Giáo án môn Ngữ văn lớp 11 - Đây thôn vĩ dạ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11-. Ch¬ng tr×nh chuÈn. TUAÀN. §©y th«n vÜ d¹ a. môc tiªu bµi häc. Hàn Mặc Tử. Theo mục kết quả cần đạt SGK Tr 38 b. phương tiện thực hiện SGK, SGV. ThiÕt kÕ bµi häc. C.CÁCH THỨC TIẾN HAØNH: _Đọc sáng tạo,đối thoại,thảo luận,gợi tìm. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò 2. Giíi thiÖu bµi míi Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS GV: Cho H/S đọc tiểu dẫn I. giới thiệu chung. SGK Tr 38 GVH: Anh (chÞ) h·y cho biÕt những đặc điểm cơ bản về tác gi¶ ?. 1. T¸c gi¶:. Tên khai sinh: Nguyễn Trọng Trí (1912 – 1940). - Quê: Đồng Hới - Quảng Bình. - Gia đình: viên chức nghèo, cha mất sớm, sống với mẹ ở Quy Nhơn - 1936, mắc bệnh phong. - Mất tại trại phong Quy Hoà - Ông là một trong những nhà thơ có sức sáng tạo mạnh mẽ nhất phong trào Thơ mới. GVH: Anh (chÞ) h·y tr×nh bµy 2. Tác phẩm: hoàn cảnh ra đời của bài thơ ? - Cỏc tỏc phẩm chớnh: Gái quê, Thơ điên, Xuân như ý, Thượng thanh khí, Cẩm châu duyên, Duyên kì ngộ, Quần tiên hội, Chơi giữa mùa trăng. - Thơ ông hết sức phức tạp và đầy bí ẩn nhưng vẫn thể hiện một tình yêu đến đau đớn hướng về cuộc đời trần thế. - Đây thôn Vĩ Dạ: + Sáng tác năm 1938, in trong tập Thơ Điên (Đau thương) + Được gợi cảm hứng từ mối tình của Hàn với cô Hoàng Cúc, một cô gái quê ở Vĩ Dạ (Huế) GVH: Anh (chÞ) cho biÕt c¶nh II. Néi dung chÝnh. vËt thiªn nhiªn ®­îc miªu t¶ 1. Khổ 1: nh­ thÕ nµo trong bµi th¬ ë - Câu 1: Câu hỏi tu từ: Sao anh không về chơi thôn Vĩ ? khæ ®Çu ? Cảm nhận về ý nghĩa của câu hỏi tu từ mở đầu bài thơ ? Gợi cảm giác như lời trách nhẹ nhàng và mời gọi tha thiết của cô gái thôn Vĩ với nhà thơ. Câu hỏi là duyên cớ để khơi dậy trong tâm hồn nhà thơ bao kỉ niệm sâu sắc, bao hình ảnh đẹp đẽ, đáng yêu về Vĩ Dạ, nơi có người nhà thơ thương mến. Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên trong câu thơ thứ hai ? “Nhìn nắng hàng cau, nắng mới lên” Cái nhìn từ xa đến: Những hàng cau thẳng tắp cao vút vượt lên những cây khác Sự hài hoà của màu sắc:. HOÏC KYØ II Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11-. Ch¬ng tr×nh chuÈn. TUAÀN. Nắng vàng rực rỡ toả chiếu trên những hàng cau xanh tươi Nêu phát hiện của mình về đặc điểm của nắng ? “Nắng mới lên” Trong trẻo, tinh khiết, tươi tắn, làm bừng sáng không gian hồi tưởng của nhà thơ. Điệp từ: “Nắng” Từng đợt, từng đợt nắng rót xuống khu vườn. “Vườn ai mướt quá xanh như ngọc” Khu vườn tươi đẹp của thôn Vĩ. Câu 3 gợi tả khung cảnh nào? Vẻ đẹp của khu vườn được gợi lên qua những từ ngữ nào ? “Mướt”=> Gợi vẻ tươi tốt, đầy sức sống của vườn cây Từng lá cây sáng lên, láng bóng dưới ánh sáng mặt trời GVH: Anh (chị) cho biết vẻ đẹp “Vườn ai mướt quỏ”=> Lời cảm thỏn mang sắc thỏi ngợi ca con người xứ Huế thể hiện ở  Những hỡnh ảnh thiờn nhiờn sống động và đẹp đẽ của một tõm hồn c©u th¬ nµo ? yêu thiên nhiên tha thiết, có ân tình sâu sắc, đậm đà với thôn Vĩ. “Người thôn Vĩ”=>Xuất hiện thật kín đáo, thấp thoáng sau những chiếc lá trúc. “Mặt chữ điền”: khuôn mặt phúc hậu, đoan trang “Thôn Vĩ”: Cảnh xinh xắn, người phúc hậu TN và con người hài hoà trong vẻ đẹp kín đáo, dịu dàng GVH: Anh (chÞ) ph©n tÝch. 2. Khổ 2:. nh÷ng h×nh ¶nh xuÊt hiÖn trong Đọc khổ thơ và nêu cảm nhận của mình? khæ th¬ thø hai ? Dòng sông Hương êm đềm và thơ mộng gắn với bao cảm xúc. và suy tư của nhà thơ - Tả thực: gió mây nhè nhẹ bay, dòng nước chảy lững lờ, cây cỏ khẽ lay động. => Vẻ êm đềm, nhịp điệu khoan thai – nét đặc trưng của xứ Huế. - Sắc thái cảm xúc: Mây – gió chuyển động ngược chiều, xa rời nhau. Dòng sông lặng lẽ buồn thiu, cây cỏ lay động rất nhẹ => Thiên nhiên đẹp nhưng lạnh lẽo, trống vắng. Dự cảm u buồn, cô đơn của nhà thơ trước sự thờ ơ, xa cách của cuộc đời đối với mình. Cảnh chập chờn giữa mộng và thực. - Dòng sông trăng – dòng sông ánh sáng tuôn chảy khắp vũ trụ. - Thuyền chở trăng - đậu trên bến sông trăng Không gian nghệ thuật hư ảo, mênh mang. Phác hoạ nét đặc trưng của dòng Hương: huyền ảo, thơ mộng dưới trăng. Trăng xuất hiện như đối tượng chia sẻ, cảm thông GVH: Anh (chÞ) h·y cho biÕt Một tình yêu Huế sâu nặng, tha thiết , đầy khắc khoải, âu lo. nh÷ng chi tiÕt ë khæ cuèi bµi 3. Khổ 3: th¬ cho ta c¶m nhËn g× vÒ t©m Cảnh và người xứ Huế được khắc hoạ ở câu thứ ba như thế nào? tr¹ng cña t¸c gi¶ ? - Xứ Huế mưa nhiều, khói sương mờ ảo - Màu áo trắng của những cô gái Huế thấp thoáng trong sương Khung cảnh hư ảo, mộng mơ của Huế Tâm sự của nhà thơ:Khách đường xa. Nhìn không ra. Mờ nhân ảnh  Cảm giác mông lung, bất định, mơ hồ, hư hư thực thực.. HOÏC KYØ II Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11-. Ch¬ng tr×nh chuÈn. TUAÀN. “Ai biết tình ai có đậm đà ?” Câu hỏi tu từ: mang chút hoài nghi mà chan chứa niềm thiết tha với cuộc đời, và con người của một hồn thơ cô đơn. III. Cñng cè. - Tham kh¶o phÇn Ghi nhí trong SGK.. HOÀ CHÍ MINH. A- Môc tiªu bµi häc.. 1. Gióp häc sinh hiÓu ®­îc néi dung c¬ b¶n vµ nh÷ng dÆc s¾c chñ yÕu vÒ h×nh thøc thể hiện và PCNT cuả NKTT để từ đó có phương hướng đúng đắn PT những bài thơ rút ra từ tập nhật ký được chọn giảng trong chương trình ? 2. Cho HS thấy mấy nét chấm phá tả cảnh chiều tối mênh mông mà đầm ấm. Từ đó phân tích tâm hồn cao rộng, lòng yêu cảnh thương người của tác giả. B- phương tiện thực hiện. * SGK, SGV, ThiÕt kÕ bµi häc C.CÁCH THỨC TIẾN HAØNH: _Đọc sáng tạo,đối thoại,thảo luận,gợi tìm. D. tiÕn tr×nh d¹y häc. 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi:. Nội dung cần đạt. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS GVh: Anh (chÞ) h·y cho biÕt. I. Giíi thiÖu chung. hoàn cảnh ra đời của tác phẩm NhËt kÝ trong tï ?. 1, TËp th¬ NhËt kÝ trong tï.. GVH: Anh (chÞ) h·y cho biÕt. gi¸ trÞ néi dung cña tËp th¬ ?. GVH: Anh (chÞ) h·y cho biÕt. gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña tËp th¬ ?. a, Hoµn c¶nh: Th¸ng 8…. B, Gi¸ trÞ t¸c phÈm * Gi¸ trÞ néi dung: - Ghi l¹i mét c¸ch ch©n thùc bé mÆt ®en tèi vµ nhem nhuèc cña chÕ độ nhà tù cũng như của XHTQ thời Tưởng Giới Thạnh (1942-1943) + Chế độ nhà tù tàn bạo đối với tù nhân, bắt người, giam người vô lý, bän quan l¹i, cai ngôc hÕt søc thèi n¸t. + XHTQ bất công vô nhân đạo - Thể hiện tâm hồn phong phú cao đẹp của người tù vĩ đại (chân dung tự hoạ con người tinh thần của chủ tịch HCM) + Vừa kiên cường bất khuất, vừa mềm mại tinh tế, hết sức nhạy cảm với mọi biến thái của thiên nhiên và lòng người + Võa ung dung tù t¹i, võa nãng lßng sèt ruét, kh¾c kho¶i ngãng trêi tù do, mßn m¾t nh×n vÒ Tæ Quèc + Vừa đầy lạc quan tin tưởng, vừa trằn trọc lo âu. * Gi¸ trÞ nghÖ thuËt NKTT thÓ hiÖn s©u ®Ëm PCNT th¬ HCM + TËp th¬ viÕt theo nhiÒu bót ph¸p # nhau: T¶ thùc, tr÷ t×nh, l·ng. HOÏC KYØ II Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11-. GVH: Anh (chÞ) h·y cho biÕt ë c©u 1 t¸c gi¶ ph¸c ho¹ h×nh ¶nh g×? ý nghÜa cña h×nh ¶nh Êy?. GVH: Anh (chÞ) h·y cho biÕt Sang c©u 2, t¸c gi¶ ph¸c ho¹ tiÕp h×nh ¶nh chßm m©y. H×nh ¶nh Êy ®­îc ph¸c ho¹ nh­ thÕ nµo? Gîi nªn trong em nh÷ng cảm tưởng gì ?. GVH: Anh (chÞ) h·y cho biÕt T¸c gi¶ kh¾c ho¹ h×nh ¶nh c« em xãm nói nh­ thÕ nµo? Qua h×nh thøc NT g× ?. GVKQ: Gi¸ trÞ nghÖ thuËt + Hån nhiªn gi¶n dÞ. Ch¬ng tr×nh chuÈn. TUAÀN. mạn, châm biếm hài hước VD: 4 bµi ë SGK… + Thơ có màu sắc cổ điển nhưng vẫn thể hiện tinh thần thời đại: + Mµu s¾c cæ ®iÓn: + Giàu tình cảm đối với thiên nhiên. Thiên nhiên được cảm thụ theo 1 qu·ng ®­êng riªng vµ thÓ hiÖn theo 1 bót ph¸p riªng. + Hình tượng nhân vật trữ tình ung dung, nhàn nhã, tâm hồn hoà hîp víi thiªn nhiªn, vò trô. + Tinh thần thời đại: + Hình tượng thơ luôn luôn vật động hướng về sự sống, ánh sáng, tương lai. + Trong quan hệ với thiên nhiên, con người là chủ thể + Tinh thần dân chủ thể hiện sâu sắc ở đề tài, tư tưởng... VD: 4 bµi ë SGK, Cét c©y sè, Nghe tiÕng gi· g¹o... * NhiÒu tø th¬ ®­îc thÓ hiÖn rÊt s¸ng t¹o, nhiÒu h×nh ¶nh gîi c¶m VD: C¶nh chiÒu h«m, Ng¾m tr¨ng... * Thể thơ tứ tuyệt được sử dụng rất thành thục, tạo lên vẻ đẹp vừa hµm sóc, võa linh ho¹t, tµi hoa. 2, Bµi th¬ chiÒu tèi A, XuÊt xø: B¸c chuyÓn tõ nhµ lao TÜnh T©y -> Thiªn B¶o B, Chủ đề, thể loại. II, Néi dung chÝnh 1. Hai c©u ®Çu: + C¸nh chim: mái mÖt, vÒ rõng t×m chèn ngñ -> Mét nÐt ph¸c ho¹ c¶nh vËt biÓu hiÖn ®­îc kh«ng gian nói rõng nh­ng còng mang ý nghÜa thêi gian. Chim vÒ tæ b¸o hiÖu trêi tèi => C¸ch c¶m nhËn thêi gian mang tÝnh truyÒn thèng (Liªn hÖ ca dao; TruyÖn Kiªu, T.giang...) + Chßm m©y: lÎ loi, l÷ng lê tr«i gi÷a kh«ng gian réng lín cña trêi chiÒu (b¶n dÞch ch­a s¸t: thiÕu tõ c«;ch­a s¸t nghÜa tõ m¹n m¹n) -> Có hồn, mang tâm trạng: buồn bã, cô đơn BÇu trêi cã chim, cã m©y nh­ng m©y lÎ loi,chim mÖt mái, l¹i ®ang trong c¶nh ngé chia l×a.  Như vậy bằng những từ ngữ, hình ảnh rất gợi tả và biểu cảm đặc sắc nhà thơ đã miêu tả cảnh chiều tối nơi miền sơn cước lạ. Đó là cảnh vật thoáng mang vẻ buồn, mỏi mệt và đơn chiếc. Điều này phản ánh được tâm trạng của người nhìn cảnh : 1 người tù ở nơi xa xứ đang bị giải đi từ nơi này sang nơi khác: mỏi mệt, buồn, cô đơn .ở đây có sự tương đồng hoà hợp giữa người và cảnh (Hai câu thơ mang mµu s¾c cæ ®iÓn) 2, Hai c©u cuèi Từ cảnh vật thiên nhiên -> cảnh sinh hoạt của con người => 1 cảnh lao động bình dị của đời thường:“Cô em xóm núi…rực hồng” -> Tác giả dùng điệp ngữ liên hoàn để diễn tả sự chuyển động theo vòng tròn của cối xay ngô đồng thời ghi nhận đức tính cần mẫn của cô gái lao động. Hình ảnh cô gái đến với nhà thơ 1 cách rất tự nhiên và trở thành hình ảnh trung tâm, khoẻ khoắn, trẻ trung-> Chất hiện đại trong thơ Bác.Hình ảnh lò than rực hồng:Dùng cái sáng để nói cái tối ->. HOÏC KYØ II Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 11-. Ch¬ng tr×nh chuÈn. TUAÀN. rÊt tù nhiªn(C©u dÞch lµm mÊt vÎ hµm xóc cña th¬ §­êng) + Màu sắc cổ điển + hiện đại, chất chiến sĩ+ thi sĩ, chất thép + Như vậy sự xuất hiện hình ảnh người thiếu nữ LĐ bên lò than rực hồng đã đem lại niềm vui, sức sống, đem lại ánh sáng, sự ấm áp và t×nh khát khao cuộc sống gđ. Nó sưởi ấm lòng Bác làm vợi đi sự cô đơn mÖt mái.. III. Tæng kÕt. HOÏC KYØ II Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>