Bài giảng SKKN: BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC HỌC SINH YẾU KÉM

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO TRÌNH ĐỘ NHẬN THỨC CHO
HỌC SINH YẾU KÉM Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Chúng ta đều biết: " Học tập là quyền của tất cả mọi người, tất cả mọi
trẻ em" trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng. Và tại hội nghị Ban
chấp hành Trung ương khoá VIII, Đảng ta đã khẳng định: "Giáo dục - Đào tạo
là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển".
Thấm nhuần đường lối, chủ trương của Đảng, người giáo viên trực tiếp
giảng dạy và làm công tác giáo dục cần nhận thức đúng đắn hơn về vai trò, ý
thức, trách nhiệm của mình để góp phần vào việc nâng cao chất lượng giáo dục.
Đặc biệt là trong thời điểm hiện nay, xã hội đang phát triển như vũ bão về khoa
học kỹ thuật, về công nghệ thông tin….thì vai trò, vị trí của người thầy giáo
trong công cuộc giáo dục thế hệ trẻ, mầm non tương lai của đất nước lại càng
quan trọng.
Nghị quyết Trung ương 2 về định hướng phát triển giáo dục và đào tạo
trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đã chỉ đường và tạo đà cho
sự nghiệp giáo dục phát triển. Từ những định hướng lớn, kết hợp với nội lực của
ngành, nền giáo dục của ta cho đến nay đã làm được khá nhiều điều. Nhưng
cũng đã đến lúc chúng ta phải nhìn vào thực tế, bên cạnh những cái mà chúng ta
đã làm được thì hiện nay ở nhiều nơi, học sinh yếu kém ngồi nhầm lớp đang còn
nhiều. Đặc biệt là ở bậc tiểu học, bậc học nền tảng cho cả quá trình học tập lâu
dài của mỗi con người. Nếu ở bậc tiểu học các em chưa đọc - viết - làm tính
được thì lên đến lớp trên sẽ cũng không tiếp nhận được tri thức.
Thật sự đáng buồn khi hiện nay có một số học sinh mù chữ ngay trên ghế
nhà trường. Làm sao có thể tin nổi có những học sinh học đến lớp bảy, lớp tám ở
một trường THCS nọ lại chưa hề biết một chữ cái nào. Điều này đã gây bất bình
rất mạnh mẽ trong phụ huynh, trong xã hội đối với nền giáo dục. Mà xã hội và
phụ huynh bất bình là đúng vì ta nhớ lại thời kỳ năm 1945, khi đất nước mới
dành được nền độc lập, nước nhà còn ở trong tình trạng khó khăn vì thù trong
giặc ngoài, Hồ Chủ Tịch kêu gọi toàn dân " diệt giặc dốt", và từ những lớp bình

1
dân học vụ mà nhân dân ta thời đó đẩy lùi được cái dốt, cái mù chữ. Vậy mà
ngày nay, khi đất nước đã giàu mạnh, văn minh hơn nhiều, nền giáo dục đã được
đầu tư rất lớn với một đội ngũ thầy cô giáo được đào tạo một cách bài bản lại để
học sinh mù chữ và yếu kém nhiều đến như vậy. Đây quả là sự đáng trách ghê
gớm, Là sự thật đau lòng đối với toàn ngành giáo dục. Vậy chúng ta phải làm
gì? Làm như thế nào? Phải nổ lực phấn đấu ra sao? …. để tháo gở vấn đề bức
xúc này.
Thực tế trường chúng tôi cũng vậy, học sinh yếu kém, học sinh ngồi nhầm
lớp cũng còn còn nhiều. Là một người cán bộ quản lý tôi đã nhận thức sâu sắc
vấn đề nóng bỏng này. Do vậy tôi đã hết sức băn khoăn, trăn trở muốn tìm ra
một số biện pháp nhằm giúp học sinh yếu kém trong nhà trường nâng cao trình
độ nhận thức, góp phần nâng cao chất lượng toàn diện. Đáp ứng yêu cầu phát
triển Giáo dục trong giai đoạn hiện nay của ngành và của địa phương; đặc biệt là
góp phần tích cực vào việc thực hiện cuộc vận động" nói không với tiêu cực
trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục" do Bộ Giáo dục và Đào tạo
phát động. Từng bước lấy lại lòng tin của phụ huynh và học sinh đối với nhà
trường, với các thầy cô giáo. Mặc dầu kinh nghiệm trong công tác quản lý còn
hạn chế song tôi cũng mạnh dạn nghiên cứu để phần nào đó đề xuất một số biện
pháp nhằm tháo gỡ vấn đề bức xúc nêu ở trên.
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN:
1. Cơ sở lý luận:
- Một học sinh bình thường về mặt tâm lý, không có bệnh tật đều có khả
năng tiếp thu kiến thức theo yêu cầu phổ cập của chương trình tiểu học hiện nay.
- Những học sinh yếu kém vẫn có thể đạt yêu cầu của chương trình nếu
được hướng dẫn một cách thích hợp.
2. Cơ sở thực tiễn:
Qua thực tế ở trường, tôi đã tìm ra các nguyên nhân dẫn đến học sinh yếu
kém như sau:
- Trí tuệ của các em chậm, phát triển kém.( Thiểu năng trí tuệ)

- Sức khoẻ yếu nên nghỉ học nhiều.
2
- Do hoàn cảnh khó khăn, điều kiện học tập thiếu thốn, cha mẹ chưa quan
tâm đến việc học của con.
- Do các em mắc bệnh tự ti.( Sống thu mình không chịu giao tiếp)
- Do giáo viên chủ nhiệm phương pháp còn yếu, dạy học theo kiểu "
đồng loạt", chưa chú ý được hết tất cả các đối tượng học sinh, nhất là học sinh
yếu nên các em đã yếu lại càng yếu thêm vì bị giáo viên cho ra đứng bên lề
trong các tiết học.
- Do hàng năm các trường cũng như giáo viên chủ nhiệm còn chạy theo
bệnh thành tích, phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi nên học sinh yếu cũng
đẩy lên lớp.
III. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Từ những nguyên nhân nêu trên, chúng tôi đã tìm rấpcác biện pháp để
ngăn ngừa, chữa trị căn bệnh nhức nhối này, cụ thể như sau:
1. Giải pháp đối với nguyên nhân từ bệnh thành tích:
1.1. Thực trạng:
Lâu nay ngành giáo dục chúng ta đang mắc phải căn bệnh thành tích, căn
bệnh này đã ăn sâu vào mỗi nhà trường, mỗi giáo viên đứng lớp, mỗi cán bộ
quản lý và ăn sâu vào cơ thể của ngành giáo dục. Vì luôn muốn có thành tích tốt
nên chúng ta đều cố nâng chất lượng lên, hàng năm tỉ lệ học sinh lên lớp 100%.
Có phải chúng ta không biết là còn có một số học sinh đang yếu kém không ?
Biết chứ! Biết nhưng tất cả mọi người đều làm ngơ để cho học sinh ngồi nhầm
lớp. Thật nực cười ( cười ra nước mắt) khi có một tờ báo nói rằng:" ở trường nọ
có gia đình vì biết con học yếu đến xin giáo viên chủ nhiệm và nhà trường cho ở
lại lớp để học cho chắc nhưng nhà trường và cô giáo đã không cho". Tờ báo đó
đã kết luận:" Giáo dục thời nay xin ở lại lớp mới khó còn việc lên lớp là rất dể, là
chuyện hết sức bình thường". Thật hổ thẹn mà kiểm điểm lại rằng, có một thời
chúng ta luôn lấy thành tích làm hàng đầu, thích làm và nghe những báo cáo hay
chứ không muốn nhìn thẳng vàọ sự thật để tìm ra giải pháp tháo gỡ những bất

cập còn tồn tại.
3
Qua phân tích chúng ta càng thấy rõ từ " căn bệnh thành tích" lại chuyển
sang căn bệnh tai hại hơn nhiều đó là" học sinh yếu kém, học sinh ngồi nhầm
lớp".Đứng trước những căn bệnh này, mỗi chúng ta phải suy nghĩ và làm gì để
chữa trị nó? Phó thủ tướng chính phủ -Bộ trưởng bộ giáo dục Nguyễn Thiện
Nhân đã thổi một luồng gió mới vào nền giáo dục nước nhà là:" Chống tiêu
cực trong thi cử và bệnh thành tích trong Giáo dục - chống học sinh ngồi
nhầm lớp - chống vi phạm đạo đức nhà giáo", chính ngọn gió đó đã thức tỉnh
mỗi người chúng ta.
1.2. Giải pháp:
Trước hết chúng ta phải diệt trừ một cách tận gốc " Bệnh thành tích" ở
mỗi nhà trường, phải lấy chất lượng thực chất làm hàng đầu. Hãy đối mặt với
thực tế đau lòng là học sinh yếu kém vẫn còn nhiều, phải tìm ra biện pháp thích
hợp để xoá bỏ dần nguyên nhân đó, nhen nhóm lại lòng tin từ phụ huynh và xã
hội, nhen nhóm lại niềm hứng thú học tập và sáng tạo cho học sinh thân yêu. Để
làm được điều đó chúng tôi đã có biện pháp như sau:
- Từ đầu năm, lãnh đạo nhà trường phải khảo sát phân loại học sinh một
cách nghiêm túc, lập danh sách học sinh cần phụ đạo theo từng yêu cầu nội dung
kiến thức và kỹ năng ( Đọc - viết - tính toán)
- Họp chuyên môn, bàn bạc dân chủ trong cả hội đồng nhà trường, giao
khoán cụ thể học sinh yếu cho từng giáo viên chủ nhiệm trực tiếp kèm cặp, theo
dõi ngay tại lớp.( Chia đều học sinh yếu kém cho tất cả giáo viên trong từng
khối lớp).
- Tăng cường tổ chức các chuyên đề về công tác phụ đạo học sinh yếu kém,
đúc rút những bài học kinh nghiệm, các giải pháp tối ưu để từ đó giáo viên điều
chỉnh nội dung, kế hoạch, phương pháp dạy học cho từng loại đối tượng học
sinh. Trong các chuyên đề, các buổi họp chuyên môn đó người cán bộ quản lý
cần tôn trọng sáng kiến cá nhân của mỗi giáo viên trong quá trình giáo viên
giảng dạy, kèm cặp học sinh yếu kém để từ đó nhân rộng sáng kiến đó ra trong

toàn trường.
- Hàng tháng, tổ chức kiểm tra một cách chặt chẽ, cụ thể đối tượng học sinh
này theo từng khối lớp để biết được mức độ tiến bộ của học sinh cũng như công
4
sức kèm cặp của giáo viên chủ nhiệm. Nếu lớp nào, khối nào làm tốt thì khen
thưởng kịp thời; ngược lại khối lớp nào còn yếu thì phải kịp thời nhắc nhở.
2. Giải pháp đối với nguyên nhân từ phía gia đình:
2.1. Thực trạng:
Gia đình là cái nôi quan trọng để giúp con em của mình trở thành những
người có ích trong xã hội. Chính gia đình là chổ dựa vững chắc, là sự thúc đẩy
con em học giỏi, thành đạt. Trong xã hội ngày nay đa số các bậc phụ huynh đều
đã hiểu sâu sắc vấn đề này nên rất quan tâm đến con cái. Họ cố gắng tạo những
điều kiện tốt nhất để con cái của mình được học hành thành người có ích. Họ
chăm sóc con cái một cách chu đáo từ vật chất đến tinh thần, chăm chút cho con
từng bữa ăn giấc ngủ…Được sống trong những gia đình như vậy thì con em của
họ hầu như học tập tốt , xứng đáng là con ngoan trò giỏi, không phụ lòng mong
đợi của cha mẹ và thầy cô giáo.
Tuy nhiên bên cạnh những gia đình kiểu mẩu như vậy lại còn có một số
gia đình thiếu quan tâm đến việc học hành của con em, nguyên nhân cụ thể là:
- Kinh tế của gia đình quá khó khăn do cha mẹ hoặc người thân thường
xuyên ốm đau hay quá đông con cho nên việc mua sắm sách vở, đồ dùng học
tập… cũng như quan tâm đến tình cảm của các em là quá thiếu thốn. Với những
gia đình này sách của các em là sách cũ mượn lại của người khác nên rách nát
nhiều, bút vở và đồ dùng học tập thì đầu năm còn có đủ nhưng càng về cuối thì
càng thiếu. Cũng bởi những khó khăn trong học tập như vậy nên các em học
sinh này thường rơi vào tình trạng yếu kém.
- Một số gia đình thì do cha mẹ xung khắc với nhau, hay cha thường
xuyên nhậu nhẹt rượu chè, mẹ thì đề đóm….Do đó gây áp lực tâm lý nặng nề
đối với các em. Ở trường chúng tôi có em đến lớp mà nước mắt vòng quanh, hỏi
ra mới biết là lúc tối cha say rượu nên đã xé toàn bộ sách vở của em vứt ra

đường. Với hoàn cảnh như vậy thì khó có em nào có thể vượt qua đựơc để học
tập tốt.
- Một số gia đình thì cha mẹ bỏ nhau, gửi con sống với ông bà. Vì ông bà
đã già yếu nên việc chăm sóc cháu là rất khó khăn.
2.2.Giải pháp:
5
Từ thực trạng về phía gia đình như vậy nên chúng tôi đã có biện pháp khắc
phục như sau:
- Tổ chức họp phụ huynh yếu kém từ đầu năm.Đối tượng phụ huynh này
thường không chịu đi họp trong các cuộc họp phụ huynh bình thường vì thứ nhất
là họ thiếu quan tâm ( như đã phân tích ở trên), thứ hai là họ cảm thấy tự ti, mặc
cảm vì con họ thua kém con người khác. Do đó trong giấy mời những phụ
huynh này cần nêu rõ tầm quan trọng của cuộc họp là cùng nhau bàn bạc tìm
cách giúp đỡ những học sinh yếu kém tiến bộ hơn trong năm học mới này. Tức
là phải bằng cách thiết thực và tế nhị nhất mời được phụ huynh này đến dự.
- Trong cuộc họp phụ huynh yếu cần có những nội dung sau:
+ Báo cáo kết quả học tập của từng em( có thể cho họ xem qua bài kiểm
tra đầu năm của con em họ để phụ huynh biết được kết quả cụ thể là rất yếu)
+ Phân tích cho phụ huynh thấy việc học sinh yếu kếm như hiện nay là có
từ hai phía: phía thư nhất là từ nhà trường thì các thầy cô giáo và nhà trường sẽ
chịu trách nhiệm phụ đạo và kèm cặp thêm. Phía thứ hai có ảnh hưởng lớn hơn
đến chất lượng học tập của con em là từ gia đình, bởi vì đến lớp các thầy cô giáo
đều dạy chung cho tất cả học sinh trong lớp nhưng lại chỉ có một số em yếu
kém. Do vậy gia đình cũng phải có trách nhiệm đối với các em.
+ Phân tích thêm: nếu cả nhà trường và gia đình tiếp tục bỏ bê, thiếu quan
tâm thì liệu cuộc sống sau này của các em sẽ thế nào? Sẽ không thể đọc được
những cái thông thường như một tờ thông báo, một hướng dẫn chỉ đường; không
thể viết được những điều đơn giản như ký tên, viết thư, viết đơn xin việc; tai hại
hơn là không biết tính toán khi mua bán… Tóm lại là tương lai của các em sẽ tối
đen như mực khi các em sống trong một thời đại đang phát triển nhanh như hiện

nay.
+ Trong cuộc họp này lãnh đạo nhà trường cần phải lắng nghe ý kiến
cũng như sự chia sẽ tâm tư nguyện vọng từ phía những người làm cha,làm mẹ.
Phải cùng phụ huynh bàn bạc, thảo luận để tìm ra biện pháp phù hợp giúp đỡ
con em. Hầu như các em học sinh yếu đều hổng kiến thức từ quá trình học trước
đó nên đề nghị gia đình bù đắp lỗ hổng đó cho các em, và đề nghị gia đình trong
6