Tài liệu bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch Sử 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. A. yªu cÇu vÒ c¸ch lµm mét bµI thi m«nlÞch sö. - Trø¬c khi vµo lµm mét bµi kiÓm tra hä¨c mét bµi thi m«n lÞch sö mét yªu cÇu không thể thiếu đó là phải đọc kỹ yêu câù của đề ra xem đề yêu cầu trả lời những vấn đề gì, đâu là trọng tâm của câu hỏi và sau đó xác định những nội dung kiến thức cần trả lời vạch ra giấy nháp nhữg ý chính sau đó bắt đầu bước vào làm bài. - Khi vµo vµo lµm bµi mét ®iÒu mµ chóng ta cÇn biÕt lµ lµm mét bµi sö nã còng tương tự một bài văn cũng cần phải có ba phần là mở bài thân bài và kết luận. Tuy nhiên phần mở bài và kết luận của bài thi lịch sử nó đơn giản hơn một bài văn nó chỉ cần một vài dòng để mở ra một vấn đề đối với phần mở bài hay là một lời kết đối víi phÇn kÕt luËn. - Khi đi vào phần trọng tâm của vấn đề tức là đi vào làm phần thân bài thì cần lưu ý ngoµi nh÷ng lËp luËn th× yªu cÇu cña bé m«n lÞch sö lµ ph¶i cã sù kiÖn cñ thÓ , cã dẫn chứng rõ ràng để chứng minh cho lí lẽ đưa ra đặc biệt là phải ghi rõ thời gian diễn ra sự kiện đó, nhất thiết là không được viết suông làm suông. Nếu viết suông th× bµi lµm kh«ng mang tÝnh thuyÕt phôc, dã lµ nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n nhÊt khi lµm mét bµi lÞch sö.. Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 1 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. b. Những nội dung cần ôn tập bồi dưỡng trong chương tr×nh lÞch sö 9. ChươngI. liên xô và đông âu sau chiến tranh thế giới thứ hai đến nay. i. liªn x«. 1. C«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ(1945-1950). * Hoàn cảnh Liên Xô khi bước ra khỏi cuộc chiến tranh thế giới thứ hai: bị tàn phá nặng nề : hơn 27 triệu người chết, 1710 thành phố 70000 làng mạc, 32000 nhà máy xí nghiệp , 65000 km đường sắt bị tàn phá. So với các nước khác tham gia vào cuộc chién tranh thế giới thứ hai thì Liên Xô là nước chịu thiệt hại nặng nề nhất . Mặc dù bước ra khỏi cuộc chiến tranh với tư thế của người chiến thắng nhưng LX đứng trước mu«n vµn khã kh¨n thö th¸ch. - Đứng trước tình hình đó Đảng và nhà nước LX đã đề ra kế hoạch khôi phục và pát triÓn kinh tÕ th«ng qua kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø t­(1946- 1950). * Thµnh tùu: - MÆc dï cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, thö th¸ch nh­ng víi sù nç lùc hÕt m×nh cña toµn Đảng toàn dân, đặc biệt là các tầng lớp nhân dân LX đã lao đọng quyên mình quyết tâm thực hiện tốt kế hoạch khôi phục và phát triển kinh tế sau chién tranh.Nhờ đó chỉ sau chưa đầy 5 năm Lx đã hoàn thành xong kế hoạch trước thời hạn là 4năm 3 th¸ng. + VÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp: N¨m 1950: s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cñaLX t¨ng 73% so với trước chiến tranh( kế hoạch dự định tăng 48%), 6200 nhà máy xí nghiệp được phục hồi và xay dựng mới đưa vào hoạt động. + Nông nghiệp: sản lượng vượt mức trước chiến tranh. + Khoa học kỹ thuật: Năm 1949: Chế tạo thành công bom nguyên tử phá vỡ thế độc quyền về bom nguyên tử của Mỹ , đây là một bước tiến vượt bậc của nền khoa học qu©n sù X« viÕt. 2. Những thành tựu của Liên Xô trong công cuộc XDCNXH( 1950 đến nửa đầu nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû XX). + Th«ng qua c¸c kÕ ho¹ch 5 n¨m (1951- 1955), (1956- 1960) vµ kÕ ho¹ch 7 n¨m(1959- 1965) … tiÕp tôc XDCSVCKT cña CNXH. - Phương hướng : Ưu tiên phát triển công ngiệp nặng, tiến hành thâm canh trong nông nghiệp, đẩy mạnh tiến bộ khoa học kỹ thuật, tăng cường sức mạnh quốc phòng an ninh. + Thành tựu: - CN: chiếm 20% sản lượng công nghiệp thế giới, đứng thứ hai thế giới sau Mỹ và đứng đầu Châu Âu. Tốc độ tăng bình quân hàng năm đạt tỉ lệ là 9,6%. - KHKT: n¨m 1957 LX phãng thµnh c«ng vÖ tinh nh©n t¹o. năm 1961 phóng con tàu vũ trụ phương đông đưa nhà du hành vũ trụ Gaga- rin lần đầu tiên bay vòng quanh trái đất. + Đối ngoại: Thực hiện chính sách đối ngoại hoà bình , ủng hộ phong trào cách m¹ng thÕ giíi. 3. Sự kủng hoảng và tan rã của chủ nghĩa xã hội ở LX ( nửa sau những năm 70 đến nöa ®Çu nh÷ng n¨m 90 cñ thÕ kû XX). * Hoµn c¶nh: - ThÕ giíi l©m vµo cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ b¾t ®Çu tõ khñng hoảng dầu mỏ nghiêm trọng từ năm 1973. Sự kiện này đã tác động đến tát cả các nước trên thế giới. Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 2 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. _ Đứng trước tình hình đó Ban lãnh đạo đảng và nước LX bảo thủ cho rằng LX không chịu ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng nên vẫn bảo thủ cậm sửa đổi trước những biến động của tình hình thế giới do vậy không chịu đưa ra những cải cách cần thiết trong khi nền kinh tế LX ngày càng gặp nhiều khó khăn, sản xuất giảm sút, đời sèng nh©n d©n ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n. - §Õn nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû XX nÒn kinh tÕ LX cµng lón s©u vµo tr× trÖ khñng hoảng . Năm 1985 Goóc ba chop lên làm tổng bí thư đảng cộng sản LX và ông đã đề ra c«ng cuéc c¶i tæ. * Nội dung: + Kinh tế đưa ra nhiêu phương án chra thực hiện được trong khi quan hÖ kinh tÕ cò l¹i bÞ ph¸ vì nªn kinh tÕ ngµy cµng lón s©u vµo khñng ho¶ng tr× trÖ. + Chính trị: Cải tổ chính trị được đẩy mạnh : thực hiện chế độ tổng thống, đa nguyên về chính trị, xoá bỏ chế độ một đảng. * KÕt qu¶:- C«ng cuéc c¶i tæ gÆp nhiÒu bÕ t¾c ,nÒn kinh tÕ , chÝnh trÞ suy sôp. - Chính trị – xã hội mất ổn định, tệ nạn xã hội gia tăng, xung đột sắc tộc luôn xảy ra, nội bộ đảng cộng sản LX bị chia rẽ. Ngày 21-12-1991, Liên bang cộng hoà XHCN Xô viết sụp đổ, chế độ XHCN ở LX tồn tại sau 74 năm bị sụp đổ hoàn toµn. * C©u hái: 1. C«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ cña LX diÔn ra trong hoµn c¶nh nh­ thÕ nµo? 2. Thành tựu của LX từ năm 1950đến nửa đầu những năm 70 của thế kỷ XX? ý nghĩa của những thành tựu đó? 3. Qu¸ tr×nh khñng ho¶ng vµ tan r· cña chñ nghÜa x· héi ë LX diÔn ra nh­ thÕ nµo? ******************************************************* B. §«ng ©u. 1. Sự thành lập các nước DCND Đông Âu. * Hoµn c¶nh lÞch sö. Cuối năm 1944 sau khi đánh đuổi lực lượng phát xít đức ra khỏi lãnh thổ , hồng quân LX tiến hành truy kích lực lượng phát xít Đức đến thủ đô Béc –Lin có đi qua lãnh thổ của các nước Đông Âu, nhân dân Đông âu phối hợp với hồng quân LX nổi dậy khởi nghĩa , giành chính quyền, thành lập nhà nước dân chủ nhân dân. * Sự ra đời các nước DCND Đông Âu. - Ba Lan( 7- 1944) , Ru- Ma – Ni( 8- 1944), Hung –ga-ri(4- 1945), TiÖp Kh¾c(51945), Nam t­(11- 1945), An ba ni(12- 1945), Bun ga ri ( 9- 1946), CHDC §øc( 10- 1949). * Hoµn thµnh CMDCND. + Nhiệm vụ: Xây dựng chính quyền mới, cải cách ruộng đất, quốc hữu hoá các nhà m¸y xÝ nghiÖp , ban hµnh c¸c quyÒn tù do d©n chñ. 2. Những thành tựu của các nước Đông Âu trong xây dựng CNXH( từ năm 1950 đến đầu những năm 70 của thế kỷ XX). * NhiÖm vô: Xo¸ bá sù bãc lét cña giai cÊp t­ s¶n,®­a nh©n d©n vµo con ®­êng lµm ¨n tËp thÓ, tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá nhằm xoá bỏ tình trạng nghèo nàn lạc hậu , x©y dùnh c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chö nghÜa x· héi. * Thµnh tùu: Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 3 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. + Kinh tế : -Các nước Đông Âu từ những nước nông nghiệp lạc hậu trở thành nhữnh nước có nền ncông –nông nghiệp phát triển như An ba ni, Ba Lan, Bun ga ri, CHDCĐức( lấy vd để minh hoạ). + Chính trị: Đất nước ổn định , mọi âm mưu chống phá của chủ nghĩa đế quốc phản động bị dập tắt. + Văn hoá giáo dục: Các nước Đông Âu đều có nền văn hoá ,giáo dục phát triển. 3. Sù khñng ho¶ng vµ tan r· cña CNXH ë §«ng ¢u. - từ cuối nhữnh năm 70, những năm 80 của thế kỷ XX , các nước Đông âu đã rơI vào khủng oảng toàn diện với mức độ ngày càng ngay ngắt. - Cuuôí những năm 80 của thé kỷ XX, khủng hoảng lên đến đỉnh cao khởi đầu là từ Ba lan và lan nhanh sang các nước khác. Quần chúngxuống đường mít tinh , biểu tình nổ ra liên tiếp đòi cải cách kinh tế,thực hiện đa nguyên về chính trị , tiến hành tổng tuyển cử tự do, mũi nhọn đấu tranh chĩa vào đảng cộng sản. - Các thế lực tù địch trong và ngoài nước kích động nhân dân nổi dậy chống chính quyền . Trước tình hình đó ban lãnh đạo các nước Đông Âu buộc phải từ bỏ quyền lãnh đạo , thực hiện đa nguyên về chính trị, tiến hành tổng tuyển cử , kết quả các đảng đối lập , các thế lực chống chử nghĩa xã hội thắng cử lên nắm chính quyền, chế độ XHCN ở Đông Âu không còn,hệ thống XHCN thế giới không còn tồn tại nữa. c. nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của cnxh ở liên xô và đông âu. - Đã xây dựng nên một mô hình xây dựng chủ nghĩa xã hội chưa đúng dắn chưa khoa häc, ch­a phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ. - Chậm sửa đổi trước những biến đổi của tình hình htế giới, khi sửa chữa ,thay đổi thì lại rời những nguyên lí đúng đắn của chủ nghĩa Mác Lê nin . - Sự phá hoại của các thế lực chống chủ nghĩa xã hội trong và ngoài nước. - Riêng ở Đông Âu thì đã rập khuôn mô hĩnh XDCNXH ở Liên Xô trong khi điều kiÖn ë §«ng ¢u kh¸c xa so víi §«ng ¢u. * C©u hái: 1. Sự thành lập các nước dân chủ nhân dân Đông Âu? 2. Nªu nh÷ng thµnh tùu cña nh©n d©n §«ng ¢u trong xay dùng chñ nghÜa x· héi tõ năm 1950 đến nửa đầu những năm 70 của thế kỷ XX? 3. Phân tích nguyên nhân dẫn đến sự khủng hoảng và sụp đổ của CNXH ở LX và §«ng ¢u. ********************************************************* d. quan hệ hợp tác giữa các nước XHCN. * C¬ së h×nh thµnh hÖ thèng XHCN. Đến năm 1949, khi các nước dân chủ nhân dân Đông Âu thành lập chủ nhgiã xã hội đã trở thành hệ thống thế giới. Trong quá trình xây dựng đất nước ,chống lại âm mưu của chủ nghĩa đế quốc và để giúp đỡ nhau trong phát triển kinh tế văn hoá các nước XHCN cần hợp tác với nhau. Giữa các nước này đều có những điểm chung, đó chính là cơ sở để hình thành nên hệ thống XHCN. - Đều có ĐCS lãnh đạo , đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lê nin làm nền tảng tư tưởng. - Cã cïng môc tiªu XDCNXH . - Đều bị các nước đế quốc có âm mưu chống phá. * Quan hệ hợp tác, hữu nghị giữa các nước XCN thông qua các mặt: Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 4 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. + VÒ kin tÕ – v¨n ho¸ - x· héi. - Ngµy 8/1/1949 : LX, An- ba- ni ,Ba lan, Bun –ga- ri, Hung- ga-ri, Ru-ma-ni, TiÖp khắc đã lập tổ chức kinh tế của các nước XHCN mang tên Hội đồng tương trợ kinh tế( SEV), sau đó cộng hoà dân chủ Đức( 1950), Mông Cổ( 1962), Cu Ba( 1972), VN(1978)( lấy số liệu về thành tựu hợp tác giữa các nước). + VÒ chÝnh trÞ, qu©n sù: Tháng 5 /1955, LX và các nước Đông Âu đã thành lập ra tổ chức Hiệp ước Vác- saVa nhằm giữ gìn hoà bình , an ninh của các thành viên , bảo vệ hoà bình Châu Âu, củng cố hơn nữa tình hữu nghị , hợp tác giữa các nước thành viên . Sự ra đời của hội đồng tương trợ kinh tế và tổ chức hiệp ước Vác – sa – va. đã đánh dấu sự hình thµnh hÖ thèng XHCN. Chương Ii. các nước á - phi- mĩ la tinh từ năm 1945 đến nay. A. kháI quát về quá trình đấu tranh giảI phóng dân tộc và sự tan rã của hệ thống thuộc địa. 1. Giai đoạn từ 1945 đến giữa những năm 60 của thế kỷ XX. * Châu á: - Mở đầ là khu vực Đông Nam á với cách mạng 3 nước : VN, Lào, In- đô - nê- xi-a đã dứng lên đấu tranh chống phát xít Nhật giàmh chính quyền. - Ên §é ( 1946- 1950). * Châu Phi: Nhiều nước Bắc Phi nổi dậy đấu tranh Ai Cập ( 1952), An-giê- ri( 1954- 1962)… - 1960 : 17 nước Châu Phi giành độc lập và đi vào lịch sử với tên gọi là năm Châu Phi. * Mĩ la tinh : ngày 1/1/1959: Cu- Ba giành độc lập . Năm 1967, hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc cơ bản đã sụp đổ hoàn toàn. 2. Giai đoạn từ giữa những năm 60 đến giữa những năm 70 của thế kỷ xx. - Điểm nổi bật trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở giai đoạn này là nhân dân ba nước ăng- Gô- la, Mô- dăm- Bích, Ghi- nê Bít xao tiến hành đấu tranh vũ trang chống lại thực dân Bồ Đào Nha. Trước sự đấu tranh ngoan cường của nhân dân ba nước này thực dân Bồ Đào Nha buộc phải công nhận nền độc lập cho Ghi-nê BÝt xao(9/1974), M«- d¨m – BÝch( 6/1975), ¡ng –G«- la (11/ 1975 ). Nh­ vËy hÖ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân đã bị tan rã. 3. Giai đoạn từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỷ XX. - Cuộc đấu trnh của nhân dân Rô-dê- ri- a, Tây Nam Phi, CH Nam phichống chế độ ph©n biÖt chñng téc. KÕt qu¶ N¨m 1980 R«- dª- ri-a giµnh th¾ng lîi,T©y nam phi (1990), CHNam Phi (1993) đã tuyên bố xoá bỏ chế độ phân biệt chủng tộc. * C©u hái: Trình bày các phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc tiêu biểu của từng giai đoạn? *************************************************** B. các nước châu á. 1. T×nh h×nh chung. - Ch©u ¸ lµ ch©u lôc cã S vµ d©n sè lín nhÊt thÕ giíi - Trước chiến tranh hầu hết các nước châu á là thuộc địa của các nước đế quốc. Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 5 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. - Đến những năm 50 của thế kỷ XX hầu hết các nước châu á đã giành được độc lËp d©n téc . - Gần suốt nửa sau TK XX ,ở châu á rơi vào tình trạng không ổn định, đặc biệt là ở ĐNA và Tây á lại diễn ra nhiều cuộc chiến tranh xâm lược của các nước đế quốc nằm duy trì ách thống trị, chiếm giữ những vị trí chiến lược quan trọng và ngăn cản phong trào cách mạng ở khu vực này.- Sau khi chiến tranh lạnh kết thúc, một số nước châu á đã diễn ra những cuộc xung đột , tranh chấp biên giới, lãnh tổ hoặc phong trào li khai với những hành động khủng bố dã man như ở ấn độ , Pa- Ki xtan…….. - Tuy nhiên bên cạnh đó nhiều nước Châu á đã đạt được sự tăng trưởng nhanh chãng vÒ kinh tÕ nh­ NhËt B¶n, Hµn Quèc, TQ, Th¸i Lan, Ên §é……. Víi sù ph¸t triển nhanh chóng về kinh tế nhiều người dự đoán rằng tế kỷ XXI sẽ là thế kỷ của Ch©u ¸ 2.Trung Quèc. a. Sự hình thành nước cộng Hoà nhân dân Trung Hoa. - Trước chiến tranh là nước nửa thuộc địa, nửa phong kiến của các nước đế quốc. Năm 1937, Nhật xâm lược TQ , đến năm 1945, cuộc kháng chiến chống Nhật kết thúc. Từ năm 1946- 1949, ở TQ diễn ra cuộc nội chiến giữa tập đoàn phản động Quốc dân Đảng và lực lưỡng cách mạng do ĐCS lãnh đạo. Cuối cùng tập đoàn Tưởng Giới Thạch đã thua chạy ra đảo Đài loan. - Ngày 1-10- 1949, tại quảng trường Thiên An Môn của thủ đô Bắc Kinh, chủ tịch Mao Trạch Đông đã tuyên bố với thế giới sự ra đời của nước cộng hoà nhân dân Trung Hoa. b. Thành tựu của TQ trong mười năm đầu xây dựng chế độ mới. * Nhiệm vụ: - Đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu. - TiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ vµ ph¸t triÓn x· héi . - từ năm 1950, nhân dân TQ tiến hành khôi phục kinh tế cải tạo công thương nghiÖp t­ b¶n t­ doanh, x©y dùng nÒn c«ng nghiÖp d©n téc, ph¸t triÓn v¨n ho¸ , gi¸o dôc. §Õn n¨m 1952, c«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ hoµn thµnh th¾ng lîi , s¶n lượng công nghiệp đã vượt mức trước chiến tranh. - Trong n÷ng n¨m 1953- 1957, TQ thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m ®Çu tiªn. nhê những cố gắng của nhân dân TQ và sự giúp đỡ to lớn của LX, kế hoạch năm năm lần thứ nhất đã thu được nhiều thành tựu đáng kể. Kinh tế giáo dục của TQ đã có những tiến bộ vượt bậc. Năm 1957, sản lượng cong nghiệp tăng 140%, n«ng nghiÖp t¨ng 25% so víi n¨m 1952. * Đối ngoại: TQ thi hành chính sách đối ngoại tích cực, góp phần củng cố hoà bình và thúc đẩy sự phát triển xã hội, địa vị của TQ đã được nâng cao trên trường quốc tế. c. Hai mươi năm đầy biến động( 1959- 1978) * VÒ kinh tÕ: - Thực hiện đường lối “ Ba ngọn cờ hồng” đỉnh cao là phong trào “đại nhảy vọt”. Nền kinh tế đất nước rơi vào tình trạng hỗn loạn , sản xuất giảm sút nghiêm trọng , đời sống nhân dân vô cùng khó khăn. * Về chính trị: Nội bộ ban lãnh đạo Đảng và nhà nước TQ xuất hiện nhiều bất đồng về đường lối, trnah giành quyền lực gay gắt. Đỉnh cao là cuộc “ Đại cách mạng văn hoá vô sản”, diễn ra trong những năm 1966- 1968. Cuộc đại cách. Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 6 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. mạng văn hoá vô sản đã gây nên hậu quả nghiêm trọng trong đời sống vật chất tinh thÇn cña nh©n d©n. d. Công cuộc cải cách mở cửa( từ năm 1978 đến nay). - Tháng 12- 1978, TQ đề ra đường lối đổi mới, mở đầu cho công cuộc cải cách kinh tế- xã hội của đất nước. * Nội dung của đường lối đổi mới: - X©y dùng chñ nghÜa x· héi mang mµu s¾c TQ, lÊy ph¸t triÓn kinh tÕ lµm trung tâm, thực hiện cải cách mở cửa nhằm mục tiêu hiện đại hoá đất nước, đưa đất nước TQ trở thành môt quốc gia giàu mạnh văn minh. * Thµnh tùu: - Sau hai mươi năm đổi mới, nền kinh tế Tq đã phát triển nhanh chóng tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới - Tổng sản phẩm trong nước GDP tăng trung bình hằng năm 9,6% đạt giá trị 8740,4 tỉ NDT, đứng hàng thứ 7 thế giới. - Tæng gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu n¨m 1997 lªn tíi 325, 06 tØ UsD, gÊp 15 lÇn n¨m 1978. - Đời sống nhân dân được nâng cao rõ rệt, thu nhập bình quân đàu người tăng. * Đối ngoại: Đảng và nhà nước TQ có nhều thay đổi trong quan hệ đối ngoại, bình thường hoá quan hệ với các nước , góp sức giải quyết các vụ tranh chấp quốc tế. Vì vậy địa vị của TQ được nâng cao trên trường quốc tế. * C©u hái: 1. Mặc dùđã giành được độc lập, nhưng hầu như nửa sau thế kỷ XX tình hình châu á không ổn định, vì sao? 2. Trong nh÷ng n¨m 1959-1978,t×nh h×nh TQ cã nh÷ng ®iÓm g× næi bËt? 3. Nêu nội dung, thàn tựu, ý nghĩa của đường lối đổi mới ở TQ? ************************************************* c. các nước đông nam á từ năm 1945 đến nay. I. Tình hình ĐNA trước và sau năm 1945. - Trước chiến tranh thế giới thứ hai, hầu hết các nước ĐNA ( trừ TháiLan ) là thuộc địa của thực dân phương Tây. - Sau khi phát xít Nhật đầu hàng đồng minh , các dân tộc ĐNA đã nhanh chóng nổi dậy giành độc lập dân tộc, lật đổ ách thống trị của Nhật, tiêu biểu như: VN, Lào, In- đô - nê -xi –a và nhiều nước khác cũng đều nổi dậy đấu tranh,giải phãng tho¸t khái ¸ch thèng trÞ cña ph¸t xÝt NhËt. - Ngay sau khi chiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc, c¸c d©n téc §NA l¹i ph¶i tiến hành kháng chiến chống những cuộc chiến tranh xâm lược trở lại của các nước đế quốc Anh, pháp, Mỹ và Hà Lan. Trải qua nhiều năm tháng chiến đấu gian khổ, đến nửa sau những năm 50 của thế kỷ XX, các nước ĐNA lần lượt giành được độc lập dân tộc . - Từ giữa những năm 50 của thế kỷ XX, trong bối cảnh “chiến tranh lạnh”, đế quốc mỹ đã can thiệp vào các nước ĐNA, làm cho tình hình ĐNA căng thẳng. th¸ng 9- 1954, MÜ cïng Anh, Ph¸p thµnh lËp khèi qu©n sù §NA( SEATO), nhằm ngăn chặn ảnh hưởng của của CNXH và đẩy lùi phong trào giải phóng dân tộc trong khu vực. Vì vậy quan hệ đối ngoại trong khu vực ĐNA có sự phân hoá vÒ ®­êng lèi: - Một số nước trở thành đồng minh của Mỹ. Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 7 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. - Một số nước tiến hành đấu tranh chống Mỹ, giải phóg dân tộc như : VN, Lµo, CPC. - Một số nước thi hành chính sách hoà bình trung lập, không tham gia vào khối quân sự xâm lược của các nước đế quốc. 2. Sự ra đời của tổ chức asEAN. ? Tại sao tổ chức asean ra đời? - Sau khi giành độc lập, đứng trước những yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội của đất nước , nhiều nước ĐNA chủ trương thành lập một tổ chức liên minh khu vực , nhằm cïng nhau hîp t¸c ph¸t triÓn. - Mặt khác để hạn chế ảnh hưỏng của các cường quốc bên ngoài đối với khu vực , nhất là khi cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ ở Đông Dương ngày càng không thuËn lîi, khã tr¸nh khái thÊt b¹i. - Ngày 8-8-1967, hiệp hội các nước ĐNA (asean) được thành lập tại Băng Cốc Thái Lan gồm 5 nước Thái Lan, In- đô- nê- xi-a, Ma- lai- xi-a, Phi-líp- Pin, Xin- gapo. ? Môc tiªu cña asean lµ g×? Thông qua bản tuyên bố Băng Cốc, mục tiêu hoạt động của tổ chức ASEAN là: phát triển kinh tế xã hội của đất nứơc thông qua những nỗ lực hợp tác chung giữa các nước thành viên trên tinh thần duy trì hoà bình và an ninh khu vực. * Quan hÖ VN ASEAN. - Sau khi hiÖp ­íc th©n thiÖn vµ hîp t¸c ®­îc ký kÕt( 2- 1976) t¹i Ba- Li , th× quan hÖ VN vµ asean ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt nh­ thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao vµ b¾t ®Çu cã nh÷ng chuyÕn th¨m lÉn nhau cña nhiÒu quan chøc cao cÊp. - Năm1978, theo yêu cầu của Mặt trận Dân tộc cứu nước CPC, quân tình nguyện VN sang đây để giúp đỡ họ lật đổ chế độ Pôn- Pốt. Do sự kích động của một số nước lớn mà quan hệ giữa ba nước Đông Dương và các nước ASEAN trở nên căng th¼ng. 3. Sù ph¸t triÓn cña tæ chøc ASEAN. * Sự phát triển về số lượng các nước thành viên. - 1984, Bru- n©y gia nhËp A SEAN trë thµnh viªn thø 6. - 7- 1995, VN gia nhËp. - 9- 1997, Lµo vµ Mi- an ma. - 4- 1999, CPC đựoc kết nạp và trở thành viên thứ 10 của tổ chức ASEAN. Hiện nay ASEAN đã chuyển trọng tâm hoạt động sang hợp tác và phát triển kinh tế, đồng thời xây dựng một khu vực ĐNA hoà bình ổn định để cùng nhau phát triển phån vinh. * Hoạt động của tổ chức A SEAN. - 1992, thµnh lËp khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN( AFTA). - 1994, thành lập diễn đàn kinh tế ku vực ( ARF). Có thể nói rằng , cùng với sự phát triển của ASEAN, một chương mới đã mở ra trong lÞch sö khu vùc §NA. * C©u hái: 1. Sự phát triển của các nước Asean diễn ra như thế nào? 2. Quan hÖ VN víi Asean? 3. Tại sao nói: Từ đầu những năm 90 của thế kỷ XX, một chương mới đã mở ra trong lÞch sö ku vùc §NA? ********************************************** Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 8 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. Hướng dẫn làm một số đề thi. §Ò thi HSG huyÖn n¨m häc 2007- 2008 I PhÇn tr¾c nghiÖm Câu1. Em hãy cho biết mốc thời gian thành lập các nước dân chủ nhân dân §«ng ¢u. §iÒn mèc thêi gian vµo chç trèng thÝch hîp. Tên nước Thêi gian. Ba Lan 7. 1944. Ru-ma ni. 8.1944. Hung- Ga- ri. 4.1945. TiÖp Kh¾c. 5.1945. Nam T­. 11.1945. An- Ba- ni. 12.1945. Bun- Ga- ri. 9.1946. CHDC §øc. 10.1949. Câu 2. Điền sự kiện thích hợp vào mốc thời gian sau để thấy rõ quá trình phát triển của Hiệp hội các nước ĐNA? 8.8.1967. tại Băng Cốc Thái Lan , các nước In đô nê xia, Ma lai xi a, phi líp pin, Sin ga po sáng lập ra Hiệp hội các nước ĐNA. 1984. Bru n©y gia nhËp ASEAN. 28.7.1995. VN trë thµnh thµnh viªn thø s¸u cña ASEAN. 1997. Lµo vµ Mi an ma gia nhËp ASEAN. 4.1999. CPC trë thµnh thµnh viªn thø 10 cña ASEAN. 1992. Thµnh lËp khu vùc mËu dÞch tù do( AFTA) . 1994. Thành lập diễn đàn khu vực (ARF) co 23 nước trong và ngoàI khu vực tham gia. Từ các sự kiện trên em hãy khái quát thành vấn đề lịch sử? ****************************************************** d. các nước châu phi từ năm 1945 đến nay. 1 . T×nh h×nh chung. * Quá trình đấu trnh giành độc lập dân tộc. + Trước chiến tranh thế giới thứ hai, hầu hết các nước châu Phi là thuộc địa của các nước đế quốc phương Tây. + Từ sau chiến tranh thế giới thứ hai, phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân đòi độc lập dân tộc ở châu Phi lên cao, đầu tiên nổ ra sớm nhất ở Bắc Phi, nơi có trình độ phát triển cao hơn các vùng khác ở châu lục này. Mở đầu là thắng lợi của cách mạng Ai Cập lật đổ chế độ quân chủ và tuyên bố thành lập nước cộng hoà Ai Cập 18-6-1953. Tiếp đó là cuộc đấu tranh vũ trang kéo dài từ năm 1954-1962 củ nhân dân An- giê- ri giành thắng lợi lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp giành độc lập d©n téc. Trong năm 1960 ,17 nước châu phi giành độc lập và đi vào lịch sử với tên gọi là “ năm châu phi”, từ đó hệ thống thuộc địa của các đế quốc lần lượt tan rã , các dân tộc châu Phi giành lại độc lập chủ quyền. * Công cuộc xây dựng đất nước + Sau khi giành được độc lập, các nước châu Phi bắt tay vào công cuộc xây dựng đất nước phát triển kinh tế và đạt được nhiều thành tích, nhưng nhìn chung, bộ mặt của châu Phi chưa được thay đổi một cách căn bản. Nhiều nước châu Phi Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 9 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. vẫn ở trong tình trạng đói nghèo lạc hậu. Từ cuối những năm 80 của thế kỷ XX tình hình châu Phi ngày càng khó khăn và không ổn định: nội chiến đói nghèo nî nÇn vµ bÖnh tËt hoµnh hµnh. + Trong những năm gần đây cùng với sự giúp đỡ của cộng đồng quốc tế các nước châu Phi đã tích cực tìm kiếm các giải pháp để giải quyết xung đột khắc phôc khã kh¨n vÒ kinh tÕ nh»m xo¸ bá nghÌo nµn l¹c hËu. 2. Céng hoµ Nam Phi. * Nguyªn nh©n: N¨m 1961, liªn bang Nam Phi rót ra khái Liªn HiÖp Anh vµ tuyªn bè lµ nước cộng hoà Nam Phi nhưng trên thực tế đa số người da đen ở đây vẫn phảI sống cơ cực , tủi nhục dưới chế độ phân biệt chủng tộc A- Phác -Thai của chính quyền da trắng. Do đó phong trào đấu tranh của người da đen, da màu ở đây diÔn ra m¹nh mÏ. * Phong trào đấu tranh: Từ sau chiến tranh thế giới thứ hai cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi đã phát triển thành một cao trào cách mạng rộng lớn dưới sự lãnh đạo của tổ chức Đại Hội Dân tộc Phi ANC . Với tinh thần đấ tranh bền bỉ, kiên cường, lại được cộng đồng quốc tế ủng hộ, cuộc đấu tranh của người Nam Phi đã giành dược thắng lợi to lớn chính quyền của người da trắng đã phải tuyên bố xoá bỏ chế độ phân biệt chủng tộc vào 1993 vµ tr¶ tù do cho l·nh tô ANC Nen- X¬n Man- §ª- La sau 27 n¨m cÇm tï. Sau cuộc bầu cử đa chủng tộc đầu tiên ở Nam Phi tháng 4 – 1994, NenXơn Man- Đe- La trở thành tổng thống da đen đầu tiên trong lịch sử nước này . * ý nghÜa lÞch sö. Chế độ phân biệt chủng tộc đã bị xoá bỏ ngay tại sào huyệt cuối cùng sau hơn ba thế kỷ tồn tại . Đất nước Nam Phi bước sang một thời kỳ phát triển mới. Sau khi xoá bỏ chế độ phân biệt chủng tộc chính phủ mới ở Nam Phi đã đưa ra chiến lược kinn tế vĩ mô nằm phát triển kinh tế đất nước, xoá bỏ tình trạng nghÌo nµn l¹c hËu vµ yÕu kÕm cña nÒn kinh tÕ. * C©u hái: 1. nêu những nét chính về cuộc đấu tranh của nhân dân châu Phi sau chiến tranh thÕ giíi thø hai? 2. Theo em hiÖn nay ch©u Phi ®ang gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n g× trong c«ng cuộc phát triển kinh tế xã hội đất nước? 3. Nêu những nét chính về cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc ở céng hoµ Nam Phi? KÕt qu¶? 4. So sánh đặc điểm phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi so với châu á? ************************************************* hướng dẫn làm đề thi học sinh giỏi. i. §Ò thi häc sinh giái huyÖn n¨m häc 2008-2009. ( PhÇn lÞch sö thÕ giíi). Châu á có những biến đổi như thế nào sau chiến tranh thế giới thứ hai? Giải thích tại sao người tadự đoán: “thế kỷ XXI sẽ là thế kỷ chả châu á”. * Hướng dẫn trả lời: + Những biến đổi của châu á sau chiến tranh thế giới thứ hai đến nay: - Sau chiến tranh thế giới thứ hai, cao trào đấu tranh giải phóng dân tộc bùng nổ mạnh mẽ. Đến những năm 50, phần lớn các nước châu á đã giành được độc lập. Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 10 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. - Gần suốt nửa sau thế kỷ XX, tình hình châu á không ổn định , bởi các cuộc chiến tranh xâm lược của các nước đế quốc , nhất là ở khu vực ĐNA và Tây á. - Sau “ chiến tranh lạnh” , ở một số nước châu á đã xảy ra những cuộc xung đột tranh chấp biên giới , lãnh thổ, hoặc các phong trào li khai với những hành động khñng bè tÖ h¹i. - Nhiều nước châu á đạt được sự tăng trưởng cao, nhanh chóng về kinh tế như Nhật B¶n, Hµn Quèc, TQ, Sin ga po, ma lai xi a, Th¸i lan… + “ ThÕ kû XXI sÏ lµ thÕ kû cña ch©u ¸” bëi v×: Sau khi giành được độc lập , các nước châu á đã có bước tăng trưởng nhanh về kinh tế và đạt được những thành tựu vượt bậc như: Nhật Bản, Hàn Quốc, TQ, ấn Độ, Sin ga po… Các nước đã đạt nhiều thành tựu quan trọng , có nước trở thành cường quốc công nghiệp ( Nhật Bản), có nước vươn lên trở thành con rồng của châu á( Hàn Quốc, Sin ga po). Bên cạnh đó sự nỗ lực của nhân dân ấn Độ cũng đạt được những kết quả đáng kể ; từ một nước phải nhập khẩu lương thực,hiện nay đã tự túc được lương thựccho hơn 1 tỉ dân và đang cố gắng vươn lên hàng các cường quốc về công nghÖ phÇn mÒm, c«g nghÖ h¹t nh©n vµ c«ng nghÖ vò trô. Hiện nay châu á là châu lục đang có sự thu hút lớn số vốn đầu tư của nước ngoài. ************************************************************** e. các nước mỹ la tinh. I. Nh÷ng nÐt chung . * Sù kh¸c biÖt cña khu vùc Mü la tinh so víi ch©u ¸, ch©u Phi : Khác với châu á, châuPhi , nhiều nước Mỹ la Tinh đã giành được độc lập từ những thập niên đàu của thế kỷ XIX : Bra- xin, ác-hen- ti –na, Pê- ru, … * Những nét nổi bật của của tình hình Mỹ la tinh từ sau năm 1945 đến nay: - Sau chiến tranh thế giới thứ hai dến nay, với ưu thế về kinh tế và quân sự, Mỹ đã tìm cách biến Mỹ la tinh thành “ sân sau’’ của Mỹ và dựng lên các chế đọ độc tài thân Mỹ. Không cam chịu cản áp bức, cuộc đấu tranh chống chế độ độc tài của nhân dân các nước Mỹ la tinh lại bùng nổ và phát triển. - Cách mạng Cu Ba thành công (1959) đánh dấu bước phát triển mới của phong trào giải phóng dân tộc, từ đầu những năm 80 của thế kỷ XX, cao trào đấu tranh bùng nổ mạnh mẽ, đấu tranh vũ trang diễn ra ở nhiều nước , Mỹ la tinh trở thành “ Đại lục núi lửa”. Các chính quyền độc tài phản động ở nhiều nước bị lật đổ, các chính phủ dân tộc dân chủ được thành lập. Trong đó nổi bật là các sự kiện ở Chi- lê và Ni- cara –goa. - Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, các nước Mỹ la tinh đã thu được những thành tựu quan trọng : củng cố độc lập chủ quyền , dân chủ hoá nền sinh hoạt chÝnh trÞ, tiÕn hµnh c¶i c¸ch kinh tÕ, thµnh lËp c¸c tæ chøc liªn minh khu vùc vÒ hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. - Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kr XX , t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ Mü la tinh gÆp nhiÒu khã kh¨n c¨ng th¼ng. II. Cu Ba- Hòn đảo anh hùng. 1. Công cuộc đấu tranh chống chế độ độc tài quân sự của nhân dân cu ba. + nguyªn nh©n : Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, ®­îc sù gióp søc cña cña Mỹ, thang3- 1952, Ba- ti- xta đã làm đảo chính,thiết lập chế độ độc tài quân sự.. Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 11 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Phòng GD&ĐT Tân Sơn. Trường THCS Xuân Đài. Chính quyền Ba- ti- xta đã xoá bỏ hiến pháp tiến bộ , cấm các đảng phái hoạt động, giam cầm nhưng người yêu nước nhân dân Cu Ba đã vùng dậy đấu tranh. + Ngày 1/1/1959, cách mạng Cu ba giành thắng lợi, chế độ độc tài Ba- ti – xta đã bị lật đổ. + ý nghĩa : Cách mạng Cu Ba thắng lợi đã chấm dứt ách thống trị của chế độ thực dân, giành độc lập cho đất nước , là nguồn cổ vũ nhân dân các nước Mỹ la tinh đứng lên giành độc lập. 2. Công cuộc xây dựng đất nước. Sau khi cách mạng thành công, dưới sự lãnh đạo của chính phủ cách mạng do Phi đen cat xtơ rô đứng đầu, nhân dân Cu Ba đã thực hiện triệt để cuộc cải cách dân chủ: cảI cách ruộng đất, quốc hữu hoá các nhà máy xí nghiệp của tư bản nước ngoàI, xây dựng chính quyền cách mạng các cấp, thanh toán nạn mù chữ, ph¸t triÓn gi¸o dôc… Từ năm 1961 , sau kkhi giành thắng lợi ở vùng biển Hi-rôn, Cu Ba đã bắt tay vµo c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi . MÆc dï bÞ bao v©y cÊm vËn, nh©n d©n CuBa đã giành được nhiều thắng lợi to lớn: xây dựng được một nền công nghiệp víi c¬ cÊu c¸c nghµnh hîp lý, mét nÒn n«ng nghiÖp ®a d¹ng , v¨n ho¸ , gi¸o dôc , y tÕ, thÓ thao ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Sau khi LX tan r·, Cu Ba tr¶i qua thêi kú v« cïng khã kh¨n, n­ng víi ý chÝ cña toàn dân, cùng với nnhững cảI cách điều chỉnh, nền kinh tế cu ba đã có những chuyÓn biÕn tÝch cùc.. Tài liệu bồi dưỡng HSG Sử 9. 12 Lop8.net. GV: Trần Văn Hoàn.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>