Giáo án Sinh học 12 - Tiết 38: Môi trường sống và các nhân tố sinh thái - Nguyễn Kim Hoa

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n sè 36 – Sinh häc 12 PhÇn b¶y: Sinh th¸i häc Chương I: cá thể và quần thể sinh vật Gi¸o ¸n sè: 38: môi trường sống và các nhân tố sinh thái Ngµy so¹n: / / Ngµy gi¶ng: / / A – ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: I – Môc tiªu bµi häc: Sau khi häc xong bµi, HS cÇn 1) VÒ kiÕn thøc: - Nêu được khái niệm MTS của sinh vật, các loại môi trường sống. - Phân tích được ảnh hưởng của 1 số nhân tố sinh thái vô sinh và hữu sinh của môi trường tới đời sống sinh vật - Nªu ®­îc kh¸i niÖm giíi h¹n sinh th¸i. Cho vÝ dô minh ho¹ - Nªu ®­îc kh¸i niÖm æ sinh th¸i, ph©n biÖt n¬i ë vµ æ sinh th¸i. LÊy vÝ dô minh ho¹ 2) Kü n¨ng: - Phân tích các yếu tố môi trường và xây dựng được ý thức bảo vệ môi trường thiªn nhiªn. 3) Thái độ: - Nhận thức đúng đắn về môi trường sống quanh ta và ý thức bảo vệ môi trường sống và các nhân tố sinh thái. II – ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn 1– Tµi liÖu: 1. Sinh häc 12 – s¸ch gi¸o viªn. 2. Gi¸o tr×nh Sinh th¸i häc – Vò Trung T¹ng 2– ThiÕt bÞ d¹y häc: - Gi¸o ¸n ®iÖn tö, phßng m¸y chiÕu (nÕu cã). - Tranh phãng to h×nh SGK vµ c¸c tµi liÖu liªn quan III – Träng t©m bµi häc: - Kh¸i niÖm vÒ MTS cña sinh vËt, ph©n biÖt 2 nhãm nh©n tè v« sinh vµ h÷u sinh của môi trường sống. - Kh¸i niÖm vÒ æ sinh th¸i vµ giíi h¹n sinh th¸i - Sự thích nghi của sinh vật với ánh sáng và nhiệt độ của môi trường sống. IV – Phương pháp: - Trùc quan, ph¸t vÊn, th¶o luËn, gîi më. B – TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: I – Më ®Çu: 1. ổn định tổ chức – Kiểm tra sỹ số lớp 2. KiÓm tra bµi cò: - Sau bµi kiÓm tra 1 tiÕt, kh«ng kiÓm tra II – Vào bài mới : GV đặt vấn đề “:…” NguyÔn Kim Hoa. 1 Lop12.net. THPT Ng« QuyÒn.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n sè 36 – Sinh häc 12 Néi dung kiÕn thøc I – Môi trường sống và các nhân tố sinh th¸i * MTS : - TÊt c¶ c¸c yÕu tè xung quanh sinh vËt - Tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tới SV - ảnh hưởng tới sự tồn tại, sinh trưởng, hoạt động của sinh vật * C¸c lo¹i MTS: - MT đất: - MT nước: - MT trªn c¹n: - MT sinh vËt: * Nh©n tè sinh häc (nh©n tè sinh th¸i): Tất cả các nhân tố MT có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới đời sống sinh vật - NTVS: Nh©n tè vËt lý vµ ho¸ häc cña MT xung quanh SV - NT hữu sinh: + TG hữu cơ trong đất + Mèi quan hÖ SV – SV (quan träng lµ con người). II – Giíi h¹n sinh th¸i vµ æ sinh th¸i 1) Giíi h¹n sinh th¸i - Là khoảng giá trị xác định của 1 NTSH mà tại đó SV tồn tại, phát triển ổn định theo thêi gian. + Kho¶ng thuËn lîi: SV thùc hiÖn chøc n¨ng sèng tèt nhÊt + Kho¶ng chèng chÞu: øc chÕ cho ho¹t động sinh lý của SV. 2) æ sinh th¸i - KN: Là không gian ST mà ở đó tất cả c¸c NTST cña MT n»m trong giíi h¹n ST cho phép loài đó tồn tại và phát triển. - Ph©n biÖt n¬i ë vµ æ sinh th¸i NguyÔn Kim Hoa. 2 Lop12.net. Hoạt động của thầy và trò * Hoạt động 1: Tìm hiểu về môi trường sống và các nhân tố sinh thái * GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ ph¸t vÊn - Môi trường sống là gì ? + HS:… (GV cung cÊp th«ng tin: SNC – Mçi loài SV đều có MTS sống đặc trưng… - Có những loại môi trường sống nào? + HS:… (GV cung cÊp TT vÒ c¸c lo¹i m«i trường – SNC và SGV) - Nh©n tè sinh th¸i (nh©n tè sinh häc) lµ g×? + HS:… - GV giíi thiÖu vÒ c¸c yÕu tè thuéc NTVS vµ NTHS vµ c¸c th«ng tin æ sung (SGV) * GV tÝch hîp néi dung BVMT: ¶nh hưởng trực tiếp của nhân tố vô sinh à hữu sinh trong MTS tới đời sống SV, con người có ảnh hưởng lớn * Hoạt động 2: Tìm hiểu về Giới hạn sinh th¸i vµ æ sinh th¸i * GV sử dụng sơ đồ giới hạn sinh thái về nhiệt độ cá rô phi và phát vấn:. - Giíi h¹n ST? Kho¶ng thuËn lîi? Kho¶ng chèng chÞu? * GV bæ sung TT: - SNC. GV yªu cÇu HS lÊy ®­îc c¸c VD kh¸c. (TK SCB) * GV yêu cầu HS đọc kn – ổ sinh th¸i trong sgk. - Ph©n biÖt n¬i ë vµ æ sinh th¸i * GV bæ sung th«ng tin vµ VD: SNC + THPT Ng« QuyÒn.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n sè 36 – Sinh häc 12 SGV III – Sù thÝch nghi cña SV víi MT sèng 1) ThÝch nghi cña SV víi AS a/ §èi víi thùc vËt - Hình thái: Thường mọc cong về phía AS - Sinh trưởng và phát dục: Khi IAS tăng  QH của cây đạt CĐ vào buổi trưa và sau đó giảm dần - Dùa vµo nhu cÇu AS kh¸c nhau chia TV + Nhãm c©y ­a s¸ng: L¸ dµy, xanh nh¹t +Nhãm c©y ­a bãng: L¸ máng, xanh ®Ëm + Nhãm c©y chÞu bãng: Ph¸t triÓn ®­îc c¶ nh÷ng n¬i giµu AS vµ n¬i Ýt AS b/ Đối với động vật - Giúp ĐV định hướng được trong không gian - ảnh hưởng tới ST – PD của ĐV - ĐV thích nghi với các chế độ AS khác nhau + Nhóm ĐV ưa hoạt động ban ngày : chịu được giới hạn rộng độ dài sóng, I và thêi gian chiÕu s¸ng. + Nhóm ĐV ưa hoạt động ban đêm: sống trong hang, đất hoặc đáy biển sâu 2) Thích nghi của SV với nhiệt độ - ảnh hưởng đến hình thái và sinh thái cña SV - ảnh hưởng tới tốc độ của các quá trình sinh lý trong c¬ thÓ SV - Theo th©n nhiÖt, chia §V: + §¼ng nhiÖt + BiÕn nhiÖt - Quy tăc thích nghi của SV với nhiệt độ MT * Quy tắc về kích thước cơ thể (QT Becman) - ĐV hằng nhiệt ở vùng ôn đới có kích thước lớn hơn vùng nhiệt đới ấm áp. * Quy tắc về kích thước các bộ phận: tai, ®u«i, chi… cña c¬ thÓ - ĐV hằng nhiệt sống ở vùng ôn đới có tai, ®u«i vµ c¸c chi < vïng nãng  Tỷ lệ S/V giảm theo nhiệt độ NguyÔn Kim Hoa. 3 Lop12.net. * Hoạt động 3: Tìm hiểu về sự thích nghi cña SV víi 1 sè nh©n tè trong môi trường * GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK - GV ®­a ra c¸c VD  HS tù rót ra sù ảnh hưởng của AS đến các mặt của đời sèng thùc vËt (SCB) - GV: Dựa vào đâu để phân biệt các nhãm c©y: ¦a s¸ng, ­a bãng, chÞu bãng? LÊy VD? * GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK - GV ®­a ra c¸c VD  HS tù rót ra sù ảnh hưởng của AS đến các mặt của đời sống động vật (SCB) - GV: Dựa vào đâu để phân biệt các nhóm động vật ưa hoạt động ban ngày, ưa hoạt động ban đêm? Lấy VD?. * GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ chỉ ra các mặt trong đời sống của sinh vật chịu sự ảnh hưởng của nhiệt độ (TK – SCB & SNC) - Ph©n biÖt §V: + §¼ng nhiÖt + BiÕn nhiÖt lµ dùa vµo ®©u? - GV giíi thiÖu vÒ quy t¾c Becman vµ quy t¾c sau đó yêu cầu HS thực hiÖn lÖnh – sgk. + HS: Lấy được các VD tương tự * GV tÝch hîp néi dung BVMT : RÌn luyÖn kü n¨ng, ph©n tÝch c¸c yÕu tè môi trường và xây dựng ý thức bảo vệ MT thiªn nhiªn. THPT Ng« QuyÒn.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n sè 36 – Sinh häc 12. III. Cñng cè: - Nh¾c l¹i kiÕn thøc träng t©m, cÇn nhí cña bµi - §äc phÇn ghi nhí. - Tr¶ lêi c©u hái: IV. DÆn dß: - Tr¶ lêi tiÕp c©u hái Trang 154 & 155 - SGK. - Đọc trước bài “Quần thể sinh vật và mối quan hệ giữa các cá thể” Ngµy th¸ng n¨m 200 Ký duyÖt cña TTCM. V. Rót kinh nghiÖm bµi gi¶ng: ………………………………………………………………………………………. ……………..………………………………………………………………………... ….………………………...…………………………………………………………. ..…….…………………………………...…………………………………………... ….………………………...………………………………………………………….. NguyÔn Kim Hoa. 4 Lop12.net. THPT Ng« QuyÒn.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>