Giáo án bồi dưỡng Ngữ văn 8 - Phần 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: th¸ng. n¨m 2005. Ngµy d¹y:. th¸ng. n¨m 2005. TuÇn 1 - Bµi 1, tiÕt 1. V¨n b¶n. T«i ®i häc. .. A. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh c¶m nhËn ®­îc: 1. Những cảm xúc chân thật, trong sáng của tuổi thơ ngày đầu cắp sách đến trường. Đó là những kỷ niệm được nhớ mãi trong cuộc đời mỗi con người. - Tình cảm tha thiết của tác giả đối với tuổi thơ, bạn bè, mái trường quê hương thân yêu. 2. Trong truyện hiện đại, có thể gia tăng các yếu tố miêu tả, biểu cảm để tạo nên sức gợi c¶m nhÑ nhµng, thÊm thÝa nh­ t¸c phÈm cña Thanh TÞnh. B. Tiến trình thực hiện các hoạt động dạy- học: I. KiÓm tra vÒ nÒn nÕp chuÈn bÞ bµi ®Çu n¨m cña häc sinh. II. Bµi míi: Lêi vµo bµi: II. Tiến trình tổ chức các hoạt động: Hoạt động 1: Đọc - Chú thích văn bản. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt Gv gọi Hs đọc chú thích (*) SGK. HS đọc SGK phần chú thích. I. §äc - Chó thÝch: ? Em hãy cho biết đôi điều đáng - Thanh Tịnh: (1911 - 1988), quê 1. Tác giả: chó ý vÒ t¸c gi¶ v¨n b¶n? t¹i HuÕ, tõng d¹y häc råi tham gia 2. V¨n b¶n: lµm b¸o, viÕt v¨n. - Sáng tác của ông toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm êm dịu trong trÎo. ? V¨n b¶n chóng ta häc h«m nay ®­îc rót tõ t¸c phÈm nµo cña nhµ - TËp Quª mÑ (1941). - XuÊt xø: Quª mÑ. v¨n? ? Nhan đề tập truyện ngắn ấy có - Hs có thể nói được: viết về kỷ đem đến cho em ấn tượng chung niệm thân thiết, gắn bó đối với tuổi nh­ thÕ nµo? thơ, gia đình, quê hương... GV bæ sung: Sinh ra vµ lín lªn gi÷a thiªn nhiªn HuÕ th¬ méng vµ trÇm lÆng, t©m hồn được nuôi dưỡng bởi âm điệu da diÕt, ngät ngµo cña nh÷ng ®iÖu hß m¸i nh×, m¸i ®Èy, cña nh÷ng khúc dân ca trữ tình đằm thắm Nam ai, Nam b×nh..., bëi thÕ ch¨ng mµ những sáng tác của Thanh Tịnh đều thÊm ®Ém chÊt th¬, chÊt nh¹c. Bªn c¹nh th¬, v¨n xu«i Thanh TÞnh ®em đến cho người đọc những tình cảm trong trÎo vµ ªm dÞu, gieo vµo t©m hån chóng ta nh÷ng xóc c¶m thanh lành, vừa ngậm ngùi buồn thương võa ngät ngµo quyÕn luyÕn. TÊt c¶ b¾t nguån tõ mét tÊm t×nh lai l¸ng mến yêu dối với làng quê êm đềm, với những con người thôn quê rất Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> mùc hiÒn hoµ méc m¹c. T«i ®i häc lµ mét v¨n b¶n nh­ thÕ. Gv cùng học sinh đọc văn bản. Hs đọc văn bản theo ba phần. Trước khi đọc, lưu ý các em đặc điểm của văn Thanh Tịnh đòi hỏi một giọng đọc nhẹ nhàng, trầm bæng vµ da diÕt... ? Sau khi đọc văn bản...em hãy cho - Kỷ niệm ngày đầu tiên đi học - thể loại: truyện biÕt, c©u chuyÖn kÓ vÒ sù viÖc g×? cña chÝnh b¶n th©n nhµ v¨n. ng¾n mang yÕu tè håi ký. ? VËy, c©u chuyÖn gÇn víi mét thÓ - Håi ký, tù truyÖn. lo¹i v¨n b¶n nµo? (Gîi ý: kÓ vÒ nh÷ng kû niÖm s©u s¾c...) ? Như vậy, truyện được kể theo lời - Nhân vật tôi, đồng thời là nhân kÓ cña ai? Ai lµ nh©n vËt chÝnh? vật chính, vì sự việc xảy ra đối với nh©n vËt chÝnh vµ nh÷ng c¶m xóc ®­îc nh¾c l¹i còng lµ cña nh©n vËt nµy. ? Bên cạnh nhân vật này, còn có - Bà mẹ, ông đốc, những cậu học nh÷ng nh©n vËt nµo kh¸c? trß kh¸c. ? Diễn biến câu chuyện đã được kể - Theo dòng hồi tưởng của nhân - Bố cục: 2 phần. l¹i theo tr×nh tù nµo? vËt T«i: + Đoạn 1: từ đầu đến...buổi tựu trường: Hoàn cảnh khơi dậy hồi ức vÒ thêi nhá d¹i. + Đoạn 2: Tiếp đến...hết: diễn biến nh÷ng kû niÖm cña tuæi th¬ ngµy ®Çu ®i häc. ? Phần trọng tâm là phần nào? Phần - Phần 2, phương thức biểu đạt đó được diễn đạt bằng phương thực chính là tự sự. biểu đạt nào là chính? - Bên cạnh đó, còn có sự hỗ trợ cña miªu t¶ vµ biÓu c¶m. Gv nhấn mạnh: đấy là một đặc ®iÓm næi bËt cña c¸c s¸ng t¸c thuéc truyện hiện đại. Sự gặp gỡ hoà điệu của nhiều phương thức biểu đạt sẽ t¹o nªn søc l«i cuèn cña t¸c phÈm và tạo được những dư âm, ấn tượng đẹp đẽ trong tâm tưởng người đọc... Hoạt động 2: Đọc - Hiểu văn bản: 1. Hoµn c¶nh gäi vÒ kû niÖm tuæi th¬. ? Hoàn cảnh nào đã khơi dậy những - Cảnh vật thiên nhiên:Hằng năm, cảm xúc trong lòng người? cø vµo cuèi thu, l¸ ngoµi ®­êng rông nhiÒu vµ trªn kh«ng cã nh÷ng đám mây bàng bạc... - C¶nh sinh ho¹t: MÊy em bÐ rôt rÌ theo mẹ đến trường Lop8.net. 1. Hoµn c¶nh gäi vÒ tuæi th¬. C¶nh thiªn nhiên: đẹp, trong trÎo, dÔ gîi c¶m xóc....

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Đó là một cảnh như thế nào trong - Cảnh đẹp, trong trẻo và đặc biệt - Tâm trạng: nao c¶m nhËn cña em? là thơ mộng, đáng yêu dễ khơi gợi nức: xôn xao, vui những tình cảm, cảm xúc trong sướng, cảm động. lòng người. ? Cïng víi c¶nh vËt, theo em yÕu tè nµo cña c©u v¨n më ®Çu gãp phÇn tác động đến tình cảm của người đọc?. - C©u v¨n dµi h¬i, ©m ®iÖu dµn tr¶i, mªnh mang rÊt phï hîp víi cách biểu đạt tâm trạng và khơi gợi sự đồng cảm của người đọc.. ? C©u v¨n ng©n nga t¹o nÒn nh¹c tr÷ tình dẫn người đọc được nhập tâm vµo dßng håi øc cña nh©n vËt T«i. Đối với Tôi, kỷ niệm buổi tựu trường ®Çu tiªn Êy cã ý nghÜa ra sao? ? Em c¶m nhËn ®­îc g× tõ h×nh ¶nh nµy?. - Nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy n¶y në trong lßng t«i nh­ mÊy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. - ®©y lµ h×nh ¶nh so s¸nh gãp phÇn cô thÓ ho¸ mét c¶m xóc vÒ kû niÖm Êu th¬ võa trong s¸ng, võa đẹp đẽ, kỷ niệm dường như làm sáng bừng lên trong tâm tưởng của con người dẫu đã trưởng thành.. ? C¸ch viÕt c©u giµu chÊt nh¹c chÊt th¬ Êy gÇn gòi víi giäng v¨n cña một tác giả nào các em đã học trong chương trình Ngữ Văn 7? (Một bài tuú bót...) Lèi viÕt Êy theo em cã t¸c - HS nhËn thÊy: gÇn gòi víi lèi viÕt động ra sao đến người đọc? cña Th¹ch Lam. => §ã lµ nÐt dÔ nhËn thÊy trong c¸c nhµ v¨n l·ng m¹n cña v¨n häc hiÖn - HS tù béc lé ý kiÕn riªng. đại Việt Nam hồi đầu thế kỷ XX, lối viết đề cao cảm xúc, chú trọng tới nhạc điệu của lời văn, đặc biệt thích hîp trong viÖc diÔn t¶ nh÷ng t×nh c¶m, c¶m xóc tinh tÕ vµ nh¹y c¶m của tâm hồn con người. Lối viết này còng nhanh chãng t¹o ®­îc sîi d©y tình cảm nối kết người đọc đến với tâm hồn người viết để sẻ chia, đồng ®iÖu... 2. Kû niÖm vÒ ngµy ®Çu tiªn ®i häc. ? Theo em, hồi ức về quá khứ đã được - Đoạn 1: Buổi mai hôm ấy...trên kÓ l¹i theo tr×nh tù nµo? ChØ ra c¸c ngän nói: c¶m nhËn trªn ®­êng đoạn văn tương ứng với các trình tự tới trường. - Đoạn tiếp đến được nghỉ cả Êy? ngµy n÷a: c¶m nhËn khi ë s©n trường. - §o¹n cßn l¹i: C¶m nhËn khi vµo trong líp häc. HS đọc lại phần hồi ức thứ nhất. a. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? Kỷ niệm ngày đầu đến trường của nh©n vËt t«i g¾n liÒn víi kh«ng gian, thêi gian nµo? ? V× sao kh«ng gian vµ thêi gian Êy l¹i trë thµnh kû niÖm trong t©m trÝ cña nh©n vËt?. - Thêi gian: Buæi s¸ng cuèi thu... - Kh«ng gian: trªn con ®­êng lµng dµi vµ hÑp. - §ã lµ thêi ®iÓm vµ n¬i chèn th©n thuéc, gÇn gòi, g¾n liÒn víi tuổi thơ của tác giả ở quê hương. - §ã lµ thêi ®iÓm vµ kh«ng gian chøng kiÕn gi©y phót lÇn ®Çu được cắp sách tới trường. - Tác giả yêu mến quê hương tha thiÕt. ? Đi trong không gian và thời gian - Con đường này đã quen đi lại quen thuéc Êy, c¶m gi¸c cña cËu bÐ l¾m lÇn nh­ng lÇn nµy tù nhiªn T«i ra sao? thÊy l¹.... ? Còn có những chi tiết nào tương tự - Tôi không lội qua sông thả diều như thế cho chúng ta thấy được sự đổi như thằng Quý và không đi ra thay đáng chú ý ở nhân vật Tôi? đồng nô đùa như thằng Sơn nữa. - T«i thÊy m×nh trang träng vµ đứng đắn. ? V× sao l¹i cã c¶m gi¸c nh­ thÕ? => Dấu hiệu đổi khác trong tình c¶m vµ nhËn thøc cña chó bÐ ngày đầu đến lớp: thấy mình như lớn lên, như đổi khác, việc học hµnh cã ý nghÜa lín lao, quan träng, vµ con ®­êng lµng còng v× vËy mµ nh­ bÐ nhá ®i, nh­ míi mÎ h¬n. ? NHìn những đứa trẻ đang tự tin và - ghì thật chặt hai quyển vở mới tng tăng đến trường, nhân vật tôi còn trên tay và muốn thử sức mình tự cã suy nghÜ vµ cö chØ ra sao? cầm bút thước => Có chí học tập ngay tõ ®Çu, võa rÊt rôt rÌ, l¹ lÉm, ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ t©m tr¹ng Êy? võa rÊt h¸o høc, muèn ®­îc tù mình đảm nhiệm việc học, không muèn thua kÐm b¹n bÌ. ? VËy, trong nh÷ng c¶m nhËn míi mÎ - Yªu b¹n bÌ, thÝch häc tËp... trên con đường đến trường, nhân vật Tôi đã bộc lộ điểm gì đáng mến? b. Cảm nhận khi ở sân trường. §äc thÇm ®o¹n v¨n b¶n tiÕp theo, tr¶ lêi c©u hái ? Cảnh sân trường Mỹ Lý hiện ra trước mắt chú bé có gì nổi bật?. - Dày đặc cả người, người nào cũng áo quần sạch sẽ, gương mặt sáng sủa, vui tươi => đông đúc, rộn rã và đẹp đẽ.. ? Trước cảnh tượng lạ lùng, mới mẻ - Lo sợ vẩn vơ, giống như các Êy, chó bÐ cã c¶m gi¸c ra sao? bạn, bỡc ngỡ đứng nép bên người th©n, chØ d¸m nh×n mét nöa hay bước đi từng bước nhẹ... ? Tâm trạng ấy đã được tác giả cụ thể Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> trong h×nh ¶nh so s¸nh nµo? Theo em, - H×nh ¶nh so s¸nh: nh­ con chim những cảm giác ấy có được diễn tả đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời ch©n thùc hay kh«ng? V× sao? réng muèn bay nh­ng cßn ngËp ngõng e sî.... §ã lµ nh÷ng c¶m gi¸c rÊt ch©n thực, bởi mỗi người khi lần đầu tiên bước chân đến trường học, nhất là trước kia không có đi học mẫu giáo trước, việc làm quen với môi trường mới càng là điều bỡ ngỡ đối với học trò. ? C¶m gi¸c Êy cµng t¨ng khi nghe håi trèng b¸o vµo líp. Em h·y nªu lªn các biểu hiện cụ thể đã được tác giả hồi tưởng lại? ? Em c¶m nhËn ®­îc diÒu g× ë h×nh ảnh các cậu học trò nhỏ đó? ? Trong niÒm bèi rèi, võa håi hép sî hãi vừa xúc động của đám học trò, chúng ta thử xem những người thầy giáo đã được hiện ra như thế nào ?. - C¶m thÊy m×nh ch¬ v¬, vông vÒ lóng tóng, hai ch©n cø dÒnh dµng m·i, hÕt co l¹i duçi, toµn th©n run run... - Ngây thơ, hồn nhiên, đáng yªu... - Ông đốc: lời nhắc nhở nhẹ nhàng và đầy tình cảm, nhìn bằng cặp mắt hiền từ và cảm động, thậm chí khi thấy các trò thút thít khóc hoặc còn lưu luyến người nhà thì ông nhẫn nại tươi cười đứng chờ - Thầy giáo: trẻ tuỏi, gương mặt tươi cười đang đón chúng tôi trước cửa lớp. - Quý trọng, tin tưởng, biết ơn sâu sắc.. ? Như vậy, hình ảnh về những người thÇy ®­îc gi÷ l¹i trong håi øc rÊt râ nét ấy đã nói lên diều gì về thái độ của nhà văn đối với những người thầy ®Çu tiªn cña m×nh? GV: NHư vậy, hồi trống vang lên đã nh­ nh÷ng thanh ©m l¹ lïng míi mÎ làm xao động tâm hồn trong trẻo của đứa trẻ lần đầu đến lớp, khép lại qu·ng thêi vông d¹i hoµn toµn tù do vµ më ra kho¶ng trêi réng lín h¬n, mªnh m«ng h¬n vµ còng trµn ngËp ý nghÜa h¬n: qu·ng ngµy ®i häc… c. C¶m nhËn trong líp häc Gọi HS đọc đoạn cuối văn bản. ? Vì sao trong khi sắp hàng đợi vào lớp học, nh©n vËt t«i l¹i c¶m thÊy "trong thêi th¬ Êu, t«i ch­a lÇn nµo thÊy xa mÑ nh­ lóc nµy"?. HS đọc đoạn văn bản. - Vì tôi bắt đầu cảm thấy được sự độc lập của m×nh khi ®i häc. - Bước vào lớp học là bước vào thế giới riêng của lứa tuổi mình, không có mẹ để vòi vĩnh, dùa dÉm nh­ khi cßn ë nhµ.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ? Những cảm giác mà nhân vật tôi có được - Một mùi hương lạ xông lên trong lớp. Trông khi bước chân vào trong lớp học là gì? h×nh g× trªn têng còng thÊy hay hay...nh×n bµn ghª chç t«i ngåi vµ tù l¹m nhËn lµ vËt cña riªng mình...nhìn người bạn chưa hề quen biết nhưng kh«ng hÒ cã c¶m gi¸c xa l¹... ? Em thö lý gi¶i vµ rót ra nhËn xÐt vÒ nh÷ng - HS tù béc lé b»ng chÝnh c¶m gi¸c cña c¸c em c¶m gi¸c Êy cña nh©n vËt t«i? vÒ lÇn ®Çu tiªn ®i häc cña m×nh. => §ã lµ nh÷ng t×nh c¶m rÊt tù nhiªn, trong sáng được nảy nở đối với bạn bè, với trường líp. ? Trong khi ấy, một con chim con liệng đến - Hs nhận thấy ý nghĩa trước hết: cánh chim bên cửa sổ, hót mẫy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh đồng nội gợi nhắc đến những kỷ niệm hồn bay cao. Hình ảnh ấy có ý nghĩa ra sao đối nhiên, tinh nghịch khi còn tự do hoàn toàn, với tâm hồn đứa trẻ và trong việc thể hiện chạy nhảy nô đùa trên đồng ruộng. chó ý cña nhµ v¨n ? - Cánh chim còn gợi liên tưởng đến tâm trạng rụt rè bỡ ngỡ của chú bé ngày đầu tiên đến trường, đồng thời mở ra niềm tin vào ngày mai: từ ngôi trường này, chú bé sẽ như con chim non kia tung c¸nh bay vµo bÇu trêi cao réng cña ­íc m¬... ? Nh­ng, tiÕng phÊn g¹ch m¹nh trªn b¶ng đen của người thầy đã đưa tâm hồn thơ ngây Êy quay trë vÒ víi c¶nh thËt. H×nh ¶nh "vßng tay lªn bµn ch¨m chØ nh×n thÇy viÕt vµ lÈm nhẩm đánh vần đọc..." cho ta biết thêm điều g× vÒ nh©n vËt T«i? GV b×nh, chuyÓn.. - Yªu thiªn nhiªn , yªu tuæi th¬ nh­ng còng đồng thời yêu việc học hành, có ý thức đối với việc học, với sự trưởng thành của bản thân m×nh.. III. §äc- hiÓu ý nghÜa v¨n b¶n. ? TRong sự đan xen của các phương thức, theo em, phương thức nào trội lên để làm thµnh søc truyÒn c¶m nhÑ nhµng mµ thÊm thÝa cña v¨n b¶n?. - Nổi trội nhất là phương thức biểu cảm: ghi l¹i nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në trong lòng người về ngày đầu tiên cắp sách đến trường.. ? Những cảm giác trong sáng ấy đọng lại - Chất thơ man mác bâng khuâng lan toả suốt trong nhµ v¨n vµ c¶ trong mçi chóng ta n÷a lµ thiªn truyÖn... g×? ? Điều đó cho ta thấy được nét đẹp nào trong - Tình yêu mến tuổi thơ, trân trọng thời thơ t©m hån cña nhµ v¨n? Êu, s¸ch vë, b¹n bÌ, thÇy gi¸o, t×nh c¶m ta thiết với người mẹ, với quê hương... - Giàu cảm xúc với tuổi thơ, với con người... ? NghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña nhµ v¨n cã g× - Muèn kÓ chuyÖn hay cÇn biÕt tr©n träng đáng để chúng ta học tập? những gì mình đã chứng kiến, đã trải qua, biết chän läc, cã rung c¶m s©u s¾c, m·nh liÖt - Ngôn ngữ chọn lọc, hình ảnh sống động... IV. Luyện tập:Bài tập số 2: Từ ấn tượng về bài văn vừa học, em hãy viết một bài văn ngắn ghi lại cảm xúc của mình trong buổi đến trường khai giảng lần đầu tiên. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. TuÇn 2 - Bµi 2, tiÐt 5, 6 V¨n b¶n. Trong lßng mÑ A. Két quả cần đạt: 1. Đồng cảm với nỗi đau tinh thần, tình yêu mãnh liệt, nồng nàn của chú bé Hồng đối với người mẹ đáng thương được biểu hiện qua ngòi bút hồi ký-tự truyện thấm đượm chất tr÷t×nh ch©n thµnh vµ truyÒn c¶m cña t¸c gi¶. 2. Tích hợp với phần Tiếng Việt ở bài Trường từ vựng, với phần Tập làm văn bài Bố cục của văn bản, đặc biệt sự sắp xếp các ý của phần thân bài. 3. rèn các kỹ năng phân tích nhân vật, khái quát đặc điểm tính cách qua lời nói, nét mặt, cö chØ,t©m tr¹ng; ph©n tÝch c¸ch kÓ chuyÖn kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn víi t¶ t©m tr¹ng, c¶m xóc b»ng lêi v¨n thèng thiÕt. Cñng cè hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i tù truyÖn - håi ký, cã thÓ so s¸nh víi bµi T«i ®i häc. 4. ChuÈn bÞ: tËp håi ký Nh÷ng ngµy th¬ Êu vµ ch©n dung nhµ v¨n Nguyªn Hång, bøc tranh minh ho¹ chó bÐ Hång n»m trong lßng mÑ. B. Tiến trình thực hiện các hoạt động dạy - học. I. KiÓm tra bµi cò: 1. Bµi T«i ®i häc viÕt theo thÓ lo¹i nµo? C¨n cø vµo ®©u? 2. Mét trong nh÷ng thµnh c«ng cña viÖc thÓ hiÖn t©m tr¹ng cña nh©n vËt trong bµi v¨n của Thanh Tịnh là biện pháp so sánh. Em hãy nhắc lại 3 hình ảnh so sánh mà theo em là đặc s¾c nhÊt vµ chØ ra c¸i hay cña nã. 3. §äc mét ®o¹n ng¾n mµ em thÝch trong v¨n b¶n T«i ®i häc. Nªu ý nghÜa chung cña bµi v¨n. II. Tiến trình tổ chức các hoạt động bài mới. Lời vào bài: Ai cũng có tuổi thơ với những vui buồn nhỏ dại, một quãng đời trôi qua không bao giờ trở lại. Đối với nhà văn Nguyên Hồng - con người có nhiều gắn bó với Hải Phòng, tuổi thơ phần nhiều là ký ức cay đắng tủi buồn và được ông kể lại trong cuốn hồi ký Những ngày thơ ấu với rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại (theo cách nói của Thạch Lam). Hôm nay, chúng ta sẽ cùng chia sẻ những rung cảm ấy đối với tác giả trong van bản trÝch tõ cuèn s¸ch tuæi th¬ kia: §ã lµ v¨n b¶n Trong lßng mÑ; h¼n c¸c em sÏ cã nhiÒu c¶m thông với tình cảnh đáng thương và tâm hồn nồng nà, mãnh liệt của chú bé Hồng đối với người mÑ khèn khæ.. Hoạt động 1: Hướng dẫn Đọc - Chú thích văn bản: Hoạt động của thầy Gv cùng HS đọc văn bản. - Yêu cầu cách đọc: Giäng chËm, t×nh c¶m, chó ý c¸c tõ ng÷ thÓ hiÖn ®­îc c¶m xúc thay đổi của nhân vật, nhất lµ cuèi ®o¹n trß chuyÖn víi người cô, đoạn tả cảnh chú brs Hång n»m trong lßng mÑ. + Giọng đay đả, riết róng ngọt nh¹t cña bµ c«. GV gọi HS đọc Chú thích (*) ? Em ®­îc biÕt nh÷ng ®iÓm g× đáng chú ý ở nhà văn Nguyên Hång?. Hoạt động của trò - Gợi ý trả lời. 1. §äc. + GV đọc mẫu đoạn 1. + HS đọc nối tiếp các phần. Nhận xét về cách đọc của bạn.. 2. T×m hiÓu chó thÝch: - HS dùa vµo SGK. GV chèt l¹i mÊy ®iÓm chÝnh: Nguyên Hồng là một nhà văn lớn của văn học hiện đại Việt Nam. ¤ng lµ t¸c gi¶ cña tiÓu thuyÕt næi tiÕng BØ vá, thµnh Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> c«ng khi míi 17 tuæi. Sau nµy lµ bé tiÓu thuyÕt sö thi 4 tËp Cửa biển viết về Hải Phòng những năm trước Cách mạng Tháng Tám. Tâm hồn nồng hậu và giầu yêu thương của nhà văn đối với con người và cuộc sống, nhất là người lao động nghèo khổ trong xã hội đã tạo nên một chất văn mang cảm xúc mãnh liệt. Ông được gọi là nhà văn của những người khèn khæ, lµ Macxim Gorky cña ViÖt Nam... ? Điều gì đã khiến Nguyên - Thời thơ ấu trải nhiều cay đắng đã trở thành nguồn cảm Hồng viết Những ngày thơ ấu? hứng cho Nguyên Hồng viết thành công cuốn tiểu thuyết hồi ký - tự truyện đầy cảm động. Tác phẩm gồm 9 chương, mỗi chương kể lại một kỷ niệm sâu sắc. ? Văn bản chúng ta học hôm - Chương 4. Gv có thể kể sơ lược chương 3 để học sinh nắm nay nằm trong chương nào? ®­îc néi dung. ? Lµ mét ®o¹n trÝch trong cuèn - Tù sù kÕt hîp víi biÓu c¶m vµ miªu t¶. håi ký - tù truyÖn, vËy, theo em văn bản này sẽ được diễn đạt bằng những phương thức nào? ? Ng«i kÓ ®­îc s­ dông thuéc - Ng«i thø nhÊt, nh©n vËt T«i, còng chÝnh lµ t¸c gi¶ tù kÓ l¹i ng«i thø mÊy? về cuộc đời mình một cách chân thành và trung thực. ? C©u chuyÖn ®­îc bÐ Hång kÓ +BÐ Hång bÞ h¾t hñi trong hai sù viÖc chÝnh. §ã lµ + BÐ Hång ®­îc gÆp mÑ khi mÑ vÒ th¨m. sù viÖc nµo? ? Theo mạch kể của nhân vật, - 2 đoạn: cuộc trò chuyện với bà cô trước ngày giỗ bố. văn bản có thể chia thành mấy (Từ đầu ....... người ta hỏi đến chứ) + Cuéc gÆp gì cña mÑ con bÐ Hång. phÇn? ( Cßn l¹i). Hoat động 2: Hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản. 1. BÐ Hång bÞ h¾t hñi. ?§äc thÇm phÇn ®Çu v¨n b¶n. - Mồ côi cha, mẹ do nghèo túng phải tha phương kiếm Cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc biệt? sống. Hai anh em Hồng sống nhờ nhà người cô ruột, không được yêu thương, thường bị hắt hủi. ? Cảnh ngộ ấy đã tạo nên thân phận bÐ Hång nh­ thÕ nµo? ? Theo dõi cuộc đối thoại giữa hai cô ch¸u, em thÊy, nh©n vËt C« t«i cã quan hệ ra sao đối với bé Hồng? ? NHân vật người cô hiện lên qua nh÷ng chi tiÕt, lêi nãi nµo?. - Cô độc, đau khổ, tủi buồn, luôn khao khát tình yêu thương của mẹ. - Quan hÖ ruét thÞt, gÇn gòi. - Cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi: Mày có muốn vào Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ mµy kh«ng? + Sao l¹i kh«ng vµo? Mî mµy ph¸t tµi l¾m, cãnh­ d¹o trước đâu. + Mµy d¹i qu¸, cø vµo ®i, tao ch¹y cho tiÒn tµu.... ? Vì sao nghe những lời lẽ ngọt ngào - Vì trong lời nói của người cô chứa đựng sự giả dối, như thế, bé Hồng lại cảm nhận trong mỉa mai, hắt hủi thậm chí độc ác dành cho người mẹ đó những ý nghĩ cay độc, những rắp đáng thương của Hồng. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> t©m tanh bÈn? ? Những lời lẽ ấy bộc lộ tính cách - Hẹp hòi, tàn nhẫn đối với cháu. như thế nào của người cô? ? Thái độc và lời lẽ vừa giả dối vừa mỉa mai ấy của cô đã tác động ra sao đến tâm hồn và tình cảm của bé Hång?. - Nhận ra ngay được ý nghĩa cay độc trong lời nói và vẻ mặt rất kịch của người cô; Nhắc đên mẹ tôi, cô tôi chỉ cố ý gieo rắc vào đầu chúng tôi những hoài nghi để t«i khinh miÖt vµ ruång rÉy mÑ t«i - Hai tiÕng "em bÐ" mµ c« t«i ng©n dµi ra thËt ngät, quả nhiên đã xoắn lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn. - Giá những cổ tục đã đầy đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ tôi quyết vò ngay lÊy mµ c¾n, mµ nhai, mµ nghiÕn cho kú n¸t vôn míi th«i.. ? Những câu văn cho ta thấy chúng - Phương thức biểu cảm là chủ đạo: bộc lộ trực tiếp và được diễn đạt theo phương thức nào? gợi cảm trạng thái tâm hồn đầy đau đớn của nhân vật Tác dụng ra sao trong việc kể đồng thời khơi dậy nỗi đồng cảm, xót xa ở người đọc. chuyÖn? ? Những dòng cảm xúc và suy nghĩ - Cô độc, bị hắt hủi; đồng thời cũng rất mực yêu thương mẹ, tâm hồn trong sáng, căm ghét cái xấu xa, Êy cho em hiÓu g× vÒ bÐ Hång? độc ác. ? Khi kể về cuộc đối thoại giữa người cô và bé Hồng, tác giả đã kết hợp sử dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? T¸c dụng của biện pháp đó?. - Nghệ thuật tương phản: đặt hai tính cách trái ngược nhau: người cô hẹp hòi và tàn nhẫn bao nhiêu thì tâm hån vµ t×nh c¶m cña bÐ Hång l¹i trong s¸ng, hån hËu giàu tình yêu thương bấy nhiêu. + Qua đó làm nổi bật tính cách đáng ghét của người cô và khẳng định tình mẫu tử đẹp đẽ, cao cả của bé Hồng.. Gv b×nh, chuyÓn. 2. Bé Hồng được gặp mẹ yêu thương ? Theo dõi phần thứ hai văn bản. Hãy HS đọc thầm phần hai văn bản. cho biÕt: Hình ảnh người mẹ bé Hồng hiện lên + Mẹ tôi về một mình mang theo rất nhiều quà bánh... qua nh÷ng chi tiÕt nµo? + mÑ t«i cÇm nãn vÉy t«i,,,kÐo tay, xoa ®Çu tt«i; lÊy vạt áo thấm nước mắt cho tôi + mẹ tôi không còm cõi xơ xác...Gương mặt mẹ tôi vẫntươi sáng với dôi mắt trong và nước da mịn, làm næi bËt mµu hång hai gß m¸> H¬i quÇn ¸o mÑ t«i vµ nh÷ng h¬i thë ë khu«n miÖng xinh x¾n nhai trÇu ph¶ ra lúc đo thơm tho lạ thường. ? Qua c¸i nh×n vµ c¶m xóc trµn ngËp yêu thương của người con, em thấy bé Hồng có một người mẹ như thế nµo?. - Hình ảnh người mẹ hiện lên thật sinh động, cụ thể, gần gũi, mang nét đẹp hoàn hảo, là biểu tượng cho tình yêu thương vô bờ bến. Trong tâm trí và trước mắt bé Hồng, vẻ đẹp của mẹ là bất biến, không gì có thể làm suy suyÓn hay phai nh¹t... ? Nhìn thấy mẹ, được mẹ yêu thương, - Tiếng gọi: Mợ ơi! Mợ ơi!... vỗ về, tình cảm của bé Hồng đối với + Hành động: Thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi và khi Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> mẹ đã được bộc lộ trực tiếp ra sao?. trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại. Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôithấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi lại mơn man khÊp da thÞt. - Suy nghĩ: phải bé lạivà lăn vào lòng mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, gãi rôm ở sống lưng cho mới thấy người mẹ có một sự êm dịu vô cùng. ? Chi tiết nào khiến em cảm động nhÊt vÌ t×nh mÑ con cña bÐ Hång?V× HS tù béc lé, nh×n chung c¸c em thÊy ®­îc sù xóc sao? động trong những chi tiết miêu tả hết sức chân thực béc lé nh÷ng c¶m xóc ch©n thµnh, m·nh liÖt, s¨u s¾c cña nh©n vËt qua ngßi bót giµu c¶m xóc cña Nguyªn Hång. ? Điều gì đã khiến bé Hồng không còn nhớ được mẹ đã hỏi gì và mình - Vì nỗi xúc động quá lớn, hạnh phúc quá bất ngờ, đột ngột khiến bé Hồng như sống trong giấc mơ đẹp, trong đã trả lời những gì với mẹ? tình yêu thương vô bờ bến, không còn ý thức cụ thể những gì đã diễn ra. =>Miªu t¶ rÊt chÝnh x¸c, ch©n thùc. ? Như vậy, câu chuyện được kể lại đã có sự hỗ trợ đắc lực nhất của phương - Phương thực biểu cảm, chủ yếu là biểu cảm trực tiếp: thức biểu đạt nào? Tác dụng của nó? thể hiện nỗ xúc động mãnh liệt, sâu sắc của tâm trạng nhân vật và khơi gợi những tình cảm sẽ chia, đồng điệu ở người đọc. ? NhËn xÐt cña em vÒ nh©n vËt BÐ -Néi t©m s©u s¾c, yªu mÑ m·nh liÖt, tha thiÕt, khao Hång? khát được yêu thương GV b×nh, chuyÓn.. Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu ý nghĩa văn bản. ? Qua văn bản Trong lòng mẹ, em biết được - Đó là một thân phận đau khổ, một đứa trẻ một con người như thế nào? sống trong tủi cực, song có tình yêu thương và lßng tin bÒn bØ, s©u s¾c dµnh cho mÑ, lu«n => Đó là nhân vật để lại nhiều ấn tượng đối khao khát đợc yêu thương với người đọc, khơi dậy những suy tư về số phận con người: Nghèo túng, cùng quẫn và cổ tục khắc nghiệt đã khiến cho người mẹ yêu con mà phải xa con kiếm sống, đứa con yêu mÑ l¹i ph¶i chÞu c¶nh h¾t hñi... .Tuy nhiªn, truyÖn còng gieo vµo lßng ta mét niÒm tin vÌ søc m¹nh bÊt diÖt cña t×nh mÉu tö... ? Câu chuyện kể mang lại nhièu cảm xúc và - Kể kết hợp với miêu tả, đặc biệt là biểu cảm. suy nghĩ, vậy em học được gì vè nghệ thuật kể - Nghệ thuật tương phản, so sánh... chuyÖn cña t¸c gi¶? III. LuyÖn tËp. 1. So s¸nh hai v¨n b¶n T«i ®i häc vµ Trong lßng mÑ? 2. Viết một đoạn văn ghi lại một cảm xúc, một ấn tượng sâu sắc nhất của em về mẹ. 3. Chuẩn bị bài: Tức nước vỡ bờ. Tóm tắt.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. TuÇn 3 - Bµi 3, tiÕt 9 V¨n b¶n. Tức nước vỡ bờ (trích Tiểu thuyết Tắt đèn) - Ngô Tất Tố A. Kết quả cần đạt. 1. Qua ®o¹n trÝch, thÊy ®­îc bé mÆt tµn ¸c, bÊt nh©n cña x· héi thù d©n nöa phong kiÕn trước CMT8 ở Việt Nam; tình cảnh khốn khổ cùng cực của người nông dân Việt Nam bị áp bức và vẻ đẹp tâm hồn, sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ của người phụ nữ nông dân; đồng thời cảm nhận được quy luật xã hội: có áp bức thì có đấu tranh như là quy luật của tự nhiên: tức nước vỡ bờ. 2. Nghệ thuật kể chuyện, dựng cảnh, tả người, tả việc đặc sắc của nhà văn NTT. 3. Tích hợp với phần Tiếng Việt ở bài Trường từ vựng, phần Tập làm văn ở bài Xây dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. 4. Rèn kỹ năng phân tích nhân vật qua đối thoại, cử chỉ và hành độn; qua biện pháp tương phản, kỹ năng đọc sáng tạo văn bản tự sự nhiều đối thoại, giàu kịch tính. 5. Chuẩn bị: Chân dung NTT, tác phẩm Tắt đèn. - Tóm tắt tác phẩm Tắt đèn. B. Tiến trình thực hiện các bước lên lớp. I. KiÓm tra bµi cò: II. Bµi míi: Lời vào bài: Số phận và vẻ đẹp của người nông dân đã từng dược bộc lộ trong các câu chuyện cổ tích của văn học dân gian. Đến văn học hiện đại chân dung ấy lại tiếp tục được toả sáng trong các trang viết của nhiều tác giả, trong đó có nhà văn Ngô Tất Tố. Dưới ngòi bút của ông, hình tượng những con người cùng khổ ấy đã hiện ra hết sức chân thực, không chỉ là tột cùng của khổ đau mà còn là biêu tượng đáng quý cho nhân cách và tâm hồn, nhất là sức sống mãnh liệt trong những con người khôn cùng ấy. Bài học hôm nay... Tiến trình thực hiện các hoạt động Dạy - Học:. Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh đọc - Chú thích văn bản. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - Gợi ý trả lời ? Tõ viÖc t×m hiÓu bµi ë nhµ, em HS nªu ®­îc: h·y nªu len vµi nhËn xÐt tiªu biÓu HS nªu ®­îc nh÷ng nÐt tiªu biÓu vÒ th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña t¸c gi¶. GV chèt: nhÊt vÒ nhµ v¨n Ng« TÊt Tè? + Thµnh c«ng trªn nhiÒu lÜnh vùc: khoa häc vµ b¸o chÝ, v¨n häc, lµ mét trong sè nh÷ng tªn tuæi tiªu biÓu nhÊt của văn học hiện thực phê phán cũng đồng thời là dịch gi¶ cña hµng tr¨m bµi th¬ §­êng ... + Tác phẩm chính: Tắt đèn, Lều chõng, Việc làng...đưa ông đến với vị trí đanh dự: là nhà văn của nông thôn ViÖt Nam. ? Văn bản chúng ta học hôm nay có - Tiểu thuyết Tắt đèn, chương XVIII. xuÊt xø tõ ®©u? ? TRước khi đi vào tìm hiểu văn - Truyện xảy ra vào mùa sưu thuế, tại làng Đông xá, bản, các em hãy đọc phần tóm tắt nông thôn Việt Nam trong thời kỳ xã hội thực dân nửa trong SGK, ch÷ in nhá. phong kiÕn. C©u chuyÖn x¶y ra trong thêi ®iÓm Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> nào? thời đại nào? GV nhÊn m¹nh thªm cho c¸c em hiểu phần nào về nạn sưu thuế đối với người nông dân trong xã hội cũ (liªn hÖ víi ý th¬ cña Tè H÷u: ¤i nhí nh÷ng n¨m nµo...) GV cho các em đọc phân vai, khuyÕn khÝch n¨m ®­îc tÝnh c¸ch nhân vật để đọc cho đúng ngữ điệu. ? Dùa vµo lý thuyÕt vÒ sù thèng nhất của chủ đè trong văn bản, cho biết, điều gì đã khiến người biên soạn chọn nhan đề văn bản là Tức nước vỡ bờ?. §äc v¨n b¶n. - Tiêu đè này đã thâu tóm chính xác nội dung: Chị Dậu bÞ ¸p bøc cïng quÉn, buéc ph¶i ph¶n øng, chèng l¹i cai lệ và tên người nhà lý trưởng, từ đó thể hiện đúng tư tưởng của văn bản; có áp bức là có đấu tranh.. ? Tõ tªn gäi cña v¨n b¶n, cã thÓ x¸c định nhân vật trung tâm của đoạn - Chị Dậu. trÝch nµy lµ ai? ? Chuyện Tức nước vỡ bờ của chị + Chị Dậu vừa phải lo tiền sưu vừa phải chăm sóc chồng DËu ®­îc diÔn ra ë mÊy sù viÖc ®au èm. chÝnh? §ã lµ nh÷ng sù viÖc nµo? + ChÞ DËu ®­¬ng ®Çu víi bän sai nha. ? Hai sự việc ấy tương đương với + Phần thứ nhất: từ đầu đến.......ngon miệng hay không. hai phÇn cña v¨n b¶n. Nªu bè côc? + PhÇn cßn l¹i. ? Theo em, h×nh ¶nh chÞ DËu ®­îc Sù viÖc thø hai v×: khắc hoạ rõ nét nhất ở sự việc nào? + Khi đương đầu với áp bức, tính cách ngoan cường của chÞ ®­îc béc lé. V× sao? + Hoµn c¶nh cïng cù khiÕn tinh thÇn ph¶n kh¸ng ®­îc kh¬i dËy m¹nh mÏ. GV b×nh, chuyÓn.. Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh Đọc - Hiểu văn bản. 1. ChÞ DËu ch¨m sãc chång ®au èm gi÷a mïa s­u thuÕ. ? Theo dâi phÇn tãm t¾t cèt truyÖn trong SGK, - Gi÷a vô s­u thuÕ c¨ng th¼ng. Nhµ nghÌo, chÞ hãy cho biết, Chị Dậu chăm sóc anh Dậu phải bán cả đứa con và đàn chó mới mđẻ cùng trong hoµn c¶nh nh­ thÕ nµo? gánh khoai cuối ucngf trong nhà mới đủ tiền sưu cho anh Dậu, cứu lấy ngườig chồng đang đau yếu mà lại bị đánh đập từ ngoài đình về. - Anh Dậu vẫn có nguy cơ bị bắt và đánh đập khi món tiền sưu đóng cho người em trai đã chÕt tõ n¨m ngo¸i cßn ch­a nép ®­îc. - Nhµ nghÌo, mét m×nh chÞ võa ph¶i lo toan con c¸i, ch¨m sãc chång ®au èm, võa nghÜ cách kiếm tiền để trả món nợ cho nhà nước. ? TRong tình cảnh ấy, chị Dậu đã chăm sóc - Cháo chín, chị bưng cháo ra giữa nhà, múc cho chång ra sao? la liÖt, qu¹t cho chãng nguéi. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> ? hình dung của em v con người chị Dậu qua những cử chỉ, lời nói đó? ? ViÖc chÞ DËu chØ cã b¸t g¹o ®i vay hµng xóm để chăm sóc người chồng đau yếu lại bị hµnh h¹ gi÷a mïa s­u thóª gîi cho em nh÷ng cảm nghĩ gì về tình cảnh của người nông dân nghÌo trong x· héi cò? Trong hoµn c¶nh Êy ta thấy họ có điểm gì đáng quý?. ? Khi kÓ vÒ sù viÖc chÞ DËu ch¨m sãc chång đau ốm, tác giả đã sử dụng biện pháp tương ph¶n. Hay chØ ra biÓu hiÖn cña biÖn ph¸p nµy?. ? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó?. - Rón rén bưng một bát cháo lớn đến chỗ chång n»m, dç dµnh... - ngåi xuèng bªn c¹nh xem chång ¨n cã ngon miÖng kh«ng. - Chị Dậu là người phụ nữ đảm đang, hết lòng với người thân, tính nết vốn dịu dàng, tình c¶m. - Cuéc sèng Êy kh«ng ph¶i chØ cña mét m×nh gia đình chị Dậu mà là cảnh ngộ chung của những người bần cố nông dưới chế độ cũ. Làm không đủ ăn, họ còn phải đương đầu với chång chÊt s­u thuÕ nÆng nÒ. §ã lµ cuéc sèng cïng cùc, bÞ bãc lét tµn tÖ, kh«ng cã lèi tho¸t. -Bộc lọ phẩm chất đáng quý: Giàu tình làng nghĩa xóm, giàu lòng yêu thương, nhất là sức chịu đựng dẻo dai, không gục ngã trước hoàn c¶nh khèn khã. - Tương phản giữa hình ảnh tần tảo, dịu dàng của chị Dậu, tình cảm gia đình, làng xóm ân cÇn, Êm ¸p víi kh«ng khÝ c¨ng th¼ng ®Çy ®e do¹ cña tiÕng trèng thóc thuÕ, tiÕng tï vµ... - T¸c dông: + Lµm næi bËt t×nh c¶nh khèn cïng qu©n b¸ch của người nông dân nghèo trong xã hội dưới ¸ch ¸p bøc cña thùc d©nphong kiÕn. + Làm nổi bật phẩm chất tốt đẹp của chị Dậu: bình tĩnh, can đảm, tình nghĩa.. GV b×nh, chuyÓn: NhÊn m¹nh nghÖ thuËt t¹o dựng bối cảnh để khắc hoạ nổi bật tính cách nhân vật và chủ đề của đoạn trích.. 2. Chị Dậu đương đầu với bọn cai lệ và người nhà lý trưởng. ? Trong phÇn thø hai, xuÊt hiÑn - Cai lÖ. những nhân vật đối lập với chị Dậu, trong đó nổi bật nhất là nhânvật nµo? ? Dựa vào chú thích, em biết gì về -Cai lệ tức là người đứng đầu tốp lính lệ, là tay sai đặc nh©n vËt nµy? lực của bọn thống trị, có nhiệm vụ tróc nã những người nghèo chưa nộp đủ tiền sưu thuế. Với những dân làng đông Xá nói rieng và người dân nói hcung, đó là hung thần ác sát, tha hồ đánh trói, bắt bớ, tác oai tác quái...nhất là khi đến kỳ sưu thuế. ? Thuế có thể hiểu là nghĩa vụ công - HS dựa vào chú thích (3) để hiểu. dân dối với nhà nước. Song, thuế s­u lµ thø thuÕ nh­ thÕ nµo? ? Đóng thuế vì sự có mặt của mình - Phi lý, bất công. Bọn quan lại đã bất chấp luật lệ và trong cuộc đời, hơn thế, gia đình tính lý để vơ vét, bóc lột người dân khố rách áo ôm. chị Dậu còn phải đóng sưu cho Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> người em trai đã chết từ năm ngoái Em nhận thấy đó là thứ thuế như thÕ nµo? ? Đến nhà chị Dậu, tên cai lệ đã có Là một tên tay sai mạt hạng song trước mặt người dân những lời nói và cử chỉ, hành động cùng khốn, cai lệ tha hồ tác oai tác quái: + Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn ra sao? khàn của người hút nhiều xái thuốc phiện: Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm hôm qua, còn sống đấy à? Nộp tiÒn s­u! Mau... + Trợn ngược hai mắt, quát: "Mày định nói cho cha mày nghe đấy à?..." + Giäng hµm hÌ: "Nó kh«ng cã tÒn ...dì ca nhµ mµy ®i, chöi m¾ng th«i µ?...Trãi cæ th»ng chång nã l¹i, ®iÖu ra đình kia... + Đùng đùng, giật phắt cái thừng...chạy sầm sập đến chỗ anh DËu....bÞch lu«n vµo ngùc chÞ DËu mÊy bÞch råi sÊn lại để trói anh Dậu. ? Em nhận xét gì về tính cách của - Hống hách, thô bạo, không thèm quan tâm đến tình tªn cai lÖ ? c¶nh khèn khæ, n·o nÒ vµ nh÷ng lêi van xin th¶m thiÐt của người vợ cũng như người chồng ốm yếu lề bề lệt bệt đến ngất xỉu. Đó không phải là con người nữa mà là một c«ng cô b»ng s¾t v« tri v« c¶m. ? Chi tiÕt cai lÖ bÞ chÞ DËu Ên dói ra cửa, ngã chỏng quèo trên mặt đất, miÖng vÉn cßn nham nh¶m thÐt trãi kÎ thiÕu s­u gîi cho em c¶m xóc vµ liên tưởng gì?. - Là một chi tiết lý thú, thể hiẹn rõ sự tầm thường, đáng khinh bỉ của "người nhà nước" trước sức mạnh của người đàn bà lực điền => hống hách quen bắt nạt, đe doạ kẻ yếu song thực chất hết sức hèn hạ, đáng cười.. ? NghÖ thuËt kh¾c ho¹ nh©n vËt cña Lùa chän nh÷ng chi tiÕt ®iÓn h×nh vÒ bé d¹ng, lêi nãi, hành động, để khắc hoạ tính cách nhân vật. nhµ v¨n thµnh c«ng chç nµo? ? Tõ nh©n vËt, cã thÓ hiÓu g× vÒ b¶n - Mét x· héi ®Çy rÉy bÊt c«ng, tµn ¸c. - Một xã hội có thể gieo rắc tai hoạ cho bất kỳ người dân chÊt x· héi cò ? lương thiện cùng khổ nào. - Một xã hội tồn tại trên cơ sở của các lý lẽ và hành động bạo ngược, mất hết tính người. ? Trước tên tay sai đáng ghét và bạo + Đầu tiên, trước thái độ hống hách, đe doạ, sỉ nhục của ngược, chị Dậu đã tìm mọi cách để tên cai lệ, chị Dậu vừa sự hãi vừa luống cuống, chỉ một b¶o vÖ chång nh­ thÕ nµo? Em h·y mùc van xin tha thiÕt b»ng giäng run run,x­ng ch¸u, gäi t×m vµ s¾p xÕp c¸c chi tiÕt diÔn t¶ hai tªn tay sai lµ hai «ng, mét hai chØ d¸m xin hai «ng quá trình đối phó với hai tên tay sai trông lại.=> chỉ dám xem mình là hàng con sâu cái kiến, cña chÞ DËu? nghÌo khæ, hÌn män vµo bËc nhÊt, nh× trong lµng §«ng Xá, quen với sự nhẫn nhục, chịu đựng, mong gợi dược chút lòng từ tâm của người khác. + Khi cai lệ sầm sập chạy đến định trói anh Dậu thì : chị DËu x¸m mÆt v× lo sî, kh«ng ph¶i cho m×nh mµ lµ chä­ an nguy của người chồng đau yếu. Cử chỉ rất nhanh nhÑn tuy nhiªn giäng nãi vÉn tõ tèn, mÒm máng. + Cai lệ được thể, vừa đánh chị Dậu vừa nhảy đén chỗ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> anh Dậu: chị Dậu đã liều mạng, chống cự lại hung đô nhà nước: thay đổi cách xưng hô "tôi - các ông không ®­îc phÐp", lêi nãi kh«ng cßn lµ van xin mµ lµ sù c¶nh b¸o. + Cai lệ không thèm đếm xỉa, tát đánh bốp vào mặt chị DËu vµ nh¶y bæ vµo chç anh DËu: chÞ DËu nghiÕn hai hµm r¨ng, qu¸t lªn: "mµy trãi chång bµ ®i, bµ cho mµy xem". ®©y lµ lêi lÏ kh«ng thÓ kh«ng cÊt lªn tõ miÖng người phụ nữ vốn ất dịu dang. Vì cơn giận đã lên đến đỉnh cao, vì chứng kiến sự bất công, tàn bạo đang trắng trợn diễn ra, không chỉ ảnh hưởng đến bản thân mình mà là đến tính mạng của người chồng. Thân phận và hoàn cảnh đã không ngắn cản nổi sự giận dữ, bất bình, báo hiệu hành động quyết liệt sẽ diễn ra. + Hành động: hai trận chiến đấu trực diện, mặt đối mặt, tay đôi với hai tên tay sai đã làm chị Dậu càng thêm h¨ng m¸u liÒu. Tóm cæ cai lÖ Ên dói ra cöa lµm y kh«ng kịp trở tay; tiếp luôn bắt gậy của tên người nhà lý trưởng, du đẩy nhau với hắn và cuối cùng túm tóc hắn, l¼ng mét c¸i khiÐn h¾n ng· nhµo ra thÒm. ?Quá trình đối phó với hai tên tay Đó là một quá trình bất ngờ song tất yếu bởi nó hợp với sai của chị Dậu theo em có hợp lý quy luật tình cảm tự nhiên của con người, cũng đồng kh«ng? V× sao? thêi hîp víi tÝnh c¸ch m¹nh mÏ, nghÞ lùc khoÎ kho¾n cña chÞ, phï hîp víi b¶n tÝn cø muèn tu«ng ra, vïng lªn cña chÞ (NguyÔn Tu©n), phï hîp víi hoµn c¶nh ngÆt nghèo khẩn thiết đồi hỏi sự giải quyết mau lẹ, quyết liệt, thËm chÝ liÒu lÜnh.... ? Vì sao chị Dậu đủ dũng khí để quật ngã hai tên đàn ông độc ác, tàn nhÉn Êy? Sù th¶m b¹i cña hai tªn sai nha trước chị Dậu còn có ý nghÜa chøng tá ®iÒu g×?. Chị Dậu vùng lên liều lĩnh cự lại hai kẻ định hành hung chång m×nh v× qu¸ giËn d÷, v× bÞ khinh khi, ¸p bøc, dån đến bước đường cùng. Xét đến cùng, sự liều mạng của chị là xuất phát từ tình thương yêu, nỗi lo lắng cho người thânChính vì vậy, chị Dậu đã tâm sự với bà lão hàng xóm: Cháu cũng biết đàn bà như cháu mà làm thế thì ch¼ng hay ho g×", nh­ng v× chång con chÞ DËu ®©u cã tiÕc g× b¶n than m×nh. + Chứng tỏ sức mạnh tiềm tàng, mãnh liệt của người phụ n÷ n«ng d©n. Nã chøng minh quy luËt x· héi cã ap bøc thì có đấu tranh, con giun xéo lắm phải quằn, đúng như nhan đề của trích đoạn: Tức nước vỡ bờ. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt chÞ DËu trªn c¸c phương diện: a. Lùa chän chi tiÕt - Lùa chän c¸c chi tiÕt ®iÎn h×nh, tieu biÓu cho lêi nãi vµ hành động, bộc lộ sắc nét tính cách nhân vật. b. Phương thức biểu đạt: - Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. c. Diễn tả quá trình diễn biến tâm lý - Từ nhũn nhặn, tha thiết van xin đến cứng cỏi, thách thøc, chèng tr¶ quyÕt liÖt. d. Thñ ph¸p nghÖ thuËt tiªu biÓu: - Nghệ thuật tương phản đối lập tính cách chị dậu với bän sai nha. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> ? Tõ nh÷ng thµnh c«ng nghÖ thuËt đó, nhà văn đã xây dựng hình tượng nghệ thuật ra sao? Thái độ của nhà văn đối với người nông dân?. GV b×nh, chuyÓn.. Đó là một điẻn hình văn học đẹp, khoẻ mạnh đến mức hiếm hoi trong văn học nước nhà trước cách mạng tháng Tám. Hình tượng ấy không chỉ là kết quả của mộtn tài năng nghệ thuật mà trước hết là một tấm lòng yêu mến và trân trọng đối với người nông dân chân lấm tay bùn, nhát là đối với người phụ nữ thôn quê. Nó còn thể hiện sự am hiểu sâu sắc của nhà văn đối với người lao động n«ng th«n.. Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu ý nghĩa văn bản. ? Đọc văn bản Tức nước vỡ bờ, em HS trình bày,nhìn chung thấy được: hiÓu ®­îc thªm, g× vÒ: a.Số phận và phẩm chất của người - Những người dân không chỉ bị khốn cùng bởi cuộc phô n÷ n«ng d©n trong x· héi cò? sống lao động vất vả mà còn bởi ách áp bức nặng nề đẩy họ xuống thân phận thấp kém, bị chà đạp, bị lặng nhục không thương tiếc. Song, chính trong hoàn cảnh nghiệt ngã ấy, vẻ đẹp nhân phẩm và bản lĩnh của người nông d©n cµng ®­îc to¶ s¸ng. b. Bản chất của xã hội đó? - Thân phận khốn khổ của người nông dân chính là tiếng nói tố cáo mãnh mẽ nhất đối với xã hội thực dân phong kiÕn: b¶n chÊt cña nã lµ tµn b¹o, bÊt c«ng... c. Chân lý được khẳng định là gì? - Chân lý được khẳng định: có áp bức là có đấu tranh, và trước sự bất công tàn bạo, con người khôn thể nhẫn nhục chịu đựng mà cần đứng lên chống trả. ? Suy nghÜ cña em vÒ ý kiÕn cña HS tr×nh bµy ý hiÓu. nhµ v¨n NguyÔn Tu©n? ? Qua đây có thấy được thái độ của nhµ v¨n NTT dèi víi thùc tr¹ng xãhội và đối với phẩm chất của người nông dân trong xã hội cũ? ? Cã thÓ häc tËp ®­îc g× nghÖ thuËt - Tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. kÓ chuyÖn cña NTT qua ®o¹n trÝch - Kh¾c ho¹ nh©n vËt b»ng viÖc kÕt hîp c¸c chi tiÕt ®iªn hình về cử chỉ, lời nói và hành động của nhân vật. Tức nước vỡ bờ? - ThÓ hiÖn chÝnh x¸c qu¸ tr×nh t©m lý nh©n vËt. - Có thái độ rõ ràng đối với nhân vật... - Xây dựng nhân vật bằng nghệ thuật tương phản. Hoạt động 4: Luyện tập: Cho häc sinh diÔn kÞch ng¾n trong giê luyÖn tËp.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y:. TuÇn 4 - Bµi 4, tiÕt 13, 14: V¨n b¶n. L·o H¹c Kết quả cần đạt: 1. Qua t×nh c¶nh cïng khæ vµ nh©n c¸ch cao qóy cña nh©n vËt l·o H¹c, hiÓu thªm vÒ sè phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn rất đáng trân trọng của ngời nông dân Việt nam trước CMT8. - Qua nhân vật ông giáo - người kể chuyện, thấy được tấm lòng nhân ái sâu sắc của Nam Cao: thương cảm, xót xa và trân trọng đối với những người nông dân nghèo khó. - Bước đầu hiểu được nghệ thuạt viết truyện ngắn đặc sắc của tác giả: khắc hoạ nhân vật víi chiÒu s©u t©m lý, c¸ch kÓ chuyÖn tù nhiªn, ®an xen nhiÒu giäng ®iÖu, kÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù, tr÷ t×nh vµ triÕt lý. 2. Tích hợp với phần Tiếng Việt bài Từ láy, từ tượng hình, tượng thanh; với phần Tập làm văn ở bài Chuyển đoạn trong văn bản. Tích hợp dọc với các văn bản đã học. 3.Rèn kỹ năng: tìm hiểu và phântích nhân vật thông qua ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, qua dáng hình, cử chỉ và hành động: kỹ năng đọc diễn cảm, thay đổi giọng điệu thể hiện tâm tr¹ng c¸c nh©n vËt... 4. ChuÈn bÞ: ¶nh ch©n dung Nam Cao. Tiến trình thực hiện các bước lên lớp. I. KiÓm tra bµi cò: 1. Kể lại bằng lời văn của em một cách ngắn gọn: nội dung văn bản: Tức nước vỡ bờ. Cho biết quy luật nào của cuộc sống đã được thể hiện trong văn bản? 2. Qua nghệ thuật đối lập trong kể chuyện của tác giả, em rút ra nhân xét thế nào về số phận của người nông dân và bản chất của bọn quan lại trong xã hội thực dân nửa phong kiến? II. Bµi míi: Lời vào bài: Trong một truyện ngắn của mình, Nam Cao đã từng nói một cách giản dị và sâu sắc về yêu cầu sáng tạo nghệ thuật: "Cái nghề văn, kỵ nhất là thấy người ta ăn khoai mình cũng vác mai đi đào". Trung thành với suy nghĩ ấy, là người xuất hiện sau, khi trên văn đàn dân tộc đã có rất nhiều nhà văn viết về đề tài số phận người nông dân trong xã hội thực d©n nöa phong kiÕn, tiªu biÎu lµ nhµ v¨n NTT mµ chóng ta biÕt qua v¨n b¶n.... VËy, Nam Cao đã tìm được cách khai thác riêng của mình về đề tài này như thế nào để cùng với NTT, ông nhanh chóng trở thành nhà văn của nông dân và là đại diện tiêu biểu cuối cùng của dòng văn häc hiÖn thùc phª ph¸n. Bµi häc h«m nay Ýt nhiÒu sÏ cho chóng ta c©u tr¶ lêi... Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học:. Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu phần Đọc - Chú thích văn bản: Hoạt động của thầy GV hỏi 1 - 2 học sinh về cách đọc văn bản . Gv l­u ý: - Giäng nh©n vËt «ng gi¸o: chËm, buån, c¶m th«ng, cã lóc xãt xa, cã lóc suy t­, ngÉm nghÜ. - Giọng lão Hạc: biến đổi phong phú theo tr¹ng th¸i t×nh c¶m. - Giäng Binh T­: mØa mai, nghi ngê. - Giọng vợ ông giáo: lạnh lùng, coi thường. ? Văn bản chúng ta vừa đọc của tác giả nào? Lop8.net. Hoạt động của trò - Gợi ý trả lời. 1. §äc: GV đọc một đoạn mẫu. - HS nối tiếp nhau đọc lại truyện.. 2. Chó thÝch:.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> hãy cho biết đôi điều đáng chú ý về ông? GV bæ sung: Đến với những sáng tác của Nam Cao, người đọc không khỏi xót xa trước những thân phận, những cảnh đời cơ cực, cay đắng, luôn bị giày vò, đày đoạ bởi gánh nặng áo cơm, bị chÌn Ðp mét c¸ch nhôc nh·, khèn khæ v× bän quan l¹i thèng trÞ tham ¸c. TÊm lßng nh©n đạo sâu sắc của Nam Cao đã không chỉ sẻ chia víi nh÷ng nçi cay cùc Êy mµ ®iÒu quan trọng là các trang văn của ông đã đặt ra một vấn đề quan trọng của con người: đó là vấn đề nhân cách. Mỗi trang văn của ông là một hồi chuông báo động, một tiếng kêu cứu thống thiết: Cần phải thay đổi cái xã hội ngôt ngạt và vô nhân đạo để cứu lấy nhân cách cho con người, bảo vệ quyền sống chính đáng cho con người, nhất là những người nghèo khæ, khèn cïng trong x· héi. V¨n b¶n h«m nay chóng ta häc kh«ng n»m ngoµi... ? Truyện ngắn Lão Hạc nằm trong mảng đề tµi nµo cña nhµ v¨n?. a. T¸c gi¶: Nam Cao (1915 - 1951), lµ nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c víi nh÷ng truyÖn ng¾n, truyện dài chân thực viết về người nông dân nghèo đói bị vùi dập và người trí thức nghèo sèng mßn mái, bÕ t¾c trong x· héi cò. - Là nhà văn được tặng giải thưởng HCM về VHNT.. - đề tài viết về cuộc sống khốn khỏ của người n«ng d©n.. ? V¨n b¶n lµ ®o¹n trÝch chÝnh cña thiªn HS nªu ®­îc: truyÖn. VËy, em h·y tãm t¾t c¸c sù viÖc chÝnh - Sau khi b¸n cËu Vµng, l·o H¹c sang nhµ «ng gi¸o hµng xãm kÓ l¹i sù viÖc vµ nhê gi÷ gióp đượckể trong đó? ba sao vườn cho con trai cùng với 30 đồng bạc để khi chết có tiền làm ma. - Lão Hạc xin bả chó để tự đầu độc mình. Sự việc ấy đã khiến ông giáo hiểu hơn và thương c¶m s©u s¾c víi «ng l·o hµng xãm . ? C¨n cø vµo néi dung v¨n b¶n vµ dÊu t¸ch ®o¹n trong SGK, cã thÓ chia bè côc v¨n b¶n mÊy phÇn? Nªu néi dung chÝnh mçi phÇn? ? Trong chuỗi sự việc đó, có những nhân vật nµo? ®©u lµ nh©n vËt trung t©m,? V× sao?. + Phần 1: Những việc làm của Lão Hạc trước khi chÕt. + C¸i chÕt cña l·o H¹c. - Cã 3 nh©n vËt song l·o H¹c lµ nh©n vËt trung tâm vì câu chuyện kể xoay quanh cuộc đời khèn khã cña mét l·o n«ng.. ? AI là người đã kẻ lại câu chuyện ấy? Đó là - Ông giáo, đó là ngôi kể thứ nhất. Kể bằng ng«i kÓ nµo vµ t¸c dông cña nã? ng«i kÓ nµy kh«ng chØ kÓ l¹i diÔn biÕn sù viÖc mà còn rất thuận lợi trong việc thể hiện thái độ tình cảm , suy nghĩ đối với nhân vật chính. ? Nh­ vËy, bªn c¹nh tù sù cßn cã sù tham gia - KÕt hîp miªu t¶ vµ nhÊt lµ biÓu c¶m. những phương thức nào khác? ? Cã thÓ nªu lªn mét ®o¹n v¨n tiªu biÓu ®­îc - HS tù t×m. kh«ng? ? Cảm giác của em sau khi đọc xong văn bản - HS tự bộc lộ, có thể thấy là một cảm giác nµy lµ thÕ nµo? buồn, thương... GV qua đó bình ngắn gọn và chuyển. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> II. Hướng dẫn học sinh Đọc - Hiểu nội dung văn bản. 1. Nh©n vËt l·o H¹c. ? HS kÓ tãm t¾t ®o¹n truyÖn tõ 38 - 41. ? Nh÷ng chi tiÐt nµo trong đoạn truyện cho ta thấy thái độ tình cảm của lão Hạc đối với con chã Vµng?. HS tãm t¾t ®­îc néi dung. + B¨n kho¨n vÒ viÑc b¸n con chã. + Con chã lµ cña ch¸u nã mua... + Những lúc buồn, có con chó làm bạn cũng đỡ buồn. + Ăn gì cũng chi cho nó, chửi yêu như nói với một đứa bé + ¤m ®Çu nã vµo lßng, dÊu dÝ.... ? Vì sao lão Hạc lại yêu + Con chó ấy là của con trai lão mua định nuôi để đến khi thương một con chó đến như cưới vợ thì giết. thuộc về phần tài sản của con. vËy? + Con trai ®i lµm phu xa, vî chÕt, l·o sèng mét m×nh. Con chó chính là chỗ để lão chia sẻ buồn vui, trò chuyện với nó như nhìn thấy được đứa con trai duy nhất của mình. => Cã gi¸ trÞ víi «ng l·o vÒ c¶ vËt chÊt vµ tinh thÇn. ? Yêu thương con chó như con, HS nêu được lý do, chủ yếu thấy: đó không phải là điều khó Lão Hạc phải đành lòng bán con chó - kỷ niệm cuối cùng của hiểu. Nhưng, lão Hạc sau rất đứa con trai, người bạn sớm tối thân thiết với mình - là một nhiều phân vân vẫn quyết định điều vạn bất đắc dĩ, là sự lựa chọn đau lòng. Bởi lão quá b¸n con Vµng. V× sao? nghÌo, l¹i yÕu mÖt sau mét trËn èm nÆng, võa qua khái, l¹i không có việc làm, không ai giúp đỡ. Lão hằng ngày phải ăn dần vào mấy đồng tiền dành dụm bấy lâu nay cho con. đã vËy, l¹i ph¶i nu«i thªm cËu Vµng. Nu«i th©n kh«ng næi, l¹i đèo thêm con chó ăn rất khoẻ, mà lão không nỡ để nó đói, nãi gÇy. Nh­ vËy, chØ cã mét c¸ch duy nhÊt lµ b¸n nã ®i. ? Sự phân vân trước khi bán - Là con người không chỉ giàu tình cảm yêu thương mà còn là con chó của lão Hạc hé mở con người rất giàu lòng tự trọng, trọng danh dự... cho ta biÕt ®iÒu g× vÒ con người lão Hạc? a. T©m tr¹ng l·o H¹c sau khi b¸n cËu Vµng. ? Những từ ngữ, chi tiết nào + cố làm ra vẻ vui vẻ nhưng trông lão cười như mếu và đôi miêu tả thái độ, tâm trạng của mắt ầng ậng nước. lão Hạc khi kể việc bán con + Mặt lão đột nhiên co rúm lại, nép nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cai đầu ngoẹo về môt bên và cái Vµng víi «ng gi¸o? miÖng mãm mÐm mÕu nh­ con nÝt...hu hu khãc. ? hµng lo¹t c¸c tõ gîi t¶: mÕu, ầng ậng nước, co rúm lại, vết năhn xô lại, ép nước mắt... đã thÓ hiÖn t©m tr¹ng vµ d¸ng vÎ cña l·o H¹c khi Êy ra sao? T¸c động như thế nào đến người đọc?. - HS tr×nh bµy ý hiÓu cña c¸ nh©n, nh×n chung thÊy ®­îc: + hàng loạt từ ngữ và chi tiết đã khắc hoạ rõ nét hình ảnh đáng thương, tội nghiệp của lão Hạc khi dứt lòng bán con Vàng, đồng thời diễn tả một cách chân thực và chính xác diễn biến tâm trạng đầy đau đớn: giả vờ vui vẻ để cố nén nỗi đau song nỗi đau không thể che giấu đã hiện diện qua cái cười như mếu và đôi mắt ầng ậng nước. Hơn cả sự đau đớn, cßn cã c¶ nçi hæ thÑn, xãt xa, day døt, hèi hËn...cña mét con người giàu tình yêu thương và đầy lòng tự trọng thấy mình mắc lỗi với một con vật vốn rất tình nghĩa đối với mình. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Chính vì vậy, khi có người chạm đến nỗi đau cố nén ấy lập tức lão oà khóc, như một đứa con nít mắc lỗi. Nó khiến người đọc không khỏi cảm thấy ngậm ngùi, cảm thương. ? T©m tr¹ng vµ nçi lßng Êy cßn dược bộc lộ trực tiếp qua lời nãi, suy nghÜ nh­ thÕ nµo cña l·o H¹c? ? Cùng với nước mắt và nỗi day døt, «ng l·o cßn kÓ lÓ, than v·n, ph©n trÇn víi «ng gi¸o. Qua nh÷ng lêi rñ rØ, ta hiÓu thªm ®iÒu g× vÒ «ng l·o khèn khæ Êy?. ? Mục đích thứ hai lão Hạc tìm đến ông giáo không phải chỉ để than thở mà còn để nhờ cậy, göi g¾m. Em h·y cho biÕt, mảnh vườn và món tiền gửi «ng gi¸o cã ý nghÜa nh­ thÕ nào đối với lão Hạc?. - + Nã nh×n t«i nh­ muèn b¶o t«i r»ng: "A! L·o giµ tÖ l¾m..." + Già bằng này tuổi đầu rồi còn đi đánh lừa một con chó. => Nỗi đau đớn của một con người có tự trọng và giàu tình nghÜa nhËn thÊy m×nh trë nªn nhÉn t©m vµ xÊu xa mµ kh«ng thÓ lµm kh¸c ®­îc. - Theo đà câu chuyện giãi bày, lão Hạc chuyển sang chua ch¸t, ngËm ngïi. NhÊt lµ nh÷ng c©u lý gi¶i mang mµu s¾c triÕt lý mØa mai: "KiÕp con chã lµ kiÕp khæ th× ta ho¸ kiÕp cho nó để nó làm người., may ra có sung sướng hơn một chút...kiếp người như kiếp tôi chẳng hạn." và "Kiếp người cũng khổ nốt thì ta nên làm kiếp gì cho sướng". Những câu nói bộc bạch mà lại như than thở, tự nhủ, thấm dượm màu sắc triết lý dân gian dung dị của những người nông dân nghèo khæ, thÊt häc nh­ng l¹i nhiÒu tr¶i nghiÖm vµ suy ngÉm vÒ sè phận con người qua số phận của chính bản thân họ. Đó là tiéng than thể hiẹn nỗi buồn thấm thía, sự bất lực cay đắng của họ trước hiện tại bế tắc và tương lai cũng mờ mịt, vô väng. - Mảnh vườn là tài sản duy nhất lão hạc có thể dành cho con trai. Mảnh vườn ấy là sự chắt chiu cả đời của người vợ ngắn sè. Nã còng g¾n víi danh dù, bæn phËn cña kÎ lµm cha mµ l·o tù thÊy cÇn ph¶i gi÷ trän cho con. - Món tiền 30 đồng do cả đời dành dụm sẽ được dùng phòng khi l·o chÕt cã tiÒn ma chay. Bëi vËy, mãn tiÒn Êy mang ý nghĩa danh dự của kẻ làm người.. GV b×nh, chuyÓn. b. C¸i chÕt cña l·o H¹c. ? Sau khi đã nhờ cậy ông giáo, - Ăn khoai, khoai hết, lão chế tạo được món gì ăn món ấy: củ lão Hạc đã làm gì để sống qua chuối, sung luộc, rau má, củ ráy... ngµy? ? Vì sao ông lão lại từ chối sự - Ông lão là người tự trọng, không để người khác thương hại giúp đỡ của người khác? hoặc xem thường. - Ông lão là người coi trọng bổn phận làm cha và danh dự làm người. Sống nghèo khổ và cô độc trong sự trong sạch. ? Trước nỗi băn khoăn rất chân - "Tôi đã liệu đâu vào đấy...Thế nào rồi cũng xong" thành của ông giáo: "Có đồng => Sau khi trao gửi được tất cả cho người mà theo lão Hạc là nào cụ nhặt nhạnh đưa tôi cả đứng đắn và tin cậy, lão Hạc hoàn toàn thanh thản. Câu trả lời thì cụ lấy gì để ăn" lão Hạc đã còn chứa đựng thêm một ý nghĩa khác: nó cho biết ông lão đã trả lời ra sao? Câu nói ấy của chuẩn bị tất cả cho kết cục của mình, không muốn làm vướng bận đến người khác. l·o cho ta biÕt ®iÒu g×? ? Cái chết của lão Hạc đã được HS tìm thấy: miêu tả qua những chi tiết + Lão Hạc đang vật vã trên giường, đầu tóc rũ rượi...khắp người chốc chốc lại bị giật mạnh một cái, nảy lên. nµo? + vật vã đến hai giờ đồng hồ mới chết. ? Các từ láy: vật vã, rũ rượi, - Khắc hoạ cụ thể, rõ nét về cái chết dữ dội, bi thảm của lão Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>