Giáo án Vật lý 9: Lực điện từ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>LỰC ĐIỆN TỪ. Tuaàn : Ngaøy daïy Tieát : Ngày soạn I / MUÏC TIEÂU Mô tả được tn chứng tỏ có tác dụng của lực điện từ lên đoạn dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường Vận dụng được quy tắc bàn tay trái biểu diễn lực điện từ tác dụng lên dòng điện thẳng đặt vuông góc với đường sức từ ,khi biết chiều đường sức từ và chiều dòng điện. II / CHUAÅN BÒ : + Đối với mỗi nhóm HS : 1 đoạn dây bằng đồng dài 10cm 1 giá TN ,1 biến trở 1Ampekeá .1 coâng taéc 1 nguoàn ñieän 3V hay 6V 12 đoạn dây dẫn , 1nam châm hình chử U 1 ampe keá , 1baûn phoùng to h27.3 III / TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : Hoạt động 1: (kiểm tra bài) a/ Nêu ứng dụng của nam châm điện trong đời sống và kỉ thuật ? b/ Neâumoät soá boä phaän chính cuûa loa ñieän ? Hoạt động 2 : (giới thiệu bài mới) Thí nghiệm octét cho thấy dòng điện có tác dụng lực lên kim nam châm > ngược lại ,liệu nam châm có tác dụng lực lên dòng điện hay không ? Hoạt động 3 : HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NOÄI DUNG GV yêu cầu HS đọc TN SGK HS tìm hiểu sơ đồ mạch I/ TÁC DỤNG CỦA TỪ TRƯỜNG vaø tieán haønh thí nghieäm H26.1, ñieän H26.1 vaø boá trí TN . LEÂN DAÂY DAÃN COÙ DOØNG ÑIEÄN neâu muïc ñích TN 1) Thí Nghieäm .GV hướng dẫn cho HS tiến hành HS trả lời câu hỏi gợi ý C1 Chứng tỏ đoạn dây dẫn ABchịu thí nghieäm vaø ruùt ra keát luaän cuûa GV vaø ruùt ra nhaän xeùt tác dụng của một lực từ nào đó TN keát quaû TN b) Keát Luaän Từ trường tác dụng lên đoạn dây GV yêc cầu HS đọc làm cấu tạo loa daãn coù doøng ñieän chaïy qua ñaët HS tìm hiểu sơ đồ H26.2 ñieän vaø quan saùt H 26.2 SGK trong từ trường .Lực đó gọi là lực và trả lời câu hỏi gợi ý của GV hỏi quá trình biến dao động điện từ ñieän thaønh aâm thanh trong loa ñieän GV II/ CHIỀU CỦA LỰC ĐIỆN TỪ theá naøo ? ,QUY TAÉC BAØN TAY TRAÙI 1/ Chiều Của Lực Điện Từ Phụ Thuộc Vào Những Yếu Tố Nào? Yêu cầu HS thực hiện C1 và cho HS quan saùt TN , nhaän xeùt , a)Thí nghieäm : biết nguyên tắc hoạt động của rơle trả lời câu hỏi gợi ý của b)Keát luaän: điện từ GV và trả lời C1 Chiều của lực điện từ tác dụng lên daây daãn AB phuï thuoäc vaøo chieàu. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Yêu cầu HS đọc , quan sát H26.3 HS đọc , quan sát H25.3 H26.4a, H26.4 b, H26.4 H26.4d. để biết các bộ phận chính của chuông H26.4 để biết biết nguyên báo động và trả lời C2 tắc hoạt động của rơle điện từ và trả lời C2. Yêu cầu HS đọc SGK và trả lời C3 Yêu cầu HS đọc , quan sát H26.5 và HS đọc và trả lời C3 trả lời C4 HS đọc và quan sát H 26.5 SGK trao đổi và trả lời C4. doøng ñieän chaïy trong daây daãn vaø chiều của đường sức từ 2/ Quy Taéc Baøn Tay Traùi Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay , chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ III/ VAÄN DUÏNG C2 Trong đoạn dây AB dòng điện có chiều đi từ B đến A C3 Đường sức từ của nam châm có chiều đi từ dưới lên trên C4 H 27.5a cặp lực điện từ có tác duïng laøm khung quay theo chieàu kim đồng hồ H 27.5b cặp lực điện từ không có taùc duïng laøm khung quay H 27.5c cặp lực điện từ có tác dụng làm khung quay theo chiều ngược với chiều kim đồng hồ. Hoạt Động 4:(vận dụng và cũng cố bài ) a/ Cuõng coá baøi: Nam châm điện được ứng dụng rộng rãi trong thưc tế như dùng để chế tạo loa điện ,rơ le điện từ ,chuông báo động và nhiều thiết bị tự động khác Laøm baøi taäp vaän duïng C3 , C4 b/ Daën Doø : Học ghi nhớ SGK , làm hoàn chỉnh các câu C1 ----> 4,làm bài tập trong SBT Xem trước bài kế tiếp. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU Tuaàn : Ngaøy daïy Tieát : Ngày soạn I / MUÏC TIEÂU Mô tả được các bộ phận chính ,giải thích được hoạt động của động cơ điện một chiều Nêu được tác dụng của mỗi bộ phận chính trong động cơ điện phát hiện sự biến đổi điện năng thành cơ năng trong khi động cơ điện hoạt động II / CHUAÅN BÒ : + Đối với mỗi nhóm HS : 1 nguoàn ñieän 6V 1 mô hình động cơ điện một chiều ,có thể hoạt động được với nguồn điện 6V III / TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : Hoạt động 1: (kiểm tra bài) a/ Mô tả TN và nêu kết luận về lực điện từ tác dụng lên dây dẫn có dòng điện ? b/ Phaùt bieåu quy taéc baøn tay traùi ? Hoạt động 2 : (giới thiệu bài mới) các em thấy một số xe điện chạy rất êm không nhả khói không tốn xăng mà chạy được nhờ dòng điện .Làm thế nào mà dòng điện có thể làm quay động cơ ? Hoạt động 3 : HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NOÄI DUNG I/ NGUYEÂN TAÉC CAÁU TAÏO VAØ HOẠT ĐỘNG CỦA ĐỘNG CƠ ÑIEÄN MOÄT CHIEÀU 1) Các Bộ Phận Chính Của Động Cô Ñieän Moät Chieàu GV yêu cầu HS đọc SGK và tìm HS tìm hieåu treân moâ hình Động cơ điện một chiều gồm hai hiểu cấu tạo của động cơ của động và chỉ ra các bộ phận chính bộ phận chính là nam châm tạo ra cơ điện một chiều và chỉ ra các bộ của động cơ điện. từ trường và khung dây dẫn có phận chính của động cơ điện. doøng ñieän chaïy qua. Khung quay liên tục là nhờ bộ góp điện có các thanh quét C1 ,C2 đưa dòng điện từ nguoàn ñieän vaøo khung daây 2) Hoạt Động Của Động Cơ Điện Moät Chieàu Động cơ điện Động cơ điện một GV cho HS đọc và trả lời C1 HS trả lời câu hỏi gợi ý chiều hoạt động dựa trên tác dụng của GV và thực hiện C1 .GV hướng dẫn cho HS vận dụng của từ trường lên khung dây dẫn quy tắc bàn tay trái để xác định lực coù doøng ñieän chaïy qua ñaët trong điện từ tác dụng lên đoạn AB và HS tìm câu C2 , trả lời câu từ trường CD hỏi gợi ý của GV và dự C1 Lực điện từ tác dụng lên đoạn Cặp lực vừa vẽ có tác dụng gì đối đoán có hiện tượng gì xảy daây AB vaø CD cuûa khung daây daãn với khung dây ? ra với khung dây khi đó coù doøng ñieän chaïy qua Caùc nhoùm laøm TN vaø baùo C2 Khung daây seõ quay do taùc duïng. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Yeâu caàu caùc nhoùm laøm TN vaø baùo caùo keát quaû. caùo keát quaû. của hai lực C3 3)Keát Luaän Động cơ điện một chiều gồm các Trao đổi và rút ra kết luận Goàm hai boä phaän chính laø nam bộ phận chính gì ? Hoạt động dựa châm tạo ra từ trường ( stato) và treân nguyeân taéc naøo ? khung daây daãn coù doøng ñieän (Roto) chaïy qua. II/ ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU TRONG KÆ THUAÄT 1/Cấu Tạo Của Động Cơ điện Một HS quan sát , nhận xét , trả Chiều Trong Thực Tế Yêu cầu HS quan sát H28.2 để chỉ lời câu hỏi gợi ý của GV C4 Bộ phận tạo ra từ trường là nam từ đó trả lời C4 và rút ra ra hai bộ phận chính của động cơ chaâm ñieän kết luận về động cơ điện Boä phaân quay goàm nhieàu cuoän daây ñieän trong kó thuaät đặt lệch nhau và song song với trục Bộ phân tạo ra từ trường có phải là một chiều trong kỉ thuật cuûa khoái truï laøm baèng caùc laù theùp nam châm vĩnh cửu không ?Bộ kó thuaät gheùp laïi phận quay của động cơ có đơn giản 2/Keát Luaän laø moät khung daây daãn hay khoâng? ( SGK ) IV/ SỰ BIẾN ĐỔI NĂNG LƯỢNG HS đọc , và nhận xét sự TRONG ĐỘNG CƠ ĐIỆN chuyển hóa năng lượng Yêu cầu HS đọc và nhận xét sự Khi động cơ điện một chiều hoạt chuyển hóa năng lượng trong động trong động cơ điện động năng lượng được chuyển hóa cô ñieän thaønh cô naêng HS đọc , quan sát H28.3 và III/ VẬN DỤNG Yêu cầu HS đọc , quan sát H28.3 và trả lời C5 C5 Quay ngược chiều kim đồng hồ HS đọc và trả lời C6 trả lời C5 C6 Vì nam châm vĩnh cửu không tạo Yêu cầu HS đọc SGK và trả lời C6 ra từ trường mạnh như nam châm ñieän HS đọc trao đổivàtrả lời C7 C7 quạt máy, máy bơm ,tủ lạnh . Yêu cầu HS đọc SGK và trả lời C7 maùy giaët ...... Hoạt Động 4:(vận dụng và cũng cố bài ) a/ Cuõng coá baøi: Động cơ điện một chiều gồm hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường và khung daây daãn coù doøng ñieän chaïy qua Động cơ điện Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường Động cơ điện một chiều hoạt động năng lượng được chuyển hóa thành cơ năng Laøm baøi taäp vaän duïng C4 , C6 ,C7 b/ Daën Doø : Học ghi nhớ SGK , làm hoàn chỉnh các câu C1 ----> C7 ,làm bài tập trong SBT Xem trước bài kế tiếp. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> THỰC HAØNH : CHẾ TẠO NAM CHÂM VĨNH CỬU NGHIỆM LẠI TỪ TÍNH CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN Tuaàn : Ngaøy daïy Tieát : Ngày soạn I / MUÏC TIEÂU Chế tạo được đoạn dây thép thành nam châm ,biết cách nhận biết một vật có phải là nam chaâm hay khoâng Biết dùng kim nam châm để xác định tên các cực từ của ống dây có dòng điện chạy qua vaø chieàu doøng ñieän chaïy trong oáng Biết làm việc tự lực để tiến hành có kết quả công việc thực hành ,biết xử lí và báo cáo kết quả theo mẫu ,có tinh thần hợp tác với các bạn trong nhóm II / CHUAÅN BÒ : + Đối với mỗi nhóm HS : 1 nguoàn ñieän 3V vaø nguoàn ñieän 6V 2 đoạn dây dẫn ,một bằng thép , một bằng đồng  = 0,4 mm Ống dâyA khoảng 200 vòng , dây dẫn có  = 0,2mm , quấn trên ống nhựa d=1cm Ống dây B khoảng 300 vòng , dây dẫn có  = 0,2mm , quấn trên ống nhựa d= 5 cm Treân coù khoeùt moät loå troøn d= 2mm 2 đoạn chỉ nilon mảnh 1 công tắc , 1giá , 1bút dạ để đánh dấu + Đối với mỗi HS : Một tập báo cáo thực hành ,đã trả lời các câu hỏi của bài Hoạt động 1: (kiểm tra bài) a/ Làm thế nào để cho một thanh thép nhiễm từ? b/ Có những cách nào để biết chiếc kim bằng thép đã nhiễm từ ? c/ Nêu cách xác định tên cực từ của một ống dây có dòng điện chạy qua và chiều dòng ñieän trong caùc voøng daây baèng moät kim nam chaâm ? Hoạt động 2 : (giới thiệu bài mới) HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG NOÄI DUNG CUÛA GV CUÛA HS Yeâu caàu HS Cá nhân đọc I/ CHẾ TẠO NAM CHÂM VĨNH CỬU Bảng 1 tóm tắt nhiệm SGK để nắm vụ thực hành nội dung thực phaàn 1 haønh Theo doõi caùc Maéc maïch ñieän nhóm để vào ống A để hướng dẫn cheá taïo nam châm , thử từ tính cuûa hai đoạn thép và đồng Xaùc ñònh teân. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Yeâu caàu HS toùm taét nhieäm vụ thực hành phaàn 2 Theo doõi caùc nhóm để hướng dẫn. cực từ của nam châm vừa chế taïo vaø ghi cheùp keát quaû vaøo baûng 1 Cá nhân đọc SGK để nắm nội dung thực haønh phaàn 2 vaø vieát baùo caùo vaøo baûng 2. Keát quaû. TG (phuùt). Laàn TN. Với daây đồng Với daâytheù p. Thử nam châm sau khi đứng cân bằng ,đoạn dây dẫn nằm theo Đoạn dây nào đã thành phöông naøo nam châm vĩnh cửu. laàn 1. laàn 2. laàn 3. 10mn. 10mn. II/ NGHIỆM LẠI TỪ TÍNH CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN Baûng 2 Nhaän xeùt. Có hiện tượng gì xảy Đầu nào ra với nam châm khi của ống dây đóng công tắc K là từ cực Baéc ?. Dùng mũi tên cong để kí hieäu chieàu doøng ñieän chaïy trong caùc voøng daây ở mỗi đầu nhất định ?. Laàn TN. 1. O o. 2. O. Hoạt Động 4:(vận dụng và cũng cố bài ) a/ Cuõng coá baøi: Caùc nhoùm thu goïn duïng cuï vaø noäp baùo caùo GV kiểm tra dụng cụ và nhận xét sơ bộ kết quả ,đánh giá thái độ học tập của các nhóm và caù nhaân b/ Daën Doø : Xem trước bài kế tiếp. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> BAØI TAÄP VAÄN DUÏNG QUI TAÉC NAÉM TAY PHAÛI VAØ QUI TAÉC BAØN TAY TRAÙI Tuaàn : Ngaøy daïy Tieát : Ngày soạn I / MUÏC TIEÂU Vận dụng được qui tắc nắm tay phải xác định đường sức từ của ống dây khi biết chiều dòng điện và ngược lại Vận dụng được qui tắc bàn tay trái xác định chiều lực điện từ tác dụng lên dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua đặt vuông góc với đường sức từ hay chiều đường sức từ (chiều dòng điện ) khi bieát hai trong ba yeáu toá treân Biết cách thực hiện các bước giải bài tập định tính phần điện từ ,cách suy luận logic và biết vận dụng kiến thức vào thực tế Kỉ năng làm bài thực hành và viết báo cáo II / CHUAÅN BÒ : + Đối với mỗi nhóm HS : 1 nguoàn ñieän 3V vaø nguoàn ñieän 6V 1 ống dây khoảng 500 vòng đến 700 vòng , dây dẫn có  = 0,2mm , quấn trên ống nhựa 1 đoạn chỉ nilon mảnh 1 coâng taéc , 1giaù , 1 thanh nam chaâm + Đối với mỗi HS : Mô hình khung dây trong từ trường của nam châm Hình 30.1 Hoạt động 1: (kiểm tra bài) a/ Phaùt bieåu qui taéc naém tay phaûi ? b/ Phaùt bieåu qui taéc naém tay traùi ? Hoạt động 2 : (giới thiệu bài mới) HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NOÄI DUNG Yeâu caàu HS toùm taét Cá nhân đọc SGK để nắm I/ CHẾ TẠO NAM CHÂM VĨNH CỬ nhiệm vụ thực hành phần nội dung thực hành 1 Maéc maïch ñieän vaøo oáng A II/ NGHIỆM LẠI TỪ TÍNH CỦA Theo dõi các nhóm để để chế tạo nam châm , thử từ ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> hướng dẫn. Yeâu caàu HS toùm taét nhiệm vụ thực hành phần 2 heo dõi các nhóm để hướng dẫn. tính của hai đoạn thép và đồng Xác định tên cực từ của nam châm vừa chế tạo và ghi cheùp keát quaû vaøo baûng 1 Cá nhân đọc SGK để nắm nội dung thực hành phần 2 vaø vieát baùo caùo vaøo baûng 2. Baûng 2. Hoạt Động 4:(vận dụng và cũng cố bài ) a/ Cuõng coá baøi: Caùc nhoùm thu goïn duïng cuï vaø noäp baùo caùo GV kiểm tra dụng cụ và nhận xét sơ bộ kết quả ,đánh giá thái độ học tập của các nhóm và caù nhaân b/ Daën Doø : Xem trước bài kế tiếp. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>