÖc cña cô?. - V« cïng khã kh¨n, kh¾c nghiÖt, gian khæ.. ? Em cã thÓ cho biÕt ý tưởng vẽ chiếc lá của cụ Bơ men ®­îc h×nh thµnh khi nµo? GV: §óng vËy: trong t¸c phÈm t¸c gi¶ còng viÕt: Khi Xiu kÓ cho cô B¬ men vÒ ý nghÜ cña Gi«n xi g¾n quyÕt định sự sống của mình với chiếc lá cụ đã vô cùng tức giận định đến phòng mắng cho Gi«n xi mét trËn. Nhưng khi đến thấy Giôn xi nằm bất động cụ đã thay đổi thái độ và cùng với Xiu sang phßng bªn sî sÖt ngã ra ngoµi cöa sæ, nh×n c©y thường xuân và rồi họ nhìn nhau 1 l¸t ch¼ng nãi l¨ng ®iÒu g×. GV C¸c em ¹ cã thÓ lóc nµy mỗi người đang theo đuổi 1 ý nghÜ cña riªng m×nh nh­ng ch¾c ch¾n hä sÏ cã chung 1 nỗi lo sợ đó là chiÕc l¸ cuèi cïng sÏ rông vµ cã lÏ ngay tõ lóc Êy ý tưởng vẽ chiếc lá đã được nhen nhãm trong ®Çu cô B¬ men. ? VËy tõ ®©y em h·y cho biÕt: Cô B¬ men vÏ chiÕc l¸ cuối cùng với mục đích gì?. - Khi lªn phßng Gi«n xi vµ thÊy Gi«n Xi ngã ra ngoµi cöa sæ,gieo sè phËn cña mình vào chiếc lá thường xu©n.. - Hi väng chiÕc l¸ gièng thËt cßn m·i sÏ ®­a Gi«n xi tho¸t khái t×nh tr¹ng tuyÖt vọng chờ chết, để cứu sống Gi«n xi.. ? ViÖc lµm cô cã thµnh c«ng - §· thµnh c«ng: Gi«n xi kh«ng v× sao? hồi sinh. Bởi cụ đã vẽ bằng tất cả tấm lòng yêu thương, b»ng mét quyÕt t©m cøu. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> s«ng Gi«n xi, b»ng nghÞ lùc vµ t×nh yªu cuéc sèng. ? Qua lời kể của Xiu em - Màn đêm buông xuống h×nh dung vµ t¶ l¹i c¶nh cô mÞt mïng, giã bÊc µo µo Bơ men vẽ tranh trong đêm? thổi. Mưa đập vào cửa sổ và rơi lộp bộp xuống đất buốt lạnh đến tận xương tuỷ. trên 1 cái thang bám vào tường, trong ánh đèn bão hắt ánh s¸ng nhoµ nh¹t; cô B¬ men run rÈy v× buèt gi¸, ¸o quÇn và cả người cụ ướt đẫm nước. Cụ vẫn mải miết đưa những nhát cọ trên tường và k×a 1 chiÕc l¸, chiÕc l¸ cuèi cùng của cây thường xuân vÉn v÷ng vµng b¸m chÆt lÊy th©n c©y. ? Chỉ là 1 hoạ sĩ, đồng - Đó là tình cảm yêu thương - Nhân hậu giàu tình yêu nghiệp của Giôn xi tại sao chân thành, tự nhiên của thương. cụ Bơ men lại sẵn sàng đánh những người lao động đổi cả sự sống của mình để nghèo, những người hoạ sỹ cøu Gi«n xi? có cùng chung lí tưởng ? Chứng tỏ cụ là người như - Nhân hậu giàu tình yêu thÕ nµo? thương. * Bµi tËp tr¾c nghiÖm ? V× sao nhµ v¨n kh«ng kÓ chuyÖn cô B¬ men vÏ chiÕc lá mà lại đặt câu chuyện trong lêi kÓ cña Xiu. A. Lµm t¨ng tÝnh kÞch tÝnh cña truyÖn B. T¹o bÊt ngê cho Gi«n xi vµ c¶ Xiu C. G©y høng thó m¹nh mÏ cho người đọc D. C¶ 3 ý trªn. GV: ®©y còng lµ 1 chi tiÕt rÊt khÐo lÐo cña nhµ v¨n. Chóng ta cÇn häc tËp c¸ch kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶ khi viết bài văn kể chuyện để tạo sự hấp dẫn cho người đọc.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> ? V× sao cô ph¶i gi÷ gi÷ bÝ - NÕu Xiu biÕt cã thÓ c« sÏ mËt c¶ víi Xiu? mÊt tù nhiªn khiÕn Gi«n xi nghi ngê. ? Tõ nh÷ng chi tiÕt trªn em - Sù hi sinh cao c¶, thÇm - Sù hi sinh cao c¶, hiÓu thªm ®iÒu g× vÒ cô B¬ lÆng. thÇm lÆng. men? * Th¶o luËn nhã: ? Xiu cho r»ng bøc vÏ cña cô B¬ men lµ 1 kiÖt t¸c. Em có đồng ý với ý kiến của Xiu kh«ng? T¹i sao? Nhãm 1: Nã ®­îc vÏ rÊt sinh động, giống như chiếc lá thật đến nỗi cả Xiu và Gi«n xi lµ nh÷ng ho¹ sü mµ còng kh«ng nhËn ra ? Em cã thÓ nãi râ h¬n vÒ sù giống nhau đó? Nhãm 2: §Ó vÏ ®­îc chiÕc l¸ Êy trong thêi gian kh¾c nghiÖt Êy chøng tá cô B¬ men lµ 1 ho¹ sü cã tµi n¨ng nghÖ thuËt tuyÖt vêi? Nhóm 3: Vì nhờ đó mà Giôn xi đã hồi sinh, vượt qua c¸i chÕt? Nhãm 4: §Ó vÏ nã cô B¬ men đã phải trả giá bằng 1 cái giá quá đắt: bằng cả sự Nh­ vËy, chiÕc l¸ cuèi cïng sèng cña m×nh? Êy chÝnh lµ kiÖt t¸c cña cô B¬ men- mét t¸c phÈm nghÖ thuËt bÊt tö. Trao đổi nhóm đôi: ? KÞªt t¸c cña cô B¬ men cßn kh¬i gîi cho em nh÷ng suy nghÜ g× vÒ gi¸ trÞ cña nghệ thuật đối với cuộc sống của con người.. - Nghệ thuật đích thực phải cã t¸c dông phôc vô con người. - NghÖ thuËt ch©n chÝnh cã thể giúp con người vượt qua mäi khã kh¨n trong cuéc. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> VËy nh÷ng chi tiÕt nµy g¾n víi nh©n vËt nµo nhiÒu nhÊt? ? Qua truyÖn, ta thÊy ®iÒu bÊt ngê x¶y ra víi hai nh©n vËt nµy lµ g×? ? Cßn chiÕc l¸ th× nh­ thÕ nµo? ? VËy em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶ th«ng qua hai sù viÖc đối lập trên? ? Cách tạo tình huống đảo ngược như vậy có tác dụng g×? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ phương thức biểu đạt của v¨n b¶n? GV §©y chÝnh lµ nghÖ thuËt x©y dùng truyÖn theo kiểu kết cấu đảo ngược tình huèng dùa trªn nh÷ng sù kiện bất ngờ đối lập.. sèng. BiÕt hi väng, bݪt vươn lên sống tốt đẹp hơn. Nh©n vËt Gi«n-xi vµ cô B¬ men. - Ai còng nghÜ Gi«n xi sÏ chết nhưng cô đã vượt qua c¸i chÕt. - Cô B¬ men ®ang kháe m¹nh l¹i èm 2 ngµy vµ chÕt. - Ai cũng tưởng chiếc lá cuèi cïng sÏ rông nh­ng nã đã không rụng vì nó là chiếc l¸ vÏ. - Nghệ thuật đảo ngược tình huèng hai lÇn.. - Giôn xi tưởng chết sống - Cô B¬men ®ang khoÎ m¹nh chÕt. - L¸ gÇn rông- kh«ng rông.. - Nghệ thuật đảo ngược tình huèng hai lÇn.. - T¹o sù bÊt ngê, hÊp dÉn, lôi cuốn người đọc. - Trªn nÒn tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m.. III. Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt: - KÕt cÊu chÆt chÏ,truyÖn KÓ nhÑ nhµng. - Đảo ngược tình huống hai lÇn. 2. Néi dung: Đề cao tình yêu thương giữa những con người với con người, đề cao nghị lực tình yêu cuộc sống, đề cao nghÖ thuËt ch©n chÝnh. IV. LuyÖn tËp: Nêu ý nghĩa của nhan đề chiÕc l¸ cuèi cïng.. ? Nªu nhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n? ? Nªu néi dung cña v¨n b¶n sau khi häc xong t¸c phÈm chiÕc l¸ cuèi cïng?. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Cñng cè d¨n dß: - Hoµn thµnh c¸c bµi tËp trong SBT Ng÷ V¨n. - Chuẩn bị chương trình địa phương ở giờ học sau.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>