Giáo án dạy thêm Ngữ văn 8 - Tiết 51 đến 87

<span class='text_page_counter'>(1)</span>.. LuyÖn viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh. A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n thuyÕt minh: tri thøc trong v¨n TM, c¸c ph¬ng ph¸p TM, c¸ch dùng ®o¹n … - RÌn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh. B.Néi dung. I. KiÕn thøc cÇn n¾m: - Khi làm văn TM, cần xác định các ý lớn, mỗi ý lớn viết thành một đoạn văn. - Khi viết đoạn văn, cần trình bày rõ ý chủ đề của đoạn, tránh lẫn ý của đoạn văn kh¸c. - C¸c ý trong ®o¹n nªn s¾p xÕp theo thø tù cÊu t¹o cña sù vËt, thø tù nh©n thøc, thø tù diÔn biÕn sù viÖc trong thêi gian tríc sau hay theo thø tù chÝnh phô. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1. Cho phÇn v¨n b¶n sau: Cách hang Trống 2 km về phía tây bắc là hang Sửng Sốt trên đảo Bồ Hòn. Hang có hai ngăn. Ngăn ngoài vuông vức, vách dựng đứng phẳng lì. Trần và nền hang phẳng, nh½n nh l¸ng xi m¨ng. Toµn hang mµu xanh cÈm th¹ch, lo¸ng tho¸ng ®iÓm nh÷ng v©n däc hồng nhạt. Ngăn trong hình hàm ếch, có năm khối đá giống hình năm ông tợng ở năm t thế kh¸c nhau. Gi÷a lßng hang mét khèi th¹ch nhò tr¾ng to¸t v¬n lªn uy nghi, mang d¸ng mét vị tớng đời xa khoác áo hoàng bào, ngồi trên lng ngựa. Dới ánh sáng mờ ảo, bàng bạc hơI nớc, các măng đá, trụ đá trong hang giống hình ngời, súc vật, dờng nh sống dậy, đang cử động, khiến cho du khách bàng hoàng sửng sốt. a. H·y nhËn xÐt vÒ thø tù s¾p xÕp ý trong ®o¹n v¨n. b. Có thể đảo trật tự các câu trong đoạn văn đợc không? Vì sao? Gợi ý: các ý đợc sắp xếp theo trình tự hợp lí. Không nên đảo trật tự các câu văn trong đoạn. Nếu đảo tính lô-gic sẽ bị phá vỡ. Bµi tËp 2.ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh theo yªu cÇu sau: a. ThuyÕt minh vÒ néi dung t¸c phÈm “L·o H¹c” cña nhµ v¨n Nam Cao. b. ThuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè.. Ngµy so¹n : Ngµy d¹y: TiÕt. 52,53,54:. Cñng cè,rÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n häc (tiÕp) TiÕt 52 Cñng cè :. Quê hương. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp HS: - Củng cố, khắc sâu kiến thức về giá trị nội dung và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ. - Ph©n tÝch ®­îc nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh th¬ hay trong bµi th¬. - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm, cảm thụ tác phẩm thơ. B. Néi dung. I. KiÕn thøc cÇn n¾m. 1. Tác giả: Tế Hanh đợc biết đến nhiều nhất với những bài thơ thể hiện tình yêu quê hơng thắm thiết: nỗi nhớ thơng quê hơng miền Nam và niềm khao khát Tổ quốc đợc thống nhất. 2. Néi dung:. 23 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Bài thơ là một bức tranh tơi sáng, sinh động về làng quê ven biển với hình ảnh khoẻ khoắn đầy sức sống của ngời dân chài và sinh hoạt lao động làng chài. - Bµi th¬ cho thÊy t×nh c¶m quª h¬ng trong s¸ng, tha thiÕt cña nhµ th¬. 3. NghÖ thuËt. - Th¬ b×nh dÞ, gîi c¶m. - H×nh ¶nh th¬ ®Çy s¸ng t¹o. - C¶m nhËn tinh tÕ, s©u s¾c. II. LuyÖn tËp. 1. §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬. 2. Ngời dân làng chài ra khơi đánh cá trong một buổi sáng thật tơi đẹp. Hãy phân tích đoạn thơ sau để làm rõ điều đó. Khi trêi trong giã nhÑ sím mai hång Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá. ChiÕc thuyÒn nhÑ h¨ng nh con tuÊn m· Ph¨ng m¸i chÌo, m¹nh mÏ vît trêng giang. C¸nh buåm gi¬ng to nh m¶nh hån lµng Rín th©n tr¾ng bao la th©u gãp giã. Gợi ý: HS cần phân tích đợc: - C¶nh thiªn nhiªn: bÇu trêi cao réng, trong trÎo, nhuèm n¾ng hång b×nh minh. - H×nh ¶nh con thuyÒn: NT so s¸nh vµ nh÷ng §T: h¨ng, ph¨ng, vît…diÔn t¶ Ên tîng khÝ thÕ b¨ng tíi dòng m·nh cña con thuyÒn. - H×nh ¶nh c¸nh buåm tr¾ng: trë nªn lín lao thiªng liªng vµ rÊt th¬ méng. §ã chÝnh lµ biÓu tîng cña linh hån lµng chµi. 3. Phân tích nét đặc sắc trong 4 câu thơ sau: D©n chµi líi lµn da ng¨m r¸m n¾ng, C¶ th©n h×nh nång thë vÞ xa x¨m. ChiÕc thuyÒn im bÕn mái trë vÒ n»m Nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá. Gợi ý: HS cần phân tích đợc: 4 câu thơ miêu tả hình ảnh ngời dân chài và con thuyền n»m nghØ bÕn sau chuyÕn ra kh¬i. - H/ảnh ngời dân chài đợc mtả vừa chân thực vừa lãng mạn và trở nên có tầm vóc phi thêng: níc da ng¨m nhuém n¾ng, nhuém giã, th©n h×nh v¹m vì thÊm ®Ëm vÞ mÆn mßi cña biÓn kh¬i. - H/¶nh chiÕc thuyÒn n»m im trªn bÕn sau khi vËt lén víi sãng giã trë vÒ còng lµ sáng tạo NT độc đáo. Con thuyền vô tri trở nên có hồn, một tâm hồn tinh tế. Cũng nh ngời dân chài, con thuyền lao động ấy cũng thấm đậm vị muối mặn của biển khơi. TiÕt 53,54. :. Khi con tu hó. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp HS: - Củng cố, khắc sâu kiến thức về giá trị nội dung và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ. - Phân tích đợc những chi tiết, hình ảnh thơ hay trong bài thơ. - Rèn kĩ năng đọc diễn cảm, cảm thụ tác phẩm thơ. B. Néi dung. I. KiÕn thøc cÇn n¾m.. 1. T¸c gi¶: - Con đường thơ bắt đầu cùng lúc với con đờng CM. Ông đợc coi là lá cờ đầu của thơ ca CM vµ kh¸ng chiÕn.. 24 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Bài thơ đợc sáng tác tháng 7. 1939 khi tác giả bị bắt giam ở nhà lao Thừa Phủ. Trớc đó, tác giả còn cảm thấy sung sớng vô biên vì bắt gặp lí tởng cộng sản, đang say mê hoạt động CM với tâm hồn lãng mạn đầy niềm vui và ánh sáng: ¤ vui qu¸! Rén rµng trªn v¹n nÎo Bèn ph¬ng trêi vµ sau dÊu mu«n ch©n Còng nh t«i, tÊt c¶ tuæi ®ang xu©n Chen bớc nhẹ trong gió đấy ánh sáng. ThÕ mµ nay bÞ nhèt vµo phßng giam c¸ch biÖt hoµn toµn víi cuéc sèng bªn ngoµi, ngời chiến sĩ trẻ ấy cảm thấy ngột ngạt không chịu nổi. Bài “Tâm t trong tù” đã ghi lại tâm tr¹ng ®au khæ sôc s«i híng ra cs ë bªn ngoµi: Cô đơn thay là cảnh thân tù! Tai më réng mµ lßng s«i r¹o rùc Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức ¥ ngoµi kia vui síng biÕt bao nhiªu! Bµi th¬ “Khi con tu hó” còng cïng c¶nh ngé, c¶m xóc, t©m tr¹ng nh vËy. 2. Néi dung: Bµi th¬ thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t khao tù do ch¸y bỏng của ngời chiến sĩ CM trong cảnh tù đày. 3. NghÖ thuËt: ThÓ th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt tha. Giäng ®iÖu tù nhiªn, c¶m xóc nhÊt qu¸n khi tơi sáng khoáng đạt, khi dằn vặt, u uất. II. LuyÖn tËp. 1. §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬. 2. Phân tích cảnh đất trời vào hè trong tâm tởng ngời tù cách mạng qua sáu câu thơ ®Çu. Gợi ý: HS cần làm rõ đợc: 6 câu thơ mở ra cả một thế giới rộn ràng, tràn trề nhựa sống. Nhiều hình ảnh tiêu biểu của mùa hè đợc đa vào bài thơ. Tiếng chim tu hú đã thức dậy, mở ra tÊt c¶ vµ b¾t nhÞp cho tÊt c¶: mïa hÌ rén r· ©m thanh, rùc rì s¾c mµu, ngät ngµo h¬ng vÞ, bầu trời khoáng đạt tự do…trong cảm nhận của ngời tù. Qua đây, ta thấy đợc sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời nhng đang mất tự do và khao khát tự do đến cháy ruột, cháy lòng.. Ngµy so¹n : Ngµy d¹y: TiÕt 55,56,57. Cñng cè : * C©u nghi vÊn * Thuyết minh về một phương pháp (cách làm) TiÕt 55.. C©u nghi vÊn. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp HS: - Củng cố, khắc sâu kiến thức về chức năng câu nghi vấn, ngoài chức năng dùng để hái.. 25 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ sö dông c©u nghi vÊn phï hîp trong qu¸ tr×nh giao tiÕp, t¹o lËp v¨n b¶n. B. Néi dung. I. KiÕn thøc cÇn n¾m: - Ngoài chức năng dùng để hỏi, câu nghi vấn còn dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc…và không yêu cầu ngời đối thoại trả lêi. - Nếu không dùng để hỏi thì trong một số trờng hợp câu nghi vấn có thể kết thúc b»ng dÊu chÊm, dÊu chÊm than hoÆc dÊu chÊm löng. II. LuyÖn tËp. 1. Xác định chức năng của câu nghi vấn trong các đoạn trích sau: a. Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tôi, cô tôi chập chừng nói tiếp: - Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng phải có họ, có hàng, ngời ta hỏi đến chứ? b. C¸i TÝ ë trong bÕp sa s¶ m¾ng ra: - §· b¶o u kh«ng cã tiÒn, l¹i cø l»ng nh»ng nãi m·i! Mµy tëng ngêi ta d¸m b¸n chịu cho nhà mày sao? Thôi khoai chín rồi đây, để tôi đổ ra ông xơi, ông đừng làm téi u n÷a. c. Tho¾t tr«ng lên lît mµu da Ăn gì cao lớn đẫy đà làm sao? d. Nghe nói, vua và các triều thần đều bật cời. Vua lại phán: - Mày muốn có em thì phải kiếm vợ khác cho cha mày, chứ cha mày là giống đực, làm sao mà để đợc? e. Mụ vợ nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão: - Mµy c·i µ? Mµy d¸m c·i mét bµ nhÊt phÈm phu nh©n µ? §i ngay ra biÓn, nÕu kh«ng tao sÏ cho ngêi l«i ®i. 2. XÐt c¸c trêng hîp sau råi tr¶ lêi c©u hái: a. H«m qua cËu vÒ quª th¨m bµ ngo¹i ph¶i kh«ng? - §©u cã. b. B¹n cÊt giïm m×nh quyÓn vë bµi tËp To¸n råi µ? - §©u. c. Bác đã đi rồi sao Bác ơi! Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời. d. Nam ơi! Bạn có thể trao cho mình quyển sách đợc không? * Trong các trường hợp trên, câu nào là câu nghi vấn? * Cho biÕt chøc n¨ng cô thÓ cña mçi c©u nghi vÊn. 3. Các câu nghi vấn sau biểu thị những mục đích gì? a. Bác ngồi đợi cháu một lúc có được không? b.CËu cã ®i ch¬i biÓn víi bän m×nh kh«ng? c. CËu mµ m¸ch bè th× cã chÕt tí kh«ng ? d. Sao mµ c¸c ch¸u ån thÕ? e. Bµi v¨n nµy xem ra khã qu¸ cËu nhØ? 4. ViÕt mét ®o¹n v¨n (7 - 10 c©u) nªu c¶m nhËn cña em vÒ t¸c phÈm “L·o H¹c” (Nam Cao) có dùng ít nhất một câu nghi vấn để bộc lộ cảm xúc. -----------------------------------------------------------------TiÕt 56,57.. Thuyết minh về một phương pháp (cách làm). A. Mục tiêu cần đạt.. 26 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gióp HS: - Cñng cè kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ v¨n thuyÕt minh, c¸ch lµm v¨n thuyÕt minh vÒ mét phương pháp (cách làm). - RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n thuyÕt minh. B. Néi dung. I KiÕn thøc cÇn n¾m: - Khi giíi thiÖu mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm) , ph¶i t×m hiÓu, n¾m ch¾c ph¬ng ph¸p (cách làm) đó. - Khi thuyÕt minh cÇn tr×nh bµy râ ®iÒu kiÖn, c¸ch thøc, tr×nh tù…lµm ra s¶n phÈm và yêu cầu chất lợng đối với sản phẩm đó. - Lêi v¨n cÇn ng¾n gän, râ rµng. II. LuyÖn tËp. 1. Cho v¨n b¶n sau: C¸ch lµm mãn thÞt lîn kho tµu  Nguyªn liÖu: ThÞt vai sÊn : 1000g Níc m¾m, hóng l×u, x× dÇu. §­êng kÝnh : 20g . C¸ch lµm: Thịt lợn cạo, rửa sạch cho vào nớc đang sôi luộc qua, vớt ra để nguội, thái miếng b»ng bao diªm. Cho níc m¾m, x× dÇu (hoÆc níc hµng) vµo x«ng cïng víi níc l¹nh ®un s«i. Cho thịt vào đun sôi trở lại, hớt bọt, tiếp tục đun nhỏ lửa đến khi thịt chín nhừ có màu cánh gián, cho thêm đờng, húng lìu vào. Mở vung đun thêm, bao giờ nớc còn sền sệt là đợc. Múc thịt ra đĩa ăn kèm với các loại da.  Yªu cÇu c¶m quan: Mµu s¾c: cã mµu c¸nh gi¸n, bãng. Th¬m mïi hóng l×u, ngät, mÆn. ThÞt nhõ, nguyªn miÕng, kh«ng n¸t cßn mét Ýt sèt s¸nh. a. Tìm những đặc điểm về bố cục của vă bản. b. Nhận xét về lời văn và cách diễn đạt trong văn bản. 2. Chọn một trong hai đề sau: a. H·y giíi thiÖu c¸ch lµm mãn bón ch¶. b. Hãy thuyết minh về cách làm đồ chơi cho các em bé bằng các nguyên liệu đơn giản. Ngµy so¹n : Ngµy d¹y: TiÕt 58,59,60. Cñng cè C©u trÇn thuËt A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: - Củng cố kiến thức về câu trần thuật (đặc điểm, chức năng). - RÌn kÜ n¨ng nhËn biÕt, sö dông c©u trÇn thuËt trong qu¸ tr×nh giao tiÕp, t¹o lËp v¨n b¶n. B. Néi dung. I. KiÕn thøc cÇn n¾m. - Câu trần thuật không có đặc điểm hình thức của các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, c¶m th¸n. - Thường dùng để kể, thông báo, nhận định, miêu tả…Ngoài ra, câu trần thuật còn dùng để yêu cầu, đề nghị hay bộc lộ cảm xúc… - Khi viết, câu trần thuật thường kết thúc bằng dấu chấm, nhng đôI khi nó có thể kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than hoÆc dÊu chÊm löng.. 27 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> II.LuyÖn tËp. 1. C¸c c©u sau ®©y cã ph¶i lµ c©u trÇn thuËt kh«ng ? V× sao? a. ¥ quª t«i d¹o nµy cÊm hót thuèc l¸. b. ThÇy gi¸o b¶o h«m nay thÇy vÒ sím. c. Cảnh nhà đã thế, mẹ đành dứt tình với con! d. Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ! e. Chø «ng lÝ t«i th× kh«ng cã quyÒn d¸m cho chÞ khÊt mét giê nµo n÷a! 2. Xác định mục đích của các câu trần thuật sau: a. Vào đêm trớc ngày khai trờng của con, mẹ không ngủ đợc. b. Con là một đứa trẻ nhạy cảm. c. BÇu trêi trong v¾t, kh«ng mét gîn m©y. d. M×nh tªn lµ Lª Thu Th¶o, häc sinh líp 8B. e. Bạn cứ chuẩn bị đi, mình sẽ đợi. g. V× giã thæi nªn l¸ bay. (a.kể , b.nhận xét , c.tả , d.giới thiệu , e.đề nghị, hứa hẹn , g.giải thích) 3. Cho biết những câu chứa từ hứa sau đây thực hiện mục đích gì? a. – Em để nó ở lại - giọng em ráo hoảnh - Anh phải hứa với em không bao giờ để chóng nã ngåi c¸ch xa nhau. Anh nhí cha? Anh høa ®i. - Anh xin høa. ( høa1, høa2: yªu cÇu høa3: høa ) 4.§Æt c©u trÇn thuËt. 5. Viết một đoạn văn (7-10 câu). Xác định câu TT và cho biết mđ. 6.Kể lại một câu chuyện mà em đã được học hoặc đọc thêm và xác địnhcác kiểu câu mà em đã được học.. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 61,62,63 *LuyÖn nãi , kÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp mt¶ , biªñ c¶m *¤n tËp, thùc hµnh C©u ghÐp TiÕt 61,62 :. LuyÖn nãi , kÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp mt¶ , biªñ c¶m A. Mục tiêu cần đạt:. Gióp HS: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m, kÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp miªu t¶ biÓu c¶m - Rèn kĩ năng diễn đạt, trình bày một vấn đề trước tập thể. B. Néi dung: I.Yªu cÇu: - Chọn ngôi kể phù hợp (ngôi thứ nhất hoặc ngôi thứ ba) trước khi nói hoÆc viÕt kiÓu bµi. - Khi nói cần nói to, lưu loát, dễ nghe. Có đổi giọng khi xuất hiện yếu tè miªu t¶, biÓu c¶m trong bµi nãi. II. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1.Cã c©u chuyÖn vui sau: Cô giáo đặt câu hỏi như sau với học sinh A: 28 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - Em đã bao giờ thực hiện theo câu nói: “Có công mài sắt có ngày nên kim” ch­a? Häc sinh A nhanh nh¶u tr¶ lêi: - D¹, ch­a bao giê ¹! C« gi¸o ng¹c nhiªn: “T¹i sao vËy?” Häc sinh A tr¶ lêi: - Th­a c«, v× lµm nh­ thÕ l©u l¾m nªn em ®i mua kim cho nhanh ¹ ! GV cho đại diện từng tổ lên trước lớp thi kể. Các tổ nhận xét đánh giá bài cña nhau. GV cho ®iÓm. Bµi tËp 2.Cho phÇn v¨n b¶n tù sù sau: MiÒn §Êt §á xÝch l¹i gÇn m·i. §­êng ®i chuyÓn dÇn tõ mµu c¸t ng¶ sang màu nâu nhạt, và đến ngày thứ tư thì đỏ hẳn lên. Đất Đỏ không còn xa chóng t«i n÷a. Tên đất nghe sao như nỗi đắng cay lắng đọng, như mồ hôi, như màu cờ hoà chan với máu. Miền đất rất giàu mà đời người thì lại rất nghèo. Xưa nay, máu không khi nào ngơi tưới đẫm gốc cao su. Tôi biết đó là một miền đất anh hùng như mọi miền đất khác của Tổ quốc. Tại đó có một người con gái chết rồi mà bất tử. Người con gái vẫn còn sống mãi trong bài hát ngîi ca nh­ mét kØ niÖm r­ng r­ng: “Mïa hoa lª-ki-ma në, quª ta miÒn Đất Đỏ…” Hôm nay, lời ca đó đang mấp máy trên môi chúng tôi khi cầm súng tiến về nơi đã sinh ra người nữ anh hùng thời kháng Pháp. (Anh §øc) Hãy kể thành lời phần văn bản tự sự trên và cho biết: Tác giả đã sử dụng ng«i kÓ nµo? Ng«i kÓ Êy cã thuËn lîi g× cho viÖc sö dông kÕt hîp yÕu tè miªu t¶ vµ yÕu tè biÓu c¶m? (- Khi kể chú ý biểu đạt cảm xúc thực sự nhạp vai vào nhân vật “tôi” để bµy tá nh÷ng suy nghÜ trong lßng m×nh. - Dựa vào đại từ “tôi”, “chúng tôi” xác định được ngôi kể thứ nhất số ít và sè nhiÒu. - T¸c dông cña ng«i kÓ; trùc tiÕp gîi t¶ h×nh ¶nh thiªn thiªn vµ bµy tá nh÷ng suy nghÜ,c¶m xóc ®ang diÔn ra trong lßng m×nh). Bµi tËp 3.TËp kÓ ®o¹n truyÖn tõ “Vµo n¨m häc cuèi cïng……ch©n trêi xa th¼m biªng biÕc kia” (TrÝch Hai c©y phong cña Ai-ma-t«p, Ng÷ v¨n 8 tËp I) theo ng«i kÓ thø nhÊt sè nhiÒu (chó ý chi tiÕt miªu t¶ vµ biÓu c¶m). Bµi 4. ViÕt mét ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. ->tr×nh bày miệng trước lớp TiÕt : 63 ¤n tËp, thùc hµnh C©u ghÐp A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: - Củng cố kiến thức đã học về câu ghép, cách nối các vế câu ghép. - NhËn diÖn, ph©n tÝch ®­îc c©u ghÐp, t¸c dông cña nã trong v¨n b¶n. - Rèn kĩ năng tạo lập câu ghép hiệu quả trong diễn đạt.. .. B. Néi dung. I. KiÕn thøc c¬ b¶n. Cho HS nh¾c l¹i: 1 .Kh¸i niÖm c©u ghÐp: - Cã tõ 2 côm C – V trë lªn. C¸c côm C-V kh«ng bao nhau. 29 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - Mçi côm C-V lµ mét vÕ c©u. 2. C¸ch nèi c¸c vÕ c©u: a. Dïng tõ cã t¸c dông nèi. - Nèi b»ng mét QHT: (vµ, cßn, song, nh­ng, råi hay….) VD: L·o/ kh«ng hiÓu vµ t«I/ cµng buån l¾m. Vî t«I/ kh«ng ¸c nh­ng thÞ/ khæ qu¸ råi. Trời/ nổi gió rồi một cơn mưa/ập đến. - Nèi b»ng cÆp QHT. +NN( V×….nªn…) +§K( NÕu…th×….) + TP ( Tuy….nh­ng…) +TT( Kh«ng nh÷ng….mµ…) ………… - Nối bằng cặp phó từ hay đại từ: Cµng…cµng cã…míi bao nhiªu…bÊy nhiªu Chưa…đã ai….nÊy VD.Người ta vừa mở miệng nói anh đã cắt ngang. Bạn A càng nói mọi người càng chú ý. Lớp đóng góp bao nhiêu tôi đóng góp bấy nhiêu. b. Kh«ng dïng tõ nèi.( Gi÷a c¸c vÕ c©u dïng dÊu phÈy, dÊu chÊm phÈy, dÊu hai chÊm). VD:- Chång t«i ®au èm, «ng kh«ng ®­îc phÐp hµnh h¹. -Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt cay cay. - Đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh dã cố để lại cho anh trọn vÑn; cô thµ chÕt chø kh«ng chÞu b¸n ®i mét sµo. Bµi tËp 1.Ph©n tÝch c©u ghÐp vµ t×m quan hÖ gi÷a c¸c vÕ c©u: a. Dù chúng có cao đến đâu đi chăng nữa, đứng xa cũng khó lòng trông ®­îc nh­ng t«i th× bao giê còng c¶m biÕt ®­îc chóng, lóc nµo còng nh×n râ. b. Chỉ khác là với một thanh niên Mỹ, một đô la mua một bao thuốc lá là một khoản tiền nhỏ còn đối với một thiếu niên Việt Nam, muốn có 15.000đ mua một bao 555- vì đã hút thì phải hút sang- thì chỉ có một cách là trộm cướp. c. MÆc dï non mét n¨m rßng mÑ t«i kh«ng göi cho t«i lÊy mét l¸ th­, nh¾n người thăm tôi lấy một lời và gửi cho tôi một đồng quà nhưng đời nào lòng thương yêu và kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến. Bµi tËp 2.ViÕt mét ®o¹n v¨n(7-10) c©u cã dïng Ýt nhÊt mét c©u ghÐp kÓ vÒ sù viÖc mét cËu bÐ (c« bÐ) th¶ con chim nhá vÒ bÇu trêi tù do. Bài tập 3.Dùng các câu đơn sau tạo thành câu ghép (có thể dùng QHT cần thiết để nối các vế câu). a. Bố mẹ thương con nhiều lắm. b. Con cÇn cå g¾ng h¬n n÷a. c. Trêi h«m nay m­a to. d. Hằng ngày con thường giúp đỡ mọi người. 30 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> e. Em nªn mÆc ¸o m­a mµ ®i häc. f. Giã thæi m¹nh. g. Nước sông lên to quá. h. Nh÷ng c©y míi trång khã mµ sèng ®­îc. Bài tập 4.Xác định các câu ghép trong đoạn trích sau đây: Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biÕt ghi vµ ngµy nay t«i kh«ng nhí hÕt. Nh­ng mçi lÇn thÊy mÊy em nhá rôt rè núp dưới nón mẹ lần đàu tiên đi đến trường ,lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôidẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.( Thanh TÞnh) Bµi tËp 5. Trong nh÷ng c©u sau c©u nµo lµ c©u ghÐp, c©u nµo kh«ng ph¶i lµ c©u ghÐp? V× sao? a. ThØnh tho¶ng kh«ng cã viÖc lµm, l·o b¾t giËn cho nã hay ®en nã ra ao t¾m. b. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngáng ®Çu lªn. c. HuÕ cßn næi tiÕng víi nh÷ng mãn ¨n chØ riªng Hóª míi cã. d. Từ đèo Hải Vân mây phủ,chúng ta nghe tiếng sóng biển rì rào. e. Nơi chúng em đứng, mọi người đều trông rất rõ. g. Hắn làm nghề ăn trộm nên hắn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiÖn qu¸.<CG> Bµi tËp 6.ViÕt ®o¹n v¨n giíi thiÖu mét lo¹i c©y quÝ ë quª em cã sö dông Ýt nhÊt mét c©u ghÐp (7-10 c©u). Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 64,65,66 * Cñng cè: C¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh (tiÕp theo) * ¤n tËp, thùc hµnh dÊu c©u TiÕt 64: Cñng cè: C¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh A.Mục tiêu cần đạt. Gióp HS: - Kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ v¨n thuyÕt minh, c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh. - Cã ý thøc häc hái, t×m hiÓu, vËn dông tri thøc n©ng cao kÜ n¨ng viÕt v¨n thuyÕt minh. - RÌn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n, kÜ n¨ng viÕt bµi v¨n thuyÕt minh. B. Néi dung. I. KiÕn thøc cÇn n¾m. Cho HS nh¾c l¹i: 1. Để làm tốt bài văn thuyết minh, người viết cần làm gì?. 31 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> (Cần quan sát, tìm hiểu sự vật, hiện tượng cần thuyết minh, nhất là phảI nắm bắt được bản chất, đắc trưng của chúng. Dùng các phương pháp thuyÕt minh thÝch hîp, ng«n tõ chÝnh x¸c, dÔ hiÓu) 2. Có những phương pháp thuyết minh nào? (Nêu định nghĩa, giải thích, liệt kê, nêu ví dụ, dùng số liệu, so sánh, phân tÝch, ph©n lo¹i…) 3. Bè côc cña bµi v¨n thuyÕt minh: - MB: giới thiệu đối tượng thuyết minh. - TB: trình bày cấu tạo, đặc điểm, lợi ích…của đối tượng. - KB: bày tỏ thái độ đối với đối tượng. II.LuyÖn tËp. Bài tập1. Cho dàn ý của đề văn thuyết minh về con mèo như sau: a. Mèo là động vật bốn chân thuộc lớp thú, mình nó khoác bộ lông dày mượt mà. Bộ lông ấy có thể màu đen trắng ( mèo khoang) có thể màu tro (mèo mướp) và cũng có khi là 3 màu khác nhau ( mèo tam thể) . b. Mèo có bộ ria mép dài, trắng như cước. Nó cũng là trợ thủ giúp mèo bắt chuột trong đêm. c. Khi mọi người đi ngủ, màn đêm buông xuống là lúc mèo bắt đầu hoạt động. d. Ngoài bộ ria nhạy bén, tai và mũi mèo cũng góp phần quan trọng, đắc biệt là tai mèo nghe được mọi cử động của chuột. e. Mèo cử động nhẹ nhàng, sinh con, nuôi con rất khéo. Nó thể hiện rõ nét vÒ t×nh mÉu tö. *H·y nhËn xÐt vÒ tr×nh tù ý. *Dùa vµo tr×nh tù ý trªn viÕt thµnh ®o¹n v¨n hoµn chØnh giíi thiÖu vÒ con mÌo. Bài tập 2. Hãy thuyết minh về một thứ đồ dùng của gia đình: chiếc phích nước.  Mét nhãm HS dù kiÕn dµn ý bµi viÕt nh­ sau: - Cách bảo quản phích nước: + §Ó chç an toµn, tr¸nh va ®Ëp, r¬i vì. + Chú ý cách rửa ruột phích khi đóng cặn can-xi ở đáy phích. - Cấu tạo của phích nước: + Vá phÝch, tay cÇm. + Ruét phÝch, nót phÝch. - Tác dụng của phích nước: PhÝch cã thÓ gi÷ nãng ®­îc bao l©u, tiÖn lîi nh­ thÕ nµo? a. Em có đồng ý với dàn ý trên không? Vì sao? b. H·y söa vµ bæ sung theo ý em. c. Dựa vào dàn ý đã sửa, viết bài thuyết minh hoàn chỉnh.. ¤n tËp, thùc hµnh dÊu c©u. TiÕt 65,66. A.Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: - Củng cố kiến thức về các dấu câu đã học: dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm, dÊu ngoÆc kÐp. 32 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - LuyÖn ph¸t hiÖn, ®iÒn dÊu vµ nªu c«ng dông cña 3 lo¹i trªn. - Cã ý thøc sö dông hiÖu qu¶ 3 lo¹i dÊu nµy trong giao tiÕp. B.Néi dung. I. KiÕn thøc c¬ b¶n. GV cho HS nh¾c l¹i vÒ c«ng dông cña 3 lo¹i dÊu. 1. Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết minh, bæ sung thªm). 2. Dấu hai chấm dùng để: - Đánh dấu (báo trước) phần giải thích, thuyết minh cho một phần trước đó. - Đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp (dùng với dấu ngoặc kép) hay lời đối thoại (dùng với dấu gạch ngang). 3. Dấu ngoắc kép dùng để: -§¸nh dÊu tõ ng÷, c©u, ®o¹ndÉn trùc tiÕp. - Đánh dấu từ ngữ đước hiểu theo nghĩa đắc biệt hay có hàm ý mỉa mai. - §¸nh dÊu tªn t¸c ph¶m, tê b¸o, tËp san…®­îc dÉn. II. LuyÖn tËp. Bài tập 1. Nói rõ tác dụng của dấu hai chấm trong các trường hợp sau: a. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất : lòng tôi thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay. b. ThØnh tho¶ng nghe tiÕng quan phô mÉu gäi : “§iÕu, mµy”; tiÕng tªn lÝnh thưa : “Dạ” ; tiếng thầy đề hỏi : “Bẩm, bốc” ; tiếng quan lớn truyền : “Ư”. KÎ nµy : “B¸t s¸ch ! ¡n”. c. Con lín lªn con biÕt lÏ råi: Nước mất nhà tan, đời khổ thế Không làm nô lệ đứng lên thôi. d. Kính gửi: Thầy Hiệu trưởng Trường THCS Ba Đình. (§¸nh dÊu bé phËn:C©u a: gi¶i thÝch, c©u b: lêi dÉn trùc tiÕp, c©u c-d: bæ sung) Bài tập 2.Thêm dấu thích hợp trong những trường hợp sau: a. Lan bạn tôi rất tự tin khi đứng lên phát biểu trước mọi người. b. Ngay sau chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, t«i lµm thuª ë Pa-ri, khi th× lµm cho một cửa hàng phóng đại ảnh, khi thì vẽ “đồ cổ mĩ nghệ Trung Hoa” do một xưởng của người Pháp làm ra. c. Sau nữa, việc săn bắt thứ “vật liệu biết nói” đó, mà lúc bấy giờ người ta gọi là “chế độ lính tình nguyện” danh từ mỉa mai một cách ghê tởm đã g©y ra nh÷ng vô nhòng l¹m hÕt søc tr¾ng trîn. d. Tªn Hu©n kÓ l¹i cho t«i nghe c¸i chÕt cña Hiªn mét c¸ch thµnh thùc, cã trêi mµ hiÓu ®­îc t¹i sao h¾n l¹i tá ra thµnh thùc nh­ vËy. e. Một tờ báo Thái Lan đã gọi cầu thủ trẻ tuổi nhất đội tuyển Việt Nam 18 tuổi Phạm Văn Quyến như vậy trước khi vào giải. Bài tập 3. Các trường hợp sau thiếu dấu câu nào? Hãy bổ sung. a. Bµi H¹t g¹o lµng ta cña TrÇn §¨ng Khoa lµ mét bµi th¬ hay. b. Trong một đêm đầy phong độ, thủ thành O.V.Chin-ni-cop mua đứt các có sót cña In-ten. 33 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> c. Chúng đề xướng nào là văn nghệ chủ quan, viễn kiến hay nào là triết lí duy linh. Bµi tËp 4.ViÕt mét ®o¹n v¨n (7-10 c©u) hoÆc mét c©u chuyÖn ng¾n cã dïng 3 lo¹i dÊu trªn.. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 67,68,69. Rèn chính tả, diễn đạt(Tiếp). A.Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: - Được rèn luyện chính tả, hình thành thói quen viết đúng chính tả khi lµm bµi - Có ý thức diễn đạt gãy gọn, đúng ngữ pháp, tránh những lỗi diễn đạt thông thường. B. Néi dung. Bài tập 1. Chép đúng chính tả đoạn văn sau: Anh chµng cã c¸i mÆt tr«ng d¬ d¸ng thËt. MÆt g× mµ nÆng ch×nh chÞch như mặt người phù, da như da con tằm bủng, lại lấm tấm đầy những tàn nhang. C¸i tr¸n ng¾n ngñn, ng¾n ngïn, l¹i gå lªn. §«i m¾t th× hÝp l¹i nh­ m¾t lîn sÒ. M«i në cong lªn, bÞt gÇn kÝn hai c¸i lç mòi con con, khiÕn anh ta thë khò khè. Nhưng cũng chưa tệ bằng lúc anh ta cười. Bởi vì lúc anh cười thì cái trán chau chau, đôi mắt đã híp lại híp thêm, hai mí gần như dính tịt lại với nhau, môi càng lớn thêm lên, mà tiếng cười toàn bằng hơi thở, thoát ra khìn khịt. Trời đất ơi! Cái mặt ấy dẫu cho mỗi ngày rửa ba lượt xà phòng, bà cựu tr«ng thÊy vÉn cßn buån möa. Huèng chi anh chµng l¹i bÈn gím, bÈn ghª. (Lang RËn – Nam Cao) Bài tập 2. Phát hiện và sửa lỗi diễn đạt trong các câu sau: a. Khu nhµ nµy thËt lµ hoang mang. b. Trong dßng v¨n häc hiÖn thùc ViÖt Nam, Nam Cao lµ mét c©y bót suÊt s¾c. c. Trong tác phẩm (Tắt đèn) của Ngô Tất Tố đã thể hiện thật sinh động tình cảnh khốn cùng của người nông dân trước cách mạng. d. Qua bài thơ “Quê hương” đã gửi gắm nỗi nhớ ra riết cái làng chài ven biÓn tØnh Qu¶ng ng·i cña «ng. Bài tập 3.Chép lại đọan văn sau khi đã sửa lỗi diễn đạt: Cuộc đời lão Hạc là một chuỗi những đau khổ và bất hạnh. Một kiếp đời chao chát và đắng cay. Vợ mất sớm, một mình lão gà chống nuôi con trong cảnh đói nghèo, lam lũ, những mong con khôn lớn trưởng thành làm chỗ lương tựa lúc ốm đau, khi tuổi già. Nhưng hạnh phúc nhỏ nhen ấy đã không đến với lão.Không đủ tiền cưới vợ, anh con trai phẫn chí bỏ nhà đi đào vàng. C¶nh chia ly cña cha con l·o h¹c kh«ng hÑn ngµy sum häp, l·o H¹c mÊt vî 34 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> nay l¹i mÊt con. C¶nh khæ vËt chÊt hoµ trong nçi ®au tinh thÇn thµnh dßng lÖ chảy trong trái tim chờ đợi khắc khoải của người cha. Đoạn văn sau khi đã sửa lỗi: Cuộc đời lão Hạc là một chuỗi những đau khổ và bất hạnh. Một kiếp đời chua chát và đắng cay. Vợ mất sớm, một mình lão gà trống nuôi con trong cảnh đói nghèo, lam lũ, những mong con khôn lớn trưởng thành làm chỗ nương tựa lúc ốm đau, khi tuổi già. Nhưng hạnh phúc nhỏ nhoi ấy đã không đến với lão. Vì không đủ tiền cưới vợ, anh con trai phẫn chí bỏ đi đồn điền cao su. C¶nh chia ly cña cha con l·o H¹c kh«ng hÑn ngµy sum häp. L·o H¹c mÊt vî nay l¹i mÊt con. C¶nh khæ vËt chÊt hoµ trong nçi ®au tinh thÇn thµnh dòng lệ chảy trong trái tim chờ đợi khắc khoải của người cha. Bµi tËp 4.ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt c« bÐ b¸n diªm. +§­a cho b¹n chÊm bµi cña m×nh , cßn m×nh chÊm bµi cña b¹n vµ söa lçi chÝnh t¶ cho nhau. RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch, c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc(tiÕp) A.Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: - Củng cố lại những kiến thức đã học về bài thơ. Nắm vững những nét tiªu biÓu vÒ néi dung, nghÖ thuËt bµi th¬. - Rèn kĩ năng đọc, hiểu, cảm thụ thơ. B.Néi dung.. Nhí rõng. *V¨n b¶n : I. KiÕn thøc c¬ b¶n. 1. Néi dung: - Tác giả mượn lời con hổ bị nhốt ở vườn bách thú để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghét thực tại tầm thường, tù túng và niềm khao khát tự do m·nh liÖt. - Khơi gợi lòng yêu nước thầm kín của người dân mất nước thuở ấy. 2. NghÖ thuËt: - Bót ph¸p l·ng m¹n. - H×nh ¶nh th¬ giµu chÊt t¹o h×nh. - Ng«n ng÷ vµ nh¹c ®iÖu phong phó, giµu søc biÓu c¶m. II. LuyÖn tËp. 1. §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬. 2. Dïng lêi v¨n cña m×nh chuyÓn v¨n b¶n tõ thÓ th¬ sang v¨n xu«i. Con hổ nằm trong cũi sắt vườn bách thú. Trong cảnh tù hãm vô cùng cay đắng, chúa sơn lâm uất hận muốn cắn nát, nhai vụn những uất ức , căm hờn đã tÝch tô chÊt chøa bÊy l©u. N¨m th¸ng dÇn tr«i qua, chóa s¬n l©m cã bao giê nguôi nỗi nhớ rừng, nhớ thuở tung hoành ở vương quốc mình ngự trị. Nhớ 35 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> rõng lµ hæ nhí nh÷ng kØ niÖm chãi läi mét thêi vµng son, mét thêi oanh liÖt. Chúa sơn lâm nhớ đêm, nhớ ngày, nhớ bình minh, nhớ chiều tà, nhớ suối, nhớ trăng, nhớ cảnh giang san trong màn sương rừng, nhớ chim hót tưng bừng lúc b×nh minh. Nhí mÆt trêi gay g¾t trong kho¶nh kh¾c hoµng h«n. Cµng nhí rõng bao nhiªu chóa s¬n l©m cµng uÊt hËn, ch¸n ghÐt c¶nh sèng thùc t¹i bÊy nhiêu. Bởi thực tại ấy là những cảnh vật tầm thường, nhỏ bé, tẻ nhạt vô vị, vô nghĩa. Trước thực tại đau đớn, hổ chỉ biết thả hồn mình theo giấc mộng về vương quốc tự do ngày nào. 3. Tóm lược đại ý của bài thơ bằng một câu văn? (Sự u uất, căm hờn và niềm khao khát tự do mãnh liệt của con hổ ở vườn bách thó). 4. Có người cho rằng đoạn 3 của bài thơ có thể coi bộ tranh tứ bình đẹp léng lÉy. Em h·y lµm râ nhËn xÐt trªn. Hs cÇn tr×nh bµy ®­îc: trong ®o¹n 3 cã 4 c¶nh, c¶nh nµo còng cã nói rõng hùng vĩ, tráng lệ với con hổ uy mghi làm chúa tể. Đó là cảnh “những đêm vàng bên bờ suối” hết sức diễm ảo với hình ảnh con hổ “say mồi đứng uống ánh trăng tan” đầy lãng mạn. Đó là cảnh “ngày mưa chuyển bốn phương ngàn” với hình ảnh hổ mang dáng dấp đế vương: “Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới”. Đó là cảnh “bình minh cây xanh nắng gội” chan hoà ánh sáng, rộn rã tiếng chim đang ca hát cho giấc ngủ của chúa sơn lâm. Và đó là cảnh “chiều lênh láng máu sau rừng” thật dữ dội với con hổ đang chờ đợi mặt trời “chết” để “chiếm lấy riêng phần bí mật” trong vũ trụ. Ơ cảnh nào núi rừng cũng mang vẻ đẹp vừa hùng vĩ vừa thơ mộng và con hổ cũng nổi bật lên với tư thế lẫm liệt, kiêu hùng, đúng là một chúa sơn lâm đầy uy lực.. * Cñng cè: ThuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc *LuyÖn viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh(tiÕp theo) TiÕt 73,74.. Cñng cè: ThuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n. häc A.Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: - Cñng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ v¨n thuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc. - RÌn kÜ n¨ng viÕt bµi v¨n thuyÕt minh. B. Néi dung. I. KiÕn thøc cÇn n¾m: - Muốn thuyết minh đặc điểm một thể loại văn học trước hết phải quan sát, nhận xét, sau đó khái quát thành những đặc điểm. - Khi nêu các đặc điểm, cần lựa chọn những đặc điểm tiêu biểu, quan trọng và cần có những ví dụ cụ thể để làm sáng tỏ những đặc điểm ấy. II. LuyÖn tËp. Bài tập 1. Cho hai đề văn sau: Đề 1 : Thuyết minh đặc điểm của thơ bốn chữ. Đề 2 : Thuyết minh đặc diểm của thơ lục bát. 36 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> a. Liệt kê tên một số văn bản thuộc hai thể thơ trên (đã học hoặc đọc thêm trong chương trình Ngữ văn lớp 6, 7). b. Quan sát và mô tả đặc điểm chính của mỗi thể thơ (về số câu, chữ, c¸ch gieo vÇn, ng¾t nhÞp) c. Lập dàn ý cho hai đề văn trên. Gîi ý. a. Một số bài thơ 4 chữ: Lượm (Tố Hữu)… Mét sè bµi th¬ lôc b¸t : C«n s¬n ca (NguyÔn Tr·i)… b. §Æc ®iÓm chÝnh cña mçi thÓ th¬: §Æc ®iÓm Th¬ bèn ch÷ Th¬ lôc b¸t Sè c©u, ch÷ Mçi dßng th¬ cã bèn ch÷, Dßng th¬ trªn 6ch÷, dßng th¬ không hạn định số câu thơ, dưới 8 chữ, không hạn định khæ th¬ trong mét bµi th¬. sè c©u th¬ trong mét bµi th¬. C¸ch gieo vÇn - VÇn ch©n: vÇn ch©n liÒn vµ C¸c tiÕng ë vÞ trÝ 1,3,5,7 vÇn ch©n c¸ch (gieo ë tiÕng kh«ng b¾t buéc theo luËt Bthø t­). T. Tiếng thứ 2 thường là - VÇn l­ng (gieo vÇn ë tiÕng thanh b»ng, tiÕng thø t­ thường là thanh trắc. Tiếng thø 2). thø 6 trong c©u lôc b¾t vÇn tiÕng thø 6 c©u b¸t, tiÕng thø 8 c©u b¸t b¾t vÇn tiÕng thø 6 c©u lôc. Ng¾t nhÞp Thường có nhịp chẵn (2/2). -Thường là nhịp chẵn: câu Cũng có những trường hợp lục 2/2/2, 2/4, 4/2. C©u b¸t(2/2/2/2, 2/4/2, ng¾t nhÞp lÎ. 4/4…) -Có trường hợp nhịp lẻ: d. LËp dµn ý.  MB: giíi thiÖu vÒ thÓ th¬ (cã thÓ kÌm thªm nguån gèc).  TB: - ThuyÕt minh vÒ luËt th¬: sè c©u, ch÷, c¸ch gieo vÇn, ng¾t nhÞp… - Nhận xét ưu điểm, nhược điểm (Lưu ý kèm theo ví dụ minh hoạ).  KB: Khẳng định sức sống của thơ. Bµi tËp 2. Cho bµi ca dao sau: Có thương thì thương cho chắc B»ng trôc trÆc th× trôc trÆc cho lu«n Đừng như con thỏ đứng ở đầu truông Khi vui giìn bãng, khi buån bá ®i. a.Quan sát và nhận xét về hiện tượng biến thể của thơ lục bát trong bài ca dao. Hiện tượng biến thể ấy có tác dụng nghệ thuật gì? b. ViÕt mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh vÒ sù s¸ng t¹o cña t¸c gi¶ d©n gian trong viếc sử dụng thể thơ lục bát để sáng tác ca dao.. LuyÖn viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh. TiÕt 75 A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS:. 37 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n thuyÕt minh: tri thøc trong v¨n TM, c¸c phương pháp TM, cách dựng đoạn … - RÌn kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh. B.Néi dung. I. KiÕn thøc cÇn n¾m: - Khi làm văn TM, cần xác định các ý lớn, mỗi ý lớn viết thành một ®o¹n v¨n. - Khi viết đoạn văn, cần trình bày rõ ý chủ đề của đoạn, tránh lẫn ý của ®o¹n v¨n kh¸c. - C¸c ý trong ®o¹n nªn s¾p xÕp theo thø tù cÊu t¹o cña sù vËt, thø tù nhân thức, thứ tự diễn biến sự việc trong thời gian trước sau hay theo thø tù chÝnh phô. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1. Cho phÇn v¨n b¶n sau: Cách hang Trống 2 km về phía tây bắc là hang Sửng Sốt trên đảo Bồ Hòn. Hang có hai ngăn. Ngăn ngoài vuông vức, vách dựng đứng phẳng lì. TrÇn vµ nÒn hang ph¼ng, nh½n nh­ l¸ng xi m¨ng. Toµn hang mµu xanh cÈm th¹ch, lo¸ng tho¸ng ®iÓm nh÷ng v©n däc hång nh¹t. Ng¨n trong h×nh hµm ếch, có năm khối đá giống hình năm ông tượng ở năm tư thế khác nhau. Giữa lòng hang một khối thạch nhũ trắng toát vươn lên uy nghi, mang dáng một vị tướng đời xưa khoác áo hoàng bào, ngồi trên lưng ngựa. Dưới ánh sáng mờ ảo, bàng bạc hơI nước, các măng đá, trụ đá trong hang giống hình người, súc vật, dường như sống dậy, đang cử động, khiến cho du khách bàng hoàng sửng sốt. a. H·y nhËn xÐt vÒ thø tù s¾p xÕp ý trong ®o¹n v¨n. b. Có thể đảo trật tự các câu trong đoạn văn được không? Vì sao? Gợi ý: các ý được sắp xếp theo trình tự hợp lí. Không nên đảo trật tự các câu văn trong đoạn. Nếu đảo tính lô-gic sẽ bị phá vỡ. Bµi tËp 2.ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh theo yªu cÇu sau: a. ThuyÕt minh vÒ néi dung t¸c phÈm “L·o H¹c” cña nhµ v¨n Nam Cao. b. ThuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè.. *Cñng cè C©u cÇu khiÕn (TiÕp) *LuyÖn tËp ThuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: - Củng cố kiến thức về câu cầu khiến (đặc điểm, chức năng). - RÌn kÜ n¨ng nhËn biÕt, sö dông c©u cÇu khiÕn trong qu¸ tr×nh giao tiÕp, t¹o lËp v¨n b¶n. B. Néi dung. I. KiÕn thøc cÇn n¾m. - Câu cầu khiến là câu có những từ cầu khiến như: hãy, đừng, chớ, đi, th«i, nµo…hay ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn. - Câu cầu khiến dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo… 38 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> - Khi viết, câu cầu khiến thường kết thúc bằng dáu chấm than, nhưng khi ý cÇu khiÕn kh«ng ®­îc nhÊn m¹nh th× cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm. II. LuyÖn tËp. 1. Xác định sắc thái ý nghĩa của các câu cầu khiến sau đây trong truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng: a. Giúp tôi với, cá ơi! Mụ vợ tôi nó mắng nhiều hơn và không để tôi yên chút nào. Mụ đòi một toà nhà đẹp. b. ¤ng l·o ¬i! §õng b¨n kho¨n qu¸. Th«i h·y vÒ ®i. T«i kªu trêi phï hé cho, ông sẽ được một cái nhà rộng và đẹp. c. Mµy h·y ®i t×m con c¸, b¶o nã tao kh«ng muèn lµm n÷ hoµng, tao muốn làm Long Vương ngự trên mặt biển, để con cá vàng hầu hạ tao và lµm theo ý muèn cña tao. 2. Trong các trường hợp sau đây: - Đốt nén hương thơm mát dạ người. H·y vÒ vui chót, mÑ T¬m ¬i! - Hãy còn nóng lắm đấy nhé! Em đừng mó vào mà bỏng thì khốn. a. C©u nµo lµ c©u cÇu khiÕn? b. Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a tõ h·y trong c©u H·y vÒ vui chót mÑ Tơm ơi! và câu Hãy còn nóng lắm đấy nhé! 3. Đặt 5 câu trần thuật, sau đó dùng các hình thức cần thiết để chuyển thµnh c©u cÇu khiÕn. 4. H·y viÕt mét ®o¹n v¨n (7-10 c©u) cã dïng Ýt nhÊt mét c©u cÇu khiÕn. Cho biÕt chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn Êy. TiÕt 77,78. LuyÖn tËp: ThuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh - A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: - Cñng cè kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ v¨n thuyÕt minh, c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét danh lam th¾ng c¶nh. - RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n thuyÕt minh. B. Néi dung. I KiÕn thøc cÇn n¾m: - Muốn viết bài văn TM về danh lam thắng cảnh tốt thì phải đến nơi thăm thú, quan sát hoặc tra cứu sách vở, hỏi han những người hiểu biết về nơi ấy. - Bài giới thiệu có bố cục đủ 3 phần. Lời giới thiệu có kèm theo miêu tả, bình luận thì sẽ hấp dẫn hơn. Tuy nhiên phải dựa trên cơ sở kiến thức đáng tin cậy và có phương pháp thích hợp. - Lêi v¨n cÇn chÝnh x¸c vµ biÓu c¶m. II. LuyÖn tËp. 1. Cho c¸c kiÕn thøc sau vÒ l¨ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh: - Khëi c«ng x©y dùng: 2- 9- 1973. - Địa điểm xây lăng: Lễ đài cũ ở Quảng trường Ba Đình- nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc Tuyên ngôn độc lập. - KiÕn tróc s­ hµng ®Çu cña Liªn X« trùc tiÕp thiÕt kÕ vµ thi c«ng. - Đồng bào cả nước ai cũng muốn góp công sức vào viếc xây lăng Bác. 39 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> - L¨ng B¸c ®­îc kh¸nh thµnh vµo ngµy 21- 8- 1978. - KiÕn tróc cña l¨ng gåm ba líp víi chiÒu cao 21,6m. Líp gi÷a lµ kÕt cấu trung tâm của lăng, nơi đặt thi hài Người. - Đường vào lăng có ba lối đi: đường Hùng Vương, đường Ngọc Hà, đường Đội Cấn. Giờ vào lăng theo ba lối này khác nhau để không bị dồn ứ người vào lăng viếng Bác… Dựa vào các kiến thức đã cho và hiểu biết của em sau khi vào lăng viếng B¸c, em h·y viÕt bµi thuyÕt minh vÒ l¨ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. 2. Viết một văn bản ngắn giới thiệu về danh lam thắng cảnh ở quê hương em (hoặc là nơi em đã từng có dịp đến thăm quan).. §äc thªm vÒ NhËt kÝ trong tï A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: - Có thêm kiến thức về tập Nhật kí trong tù để hiểu thêm về vị lãnh tụ kính yªu Hå ChÝ Minh. - Bồi dưỡng lòng yêu thơ Bác, niềm tự hào về Bác. Có ý thức sống và học tập theo gương Bác. B. Néi dung. 1. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: Th¸ng 8- 1942, Hå ChÝ Minh lªn ®­êng ®i Trung Quèc nh»m tranh thñ sù viện trợ quốc tế. Sau nửa tháng đi bộ, vừa tới Quảng Tây, Người bị bọn Tưởng Giới Thạch bắt giữ. Chúng đã giam cầm Người suốt 14 tháng, trải qua gần 13 huyÖn tØnh Qu¶ng T©y.Trong thêi gian nµy (8.1942 – 9.1943), Hå ChÝ Minh đã sáng tác tập Ngục trung nhật kí (Nhật kí trong tù) với hơn 130 bài thơ bằng chữ Hán. Đây là tập nhật kí bằng thơ thể hiện tư tưởng và tình cảm cao đẹp, tinh thần thép sáng ngời của người chiến sĩ cộng sản vĩ đại. 2. Mét sè nhËn xÐt vÒ tËp th¬: NhËn xÐt vÒ tËp th¬ nµy, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng viÕt: Con đọc trăm bài trăm ý đẹp Anh đèn toả rạng máI đầu xanh VÇn th¬ cña b¸c vÇn th¬ thÐp Mµ vÉn mªnh m«ng b¸t ng¸t t×nh. Mở đầu tập thơ, Người nói rõ quan điểm sáng tác thơ văn của mình: Ng©m th¬ ta vèn kh«ng ham Nh­ng v× trong ngôc biÕt lµm chi ®©y Ngµy dµi ng©m ngîi cho khu©y Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do Cã thÓ nãi tËp th¬ NhËt kÝ trong tï chÝnh lµ bøc ch©n dung tù ho¹ con người tinh thần Hồ Chí Minh. Tập thơ tràn ngập tinh thần nhân đạo rộng lớn và sâu xa. Bác ái ngại cho cảnh vợ đến thăm chồng trong ngục, thương người bạn tù nghèo, những người 40 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> phu làm đường quanh năm suốt tháng dãi gió dầm mưa, những người đi đường nghèo khổ, những em bé bị bọn TGThạch bắt.(GV đọc một số bài thơ) Tập thơ còn thể hiện lòng yêu thiên nhiên say đắm của nhà thơ.Một cánh chim, một chòm mây, ánh trăng …cũng làm người bồi hồi xúc động. Thêm vào đó là tinh thần lạc quan cách mạng, luôn ung dung mỉm cười trước mọi khó khăn của cuộc sống. (GV đọc một số bài thơ) 3.GV cã thÓ cho HS thµnh c¸c nhãm : - Thi đọc những bài thơ trong tập Nhật kí trong tù.(Đọc thuộc lòng) - Nªu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt bµi th¬. Qua bµi th¬ ta thÊy B¸c lµ người như thế nào? - Ph©n tÝch mét bµi th¬ mµ em thÝch nhÊt. Tæng kÕt v¨n häc líp 8 A- Mục tiêu cần đạt : - HS khái quát lại toàn bộ các tác phẩm , tác giả đã học ở lớp 8 phần văn bản : văn học Việt Nam , văn học nước ngoài . - Nªu nÐt chung nhÊt vÒ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c v¨n b¶n . LuyÖn cho HS kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù , ph©n tÝch c¸c nh©n vËt vµ c¸c t×nh tiÕt truyÖn . B- Nội dung cần đạt : I – V¨n b¶n nhËt dông : 1/ Kh¸i niÖm : - Văn bản nhật dụng là loại văn bản đề cập , bàn luận ,thuyết minh , tường thuịât , miêu tả , đánh giá về những vấn đề , những hiện tượng gần gũi , bức xúc với cuộc sống của con người và cộng đồng . - V¨n b¶n nhËt dông cã thÓ sö dông mäi thÓ lo¹i , mäi kiÓu v¨n b¶n . nh­ng ®iÓm quan trọng nhất với văn bản nhật dụng là chức năng , đề tài và tính cập nhật của văn bản .( Cập nhật có nghĩa là kịp thời , đáp ứng yêu cầu , đòi hỏi của cuộc sống hàng ngày , của cuộc sống hiện tại. Tính cập nhật thể hiện rõ ở đề tài : đề cập ,bàn luận ,thuyết minh , tường thuật ,miêu tả , đánh giá …những vấn đề của cuộc sống .) 2/ Néi dung : - Di tÝch lÞch sö . - Danh lam th¾ng c¶nh . - Quan hệ giữa thiên nhiên với con người . - Giáo dục , vai trò của người phụ nữ . - V¨n ho¸ . - Vấn đề về môi trường . - N¹n ma tuý , thuèc l¸ . - Dân số và tương lai của loài người . Tªn v¨n b¶n Néi dung PT biểu đạt Th«ng T¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× ni NghÞ luËn tinvềNgàyTrái Đất năm lông đối với môi trường .( Ngày 22-04 hành chính 2000 . – 2000 VN tham gia Ngµy Tr¸i §Êt ). ¤n dÞch thuèc l¸. vµ. T¸c h¹i cña thuèc l¸ ( kinh tÕ vµ T/M, nghÞ luËn søc khoÎ ) vµ biÓu c¶m. 41 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Bµi to¸n d©n sè. Mèi quan hÖ gi÷a d©n sè vµ sù ph¸t ThuyÕt minh vµ triÓn cña x· héi . nghÞ luËn. II Văn bản Nghị luận : ( Văn học trung đại – Văn học hiện đại ) - Chiếu dời đô ( Thiên đô chiếu ) Lý Công Uẩn – 1010. - Hịch tướng sĩ ( Dụ chư tì tướng hịch văn ) Trần Quốc Tuấn – trước 1285. - Nước Đại Việt ta ( Trích Bình Ngô đại cáo ) Nguyễn Trãi -1428. - Bµn luËn vÒ phÐp häc ( LuËn häc ph¸p ) La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp -1791. * Nguyªn t¸c : viÕt b»ng ch÷ H¸n . * Thể loại : Mỗi văn bản thuộc một thể loại khác nhau và tên thể loại thường được nêu ngay trong tên văn bản ; chiếu , hịch , cáo , tấu . ( Mỗi thể loại có những quy định riªng vÒ kÕt cÊu , vÒ lêi v¨n . * Giá trị nội dung : các văn bản nghị luận này không chỉ có giá trị văn chương mà còn về lịch sử , chính trị , tư tưởng . 1/ Chiếu dời đô ( Lý Công Uẩn) - Ban bố quyết định dời đô từ Hoa Lư ra thành Đại La , thể hiện tầm nhìn xa rộng , ý thức tự chủ và lòng tin vào sự lớn mạnh của đất nước , mở ra một thời kì phát triển , hưng thịnh của đất nước Đại Việt . 2/ Hịch tướng sĩ : ( Trần Quốc Tuấn ) - Hịch tướng sĩ là lời kêu gọi , răn dạy của vị chủ soái với các tì tướng trước nguy cơ xâm lược của quân Mông – Nguyên . Bài hịch biểu lộ tầm trí tuệ sâu sắc , tấm lòng yêu nước thiết tha , sự quan tâm thấu đáo đến các tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn – vị chỉ huy thống lĩnh quân đội trong hai cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên xâm lược . 3/ Nước Đại Việt ta : ( Nguyễn Trãi ) - Văn bản là phần đầu của bài Bình Ngô đại cáo do Nguyễn Trãi viết thay lời Lê Lợi , khi kết thúc thắng lợi cuộc chiến đấu chống ách thống trị nhà Minh , giành lại nền độc lập ( đầu năm 1428 ) . Bình Ngô đại cáo là bản Tuyên ngôn độc lập thứ hai , là một áng “ thiªn cæ hïng v¨n “,thùc sù lµ niÒm tù hµo m·i m·i cña d©n téc ta . - Đoạn trích Nước Đại Việt ta tập trung thể hiện quan niệm toàn diện , sâu sắc về quèc gia , d©n téc cïng víi niÒm tù hµo ch©n chÝnh vÒ truyÒn thèng lÞch sö , vÒ nÒn v¨n hiÕn cña d©n téc . 4/ Bµn luËn vÒ phÐp häc ( La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp ) -V¨n b¶n ®­îc trÝch tõ b¶n tÊu mµ «ng tr×nh lªn vua Quang Trung n¨m 1791. -Văn bản thể hiện quan niệm đúng đắn , tiến bộ về việc học và phương pháp học tập , khẳng định ý nghĩa và tầm quan trọng của việc học đối với sự thịnh suy của đất nước , của triều đại .  Gi¸ trÞ nghÖ thuËt : - Các văn bản nghị luận đã học đều là những mẫu mực về văn nghị luận ở từng thể lo¹i . - Mục đích và đối tượng nghị luận rõ ràng , hệ thống luận điểm chặt chẽ , lí lẽ và chøng cø cã søc thuyÕt phôc cao .. 42 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>