Giáo án môn Ngữ văn lớp 11 (chuẩn kiến thức kĩ năng)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>1. TUAÀN:1 TIEÁT: 1 TEÂN BAØI: VAØO PHUÛ CHUÙA TRÒNH ( Trích Thượng kinh kí sự – Lê Hữu Trác ) A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giúp HS cảm nhận được giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm và nhân cách thanh cao của tác giả qua ngo kí sự chân thực, sắc sảo về cuộc sống trong phủ chúa Trịnh. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: - SGK, SGV. C. CÁCH THỨC TIẾN HAØNH: - Kết hợp giữa diễn dịch và qui nạp. - Huy động thực tiễn sử dụng ngôn ngữ để minh họa. D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1. Kieåm tra baøi cuõ: 2. Giới thiệu bài mới: THỜI HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS NOÄI DUNG GIAN - Haõy cho bieát vaøi neùt veà taùc giaû - taùc I. TIEÅU DAÃN: phaåm? 1. Taùc giaû: - LHT(1724-1791), hiệu là Hải Thượng Lãn Ông, queâ traán Haûi Döông(Höng yeân). - Danh y: chữa bệnh, soạn sách, mở trường dạy ngheà thuoác. - Nhaø vaên, nhaø thô. - Sự nghiệp sáng tác của ông? 2. Taùc phaåm: -“TKKS” là tập kí sự bằng chữ Hán, được xếp ở cuối bộ “Hải Thượng y tông tâm lĩnh”. ND (SGK). - Kí sự: là một thể kí, ghi chép sự việc, câu chuyện có thật và tương đối hoàn chỉnh. - Đoạn “VPCT” nói việc Lê Hữu Trác lên tới kinh đô, được dẫn vào phủ chúa để bắt mạch kê đơn cho Trònh Caùn. II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: 1. Quang cảnh và cung cách sinh hoạt trong phuû chuùa Trònh: ? Quang cảnh trong phủ chúa Trịnh được a. Quang caûnh trong phuû chuùa Trònh: taùc giaû mieâu taû ntn? - Vào phủ chúa: qua nhiều lần cửa, nhiều dẫy haønh lang, caây coái um tuøm, danh hoa ñua thaém. - Bên trong: Đại đường, Quyển bồng, Gác tía. - Nội cung: trướng gấm màn che, ghế rồng sơn son thieáp vaøng…  Cực kì tráng lệ, lộng lẫy, không đâu sánh bằng. ? Cung cách sinh hoạt ntn? b. Cung cách sinh hoạt:   . Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 2 - Kẻ hầu người hạ tấp nập, bảy tám thầy thuốc túc trực. - Lời lẽ hết sức cung kính khi nhắc đến chúa Trịnh và thế từ, tiêu xài sang trọng. - Nội cung trang nghiêm đến nỗi tác giả phải “nín thở đứng chờ ở xa”, “khúm núm đến trước sập xem maïch”.  Lễ nghi, khuôn phép, quyền uy tột đỉnh, hưởng thuï xa hoa, loäng laãy. ? Phân tích những lời nhận xét của tác giả 2. Thái độ, tâm trạng và suy nghĩ của tác giaû: để thấy được thái độ của ông đối với - Không đồng tình, dửng dưng trước lối sống xa quang cảnh và cách sinh hoạt nơi đây? ? Cách lí giải và kê đơn cho Thế tử chứng hoa, hưởng lạc nơi đấy. - Là thầy thuốc giỏi, có kiến thức sâu rộng và già toû LHT laø moät thaày thuoác ntn? daën kinh nghieäm. - Là thầy thuốc có lương tâm và đức độ.  Laø thaày thuoác taøi naêngcoù phaåm chaát cao quyù. 3. Ñaëc saéc ngheä thuaät: Quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực, tả cảnh sinh ? Đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích? động, kể chuyện hấp dẫn lôi cuốn.  Giá trị hiện thực sâu sắc. III. GHI NHỚ: (SGK-Tr9) HS ĐỌC PHẦN GHI NHỚ E. Cuûng coá: Lí do khieán cho LHT keâ ñôn boác thuoác nhö vaäy? F. Daën doø: - Hoïc baøi “vaøo phuû chuùa Trònh”. - Soạn bài Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân.. TUAÀN:1 TIEÁT: 2 TÊN BAØI: TỪ NGÔN NGỮ CHUNG ĐẾN LỜI NÓI CÁ NHÂN A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giuùp HS: - Thấy được mối quan hệ giữa ngôn ngữ chung của XH và lời nói riêng của cá nhân. - Hình thành và nâng cao năng lực lĩnh hội những nét riêng trong lời nói cá nhân, năng lực sáng tạo của cá trong việc sử dụng ngôn ngữ trên cơ sở những từ ngữ và quy tắc chung. - Có ý thức tôn trọng những qui tắc ngôn ngữ chung của XH, giữ gìn và phát huy bản sắc ngôn ngữ của dân to B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: - SGK, SGV. C. CÁCH THỨC TIẾN HAØNH: - Kết hợp giữa gợi tìm, vấn đáp. - Huy động thực tiễn sử dụng ngôn ngữ để minh họa.   . Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 3. THỜI GIAN. D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 3. Kieåm tra baøi cuõ: 4. Giới thiệu bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS. NOÄI DUNG. I. NGÔN NGỮ-TAØI SẢN CHUNG CỦA XH: Ngôn ngữ là tài sản chung của một dân tộc, một ? Ngôn ngữ là gì? cộng đồng XH. Muốn giao tiếp với nhau, XH phải có phương tiện chung, trong đó phương tiện quan trọng ? Phương tiện giao tiếp bằng ngôn ngữ nhất là ngôn ngữ. Tính chung trong ngôn ngữ của cộng đồng được giúp cho con người điều gì? ? Tính chung trong ngôn ngữ của cộng biểu hiện qua: 1. Các yếu tố ngôn ngữ chung: đồng được biểu hiện qua các yếu tố nào? - Caùc aâm vaø caùc thanh. - Caùc tieáng. - Các từ. - Các ngữ cố định. 2. Các qui tắc và phương thức chung trong việc cấu tạo và sử dụng các đơn vị ngôn ngữ: - Qui taéc caáu taïo caùc kieåu caâu. - Phương thức chuyển nghĩa từ. II. LỜI NÓI-SẢN PHẨM RIÊNG CỦA CÁ NHAÂN: Khi giao tiếp, mỗi cá nhân sử dụng ngôn ngữ chung để tạo ra lời nói đáp ứng nhu cầu giao tiếp. Lời nói ? Thế nào là lời nói của cá nhân? được tạo ra nhờ các yếu tố và qui tắc, phương thức chung, vừa có sắc thái riêng và phần đóng góp của caù nhaân. Cái riêng trong lời nói của cá nhân được biểu lộ ở: 1. Gioïng noùi caù nhaân. ? Cái riêng trong lời nói của cá nhân được biểu lộ ở những mặt nào? CHO NGHE VAØI ĐOẠN NHẠC-NHẬN BIEÁT GIOÏNG. 2. Vốn từ ngữ cá nhân. 3. Sự chuyển đổi, sáng tạo khi sử dụng từ ngữ chung, quen thuoäc. 4.. Việc tạo ra các từ ngữ mới.. 5. Việc vận dụng linh hoạt, sáng tạo quy tắc chung, phương thức chung.  Biểu hiện rõ rệt nhất của nét riêng trong lời nói cá nhân là phong cách ngôn ngữ cá nhân( ở các nhà văn. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 4 noåi tieáng).  GHI NHỚ: ( SGK – Tr 13 ). ? Ghi nhớ? THAÛO LUAÄN 3 BT – Tr 13. III. LUYEÄN TAÄP: 1. Từ “thôi” _ chấm dứt, kết thúc một hoạt đông nào đó( VD: thôi học,…). Nguyễn Khuyến dùng từ “thôi” với nghĩa chấm dứt, kết thúc cuộc đồi, cuoäc soáng(cheát). 2. Trật tự sắp xếp các từ rất riêng: - Các cụm danh từ(rêu từng đám, đá mấy hòn): DT trung tâm đứng trước định từ và DT chỉ loại. - Vị ngữ đi trước chủ ngữ.  Tạo âm hưởng mạnh cho câu thơ.. E. Cuûng coá: F. Dặn dò: Chuẩn bị làm bài viết số 1( Nghị luận XH – Tr 14). Xem SGK trước.. TUAÀN:1 TIEÁT: 3-4 TEÂN BAØI: VIEÁT BAØI LAØM VAÊN SOÁ 1 – NGHÒ LUAÄN XAÕ HOÄI A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giuùp HS: - Cũng cố kiến thức về văn nghị luận đã học ở THCS và học kì II lớp 10. - Viết được bài văn NLXH có nội dung sát với thực tế cuộc sống và học tập của HS THPT. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: - SGK, SGV. C. CÁCH THỨC TIẾN HAØNH: Làm bài viết tại lớp với hai phần: trắc nghiệm lí thuyết văn học và nghị luận xã hội. D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: * Đề 1: Bài tỏ ý kiến của mình về vấn đề mà tác giả Thân Nhân Trung đã nêu trong “Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhân Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba-1442”: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”. * Đề 2: Bác Hồ từng dạy: “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi, mà khó vì lòng người ngại núi e sông”. Em hiểu và vận dụng lời dạy đó như thế nào trong học tập và cuộc soáng? E. Cuûng coá:   . F. Dặn dò: Soạn bài thơ “Tự tình”.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 5. TUAÀN:2 TIEÁT: 5 TÊN BAØI: TỰ TÌNH II – Hồ Xuân Hương A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giuùp HS: - Cảm nhận được tâm trạng vừa buồn tủi vừa phẫn uất trước duyên phận éo le và khát vọng sống, khaùt voïng haïnh phuùc cuûa HXH. - Thấy được tài năng thơ Nôm của HXH: thơ Đường viết bằng tiếng Việt, cách dùgn từ ngữ, hình ảnh giản dị, giàu sức biểu cảm, táo bạo mà tinh tế. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: - SGK, SGV. C. CÁCH THỨC TIẾN HAØNH: - Kết hợp giữa vấn đáp, gợi mở, phân tích. - Huy động thực tiễn sử dụng ngôn ngữ để minh họa. D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1. Kieåm tra baøi cuõ: 2. Giới thiệu bài mới: THỜI HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS NOÄI DUNG GIAN I. TIEÅU DAÃN(SGK-Tr 18): ? Phần Tiểu dẫn đã giới thiệu những nét chính nào trong cuộc - HXH quê ở làng Quỳnh Đôi-Quỳnh Lưu-Nghệ An nhưng sống chủ yếu ở khinh thành Thăng Long. đời và sự nghiệp của HXH? - Bà đi nhiều nơi và thân thiết với nhiều danh sĩ. Cuộc đời cuûa baø gaëp nhieàu eùo le, ngang traùi. - Sáng tác của HXH gồm cả chữ Nôm và chữ Hán. -HXH là hiện tượng rất độc đáo: nhà thơ phụ nữ viết về phụ nữ, trào phúng mà trữ tình, đậm đà chất VHDG từ đề tài, cảm hứng đến ngôn ngữ hình tượng. - Noåi baät trong saùng taùc thô Noâm cuûa HXH laø tieáng noùi thương cảm đối với người phụ nữ, là sự khẳng định, đề cao vẻ đẹp và khát vọng của họ. HS ĐỌC BAØI THƠ II. TÌM HIEÅU VAÊN BAÛN: GV: nói sơ về thể loại bài thơ 1. Hai câu đề: ? Câu đầu cho chúng ta thấy nữ sĩ đang ở trong hoàn cảnh nào? - Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn + thời gian: đêm khuya Mang taâm traïng gì? + âm thanh: trống canh dồn  bước đi dồn dập của thời gian, tâm trạng con người thì rới bời, cô đơn. ? Câu 2, tác giả sử dụng các biện - Trơ cái hồng nhan với nước non phaùp ngheä thuaät naøo? Nhaèm muïc + trô + hoàng nhan: thaät reû ruùng, mæa mai. + Đảo ngữ “trơ”: tủi hổ, bẽ bàng. ñích gì? + Tương phản: hồng nhan > < nước non: sự thách thức    . Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 6 GV: Từ xưa đến nay, con người thường dùng gì để giải sầu? [rượu] ? Còn nữ sĩ thì ntn? Kết quaû? ? HXH tiếp tục làm gì để giải saàu? Keát quaû? ? Rêu và đá là những thứ bé nhỏ và vô tri; nhưng ở đây chúng ntn? Qua đó nói lên điều gì(bằng ngheä thuaät naøo)? Sơ đồ: Buồn  thấm thía nỗi ñau khaùt voïng. ? Nhưng khi gặp cuộc sống thực teá, thì ntn? ? Caâu 7 coù gì ñaëc bieät khoâng? Hai từ “lại” có giống nghĩa nhau khoâng?. ? Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì trong caâu thô cuoái? Hieäu quaû cuûa noù? HS ĐỌC GHI NHỚ. bản lĩnh của người phụ nữ trước cuộc đời. 2. Hai câu thực: - Cụm từ “say lại tỉnh”: gợi lên cái vòng quẩn quanh của duyeân soácaøng thaám thía noãi ñau. - Mối tương quan giữa hình tượng: vầng trăng(sắp tàn) – khuyết chưa tròn  sự đồng nhất giữa trăng và người: nhân duyeân khoâng troïn veïn. 3. Hai caâu luaän: - Đảo ngữ: xiên ngang, đâm toạc được đặt lên đầu câu. - Dùng các động từ mạnh: xiên, đâm.  Một sức sống mãnh liệt; tuy phẫn uất, nhưng đầy khát voïng soáng haïnh phuùc. 4. Hai caâu keát: - Ngaùn noãi xuaân ñi xuaân laïi laïi + ngaùn: chaùn ngaùn, ngaùn ngaãm. + lại 1: thêm một lần nữa. + lại 2: trở lại.  Sự éo le khi mùa xuân của thiên nhiên thì trở lại; còn tuổi xuân của con người thì không bao giờ trở về. - Maûnh tình san seû tí con con  ngheä thuaät taêng tieán, nhaán mạnh sự nhỏ bé dần: Mảnh  san sẻ  tí  con con: càng xoùt, toäi nghieäp. III.GHI NHỚ(SGK-Tr 19). E. Củng cố: Bài thơ vừa nói lên bi kịch duyên phận vừa cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của HXH. Các em hãy phân tích điều đó? F. Daën doø: - Học thuộc bài thơ “Tự tình II”, phần phân tích. - Soạn bài “Câu cá mùa thu” – Nguyễn Khuyến.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> 7.   . TUAÀN:2 TIEÁT: 6 TEÂN BAØI: CAÂU CAÙ MUØA THU Thu ñieáu – Nguyeãn Khuyeán. A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giuùp HS: - Cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh thu điển hình cho mùa thu làng cảnh VN và tình yêu thiên nhiên, đất nước, tâm trạng thời thế của nhà thơ. - Thấy được nghệ thuật tả cảnh, tả tình và sử dụng tiếng Việt của NK.. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: - SGK, SGV. C. CÁCH THỨC TIẾN HAØNH: - Kết hợp giữa đọc sáng tạo, vấn đáp, gợi tìm, diễn giảng. - Huy động thực tiễn sử dụng ngôn ngữ để minh họa. D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1. Kieåm tra baøi cuõ: 2. Giới thiệu bài mới: THỜI GIAN. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS. NOÄI DUNG. I. TIEÅU DAÃN: ? Cho biết vài nét sơ lược về cuộc đời - NK(1835-1909) hiệu là Quế Sơn, quê ở Yên NK? Đổ(Hà Nam). Từng đỗ đầu cả ba kì thi nên đgl Tam nguyên Yên Đổ. Làm quan được hơn 10 năm, sau đó về dạy học và sống thanh bạch ở quê nhà. - Sáng tác cả chữ Hán và chữ Nôm, hiện còn trên 800 bài, gồm cả thơ, văn, câu đối. Đóng góp nổi bật laø thô Noâm. ? Saùng taùc cuûa oâng? - ND thô vaên(SGK). II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: 1. Caûnh thu: ? ND thô vaên? - Điểm nhìn để cảm nhận cảnh thu: từ chiếc thuyền ĐỌC BAØI THƠ ? Điểm nhìn cảnh thu của tác giả có gì câu, mặt ao  bầu trời  ngõ trúc  thuyền câu  đặc sắc? Từ điểm nhìn ấy, nhà thơ đã bao từ gần  cao xa  gần: từ khung cảnh ao hẹp, không gian mùa thu mở ra nhiều hướng thật sinh quaùt caûnh thu ntn? động. - Caûnh saéc muøa thu: + Màu: nước trong veo, sóng biếc, trời xanh ngắt, ? Cảnh sắc mùa thu được miêu tả ntn về lá vàng. + Đường nét chuyển động: sóng “hơi gợn tí”, lá màu sắc, đường nét? vàng “khẽ đưa vèo”, tầng mây lơ lửng.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 8  Dịu nhẹ, thanh sơ của cảnh vật mùa thu ở làng queâ Baéc Boä. ? Hãy cho biết đó là cảnh thu ở miền quê  Không gian mùa thu tĩnh lặng, vắng người, vắng tiếng. Cảnh thu đẹp nhưng đượm buồn. naøo? 2. Tình thu: ? Toùm laïi, khoâng gian muøa thu ntn? - Câu cá để đón nhận trời thu, cảnh thu vào cõi loøng. - Khoâng gian tónh laëng, coâ quaïnh, uaãn khuùc trong ? Coù leõ taùc giaû khoâng chæ ñôn thuaàn laø caâu taâm hoàn nhaø thô.  Tâm hồn gắn bó thiết tha với thiên nhiên đất caù, vaäy taùc giaû coù taâm traïng ntn? nước, một tấm lòng thầm kính nhưng không kém = muøa thu laïnh hay loøng nhaø thô laïnh? phaàn saâu saéc. 3. Thaønh coâng veà ngheä thuaät: ? Caùc em coù caûm nhaän ntn veà taám loøng của nhà thơ đối với thiên nhiên, đất nước? - Ngôn ngữ giản dị, trong sáng. = Kín đáu gửi gắm tâm sự yêu nước trong - Cách gieo vần độc đáo(vần eo) để gợi tả không giai đoạn kiểm duyệt gắt gao… gian vaø taâm traïng. ? Ngôn ngữ trong bài thơ ntn? [ không còn laø tuøng, truùc, cuùc, mai…] ? Cách gieo vần có gì đặc biệt? Gợi cho ta - Nghệ thuật lấy động tả tĩnh. caûm thaáy muøa thu ntn? III. GHI NHỚ: (SGK – Tr 22) ? Trong baøi thô, coù nghe thaáy aâm thanh gì khoâng? [ coù – nhöng nhoû ] ? Khoâng gian phải ntn thì chúng ta mới nghe thấy những âm thanh đó? [ tĩnh ] ? Đây là nghệ thuật gì? E. Cuûng coá: F. Daën doø:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> 9.   . TUAÀN:2 TIEÁT: 7 TÊN BAØI: PHÂN TÍCH ĐỀ, LẬP DAØN Ý BAØI VĂN NGHỊ LUẬN A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giuùp HS: - Nắm được cách thức phân tích đề văn nghị luận. - Bieát caùch laäp daøn yù baøi vaên nghò luaän. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: - SGK, SGV. C. CÁCH THỨC TIẾN HAØNH: - Kết hợp giữa qui nạp. - Huy động thực tiễn sử dụng ngôn ngữ để minh họa. D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1. Kieåm tra baøi cuõ: 2. Giới thiệu bài mới:. THỜI GIAN. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS. NOÄI DUNG. I. PHÂN TÍCH ĐỀ: ? Đề nào có định hướng cụ thể, 1. Về kiểu đề: đề nào đòi hỏi người viết phải tự _ Đề 1 thuộc dạng đề có định hướng cụ thể. _Đề 2 &3 là đề mở. xác định hướng triển khai? ? Vấn đề cần nghị luận của mỗi 2. Vấn đề cần nghị luận: _ Đề 1: suy nghĩ về việc chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới. đề là gì? _ Đề 2: tâm sự của Hồ Xuân Hương. _ Đề 3: một vẻ đẹp của bài thơ câu cá màu thu. II. LAÄP DAØN YÙ: * Taùc duïng cuûa vieäc laäp daøn yù: SGK- tr 23. ? Taùc duïng cuûa vieäc laäp daøn yù? 1. Xaùc laäp luaän ñieåm: _ Vấn đề cần nghị luận: việc chuẩn bị hành trang vào thế kỷ ? Xác lập luận điểm của đề 1? mới. _ Yêu cầu về nội dung: từ ý kiến của Vũ Khoan, có thể suy ra: + Người VN có nhiều điểm mạnh: thông minh, nhạy bén với cái mới. + Người VN cũng kg ít điểm yếu: thếu hụt về kiến thức cơ bản, khả năng thực hành sáng tạo hạn chế. + Phaùt huy ñieåm maïnh, khaéc phuïc ñieåm yeáu laø vieäc thieát thực để chuẩn bị hành trang vào thế kỷ XXI. _ Yeâu caàu veà phöông phaùp: sd thao taùc laäp luaän bình luaän, giải thích, chứng minh; dùng dẫn chứng thực tế XH là chủ. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> 10 yeáu. 2. Xác lập luận cứ: ? Xác lập luận cứ cho các luận điểm ở đề 1? 3. Sắp xếp luận điểm, luận cứ: ? Sắp xếp các luận điểm, luận cứ vừa tìm được ở đề 1?. ĐỌC GHI NHỚ ? Phân tích và lập dàn ý đề 1?. III.GHI NHỚ: SGK tr -24 IV. LUYEÄN TAÄP: 1. Đề 1: _ Phân tích đề: dạng đề định hướng rõ nội dung nghị luận. _ Vấn đề cần nghị luận: giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích “Vaøo phuû chuùa Trònh”. _ Yeâu caàu veà nd: + Bức tranh cụ thể sinh động về cuộc sống xa hoa nhưng thiếu sinh khí của những người trong phủ chúa Trịnh(Trịnh Cán) + Thái độ phê phán nhẹ nhàng mà thấm thía, dự cảm về sự suy taøn cuûa trieàu Leâ-Trònh theá kæ XVIII _ Lập dàn ý: GV hướng dẫn. E. Cuûng coá: Vai troø cuûa vieäc laäp daøn yù? F. Dặn dò: Trả lời các câu hỏitrong bài “Thao tác lập luận phân tich”. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 11. TUAÀN:2 TIEÁT: 8 TEÂN BAØI: THAO TAÙC LAÄP LUAÄN PHAÂN TÍCH A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giuùp HS: - Nắm được mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận phân tích . - Biết phân tích một vấn đề XH và VH.. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: - SGK, SGV. C. CÁCH THỨC TIẾN HAØNH: - Kết hợp giữa tái tạo, vấn đáp, nêu vấn đề. D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1. Kieåm tra baøi cuõ: 2. Giới thiệu bài mới: THỜI HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS NOÄI DUNG GIAN I. Muïc ñích, yeâu caàu cuûa thao taùc laäp luaän phaân tích: ? Xác định ND ý kiến đánh giá 1. ND ý kiến đánh giá của tác giả đối với Sở Khanh: của tác giả đối với Sở Khanh? là kẻ bẩn thỉu, bần tiện, đại diện cho sự đồi bại trong XHPK. 2. Các luận cứ làm sáng tỏ luận điểm: ? Các luận cứ làm sáng tỏ luận - Sống bằng nghề đồi bại, bất chính. - Là kẻ đồi bại nhất trong những kẻ làm nghề đồi bại, bất ñieåm? chính: giả làm người tử tế để đánh lừa một người con gái ngây thơ, hiếu thảo; trở mặt một cách trơ tráo, thường xuyên lừa gạt, tráo trở. 3. Thao tác phân tích kết hợp chặt chẽ với tổng hợp: ? Chỉ ra sự kết hợp chặt chẽ giữa sau khi phân tích bộ mặt lừa bịp, tráo trở của SK, người viết phân tích và tổng hợp trong đoạn tổng hợp và khái quát bản chất của hắn “…XH này”. 4. Phân tích là chia nhỏ đối tượng thành các yếu tố để trích? xem xét một cách kĩ càng nội dung, hình thức và mqh bên ? Thế nào là phân tích trong văn trong cũng như bên ngoài của chúng. nghị luận? Yêu cầu của thao tác Phân tích bao giờ gắn liền với tổng hợp. Đó là bản chất của thao taùc phaân tích trong vaên nghò luaän. naøy? II. Caùch phaân tích: * Cách phân chia đối tượng: - Ngữ liệu 1 - mục 1: dựa trên cơ sở quan hệ nội bộ trong bản thân đối tượng(những biểu hiện về nhân cách bẩn thỉu, ? Cách phân chia đối tượng? baàn tieän cuûa SK). - Ngữ liệu 1 - mục 2: quan hệ nội bộ của đối tượng (đồng tiền vừa có tác dụng tốt vừa có átc dụng xấu).   . Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> 12 - Ngữ liệu 2 - mục 2: quan hệ nguyện nhân-kết quả (bùng nổ dân số  ảnh hưởng đến đời sống con người). Quan hệ nội bộ của đối tượng(ảnh hưởng xấu của việc bùng nổ dân số đến con người) III. Ghi nhớ(SGK-Tr27). HS ĐỌC GHI NHỚ. IV. Luyeän taäp: 1. BT 1 – Tr 28: Các qh làm cơ sở để phân tích: a. Qh nội bộ của đối tượng( diễn biến, các cung bậc tâm trạng của Thúy Kiều): đau xót, quẩn quanh và hoàn toàn bế tắc. b. Qh giữa đối tượng này với các đối tượng khác có liên quan: bài thơ Lời kĩ nữ – Xuân Diệu với Tì bà hành – Baïch Cö Dò. 2. BT 2 – Tr 28: GV hướng dẫn. E. Cuûng coá: F. Dặn dò: Soạn bài thơ Thương vợ. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> 13.   . Tuaàn: 3 Tieát: 9 Bài: THƯƠNG VỢ Traàn Teá Xöông. I. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS: - Cảm nhận được hình ảnh bà Tú và tình cảm thương yêu, quý trọng người vợ cùng những tâm sự của nhà thô. - Thấy được thành công nghệ thuật của bài thơ: sử dụng tiếng Việt giản dị, tự nhiên, giàu ức biểu cảm; vaän duïng saùng taïo hình aûnh, caùch noùi cuûa VHDG. II. PHÖÔNG PHAÙP: GV hướng dẫn HS đọc, gợi tìm, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi. III.TIEÁN TRÌNH: * Kieåm tra baøi cuõ: 1. Muïc ñích cuûa phaân tích laø gì? 2. Yeâu caàu cuûa vieäc phaân tích? * Giới thiệu bài mới: Thời HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT Gian I. TIEÅU DAÃN(SGK – Tr 29) ? Cho biết vài nét về cuộc đời của - TTX(1870-1907) thường gọi là Tú Xương quê ở Nam TTX? Ñònh). - Sáng tác: khoảng trên 100 bài, chủ yếu là chữ Nôm, ? Sự nghiệp? = Bà Tú tên thật là Phạm Thị Mẫn gồm nhiều thể thơ và một số bài văn tế, phú, câu đố… với quê ở Hải Dương nhưng sinh ra ở hai mảng: trào phúng và trữ tình đều bắt nguồn từ tâm Nam Định; có lúc ông gọi là(mẹ huyết với nước, với dân, với đời. II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: mày, cô gái nuôi một thầy đồ, mình) 1. Hình aûnh baø Tuù: ĐỌC BAØI THƠ ? Cảm nhận của các em về hình ảnh - Quanh năm buôn bán ở mom sông + “Quanh năm”: là suốt cả năm, từ năm này sang năm bà Tú qua 4 câu thơ đầu? = lựa chọn chi tiết KG, TG để ghi khác. + “mom sông”: cũng là nơi đầu sóng, ngọn gió. nhận công lạo của vợ. Coâng lao vaát vaû cuûa baø Tuù. - Nuôi đủ năm con / với một chồng  sự đảm đang, chu đáo với chồng con của bà Tú. ? Caâu thô naøy coù ñieàu gì ñaëc bieät?( nuôi đủ, cách đếm)  chồng = con  oâng xem mình thuoäc daïng aên - Laën loäi thaân coø khi quaõng vaéng + “thaân coø”(hình aûnh VHDG) theo, aên baùm. + Đảo ngữ(lặn lội) HS THAÛO LUAÄN * Câu thơ này có sử dụng hình ảnh  nỗi đơn chiếc, vất vả, gian truân của bà Tú.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> 14 naøo cuûa VHDG khoâng? YÙù nghóa cuûa nó?( Con cò lặn lội bờ sông, Gánh gaïo nuoâi choàng tieáng khoùc næ non). ? Bà Tú làm việc trong những môi trường ntn? = Câu 3 & 4: đối nhau. ? Khaùi quaùt veà hình aûnh baø Tuù?. - Eo sèo mặt nước buổi đò đông  gợi cảnh chen chúc, bươn bảtrên sông nước.  Hình aûnh moät baø Tuù chòu thöông, chòu khoù, heát loøng vì choàng vì con. 2. Thái độ của nhà thơ: - Một duyên hai nợ âu đành phận  duyên một – nợ hai  TX tự coi mình là cái nợ đời mà vợ phải gánh chịu.. ? Thái độ của nhà thơ được thể hiện ntn? Tìm những từ ngữ thuộc VHDG? = (Chồng gì anh vợ gì tôi, Chẳng qua là cái nợ đời đó thôi); âu đành phaän - cam chòu  cuõng laø hình aûnh phụ nữ VN.. - Năm nắng mười mưa dám quản công  hóa thân vào vợ để an ủi, cảm thông. - Cha mẹ thói đời ăn ở bạc, Có chồng hờ hững cũng như không.  TX tự chửi mình là người vô tình  Xa hơn là phê phán những người đàn ông bạc bẽo, ít quan tâm đến vợ con  Vaø caû XH TD-PK ngoät ngaït. III. GHI NHỚ(SGK – Tr 30) ? Theo caùc em, hai caâu cuoái, taùc giaû chửi ai? = Tuy không giúp được gì cho vợ, nhưng TX đã thấy rõ nỗi vất vả, cảm thông, tự chửi  thương vợ. HS ĐỌC GHI NHỚ * CUÛNG COÁ: 1. Caûm nhaän cuûa caùc em veà hình aûnh baø Tuù? 2. Các em cảm nhận ntn về con người TX? * DAËN DOØ: - Hoïc thuoäc baøi thô vaø phaàn phaân tích. - Soạn bài “Khóc Dương Khuê”â – Nguyễn Khuyến.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> 15.   . Tuaàn: 3 Tiết: 10 (Đọc thêm) Baøi: KHOÙC DÖÔNG KHUEÂ Nguyeãn Khuyeán. I. MUÏC TIEÂU: Giúp HS thấy được: - Tình bạn chân thành của Nguyễn Khuyến với bạn. - Sử dụng thành công các biện pháp tu từ. II. PHÖÔNG PHAÙP: GV hướng dẫn HS đọc, gợi tìm, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi. III.TIEÁN TRÌNH: * Kieåm tra baøi cuõ: 1. Đọc thuộc lòng bài thơ “Thương vợ” – Tú Xương và cho biết cảm nhận của các em về hình ảnh bà Tú? 2. Noãi loøng cuûa oâng Tuù? * Giới thiệu bài mới: Thời HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT Gian I. TIEÅU DAÃN(SGK – Tr 31) ? Cho bieát vaøi neùt veà Döông Khueâ? Dương Khuê(1839-1902) người tỉnh Hà Tây, đỗ tiến sĩ năm 1868, làm quan đến chức Tổng đốc Nam Định, Ninh Bình., laø baïn thaân cuûa NK. II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: * Câu 1 – Tr 32: Bài thơ chia làm 4 đoạn: ĐỌC BAØI THƠ ? Bài thơ này có thể chia thành mấy - 2 câu đầu: nỗi đau đớn khi hay tin bạn mất. đoạn? Nội dung của mỗi đoạn là gì? - 12 câu tiếp theo: hồi tưởng lại những kỉ niệm thời khoa cử, làm quan. - 8 câu tiếp: hồi tưởng lại lần gặp cuối cùng cách đây 3 naêm. - 16 caâu coøn laïi: noãi troáng vaéng khi baïn ra. * Câu 2: Tình bạn thắm thiết, thủy chung giữa hai THAÛO LUAÄN * Tình bạn thắm thiết, thủy chung người: - Đầu tiên là nỗi đau khi nghe tin bạn qua đời giữa hai người được thể hiện ntn? + Bác Dương thôi đã thôi rồi: tin đột ngột, sự mất mát khoâng gì buø ñaép. + Caâu thô 2: noãi ñau buoàn lan toûa caû khoâng gian. - Những kỉ niệm thời khoa cử, làm quan: chơi nơi dặm khách, nghe ca hát, uống rượu, làm thơ văn… - Ở đoạn kết, nỗi đau diễn ra ở nhiều cung bậc: mất người tri âm, luyến tiếc, nỗi đau chảy ngược vào tâm hồn. * Caâu 3: Ngheä thuaät: - Nói giảm: thôi, mải lên tiên, chẳng ở…. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> 16 - Nhân hóa: nước mây man mác… - SS: tuoåi giaø haït leä nhö söông… ? Hãy phân tích những biện pháp - Liệt kê: có lúc, có khi, cũng có khi… nghệ thuật tu từ thể hiện nỗi trống vắng của nhà thơ khi bạn qua đời? * CUÛNG COÁ: Dieãn bieán noãi ñau cuûa cuûa Nguyeãn Khuyeán? * DAËN DOØ: - Hoïc thuoäc baøi thô vaø phaàn phaân tích. - Soạn bài “Vịnh khoa thi hương”- Trần Tế Xương.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 17.   . Tuaàn: 3 Tiết: 11 (Đọc thêm) Baøi: VÒNH KHOA THI HÖÔNG Traàn Teá Xöông. I. MUÏC TIEÂU: Giúp HS thấy được thái độ mỉa mai, phẫn uất của nhà thơ đối với chế độ thi cử đương thời và bản thân mình. II. PHÖÔNG PHAÙP: GV hướng dẫn HS đọc, gợi tìm, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi. III.TIEÁN TRÌNH: * Kieåm tra baøi cuõ: * Giới thiệu bài mới: Thời HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT Gian I. TIEÅU DAÃN(SGK – Tr 32) ? Phần Tiểu dẫn cho biết ta những thoâng tin gì? II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: ĐỌC BAØI THƠ * Câu 1 – Tr 32: Sự khác thường: Trường Nam thi ? Hai câu đầu cho ta thấy kì thi có gì lẫn với trường Hà  ô hợp, nhốn nháo trong thi cử. khác thường(từ lẫn)? * Caâu 2: ? Các em có nhận xét gì về hình ảnh - Hình ảnh sĩ tử: “lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ”(đảo ngữ) sự sĩ tử và quang trường ở câu thơ 3&4? luộm thuộm, không gọn gàng, sa sút của nhà nho. - Hình ảnh quan trường: “ậm ọe miệng thét loa”  cái oai giaû taïo, caøng loän xoän. * Câu 3: Ở câu thơ 5 & 6 sử dụng đảo ngữ và phép đối: cờ che đầu quan sứ > < váy bà đầm  tiếng cười đả THAÛO LUAÄN * Phân tích hình ảnh quan sứ, bà kích, châm biếm. đầm và sức mạnh châm biếm, đả * Câu 4: Hai câu kết chuyển từ mỉa mai sang trữ kích của phép đối ở câu 5 & 6? tình  lời kêu gọi, đánh thức lương tri trước nỗi nhục mất nước. ? Thái độ của tác giả ở hai câu cuoái? * CUÛNG COÁ: Hình ảnh trường thi vào những khoa cuối cùng? * DAËN DOØ: - Hoïc thuoäc baøi thô vaø phaàn phaân tích. - Soạn bài “Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân”.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> 18. Tuaàn: 3 Tieát: 12 Bài: TỪ NGÔN NGỮ CHUNG ĐẾN LỜI NÓI CÁ NHÂN(tiếp theo) I. MUÏC TIEÂU: Giúp HS thấy được mối qh giữa ngôn ngữ chung và lời nói cá nhân. II. PHÖÔNG PHAÙP: Gợi tìm, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi. III. TIEÁN TRÌNH: * Kieåm tra baøi cuõ: Hình ảnh trường thi vào những khoa cuối cùng?   . * Giới thiệu bài mới: Thời HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT Gian III. Quan hệ giữa ngôn ngữ chung và lời nói cá ? Quan hệ giữa ngôn ngữ chung và nhaân: lời nói cá nhân? Ñaây laø moái qh hai chieàu: - Ngôn ngữ chung là cơ sở để mỗi cá nhân sản sinh ra những lời nói cụ thể của mình, đồng thời lĩnh hội được lời noùi cuûa caù nhaân khaùc. - Lời nói cá nhân là thực tế sinh động, hiện thực hóa những yếu tố chung, những qui tắc và phương thức chung của ngôn ngữ. * GHI NHỚ(SGK – Tr 35) ĐỌC PHẦN GHI NHỚ IV. Luyeän taäp: HS THAÛO LUAÄN CAÙC BT * Câu 1 – Tr 35: Từ “nách” chuyển nghĩa sang chỉ nơi giao nhau giữa hai bức tường tạo nên một góc( ẩn dụ). * Câu 2: từ “ xuân” dùng với nghĩa riêng: - Xuân: mùa xuân / tuổi xuân, sức sống. - cành xuân: vẻ đẹp của người con gái trẻ tuổi. - bầu xuân: men say của rượu / tình cảm thắm thiết bạn bè. - HCM – xuân: sức sống mới, tươi trẻ. * Caâu 3: Saùng taïo rieâng: a. Mặt trời(nghĩa gốc) – nhân hóa “xuống biển”. b. Mặt trời: lí tưởng CM. c. - Mặt trời 1: (nghĩa gốc). - Mặt trời 2(ẩn dụ): đứa con là niềm hạnh phúc , ás của người mẹ. * Caâu 4: a. mọn mằn: nhỏ nhặt, tầm thường, không đáng kể – theo qui tắc tạo từ láy hai tiếng.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> 19 b. gioûi giaén: raát gioûi(thieän caûm) - theo qui taéc laùy phuï aâm đầu. c. nội soi: theo qui tắc kết hợp 2 từ có sẵn để tạo từ ghép chính phuï. * CUÛNG COÁ: Quan hệ giữa ngôn ngữ chung và lời nói cá nhân? * DAËN DOØ: - Học bài này và xem lại phần BT đã làm để củng cố kiến thức. - Soạn bài “Bài ca ngất ngưởng” – Nguyễn Công Trứ.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> 20. Tuaàn: 4 Tieát: 15 Baøi: BAØI CA NGAÉN ÑI TREÂN BAÕI CAÙT (Sa hành đoản ca – Cao Bá Quát) I. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS: - Thấy được sự chán ghét của CBQ đ/v con đường mưu cầu danh lợi tầm thường và niềm khao khát đổi mới cuộc sống trong hoàn cảnh XH nhà Nguyễn bảo thủ, trì trệ. - nắm được một vài đặc điểm và khả năng biểu đạt ND của thể hành. II. PHÖÔNG PHAÙP: Đọc diễn cảm, gợi tìm, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi. III. TIEÁN TRÌNH: * Kieåm tra baøi cuõ: - Đọc bài thơ “Bài ca ngất ngưởng”? - Cho biết NCT tự thuật lại cuộc đời của mình ntn? * Giới thiệu bài mới: Thời HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT Gian I. TIEÅU DAÃN(SGK – Tr 40) 1. Taùc giaû: ? Cho bieát vaøi neùt veà taùc giaû? - CBQ(1809-1855), tự là Chu Thần, hiệu Cúc Đường, Mẫn Hiên, người quận Long Biên-Hà Nội. - Laø moät nhaø thô taøi naêng, leân tieáng pheâ phaùn maïnh meõ chế độ PK nhà Nguyễn trì trệ, bảo thủ. 2. Veà baøi thô: - HCST: có thể được làm khi CBQ đi thi Hội ở Huế, qua các tỉnh miền Trung đầy cát trắng. ? Hoàn cảnh sáng tác bài thơ? - Thể loại: hành. II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: ? Hành là một thể loại ntn? 1. Đường đi trên cát: - Khung caûnh: ? Trong 4 câu thơ đầu, ta thấy hiện + Bãi cát dài. lên khung cảnh ntn? Con người trong + người đi một bước lại lùi một bước. + mặt trời lặn chưa dừng. khung cảnh đó cảm thấy ra sao? + nước mắt rơi.  Con người cảm thấy khó khăn khi đi trên bãi cát dài. - Ý nghĩa đường đi trên cát: biểu trưng cho con đường đời(công danh) dài vô tận, xa xôi, mờ mịt  Muốn tới ? Đường đi trên cát biểu trưng cho đích phải vượt qua vô vàn khó khăn, t hử thách. 2. Người đi đường: con đường nào trong cuộc sống? Và - Không học được tiên ông phép ngủ, con đường đó ntn?   . Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>